Maria Skłodowska-Curie

Transkrypt

1 1 Maria Skłodowska-Curie RADioaktywna POLONuska 7 XI VII 1934 Uhonorowana Nagrodą Nobla w dziedzinie fizyki 10 grudnia 1903 roku Uhonorowana Nagrodą Nobla w dziedzinie chemii 10 grudnia 1911 roku Autograf Marii Skłodowskiej-Curie

2 2 Maria Skłodowska- Curie ( ) Urodziła się w Warszawie 7 listopada 1867 r. jako ostatnia z pięciorga dzieci. W 1876 r. umiera matka Marii Skłodowskiej - Bronisława Boguska. W 1882 r. Maria kończy gimnazjum (w wieku 15 lat). Kilka lat później uzyskuje dostęp do Laboratorium Muzeum Przemysłu i Rolnictwa, gdzie kierownikiem Pracowni Fizycznej w Muzeum był jej kuzyni - Jerzy Boguski, niegdysiejszy asystent Dmitrija Mendelejewa. W 1891 r. Maria wyjeŝdŝa na studia do ParyŜa, w 1893 r. uzyskuje licencjat z fizyki, a trzy lata później z matematyki. W 1895 r. Maria Skłodowska bierze ślub z Pierre'm Curie, a w 1897 r. przychodzi na świat ich córka, Irena. W 1898 r. małŝonkowie Curie w swojej pracowni dokonują odkrycia polonu i radu. W 1899 r. Maria Skłodowska-Curie po raz pierwszy od zamąŝpójścia przebywa w Polsce w Zakopanem. Towarzyszy jej mąŝ. Spotyka się tam z rodziną, między innymi z bratem Józefem, siostrą - Bronisławą i ojcem - Władysławem. Od października 1900 r. pracuje w WyŜszej Szkole Normalnej w Sevres, jako pierwsza profesor - kobieta. W szkole kształcą się przyszłe nauczycielki Ŝeńskich szkół licealnych. Wśród wykładowców byli najwybitniejsi uczeni Sorbony i College de France. W roku 1902 Maria Skłodowska-Curie ustala własności radu, rok później broni pracy doktorskiej. 10 grudnia 1903 r. Maria Skłodowska-Curie wraz z męŝem Pierre Curie ( ) oraz z Henri Antoine Becquerelem ( ) została Laureatką Nagrody Nobla z fizyki za badania promieniotwórczości naturalnej, a takŝe za odkrycie polonu i radu (małŝonkowie Curie). Maria i Pierre nie uczestniczą w uroczystości wręczenia nagród. Byli bardzo przemęczeni pracą, obawiali się dalekiej podróŝy zimą.

3 3 Pamiątkowy dyplom przyznawany wraz z Nagrodą Nobla z 1903 roku W 1904 r. przychodzi na świat ich druga córka, Ewa. Dwa lata później ma miejsce tragiczna śmierć męŝa Pierre'a Curie; oraz samodzielne objęcie Katedry Fizyki na Sorbonie. W roku 1910 Maria Skłodowska-Curie otrzymuje metaliczny rad; polonu nie wyodrębniła. Wyodrębniono jednak ten pierwiastek w czystej postaci w jej laboratorium i dokonano z nim szeregu ciekawych eksperymentów. W 1911 r. uczestniczy w I Kongresie Solvajowskim w Brukseli. Wśród uczestników Kongresu znaleźli się między innymi: Max Planck, laureat Nagrody Nobla z fizyki w 1918 r., Ernest Rutherford, laureat Nagrody Nobla z chemii w 1908 r., Albert Einstein, laureat Nagrody Nobla z fizyki w 1921 r. i wielu innych uczonych. W tym samym roku Maria Skłodowska-Curie po raz drugi zostaje laureatką Nagrody Nobla, tym razem w dziedzinie chemii za odkrycie nowych pierwiastków i otrzymanie radu w stanie czystym.

4 4 Pamiątkowy dyplom przyznawany wraz z Nagrodą Nobla z 1911 roku W 1912 r. Delegaci Towarzystwa Naukowego Warszawskiego z przewodniczącym delegacji Henrykiem Sienkiewiczem przeprowadzają z Marią Skłodowską-Curie rozmowę w ParyŜu. Delegaci namawiają Marię do powrotu do Polski. Propozycja Towarzystwa była dla Marii Curie bardzo miła, bo odpowiadała dawno Ŝywionej przez nią chęci pracowania w rodzinnym środowisku. Dla urzeczywistnienia jej nie wahałaby się rozstać ze starszą córką, która musiałaby pozostać w ParyŜu. W odpowiedzi delegatom nie mogła na razie zdecydować się na przyjazd do Warszawy i opuszczenie ParyŜa z dwu powodów: złego stanu zdrowia, który rodził w niej wątpliwości, czy w ogóle będzie w stanie pracować naukowo, a tym bardziej, czy zdoła zorganizować nową pracownię radiologiczną oraz poczuwania się do obowiązku zorganizowania budującego się w ParyŜu Instytutu im. jej męŝa (prace organizacyjne potrwają rok lub półtora). W trakcie I wojny światowej zajmuje się między innymi organizowaniem wojskowego lecznictwa radiologicznego. W 1919 r. pracuje w Instytucie Radowym w ParyŜu. W roku 1921 odbywa pierwszą podróŝ do USA (spotyka się z prezydentem USA - Warrenem Hardingiem). W USA przebywa wraz z córkami Ireną i Marią. Odbiera 1 g radu zamknięty w szkatułce, do której złoty kluczyk wręczył jej prezydent USA. W 1922 r. bierze udział w pracach Międzynarodowej Komisji Współpracy Intelektualnej w Genewie. Rada Ligi Narodów mianuje Marię Skłodowską-Curie członkiem tej komisji; później Curie zostaje jej wiceprzewodniczącą. W 1925 r. bierze udział w uroczystości poświęcenia kamienia węgielnego pod Instytut Radowy w Warszawie. Maria spotyka się z prezydentem Stanisławem Wojciechowskim - drugim prezydentem RP oraz z polskimi fizykami i chemikami.

