Plan pracy na lekcjach geografii w klasie II Gimnazjum w Czarnym Dunajcu Puls Ziemi prowadzący: Monika Czapla materiały zaczerpnięte ze strony

Transkrypt

1 Plan pracy na lekcjach geografii w klasie II Gimnazjum w Czarnym Dunajcu Puls Ziemi prowadzący: Monika Czapla materiały zaczerpnięte ze strony Wydawnictwa Nowa Era Program nauczania geografii dla gimnazjum, Ewa Maria Tuz rok szkolny 2013/2014

2 Klasa II Rozdział Lp. Temat Poziomy wymagań konieczny podstawowy rozszerzający dopełniający wykraczający W N Ę T R Z E Z I E M I 1 2 Warunki i sposób oceniania z geografii. Przypomnienie zasad BHP. Budowa wnętrza Ziemi 3 Wśród minerałów i skał wymienia warstwy wnętrza Ziemi w kolejności od warstwy znajdującej się najgłębiej wybranych skał i minerałów wyjaśnia terminy: skała, minerał 4 Dzieje Ziemi określa wiek Ziemi er, zaczynając od najstarszej wymienia metody badania wnętrza Ziemi podaje różnicę między litosferą a skorupą ziemską wskazuje różnice między minerałem a skałą omawia na podstawie tabeli stratygraficznej najważniejsze wydarzenia z przeszłości geologicznej Ziemi podaje przykłady skamieniałości przewodnich omawia na podstawie schematu budowę wnętrza Ziemi wyjaśnia termin prądy konwekcyjne podaje przykłady gospodarczego wykorzystania skał podaje przykłady minerałów skałotwórczych wyjaśnia rolę skamieniałości przewodnich w odtwarzaniu dziejów Ziemi przedstawia hipotezy wyginięcia dinozaurów metody badania wnętrza Ziemi i podaje ich zastosowanie rozpoznaje skały i określa ich rodzaj dostrzega zmiany w świecie organicznym w dziejach Ziemi okresów geologicznych warstwy wnętrza Ziemi omawia zróżnicowanie temperatury wnętrza Ziemi wybrane skały i warunki ich powstawania omawia najważniejsze wydarzenia w poszczególnych erach dziejów Ziemi 5. Wulkanizm i trzęsienia ziemi wymienia procesy wewnętrzne kształtujące rzeźbę powierzchni Ziemi wyjaśnia terminy: wulkan, lawa, magma, podaje główne cechy płytowej budowy litosfery świata obszary aktywne sejsmicznie wymienia przykłady wulkanów i wskazuje je omawia skutki wulkanizmu i trzęsień ziemi wykazuje związki pomiędzy płytową budową litosfery a występowaniem zjawisk wulkanicznych i trzęsień ziemi wymienia na podstawie stosuje ze zrozumieniem terminy: hipocentrum, epicentrum, orogeneza

3 hipocentrum, epicentrum, Ognisty Pierścień Pacyfiku wymienia produkty erupcji wulkanicznej 6 Jak powstały góry? orogenez i rodzaje gór wyjaśnia terminy: ruchy górotwórcze, góry fałdowe, góry zrębowe wielkich form ukształtowania powierzchni Ziemi na mapie świata przykłady gór fałdowych, wulkanicznych i zrębowych omawia różnice między górami fałdowymi a zrębowymi określa na podstawie danych statystycznych ukształtowanie powierzchni kontynentów schematu elementy budowy wulkanu wielkie formy ukształtowania powierzchni Ziemi na podstawie schematów mechanizm powstawania gór fałdowych i zrębowych R E Ź B I R Z E 7 Niszczenie skał Procesy krasowe wyjaśnia terminy: wietrzenie, erozja wymienia rodzaje wietrzenia wyjaśnia terminy: krasowienie, erozja podaje rodzaje skał, które ulegają krasowieniu wymienia procesy zewnętrzne kształtujące rzeźbę powierzchni Ziemi podaje przykłady form krasowych występujących na powierzchni i w głębi Ziemi regiony, w których występują zjawiska krasowe rodzaje wietrzenia i formy terenu powstałe w jego wyniku na podstawie ilustracji budowę jaskini oraz występujące w niej formy krasowe rozpoznaje na ilustracjach formy terenu powstałe w wyniku wietrzenia posługuje się ze zrozumieniem pojęciami: wietrzenie, erozja omawia procesy krasowe i wyjaśnia, w jaki sposób powstają formy krasowe posługuje się ze zrozumieniem terminami: krasowienie, erozja rozpoznaje i opisuje w terenie formy rzeźby powstałe w wyniku działania procesów krasowych P 8 Praca rzeki wymienia rodzaje wyjaśnia proces przedstawia stosuje ze wybrane rodzaje ruchów masowych zapisuje reakcję chemiczną rozpuszczania skały wapiennej

