UCHWAŁA NR XVII/318/2012 RADY MIEJSKIEJ MIKOŁOWA. z dnia 27 marca 2012 r.

Transkrypt

1 UCHWAŁA NR XVII/318/2012 RADY MIEJSKIEJ MIKOŁOWA z dnia 27 marca 2012 r. w sprawie: przyjęcia Obszarowego Programu Ograniczenia Niskiej Emisji poprzez dofinansowanie zmiany systemu ogrzewania dla mieszkańców gminy Mikołów w latach z perspektywą do roku Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15, art. 40 ust. 1, art. 41 ust. 1 i art. 42 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jedn. Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591, z późn. zmianami) art. 400a ust. 1 pkt 21, 22 i art. 403 ust. 2, 3, 4, 5 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (tekst jedn. Dz. U. z 2008 r. Nr 25 poz. 150 z późn. zmianami) art. 221 ust. 4 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz.U. z 2009 r. Nr 157, poz z późn.zmianami), na wniosek Burmistrza Miasta Rada Miejska Mikołowa uchwala: 1. Przyjąć Obszarowy Program Ograniczenia Niskiej Emisji poprzez dofinansowanie zmiany systemu ogrzewania dla mieszkańców gminy Mikołów w latach z perspektywą do roku 2016 stanowiący załącznik do niniejszej Uchwały. 2. Szczegółowy regulamin udzielania dofinansowania opracowany został w uchwale Nr XI/193/2011 Rady Miejskiej Mikołowa z dnia 27 września 2011 r. z późn. zmianami w sprawie zasad udzielania dotacji celowych na częściowe dofinansowanie poniesionych rzeczywistych kosztów na modernizację ogrzewania, zakup i montaż urządzeń do pozyskiwania odnawialnych źródeł energii. 3. Łączną kwotę dotacji w danym roku budżetowym określa każdorazowo uchwala budżetowa. 4. Wykonanie uchwały powierza się Burmistrzowi Mikołowa. 5. Uchwała wchodzi w życie z upływem 14 dni od dnia ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Województwa Śląskiego. Strona 1

2 Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr XVII/318/2012 Rady Miejskiej Mikołowa z dnia 27 marca 2012 r. OBSZAROWY PROGRAM OGRANICZENIA NISKIEJ EMISJI POPRZEZ DOFINANSOWANIE ZMIANY SYSTEMU OGRZEWANIA DLA MIESZKAŃCÓW GMINY MIKOŁÓW W LATACH Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2016 MIKOŁÓW, MARZEC 2012 R. Strona 1

3 SPIS TREŚCI 1. WPROWADZENIE OPIS OBSZARU OBJĘTEGO PROGRAMEM UWARUNKOWANIA WPŁYWAJĄCE NA ROZPRZESTRZENIANIE SIĘ ZANIECZYSZCZEŃ POWIETRZA OCENA JAKOŚCI POWIETRZA W GMINIE MIKOŁÓW MOŻLIWOŚCI REALIZACJI, CEL, ZADANIA ORAZ PODSTAWOWE PRZYCZYNY PODJĘCIA REALIZACJI ANALIZA MOŻLIWOŚCI TECHNICZNYCH WYMIANA ŹRÓDEŁ CIEPŁA Kotły gazowe Kotły węglowe z automatycznym podajnikiem paliwa - tzw. retorowe lub tłokowe Kotły na pelety drzewne Pompy ciepła Ogrzewanie elektryczne Kotły węglowe komorowe zasypowe Kotły olejowe Kolektory słoneczne do przygotowania c.w.u KONKLUZJA MOŻLIWOŚĆ REALIZACJI PROGRAMU Potencjalne źródło współfinansowania - Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach ADRESACI PROGRAMU TRYB UDZIELANIA DOTACJI ZAKŁADANA WIELKOŚĆ DOFINANSOWANIA OSZACOWANIE MOŻLIWEGO DO UZYSKANIA EFEKTU EKOLOGICZNEGO PODSUMOWANIE Strona 2

4 1. WPROWADZENIE Stan zanieczyszczenia powietrza ma prawdopodobnie najbardziej znaczący wpływ na zdrowie populacji ludzkiej oraz stan środowiska w którym żyjemy. Jest to związane z tym, że rozpościera się ono nad całą powierzchnią naszej planety i znaczna część organizmów żywych oddycha zawartym w nim tlenem, w związku z czym również inne zawarte w nim substancje łatwo wnikają wgłąb ich ustrojów. Zawarte w powietrzu substancje, na skutek naturalnych prądów atmosferycznych, są transportowane na znaczne odległości i wraz z opadami dostają się do gleb i wód powierzchniowych. Wraz z opadami migrują wgłąb ziemi, przedostając się do wód podziemnych, niejednokrotnie wykorzystywanych do spożycia. W związku z tym utrzymanie właściwego stanu powietrza jest niezwykle ważne dla kwestii ochrony środowiska jako całości. Dlatego też, w obowiązującym w Polsce prawodawstwie, ujęto zagadnienia ochrony powietrza w następujących aktach prawnych: - ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (tekst jedn. Dz. U. z 2008 r. Nr 25 poz. 150); - ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (tekst jedn. Dz. U. z 2006 r. Nr 89, poz. 625 z późn. zm.); - ustawa z dnia 20 lipca 1991 r. o Inspekcji Ochrony Środowiska (tekst jedn. Dz. U. z 2007 r. Nr 44, poz. 287); - rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 3 marca 2008 r. w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. z 2008 r. Nr 47, poz. 281); - rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 26 stycznia 2010 r. w sprawie wartości odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. z 2010 r. Nr 16, poz. 87); - rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć znacząco oddziałujących na środowisko (Dz. U. z 2010 r. Nr 213, poz. 1397); - ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2008 r. Nr 199, poz. 1227); - uchwała Nr XI/193/2011 Rady Miejskiej Mikołowa z dnia 27 września 2011 r. w sprawie zasad udzielania dotacji celowych na częściowe dofinansowanie poniesionych rzeczywistych kosztów na modernizację ogrzewania, zakup i montaż urządzeń do pozyskiwania odnawialnych źródeł energii; - uchwała Nr XV/264/2012 Rady Miejskiej Mikołowa z dnia 24 stycznia 2012 r. w sprawie zmiany uchwały Nr XI/193/2011 Rady Miejskiej Mikołowa z dnia 27 września 2011 r. w sprawie zasad udzielania dotacji celowych na częściowe dofinansowanie poniesionych rzeczywistych kosztów na modernizację ogrzewania, zakup i montaż urządzeń do pozyskiwania odnawialnych źródeł energii. W przypadku stwierdzenia, na podstawie badań prowadzonych w ramach państwowego monitoringu środowiska, realizowanego przez Inspekcję Ochrony Środowiska, przekroczenia standardów jakości powietrza, właściwy wojewoda ma obowiązek opracowania programu ochrony powietrza i wyznaczenia tam zadań dla jednostek samorządu terytorialnego zmierzających do poprawy jego stanu. Sejmik Województwa Śląskiego uchwałą Nr III/52/15/2010 z dnia 16 czerwca 2010 roku przyjął Program ochrony powietrza dla stref województwa śląskiego, w których stwierdzone zostały ponadnormatywne poziomy stężeń substancji w powietrzu. Dokument ten został przygotowany w celu określenia działań, których realizacja ma doprowadzić do osiągnięcia wartości dopuszczalnych i docelowych substancji w powietrzu. W programie tym jako główne źródła emisji, mające wpływ na przekroczenia standardów jakości środowiska przyjęto źródła: - powierzchniowe i liniowe związane z ruchem samochodowym, - związane z zużyciem paliw na cele grzewcze i bytowe, - technologiczne, - energetyczne spalania paliw w scentralizowanych systemach grzewczych. Wojewódzki Inspektorat Środowiska w Katowicach corocznie dokonuje oceny jakości powietrza na terenie województwa śląskiego. W 2007 roku wskutek stwierdzonych ponadnormatywnych poziomów substancji w powietrzu wyznaczono strefy, które zostały zakwalifikowane jako strefy C, a tym samym zostały zobligowane do opracowania Programu Ochrony Powietrza. W województwie śląskim wyszczególniono 10 stref, dla których wystąpiły ponadnormatywne stężenia przynajmniej jednej z normowanych substancji. W dniu 19 grudnia 2011 roku Sejmik Województwa Śląskiego uchwałą Nr IV/16/7/2011 przyjął,,program Strona 3