5 5 W 1929 r. odbywa drugą podróŝ do USA. Maria Skłodowska-Curie jest gościem prezydenta USA H. C. Hoovera. Przez kilka dni mieszka w Białym Domu. Ameryka daruje Marii Curie drugi gram radu. Zwiedza Uniwersytet Świętego Wawrzyńca pod opieką Owena D. Younga - prawnika i ekonomisty amerykańskiego. Na frontonie gmachu fizyki znajduje się płaskorzeźba w kamieniu przedstawiająca jej wizerunek. Bierze takŝe udział w jubileuszu Edisona. W 1932 r. uczestniczy jako honorowa kierowniczka w uroczystości otwarcia Instytutu Radowego im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie. Dyrektorem Instytutu Radowego zostaje jej siostra dr Bronisława Dłuska. Ukończony w pełni zostaje szpital naleŝący do Instytutu Radowego. Maria Skłodowska- Curie uczestniczy w jego inauguracji wraz z prezydentem RP, chemikiem prof. Ignacym Mościckim. Uczestniczy takŝe w sadzeniu drzewek przed Instytutem Radowym. Jest to ostatnia podróŝ Marii Skłodowskiej-Curie do Polski. W 1933 r. ponownie, tym razem z zaproszoną równieŝ córką, Ireną, bierze udział w Kongresie Solvayowskim, gdzie spotyka m.in. Nielsa Bohra. Maria Skłodowska-Curie umiera 4 lipca 1934 r. W kwietniu 1995 roku w wyniku decyzji Prezydenta Francji - Francois Mitterranda i za zgodą rodziny, prochy małŝonków Curie przeniesione zostały do paryskiego Panteonu. Maria Skłodowska-Curie jako pierwsza kobieta i pierwsza osoba urodzona poza Francją, uhonorowana za zasługi,spoczęła pośród najznamienitszych Francuzów.

6 Okładka rozprawy doktorskiej Marii Skłodowskiej-Curie 6

7 7 Maria Skłodowska-Curie wśród największych sław nauki - Plancka, Rutheforda, Einsteina Raz jeszcze, w doborowym towarzystwie

8 8 W rozmowie z Robertem Millikanem Z Albertem Einsteinem

9 W laboratorium, w czasie pracy 9

10 MałŜeństwo Curie 10

11 11 Marie et Pierre czyli Maria i Piotr

12 12 Słynne zdjęcie na rowerach Maria z dziećmi - Ireną i Ewą

13 13 Maria Skłodowska-Curie w Narodowym Banku Polskim Przed denominacją Monety próbne, nikiel, rok emisji 1967 Moneta obiegowa, miedzionikiel, autor J. Markiewicz-Nieszcz, rok emisji 1967

14 14... Monety próbne srebrne, rok emisji 1974 Moneta kolekcjonerska srebrna, rok emisji 1974,nakład 50tys. Monety próbne złoto (6 sztuk) i nikiel (500szt.), rok emisji 1979 Moneta kolekcjonerska złota, (5000 szt.), rok emisji 1979

15 15 Banknot Awers banknotu : z prawej Maria Skłodowska -Curie ( ), Rewers banknotu: Ewa" - pierwszy polski reaktor jądrowy Projekt: Andrzej Heidrich - ryt płyty wykonała Wanda Zajdel W obiegu: od 26 lutego 1989 do 31 grudnia 1996 banknot praktycznie wycofano o wiele wcześniej - do połowy 1993 roku - stopniowo redukując jego obieg

