Centrum Kształcenia Praktycznego i Doskonalenia Nauczycieli w Mielcu. Zeszyty Nauczycielskie Nr 2

Transkrypt

1 Centrum Kształcenia Praktycznego i Doskonalenia Nauczycieli w Mielcu Zeszyty Nauczycielskie Nr 2

2 Projekt okładki: Marek Patyk Skład komputerowy: Barbara Słocka Zespół Redakcyjny: Ewa Aleksiej, Małgorzata Leyko, Jan Grzych, Beata Wrzesień Wydawca: Centrum Kształcenia Praktycznego i Doskonalenia Nauczycieli w Mielcu Mielec, Wyspiańskiego 6 tel. (0-17) , , ckp@ckp.edu.pl Druk: CKPiDN w Mielcu ISBN Mielec, sierpień 2005

3 Spis treści Od Redakcji...5 Przedszkole Miejskie nr 20 z Oddziałami Integracyjnymi im. Smoka Felusia w Mielcu...6 Sens edukacji przedszkolnej...14 Promocja Unii Europejskiej w przedszkolu...16 Jak realizuję akcję Cała Polska czyta dzieciom...20 Adaptacja bez łez...26 Program autorski Zabawa w terapii pedagogicznej dziecka przedszkolnego...29 Ćwiczenia relaksacyjne w przedszkolu...66 Joga w przedszkolu...74 Muzykoterapia (scenariusz zajęć)...76 Metoda Dennisona w pracy z dziećmi niepełnosprawnymi...80 Komunikacja dziecka niesłyszącego w przedszkolu...82 Program zajęć Spójrz inaczej w pracy z dziećmi 6 letnimi...88 Wyprawa w kosmos...92 Biesiada z rodzicami...96 Podróż przez cztery pory roku Scenariusz zajęcia z wykorzystaniem pomocy edukacyjnych BRO POSZ...99 Sześciolatki bliżej przyrody Program Edukacji Prozdrowotnej Żyjmy zdrowo i wesoło dla dzieci 5-6 letnich Po co komputer dziecku 5-6-letniemu? Plusy i minusy

4 Spis treści Widzę, słyszę, czuję, czyli programowanie neurolingwistyczne w przedszkolu Bożonarodzeniowe jasełka Współczesne metody wspomagające osiągnięcie gotowości do nauki czytania Kształcenie twórczej aktywności w zakresie działalności plastycznej dziecka w wieku przedszkolnym

5 Od Redakcji Zeszyt Nauczycielski Nr 2 w całości poświecony jest edukacji na najniższym poziomie, czyli wychowaniu przedszkolnemu. Wychowanie przedszkolne obejmuje wspomaganie rozwoju i wczesna edukację dzieci od 3 roku życia do rozpoczęcia nauki w klasie I 6 letniej szkoły podstawowej. Współczesne przedszkole stwarza możliwie najkorzystniejsze warunki rozwoju dziecka, dostarcza mu bodźców stymulujących, wyrównuje braki wywołane niekorzystnymi warunkami środowiskowymi. Do wypełnienia tych bardzo ważnych zadań, nauczycielom wychowania przedszkolnego niezbędna jest rozległa wiedza we wszystkich aspektach wychowania, dydaktyki i opieki nad dzieckiem w wieku przedszkolnym. Zeszyt Nauczycielski Nr 2 prezentuje właśnie taką bardzo bogatą i szeroką wiedzę nauczycieli wychowania przedszkolnego, co potwierdzają zamieszczone artykuły. Świadczy to o bardzo dobrym przygotowaniu zawodowym nauczycieli wychowania przedszkolnego i wykorzystywaniu zdobytej wiedzy w praktyce przedszkolnej. Artykuły dotyczą następujących zagadnień: edukacji europejskiej, adaptacji dziecka do przedszkola, współpracy z rodzicami, stosowania nowatorskich środków dydaktycznych, edukacji ekologicznej i przyrodniczej, edukacji prozdrowotnej, technik relaksacji, stosowania jogi, muzykoterapii, neurolingwistycznego programowania w przedszkolu, metod nauki czytania, rozwijania twórczej aktywności dziecka przedszkolnego oraz wiele innych tematów. W imieniu własnym i nauczycieli prezentujących swoje artykuły składam Dyrekcji CKPiDN podziękowanie, za stworzenie możliwości takich publikacji. Doradca metodyczny wychowania przedszkolnego mgr Beata Wrzesień 5

6 Prezentacja placówek oświatowych Wszystko dać z siebie dzieciom, by piękne dzieciństwo miały, by mądrość, dobroć i miłość, niosły kiedyś w świat cały Przedszkole Miejskie nr 20 z Oddziałami Integracyjnymi im. Smoka Felusia w Mielcu Przedszkole nasze istnieje już 16 lat. Zostało uruchomione we wrześniu 1989r. Jest specyficznym przedszkolem, które przez minione lata przeszło bardzo wiele przekształceń, przeprowadzek i zmian organizacyjnych. Zmieniała się jego lokalizacja, liczba filii i oddziałów. Był czas, kiedy nasze przedszkole liczyło 26 oddziałów i mieściło się w pięciu budynkach wynajmowanych od Spółdzielni Mieszkaniowej. Liczne przeprowadzki wymagały od wszystkich pracowników przedszkola zarówno dyrekcji, nauczycieli jak i obsługi niezwykłego zaangażowania, aby na 1 września zdążyć z przygotowaniem placówki do nowego roku szkolnego. Warto podkreślić, że tak wiele zmian nigdy nie odbiło się negatywnie na pracy wychowawczo-dydaktycznej. W każdym momencie naszej pracy dzieci były w naszym przedszkolu najważniejsze. Od września 2000 roku przedszkole ma swoje miejsce na ziemi w budynku Szkoły Podstawowej Nr 11 przy ulicy Warneńczyka 2. Wychodząc naprzeciw potrzebom środowiska od 2001r. stworzyliśmy warunki, by w naszym przedszkolu mogły przebywać, uczyć się i bawić także dzieci niepełnosprawne. Obecnie liczy ono 3 oddziały przedszkolne 10-godzinne i 3 oddziały zerowe 5-godzinne, w tym 2 oddziały integracyjne. Dzieci przebywają w pięknych, kolorowych i dobrze wyposażonych salach. Mają możliwość zabawy na świeżym powietrzu w przyjaznym i bezpiecznym otoczeniu, na 6

7 CKPiDN w Mielcu Zeszyty nauczycielskie Nr 2/2005 specjalnie urządzonym placu zabaw. Mając na uwadze potrzeby rodziców nasze przedszkole zapewnia dzieciom opiekę od godziny 6 00 do Naszym wychowankom oferujemy zajęcia i zabawy z uwzględnieniem nowoczesnych metod i innowacji pedagogicznych uznanych pedagogów (C. Orff, E. Gruszczyk-Kolczyńska, I. Majchrzak, metoda Dobrego Startu M. Bogdanowicz, E. de Bono). Każde dziecko ma okazję doświadczyć radości świętowania swoich urodzin w gronie kolegów i koleżanek z grupy. Zapoznajemy dzieci z najbliższym środowiskiem poprzez kontakt z kulturą i tradycją Podkarpacia. Wspomagamy wszechstronny rozwój dzieci zdrowych i niepełnosprawnych poprzez tworzenie indywidualnych programów rewalidacyjnych dla każdego dziecka, uwzględniających jego tok rozwoju, a także programów autorskich ukazujących dzieciom współczesny świat postępu i zmian: Moje pierwsze spotkania z komputerem wprowadzający dzieci w świat technologii informacyjnej, Równy Start program wyrównujący szanse dzieci o specyficznych potrzebach edukacyjnych, wspierający rodziców w ramach grup wsparcia, Unia Europejska w przedszkolu bogacący wiedzę dzieci o współczesnym świecie. Spójrz inaczej przedszkolaczku pomagający dzieciom w zrozumieniu własnych emocji i nadaniu im odpowiedniego kierunku. Nasi wychowankowie uczestnicząc w wielu konkursach, olimpiadach i przeglądach na terenie miasta i województwa, odnoszą sukcesy i rozwijają aktywność słowną, muzyczną i plastyczną. Oferujemy także zajęcia dodatkowe prowadzone przez profesjonalnych specjalistów: język angielski zajęcia rytmiczne nauka gry w szachy ćwiczenia logopedyczne opiekę psychologa i rehabilitanta. Wszystkie podejmowane działania inicjowane są przez dyrektora przedszkola p. Bożenę Kochanowską oraz doświadczoną i w pełni wykształconą kadrę pedagogiczną, która czuwa nad rozwojem dzieci, ustawicznie się doskonali i wzbogaca swój warsztat pracy. Pragniemy, aby nasze dzieci utożsamiały się z najbliższym otoczeniem, w którym mieszkają, aby go znały i szanowały. Przeszło wiek temu Cyprian Kamil Norwid napisał: Lecz aby drogę mierzyć przyszłą, trzeba nam pomnieć, skąd się wyszło. 7