5 ochrony powietrza dla stref gliwicko-mikołowskiej i częstochowsko-lublinieckiej województwa śląskiego, w których stwierdzone zostały ponadnormatywne poziomy substancji w powietrzu". Przyjęty dokument jest uzupełnieniem Programu ochrony powietrza dla stref województwa śląskiego uchwalonego w 2010 roku. Stworzony dokument obejmuje zasięgiem Gminę Mikołów. 2. OPIS OBSZARU OBJĘTEGO PROGRAMEM Rysunek 1: Lokalizacja gminy Mikołów Miasto Mikołów leży w środkowej części województwa śląskiego, na południowy zachód od Katowic. Od północy graniczy z Rudą Śląską i Gierałtowicami, od północnego wschodu z Katowicami, od południowego wschodu z gminą Tychy, od południa z gminą Łaziska Górne i Wyry, od południowego zachodu z Orzeszem, a od zachodu z gminą Ornontowice. Do gminy Mikołów należą sołectwa: Bujaków, Borowa Wieś, Mokre, Paniowy i Śmiłowice oraz dzielnica Kamionka. 3. UWARUNKOWANIA WPŁYWAJĄCE NA ROZPRZESTRZENIANIE SIĘ ZANIECZYSZCZEŃ POWIETRZA Klimat jest jednym z głównych komponentów środowiska przyrodniczego. Odgrywa on zatem ważną rolę w funkcjonowaniu całego ekosystemu. W naturalnych warunkach klimat kształtowany jest przez grupę czynników radiacyjnych, wilgotnościowych i cyrkulacyjnych modyfikowanych warunkami lokalnymi. Wszystkie te czynniki są wynikiem położenia geograficznego tzn. szerokości geograficznej, wysokości nad poziom morza, odległości od mórz bądź lądów, usytuowania względem głównych struktur rzeźby kontynentów i rzeźby najbliższego otoczenia, fizycznego charakteru powierzchni terenu oraz rodzaju i stopnia zanieczyszczeń powietrza na danym obszarze. Emisja stanowi czynnik decydujący o wystąpieniu zanieczyszczenia, jednak jego stężenie w jednostce objętości powietrza jest przede wszystkim uzależnione od warunków meteorologicznych. Czynniki meteorologiczne mogą oddziaływać na zróżnicowanie stężenia zanieczyszczeń powietrza dwojako: - poprzez sterowanie emisją, - poprzez wpływ na warunki rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń. Pod pojęciem sterowania emisją rozumiany jest wpływ warunków meteorologicznych, głównie termicznych, na długość i natężenie sezonu grzewczego, intensywność ruchu samochodowego, itp. Wpływ czynników meteorologicznych na zróżnicowanie stężenia zanieczyszczeń wokół źródła emisji jest bezsporny. Ocenia się, że o wielkości zanieczyszczenia powietrza aż w 70 decydują warunki meteorologiczne. Spośród tych czynników największe znaczenie ma prędkość i kierunek wiatru. Prędkość wiatru decyduje o tempie rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń zaś kierunek wiatru odpowiada za trasę ich transportu. Przy stałym kierunku wiatru można w miarę precyzyjnie określić źródło emisji obserwowanych zanieczyszczeń. Ponadto zakładając, że emisja zanieczyszczeń do atmosfery w danym okresie nie zmienia się, a pogoda zmienia się od ładnej (słaby wiatr, słonecznie w dzień i duże nocne wypromieniowanie podłoża) do wietrznej (front chłodny, zmienne zachmurzenie, silny wiatr, przelotny opad deszczu) to obserwowane stężenia zanieczyszczeń będą diametralnie różne (od maksymalnych wartości przy pogodzie ładnej do minimalnych przy pogodzie wietrznej). W wyniku wieloletnich obserwacji stwierdzono, że korzystne warunki meteorologiczne dla rozprzestrzenia zanieczyszczeń występują, bez względu na porę roku, wtedy, gdy obserwuje się: Strona 4

6 - niskie ciśnienie atmosferyczne, - dużą prędkość wiatru, - duże zachmurzenie, - opad atmosferyczny. Z kolei niekorzystne warunki meteorologiczne dla rozprzestrzeniania zanieczyszczeń panują wtedy, gdy notuje się: - wysokie ciśnienie atmosferyczne, - ciszę lub małą prędkość wiatru, - niską temperaturę powietrza zimą i wysoką latem, - duże nasłonecznienie latem, - występowanie inwersji termicznych (wzrost temperatury powietrza z wysokością). Kolejnym czynnikiem wpływającym na rozpraszanie zanieczyszczeń jest wysokość emitora. Na wyższych wysokościach obserwuje się silniejsze wiatry, a jednocześnie nie występują inwersje temperaturowe związane z porami doby, co ułatwia rozpraszanie zanieczyszczeń. Za najbardziej znaczące dla lokalnego stanu zanieczyszczenia powietrza uznaje się źródła niskie, o wysokości nie przekraczającej 40 m, gdzie wyraźnie zaznacza się wpływ tarcia strumienia powietrza o podłoże i spowolnienie prędkości wiatru. Dodatkowo, najniższe z nich czyli kominy indywidualnych źródeł ciepła, oraz układy wydechowe silników samochodowych, znajdują się poniżej granicy dolnych inwersji temperatury (10 do 30 m). 4. OCENA JAKOŚCI POWIETRZA W GMINIE MIKOŁÓW Jakość powietrza atmosferycznego w gminie Mikołów jest determinowana przede wszystkim przez emisję pyłowo-gazową, pochodzącą z lokalnych źródeł produkcyjno-usługowych, kotłowni palenisk domowych, środków transportu drogowego oraz w pewnym stopniu przenoszonych z terenów przyległych przede wszystkim Huty Łaziska S.A., Elektrowni Łaziska S.A. i Elektrociepłowni Tychy. W 2011 roku Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Dziewiątej rocznej ocenie jakości powietrza w województwie śląskim, obejmującej 2010 rok opublikował podsumowanie wyników badań, na podstawie których została stworzona mapa obrazująca klasyfikację stref ze względu na przekroczenia dopuszczalnych stężeń pyłu zawieszonego PM10 (rysunek nr 2) oraz bezno(a)pirenu (rysunek nr 3) Rysunek 2: Strefa śląska na tle mapy klasyfikacji stref stanowisk pyłu zawieszonego PM 10 Strona 5

