PROGRAM AKTYWNOŚCI LOKALNEJ POWIATU PUŁAWSKIEGO

Transkrypt

1 POWIATOWA STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH W OBSZARZE POMOCY SPOŁECZNEJ NA LATA PROGRAM AKTYWNOŚCI LOKALNEJ POWIATU PUŁAWSKIEGO NA LATA POWIAT PUŁAWSKI Puławy

2 Spis treści WPROWADZENIE... 3 I. PODSTAWY PRAWNE PAL ORAZ ZGODNOŚĆ Z DOKUMENTAMI STRATEGICZNYMI I PROGRAMOWYMI... 4 II. CELE PAL... 6 III. REZULTATY PAL... 7 IV. OCENA ZASOBÓW NIEZBĘDNYCH DO UZYSKANIA ZAŁOŻONYCH CELÓW... 7 V. ADRESACI PROJEKTU I OPIS PLANOWANYCH DZIAŁAŃ... 7 VI. CZAS TRWANIA PAL VII. HARMONOGRAM REALIZACJI POSZCZEGÓLNYCH ZADAŃ I EWALUACJA PAL VIII. BUDŻET PAL IX. REALIZATORZY PAL I JEDNOSTKI WSPÓŁPRACUJĄCE X. UZASADNIENIE REALIZACJI PAL - DIAGNOZA PROBLEMÓW W POWIECIE PUŁAWSKIM WYBRANE DANE DEMOGRAFICZNE WYBRANE DANE STATYSTYCZNE DOT. BEZROBOCIA DANE DOTYCZĄCE NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI RODZICIELSTWO ZASTĘPCZE PROBLEM PRZEMOCY DOMOWEJ Spis tabel Tabela 1. Ludność wg płci Tabela 2. Ludność wg wieku Tabela 3. Ludność w wieku produkcyjnym i nieprodukcyjnym Tabela 4. Ludność w wieku 13 lat i więcej wg poziomu wykształcenia (w tys.) Tabela 5. Ludność wg głównego źródła utrzymania (w tys.) Tabela 6. Bezrobotni - dane ogólne Tabela 7. Bezrobotni niepełnosprawni wg stopnia niepełnosprawności Tabela 8. Osoby bezrobotne niepełnosprawne wg rodzaju niepełnosprawności

3 Wprowadzenie Niniejszy Program Aktywności Lokalnej Powiatu Puławskiego na lata , zwany dalej PAL, został opracowany w odpowiedzi na zdiagnozowane w Powiatowej Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych w obszarze pomocy społecznej na lata (będącej częścią Strategii Rozwoju Powiatu na lata ) oraz w Powiatowym Programie Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych na lata problemy mieszkańców powiatu puławskiego, w związku z nowymi możliwościami ich rozwiązywania. Stanowi jednocześnie aktualizację i uzupełnienie wymienionych dokumentów i stanowi ich integralną część. PAL jest istotnym narzędziem realizacji lokalnej polityki społecznej oraz dokumentem wyznaczającym kierunki działań mających na celu zapewnienie mieszkańcom powiatu puławskiego jak najwyższej jakości życia. Celem PAL jest wprowadzanie skutecznych metod przeciwdziałania zdiagnozowanym problemom społecznym. Efektem wdrażania PAL będzie wyższa jakość życia i wyższy poziom bezpieczeństwa socjalnego, wyrównywanie szans mieszkańców powiatu puławskiego oraz integracja społeczności lokalnej. PAL został opracowany w celu realizacji działań na rzecz aktywizacji społecznej i rozwiązywania problemów społeczności powiatu puławskiego oraz w celu zapewnienia współpracy i koordynacji działań instytucji i organizacji istotnych dla zaspokajania potrzeb członków społeczności lokalnej. Program Aktywności Lokalnej skierowany jest do osób w ramach konkretnego środowiska lub członków danej społeczności. Oznacza to, że w ramach Programu można prowadzić działania aktywizacyjne adresowane do osób mieszkających na pewnej przestrzeni. Może to być środowisko grupy zawodowej lub społecznej (np. osób niepełnosprawnych), mieszkańców bloku czy nawet kilku rodzin mieszkających w okolicy. * * Na podstawie: Zasad przygotowania, realizacji i rozliczania projektów systemowych Ośrodków Pomocy Społecznej, Powiatowych Centrów Pomocy Rodzinie oraz Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki

4 Od 2008 roku Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Puławach realizuje, przy udziale środków Unii Europejskiej z Europejskiego Funduszu Społecznego, projekt systemowy Samodzielni nie sami w ramach Priorytetu VII Promocja integracji społecznej Działania 7.1 Rozwój i upowszechnianie aktywnej integracji Poddziałania Rozwój i upowszechnianie aktywnej integracji przez powiatowe centra pomocy rodzinie Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki. Jednym z narzędzi możliwych do zastosowania w toku realizacji projektów systemowych jest program aktywności lokalnej. I. Podstawy prawne PAL oraz zgodność z dokumentami strategicznymi i programowymi Podstawą prawną PAL są: 1. Zapisy ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz.U Nr 64 poz. 593 ze zm.), a w szczególności: Art. 2, zgodnie z którym: 1. Pomoc społeczna jest instytucją polityki społecznej państwa, mającą na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości. 2. Pomoc społeczną organizują organy administracji rządowej i samorządowej, współpracując w tym zakresie, na zasadzie partnerstwa, z organizacjami społecznymi i pozarządowymi, Kościołem Katolickim, innymi kościołami, związkami wyznaniowymi oraz osobami fizycznymi i prawnymi. Art. 3 ust. 1 i 2, zgodnie z którym: 1. Pomoc społeczna wspiera osoby i rodziny w wysiłkach zmierzających do zaspokojenia niezbędnych potrzeb i umożliwia im życie w warunkach odpowiadających godności człowieka. 2. Zadaniem pomocy społecznej jest zapobieganie sytuacjom, o których mowa w art. 2 ust. 1, przez podejmowanie działań zmierzających do życiowego usamodzielnienia osób i rodzin oraz ich integracji ze środowiskiem. 4

5 Art. 112 ust. 13, zgodnie z którym rada powiatu na podstawie wykazu potrzeb, o którym mowa w ust. 12, opracowuje i wdraża lokalne programy pomocy społecznej. 2. Zapisy ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U Nr 123 poz. 776 ze zm.), a w szczególności art. 35a, zgodnie z którym do zadań powiatu należy między innymi: 1) opracowywanie i realizacja, zgodnych z powiatową strategią dotyczącą rozwiązywania problemów społecznych, powiatowych programów działań na rzecz osób niepełnosprawnych w zakresie: a) rehabilitacji społecznej, b) rehabilitacji zawodowej i zatrudniania, c) przestrzegania praw osób niepełnosprawnych, 2) współpraca z instytucjami administracji rządowej i samorządowej w opracowywaniu i realizacji programów, o których mowa w pkt 1; (...) 4) podejmowanie działań zmierzających do ograniczania skutków niepełnosprawności; (...) 6) współpraca z organizacjami pozarządowymi i fundacjami działającymi na rzecz osób niepełnosprawnych w zakresie rehabilitacji społecznej i zawodowej tych osób. PAL jest zgodny z założeniami krajowych i lokalnych dokumentów strategicznych i programowych, w szczególności: Strategia Rozwoju Kraju , Program Operacyjny KAPITAŁ LUDZKI Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia (Narodowa Strategia Spójności), Strategia Rozwoju Województwa Lubelskiego na lata , Strategia Polityki Społecznej Województwa Lubelskiego na lata