8 Przedszkole Miejskie Nr 20 z Oddziałami Integracyjnymi im. Smoka Felusia Przez lata naszego istnienia byliśmy przedszkolem z numerem, ale od czerwca 2005r. nasze przedszkole ma nie tylko numer, ale i imię, które kojarząc się z nazwą osiedla, będzie wspomnieniem miłych chwil dzieciństwa dla wszystkich naszych absolwentów. Tworząc tradycję indywidualności naszego przedszkola wybraliśmy w drodze konkursu imię Smoka Felusia. Dnia 18 maja 2005r. posiedzenie Rady Miasta Mielca miało niecodzienny przebieg. Wtedy to dzieci z naszego przedszkola wraz z dyrektorem, poprosiły Władze Miasta o wyrażenie zgody na nazwanie przedszkola imieniem Smoka Felusia. Spotkanie z radnymi wzbogacił krótki występ, w którym dzieci zaśpiewały między innymi specjalnie na tę okazję opracowany hymn przedszkola i bajkę o naszym przedszkolu. Autorką hymnu jest p. Maria Wałęka i Małgorzata Stefaniak. Fot. 1 Prezydent Miasta Mielca J. Chodorowski, dyrektor przedszkola B. Kochanowska i delegacja dzieci. Uroczyste nadanie imienia odbyło się dnia 3 czerwca 2005r. w plenerowym amfiteatrze. W tak wyjątkowym dla naszego przedszkola dniu zaszczycili nas swoją obecnością zaproszeni goście: władze miasta, dyrektorki mieleckich przedszkoli, władze oświatowe, sponsorzy, rodzice, a przede wszystkim nasi absolwenci i obecni wychowankowie. Uroczystość przebiegła w radosnej i pełnej niespodzianek atmosferze. Odczytano Uchwałę Rady Miasta nadającą oficjalnie Przedszkolu Miejskiemu Nr 20 imię Smoka Felusia, odśpiewano hymn i pojawił się honorowy gość przyjaciel wszystkich dzieci Smok Feluś we własnej osobie. Żywa postać smoka wzbudziła wiele radości wśród zebranych. Smok witał się ze wszystkimi, bawił się i tańczył z 8

9 CKPiDN w Mielcu Zeszyty nauczycielskie Nr 2/2005 dziećmi podczas ich występów. Po części artystycznej goście mieli okazję zwiedzić przedszkole, wziąć udział w loterii i nabyć prace plastyczne wykonane przez dzieci, wyeksponowane w Galerii. Gorący, pełen wrażeń czerwcowy dzień zakończono wspólną zabawą dorosłych i dzieci. Przyjazny i wesoły smok będzie odtąd towarzyszył dzieciom w nauce i zabawie, w czasie całego pobytu w przedszkolu. Wracając po latach we wspomnieniach, będzie kojarzył się z beztroskim okresem przedszkolnym. Naszej pracy towarzyszą słowa Janusz Korczaka: Kiedy śmieje się dziecko, śmieje się cały świat Zależy nam bardzo, by okres przedszkolny był dla dzieci z naszego przedszkola czasem radości i uśmiechu. Fot. 2 Śpiewamy hymn przedszkola 9

10 Przedszkole Miejskie Nr 20 z Oddziałami Integracyjnymi im. Smoka Felusia Fot. 3 Wspólna zabawa ze smokiem Felusiem Fot. 4 Zaproszeni goście 10

11 CKPiDN w Mielcu Zeszyty nauczycielskie Nr 2/2005 Fot. 5 Prowadząca imprezę p. M. Bogdan każdy chciał dotknąć Felusia Fot. 6 Galeria prac dzieci prawie same smoki 11

12 Przedszkole Miejskie Nr 20 z Oddziałami Integracyjnymi im. Smoka Felusia Fot. 7 Ale ten smok wielki!!! Informacje o naszym przedszkolu na stronie internetowej Kontakt elektroniczny przedszkole20@miasto.mielec.pl mgr Bożena Kochanowska mgr Małgorzata Stefaniak mgr Elżbieta Janiec 12

13 13

14 Wychowanie przedszkolne Sens edukacji przedszkolnej mgr Beata Wrzesień doradca metodyczny wychowania przedszkolnego Wszystkiego, co naprawdę trzeba wiedzieć, nauczyłem się w przedszkolu o tym jak żyć, co robić, jak postępować, współżyć z innymi, patrzeć, odczuwać, myśleć, marzyć, i wyobrażać sobie lepszy świat. Robert Fulghum Przytoczone powyżej słowa stanowią sens edukacji przedszkolnej, bo właśnie te umiejętności zdobywa dziecko w przedszkolu. W wieku XX, zwanym wiekiem dziecka, upowszechniła się świadomość znaczenia przedszkola i jego istotnego wpływu na rozwój i przyszłe losy człowieka. Głównymi celami programu wychowania przedszkolnego i wyznacznikami pracy przedszkola są: wielostronny rozwój dziecka, monitorowanie, stymulowanie rozwoju psychicznego, emocjonalnego, społecznego, umysłowego, kształcenie uniwersalnych umiejętności odpowiednio do fazy rozwoju dziecka, udział w promowaniu opieki zdrowotnej uwzględniającej wczesne wykrywanie grup ryzyka zdrowotnego i społecznego, konstruktywna współpraca między przedszkolem i rodziną (jedność celów i zadań), spontaniczne i zorganizowane wychowanie dziecka realizowane przy współpracy z rówieśnikami i dorosłymi, zabawa jako główna forma aktywności dziecka przedszkolnego jej niezależny i twórczy charakter, pomoc dzieciom w stworzeniu przez nie pozytywnego obrazu samego siebie (w tym szacunku dla siebie i innych) oraz w zrozumieniu i szanowaniu tych, którzy różnią się rasą, kulturą, sytuacją ekonomiczną. Każda placówka przedszkolna ma na względzie te cele i na ich podstawie pełni funkcję opiekuńczą, wychowawczą, dydaktyczną i diagnostyczno terapeutyczną. 14

