Innowacja pedagogiczna Hipoterapia i dogoterapia jako metoda stymulująca rozwój dziecka w wieku przedszkolnym

Transkrypt

1 Przedszkole Samorządowe Nr 26 Integracyjne w Białymstoku Innowacja pedagogiczna Hipoterapia i dogoterapia jako metoda stymulująca rozwój dziecka w wieku przedszkolnym

2 HIPOTERAPIA

3 HIPOTERAPIA Hipoterapia jest jedną z form rehabilitacji dzieci niepełnosprawnych. Polega ona na stymulacji rozwoju psychoruchowego dziecka poprzez jazdę konną. Dzięki kontaktom dziecka z koniem jako naturalnym otoczeniem terapeuta moŝe pracować nad rozwijaniem moŝliwości ruchowych dziecka poprawą kontaktu emocjonalnego, takŝe stymulacją jego funkcji poznawczych. Hipoterapia przynosi bardzo dobre efekty u dzieci chorych. Jest ona wyjątkową i niepowtarzalną metodą usprawniania dzieci, obecnością konia współterapeuty.

4 HIPOTERAPIA - MOśLIWOŚCI Koń i jego ruch dają zupełnie nowe i niespotykane w innych metodach terapeutycznych moŝliwości: koń daje wraŝenie chodu ludzkiego; koń zmniejsza spastyczność mięśni; koń hamuje przetrwałe odruchy postawy; koń przywraca zaburzoną symetrię mięśni tułowia; koń koryguje postawę ciała; koń zapobiega przykurczom i ograniczeniom ruchomości w stawach; koń zwiększa moŝliwości lokomocyjne; koń usprawnia bardzo łagodnie ciało; koń pobudza zmysły; koń stanowi źródło bodźców równowaŝnych; koń uaktywnia; koń usprawnia pracę organów wewnętrznych; koń mobilizuje i nie nudzi; koń uczy; koń relaksuje;

5 HIPOTERAPIA POBUDZENIE ROZWOJU PSYCHORUCHOWEGO DZIECKA Hipoterapia prowadzi do pobudzenia rozwoju psychoruchowego dziecka, poprzez: poprawę koordynacji wzrokowo-ruchowej, orientacji przestrzennej oraz orientacji w schemacie własnego ciała zwiększenie moŝliwości koncentracji uwagi i utrzymania zorganizowanej aktywności stymulację rozwoju mowy oraz poszerzenie zasobu pojęć poprawę reakcji obronnych i równowaŝnych korekcję wad postawy dzięki stymulacji prawidłowej pracy mięśni (właściwy układ nóg, rozstaw bioder)

6 HIPOTERAPIA PROCESY MOTYWACYJNE I EMOCJONALNE Hipoterapia wzmacnia równieŝ procesy motywacyjne i równowaŝy procesy emocjonalne poprzez: budowanie poczucia własnej wartości, obniŝenie poziomu lęku, wyciszenie zachowań niepoŝądanych, zwiększenie motywacji do wykonywania ćwiczeń, umoŝliwienie dziecku poznawania uczuć radości, satysfakcji i powodzenia, Szczególną atrakcją hipoterapii jest kontakt z Ŝywą istotą, jaką jest koń, mający ogromny wpływ na rozwój emocji, oraz bliskie obcowanie z przyrodą, dzięki czemu organizm dziecka w wieku przedszkolnym pobudzany jest w sposób kompleksowy. Poprawia się nie tylko jego stan psychiczny, lecz przede wszystkim szeroko rozumiany rozwój fizyczny.