6 Na poziomie lokalnym powiatu puławskiego PAL jest zgodny z: Powiatową Strategią Rozwiązywania Problemów Społecznych w obszarze pomocy społecznej na lata (będącą częścią Strategii Rozwoju Powiatu na lata ) oraz z: Powiatowym Programem Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych na lata i stanowi narzędzie realizacji tychże dokumentów. II. Cele PAL Celem głównym PAL jest realizacja działań na rzecz aktywizacji społecznej i rozwiązywania problemów społeczności lokalnej. Cele szczegółowe PAL: 1) Podejmowanie inicjatyw na rzecz podniesienia jakości życia i świadomości obywatelskiej społeczności lokalnej powiatu puławskiego; 2) Prowadzenie działań aktywizacyjnych i integracyjnych adresowanych do osób należących do określonej grupy zawodowej lub społecznej; 3) Realizowanie środowiskowej pracy socjalnej mającej na celu pomoc osobom i rodzinom w środowisku we wzmacnianiu lub odzyskiwaniu zdolności do funkcjonowania w społeczeństwie poprzez pełnienie odpowiednich ról społecznych; 4) Tworzenie warunków sprzyjających prawidłowemu funkcjonowaniu społecznemu osób i rodzin; Organizowanie i inspirowanie udziału mieszkańców powiatu puławskiego w imprezach i spotkaniach, w szczególności o charakterze integracyjnym, edukacyjnym, kulturalnym, sportowym, ekologicznym, turystycznym. 6

7 III. Rezultaty PAL 1. Zdiagnozowanie potrzeb i problemów mieszkańców powiatu puławskiego. 2. Zastosowanie nowych narzędzi i form pracy w pomocy społecznej. 3. Partycypacja mieszkańców powiatu puławskiego w kreowaniu lokalnej rzeczywistości społecznej. 4. Wzrost zaangażowania mieszkańców powiatu puławskiego w życie społeczne. 5. Podniesienie kompetencji zawodowych i społecznych społeczności lokalnej. 6. Aktywizacja wykluczonych społecznie oraz zagrożonych wykluczeniem społecznym mieszkańców powiatu puławskiego. 7. Zniwelowanie marginalizacji społecznej osób i rodzin. IV. Ocena zasobów niezbędnych do uzyskania założonych celów Realizatorem PAL jest Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Puławach, które dysponuje bazą lokalową oraz sprzętem biurowym niezbędnym do obsługi zadań PAL. Ponadto Centrum zatrudnia kadrę do obsługi merytorycznej, organizacyjnej oraz zarządzania projektem systemowym, w ramach którego finansowany będzie PAL. Realizatorami projektu systemowego są pracownicy Centrum; od 2010 roku Centrum zatrudnia w wymiarze pełnego etatu pracownika socjalnego ds. osób niepełnosprawnych, a od maja 2013 roku również doradcę ds. osób niepełnosprawnych w wymiarze ½ etatu, co stanowi o spełnieniu niezbędnego wymogu organizacyjnego w związku z realizacją projektu. V. Adresaci projektu i opis planowanych działań osób: PAL adresowany jest do mieszkańców powiatu puławskiego, na rzecz aktywizacji a) bezrobotnych i/lub b) nieaktywnych zawodowo i/lub c) zatrudnionych 7

8 zagrożonych wykluczeniem społecznym z co najmniej jednego z powodów określonych w art. 7 ustawy o pomocy społecznej,, które jednocześnie są osobami w wieku aktywności zawodowej (15 64 lata), korzystającymi ze świadczeń pomocy społecznej w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej, d) osób traktowanych, jako otoczenie osób wykluczonych społecznie, przez co rozumie się osoby mieszkające we wspólnym gospodarstwie domowym, w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej oraz osoby zamieszkujące w środowisku osób wykluczonych społecznie. Uczestnikami projektu mogą być: - osoby niepełnosprawne, w tym również z zaburzeniami psychicznymi, - osoby nieaktywne zawodowo z uwagi na opiekę nad dziećmi lub innymi osobami zależnymi, - osoby doświadczające przemocy domowej lub będące jej świadkami, - osoby z problemami w sprawach opiekuńczo-wychowawczych lub dotyczących rodziny w kryzysie, zwłaszcza rodziny niepełnej lub wielodzietnej; - młodzież w wieku od 15. do 25. roku życia, pochodząca ze środowisk zagrożonych wykluczeniem społecznym (w tym znajdująca się w rodzinach naturalnych, rodzinach zastępczych oraz placówkach opiekuńczo-wychowawczych). Osoby z otoczenia: - członkowie rodziny uczestnika projektu (małżonek/małżonka, dzieci, rodzice), jeśli zamieszkują wspólnie i prowadzą wspólne gospodarstwo domowe, - mieszkańcy i sąsiedzi zamieszkujący wspólnie w bloku, osiedlu, dzielnicy, - osoby ze wspólnego środowiska pracy, - osoby należące do tych samych kategorii społecznych, związane środowiskowo z klientem projektu (ale nieobjęte wprost projektem), np. osoby niepełnosprawne, rodzice samotnie wychowujący dzieci. W ramach realizacji PAL można stosować i finansować zestaw instrumentów 8