15 CKPiDN w Mielcu Zeszyty nauczycielskie Nr 2/2005 Profesjonalnie przygotowana kadra pedagogiczna każdego przedszkola czuwa nad rozwojem dziecka, jego indywidualizacją, uznaje jego podmiotowość, na którą składają się czynniki takie jak: akceptacja indywidualnych odczuć, pomaganie w realizacji pomysłów dziecka, unikanie sankcji prowadzących do lęku, stawianie zadań na miarę możliwości dziecka, wyrobienie poczucia odpowiedzialności, kształcenie poczucia więzi społecznej i współodpowiedzialności. Profesjonalność kadry pedagogicznej z przedszkoli powiatu mieleckiego wynika z bardzo aktywnego udziału nauczycieli w licznych formach doskonalenia zawodowego. Nauczyciele ustawicznie uzupełniają swoją wiedzę zawodową na studiach magisterskich, podyplomowych, kursach, warsztatach, konferencjach przedmiotowo metodycznych, konsultacjach zbiorowych i indywidualnych organizowanych przez doradcę metodycznego wychowania przedszkolnego. Istnienie na terenie Mielca Ośrodka Metodycznego w strukturze Centrum Kształcenia Praktycznego i Doskonalenia Nauczycieli ułatwia nauczycielom wychowania przedszkolnego zdobywanie nowatorskiej wiedzy metodycznej. Fachowo wykształceni nauczyciele wychowania przedszkolnego, stwarzają w przedszkolach warunki do rozwoju całokształtu osobowości dziecka. Zajmują się wychowaniem umysłowym, moralno społecznym, estetycznym, muzycznym, kształcą pojęcia matematyczne i przyrodnicze, rozwijają sprawność fizyczno ruchową. Wychowanie przedszkolne kształci podstawy funkcjonowania człowieka w przyszłości, dlatego jest najważniejszym, chociaż czasem niedocenionym szczeblem edukacji młodego pokolenia Polaków. Dlatego warto postawić na przedszkole, bo ono wyposaży dziecko w potrzebne umiejętności umożliwiające rozpoczęcie nauki w zreformowanej szkole. 15

16 Wychowanie przedszkolne Promocja Unii Europejskiej w przedszkolu mgr Małgorzata Herula i mgr Barbara Smajdor nauczycielki Przedszkola Miejskiego nr 8 w Mielcu Stoimy na progu wielkiego wydarzenia, jakim jest wejście Polski do Unii Europejskiej. Młodzi ludzie mogą być tymi osobami, które na integracji z Europą zyskają najwięcej, dlatego w naszym przedszkolu przygotowujemy dzieci do tego faktu. Małym przedszkolakom nie obce są pojęcia związane z Unią Europejską: słyszą rozmowy dorosłych na ten temat, oglądają programy i audycje zrealizowane w krajach europejskich, słuchają piosenek w wykonaniu zagranicznych wykonawców i wspólnie z rodzicami podróżują po różnych zakątkach Europy. Analizując przedstawioną sytuację opracowałyśmy cykl zabaw i zajęć przybliżających dzieciom istotę Unii Europejskiej i państw do niej należących. Na początku zwróciłyśmy uwagę na kształtowanie postawy patriotycznej, umacniając poczucie przynależności do Polski, rozbudzałyśmy zainteresowania swoim miastem i krajem. Przybliżyłyśmy dzieciom sylwetki wielkich Polaków z historii i współczesności oraz ciekawych faktów z ich życia, a także dziedzin, w których się wsławili. W ramach omawianej tematyki przedszkolaki poznawały osobliwości krajów europejskich, charakterystyczne zabytki wybranych państw, interesowały się Wielkimi Europejczykami i smakowały charakterystyczne potrawy wywodzące się z wybranych zakątków Europy. Sztuka europejska towarzyszyła nam w wielu sytuacjach edukacyjnych: słuchając wierszy, opowiadań i bajek popularnych autorów europejskich. Dzieci poznawały historię i zwyczaje panujące w innych krajach ucząc się piosenek i tańców ludowych stawały się cząstką kulturalnego świata młodej Europy. W pracy indywidualnej z chętnymi dziećmi zwracałyśmy uwagę na florę i faunę Europy, analizowałyśmy świat techniki np. dzieci poznały, gdzie został wyprodukowany najszybszy samolot i gdzie znajduje się najstarsze metro. Jednym z punktów realizacji programu promującego Unię Europejską było zorganizowanie Dnia Francuskiego w naszym przedszkolu. Gościem honorowym podczas tej europejskiej imprezy była pani poseł RP Krystyna Skowrońska, która poparła inicjatywę promującą Unię Europejską wśród najmłodszych obywateli naszego kraju. 16

17 CKPiDN w Mielcu Zeszyty nauczycielskie Nr 2/2005 Fot. 1 Francuska zabawa taneczna z udziałem Pani Poseł Krystyny Skowrońskiej. Przygotowując się do tego wyjątkowego dnia dzieci z nauczycielkami upiekły ciasteczka wg francuskiego przepisu. Fot. 2 Pieczenie francuskich ciasteczek. Quiz wiedzy o Polsce i Francji, pokaz mody francuskiej, tańce i śpiew piosenek obu narodów uatrakcyjnił program i przyczynił się do promowania zwyczajów, tradycji i kultury europejskiej. 17

18 Małgorzata Herula i Barbara Smajdor - Promocja Unii Europejskiej w przedszkolu nr 8 Zbliżające się święta Bożego Narodzenia dały nam okazję do przeżywania we wspaniałej atmosferze okresu oczekiwania na święta. Wspólnie z rodzicami pisaliśmy życzenia świąteczne wg europejskich tradycji, śpiewaliśmy kolędy, tworzyliśmy dekorację bożonarodzeniową podobną do dekoracji, jaką wykonuje się np. w Anglii, Szwecji czy Francji. Fot. 38 Pisanie kartek świątecznych wg szweckiego zwyczaju. Fot. 49 Zabawa przy świątecznym drzewku wg angielskiej tradycji. 18

19 CKPiDN w Mielcu Zeszyty nauczycielskie Nr 2/2005 Fot. 510 Hiszpańska zabawa rodzinna. Dzieci bawiąc się przy choince poznawały sposoby świętowania przez dzieci żyjące w innych częściach Europy. Wspólna degustacja potraw europejskiego stołu wigilijnego i składanie sobie życzeń było zakończeniem uroczystości Gwiazdka w przedszkolu. Uważamy, że Polska i Europa już niedługo tworzyć będą jedno i dzieci od najmłodszych lat powinny czuć się współobywatelami zjednoczonej Europy. Aby tego dokonać muszą tworzyć jedność z dziećmi innych krajów. Myślimy, iż nauka połączona z zabawą bardzo dobrze przygotowuje małych przedszkolaków do bycia małymi Polakami i małymi Europejczykami. 19

20 Wychowanie przedszkolne Jak realizuję akcję Cała Polska czyta dzieciom mgr Maria Gacek nauczyciel wychowania przedszkolnego w Zespole Szkół w Chorzelowie Książki są źródłem niewyczerpanych wrażeń, przeżyć i wzruszeń, uczą mowy ojczystej, wzbogacają słownik dziecka, rozwijają zainteresowania, pomagają dzieciom w wieku przedszkolnym w przyswajaniu pewnych treści programowych. Dlatego też bardzo ucieszyła mnie ogłoszona ogólnopolska akcja,,cała Polska czyta dzieciom, do której przyłączyłam się poprzez wprowadzenie do programu zajęć w przedszkolu przy Zespole Szkół w Chorzelowie autorskiego programu edukacyjnego pt. Czytanie bajek. Nawiązana ścisła współpraca z Publiczną Biblioteką w Chorzelowie nie tylko przybliżyła wychowankom literaturę dziecięcą, lecz także przyzwyczaiła je do systematycznego kontaktu z książką, wpłynęła na wzrost zainteresowań czytelniczych, jak również zachęciła rodziców i uczniów klas starszych Zespołu Szkół w Chorzelowie do czynnego uczestnictwa w prowadzonym programie. Aby rozbudzić i podtrzymać zainteresowanie dzieci książką ustalałam wcześniej z bibliotekarką przebieg spotkania oraz treść zajęcia, jak też opracowywałam konspekty, według których przebiegało dane spotkanie. Dzieci w trakcie cotygodniowych spotkań, nie tylko słuchają odpowiednio dobranych tekstów czytanych, bajek, wierszy, czy opowiadań, lecz także mają możliwość wykonania rysunków, ilustracji, wycinanek, pacynek, śpiewania poznanych piosenek, a także zabaw w inscenizowanie znanych z książek treści. Rozwijają także własną aktywność, spostrzegawczość, pamięć, umiejętność kojarzenia faktów, zasób słownictwa, zdolność wypowiadania się na dany temat. Dodatkowo cenną zaletą współpracy z biblioteką jest wypożyczanie książek do przedszkola, które czytamy w wolnym czasie od zajęć programowych, jak i wypożyczanie książek do domu, gdzie dorośli czytają je dzieciom. Książki wymieniamy na cotygodniowych spotkaniach, kształtując w ten sposób zaczątki postawy świadomego i odpowiedzialnego czytelnika, który potrafi wybrać odpowiednią dla siebie pozycję, dbać o nią i zwrócić ją w terminie do biblioteki czy do przedszkola. Rozpoczętą współpracę z biblioteką będę kontynuować w następnym roku, gdyż taka forma działań nie tylko jest atrakcyjna i ciekawa dla dzieci, lecz aktywizuje je wszechstronnie oraz może w przeszłości decydować o ich późniejszych zamiłowaniach czytelniczych. Na koniec roku szkolnego 2002/2003 we współpracy z Publiczną Biblioteką w Chorzelowie zorganizowałam imprezę, pt. W krainie bajek podsumowującą cało- 20