4 O W I E R Z C H N I Z I E M I 9 Lodowce i lądolody ujść rzecznych wyjaśnia terminy: erozja wgłębna, erozja boczna, akumulacja wyjaśnia pojęcie: granica wiecznego śniegu świata obszary występowania lądolodów 10 Działalność wiatru wyjaśnia terminy: korazja, niecka deflacyjna, wydma paraboliczna, barchan, grzyb skalny 11 Praca morza wyjaśnia termin abrazja podaje przykłady form powstałych w wyniku rzeźbotwórczej działalności morza świata przykłady rzek posiadających ujście deltowe lub lejkowate podaje przykłady form erozji i akumulacji rzecznej wskazuje różnice między lodowcem górskim a lądolodem dostrzega związek między warunkami klimatycznymi a występowaniem lodowców górskich i lądolodów na Ziemi wybrane pustynie wymienia rodzaje pustyń ze wzg. na budowę i położenie wymienia najważniejsze typy wybrzeży morskich świata typy wybrzeży powstawania meandrów omawia warunki sprzyjające powstawaniu delt oraz ujść lejkowatych rozpoznaje i podpisuje na schemacie formy polodowcowe wymienia przykłady form powstałych w wyniku działalności lodowców górskich i lądolodów podaje przykłady form powstałych na skutek erozyjnej i akumulacyjnej działalności wiatru wskazuje różnice między barchanem i wydmą paraboliczną omawia na podstawie ilustracji proces powstawania klifu i mierzei rzeźbotwórczą rolę rzeki w jej górnym, środkowym i dolnym odcinku rozpoznaje i opisuje w terenie formy rzeźby terenu powstałe w wyniku działalności rzeki przedstawia rzeźbotwórczą rolę lodowców górskich i lądolodów stosuje ze zrozumieniem pojęcie: granica wiecznego śniegu rozpoznaje i opisuje w terenie formy rzeźby powstałe w wyniku działalności lodowców górskich i lądolodów przedstawia rzeźbotwórczą rolę wiatru określa genezę wybranych pustyń rozpoznaje i opisuje w terenie formy rzeźby powstałe w wyniku działalności wiatru wyjaśnia genezę poszczególnych typów wybrzeży morskich rozpoznaje i opisuje w terenie formy rzeźby terenu powstałe w wyniku zrozumieniem pojęcia spadek rzeki oraz oblicza średni spadek rzeki wyjaśnia wpływ zmian klimatycznych na zmiany powierzchni pokrywy lodowej omawia wpływ szaty roślinnej na rzeźbotwórczą działalność wiatru świata obszary zagrożone pustynnieniem wyjaśnia pojęcia: rewa, wał burzowy, ripplemarki

5 działalności morza T J E M N I C N T U R Y 12 Gleba. Sfera życia wyjaśnia terminy: gleba, żyzność gleby wymienia czynniki glebotwórcze wymienia najważniejsze rodzaje gleb strefowych i astrefowych na Ziemi wskazuje i nazywa poziomy glebowe na profilu glebowym nazywa główne strefy roślinne na kuli ziemskiej i wskazuje je na mapie świata poziomy glebowe poszczególne strefy roślinne występujące na Ziemi wykazuje wpływ klimatu na zróżnicowanie roślinności i gleb na Ziemi uzasadnia potrzebę racjonalnego gospodarowania glebami F R Y K 13 Po obu stronach równika środowisko przyrodnicze fryki Uczeń: wskazuje frykę na mapie świata stref klimatyczno-roślinno- -glebowych fryki ogólnogeograficznej fryki wybrane elementy linii brzegowej, krainy geograficzne, rzeki i jeziora oraz podaje ich nazwy Uczeń: terminu pustynnienie geograficzne fryki podaje cechy linii brzegowej fryki wymienia czynniki geograficzne kształtujące klimat fryki przyporządkowuje strefom klimatycznym fryki odpowiednie formacje roślinne i typy gleb opisuje występowanie wód powierzchniowych w fryce opisuje sposoby gospodarowania w strefie Sahelu Uczeń: matematyczno- -geograficzne fryki określa cechy ukształtowania powierzchni fryki omawia wpływ wybranych czynników klimatotwórczych na klimat fryki wyjaśnia występowanie stref klimatyczno- -roślinno-glebowych klimat, formacje roślinne oraz gleby w poszczególnych strefach klimatyczno- -roślinno-glebowych fryki oblicza rozciągłość Uczeń: porównuje linię brzegową fryki z linią brzegową innych kontynentów wykazuje na przykładzie strefy Sahelu związek pomiędzy formami gospodarowania człowieka a zasobami wodnymi wyjaśnia mechanizm powstawania systemu rowów tektonicznych w fryce Uczeń: symetrycznego układu stref klimatyczno- -roślinno-glebowych w fryce uzasadnia potrzebę racjonalnego gospodarowania w środowisku charakteryzującym się poważnymi niedoborami słodkiej wody proponuje działania mające na celu zahamowanie procesu pustynnienia w strefie Sahelu