16 16 Po denominacji 2 zł okolicznościowe, rok emisji lecie odkrycia polonu i radu Awers: Rewers: Rant: Projekt: Wizerunek orła ustalony dla godła Rzeczypospolitej Polskiej, po bokach orła oznaczenie roku emisji: 1998, pod orłem napis: ZŁ 2 ZŁ. W otoku napis: RZECZPOSPOLITA POLSKA poprzedzony oraz zakończony sześcioma perełkami. Pod lewą łapą orła znak mennicy Po prawej stronie sylwetki: Marii Skłodowskiej-Curie i Piotra Curie na tle symboli z układu okresowego pierwiastków. W środkowej części napis: 100-LECIE /ODKRYCIA /POLONU i RADU Ośmiokrotnie powtórzony napis: NBP, co drugi odwrócony o 180 stopni, rozdzielony gwiazdkami Ewa Tyc-Karpińska (awers), Robert Kotowicz (rewers)

17 17...i na znaczkach Poczty Polskiej Seria: Kultura polska ( ) Seria: I Kongres Nauki Polskiej, ( ) Seria: 100. rocznica urodzin Marii Skłodowskiej -Curie ( ) Maria Skłodowska Curie ( ) Dyplom laureata Nagrody Nobla Pomnik Marii Skłodowskiej -Curie w Warszawie

18 18 Seria: Polscy laureaci Nagrody Nobla ( ) ( ) 100 rocznica odkrycia radu i polonu, Maria Skłodowska-Curie i Piotr Curie, ( )

19 19 Seria: Polonica, ( ) Karty okolicznościowe Poczty Polskiej Maria Skłodowska Curie 60 rocznica śmierci M. Skłodowska-Curie 70. rocznica śmierci

20 20 Instytut Radowy w Warszawie W 1924 r. Maria Skłodowska - Curie powiedziała: Moim najgorętszym Ŝyczeniem jest powstanie Instytutu Radowego w Warszawie" Odręcznie sporządzony zapis o chęci powstania Instytutu Radowego w Warszawie Mimo Ŝe los związał naszą Rodaczkę z Francją, zawsze utrzymywała Ona ścisłe kontakty z Polską. Dzięki jej wysiłkom i bezpośredniej pomocy rozwinęły się badania nad promieniotwórczością w warszawskiej Pracowni Radiologicznej, a w 1932 r. ze składek całego społeczeństwa powstał Instytut Radowy w Warszawie. Maria Skłodowska ofiarowała wówczas 1 gram radu dla potrzeb leczniczych, a pieniądze na cenny dar (o wartości około $) zebrała wśród kobiet z amerykańskiej Polonii. Instytut do II wojny światowej prowadził zarówno działalność leczniczą, jak i naukową r. hitlerowcy wymordowali wszystkich przebywających na leczeniu chorych, zrabowali wyposaŝenie instytutu, a budynek spalili. Ówczesny dyrektor uratował rad ukrywany w Instytucie r. Instytut wznowił działalność, a w 1951 r. nadano mu statut naukowo-badawczy wraz z nową nazwą: Instytut Onkologii imienia Marii Skłodowskiej - Curie. W jego strukturę włączony został równieŝ Państwowy Instytut Przeciwrakowy w Gliwicach i Instytut Onkologii w Krakowie. W drugiej połowie lat 60. zdano sobie sprawę, Ŝe instytut Onkologii przy ul. Wawelskiej pełniący rolę koordynatora w dziedzinie zwalczania nowotworów jest obiektem daleko niewystarczającym dla centrum naukowego i leczniczego i w roku 1977 połoŝono kamień węgielny pod nowe Centrum Onkologii - Instytut Marii Skłodowskiej - Curie na Ursynowie.

21 r. w obiekcie na Ursynowie otwarto profilaktyczną Przychodnię Onkologiczną ukierunkowaną na wykrywanie stanów przedrakowych i wczesnych przypadków raka macicy i sutka r. została oficjalnie zmieniona nazwa Instytut Onkologii na Centrum Onkologii - Instytut Marii Skłodowskiej - Curie. Centrum Onkologii składa się z 37 zakładów naukowych 23 w Warszawie, 5 w Krakowie i 9 w Gliwicach. Jest wyposaŝone w nowoczesną aparaturę do diagnostyki i terapii. W 1934 r. Maria Skłodowska Curie napisała:...terapia powinna być w łączności nieustannej z pracą naukową, bez której postępów czynić nie moŝna. Przy tym poszukiwanie czystej wiedzy jest jedną z istotnych potrzeb ludzkości. Tak więc mam nadzieję, Ŝe puszczenie w ruch pracowni naukowych przewidzianych dla Instytutu nastąpi wkrótce...". Fresk na budynku przy ulicy Wawelskiej wykonany w 2007 r. przez Jerzego Miarzwiaka i Pawła Rupińskiego Idea naszej wielkiej uczonej jest kontynuowana przez Instytut jej imienia. Kierunki badań realizowane są w pięciu grupach tematycznych: - Biologiczne mechanizmy procesów nowotworowych; - Epidemiologia nowotworów złośliwych, organizacja walki z rakiem i kancerogeneza środowiskowa; - Optymalizacja i weryfikacja przydatności metod diagnostycznych i monitorowania przebiegu choroby nowotworowej; - Adaptacja i rozwój metod radiochemio terapii nowotworów; - Leczenie skojarzone nowotworów złośliwych w wybranych lokalizacjach narządowych.