21 CKPiDN w Mielcu Zeszyty nauczycielskie Nr 2/2005 roczną działalność w ramach prowadzonego autorskiego programu edukacyjnego ph. Czytanie bajek. Impreza ta według opracowanego scenariusza dostarczyła moim wychowankom wiele radości oraz umożliwiła im zaprezentowanie zdobytych w trakcie zajęć programu wiadomości i umiejętności.,,w KRAINIE BAJEK SCENARIUSZ IMPREZY PODSUMOWUJĄCEJ PROGRAM EDUKACYJNY CZYTANIE BAJEK w ramach akcji Cała Polska czyta dzieciom we współpracy z Biblioteką Publiczną przy S O S i K w Chorzelowie Opracowanie scenariusza: Maria Gacek Zadania: stworzenie warunków do różnej aktywności dzieci poprzez aktywny udział w zabawach i konkursach przybliżanie dzieciom języka literatury pięknej i przyswajanie przez nie kultury żywego słowa rozwijanie początków świadomego czytelnictwa u dzieci poprzez rozbudzenie zainteresowania światem książek próby globalnego odczytywania tytułów bajek Metody: stawianie problemów otwartych Środki dydaktyczne: teksty wybranych bajek, ilustracje, puzzle, list z tekstem od Królowej bajek, kółka od sersa, stojaki, patyki, kaseta z nagraniem muzycznym, magnetofon, obrazki do kolorowania, mazaki, zakreślacze, kredki Przebieg spotkania I. Powitanie zaproszonych gości Panią Dorotę Kieraś dyrektor S O K i S w Chorzelowie, Panią Krystynę Dydo bibliotekarkę Biblioteki Publicznej przy S O K i S, Pana Ryszarda Kotrę dyrektora ZS w Chorzelowie, rodziców i dzieci. 21

22 Maria Gacek Jak realizuję akcję Cała Polska czyta dzieciom Zabawa integracyjna Powitanie Cel operacyjny: umiejętność właściwej reakcji na usłyszaną formę powitania. Witamy wszystkich tych, którzy chcą się z nami bawić, lubią bajki, zagadki i konkursy. Kto czuje się powitany, robi śmieszną minę. Podróż samolotem (zabawa integracyjna) naśladowanie lotu samolotu do krainy bajek, przedstawienie się imieniem przez uczestników spotkania. II. Część główna. 1. Bajkowe zagadki: Cel operacyjny: umiejętność odgadnięcia tytułów bajek i wskazania odpowiedniej ilustracji oraz wyszukania odpowiedniego tytułu bajki na podstawie przeczytanych wybranych fragmentów bajek czytanych przez bibliotekarkę, próby globalnego odczytania tytułów bajek Calineczka H. Ch. Andersen Królowa Śniegu H. Ch. Andersen Lampa Aladyna, z książki Najpiękniejsze baśnie z 1001 NOCY, GRAFTAG Warszawa 1994 Królewna Śnieżka W. Disney Kopciuszek W. Disney Kubuś Puchatek Pszczółka Maja i jej przygody W. Bonsers, Wydawnictwo Śląsk Katowice przygód Koziołka Matołka K. Makuszyński 2. List od królowej bajek. Cel: rozbudzanie zainteresowań czytelniczych poprzez odczytanie listu oraz rozpoznanie z listu sposobu na dalszą zabawę W zaczarowanym lesie mieszkała królowa, która bardzo lubiła tańczyć i organizować turnieje rycerskie. Poprosiła czarodzieja o imieniu Kol, aby salę w przedszkolu zamienił w salę balową. Czarodziej spełnił jej życzenie.(odczytanie listu przez dziecko umiejące czytać). Taniec w parach przy muzyce Cel operacyjny: umiejętność swobodnego poruszania się w rytm muzyki Przebieg: Dzieci to damy dworu i rycerze. Rycerze zapraszają do tańca damy dworu. Konkurencja 1: (dla rycerzy) Rzut kółkiem od sersa na stojak. Rycerze mają trzy rzuty kółkiem. Konkurencja 2: 22

23 CKPiDN w Mielcu Zeszyty nauczycielskie Nr 2/2005 Damy dworu rzucają kolejno trzy kółka od sersa a rycerze próbują je złapać na kopię (patyk). 3. Bajkowe puzzle. Cel operacyjny: zdolność współpracy w zespole. Trzy osobowe zespoły układają puzzle przedstawiające ilustrację ze znanej bajki. 4. Historyjka obrazkowa z bajki pt. Książe żaba. Cel operacyjny: umiejętność odtworzenia kolejności sytuacji w bajce oraz próba globalnego odczytania tytułu bajki Książe żaba. Na środku sali znajdują się obrazki przedstawiające bajkę o księciu zaklętym w żabę. Dzieci mają za zadanie ułożyć obrazki we właściwej kolejności, następnie wspólnie próbują odczytać jej tytuł. 5. Bajkowe skojarzenia. Cel operacyjny: umiejętność odgadnięcia tytułów bajek na podstawie kilku podanych haseł tworzących zbiór przedmiotów i zjawisk występujących tylko w tej, a nie innej bajce. Dzieci na podstawie podanych haseł odgadują tytuły bajek np.: pierniki, chatka JAŚ I MAŁGOSIA, buty, ogon kapelusz, (mówiący kot) KOT W BUTACH, czerwona czapeczka, wilk CZERWONY KAPTUREK, wrzeciono, zła wróżka, bardzo długi sen ŚPIĄCA KRÓLEWNA, zła macocha, czarodziejskie lusterko, (krasnoludki) KRÓLEWNA ŚNIEŻKA. 6. Recytacja wierszy o książkach w wykonaniu dzieci. 7. Powrót samolotem z krainy bajek zabawa ruchowa. III. Zakończenie. 1. Podziękowanie wszystkim gościom za przybycie, a dzieciom za wspaniałe wykonanie zadań konkursowych. 2. Wręczenie przez p. dyrektor S O K i S w Chorzelowie dyplomów uczestnictwa w programie oraz upominków (książeczek), zaproszenie do dalszej współpracy w programie Czytanie bajek pracowników Publicznej Biblioteki w Chorzelowie. 3. Kolorowanie przez dzieci obrazków przedstawiających bohaterów różnych bajek. 23