7 HIPOTERAPIA W PRZEDSZKOLU SAMORZĄDOWYM NR 26 INTEGRACYJNYM W BIAŁYMSTOKU W Przedszkolu Samorządowym nr 26 Integracyjnym zajęcia z hipoterapii według innowacji są prowadzone od 2007 roku. Program pt. Hipoterapia jako metoda stymulująca rozwój dziecka w wieku przedszkolnym program stymulowania aktywności dzieci, przeznaczony jest do realizacji we wszystkich grupach wiekowych Przedszkola Samorządowego nr 26 Integracyjnego w Białymstoku. Jest on zgodny z Podstawą programową wychowania przedszkolnego. W pracy według innowacji pedagogicznej Hipoterapia i dogoterapia jako metody stymulujące rozwój dziecka w wieku przedszkolnym Hipoterapia jest jedną z wyjątkowych i niepowtarzalnych metod rehabilitacji osób niepełnosprawnych. Bazuje ona na neurofizjologii, a swoją specyfikację zawdzięcza koniowi biorącemu udział w terapii.

8 HIPOTERAPIA W PRZEDSZKOLU SAMORZĄDOWYM NR 26 INTEGRACYJNYM W BIAŁYMSTOKU W Przedszkolu Samorządowym nr 26 Integracyjnym stosujemy następujące działania hipoterapeutyczne: fizjoterapię na koniu: przywracanie sprawności fizycznej poprzez odpowiednio dobraną gimnastykę leczniczą, wykonywaną na koniu poruszającym się stępem, zalecana i nadzorowana przez lekarza, prowadzona przez fizjoterapeutę, metoda uzupełniająca klasyczną fizjoterapię. terapię z koniem: wykorzystanie konia do celów leczniczych, zbliŝenie pacjenta i konia daje efekt terapeutyczny, pacjent dzięki relacjom nawiązanym ze zwierzęciem poprawia swoją komunikację ze światem zewnętrznym. Sama jazda konna moŝe być jednym z elementów tej formy terapii. Prowadzona jest przez pedagogów, psychologów i psychiatrów. psychopedagogiczną jazdę konną: zespół działań podejmowanych w celu usprawnienia intelektualnego, poznawczego, emocjonalnego i fizycznego. Podczas jazdy konnej i czynności z nią związanych stosowane są działania edukacyjne, pedagogiczne, elementy psychoterapii, terapii zajęciowej i logopedii. Terapia ta jest prowadzona przez pedagogów i psychologów.

9 HIPOTERAPIA W PRZEDSZKOLU SAMORZĄDOWYM NR 26 INTEGRACYJNYM W BIAŁYMSTOKU Zastosowanie hipoterapii słuŝy dwóm celom: osiągania poprawy w zakresie patologii narządu ruchu oraz zapobieganiu jej powstawaniu. Hipoterapia pozwala naszym wychowankom na osiągnięcie poprawy w takim zakresie jak: percepcja dotykowa reaktywność planowanie ruchowe zręczność świadomość własnego ciała świadomość swego połoŝenia w przestrzeni Prezentowana metoda nie leczy skutków schorzeń, ale głównie przeciwdziała ich dalszemu rozwojowi.

10 HIPOTERAPIA W PRZEDSZKOLU SAMORZĄDOWYM NR 26 INTEGRACYJNYM W BIAŁYMSTOKU O podjęciu hipoterapii decydują takie czynniki jak: stopień cięŝkości uszkodzenia mózgu, który określa się na podstawie objawów ocena reakcji postawy i równowagi oraz ich ewentualnych moŝliwości rozwojowych, ocena stanu ortopedycznego pacjenta, diagnoza stanu psychiczno-umysłowego osoby, która ma zostać poddana hipoterapii.

11 HIPOTERAPIA ZAJĘCIA GRUPOWE Zajęcia są prowadzone dwa razy w tygodniu. Czas trwania zajęć grupowych wynosi 30 minut (jedna grupa). Przeznaczone dla dzieci zdrowych w celu uatrakcyjnienia pobytu w przedszkolu Tematyka zajęć grupowych: 1. Zasady bezpieczeństwa BHP przy koniu. 2. Czyszczenie, przygotowanie konia do zajęć. 3. Pielęgnacja konia. 4. Sprzęt do pielęgnacji. 5. Budowa konia- nazewnictwo. 6. Rasy koni i ich charakterystyka. 7. Umaszczenie koni. 8. Sprzęt jeździecki. 9. Zasady Ŝywienia.