9 o charakterze aktywizacyjnym, mających doprowadzić do przywrócenia osób wykluczonych na rynek pracy oraz do ich integracji ze społeczeństwem poprzez przywrócenie im zdolności lub możliwości zatrudnienia, uzyskanie wsparcia dochodowego oraz wyeliminowanie przeszkód napotykanych przez osoby i rodziny w procesie dostępu do praw i usług społecznych, a przez to wspierających ich powrót do zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej. Zestaw ten nazywa się zbiorczo - instrumentami aktywnej integracji. Instrumenty aktywnej integracji podzielone są na cztery grupy: 1. Instrumenty aktywizacji zawodowej. 2. Instrumenty aktywizacji edukacyjnej. 3. Instrumenty aktywizacji zdrowotnej. 4. Instrumenty aktywizacji społecznej. W toku realizacji PAL w ramach projektu systemowego Samodzielni nie sami, obowiązkowe jest zastosowanie co najmniej czterech instrumentów aktywnej integracji. Środowiskowa praca socjalna w ramach programu aktywności lokalnej jest działaniem realizowanym przez pracownika socjalnego lub inną osobę, mającym na celu pomoc osobom i rodzinom w środowisku we wzmacnianiu lub odzyskiwaniu zdolności do funkcjonowania w społeczeństwie poprzez pełnienie odpowiednich ról społecznych oraz tworzenie warunków sprzyjających temu celowi. przykładowo: Działania o charakterze środowiskowym to inicjatywy integracyjne obejmujące 1. Przygotowanie i wsparcie działań indywidualnych oraz programów środowiskowych, np. spotkania z grupami docelowymi. 2. Edukację społeczna i obywatelską. 3. Organizowanie i inspirowanie udziału mieszkańców w imprezach i spotkaniach w szczególności o charakterze integracyjnym, edukacyjnym, kulturalnym, sportowym, ekologicznym czy turystycznym. 4. Inne działania o charakterze integracyjnym. 9

10 VI. Czas trwania PAL PAL będzie realizowany w latach ; końcowa data realizacji PAL jest zgodna z datą zakończenia przedłużonego terminu realizacji Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki na lata Ramy czasowe PAL wiążą się więc z dostępnością funduszy europejskich w obecnym okresie programowania. VII. Harmonogram realizacji poszczególnych zadań i ewaluacja PAL Działania planowane w ramach programu: 1. Analiza i diagnoza problemów społecznych i potrzeb mieszkańców powiatu puławskiego. 2. Przygotowanie szczegółowych projektów PAL adekwatne do zdiagnozowanych potrzeb środowiska lokalnego. 3. Pozyskanie środków europejskich z Europejskiego Funduszu Społecznego. 4. Rekrutacja uczestników. 5. Indywidualna diagnoza potrzeb uczestników. 6. Realizacja instrumentów aktywnej integracji. 7. Realizacja działań o charakterze środowiskowym. Założenia do kolejnych etapów realizacji PAL będą opracowane w formie szczegółowych programów, z uwzględnieniem analizy przyjętych wskaźników, dokumentów ewaluacyjnych i sprawozdawczych, zmian zachodzących w możliwych do objęcia PAL obszarach życia społecznego oraz nowo pojawiających się rodzajów wsparcia i możliwości finansowania. Szczegółowe programy realizacji PAL będą zatwierdzone przez Zarząd Powiatu Puławskiego. Sprawozdania z realizacji szczegółowych programów w ramach PAL przedkładane będą do zatwierdzenia przez Radę Powiatu Puławskiego razem ze sprawozdaniami z działalności Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Puławach corocznie. 10