6 14 Problemy mieszkańców fryki 15 Najlepiej rozwinięte gospodarczo państwa fryki terminu gęstość zaludnienia podaje liczbę ludności fryki odmian ludzkich zamieszkujących frykę wymienia przyczyny ubóstwa państw fryki najgęściej i najsłabiej zaludnionych obszarów w fryce wymienia problemy mieszkańców fryki wskazuje Egipt i RP na mapie świata, podaje nazwy ich stolic oraz nazwy państw sąsiadujących z tymi krajami wymienia najważniejsze cechy przyrodniczego Egiptu i RP obszarów gęsto zaludnionych w Egipcie surowców mineralnych występujących terminów: eksplozja demograficzna, przyrost naturalny, współczynnik przyrostu naturalnego, produkt krajowy brutto (PKB), wskaźnik rozwoju społecznego (HDI) omawia zróżnicowanie ludności fryki opisuje zmiany liczby ludności w fryce omawia przyczyny eksplozji demograficznej w fryce opisuje, na podstawie mapy, rozmieszczenie ludności w fryce opisuje problemy mieszkańców fryki położenie geograficzne oraz środowisko przyrodnicze Egiptu i RP analizuje gęstość zaludnienia i współczynnik przyrostu naturalnego w Egipcie omawia czynniki decydujące o rozmieszczeniu ludności w RP opisuje warunki sprzyjające rozwojowi gospodarki w Egipcie opisuje wybrane atrakcje turystyczne południkową i równoleżnikową fryki identyfikuje przyczyny ubóstwa społeczeństwa fryki omawia wartość HDI w wybranych krajach na podstawie mapy tematycznej ocenia wpływ warunków naturalnych na rozmieszczenie ludności wymienia przyczyny i skutki konfliktów zbrojnych trwających w fryce oblicza współczynnik przyrostu naturalnego opisuje, na podstawie mapy gospodarczej, czynniki warunkujące rozmieszczenie obszarów koncentracji przemysłu i rolnictwa w Egipcie i RP wykazuje znaczenie turystyki dla gospodarki Egiptu analizuje zmiany w środowisku przyrodniczym Doliny Nilu po wybudowaniu zapory i zbiornika pod suanem analizuje udział i miejsce RP w światowym i skutki wysokiego przyrostu naturalnego w fryce analizuje przyczyny i skutki głodu w fryce analizuje przyczyny i skutki konfliktów zbrojnych trwających w fryce określa związki pomiędzy problemami wyżywienia, występowaniem chorób a poziomem życia w krajach fryki położonych na południe od Sahary wykazuje związki między warunkami przyrodniczymi a rozwojem gospodarki Egiptu i RP analizuje dane statystyczne dotyczące struktury eksportu RP i formułuje wnioski wykazuje zależności między warunkami przyrodniczymi a rozmieszczeniem ludności w Egipcie i RP uzasadnia twierdzenie, że fryka jest najbiedniejszym kontynentem świata proponuje działania mające na celu ograniczenie problemów mieszkańców fryki (głodu, konfliktów zbrojnych, niedostatku wody pitnej, IDS) wykazuje, że Egipt jest jednym z najdynamiczniej rozwijających się państw fryki wykazuje korzyści wynikające ze strategicznego położenia Egiptu wykazuje, że RP jest najbogatszym krajem fryki

7 M E R Y K 16 Od bieguna do bieguna środowisko przyrodnicze meryki 17 Mozaika społeczna meryki w Egipcie i w RP wymienia najważniejsze cechy gospodarki RP Kanału Sueskiego wskazuje merykę na mapie świata terminów: meryka Łacińska, meryka Środkowa wskazuje wybrane elementy linii brzegowej meryki na mapie oraz podaje ich nazwy wymienia czynniki geograficzne kształtujące klimat meryki najważniejsze krainy geograficzne, rzeki i jeziora meryki Północnej i Południowej oraz podaje ich nazwy rdzennych mieszkańców meryki oraz odmian ludzkich zamieszkujących merykę terminów: imigracja, Egiptu przedstawia pozytywne i negatywne skutki budowy tamy w suanie przedstawia uwarunkowania rozwoju gospodarczego RP opisuje warunki życia na terenach uprzemysłowionych w RP geograficzne meryki opisuje przebieg granicy między meryką Północną a Południową analizuje znaczenie Kanału Panamskiego opisuje linię brzegową meryki przyporządkowuje strefom klimatycznym charakterystyczną dla nich roślinność oraz nazywa obszary aktywne sejsmicznie i wulkanicznie w meryce terminu saldo migracji wyjaśnia pochodzenie ludności meryki opisuje wielkie migracje w dziejach meryki wykazuje zróżnicowanie ludności meryki wydobyciu surowców mineralnych wykazuje rolę surowców mineralnych w kształtowaniu gospodarki RP matematyczno- -geograficzne meryki wykazuje wpływ rzeźby terenu na cechy klimatu meryki opisuje cechy klimatu meryki Północnej i Południowej na podstawie klimatogramów oraz mapy klimatycznej wulkanizmu i trzęsień ziemi w meryce wykazuje wpływ wybranych czynników klimatotwórczych na klimat meryki analizuje przyczyny i kierunki migracji ludności do meryki wyjaśnia wpływ migracji na zróżnicowanie kulturowe i etniczne ludności meryki porównuje strukturę oblicza rozciągłość południkową i równoleżnikową meryki porównuje linię brzegową i ukształtowanie powierzchni meryki z linią brzegową oraz ukształtowaniem powierzchni innych kontynentów omawia skutki południkowego układu form rzeźby terenu w meryce Północnej i Południowej wykazuje wpływ klimatu na rozmieszczenie roślinności w meryce wykazuje zależności między warunkami naturalnymi a rozmieszczeniem ludności w meryce wyjaśnia, dlaczego meryka określana jest mianem tygla kultur wykazuje związki między budową geologiczną a ukształtowaniem pionowym meryki wyjaśnia mechanizm powstawania tornad analizuje przyczyny wzrostu liczby ludności meryki oraz prognozuje dalsze jej zmiany