12 HIPOTERAPIA EFEKTY ZAJĘĆ GRUPOWYCH Prowadzone zajęcia z hipoterapii w roku szkolnym 2007/08 grupowe wpłynęły na : zwiększenie koncentracji uwagi i aktywności dzieci, rozwój ich samodzielności, pogłębienie wiedzy na temat : zasad bezpieczeństwa BHP przy koniu czynności pielęgnacyjnych czyszczenia budowy konia- nazewnictwa sprzętu jeździeckiego pielęgnacji konia rasy koni i ich charakterystyka zasad Ŝywienia konia umaszczenia konia opieki weterynaryjnej

13 HIPOTERAPIA ZAJĘCIA INDYWIDUALNE Zajęcia są prowadzone dwa razy w tygodniu. Czas trwania zajęć indywidualnych wynosi 30 minut. Przeznaczone dla wychowanków o specjalnych potrzebach edukacyjnych, dla dzieci z orzeczeniami lekarskimi i skierowaniami od lekarza. Terapia indywidualna poprzedzona jest wstępną oceną zachowania dziecka, jego zmysłów, umiejętności zgodnych z Arkuszem oceny dziecka podczas terapeutycznej jazdy konnej, opracowanym na podstawie dokumentacji Sandry L. Refferty.

14 HIPOTERAPIA EFEKTY ZAJĘĆ INDYWIDUALNYCH Prowadzone zajęcia z hipoterapii w roku szkolnym 2007/08 - indywidualne wpłynęły na : dziecko z zespołem Agelmana wydłuŝenie się czasu koncentracji i uwagi poprawiła się równowaga z większym entuzjazmem przychodzi na zajęcia dziecko z zespołem Down a zwiększyło się zaufanie do terapeuty poprawiła się orientacja w przestrzeni poprawiła się koordynacja wzrokowo ruchowa dzieci z mózgowym poraŝeniem dziecięcym MPD poprawiła się koncentracja zwiększył się zakres ruchu chętnie korzystały z zajęć

15 HIPOTERAPIA EFEKTY ZAJĘĆ INDYWIDUALNYCH ZauwaŜono, Ŝe dzieci o specjalnych potrzebach edukacyjnych mają: większą motywację do wykonywania ćwiczeń, rozwinęła się ich samodzielność, zwiększyła się moŝliwość lokomocyjna, zwiększyła się pewność siebie W wyniku obserwacji wskazana jest kontynuacja prowadzenia zajęć z hipoterapii jako formy usprawniania dzieci w pracy grupowej, jak i terapii indywidualnej.

16 HIPOTERAPIA ZAJĘCIA INDYWIDUALNE

22 DOGOTERAPIA

23 DOGOTERAPIA Dogoterapia - opiera się na wykorzystaniu w terapii osób niepełnosprawnych bezpośredniego kontaktu ze zwierzęciem psem terapeutą. Ten bezpośredni kontakt pozwala wytworzyć specyficzna relację między pacjentem a psem terapeutą. ZałoŜenia terapii: moŝliwość tworzenia w czasie sesji terapeutycznej warunków, w których pacjent ma zapewnione poczucie bezpieczeństwa bezgraniczna akceptacja własnej osoby

24 DOGOTERAPIA MoŜliwości dogoterapii: zajęcia z psami dobrze wpływają na rozwój psychiczny i fizyczny dzieci sprawnych umysłowo i fizycznie zajęcia z psami wzbogacają słownictwo, uwraŝliwiają, uczą odpowiedzialności zajęcia z psami rozwijają motorykę małą i duŝą podczas zajęć ćwiczy się koncentrację, pamięć zajęcia wpływają takŝe pozytywnie na rozwój zmysłów zabawa w grupie świetnie wpływa na rozwój społeczny, pozwala otworzyć się na świat zewnętrzny i przełamać wiele barier dogoterapia pozwala skutecznie przełamać lęk przed psem i zacząć czerpać radość z przebywania z pupilem