7 (źródło: Stan środowiska w województwie śląskim w 2010 r. - WIOŚ w Katowicach, Katowice 2011 r.) Rysunek 3: Strefa śląska na tle mapy klasyfikacji stref stanowisk benzo(a)pirenu (źródło: Stan środowiska w województwie śląskim w 2010 r. - WIOŚ w Katowicach, Katowice 2011 r.) Dla wszystkich substancji podlegających ocenie, strefy zaliczono do jednej z poniższych klas: klasa A - jeżeli stężenia zanieczyszczenia na jej terenie nie przekraczały odpowiednio poziomów dopuszczalnych, poziomów docelowych, poziomów celów długoterminowych, klasa B - jeżeli stężenia zanieczyszczenia na jej terenie przekraczały poziomy dopuszczalne, lecz nie przekraczały poziomu dopuszczalnego powiększonego o margines tolerancji, klasa C - jeżeli stężenia zanieczyszczenia na jej terenie przekraczały poziomy dopuszczalne lub docelowe powiększone o margines tolerancji, w przypadku gdy ten margines jest określony, klasa D1 - jeżeli stężenia ozonu w powietrzu na jej terenie nie przekraczały poziomu celu długoterminowego, klasa D2 - jeżeli stężenia ozonu na jej terenie przekraczały poziom celu długoterminowego. Na terenie strefy gliwicko-mikołowskiej nie ma stacji monitoringu jakości powietrza w zakresie bezno(a)pirenu, jednak strefę tę sklasyfikowano, w ramach rocznej oceny jakości powietrza w województwie śląskim, jako obszar, na którym nie jest dotrzymywany docelowy poziom tej substancji. Jako podstawę do takiej klasyfikacji przyjęto wyniki pomiarów wykonanych w Lublińcu. Na obszarze Mikołowa na jakość powietrza, jak już wcześniej wspomniano, wpływa: 1. emisja komunikacyjna, 2. emisja przemysłowa (w tym z terenów sąsiednich gmin), 3. emisja indywidualna ( niska emisja ). Dwa pierwsze czynniki wydają się być poza wpływem ze strony władz Mikołowa. Widoczny wpływ mógłby być osiągnięty w zakresie emisji komunikacyjnej poprzez inwestycje drogowe prowadzące do poprawy przepustowości ciągów komunikacyjnych. Największy wpływ na poprawę istniejącego stanu jakości powietrza, miało by wyeliminowanie źródła zanieczyszczeń pochodzących z emisji indywidualnej. Jak wskazują wyniki badań prowadzonych przez WIOŚ w Katowicach, w okresach zimowych notowane jest zwiększone stężenie takich związków jak SO 2, benzo(a)piren czy pył zawieszony PM10. Jest to bezpośredni efekt ogrzewania budynków indywidualnych, często paliwem niskiej jakości oraz spalania odpadów komunalnych. Strona 6

8 Podsumowując, koniecznym jest więc zastąpienie istniejących źródeł ciepła w budynkach, bardziej efektywnymi energetycznie urządzeniami i/lub zmiana nośników energii na bardziej ekologiczne. Ważnym jest także wprowadzenie alternatywnych źródeł energii, wspomagających pracę jednostek konwencjonalnych. 5. MOŻLIWOŚCI REALIZACJI, CEL, ZADANIA ORAZ PODSTAWOWE PRZYCZYNY PODJĘCIA REALIZACJI Na problem zanieczyszczeń powietrza w gminie Mikołów wpływają przede wszystkim: jednostki wytwórcze ciepła grzewczego na potrzeby budynków mieszkalnych i budynków użyteczności publicznej, wytwarzanie ciepła grzewczego i technologicznego w przemyśle oraz emisja z tzw. źródeł liniowych, czyli ruchu drogowego. Definicja niskiej emisji zanieczyszczeń z urządzeń wytwarzania ciepła grzewczego, tj. w kotłach i piecach najczęściej dotyczy tych źródeł ciepła, z których spaliny są emitowane przez kominy niższe od 40 m. W rzeczywistości większość tego rodzaju zanieczyszczeń emitowana jest z emitorów o wysokości około 10 m, co powoduje rozprzestrzenianie się zanieczyszczeń po najbliższej okolicy i jest szczególnie odczuwalne w okresie zimowym. Efektywne ograniczenie niskiej emisji jest możliwe poprzez skoordynowane działania obejmujące: - wymianę niskosprawnych i nieekologicznych węglowych źródeł ciepła na nowoczesne proekologiczne kotły, w tym na kotły z automatycznym podawaniem paliwa i powietrza w procesie spalania, - kompleks działań zmniejszających zużycie energii w obiekcie poprzez prace termorenowacyjne (wymiana stolarki okiennej i drzwiowej, ocieplenie ścian, ocieplenie stropodachów, modernizację instalacji wewnętrznej c.o. budynku z uwzględnieniem automatycznej regulacji, itp.), - wykorzystanie odnawialnych źródeł energii. Ograniczenie niskiej emisji, co wiąże się bezpośrednio z zastąpieniem niskiej jakości paliw stałych paliwami ekologicznymi lub innymi nośnikami energii, jest jednym z zadań sformułowanych w Programie Ochrony Środowiska dla Miasta Mikołów na lata oraz w Programie Ograniczenia Niskiej Emisji na terenie gminy Mikołów w latach z perspektywą do roku 2020, który jest w trakcie opracowywania. Do podstawowych kierunków działań niezbędnych do przywrócenia poziomów dopuszczalnych pyłu zawieszonego PM10 i benzo(a)pirenu należą między innymi: 1) w zakresie niskiej emisji - wyeliminowanie spalania odpadów w kotłach i piecach domowych oraz na otwartych przestrzeniach, - wyeliminowanie spalania węgla złej jakości w kotłach i piecach domowych oraz wprowadzanie nowoczesnych technologii; 2) w zakresie emisji liniowej - wsparcie istniejących działań i inwestycji w zakresie transportu, które przyczyniają się w istotny sposób do poprawy jakości powietrza atmosferycznego, - ograniczenie emisji ze źródeł komunikacyjnych w tym emisji wtórnej oraz emisji z pojazdów ciężarowych, autobusowych oraz niespełniających norm EURO; 3) w zakresie emisji przemysłowej - systematyczne ograniczenie emisji ze źródeł przemysłowych z uwzględnieniem małych źródeł o niekorzystnych parametrach wprowadzanych zanieczyszczeń do powietrza. Celem głównym opracowania niniejszego programu jest ograniczenie emisji zanieczyszczeń powietrza, a przede wszystkim pyłu zawieszonego PM 10 ze źródeł niskich, które mają największy wpływ na stan powietrza w przyziemnej warstwie atmosfery, czyli tam, gdzie ich uciążliwość jest najbardziej odczuwana. We wszystkich objętych niniejszym programem obiektach stosowane do ogrzewania źródła ciepła są w głównej mierze opalane gorszymi gatunkami węgla oraz miału i mułu węglowego. Do spalania takiego paliwa, mieszkańcy stosują różnego rodzaju kotły, które nie spełniają żadnych norm ekologicznych, są nieefektywne, a kominy spalinowe są niskie i często niesprawne. Nadal spotyka się ogrzewanie za pomocą tradycyjnych pieców kaflowych, małych piecyków żeliwnych oraz kuchni węglowych. Spalane w nich paliwo o niskiej jakości wydziela do atmosfery wiele szkodliwych substancji: SO 2, CO, CO 2, NO x, oraz zawarte w pyle wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA), dioksyny, furany i metale ciężkie. Strona 7