11 VIII. Budżet PAL Projekt Samodzielni nie sami współfinansowany przez Unię Europejską PAL będzie realizowany na podstawie aneksów do umowy ramowej w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki zawartej pomiędzy Wojewódzkim Urzędem Pracy w Lublinie a Powiatem Puławskim/Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie w Puławach, zgodnie z którą środki na finansowanie projektu systemowego przyznawane są corocznie na podstawie zatwierdzanych w kolejnych latach budżetowych wniosków o dofinansowanie realizacji projektu. Instytucja Pośrednicząca (Wojewódzki Urząd Pracy w Lublinie) w porozumieniu z Regionalnym Ośrodkiem Polityki Społecznej w Lublinie określa sposób podziału środków w projekcie systemowym pomiędzy jednostki samorządu terytorialnego w województwie. Jednocześnie Powiat Puławski/Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Puławach zobowiązuje się do corocznego wnoszenia wkładu własnego w wysokości co najmniej 10,5% wartości projektu systemowego. Środki europejskie na realizację projektu systemowego są wypłacane w terminach i wysokości określonych w harmonogramie płatności sporządzanym przez Powiat Puławski/Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Puławach w porozumieniu z Wojewódzkim Urzędem Pracy w Lublinie po zatwierdzeniu wniosku o dofinansowanie. IX. Realizatorzy PAL i jednostki współpracujące 1. Powiat Puławski 2. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Puławach Stanowisko ds. strategii i programów pomocy społecznej, Ośrodek Interwencji Kryzysowej, Poradnia Rodzinna, Zespół ds. świadczeń, Zespół ds. pieczy zastępczej, Zespół ds. rehabilitacji społecznej osób niepełnosprawnych. 3. Powiatowy Urząd Pracy w Puławach w zakresie określonym zawartym porozumieniem. 4. Inne uprawnione podmioty. 11

12 X. Uzasadnienie realizacji PAL - diagnoza problemów w powiecie puławskim W Powiatowej Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych w obszarze pomocy społecznej na lata (będącej częścią Strategii Rozwoju Powiatu na lata ) oraz w Powiatowym Programie Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych na lata zdiagnozowano problemy mieszkańców powiatu puławskiego, opierając się na danych statystycznych; ważnym źródłem danych były także jednostki organizacyjne Powiatu Puławskiego Powiatowy Urząd Pracy w Puławach oraz Powiatowy Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności. Powiat puławski jest jednym z większych powiatów województwa lubelskiego. W skład powiatu puławskiego wchodzi 11 gmin, w tym jedna miejska (miasto Puławy), dwie miejsko-wiejskie (Kazimierz Dolny i Nałęczów) oraz 8 wiejskich (Baranów, Janowiec, Końskowola, Kurów, Markuszów, Puławy, Wąwolnica, Żyrzyn). Poniższe tabele ukazują dane Głównego Urzędu Statystycznego dotyczące najważniejszych zjawisk demograficznych i społecznych w naszym powiecie i regionie na podstawie Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań według stanu w 2011 r. (źródło: 12

13 1. Wybrane dane demograficzne Tabela 1. Ludność wg płci Powiat puławski ogółem mężczyźni kobiety Gmina miejska Puławy Gminy miejsko-wiejskie Kazimierz Dolny w tym miasto Nałęczów w tym miasto Gminy wiejskie Baranów Janowiec Końskowola Kurów Markuszów Puławy Wąwolnica Żyrzyn Tabela 2. Ludność wg wieku Ogółem 0-2 lata lat i więcej