8 18 Pierwsze mocarstwo świata US emigracja zróżnicowania ludności meryki obszary gęsto i słabo zaludnione oraz podaje ich nazwy największe miasta meryki i wymienia ich nazwy świata Stany Zjednoczone, podaje nazwę ich stolicy i nazwy państw sąsiadujących wymienia najważniejsze cechy przyrodniczego Stanów najważniejszych surowców mineralnych wydobywanych w Stanach przedstawia najważniejsze cechy gospodarki Stanów głównych roślin uprawianych na terenie Stanów analizuje saldo migracji opisuje pochodzenie ludności meryki wymienia przyczyny dużego zróżnicowania etnicznego i kulturowego ludności meryki opisuje, korzystając z mapy, rozmieszczenie ludności meryki Północnej i Południowej porównuje liczbę ludności w wybranych krajach meryki geograficzne Stanów omawia cechy ukształtowania powierzchni Stanów wyjaśnia uwarunkowania wysokiego poziomu rozwoju gospodarczego Stanów opisuje cechy rolnictwa Stanów Stanów obszary rolnicze oraz wymienia ich nazwy oraz charakteryzuje regiony gospodarcze Stanów opisuje zróżnicowanie ludności Stanów etniczną w wybranych krajach meryki i formułuje wnioski wyróżnia główne cechy i podaje przyczyny zróżnicowania kulturowego oraz etnicznego meryki Północnej i Południowej analizuje, na podstawie mapy, rozmieszczenie ludności w meryce Północnej i Południowej analizuje strukturę PKB Stanów i formułuje wnioski ocenia przyrodnicze i pozaprzyrodnicze warunki rozwoju rolnictwa dominujący typ gospodarki rolnej w Stanach analizuje strukturę użytkowania ziemi w Stanach porównuje ruch pasażerski w portach lotniczych Stanów i innych państw oraz formułuje wnioski określa rolę Stanów w gospodarce światowej oraz wskazuje na mapie megalopolis wschodniego wybrzeża oblicza saldo migracji i formułuje wnioski analizuje uwarunkowania rozwoju przemysłu nowoczesnych technologii wykazuje wysoki poziom rozwoju gospodarczego Stanów wykazuje zależność między wysokim poziomem gospodarki a poziomem rozwoju transportu w Stanach wykazuje związki między gospodarką a warunkami w najważniejszych regionach gospodarczych Stanów udowadnia, że Stany Zjednoczone są potęga gospodarczą świata analizuje problem nielegalnej imigracji do Stanów

9 19 Zielone płuca świata Brazylia regionów gospodarczych Stanów terminów: megalopolis, technopolia świata Brazylię i podaje nazwę jej stolicy wybrane krainy geograficzne i najważniejsze rzeki Brazylii oraz wymienia ich nazwy największe miasta Brazylii i wymienia ich nazwy wymienia problemy wielkich miast Brazylii wymienia skutki wylesiania mazonii największe aglomeracje Stanów oraz wymienia ich nazwy regiony o największej gęstości zaludnienia w Stanach oraz podaje ich nazwy geograficzne Brazylii opisuje portugalskie korzenie ludności Brazylii wysokiego poziomu urbanizacji w Brazylii określa cechy rozwoju i problemy wielkich miast Brazylii rozmieszczenie ludności Brazylii terminu fawele omawia działania podejmowane przez mieszkańców Brazylii w celu zagospodarowania interioru opisuje konflikt interesów pomiędzy ekologicznymi skutkami wylesiania mazonii a jej gospodarczym wykorzystaniem uzasadnia, że Stany Zjednoczone są krajem imigrantów analizuje skutki gwałtownego wzrostu liczby ludności w wielkich miastach Brazylii opisuje uwarunkowania rozmieszczenia ludności Brazylii analizuje przyczyny i skutki migracji ludności ze wsi do miast wykazuje problemy wielkich miast Brazylii analizuje przyczyny i skutki wylesiania mazonii analizuje zmiany poziomu urbanizacji w Brazylii i formułuje wnioski analizuje naturalne i antropogeniczne zagrożenia dla puszczy amazońskiej wykazuje wpływ warunków naturalnych na rozmieszczenie ludności Brazylii przedstawia problemy Indian U S T 20 ustralia kontynent na antypodach świata ustralię i Oceanię osobliwości geograficzne ustralii i Oceanii opisuje, korzystając z mapy, linię brzegową i wykazuje przyczyny i skutki ubóstwa wód powierzchniowych w ustralii ocenia znaczenie wód oblicza rozciągłość południkową i równoleżnikową ustralii analizuje zależności porównuje, korzystając z map, środowisko przyrodnicze ustralii ze środowiskiem

10 R L I N T R K T Y D I przyrodniczych ustralii terminu endemit najważniejsze obiekty geograficzne ustralii: rzeki, jeziora i krainy geograficzne oraz podaje ich nazwy ustralii obszary o największej gęstości zaludnienia oraz obszary niezamieszkane największe miasta ustralii oraz wymienia ich nazwy wymienia główne cechy gospodarki Związku ustralijskiego omawia rozmieszczenie basenów artezyjskich w ustralii 21 Lodowe pustynie terminów: rktyka, ntarktyka świata rktykę i ntarktykę wymienia główne cechy przyrodniczego rktyki i ntarktyki ze szczególnym uwzględnieniem cech ukształtowanie pionowe ustralii cechy klimatu oraz specyfikę świata roślin i zwierząt ustralii na podstawie map klimatycznych i klimatogramów terminów: basen artezyjski, studnia artezyjska opisuje rdzennych mieszkańców ustralii wyjaśnia uwarunkowania rozwoju hodowli owiec w Związku ustralijskim dokonuje podziału geograficznego Oceanii na podstawie mapy ogólnogeograficznej przedstawia cechy położenia rktyki i ntarktyki na podstawie mapy świata wyjaśnia uwarunkowania cech przyrodniczego ntarktyki i rktyki opisuje działalność człowieka w rktyce i ntarktyce wymienia główne cechy artezyjskich analizuje uwarunkowania rozmieszczenia ludności w ustralii i Oceanii omawia wybrane zagadnienia gospodarcze ze szczególnym uwzględnieniem roli górnictwa i rolnictwa przedstawia, na podstawie map tematycznych, główne cechy gospodarki Związku ustralijskiego na tle warunków naturalnych opisuje czynniki warunkujące klimat obszarów okołobiegunowych wyjaśnia występowanie pokrywy lodowej na obszarach okołobiegunowych omawia sytuację prawną ntarktyki wykazuje konieczność ochrony przyrody między warunkami klimatycznymi a występowaniem wód powierzchniowych ocenia warunki przyrodniczego ustralii z punktu widzenia warunków życia i gospodarki ludzi wyjaśnia zależności między warunkami przyrodniczego ustralii a sposobami gospodarowania w rolnictwie badania prowadzone przez naukowców w ntarktyce i rktyce porównuje środowisko przyrodnicze rktyki i ntarktyki przyrodniczym innych kontynentów wykazuje zależność między symetrycznym położeniem ustralii po obu stronach zwrotnika Koziorożca a uwarunkowaniami klimatycznymi proponuje działania mające na celu zahamowanie niekorzystnych zmian w środowisku przyrodniczym obszarów okołobiegunowych