24 Maria Gacek Jak realizuję akcję Cała Polska czyta dzieciom Cel: wykonanie prac na wakacyjną wystawę pt. Ulubione bajki Biblioteka Publiczna S O K i S w Chorzelowie Literatura: 1. Dudzińska I., Wychowanie i nauczanie w przedszkolu Poradnik metodyczny, Warszawa 1983 WSiP 2. Kruk H., Wybór literatury do zabaw i zajęć w przedszkolu z komentarzem metodycznym, Warszawa 1985 WSiP 3. Kultura literacka w przedszkolu. Cz. I, II, Red. S Frycie i I. Kaniowska Lewińska, Warszawa 1982 WSiP 4. Tuszyńska B., Obcowanie z literaturą stanowi wartość samoistną. Rozmowa z J. Papuzińską, Wychowanie w Przedszkolu, 1987 nr 7/8 5. Tichy B., Dziecko i książka. Forum nauczycieli. Wychowanie przedszkolne nr1/2002, MAC Edukacja SA 24

25 25

26 Opieka i wychowanie Adaptacja bez łez mgr Elżbieta Ciejka nauczyciel Przedszkola Miejskiego nr 1 Kubusia Puchatka w Mielcu Małe dziecko ma niewielką odporność na różnorodne bodźce dochodzące z otoczenia, a dziecko wchodzące w nowe środowisko społeczne, jakim jest przedszkole, doświadcza działania dużej ilości silnych bodźców. W przedszkolu panują zazwyczaj inne zasady niż w domu, nauczyciel opiekuje się całą grupą dzieci, nie tylko jednym, trzeba dzielić się zabawkami, jedzenie ma inny smak niż to, które gotuje mama itp. Mechanizmy adaptacyjne dziecka 3-letniego nie są jeszcze w pełni dojrzałe i ukształtowane. To sprawia, że ich proces przystosowania się często przebiega z trudnościami, dzieci źle znoszą rozłąkę z rodzicami, długo przyzwyczajają się do nowych warunków. Co utrudnia adaptację? Układ nerwowy dziecka 3-letniego jest słaby i delikatny. Nie jest ono zdolne do odbierania większej ilości silnych bodźców, do dłuższego jednostajnego wysiłku, znoszenia ograniczeń w zaspokajaniu podstawowych potrzeb. Mimo iż organizm dziecka rozwija się bardzo szybko, doskonali się wiele funkcji, poprawia sprawność motoryczna i fizyczna, dziecko nadal nie jest odporne na zmęczenie, wysiłek fizyczny i hałas. Ma trudności w samoobsłudze, potrzebuje pomocy przy wielu czynnościach. Dziecko 3-letnie nie zna i nie rozróżnia prawidłowo stosunków czasowych i przestrzennych. Utrudnia mu to rozpoznanie i właściwą ocenę wielu sytuacji społecznych związanych z jego funkcjonowaniem w nowym otoczeniu i wzbudza lęk. W odczuciu dziecka matka, która zostawia je w nieznanym środowisku, odchodzi na zawsze. Dlatego ważna jest konkretna, zrozumiała odpowiedź na powtarzające się często pytanie: Kiedy przyjdzie mama? 3-latek ma jeszcze trudności z identyfikowaniem swojego ja. Przypisuje się je, właściwej dla tego wieku zależności emocjonalnej dziecka od matki oraz trudnościom w nawiązywaniu dłuższych kontaktów z nieznanymi osobami, nawet rówieśnikami. Najważniejszą potrzebą małego dziecka jest bezpieczeństwo. W poczuciu bezpieczeństwa dziecko uczy się rzeczy nowych. Niezaspokojenie tej potrzeby powoduje u dziecka pojawienie się poczucia opuszczenia, braku miłości, zagrożenia i lęku. Momentem krytycznym jest tu z pewnością pójście do przedszkola i rozłąka z matką, najczęściej na 8-9 godzin dziennie. 26

27 CKPiDN w Mielcu Zeszyty nauczycielskie Nr 2/2005 Rozwój społeczny dziecka 3-letniego też nie jest sprzymierzeńcem dobrej adaptacji. Jest to okres intensywnego poznawania i tworzenia obrazu własnej osoby poprzez odróżnianie siebie od reszty świata, a to nie sprzyja podporządkowaniu się nieznanemu środowisku, spełnieniu jego wymagań, przestrzeganiu reguł, co jest przecież nieuchronne w przedszkolu. Mając na uwadze możliwości adaptacyjne dziecka 3-letniego opracowałam program Pierwszy krok w przedszkolu, który miał na celu ułatwić dzieciom przekroczenie progu dom przedszkole, skrócić okres adaptacji maluchów we wrześniu, obniżyć lęk rodziców, związany z koniecznością oddania dziecka pod opiekę personelu przedszkola, nawiązać współpracę z rodzicami. Jednym z pierwszych punktów było zorganizowanie spotkań dla rodziców i rodziców z dziećmi. W tym celu do wszystkich 3 latków zostały wysłane imienne zaproszenia do przedszkola. Zajęcia adaptacyjne rozpoczęły się końcem sierpnia zebraniem z rodzicami. Na spotkaniu wprowadzającym zaprezentowałam rodzicom różne możliwości reagowania dzieci na nowe, stresujące sytuacje. Odwołałam się do ich osobistych doświadczeń. Podkreśliłam również, że nie powinni porównywać zachowania swojego dziecka z innymi, a pozwolić mu być sobą. Rodzice zostali również zapoznani z organizacją pracy w przedszkolu. Dużą część spotkania poświęciłam rozmowie o potrzebach przygotowania dziecka do przedszkola. Każdy z rodziców otrzymał wskazówki, o czym warto pamiętać, gdy dziecko staje się przedszkolakiem. Od kolejnego dnia rozpoczęłam wspólne zajęcia z dziećmi i rodzicami. Codzienny pobyt rozpoczynał się od swobodnej zabawy w wybranych kącikach zainteresowań. Po dowolnej działalności, następowała zabawa zorganizowana z dziećmi i rodzicami. Spotkania adaptacyjne miały zawsze ten sam przebieg, ponieważ przewidywalność daje poczucie bezpieczeństwa. Ich układ w przybliżeniu odtwarzał rytm dnia przedszkolnego Podstawą działań był ruch połączony z piosenkami, których słowa były łatwe do zapamiętania i powtórzenia. Bawiliśmy się w tradycyjne zabawy dziecięce, zazwyczaj dobrze znane dorosłym (kółko graniaste, pociąg, balonik). Wszystkie zajęcia odbywały się w sali maluchów, znana stała się też szatnia i łazienka. Na zakończenie spotkań starałam się przygotować dla dzieci niespodziankę np. w postaci słodyczy, balonika. Chodziło oto, aby przedszkole zaczęło się im kojarzyć z czymś przyjemnym i by chciały do niego wrócić następnego dnia. Warto podkreślić, że w tych zajęciach uczestniczyły całe rodziny. Dzięki nim rodzice mogli zaznajomić się z metodami i formami pracy stosowanymi w przedszkolu oraz bliżej poznać wychowawczynie swojego dziecka i ich stosunek do niego. Program przewiduje również udział rodziców w zajęciach wrześniowych. Zaproponowałam, że matki mogą towarzyszyć dzieciom w przedszkolu, oczywiście pod warunkiem uczestnictwa we wszystkich zajęciach w grupie opiekuna i dziecka. 27