9 Modernizacja istniejących systemów grzewczych nie powoduje znaczącej redukcji emisji substancji szkodliwych do powietrza, ma natomiast znaczący wpływ na jego stan w warstwie przyziemnej, czyli tam gdzie jego jakość ma największe znaczenie dla zdrowia ludzkiego i stanu środowiska. Przewiduje się, iż modernizacje prowadzone w ramach Programu polegać będą na wymianie nieefektywnych źródeł ciepła na źródła o wyższej sprawności, zasilane paliwami generującymi mniej zanieczyszczeń, zabudowaniu ogniw solarnych oraz pomp ciepła. Opracowanie niniejszego programu jest odpowiedzią na potrzeby mieszkańców miasta wynikające z dbałości o środowisko naturalne, którzy niejednokrotnie nie są w stanie sfinansować samodzielnie niezbędnej modernizacji starych źródeł ciepła. Program skierowano do inwestorów indywidualnych, którym najtrudniej jest uzyskać środki zewnętrzne. Jednocześnie Program stanowi kontynuację działań podjętych przez Miasto Mikołów uchwałami Rady Miejskiej Mikołowa Nr XI/193/2011 z dnia 27 września 2011 r. oraz Nr XV/264/2012 z dnia 24 stycznia 2012 r., które określają zasady udzielania dotacji celowych na częściowe dofinansowanie poniesionych rzeczywistych kosztów na modernizację ogrzewania, zakup i montaż urządzeń do pozyskiwania odnawialnych źródeł energii, przy czym jego podstawowym zadaniem ma być znaczne zwiększenie dofinansowania, a jego opracowanie i przyjęcie uchwałą Rady Miejskiej ma służyć jako podstawa do wystąpienia o środki zewnętrzne, umożliwiające jego realizację. 6. ANALIZA MOŻLIWOŚCI TECHNICZNYCH Zgodnie z założeniami podstawowym kierunkiem, jaki postawiono przed Programem jest obniżenie emisji zanieczyszczeń do atmosfery poprzez wymianę niskosprawnych i nieekologicznych kotłów i pieców, na nowoczesne urządzenia grzewcze. Ponadto skutecznym sposobem na ograniczenie emisji ze spalania paliw jest zastosowanie odnawialnych źródeł energii. 7. WYMIANA ŹRÓDEŁ CIEPŁA Wymiana niskosprawnego źródła ciepła jest w gospodarce komunalnej najbardziej efektywnym energetycznie przedsięwzięciem przy jego relatywnie niskich kosztach. Zastosowanie sprawniejszego. urządzenia przyczynia się do zmniejszenia zużycia energii zawartej w paliwie, niejednokrotnie zmniejszenie to może rekompensować (a nawet przekraczać) wzrost kosztów ogrzewania przy przejściu z węgla złej jakości i niskich wartościach opałowych (często współspalanego z odpadami komunalnymi), na bardziej przyjazny środowisku naturalnemu, ale droższy nośnik energii (gaz ziemny, olej opałowy, energia elektryczna). Ostatecznie wyboru rodzaju i typu źródła ciepła dokonuje użytkownik. Przy wspieraniu użytkownika Operator Programu będzie kierował się przede wszystkim dwoma kryteriami tj. sprawnością energetyczną zakupionego źródła ciepła oraz uzyskanym efektem ekologicznym Kotły gazowe Kotły gazowe c.o. są urządzeniami o wysokiej sprawności energetycznej osiągającej nawet 96. Ze względu na funkcje, jakie może spełniać gazowy kocioł c.o. mamy do wyboru: - kotły jednofunkcyjne, służące wyłącznie do ogrzewania pomieszczeń (mogą być one jednak rozbudowane o zasobnik wody użytkowej), - kotły dwufunkcyjne, które służą do ogrzewania pomieszczeń i dodatkowo do podgrzewania wody użytkowej (w okresie letnim pracują tylko w tym celu). Kotły dwufunkcyjne pracują z pierwszeństwem podgrzewu wody użytkowej (priorytet c.w.u.), tzn. kiedy pobierana jest ciepła woda, wstrzymana zostaje czasowo funkcja c.o. Biorąc pod uwagę rozwiązania techniczne, w ramach tych dwóch typów kotłów można wyróżnić: kotły stojące i wiszące. Ponadto mogą być wyposażone w otwartą komorę spalania (powietrze do spalania pobierane z pomieszczenia, w którym się znajduje) i zamkniętą (powietrze spoza pomieszczenia, w którym się znajduje). W obu przypadkach spaliny wyprowadzane są poza budynek kanałem spalinowym. Dużą popularnością cieszą się również kotły kondensacyjne. Uzyskuje się w nich wzrost sprawności kotła poprzez dodatkowe wykorzystanie ciepła ze skroplenia pary wodnej zawartej w odprowadzanych spalinach (kondensacja), co wpływa również na obniżenie emisji zanieczyszczeń w spalinach. Wadą kotłów gazowych jest przede wszystkim wysoka i stale rosnąca cena gazu ziemnego. Z kolei w przypadku gazu skroplonego istotnym niuansem kotła jest konieczność magazynowania gazu w specjalnych zbiornikach. Strona 8