11 R K T Y K klimatu terminów: góra lodowa, pak lodowy wymienia najważniejsze zmiany obserwowane w środowisku przyrodniczym obszarów polarnych i przyczyny zmian w środowisku przyrodniczym obszarów okołobiegunowych dwóch polskich polarnych stacji badawczych obszarów okołobiegunowych omawia wkład Polaków w badania obszarów polarnych Z J 22 zja kontynent wielkich kontrastów 23 Chiny najludniejszy kraj świata terminu Eurazja świata Eurazję i zję wymienia przykłady kontrastów geograficznych zji wybrane elementy linii brzegowej zji i podaje ich nazwy wymienia czynniki geograficzne kształtujące klimat zji najważniejsze krainy geograficzne, rzeki i jeziora zji oraz wymienia ich nazwy Chiny, podaje nazwę ich stolicy oraz nazwy państw sąsiadujących krainy geograficzne geograficzne Eurazji i zji ukształtowanie powierzchni zji opisuje cechy klimatu zji na podstawie klimatogramów i mapy klimatycznej wybrane strefy roślinne zji opisuje rozmieszczenie wód powierzchniowych w zji na podstawie mapy przedstawia kontrasty geograficzne zji opisuje, na podstawie mapy, granicę między zją a Europą oblicza rozciągłość południkową i równoleżnikową zji geograficzne oraz cechy przyrodniczego Chin wyjaśnia zjawisko zachwiania równowagi omawia geograficzne czynniki warunkujące klimat zji wykazuje wpływ klimatu na rozmieszczenie roślinności wyjaśnia, na czym polega kontrastowość klimatyczna zji i skutki wysychania Jeziora ralskiego wyjaśnia, na czym polega promienisty układ wielkich systemów rzecznych zji przedstawia, na podstawie map tematycznych, warunki przyrodnicze obszarów, na których kształtowały się najstarsze azjatyckie cywilizacje analizuje wykresy i dane dotyczące liczby ludności i współczynnika przyrostu naturalnego w Chinach wyjaśnia, na czym polega chiński program kontroli porównuje linię brzegową i ukształtowanie powierzchni zji z linią brzegową i ukształtowaniem powierzchni innych kontynentów wykazuje, na podstawie map tematycznych, że zja jest kontynentem wielkich geograficznych kontrastów wykazuje zależności między warunkami przyrodniczymi a rozwojem gospodarczym Chin analizuje przyczyny porównuje, korzystając z map, środowisko przyrodnicze zji ze środowiskiem przyrodniczym innych kontynentów opisuje osiągnięcia najstarszych cywilizacji azjatyckich omawia kontrasty przyrodnicze Chin wykazuje wpływ Chin na światową gospodarkę

12 oraz najważniejsze rzeki w Chinach oraz wymienia ich nazwy podaje liczbę ludności Chin opisuje bariery osadnicze w Chinach Zachodnich bogactw mineralnych Chin wskazuje najdynamiczniej rozwijające się działy gospodarki w Chinach głównych roślin uprawnych wymienia najważniejsze cechy gospodarki Chin płci opisuje uwarunkowania rozwoju rolnictwa w Chinach wyjaśnia zależność między warunkami przyrodniczymi a rozmieszczeniem ludności Chin opisuje uwarunkowania rozwoju gospodarczego Chin określa miejsce Chin w światowej wymianie towarowej oraz nazywa obszary o dużej koncentracji przemysłu w Chinach urodzeń określa cele i skutki programu kontroli urodzeń porównuje wartość PKB Chin z wartością PKB innych krajów wyjaśnia kierunki rozwoju gospodarczego Chin wskazuje zmiany znaczenia Chin w gospodarce światowej wykazuje przyczyny migracji ludności Chin ze wsi do miast szybkiego rozwoju gospodarczego Chin w ostatnich latach 24 Japonia kraj kwitnącej gospodarki świata Japonię i podaje nazwę jej stolicy wymienia najważniejsze cechy przyrodniczego Japonii opisuje skutki trzęsień ziemi, tajfunów i tsunami wymienia działania umożliwiające życie i gospodarowanie w trudnych warunkach przyrodniczych wymienia japońskie produkty znane na opisuje położenie geograficzne Japonii na podstawie mapy ogólnogeograficznej omawia cechy przyrodniczego Japonii klimat Japonii dynamicznego rozwoju Japonii po II wojnie światowej dużych nakładów finansowych na oświatę i badania naukowe opisuje udział usług w geograficzne czynniki kształtujące klimat Japonii wyjaśnia wpływ cyrkulacji monsunowej na klimat Japonii wykazuje znaczenie czynników społeczno- -kulturowych dla tworzenia nowoczesnej gospodarki Japonii na tle niekorzystnych cech przyrodniczego analizuje strukturę eksportu Japonii i formułuje wnioski wyjaśnia, dlaczego opisuje skutki położenia Japonii w strefie aktywności wulkanicznej i sejsmicznej wykazuje przyczyny i znaczenie działań umożliwiających życie w trudnych warunkach przyrodniczych wykazuje, że Japonia jest potęgą gospodarczą opisuje znaczenie marikultury dla gospodarki Japonii wykazuje przyczyny i skutki spowolnienia gospodarczego Japonii