14 Tabela 3. Ludność w wieku produkcyjnym i nieprodukcyjnym Wyszczególnienie Ogółem W wieku przedprodukcyjnym produkcyjnym poprodukcyjnym Ludność razem w tym kobiety razem w tym kobiety razem w tym kobiety w wieku nieprodukcyjny m na 100 osób w wieku produkcyjnym Powiat puławski Puławy Kazimierz Dolny w tym miasto Nałęczów w tym miasto Baranów Janowiec Końskowola Kurów Markuszów Puławy Wąwolnica Żyrzyn Tabela 4. Ludność w wieku 13 lat i więcej wg poziomu wykształcenia (w tys.) Ogółem wyższe policealne i średnie Poziom wykształcenia zasadnicze zawodowe podstawowe ukończone i gimnazjalne podstawowe nieukończone i bez wykształcenia szkolnego Nieustalonypoziom wykształcenia 102,7 16,9 33,5 22,0 23,4 2,2 4,6 Tabela 5. Ludność wg głównego źródła utrzymania (w tys.) Ogółem Praca Niezarobkowe źródło Pozostałe dochody osobno niewymienione Na utrzymaniu Nieustalone źródło 117,1 34,2 9,6 24,6 6,9 1,6 14

15 2. Wybrane dane statystyczne dot. bezrobocia Poniższe dane zostały udostępnione przez Powiatowy Urząd Pracy w Puławach (według stanu na koniec listopada 2013 roku). Stopa bezrobocia w październiku 2013 r. wynosiła 11,1%. Tabela 6. Bezrobotni - dane ogólne Bezrobotni Bezrobotni do 25 roku życia Ogółem Kobiety Ogółem Kobiety Tabela 7. Bezrobotni niepełnosprawni wg stopnia niepełnosprawności Stopień niepełnosprawności Ogółem Kobiety znaczny 11 4 umiarkowany lekki razem Tabela 8. Osoby bezrobotne niepełnosprawne wg rodzaju niepełnosprawności Rodzaj niepełnosprawności Bezrobotni ogółem Upośledzenie umysłowe 6 Choroby psychiczne 19 Zaburzenie głosu, mowy i choroby słuchu 18 Całościowe zaburzenia rozwojowe 0 Choroby narządu wzroku 10 Upośledzenia narządu ruchu 68 Epilepsja 11 Choroby układu oddechowego i układu krążenia 18 Choroby układu pokarmowego 3 Choroby układu moczowo-płciowego 2 Choroby neurologiczne 29 Inne 32 Nieustalony 5 15

16 3. Dane dotyczące niepełnosprawności Istnieje trudność metodologiczna w opisywaniu statystycznym zjawiska niepełnosprawności, wynikająca z dualizmu orzecznictwa. Analizując dostępne liczby należy pamiętać o możliwości posiadania przez osobę niepełnosprawną dwóch orzeczeń nie zawsze równorzędnych, bądź orzeczenia jednego tylko organu - Powiatowego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności lub Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Poniżej prezentujemy dane pochodzące z Powiatowego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności w Puławach, dotyczące orzecznictwa tej jednostki za rok Objaśnienia: 01-U upośledzenie umysłowe 02-P choroby psychiczne 03-L zaburzenia głosu, mowy i choroby słuchu 04-O choroby narządu wzroku, 05-R upośledzenie narządu ruchu 06-E epilepsja 07-S choroby układów oddechowego i krążenia 08-T choroby układu pokarmowego 09-M choroby układu moczowego-płciowego 10-N choroby neurologiczne 11-I inne, w tym schorzenia: endokrynologiczne, metaboliczne, zaburzenia enzymatyczne, choroby zakaźne i odzwierzęce, zeszpecenia, choroby układu krwiotwórczego. Tabela 9. Liczba wydanych osobom po 16. roku życia orzeczeń wg stopni niepełnosprawności Stopień niepełnosprawności L.p. Symbol (przyczyna niepełnosprawności) znaczny umiarkowany lekki razem 1 01-U P L O R E S T M N I Razem

17 Tabela 10. Liczba wydanych osobom po 16. roku życia orzeczeń wg wieku i płci Wiek Płeć L.p. Symbol (przyczyna niepełnosprawności) i więcej K M 1 01-U P L O R E S T M N I Razem Tabela 11. Liczba wydanych osobom po 16. roku życia orzeczeń wg wykształcenia i zatrudnienia L.p. Symbol (przyczyna niepełnosprawności) mniej niż podstawowe Wykształcenie podstawowe zasadnicze Zatrudnienie średnie wyższe TAK NIE 1 01-U P L O R E S T M N I Razem