10 7.2. Kotły węglowe z automatycznym podajnikiem paliwa tzw. retortowe lub tłokowe Na rynku producenci kotłów retortowych lub tłokowych oferują w sprzedaży jednostki o mocach od 15kW do 1,5MW. Na podstawie przeprowadzonych badań energetyczno emisyjnych w Instytucie Chemicznej Przeróbki Węgla w Zabrzu stwierdzono, że przy zastosowaniu odpowiedniego paliwa sprawność kotłów retortowych sięga nawet ponad 90 Wydatki poniesione na wymianę kotła i adaptację kotłowni rekompensuje późniejsza tania eksploatacja. Koszt produkcji ciepła w kotłach niskoemisyjnych z zastosowaniem wysokogatunkowego paliwa jest do 30 niższy od ogrzewania za pomocą tradycyjnych kotłów węglowych. Praca kotła retortowego, podobnie jak w kotłach olejowych i gazowych, sterowana jest układem automatyki, pozwalającym utrzymać zadaną temperaturę w ogrzewanych pomieszczeniach oraz regulację temperatury w ciągu doby. Ponadto palenisko w tego typu kotłach wyposażone jest w samoczyszczący układ. W małych kotłach uzupełnianie zasobnika węglowego odbywa się raz na 3-6 dni, bez konieczności dodatkowej obsługi. Węgiel dozowany jest do paleniska za pomocą podajnika ślimakowego w dokładnych ilościach, gdzie następnie jest spalany pod nadmuchem powietrza zapewniając żądany komfort cieplny pomieszczeń. Ponadto ilość wytwarzanego popiołu jest niewielka, co jest spowodowane efektywnym spalaniem oraz tym, że kotły te przystosowane są do spalania odpowiednio przygotowanych wysokogatunkowych rodzajów węgla. Użycie paliwa złej jakości może spowodować zacięcie podajnika ślimakowego lub powstanie zbyt dużej zgorzeliny w palenisku, co grozi uszkodzeniem kotła. W urządzeniach tych nie można spalać również odpadów komunalnych i bytowych, powodujących trudne do oszacowania emisje, w tym również związków bardzo szkodliwych (np. dioksyny i furany), a co nadal jest powszechne przy stosowaniu tradycyjnych palenisk węglowych. W wielu urządzeniach producenci dopuszczają spalanie biomasy, ale tylko w formie odpowiednio przygotowanych peletów Kotły na pelety drzewne Kotły automatyczne na pelety (paliwo granulowane) i brykiety drzewne wyposażone są w automatyczny system podawania paliwa oraz doprowadzania powietrza do spalania. Nie wymagają stałej obsługi, mogą współpracować z automatyką pogodową. Paliwo umieszcza się w specjalnym zasobniku, skąd jest pobierane przez podajnik z napędem elektrycznym sterowany automatycznie w zależności od warunków atmosferycznych. Automatycznie steruje także wentylatorem dozującym powietrze do spalania. Paliwo uzupełnia się co kilka dni, tym rzadziej, im większy jest zasobnik Pompy ciepła Pompa ciepła stanowi na dzień dzisiejszy najbardziej energooszczędne nowoczesne rozwiązanie techniki grzewczej. Niewątpliwie koszt inwestycji zazwyczaj przewyższa koszty dla innych systemów, ale rosnące ceny paliw, a w szczególności oleju opałowego sprawiają, że zwrot podwyższonych kosztów inwestycji już teraz może wynieść niespełna kilka lat. Należy pamiętać, że szeregu kosztów związanych z budową tradycyjnej kotłowni można uniknąć, a więc komina, doprowadzenia gazu, zbiorników oleju opałowego, gazu itd Ogrzewanie elektryczne Stosowane jest przede wszystkim w pojedynczych mieszkaniach i tam, gdzie nie można zastosować wymaganych przewodów kominowych i wentylacji pomieszczeń. Stosowane są dwa rozwiązania: - lokalne grzejniki elektryczne, niejednokrotnie wymagające wykonania nowej instalacji elektrycznej; koszt zainstalowania takiego ogrzewania jest stosunkowo niski, natomiast koszty jego eksploatacji mogą być wysokie; - elektryczne kotły centralnego ogrzewania, spełniające podobne funkcje jak kotły opalane paliwem kopalnym, przy czym są one dość drogie zarówno w montażu, jak w późniejszej eksploatacji Kotły węglowe komorowe zasypowe W kotłach komorowych zasypowych paliwo spala się na ruszcie stałym, w dużej komorze spalania, mieszającej porcję paliwa wystarczającą na okres pracy kotła od kilku do kilkunastu godzin, z cyklicznym ręcznym uzupełnieniem paliwa w komorze spalania. Regulacja procesu spalania w takim kotle jest nie możliwa, dlatego też jego sprawność jest niewysoka. Wśród kotłów zasypowych występuje tak ogromna rozmaitość rozwiązań konstrukcyjnych, że często napotyka się na trudności z jednoznacznym określeniem ich typu (dolnego, czy górnego spalania). Punktem Strona 9

11 wyjścia zatem do stwierdzenia możliwości udzielania wsparcia w ramach Programu jest potwierdzenie odpowiednim certyfikatem faktu ekologicznego jednostki grzewczej Kotły olejowe Kotły olejowe są podobne w budowie do kotłów gazowych. Średnia sprawność nominalna kotłów olejowych renomowanych producentów wynosi 94. Zaletami kotłów olejowych jest możliwość stosowania ich na obszarach nieobjętych siecią gazową. Wadą z kolei jest wysoka cena paliwa oraz konieczność magazynowania oleju w specjalnych zbiornikach Kolektory słoneczne do przygotowania c.w.u. Kolektory słoneczne to urządzenia do konwersji energii promieniowania słonecznego na ciepło. Energia docierająca do kolektora zamieniana jest na energię cieplną nośnika ciepła, którym może być ciecz (glikol, woda) lub gaz (np. powietrze). Kolektory słoneczne najpowszechniej wykorzystywane są do: - podgrzewania wody użytkowej, - podgrzewanie wody basenowej, - wspomagania centralnego ogrzewania, - chłodzenia budynków, - ciepła technologicznego. 8. KONKLUZJA Najszybszy efekt energetyczny, ekonomiczny i przede wszystkim ekologiczny można osiągnąć poprzez wymianę źródła ciepła i/lub zastosowanie odnawialnych źródeł energii. Podstawowym wymogiem, aby uzyskać pomoc ze strony Operatora Programu jest, w przypadku urządzeń grzewczych, posiadanie świadectwa badań energetycznych i, w przypadku kotłów na paliwo stałe, świadectwa na znak bezpieczeństwa ekologicznego. Uchwała Nr XI/193/2011 Rady Miejskiej Mikołowa z dnia 27 września 2011 r. z późniejszą zmianą w sprawie zasad udzielania dotacji celowych na częściowe dofinansowanie poniesionych rzeczywistych kosztów na modernizację ogrzewania, zakup i montaż urządzeń do pozyskiwania odnawialnych źródeł energii, wymienia szereg możliwych wariantów wymiany istniejącego kotła węglowego na nowe rozwiązania ekologiczne. Bazując jednak na doświadczeniach we wdrażaniu podobnych przedsięwzięć w latach ubiegłych można przyjąć, że największym zainteresowaniem ze strony mieszkańców gminy cieszyć się będą rozwiązania polegające na montażu tradycyjnego kotła węglowego ekologicznego. Przyjęto, że będą to urządzenia komorowe zasypowe (ze spalaniem w części objętości złoża) oraz z automatycznym podawaniem paliwa. Założenie to, oprócz czynników związanych z większym zaawansowaniem technologicznymi i sprawnością, podyktowane było także aspektem ograniczenia negatywnego zjawiska spalania odpadów komunalnych w kotłach. Niewielką część stanowić będą warianty oparte na montażu kotła gazowego. Wymieniona wyżej uchwała dopuszcza także możliwość instalacji kolektorów słonecznych lub pomp ciepła. Założono zatem pewną liczbę tego rodzaju urządzeń z tym, że: w przypadku kolektorów słonecznych i pomp ciepła możliwy będzie wariant zastosowania kolektora przy istniejącym źródle ciepła pod warunkiem, że będzie to źródło ekologiczne lub montaż zestawu wraz z wymianą głównego źródła ciepła. Z uwagi na koszt nośników energii takich jak olej opałowy czy prąd elektryczny (jak również przewidywania cenowe w tym zakresie), nie przewiduje się rozwiązań opartych na źródłach ciepła, które je wykorzystują. 9. MOŻLIWOŚĆ REALIZACJI PROGRAMU Realizacja programu możliwa będzie dzięki dwóm podstawowym czynnikom: organizacyjnemu i finansowemu. Czynnik organizacyjny to zapewnienie odpowiedniej obsługi indywidualnych inwestorów, polegającej na: przyjęciu wniosku, sprawdzeniu jego kompletności, przeprowadzeniu procedury weryfikacyjnej, sporządzeniu odpowiedniej umowy, dokonaniu wypłaty dofinansowania. Do chwili obecnej realizując postanowienia obowiązujących do końca 2009 roku uchwał w sprawie dofinansowania zmiany sposobu ogrzewania, Referat Ochrony Środowiska realizował obsługę średnio 200 wniosków rocznie. Czynnik finansowy, determinujący możliwość realizacji programu to środki, jakie mogą być przeznaczone na ten cel z budżetu miasta Mikołowa. Na realizację dofinansowań w poprzednich latach przeznaczano około 200 tys. złotych rocznie (maksymalne dofinansowanie w latach wynosiło 1200 zł na osobę). Chcąc Strona 10