13 25 Indie państwo bogaczy i nędzarzy całym świecie głównych roślin uprawnych przedstawia znaczenie rybołówstwa dla gospodarki Japonii podaje liczbę mieszkańców Japonii wielkie miasta Japonii i wymienia ich nazwy wymienia najważniejsze cechy japońskiej gospodarki Indie, podaje nazwę ich stolicy oraz nazwy państw sąsiadujących główne krainy geograficzne i rzeki Indii oraz wymienia ich nazwy podaje liczbę ludności Indii przedstawia uwarunkowania wysokiego przyrostu naturalnego w Indiach głównych roślin uprawnych bogactw mineralnych Indii wymienia najważniejsze cechy gospodarki Indii opisuje kontrasty strukturze PKB transportu dla gospodarki Japonii opisuje czynniki pozaprzyrodnicze sprzyjające rozwojowi rolnictwa w Japonii terminu marikultura geograficzne Indii omawia cechy przyrodniczego Indii omawia prognozy wzrostu liczby ludności Indii terminu zielona rewolucja opisuje poziom rozwoju rolnictwa Indii uwarunkowania rolnictwa Indii wyjaśnia, dlaczego w Indiach występuje duże pogłowie bydła przedstawia czynniki rozwoju przemysłu w Indiach gospodarczej Indii wybrane ośrodki główne ośrodki gospodarcze Japonii skoncentrowane są na wybrzeżach tego kraju przedstawia przyczyny dużej gęstości zaludnienia na wyspie Honsiu analizuje diagram ilustrujący zmiany liczby ludności w XX i XXI wieku wykazuje problemy związane ze stale zwiększającą się liczbą ludności Indii gwałtownego rozwoju nowoczesnych technologii w Indiach opisuje system kastowy społeczeństwa Indii analizuje poziom rozwoju gospodarczego Indii analizuje cechy indyjskiego rolnictwa i formułuje wnioski dynamicznego rozwoju nowoczesnych usług w Indiach przewiduje społeczno- -gospodarcze skutki eksplozji demograficznej w Indiach wykazuje wpływ hinduizmu na życie i działalność ludzi uzasadnia lokalizację okręgów przemysłowych w Indiach

14 26 Czarne złoto Bliskiego Wschodu 27 Środowisko przyrodnicze Starego Kontynentu społeczne i gospodarcze w Indiach terminu Bliski Wschód ogólnogeograficznej państwa należące do regionu Bliskiego Wschodu wymienia cechy przyrodniczego i gospodarki Bliskiego Wschodu państw, na których obszarze znajdują się najbogatsze złoża ropy naftowej terminu OPEC opisuje cechy kultury islamskiej świata Europę wybrane elementy linii przemysłu high-tech opisuje położenie geograficzne Bliskiego Wschodu ogólnogeograficznej państwa Bliskiego Wschodu i ich stolice oraz podaje ich nazwy opisuje warunki naturalne Bliskiego Wschodu zasoby ropy naftowej na Bliskim Wschodzie region Bliskiego Wschodu pod kątem kierunków i poziomu rozwoju gospodarczego przedstawia działania państw Bliskiego Wschodu mające na celu uniezależnienie się od wydobycia ropy naftowej gospodarkę krajów Bliskiego Wschodu, w których nie wydobywa się ropy naftowej i wymienia nazwy obszarów na Bliskim Wschodzie objętych konfliktami zbrojnymi geograficzne Europy na podstawie mapy ogólnogeograficznej wskazuje warunki przyrodnicze Bliskiego Wschodu niekorzystne dla działalności gospodarczej człowieka analizuje rozmieszczenie, zasoby i wydobycie ropy naftowej na Bliskim Wschodzie na podstawie map tematycznych i danych statystycznych analizuje udział państw Bliskiego Wschodu w światowym wydobyciu ropy naftowej i formułuje wnioski analizuje wartość PKB w przeliczeniu na jednego mieszkańca w wybranych krajach Bliskiego Wschodu i formułuje wnioski Bliski Wschód pod kątem cech kulturowych, zasobów ropy naftowej i poziomu rozwoju gospodarczego opisuje położenie geograficzne i granice Europy z innymi kontynentami na mapie wykazuje korzyści gospodarcze i społeczne wynikające z eksportu ropy naftowej oraz produktów powstałych w wyniku jej przetworzenia porównuje wydobycie ropy naftowej z wartością PKB na jednego mieszkańca w poszczególnych krajach Bliskiego Wschodu opisuje wpływ religii na gospodarkę krajów Bliskiego Wschodu i życie muzułmanów analizuje skutki konfliktów na Bliskim Wschodzie porównuje poziom życia mieszkańców poszczególnych krajów Bliskiego Wschodu oblicza rozciągłość południkową i równoleżnikową Europy przedstawia genezę uzasadnia tezę, że konflikty na Bliskim Wschodzie mają wpływ na globalną gospodarkę wykazuje następstwa południkowej i równoleżnikowej rozciągłości Europy