28 Elżbieta Ciejka Adaptacja bez łez Realizując program Pierwszy krok w przedszkolu chciałam, aby dzieci szybko i łatwo przyzwyczaiły się do nowego otoczenia. Jednak musimy pamiętać, że każde dziecko ma indywidualną drogę rozwojową i każde musi przejść przez okres adaptacji. To od nas w dużej mierze zależy, jak długo on będzie trwał. Efektem działań realizowanego programu jest spełnienie następujących oczekiwań w stosunku do dziecka i rodziców: dziecko bezstresowo staje się przedszkolakiem, we wrześniu przychodzi do przedszkola z ochotą i ciekawością, dzieci zwracają się do siebie po imieniu, znają imiona nauczycielek, znają rozkład sal, wiedzą, która jest łazienka i szatnia, rozpoznają swój znaczek w szatni, na ręczniku, zazwyczaj rozstają się z rodzicami bez problemu, szybko tworzą grupę, same potrafią zorganizować sobie wspólną zabawę, rodzic ma poczucie bezpieczeństwa o swoje dziecko, rodzic współpracuje z przedszkolem- zna cele i zadania, rodzic żywo interesuje się funkcjonowaniem swoich dzieci, ale na zasadzie wsparcia i pomocy, rodzic chętnie dzieli się z nauczycielkami obserwacjami, wszyscy rodzice i dzieci czują się bezpiecznie. Wszyscy chcemy, aby wychowywane przez nas dzieci były radosne i wesołe, mądre i dobre, kochane i kochające. Wakacyjne spotkania stały się stałą formą współpracy z rodzicami w mojej placówce. Przyniosły mi wiele satysfakcji, a dzieciom uśmiech. Potwierdzają to słowa rodziców po zakończeniu dni adaptacyjnych, np. Dziękujemy za miło spędzone chwile i tak udany początek pobytu naszego syna. Jesteśmy zadowoleni., Jestem w pełni zadowolona. Dziecko czuje się tu bardzo dobrze. Niczego się nie boi, czuje się bezpiecznie. Literatura: 1. Lubowiecka J.: Przystosowanie psychospołeczne dziecka do przedszkola. Warszawa, WSiP, Frield J.: Moje dziecko idzie do przedszkola. Poradnik dla rodziców. Kielce, Jedność, Wychowanie w Przedszkolu, czasopismo dla nauczycieli, WSiP, 2003/6. 28

29 Opieka i wychowanie Program autorski Zabawa w terapii pedagogicznej dziecka przedszkolnego mgr Bożena Litwin nauczyciel Publicznego Przedszkola nr 23 w Rzeszowie I. WPROWADZENIE Pojęcie terapii początkowo związane z medycyną, dziś weszło na stałe do terminologii pedagogiki i oznacza różnego rodzaju oddziaływania np.: stymulacja rozwoju dziecka, nadawanie mu społecznie pożądanego kierunku, ożywienie potencjalnych możliwości dziecka w celu wyrównania występujących braków, korygowaniu zaburzeń. W oddziaływaniu terapeutycznym pedagoga korygowanie zaburzeń odbywa się głównie za pomocą środków pedagogicznych, a więc odpowiednio dobranych sytuacji wychowawczych, w których przez gry, zabawy, inscenizacje, improwizacje, przydział funkcji mogących pełnić terapeutyczną rolę, stwarza się dziecku korzystne warunki rozwoju. Oddziaływanie to określamy terminem terapia pedagogiczna oddziaływanie terapeutyczno-wychowawcze. Zabawa jest naturalną formą aktywności dziecka charakterystyczną dla wieku przedszkolnego. To jedna z najważniejszych sił napędowych rozwoju dziecka, odpowiadająca jego potrzebom. Zabawa to działalność wykonywana dla przyjemności, to przyjemne spędzenie czasu. Zabawa dostarcza dziecku zadowolenia, wielu przeżyć, emocji i doświadczeń. We współczesnej pedagogice, coraz więcej mówi się o roli zabawy w rozwoju dziecka, jako podstawowej formie jego aktywności. Zabawa jest jedną z metod wychowawczych dziecka, która: jest czynnością wykonywaną dla przyjemności, jest działaniem atrakcyjnym, wykonywanym dobrowolnie, jest zachowaniem swobodnym pozbawionym motywacji materialnych, jest główną formą wyrażania zainteresowań dziecka, jest czynnikiem kształtowania osobowości, jest środkiem rozwoju psychiki dziecka, 29

30 Bożena Litwin Program autorski ZABAWA W TERAPII PEDAGOGICZNEJ jest sposobem zaspokojenia potrzeby ekspresji i twórczości, jest formą aktywnego wypoczynku i odprężenia, jest główną formą poznawania rzeczywistości, jest naturalną i wrodzoną metodą uczenia się dziecka. Zabawa spełnia różne funkcje między innym: wychowawczą, kompensacyjną, autorealizacyjną, terapeutyczną, relaksacyjną, edukacyjną, przygotowuje do życia. Działania poprzez zabawę mają wpływ na: 1) edukację estetyczną rozwijają oraz pogłębiają wrażliwość, wyobraźnię artystyczną, pozwalają na własną twórczość, a nie odtwórczość znanych schematów, 2) edukację intelektualną ponieważ kształtują spostrzegawczość, pamięć, myślenie, rozwijają zainteresowania i umiejętności, dostarczają wiedzy o otaczającej rzeczywistości, 3) edukację moralną, gdyż kształtują postawy humanistyczne, umiejętność rozumienia drugiego człowieka, 4) edukację społeczną, dlatego, że integrują grupę, kształtują kulturę współżycia i współdziałania. Zabawy ruchowe mogą być wykorzystane jako środki rozwoju osobistych, społecznych i twórczych zdolności dziecka. 1. Rozwój osobisty to: wzrost siły percepcji (akcent w zabawie położony jest na wyostrzenie zmysłów), wzrost zdolności do poruszania się (nacisk kładzie się na ćwiczenie koordynacji wzrokowo-słuchowej, na świadomość własnego ciała, siłę ekspresji, reakcję lub na zaspokojenie naturalnej potrzeby ruchu), orientacja w otoczeniu (wykorzystanie przestrzeni, uczenie się orientacji i związku z tą przestrzenią), wzrost samoświadomości i swobody ruchu (poprzez ruch uczymy się siebie, rozwijamy własne możliwości, podejmujemy ryzyko, uczestniczymy w nowych sytuacjach). 2. Zdolności społeczne to; 30

31 CKPiDN w Mielcu Zeszyty nauczycielskie Nr 2/2005 doświadczenie integracji grupy (w zabawie uczestnicy czują się związani ze sobą, wzmacnia się wzajemna komunikacja, otwartość na pomysły, wzajemne branie siebie pod uwagę, wypracowywanie czegoś wspólnego), ufanie innym (swobodne czucie się w grupie, uczenie się brania odpowiedzialności za tych, którzy nam zaufali), wyrażanie siebie w sytuacji grupowej (każdy jest postrzegany nie indywidualnie, ale jako zespół, ma świadomość bycia odpowiedzialnym za siebie i innych, daje to poczucie bezpieczeństwa), praca z różnicami i ich ocenianie (zabawy ruchowe dają możliwość rozpoznawania różnic między ludźmi, wykorzystania ich i doceniania, uczą uwzględniania innych takimi, jakimi są). 3. Zdolności twórcze to: wykorzystanie ruchu jako środka ekspresji (odkrywanie swojego ciała jako instrumentu ekspresji, poprzez ruch próbujemy powiedzieć coś innym, wyrażamy swoje uczucia i myśli, nawiązujemy kontakt z samym sobą i z innymi), rozwój fantazji, oryginalności i zdolności improwizacji (stymulowanie do poszukiwania rozwiązań poza tradycyjnymi, gotowymi wyobrażeniami poprzez fantazjowanie, udawanie i inne). Program Zabawa w terapii pedagogicznej dziecka przedszkolnego ma na celu wspomaganie i stymulowanie prawidłowego rozwoju dziecka poprzez odpowiednio dobrane zabawy, uwzględniając: wiek i płeć dziecka, jego potrzeby, zainteresowania, samopoczucie, możliwości rozwojowe. Do jego napisania skłoniły mnie wieloletnie doświadczenia pedagogiczne w pracy z dziećmi w wieku przedszkolnym. Zaobserwowałam, że poprzez stosowanie metody zabawy zarówno w pracy dydaktycznej, jak i wychowawczej można osiągnąć lepsze rezultaty. Dziecko, jako podmiot mojego działania jest mniej skrępowane, staje się bardziej otwarte, ufne, chętnie uczestniczy w działaniach edukacyjnych, z łatwością przyswaja przekazywaną mu wiedzę i nabywa nowe umiejętności. II. CELE I ZADANIA Stwarzanie warunków do rozwoju społeczno-emocjonalnego dziecka, to jedno z ważniejszych zadań przedszkola. Kształtowanie charakteru, wrażliwości moralnej stanowi podstawę pracy wychowawczej. 31