12 w sposób znaczący zwiększyć kwotę dofinansowania należało: bądź założyć mniejszą ilość obsługiwanych w ciągu roku wniosków, co nadmiernie wydłuży czas realizacji programu, bądź też zwiększyć pulę środków przeznaczanych na ten cel. Ponieważ jednak z budżetu miasta Mikołowa realizowane są równolegle i inne, istotne dla miasta zadania, to drugie rozwiązanie również nie wchodzi w rachubę. W związku z powyższym, jedynym realnym rozwiązaniem wydaje się więc pozyskanie środków zewnętrznych z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. 9.1 Potencjalne źródło współfinansowania - Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach Programy Ograniczania Niskiej Emisji tworzone są przez samorządy terytorialne w celu umożliwienia realizacji zadań mających na celu poprawę stanu powietrza atmosferycznego oraz promowanie odnawialnych źródeł energii. Zadania te są realizowane z korzyścią dla pojedynczego mieszkańca, jak i dla całej gminy oraz terenu województwa. Zgodnie z obowiązującymi od 1 stycznia 2012 roku zasadami udzielania dofinansowania ze środków WFOŚiGW w Katowicach, dofinansowanie może przyjmować następujące formy: a) pożyczki, w tym pomostowej b) dotacji c) umorzenia części wykorzystanej pożyczki d) dopłaty do oprocentowania kredytów bankowych e) kredytu w bankowych liniach kredytowych Niniejszy program, przyjęty uchwałą Rady Miejskiej Mikołowa stanowić będzie jeden z podstawowych załączników wniosku do WFOŚiGW w Katowicach o ubieganie się o częściowe umorzenia pożyczek, po spłacie połowy zadłużenia, zaciągniętych na następujące zadania: a) Termomodernizacja budynku socjalno technicznego Zakładu Usług Komunalnych, zlokalizowanego przy ul. Dzieńdziela 44 w Mikołowie Umowa Nr 61/2006/45/OA/oe/P b) Termomodernizacja budynku Szkoły Podstawowej nr 5, zlokalizowanej przy ul. Katowickiej 24 w Mikołowie Umowa Nr 7/2006/45/OA/oe/P c) Termomodernizacja budynku Zespołu Szkół nr 2, zlokalizowanego przy ul. Gliwickiej 299 w Mikołowie Umowa Nr 63/2006/45/OA/po/P d) Termomodernizacja budynku Szkoły Podstawowej nr 7, zlokalizowanej przy ul. Zamkowej 1 w Mikołowie Umowa Nr 50/2006/45/OA/po/P e) Termomodernizacja budynku Szkoły Podstawowej nr 9, zlokalizowanej przy ul. Gliwickiej 102 w Mikołowie Umowa Nr 60/2006/45/OA/no/P f) Termomodernizacja budynku Szkoły Podstawowej nr 4, zlokalizowanej przy ul. Katowickiej 122 w Mikołowie Umowa Nr 59/2006/45/OA/po/P g) Termomodernizacja budynku Zespołu Szkół nr 3, zlokalizowanego przy ul. Szkolnej 1 w Mikołowie Umowa Nr 62/2006/45/OA/po/P h) Termomodernizacja budynku Gimnazjum nr 1w Mikołowie wraz z modernizacją systemu grzewczego Umowa Nr 10/2006/45/OA/po/P i) Termomodernizacja budynku Gimnazjum nr 2 w Mikołowie wraz z modernizacją systemu grzewczego Umowa Nr 8/2006/45/OA/po/P j) Termomodernizacja budynku Szkoły Podstawowej nr 3, zlokalizowanej przy ul. Bandurskiego 1 w Mikołowie Umowa Nr 9/2006/45/OA/oe/P. Dodatkowo, planowane są do realizacji następujące zadania: a) Przebudowa z rozbudową budynku byłej Policji przy ul. K. Miarki 3 w Mikołowie; b) Rozbudowa i przebudowa wraz z termomodernizacją Żłobka Miejskiego w Mikołowie przy ul. Konstytucji 3 Maja 18; c) Termomodernizacja Przedszkola nr 2 przy ul. Janasa w Mikołowie; Strona 11

13 d) oraz inne planowane termorenowacje. 10. ADRESACI PROGRAMU Programem objęte zostaną podmioty, które poniosły nakłady na inwestycje: właściciele, współwłaściciele, administratorzy i użytkownicy budynków, w przypadku budynków wielorodzinnych także wspólnoty mieszkaniowe, położonych na terenie Gminy. Jednocześnie, z uwagi na to, że od 1999 r. do 2009 r. w mieście prowadzone było dofinansowanie zmiany systemu ogrzewania wyklucza się udział w programie budynków lub lokali mieszkalnych, których właściciele bądź najemcy wcześniej skorzystali z dofinansowania. Wyklucza się również obiekty, oddane do użytku po 31 grudnia 2008 r., gdyż w ustawie Prawo budowlane wprowadzono nakaz stosowania rozwiązań proekologicznych w nowo powstających obiektach budowlanych. 11. TRYB UDZIELANIA DOTACJI Zgodnie z Regulaminem stanowiącym załącznik do Uchwały Nr XI/193/2011 Rady Miejskiej Mikołowa z dnia 27 września 2011 r. z późniejszą zmianą w sprawie zasad udzielania dotacji celowych na częściowe dofinansowanie, warunkiem uzyskania dotacji z budżetu gminy jest: 1. Poniesienie nakładów na inwestycję, na nieruchomościach zabudowanych budynkami (użytkowymi) mieszkalnymi lub mieszkalno-usługowymi, położonymi na terenie gminy Mikołów. 2. Pozostawienie na terenie nieruchomości starego, odłączonego kotła grzewczego do czasu przeprowadzenia oględzin przez Komisję lub przedłożenie dokumentu potwierdzającego przekazanie starego kotła węglowego na złomowisko (nie dotyczy kolektorów słonecznych i pomp ciepła). 2a. Poniesienie nakładów na inwestycję, na nieruchomościach zabudowanych budynkami (użytkowymi) mieszkalnymi lub mieszkalno-usługowymi, położonymi na terenie gminy Mikołów posiadającymi nieekologiczne ogrzewanie węglowe z jednoczesnym zaprzestaniem jego użytkowania (nie dotyczy kolektorów słonecznych i pomp ciepła). 3. Spełnienie wymogów formalnych: 3.1. Złożenie wniosku w Urzędzie Miasta Mikołowa wraz z następującymi załącznikami w przypadku: a) ogrzewania elektrycznego : aktualny, zgodny ze stanem faktycznym na dzień złożenia wniosku wyciąg z księgi wieczystej, protokół odbioru technicznego instalacji sporządzony przez osobę z odpowiednimi uprawnieniami elektrycznymi, imienny dowód zakupu elektrycznych systemów grzewczych, b) ogrzewania gazowego zasilanego z zewnętrznej sieci gazowej: aktualny, zgodny ze stanem faktycznym na dzień złożenia wniosku wyciąg z księgi wieczystej, końcowy protokół odbioru instalacji sporządzony przez osobę z uprawnieniami gazowymi, umowa sprzedaży gazu ziemnego z gazownią, imienny rachunek zakupu kotła grzewczego, zaświadczenie kominiarskie dotyczące stanu technicznego przewodów kominowych oraz prawidłowości podłączeń paleniskowych i wentylacyjnych w budynku, c) ogrzewania olejowego: aktualny, zgodny ze stanem faktycznym na dzień złożenia wniosku wyciąg z księgi wieczystej, imienny rachunek zakupu kotła grzewczego, zaświadczenie kominiarskie dotyczące stanu technicznego przewodów kominowych oraz prawidłowości podłączeń paleniskowych i wentylacyjnych w budynku, d) ogrzewania węglowego ekologicznego: aktualny, zgodny ze stanem faktycznym na dzień złożenia wniosku wyciąg z księgi wieczystej, certyfikat ekologiczny lub świadectwo na znak bezpieczeństwa ekologicznego (ważny w dniu zakupu pieca), imienny rachunek zakupu kotła grzewczego, zaświadczenie kominiarskie dotyczące stanu technicznego przewodów kominowych oraz prawidłowości podłączeń paleniskowych i wentylacyjnych w budynku, e) ogrzewania ze źródła zdalaczynnego (z sieci ciepłowniczej) : aktualny, zgodny ze stanem faktycznym na dzień złożenia wniosku wyciąg z księgi wieczystej, umowa na podłączenie budynku/mieszkania do sieci ciepłowniczej, imienny rachunek za wykonanie przyłącza, f) ogrzewania gazowego zbiornikowego: aktualny, zgodny ze stanem faktycznym na dzień złożenia wniosku wyciąg z księgi wieczystej, kopia zgłoszenia budowy/wykonania robót budowlanych do Wydziału Architektury Budownictwa i Inwestycji Starostwa Powiatowego w Mikołowie lub pozwolenie na budowę, umowa na dostawę gazu, końcowy protokół odbioru instalacji grzewczej, imienny rachunek zakupu kotła grzewczego, zaświadczenie kominiarskie dotyczące stanu technicznego przewodów kominowych oraz prawidłowości podłączeń paleniskowych i wentylacyjnych w budynku, Strona 12