18 4. Rodzicielstwo zastępcze W ostatnich latach rośnie liczba dzieci pozbawionych całkowicie lub częściowo należytej opieki rodzicielskiej. Dysfunkcje rodzin w tym zakresie wynikają głównie z zaburzeń takich jak alkoholizm, przestępczość i demoralizacja rodziców, niewydolność wychowawcza, a także niezaradność życiowa i ubóstwo. Najbardziej cenioną formą opieki nad dzieckiem pozbawionym rodziny naturalnej jest, oprócz adopcji, rodzina zastępcza. Jest ona szczególnie ważna z wielu powodów: stanowi bliskie dziecku środowisko, jest optymalna dla rozwoju psychospołecznego dziecka, uczy norm i reguł społecznych, pozwala na nawiązanie prawidłowych więzi emocjonalnych, tak istotnych w dorosłym życiu. W 2013 roku na terenie powiatu puławskiego funkcjonowało łącznie 135 rodzin zastępczych, w których przebywało 223 dzieci, w tym 94 rodziny zastępcze spokrewnione, w których przebywało 141 dzieci oraz 32 rodziny niezawodowe, w których umieszczono 39 dzieci. Na dzień 31 grudnia 2013 r. na terenie powiatu puławskiego funkcjonowało 9 zawodowych rodzin zastępczych, w których przebywało 32 dzieci oraz 1 rodzinny dom dziecka, obejmujący opieką i wychowaniem 11 dzieci. Z pomocy pieniężnej na usamodzielnienie i kontynuowanie nauki w 2013 r. skorzystały 43 osoby, które opuściły rodziny zastępcze. 5. Problem przemocy domowej Przemoc w rodzinie jest doświadczeniem traumatycznym i zawsze przynosi szkody osobom w nie uwikłanym. Dzieci są także ofiarami przemocy domowej w sytuacji, gdy są świadkami zachowań przemocowych jednego z rodziców wobec drugiego. Doświadczenie przemocy ma wpływ na całe życie i podwyższa ryzyko stosowania przemocy wobec innych osób w życiu dorosłym. Doznawanie przemocy w dzieciństwie może przejawiać się różnymi formami niedostosowania społecznego. Mogą pojawiać się trudności w nauce, wagarowanie, ucieczki z domu, zachowania agresywne, udział w nieformalnych grupach młodzieżowych oraz eksperymentowanie ze środkami odurzającymi, dlatego tak ważna jest wrażliwość społeczna na wszelkie przejawy krzywdzenia, a adekwatna reakcja może zapobiec dalszej przemocy. 18

19 Ważnym działaniem w kontekście profilaktyki i wzrostu świadomości na temat przyczyn i skutków przemocy domowej jest prowadzenie edukacji osób, które stykają się bezpośrednio z problemem przemocy. Duże znaczenie ma diagnozowanie przemocy i pomoc osobom jej doświadczającym. W okresie od stycznia do grudnia 2013 roku Zespoły Interdyscyplinarne z terenu powiatu puławskiego wszczęły procedurę 170 Niebieskich Kart, odbyło się 117 interwencji, złożono 36 zawiadomień do Prokuratury Rejonowej w Puławach. Ośrodek Interwencji Kryzysowej wszczął procedurę 15 Niebieskich Kart i przekazał je do Zespołów Interdyscyplinarnych z terenu powiatu puławskiego. Komenda Powiatowa Policji w Puławach wszczęła procedurę 86 Niebieskich Kart, przeprowadzono 1618 interwencji oraz złożono 151 zawiadomień do Prokuratury Rejonowej w Puławach. W przedstawionej diagnozie zaprezentowane zostały dane liczbowe dotyczące kluczowych problemów społecznych. Poprzez realizację PAL Powiat Puławski chce wspierać lokalny kapitał ludzki, pamiętając o naczelnej zasadzie Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Europejskiego Funduszu Społecznego Człowiek najlepsza inwestycja. Warto jednocześnie pamiętać, że kapitał ludzki to zasób zasób wiedzy, umiejętności i potencjału każdego człowieka oraz całych społeczności. 19