25 DOGOTERAPIA W PRZEDSZKOLU SAMORZĄDOWYM NR 26 INTEGRACYJNYM W BIAŁYMSTOKU Dogoterapia jako metoda wspomagająca rehabilitację stosowana jest w przedszkolu w pracy z dziećmi z róŝnymi rodzajami niepełnosprawności Jedynym wyraźnym przeciwwskazaniem do udziału w terapii kontaktowej z udziałem psów jest stwierdzone uczulenie na sierść tych zwierząt. KaŜde zajęcie z dogoterapii dostosowane jest do: indywidualnych potrzeb dziecka moŝliwości dziecka oraz samopoczucia i jego dyspozycji w danym dniu

26 DOGOTERAPIA W PRZEDSZKOLU SAMORZĄDOWYM NR 26 INTEGRACYJNYM W BIAŁYMSTOKU W zajęciach z dogoterapii uczestniczą dzieci z róŝnymi zaburzeniami rozwojowymi: zaburzenia rozwoju zmysłowego - zaburzoną umiejętnością odbierania bodźców wzrokowych, słuchowych, czuciowych, smakowych i węchowych oraz prawidłowego ich przetwarzania i adekwatnego reagowania na nie zaburzenia rozwoju motorycznego - zaburzone umiejętności poruszania się, chwytania, prawidłowej postawy, napięcia mięśniowego zaburzenia rozwoju emocjonalnego- trudności w wyraŝaniu uczuć, panowania nad emocjami zaburzenia rozwoju społecznego- trudności w opanowaniu czynności samoobsługowych, nawiązywaniu kontaktów z otoczeniem zaburzenia rozwoju komunikacji- zaburzenie rozumienia mowy

27 DOGOTERAPIA METODY I FORMY PRACY Dzieci mogą wykonywać ćwiczenia w bezpośrednim kontakcie z psem w sposób dostosowany do ich aktualnych potrzeb i moŝliwości, tzn.: całkowicie samodzielnie, bez pomocy osoby dorosłej z niewielkim wsparciem terapeuty lub nauczyciela /np. instrukcją słowną/ z duŝą pomocą osoby dorosłej Metody wykorzystywane w prowadzeniu zajęć dogoterapeutycznych zarówno grupowych jak i indywidualnych: Zabawowo naśladowcze Bezpośredniej celowości Metoda ścisła

28 DOGOTERAPIA METODY I FORMY PRACY Podstawowymi formami pracy z dziećmi w dogoterapii są: 1. Zajęcia z grupą i indywidualne. 2. Ćwiczenia dla dzieci niepełnosprawnych. 3. Zabawy ruchowe, gdyŝ przedszkolak jest zdolny do dość intensywnego ale krótkiego ruchu. W dogoterapii stosowane są zabawy ruchowe z elementem: biegu skoku czworakowania równowagi rzutu, chwytu i toczenia orientacyjno porządkowe 4. Inne zabawy.

29 PROGRAM DOGOTERAPIA W PRACY Z DZIEĆMI W WIEKU PRZEDSZOKLNYM 1. Dogoterapia jako metoda stymulująca rozwój dziecka w wieku przedszkolnym realizowana jest w naszym przedszkolu od roku szkolnego 2007/ Zajęcia prowadzone były jeden raz w tygodniu dla wszystkich grup wiekowych i jeden raz w tygodniu dla wszystkich dzieci o specjalnych potrzebach edukacyjnych. 3. Zajęcia indywidualne z udziałem psów prowadzone były na zasadach obowiązujących w pracy z dziećmi niepełnosprawnymi: zasada akceptacji niepełnosprawności dziecka zasada dostosowania zajęć do moŝliwości dziecka zasada stopniowania trudności zadania oraz systematyczności zasada aktywnego oraz świadomego udziału dziecka w zajęciach zasada poglądowości i przykładu zasad zapewnienia poczucia bezpieczeństwa