14 g) ogrzewania opalanego biomasą : aktualny, zgodny ze stanem faktycznym na dzień złożenia wniosku wyciąg z księgi wieczystej, aprobata techniczna (ważna w dniu zakupu pieca), imienny rachunek zakupu urządzenia grzewczego, zaświadczenie kominiarskie dotyczące stanu technicznego przewodów kominowych oraz prawidłowości podłączeń paleniskowych i wentylacyjnych w budynku, h) zainstalowania źródeł odnawialnych (pompy ciepła, kolektory słoneczne): aktualny, zgodny ze stanem faktycznym na dzień złożenia wniosku wyciąg z księgi wieczystej, aprobata techniczna lub certyfikat, imienny rachunek zakupu urządzenia grzewczego. W uzasadnionych przypadkach wymagane będą także inne dokumenty, konieczne do ustalenia stanu faktycznego np. kserokopia zgłoszenia robót budowlanych właściwemu organowi architektonicznobudowlanemu (starosty); specyfikacja do faktury VAT. Dodatkowe, szczegółowe warunki uzyskania dofinansowania określa Uchwała. Wnioski wraz z załącznikami kwalifikuje powołana przez Burmistrza Miasta Mikołowa komisja, która ocenia złożoną dokumentację pod względem formalnym i merytorycznym z uwzględnieniem kolejności składanych wniosków w Urzędzie Miejskim. W ramach programu nie będzie dofinansowane wykonanie niezbędnych dokumentacji projektowych, uzyskanie pozwoleń na budowę, lub uzyskanie opinii niezbędnych do wykonania inwestycji z uwagi na obowiązujące przepisy prawa. Udzielenie dofinansowania będzie odbywać się na zasadzie umowy cywilnoprawnej, z zastrzeżeniem. 12. ZAKŁADANA WIELKOŚĆ DOFINANSOWANIA Dotacją objęte są nakłady poniesione przez właścicieli, współwłaścicieli, administratorów i użytkowników budynków, w przypadku budynków mieszkalnych wielorodzinnych także wspólnoty mieszkaniowe. Wysokość dotacji wynosi 50 nakładów poniesionych przez wnioskodawcę na zakup ekologicznych urządzeń grzewczych takich jak: 1. kotły elektryczne i gazowe, urządzenia służące do pozyskiwania energii ze źródeł odnawialnych (pompy ciepła, kolektory słoneczne) nie więcej niż 2 500,00 zł; 2. kotły olejowe, opalane biomasą, kotły węglowe z mechanicznym podawaniem paliwa lub retortowe z ciągłym, automatycznym dozowaniem paliwa stałego - nie więcej niż 2 000,00 zł; 3. przyłączenie do sieci ciepłowniczej - nie więcej niż 2 000, 00 zł na jedno przyłącze. Wysokość dotacji wynosi 40 nakładów poniesionych przez wnioskodawcę na zakup ekologicznych urządzeń grzewczych takich jak: 1. kotły węglowe dwukomorowe nie więcej niż 1 500,00 zł; 2. pozostałe piece węglowe ekologiczne nie więcej niż 1 000,00 zł. Ilość środków określa uchwała Budżetowa na dany rok podjęta przez Radę Miejską. Dotacje udzielane będą do momentu wyczerpania się środków finansowych na dany rok budżetowy. Niezbędne do realizacji programu nakłady finansowe, z rozbiciem na poszczególne lata jego realizacji przedstawiają się następująco w perspektywie pięciu kolejnych lat zwanych etapami: Strona 13

15 Tabela 1. Wartość nakładów na rzeczową realizację programu wg etapów Lp. Wyszczególnienie ETAP I ETAP II ETAP III ETAP IV ETAP V OGÓŁEM 1. Rzeczowa realizacja przedsięwzięcia, w tym: 1.1 wydatki na zakup i montaż nowych kotłów 1.2 wydatki na zakup i montaż instalacji solarnej 1. 3 wydatki na zakup i montaż instalacji pomp ciepła tys. zł tys. zł tys. zł tys. zł tys. zł tys. zł , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,94 Tabela 2. Rozkład źródeł finansowania zadań wariant polegający na wsparciu mieszkańców środkami pochodzącymi z budżetu gminy Mikołów Lp. Wyszczególnienie ETAP I ETAP II ETAP III ETAP IV ETAP V OGÓŁEM tys. zł tys. zł tys. zł tys. zł 1. Środki własne Gminy ,33 259,5 24, , ,86 193,5 23, , Środki właścicieli/administratoró w budynków tys. zł tys. zł ,67 815,5 75, , ,86 621,5 75, ,94 3. OGÓŁEM , , , , , , OSZACOWANIE MOŻLIWEGO DO UZYSKANIA EFEKTU EKOLOGICZNEGO Wdrożenie założeń programu pozwoli na wygenerowanie wymiernych efektów energetycznych, które z kolei przekładają się na redukcję emisji zanieczyszczeń do atmosfery. Skala tej emisji wyznaczona będzie poprzez: - uwzględnienie jednostkowego (tj. dla budynku) zużycia paliw w zależności od rodzaju przyjętego budynku standardowego, - zastosowanie metodyki wskaźnikowej zawartej w dokumencie Wskaźniki emisji substancji zanieczyszczających wprowadzanych do powietrza z procesów energetycznego spalania paliw ; Materiały informacyjno-instruktażowe 1/96, Ministerstwa Ochrony Środowiska Zasobów Naturalnych i Leśnictwa (MOŚZNiL), kwiecień 1996 (dalej Materiały 1/96 ), - uwzględnienie właściwości paliw takich jak: wartość opałowa, zawartość siarki, zawartość substancji lotnych. Wyznaczenie emisji dla budynku standardowego wg ich rodzajów pozwoli na: - elastyczność w przypadku konieczności dokonania ilościowej lub rodzajowej zmiany wariantów działań energooszczędnych; - prosty sposób monitorowania osiągniętych efektów ekologicznych; to rodzaj i ilość zrealizowanych zadań będzie wyznacznikiem oddziaływania na środowisko a nie rzeczywiste pomiary przy emitorach. Aby jednak możliwe było określenie skali efektu ekologicznego, niezbędne jest w pierwszej kolejności: - określenie jednostkowego wskaźnika emisji zanieczyszczeń w odniesieniu do jednostki spalonego paliwa przytoczenie wskaźników unosu zawartych w Materiałach informacyjno instruktażowych MOŚZNiL, z uwzględnieniem zawartości takich czynników jak: zawartość pyłu, zawartość siarki, sprawność urządzeń odsiarczających i odpylających w EC (dotyczy energii cieplnej z sieci ciepłowniczej), - wyznaczenie jednostkowego wskaźnika emisji zanieczyszczeń w odniesieniu do danego typu budynku standardowego (źródła ciepła) poprzez przemnożenie wskaźnika jednostkowego dla jednostki spalonego paliwa i rocznej ilości zużywanych paliw w danym typie budynku standardowego. Koniecznymi zatem elementami kalkulacji wskaźników ekologicznych są: Strona 14

