UCZYMY METODĄ NAUKOWĄ

Transkrypt

1 UCZYMY METODĄ NAUKOWĄ WARSZTATY DLA NAUCZYCIELI Anna Markowska, Pracownia Przedmiotów Przyrodniczych IBE Urszula Poziomek, Pracownia Przedmiotów Przyrodniczych IBE

2 PROGRAM WARSZTATÓW Kilka słów o Pracowni Przedmiotów Przyrodniczych IBE i o metodzie naukowej (przykłady) Praca w grupach a) wybór treści nauczania i celów kształcenia do opracowania, b) opracowanie materiału (pomysł na lekcję), zawierającego: - problem do zbadania. - (hipoteza) - opis miejsca realizacji zadania - opis realizacji zadania (metody, forma pracy) -forma podsumowania pracy uczniowskiej (wystąpienie w imieniu grupy, prezentacja, dyskusja uzyskanych wyników, ocenianie w tym samoocena). Prezentacja efektów pracy grup, dyskusja.

3 GŁÓWNE BADANIA PPP IBE Laboratorium myślenia (LM, ) LM Podstawa programowa i rozwój dydaktyk przedmiotowych w opiniach nauczycieli, dyrektorów szkół oraz uczniów. (FGI, 2010) BPNP PPP FGI Dobre praktyki w przyrodniczej edukacji pozaformalnej. Badania oferty zajęć przyrodniczych. (PEP, ) Porównanie podstaw programowych w zakresie przedmiotów przyrodniczych w wybranych krajach (PPP, 2012) PPP PEP Diagnoza potrzeb nauczycieli przyrody w szkole podstawowej w zakresie wsparcia dla prowadzenia lekcji metodą badawczą (BPNP, 2013)

4 Pozostałe aktywności PPP IBE Rekomendacje dotyczące wyposażenia pracowni przedmiotów przyrodniczych oraz zasad i organizacji szkoleń dla nauczycieli przedmiotów przyrodniczych na III i IV etapie edukacyjnym Współtworzenie Bazy Dobrych Praktyk, Redakcja i materiały do kwartalnika Edukacja Biologiczna i Środowiskowa, Realizacja przedmiotu przyroda poradnik dla dyrektorów i nauczycieli, materiał specjalny, Publikacja dla nauczycieli gimnazjalnych - Uczymy myślenia. Zadania na lekcje przedmiotów przyrodniczych

5 METODA NAUKOWA Intrygujące obserwacje stworzenie sytuacji problemowej Sformułowanie problemu badawczego Postawienie hipotez i wybór najbardziej prawdopodobnej Realizacja obserwacji lub doświadczeń Sformułowanie wniosków na podstawie analizy wyników, weryfikacja hipotezy

6 METODA NAUKOWA - ITERACJA sytuacja problemowa odpowiedzi na pytania, wnioskowanie, weryfikacja hipotezy sformułowanie problemu badawczego, pytań badawczych realizacja badania przegląd literatury planowanie procedury badawczej postawienie hipotezy

7 METODA NAUKOWA HOLISTYCZNE PODEJŚCIE DO PROBLEMU I SZTUKA KOMUNIKOWANIA SIĘ

8 METODA NAUKOWA ZBLIŻANIE SIĘ DO PRAWDY

9 METODA NAUKOWA W GEOGRAFII Często nie jest przeprowadzana pełna procedura (tzn. modelowa metoda naukowa) Nie musimy od razu stawiać hipotez - warto zacząć od zadania pytania badawczego Metodę naukową można wykorzystać zarówno na lekcjach z zakresu geografii fizycznej jak i społeczno-gospodarczej, ale łatwiej przygotować zajęcia z zakresu geografii fizycznej (m.in. dzięki możliwość przeprowadzenia doświadczeń).