32 Bożena Litwin Program autorski ZABAWA W TERAPII PEDAGOGICZNEJ Nadrzędnym celem działania jest wspomaganie i ukierunkowanie rozwoju dziecka zgodnie z jego potencjałem i możliwościami rozwojowymi, aby osiągnąć wszechstronny jego rozwój. Cele szczegółowe: wspieranie rozwoju intelektualnego dziecka, wspieranie rozwoju umiejętności komunikowania się dziecka, wspieranie umiejętności wyrażania przez dziecko własnych uczuć, przeżyć, spostrzeżeń, budzenie wrażliwości estetycznej dziecka, budzenie w dziecku troski o bezpieczeństwo własne i innych, wspieranie rozwoju społeczno-moralnego dziecka, wspieranie rozwoju psychofizycznego dziecka, wspieranie umiejętności samodzielnego działania dziecka, wspieranie rozwoju przynależności dziecka do grupy i integracji społecznej. Zabawa dzięki temu, że sprawia dzieciom radość i przyjemność, uatrakcyjnia pracę, pomaga prowadzącemu w realizacji określonych celów wychowawczych. Dziecko uczestnicząc w zabawie: zaspokaja swoje potrzeby, kształci osobowość, poznaje siebie i innych, poznaje swoje możliwości i zainteresowania, uczy się samoakceptacji i akceptacji innych, uczy się wyrażać swoje uczucia, uczy się współpracy w grupie, wdraża się w role społeczne, wyrabia nawyk słuchania i dostosowywania się do poleceń wydawanych przez prowadzącego zajęcia, usprawnia małą i dużą motorykę, rozwija wyobraźnię i fantazję, poprawia werbalizację i komunikację, uczy się radzenia sobie z zaburzeniami, problemami psychicznymi i emocjonalnymi, zdobywa nowe doświadczenia, uczy się efektywniej i może więcej osiągnąć. III. SPOSÓB REALIZACJI 32

33 CKPiDN w Mielcu Zeszyty nauczycielskie Nr 2/2005 Program Zabawa w terapii pedagogicznej dziecka przedszkolnego realizować będę jako dodatkową formę wspierania rozwoju dziecka podczas jego pobytu w placówce. Program otwarty jest na własną inwencję nauczyciela, daje mi możliwość dowolnego korzystania z treści edukacyjnych i opracowywania scenariuszy w zależności od rodzaju i aktualnych potrzeb dzieci. Zajęcia będę prowadzić, poświęcając swój wolny czas, dwa razy w miesiącu w grupie dzieci 6- letnich. Czas trwania zajęć: minut. Zajęcia odbywać się będą według scenariuszy opracowanych na podstawie treści edukacyjnych zamieszczonych w dalszej części programu. Czas trwania programu: rok szkolny 2003/2004. Kompetencje autora: Jestem nauczycielką dzieci z wadą słuchu w Przedszkolu Nr 23, Jestem absolwentką: o Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego pedagogiki specjalnej, o Medycznego Studium Zawodowego technik fizjoterapii. Ukończyłam kurs: o Pedagogika zabawy w pracy z osobami z upośledzeniem umysłowym, o Wstępny kurs języka migowego, o Mierzenie jakości pracy przedszkola, o Komputerowy. 33

34 Bożena Litwin Program autorski ZABAWA W TERAPII PEDAGOGICZNEJ Uczestniczyłam o w warsztatach: Gry i zabawy na 4 pory roku: elementy metody Batii Strauss i kinezjologii edukacyjnej, Konstruowanie programów edukacyjnych, Problemy dziecka z wada słuchu w przedszkolu i szkole powszechnej, Metody pracy z dzieckiem niepełnosprawnym w warunkach placówki masowej uczniowie z wadą słuchu, Prawidłowa emisja głosu w mowie i śpiewie, Dotyczących realizacji metody Edukacja przez ruch w programie Zbieram Poszukuję Badam (3 warsztaty), o w międzynarodowym sympozjum naukowym Współpraca z rodzicami w zakresie integralnego wychowania dziecka niesłyszącego i seminarium pedagogicznym Edukacja przez ruch. IV. TREŚCI EDUKACYJNE 1. GDZIE JESTEŚ? TEMATYKA ZABAWY Pomoce: dwie opaski do zawiązywania oczu. Czas trwania: 15 minut. Cele: dziecko potrafi skoncentrować uwagę i odnaleźć swojego partnera. Dzieci stoją wokół kręgu narysowanego na podłodze. Dwóch grających z zasłoniętymi oczami wchodzi do środka kręgu. Jeden z nich musi znaleźć drugiego. Nasłuchuje uważnie, aby dowiedzieć się, gdzie on jest. Tworzący krąg muszą być bardzo cicho. Gra jest skończona, gdy szukający jest pewien, że znalazł swojego partnera. Wtedy obaj zdejmują opaski, aby zobaczyć, czy to rzeczywiście prawda. Uczestnicy tworzący krąg wybierają do środka dwóch nowych grających. 2. STÓJ SPOKOJNIE I NIE RUSZAJ SIĘ Pomoce: rytmiczna muzyka. Czas trwania: 10 minut. Cele: dziecko potrafi skoncentrować uwagę bezpośrednio na własnych ruchach. Dzieci poruszają się po pokoju w rytm muzyki. Nie wolno im się dotykać. Kiedy muzyka ucichnie, zastygają w różnej pozycji np.: na jednej nodze. 34

35 CKPiDN w Mielcu Zeszyty nauczycielskie Nr 2/2005 W tej pozycji wytrzymują nie dłużej, niż trwa przeliczenie do sześciu. 3. LUSTRZANE ODBICIA Pomoce: spokojna muzyka. Czas trwania: 15 minut. Cele: dziecko potrafi skoncentrować się na ruchach partnera i właściwie je odtworzyć. Dzieci w parach stają twarzami do siebie. Jedno z nich zaczyna powoli poruszać się, drugie naśladuje je, będąc jakby lustrzanym odbiciem. Dzieci powinny zacząć od ruchów dobrze im znanych np.: mycia się, czesania, ubierania itp. Po pewnym czasie następuje zmiana ról. 4. RÓWNE KROKI Pomoce: dwa różne instrumenty muzyczne. Czas trwania: 10 minut. Cele: dziecko potrafi skoncentrować uwagę i poruszać się we właściwym rytmie w przestrzeni. Na środku sali rysujemy linię, na której stają dzieci jedno przy drugim. Kiedy prowadzący uderzy w bębenek, dzieci idą jeden krok do przodu. Kiedy zadzwoni dzwonek, idą krok do tyłu. Tak podajemy sygnały, aby dzieci zakończyły grę na linii środkowej np. bębenek bębenek dzwonek bębenek dzwonek dzwonek. Czy wszystkim się udało? Najpierw gramy z otwartymi oczami potem możemy zagrać z zamkniętymi. Kto teraz zakończy grę dokładnie na linii? Dzieci zwykle są zadowolone, gdy im się to uda. 5. ZWOLNIONE TEMPO Pomoce: relaksująca muzyka. Czas trwania: 5 minut. Cele: dziecko potrafi wyobrazić sobie Śpiącą Królewnę i skierować uwagę na własne ruchy. Dzieci leżą na podłodze i relaksują się z zamkniętymi oczami. Prowadzący daje sygnał, na który dziecko otwiera oczy i bardzo powoli wstaje tak, jakby Śpiąca Królewna obudziła się po stu latach i zobaczyła księcia. Czynności powtarzamy kilka razy. 6. NIE DOTYKAJ MNIE Pomoce: rytmiczna muzyka. 35