16 - wskaźniki unosu wg MOŚZNiL (Z uwagi na brak danych w zakresie biomasy, wskaźniki unosu dla tego paliwa przyjęto na podstawie publikacji: U.S. Enviromental Protection Agency NO AP-42 ), - cechy paliw (zawartość siarki, zawartość popiołu, itp.), - sprawności urządzeń odpylających i odsiarczających w elektrociepłowni (dotyczy pomp ciepła zasilanych energią elektryczną), - współczynnik nakładu nieodnawialnej energii pierwotnej na wytworzenie i dostarczenie nośnika energii lub energii do budynku wynoszący w przypadku energii elektrycznej 3,0, - roczne, obliczeniowe zużycie danego rodzaju paliwa w 1 typie budynku standardowego. Iloczyn wyznaczonych wskaźników dla danego typu budynku standardowego oraz ilości budynków zadeklarowanych w programie wyznaczą skalę spodziewanego efektu ekologicznego. Obliczeniowy efekt ekologiczny wg lat, zwanych etapami realizacji programu przedstawia Tabela 3. Tabela 3. Efekt ekologiczny dane w tonach na rok (Mg/a) Lp. Wyszczególnienie Emisja etap I budynków przed po zmiana bezwzgl. 1. Dwutlenek siarki [SO2] 23,169 17,260-5,909-25,50 2. Tlenki azotu [NOx] 1,835 1,550-0,285-15,52 3. Tlenek węgla [CO] 181, ,488-36,908-20,35 4. Dwutlenek węgla [CO2] 3 387, , ,695-18,09 5. pył 40,628 27,877-12,751-31,39 6. Benzo-α-piren [B-a-P] 0,036 0,029-0,007-20,38 Lp. Wyszczególnienie Emisja etap II budynków przed po zmiana bezwzgl. 1. Dwutlenek siarki [SO2] 18,983 13,995-4,988-26,28 2. Tlenki azotu [NOx] 1,508 1,278-0,229-15,20 3. Tlenek węgla [CO] 148, ,338-31,358-21,09 4. Dwutlenek węgla [CO2] 2 782, , ,020-18,33 5. pył 33,271 22,556-10,714-32,20 6. Benzo-α-piren [B-a-P] 0,030 0,023-0,006-21,12 Lp. Wyszczególnienie Emisja etap III budynków przed po zmiana bezwzgl. 1. Dwutlenek siarki [SO2] 17,588 12,907-4,681-26,62 2. Tlenki azotu [NOx] 1,399 1,188-0,211-15,07 3. Tlenek węgla [CO] 137, ,288-29,508-21,41 4. Dwutlenek węgla [CO2] 2 580, , ,795-18,44 5. pył 30,818 20,783-10,035-32,56 6. Benzo-α-piren [B-a-P] 0,028 0,022-0,006-21,45 Strona 15

17 Lp. Wyszczególnienie Emisja etap IV budynków przed po zmiana bezwzgl. 1. Dwutlenek siarki [SO2] 14,798 10,730-4,068-27,49 2. Tlenki azotu [NOx] 1,181 1,007-0,174-14,72 3. Tlenek węgla [CO] 115,996 90,188-25,808-22,25 4. Dwutlenek węgla [CO2] 2 177, , ,345-18,71 5. pył 25,913 17,236-8,677-33,49 6. Benzo-α-piren [B-a-P] 0,023 0,018-0,005-22,30 Lp. Wyszczególnienie Emisja etap V budynków przed po zmiana bezwzgl. 1. Dwutlenek siarki [SO2] 13,402 9,642-3,761-28,06 2. Tlenki azotu [NOx] 1,072 0,916-0,155-14,49 3. Tlenek węgla [CO] 105,096 81,138-23,958-22,80 4. Dwutlenek węgla [CO2] 1 975, , ,120-18,88 5. pył 23,461 15,463-7,998-34,09 6. Benzo-α-piren [B-a-P] 0,021 0,016-0,005-22,85 Lp. Wyszczególnienie Emisja ogółem Program budynków przed po zmiana bezwzgl. 1. Dwutlenek siarki [SO2] 84,575 63,556-21,019-24,85 2. Tlenki azotu [NOx] 6,681 5,628-1,053-15,76 3. Tlenek węgla [CO] 661, , ,604-19,73 4. Dwutlenek węgla [CO2] , , ,866-17,88 5. pył 148, ,841-45,530-30,69 6. Benzo-α-piren [B-a-P] 0,132 0,106-0,026-19, PODSUMOWANIE Stan powietrza atmosferycznego na terenie gminy jest jednym z najważniejszych problemów w zakresie ochrony środowiska. Głównym źródłem zanieczyszczeń powietrza na terenie gminy jest niska emisja. Podstawowymi działaniami zmierzającymi do ograniczenia niskiej emisji są: rozwój edukacji ekologicznej wśród mieszkańców gminy o skutkach dla zdrowia i stanu środowiska, wywołanych opalaniem węglem, spalaniem w kotłowniach odpadów, czy też tworzyw sztucznych. Wiadome jest, że modernizacja systemów grzewczych opalanych węglem uzależniona będzie od sytuacji ekonomicznej i świadomości ekologicznej mieszkańców. Dlatego też, w celu poprawy jakości powietrza atmosferycznego oraz uzyskania jak największego efektu ekologicznego, gmina Mikołów zapewnia mieszkańcom dofinansowywanie poniesionych rzeczywistych kosztów na modernizację ogrzewania, zakup i montaż urządzeń do pozyskiwania odnawialnych źródeł energii. Program w dalszej kolejności posłuży do sporządzenia wniosku do WFOŚiGW o ubieganie się o częściowe umorzenia pożyczek, po spłacie połowy zadłużenia, zaciągniętych na zadania polegające na wykonaniu termomodernizacji obiektów użyteczności publicznej. Kwoty pozyskiwane z umorzenia pożyczek pozwolą gminie Mikołów na objęcie programem większej ilości mieszkańców oraz na realizację kolejnych przewidzianych w programie etapów w krótszym czasie, a tym samym szybsze osiągnięcie efektu ekologicznego. Strona 16

18 Przewodniczący Rady Miejskiej Mikołowa Tadeusz Socha Strona 17