15 E U R O P 28 Europa kontynent nowych państw brzegowej Europy i wymienia ich nazwy wybrane niziny, wyżyny i góry Europy oraz wymienia ich nazwy wymienia cechy ukształtowania powierzchni Europy na podstawie mapy wybrane europejskie rzeki i jeziora oraz wymienia ich nazwy omawia przemiany polityczne w Europie po 1989 roku wybranych krajów Europy terminu terytorium zależne wskazuje najmniejsze i największe państwa Europy pod względem powierzchni i liczby ludności na mapie linię brzegową Europy na podstawie mapy porównuje średnią wysokość Europy ze średnią wysokością innych kontynentów wykazuje typowo nizinny charakter ukształtowania powierzchni Europy na podstawie mapy przedstawia czynniki geograficzne wpływające na klimat Europy opisuje klimat Europy na podstawie mapy terminu kontynentalizm klimatu wybrane strefy roślinne Europy opisuje rozmieszczenie wód powierzchniowych w Europie na podstawie mapy zmian na mapie politycznej Europy po 1989 roku wyjaśnia skutki rozpadu ZSRR wybranych krajów Europy i ich stolic kraje położone zarówno w Europie, jak i w zji oraz wymienia ich nazwy ogólnogeograficznej świata porównuje linię brzegową Europy z linią brzegową innych kontynentów porównuje ukształtowanie powierzchni Europy z ukształtowaniem powierzchni innych kontynentów wyjaśnia wpływ zlodowaceń na rzeźbę powierzchni Europy wyjaśnia zależności między typem klimatu a występowaniem formacji roślinnych wyjaśnia wpływ działalności rzek na rzeźbę powierzchni Europy wyjaśnia genezę wybranych europejskich jezior przedstawia terytoria zależne wybranych krajów terminu suwerenność powstawania gór w Europie wykazuje wpływ czynników geograficznych na cechy klimatu Europy wykazuje związki między budową geologiczną a ukształtowaniem pionowym Europy wykazuje znaczenie procesów integracyjnych zachodzących w Europie opisuje cele i zadania Unii Europejskiej analizuje przyczyny rozpadu ZSRR i Jugosławii wyróżnia regiony geopolityczne Europy i uzasadnia ich powstanie

16 29 Europa się starzeje. Ludność i urbanizacja w Europie politycznej Europy podaje liczbę ludności opisuje liczbę ludności Europy Europy na tle liczby wymienia przyczyny ludności świata niskiego przyrostu przedstawia zmiany naturalnego liczby ludności w Europie w latach krajów o najniższym i najwyższym analizuje przyczyny współczynniku i skutki niskiego przyrostu naturalnego przyrostu naturalnego w Europie porównuje współczynnik przyrostu krajów, które naturalnego w wybranych zamieszkuje ludność o krajach Europy największej średniej porównuje udział długości życia ludności powyżej 65 roku wymienia czynniki życia w strukturze wpływające na długość wiekowej wybranych życia w Europie państw Europy opisuje różnice w porównuje strukturę wyglądzie osób wiekową ludności Europy pochodzących z różnych i fryki części Europy wymienia odmiany terminu człowieka zamieszkujące wielokulturowość Europę przedstawia zróżnicowanie językowe rodzin językowych, do mieszkańców Europy których należą języki opisuje strukturę europejskie wyznaniową wymienia przykłady opisuje, na podstawie zróżnicowania map tematycznych, kulturowego zróżnicowanie regionalne, mieszkańców Europy kulturowe, narodowościowe obszary o największej i etniczne i najmniejszej gęstości opisuje rozmieszczenie zaludnienia w Europie ludności w Europie oraz wymienia ich omawia przyczyny wykazuje, że tempo wzrostu liczby ludności w Europie jest najniższe na świecie analizuje piramidę płci i wieku i formułuje wnioski porównuje wartość współczynnika przyrostu naturalnego z odsetkiem ludności powyżej 65 roku życia i formułuje wnioski starzenia się europejskich społeczeństw wykazuje konsekwencje starzenia się społeczeństw europejskich porównuje strukturę wyznaniową ludności w wybranych państwach Europy opisuje, na podstawie mapy, rozmieszczenie ludów Europy opisuje przyczyny i konsekwencje zróżnicowania ludności Europy omawia położenie oraz układ przestrzenny Londynu przedstawia znaczenie Londynu jako światowej metropolii analizuje prognozy zmian demograficznych w Europie uzasadnia twierdzenie, że społeczeństwo europejskie się starzeje i skutki wydłużania się średniej długości życia wykazuje wielokulturowość Europy wykazuje skutki wielokulturowości mieszkańców Europy warunkujące rozmieszczenie ludności w Europie analizuje problemy demograficzne Europy i formułuje wnioski uzasadnia, że Europa charakteryzuje się warunkami przyrodniczymi i pozaprzyrodniczymi korzystnymi dla osadnictwa analizuje zróżnicowanie wskaźnika urbanizacji w wybranych krajach Europy

17 nazwy największe miasta Europy oraz wymienia ich nazwy wysokiego wskaźnika urbanizacji w Europie terminu metropolia i wymienia przykłady europejskich metropolii 30 Surowe środowisko Europy Północnej terminu kraje skandynawskie wskazuje kraje Europy Północnej na mapie i wymienia ich nazwy wymienia warunki przyrodnicze Europy Północnej niesprzyjające działalności człowieka wymienia cechy przyrodniczego Europy Północnej sprzyjające działalności człowieka głównych bogactw naturalnych krajów skandynawskich przedstawia główne działy przemysłu dynamicznie rozwijające się w krajach Europy Północnej opisuje, na podstawie mapy, rozmieszczenie głównych ośrodków miejskich w Europie opisuje położenie państw Europy Północnej opisuje warunki przyrodnicze Europy Północnej wyjaśnia łagodzący wpływ prądu morskiego na cechy klimatu Europy Północnej terminu okres wegetacyjny rolnictwo Europy Północnej omawia znaczenie upraw roślin w specjalnie ogrzewanych i doświetlanych szklarniach wykazuje znaczenie położenia Skandynawii i omawia sposoby wykorzystania mórz analizuje wielkość połowów ryb w wybranych krajach świata i krajach Europy Północnej przedstawia środowisko przyrodnicze krajów Europy Północnej wyjaśnia, dlaczego porty morskie położone za kołem podbiegunowym nie zamarzają wykazuje zależności między warunkami klimatycznymi a typową roślinnością krajów Europy Północnej analizuje i ocenia strukturę użytkowania ziemi w Europie Północnej ocenia poziom życia mieszkańców Europy Północnej wykazuje wpływ warunków naturalnych na rozmieszczenie ludności w Europie Północnej wykazuje, na podstawie map tematycznych, związki między głównymi cechami przyrodniczego Europy Północnej a głównymi kierunkami rozwoju gospodarczego wykazuje niekorzystny wpływ warunków przyrodniczego Europy Północnej na działalność gospodarczą człowieka porównuje środowisko przyrodnicze krajów Europy Północnej zjawisko odpływu ludności z obszarów północnej Skandynawii przedstawia walory turystyczne krajów Europy Północnej