10 SZKOŁA PODSTAWOWA PRZYRODA (1) 5.Człowiek a środowisko. Uczeń: 1)prowadzi obserwacje i proste doświadczenia wykazujące zanieczyszczenie najbliższego otoczenia (powietrza, wody, gleby); Pytanie badawcze: Czy wody Czarnych Stawów są zanieczyszczone? Cele: I. Zaciekawienie światem przyrody. Uczeń stawia pytania dotyczące zjawisk zachodzących w przyrodzie, prezentuje postawę badawczą w poznawaniu prawidłowości świata przyrody przez poszukiwanie odpowiedzi na pytania: dlaczego?, jak jest?, co się stanie, gdy?. II. Stawianie hipotez na temat zjawisk i procesów zachodzących w przyrodzie i ich weryfikacja. Uczeń przewiduje przebieg niektórych zjawisk i procesów przyrodniczych, wyjaśnia proste zależności między zjawiskami; przeprowadza obserwacje i doświadczenia według instrukcji, rejestruje ich wyniki w różnej formie oraz je objaśnia, używając prawidłowej terminologii. V. Obserwacje, pomiary i doświadczenia. Uczeń korzysta z różnych źródeł informacji (własnych obserwacji, badań, doświadczeń, tekstów, map, tabel, fotografii, filmów), wykonuje pomiary i korzysta z instrukcji (słownej, tekstowej i graficznej); dokumentuje i prezentuje wyniki obserwacji i doświadczeń; stosuje technologie informacyjnokomunikacyjne.

11 SZKOŁA PODSTAWOWA PRZYRODA (2) Czy wody Czarnych Stawów są zanieczyszczone? Czas zajęć: 2 x 45 minut Miejsce zajęć: w sali (pierwsza godzina), w terenie (druga godzina) Forma pracy: grupy (np. po 4-5 osób) Aktywna praca uczniów to oni szukają odpowiedzi na pytanie badawcze, nauczyciel pomaga, zapewnia niezbędne materiały do lekcji

12 SZKOŁA PODSTAWOWA PRZYRODA (3) Czy wody Czarnych Stawów są zanieczyszczone? Lekcja w sali: burza mózgów jak można zmierzyć zanieczyszczenie wód? uczniowie w grupach zastanawiają się nad hipotezą (np. Wody Czarnych Stawów są mocno zanieczyszczone.) uczniowie wybierają materiały źródłowe, na podstawie których mogą dokonać wstępnej weryfikacji hipotezy podczas zajęć w sali uczniowie wybierają sprzęt, który będzie im niezbędny do weryfikacji hipotezy w terenie, uzasadniają swój wybór (np. bierzemy przezroczysty kubeczek, bo chcemy sprawdzić/porównać kolor wody)

13 SZKOŁA PODSTAWOWA PRZYRODA (4) Lekcja w terenie: Czy wody Czarnych Stawów są zanieczyszczone? podczas zajęć w terenie uczniowie mają za zadanie ostatecznie zweryfikować postawioną przez nich hipotezę Badanie jakości wody: uczniowie wykonują pomiary wody, aby określić stopień jej zanieczyszczenie. (np. badają kolor, zapach, mętność, filtracja wody z różnych zbiorników, zawiesina pozostała na filtrze..) Na podstawie przeprowadzonego badania uczniowie przeprowadzają ostateczną weryfikację hipotezy Prezentacja wyników w formie posteru w wersji drukowanej lub elektronicznej.

14 SZKOŁA PONADGIMNAZJALNA BIOLOGIA Metoda naukowa - nie tylko doświadczenia PYTANIE BADAWCZE: CZY ŻYJĄCE W POLSCE RAKÓW STAWOWY I AMERYKAŃSKI - SĄ ZE SOBĄ SPOKREWNIONE? Cele kształcenia: Poznanie świata organizmów na różnych poziomach organizacji życia Pogłębienie znajomości metodyki badań biologicznych. Poszukiwanie, wykorzystanie i tworzenie informacji. Rozumowanie i argumentacja. Treści nauczania: IX.1.4 Uczeń odczytuje z drzewa filogenetycznego relację pokrewieństwa ewolucyjnego gatunków, zapisuje taką relację przedstawioną w formie opisu, schematu lub klasyfikacji.

15 SZKOŁA PONADGIMNAZJALNA BIOLOGIA Metoda naukowa - nie tylko doświadczenia Formy pracy: - indywidualna, grupowa, zbiorowa Metody: - praca z drukowanym tekstem źródłowym, - obserwacja eksponatów żywych/utrwalonych, - prezentacja wyników, - dyskusja

16 SZKOŁA PONADGIMNAZJALNA BIOLOGIA Metoda naukowa - nie tylko doświadczenia Czy różne gatunki raków są ze sobą spokrewnione? Związki filogenetyczne. PDF

17 DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ ZAPRASZAMY DO PRACY W GRUPACH A.MARKOWSKA@IBE.EDU.PL U.POZIOMEK@IBE.EDU.PL