30 PROGRAM DOGOTERAPIA W PRACY Z DZIEĆMI W WIEKU PRZEDSZOKLNYM W ramach programu zostały sprawdzone postępy wybranych dzieci wymagających terapii indywidualnej. Postępy dzieci sprawdzone zostały w oparciu o obserwacje wynikające z przeprowadzonych zabaw i zajęć. Sprawdzone zostało czy dziecko: głośno wypowiada komendy chętnie pielęgnuje psa delikatnie wykonuje czynności pielęgnacyjne skupia się na wykonywanej czynności chętnie podejmuje propozycje przejścia się z psem poprawnie nazywa kolory potrafi wskazać elementy budowy psa potrafi wskazać elementy budowy ciała na sobie potrafi wskazać elementy ciała na rysunku

31 PROGRAM DOGOTERAPIA W PRACY Z DZIEĆMI W WIEKU PRZEDSZOKLNYM Sprawdzone zostało czy dziecko: rzuca daleko piłkę rzuca do celu rzuca za siebie piłkę strąca stojący cel potrafi wskazać dwa identyczne obrazki zapamiętuje dwie zabawki Na podstawie obserwacji stwierdzono, Ŝe w kilku przypadkach nastąpiła poprawa w zakresie takich umiejętności jak: głośne wypowiadanie komend skupienie uwagi na wykonywanej czynności delikatniejsze wykonywanie czynności pielęgnacyjnych poprawa umiejętności rzucania do celu, głównie w zakresie rzutu do tyłu

32 DOGOTERAPIA - EFEKTY PRACY TERAPEUTYCZNEJ 1. Poprawa w nawiązaniu i pogłębieniu kontaktu z psem 2. Aktywność dzieci skoncentrowana na zadaniu- są oŝywione ruchowo i głosowo, wykazują inicjatywę: karmią, czeszą samodzielnie psa, szczotkują mu zęby, dodatkowo wykonują ćwiczenia. 3. Umiejętność orientacji w układzie własnego ciała. 4. Poznanie budowy ciała psa z jednoczesnym wskazaniem analogii w budowie człowieka. 5. Poprawa sprawności ruchowej poprzez ćwiczenia wykonywane przy współudziale psa. 6. Rozwijanie umiejętności identyfikowania i okazywania emocji związanych z kontaktem ze zwierzętami. 7. Wyciszenie się.

33 DOGOTERAPIA - EFEKTY PRACY TERAPEUTYCZNEJ 8. Nabywanie umiejętności naśladowczych. 9. Samodzielność w wykonywaniu ćwiczeń. 10. Umiejętność rozpoznawania i wyraŝania swoich uczuć. 11. Poznanie i stopniowe opanowanie czynności pielęgnacyjnych związanych z psem. 12. Poznanie zasad bezpiecznego przebywania z psami. 13. Kształtowanie nawyków higienicznych. 14. Wyzwalanie spontanicznych reakcji głosowych i werbalnych. 15. Wzbogacenie zasobu słownictwa. 16. Doskonalenie sprawności aparatu artykulacyjnego.

34 DOGOTERAPIA - HARMONOGRAM ZAJĘĆ GRUPY PONIEDZIAŁEK WTOREK ŚRODA CZWARTEK PIĄTEK GRUPA I 10:30-11:00 GRUPA II 11:00-11:30 GRUPA III 10:30-11:00 GRUPA IV 12:30-12:30 GRUPA V 11:00-11:30 GRUPA VI 12:00-12:30 ZAJĘCIA INDYWIDUALNE CZYNNOŚCI PIELĘGNACYJNO - HIGIENICZNE 12:30-15:30 12:30-15:30 11:30-12:00 11:30-12:00

35 Przedszkole Samorządowe Nr 26 Integracyjne w Białymstoku Koń i pies to Ŝywe i ruchome pomoce terapeutyczne, dydaktyczne, które mogą i powinni wykorzystać wszyscy pracujący z dziećmi niepełnosprawnymi.