36 Bożena Litwin Program autorski ZABAWA W TERAPII PEDAGOGICZNEJ Czas trwania: 5 10 minut. Cele: dziecko potrafi skoncentrować uwagę i poruszać się według wskazówek prowadzącego. Dzieci w rytm muzyki poruszają się po sali według wskazówek prowadzącego, np.: na czubkach palców, z rozłożonymi ramionami, na piętach, z rękami na głowie, na ugiętych kolanach, i tak dalej. Obowiązująca zasada nie wolno nikogo dotykać. Każdy musi skoncentrować uwagę na własnym ruchu. 7. GĘSIA MAMA Pomoce: muzyka do chodzenia. Czas trwania: 10 minut. Cele: dziecko potrafi szybko reagować i poruszać się tak, jak Gęsia Mama. Jedno z dzieci jest Gęsią Mamą. Idzie z przodu, a pozostałe idą za nim gęsiego. Wszystkie dzieci naśladują gesty prowadzącego. Gęsia Mama ciągle zmienia ruchy (może być kilka Gęsich Mam). 8. TANIEC Z GAZETĄ Pomoce: gazety, kawałki tekturki, muzyka. Czas trwania: 10 minut. Cele: dziecko potrafi reagować w sposób właściwy na muzykę i polecenia prowadzącego. Każde dziecko otrzymuje gazetę, składa ją na pół. Zajmuje dowolne miejsce w sali i siada na gazecie. Kiedy zaczyna grać muzyka, porusza się w sposób wskazany przez prowadzącego np.: skacze po sali, pełza jak ślimak, skacze jak żabka itp. Próbując nie dotykać gazet. Gdy muzyka cichnie, siada jak najszybciej na gazecie (nie musi być to ta sama gazeta). Kiedy wszyscy usiądą, ponownie włączamy muzykę i bawimy się dalej. 9. CZTERY PUNKTY Pomoce: cztery karty w różnych kolorach, taśma klejąca. 36

37 Czas trwania: 10 minut. CKPiDN w Mielcu Zeszyty nauczycielskie Nr 2/2005 Cele: dziecko potrafi skoncentrować uwagę, szybko zareagować na słowa prowadzącego. Dzieci siedzą w kręgu na środku sali. Na każdej ścianie prowadzący zawiesza kolorowe karty tak, aby były widoczne. Następnie opowiada historyjkę, która zawiera w treści nazwy wywieszonych czterech kolorów. Kiedy w opowieści pojawi się jakiś kolor, dzieci biegną do właściwej ściany, aby ją dotknąć. Potem wszyscy wracają do kręgu i historia opowiadana jest dalej. W opowieści należy wspomnieć również kolory, których nie ma na ścianach. 10. BZYCZĄCY KRĄG Czas trwania: 5 minut. Cele: dziecko potrafi bawić się z przyjemnością, umacniać poczucie wspólnoty. Dzieci stoją w dużym kręgu z rozłożonymi ramionami. Zamykają oczy i idą powoli w kierunku środka kręgu, wydając ciche bzyczenie. Zadaniem dziecka jest znalezienie i przytrzymanie dwóch dłoni. Kiedy się to uda dzieci otwierają oczy i przestają bzyczeć. Dzieci, które jeszcze nie znalazły innych dłoni, ciągle bzyczą i mają zamknięte oczy. 11. NA WYCZUCIE Czas trwania: 15 minut. Cele: dziecko potrafi skoncentrować uwagę i w sposób podobny odtworzyć pomnik. Dzieci tworzą pary i w dwójkach siadają rozproszone po całej sali. Jedno z dzieci odwraca się plecami, podczas gdy drugie tworzy pomnik (siedząc lub stojąc). Kiedy wszystkie pomniki są gotowe, prowadzący daje sygnał, na który pozostałe dzieci odwracają się i krótko (policzenie do 5) uważnie obserwują pomnik. Następnie pomniki siadają swobodnie, a pozostałe dzieci próbują ustawić się dokładnie w takiej samej pozycji. Dzieci mówią czy i jakie były różnice między dwoma pomnikami. Potem zamieniamy role (można zamienić się w parach). 12. HEŁM Pomoce: woreczek z grochem. Czas trwania: 15 minut. Cele: dziecko wie jak odczarować kolegę, potrafi współpracować w grupie. 37

38 Bożena Litwin Program autorski ZABAWA W TERAPII PEDAGOGICZNEJ Każde dziecko porusza się po sali z woreczkiem na głowie. Prowadzący daje różne polecenia np.: idziemy na palcach, na piętach, tyłem, itp. Jeżeli woreczek upadnie na podłogę dziecko zastyga nieruchomo w miejscu. Odczarować je może inne dziecko kładąc woreczek z powrotem na jego głowie. Dziecko może wrócić do zabawy. Pomagając komuś nie wolno nam upuścić woreczka. Jeśli to się stanie, musimy zastygnąć nieruchomo w miejscu i poczekać na kogoś, kto położy nam woreczek z powrotem na głowie. W grupie młodszej pozwalamy dzieciom, które pomagają komuś, trzymać woreczek jedną ręką. 13. PRACA STOPAMI Pomoce: cicha nastrojowa muzyka. Czas trwania: 10 minut. Cele: dziecko potrafi współpracować z partnerem podczas zabawy. Dzieci leżą parami na plecach, dotykając się stopami. Każdy próbuje wyczuć stopy partnera. Prowadzący podaje polecenia do wykonania np.: delikatnie popchnij stopy partnera. Czy wyczuwasz palce, podeszwy i pięty? czy możecie wykonać rowerek, nie tracąc kontaktu ze stopami partnera? czy możecie, nie odrywając stóp, przesunąć nogi do boku, a potem je złączyć? 38

39 CKPiDN w Mielcu Zeszyty nauczycielskie Nr 2/ POZWÓL SOBĄ PORUSZAĆ Pomoce: muzyka relaksacyjna. Czas trwania: minut. Cele: dziecko potrafi obdarzyć zaufaniem swojego partnera i poddać się jego ruchom. W parach jedno dziecko kładzie się na plecach. Relaksuje się i zamyka oczy. Drugie dziecko siada blisko boku leżącego, bierze partnera za rękę i powoli nią porusza: podnosi, opuszcza, rusza łokciem, nadgarstkiem, palcami. Dziecko, które leży stara się rozluźnić i pozwolić sobą poruszać. Dzieci siedzące najpierw poruszają rękoma partnerów, potem nogami. 15. AKCEPTACJA Pomoce: spokojna muzyka. Czas trwania: 5 minut. Cele: dziecko potrafi czuć się bezpiecznie i współpracować z partnerem. Dzieci w parach siadają w rozkroku na podłodze, jedno za drugim. Dziecko z przodu zamyka oczy, dziecko z tyłu bierze partnera za ramiona i zaczyna ukierunkowywać jego ruchy, poruszając nim bardzo delikatnie do przodu, do tyłu, na boki. Dziecko z przodu próbuje zrelaksować się i poddać ruchom. 16. MAGICZNA PIŁKA Pomoce: piłka. Czas trwania: 10 minut. Cele: dziecko potrafi w sposób twórczy pokazać siebie. Dzieci siedzą w kręgu i przekazują sobie piłkę. Prowadzący wskazuje, jaki to rodzaj piłki, a siedzący odpowiednio ją trzymają pokazując gestem i mimiką jej rodzaj. Piłka może być: duża, mała, lekka, ciężka, pachnąca, ciepła, zimna itp. 17. ŁAWKA BEZ KOŃCA Pomoce: ławki. Czas trwania: 10 minut. Cele: dziecko potrafi współdziałać w grupie podczas zabawy. Dzieci siadają okrakiem na ławce, jedno za drugim. Dziecko siedzące na początku ławki, przesuwa się do przodu, wstaje, biegnie na koniec i znowu siada. Cały rządek przesuwa się do przodu, z tyłu powstaje puste miejsce. Następny uczestnik wstaje i 39