18 31 Gospodarka w cieniu lp Północnej terminu kraje alpejskie wskazuje kraje alpejskie na mapie ogólnogeograficznej, wymienia nazwy tych państw oraz nazwy ich stolic terminu granica wiecznego śniegu wymienia czynniki decydujące o występowaniu lodowców górskich w lpach wymienia wiodące działy gospodarki krajów alpejskich opisuje specyfikę rozmieszczenia ludności w lpach wskazuje największe miasta alpejskie na mapie i wymienia ich nazwy wykorzystanie surowców odnawialnych w produkcji energii omawia położenie krajów alpejskich na podstawie mapy ogólnogeograficznej opisuje warunki klimatyczne w lpach wyjaśnia występowanie źródeł wielu rzek europejskich w lpach piętra klimatyczno-roślinne w lpach opisuje rzeźbę lp opisuje główne kierunki rozwoju gospodarczego krajów alpejskich strukturę przemysłu krajów alpejskich ocenia warunki rozwoju hydroenergetyki w krajach alpejskich opisuje rozmieszczenie miast i gęstość zaludnienia w krajach alpejskich środowisko przyrodnicze krajów alpejskich wykazuje wpływ gór na środowisko przyrodnicze i gospodarkę krajów alpejskich analizuje strukturę użytkowania ziemi w krajach alpejskich i formułuje wnioski wykazuje, że kraje alpejskie należą do państw wysoko rozwiniętych czynniki decydujące o wykształceniu pięter klimatyczno-roślinnych w lpach wykazuje znaczenie sektora usług turystycznych i finansowych dla gospodarki krajów alpejskich wykazuje odrębność kulturową mieszkańców gór genezę rzeźby alpejskiej analizuje czynniki decydujące o rozwoju sektora finansowego w Szwajcarii 32 Turystyczne bogactwo Europy Południowej terminu kraje śródziemnomorskie kraje Europy Południowej i wymienia nazwy ich stolic omawia położenie geograficzne krajów śródziemnomorskich na podstawie mapy ogólnogeograficznej opisuje warunki przyrodniczego krajów wykazuje turystyczną atrakcyjność regionu śródziemnomorskiego opisuje wybrane atrakcje turystyczne regionu analizuje infrastrukturę turystyczną i jej znaczenie dla rozwoju turystyki wykazuje atrakcyjność przyrodniczą Europy Południowej wykazuje związki między rozwojem turystyki a warunkami przyrodniczymi i dziedzictwem wykazuje zależności miedzy wielkością ruchu turystycznego a przychodami wybranych krajów

19 przedstawia turystyczną atrakcyjność regionu śródziemnomorskiego wyspy położone na Morzu Śródziemnym i wymienia ich nazwy góry znajdujące się na obszarze południowej Europy i wymienia ich nazwy terminu makia wymienia przykłady atrakcji turystycznych południowej Europy śródziemnomorskich warunki klimatyczne i roślinność krajów śródziemnomorskich na podstawie map tematycznych walory przyrodnicze i pozaprzyrodnicze krajów Europy Południowej opisuje, na podstawie mapy tematycznej, rozmieszczenie najważniejszych ośrodków turystycznych Europy Południowej Europy Południowej wykazuje niekorzystny wpływ turystyki na środowisko przyrodnicze ukazuje dziedzictwo kulturowe krajów śródziemnomorskich kulturowym ocenia rolę turystyki w rozwoju gospodarczym krajów Europy Południowej 33 Francja rolnictwo XXI wieku ogólnogeograficznej Francję i podaje nazwę jej stolicy wymienia czynniki przyrodnicze i pozaprzyrodnicze warunkujące rozwój rolnictwa we Francji roślin uprawianych we Francji opisuje produkty charakterystyczne dla Francji opisuje położenie geograficzne Francji warunki klimatyczno-glebowe warunkujące rozwój rolnictwa we Francji opisuje ukształtowanie powierzchni terenu we Francji na podstawie mapy gospodarczej i charakteryzuje najważniejsze regiony rolnicze Francji porównuje wielkość plonów pszenicy i buraków cukrowych w wybranych krajach Wspólną Politykę Rolną krajów analizuje strukturę użytkowania ziemi we Francji wykazuje wpływ klimatu na rozmieszczenie upraw we Francji wykazuje, na przykładzie rolnictwa Francji, związek między warunkami przyrodniczymi a kierunkiem i efektywnością produkcji rolnej wykazuje, że przemysł środków transportu ma duże znaczenie dla gospodarki Francji wykazuje wpływ czynników pozaprzyrodniczych na wielkość produkcji roślinnej i zwierzęcej dowodzi, że francuskie rolnictwo jest wysoko rozwinięte ocenia, na podstawie danych statystycznych, miejsce Francji w produkcji rolnej w Europie

20 Unii Europejskiej identyfikuje cechy rolnictwa towarowego Uwaga: Pozostałą liczbę godzin przeznaczę na utrwalenie wiadomości i umiejętności. W miarę możliwości uczniowie powinni uczestniczyć w zajęciach terenowych. 2a- 37 godz. 2b-37 godz. 2c-37 godz. 2d-37 godz.