ROLNICTWO to? Najważniejsza i podstawowa działalnośd. Sprawca zmian klimatycznych. Ofiara zmian klimatycznych. Narzędzie niwelujące zmiany klimatyczne

Transkrypt

1 ROLNICTWO I KLIMAT

2 ROLNICTWO to? Najważniejsza i podstawowa działalnośd Sprawca zmian klimatycznych Ofiara zmian klimatycznych Narzędzie niwelujące zmiany klimatyczne

3 Rolnictwo to? Najważniejsza działalnośd gospodarcza z punktu widzenia: ekonomicznego, społecznego, zachowania zasobów przyrodniczych

4 Rolnictwo to? najważniejsza działalnośd gospodarcza Z pracy na roli utrzymuje się 60% mieszkaoców na Ziemi. Ponad połowa powierzchni ziemi jest intensywnie wykorzystywana do celów rolniczych. Ilośd oraz jakośd produkcji i konsumpcji mają największy wpływ na zdrowie społeczeostw i na stan środowiska.

5 Rolnictwo i produkcja żywności dziś: Obecny system produkcji żywności przyczynia się do: zmian klimatycznych zanikania bioróżnorodności zatrucia środowiska braku wody chorób cywilizacyjnych biedy i niesprawiedliwości Ten system jest chory.

6 Rolnictwo i produkcja żywności dziś: chory system Miliard mieszkaoców Ziemi cierpi na głód a jednocześnie otyłośd jest powszechną chorobą cywilizacyjną Zachowując obecny system rolnictwa już za 50 lat ludzkośd nie będzie w stanie sama się wyżywid Intensywna produkcja rolna doprowadziła do zniszczenia lasów, zasobów wodnych i urodzajności gleb, bioróżnorodności dzikiej i rolniczej, zniszczyła tradycyjne rolnictwo, które wypracowało metody reagowania na zmiany klimatyczne

7 JEDEN Z GŁÓWNYCH SPRAWCÓW ZMIAN KLIMATU JEDNA Z NAJWIĘKSZYCH OFIAR ZMIAN KLIMATU JEDNO Z NAJWAŻNIEJSZYCH NARZĘDZI OCHRONY KLIMATU Rolnictwo to:

8 Rolnictwo sprawca zmian klimatycznych Biologiczne procesy związane z produkcją rolną są źródłem emisji dwóch podstawowych gazów cieplarnianych: metanu (CH 4 ) i podtlenku azotu (N 2 O). Mają one odpowiednio 21 i 310 razy silniejszy wpływ niż CO 2 na ocieplanie się klimatu. Bezpośrednia emisja gazu cieplarnianego (GHG) związana z produkcją rolną stanowi 14% globalnej emisji tego gazu do atmosfery.

9 Rolnictwo sprawca zmian klimatycznych W połączeniu z emisją wynikającą z: - niszczenia zasobów leśnych pod uprawy rolne, - emisją z procesów produkcji, - pakowania, dystrybucji, transportu, - utylizacji i innych procesów związanych z produkcją i konsumpcją żywności emisja gazów cieplarnianych przekracza 40% całkowitej emisji światowej. Cykl globalnej produkcji mięsa odpowiedzialny jest za 18% tej emisji. W UE rolnictwo jest odpowiedzialne za 9,2% całkowitej emisji gazów cieplarnianych

10 Rolnictwo sprawca zmian klimatycznych emisje w podziale na GHG i sektory, dane 2000

11 Rolnictwo sprawca zmian klimatycznych Źródła emisji GHG wg sektorów; Earth Trends, World Resources Institute, dane % to zmiany użytkowania ziemi i wycinki lasów powodowane głównie przez rolnictwo

12 Rolnictwo sprawca zmian klimatycznych porównanie emisji GHG z 3 sektorów (2004)

13 Rolnictwo sprawca zmian klimatycznych Średnio 4% reaktywnego azotu atmosferycznego ulega przekształceniu w N 2 O (podtlenek azotu), który jest ponownie pochłaniany przez atmosferę. N 2 O jest trzecim największym sprawcą efektu cieplarnianego. Emisja metanu i podtlenku azotu wzrosła od 1990 roku o ponad 17%. Przewiduje się, że do roku 2030 wzrośnie o dalsze 35-60%. Główną przyczyną jest wzrost stosowania nawozów chemicznych i intensywny chów zwierząt gospodarskich. Emisja podtlenku azotu następuje wtedy, gdy na pola, łąki i pastwiska sypie się nawozy mineralne i wylewa gnojowicę. Emisja N 2 O następuje również w wyniku spalania biomasy i paliw kopalnianych.

14 Rolnictwo sprawca zmian klimatycznych źródła emisji GHG z rolnictwa Użytkowanie ziemi, gospodarowanie glebą Metan z hodowli zwierzęcej Wycinka i palenie lasów Uprawy ryżu, gospodarowanie nawozami Pozostałe

15 Rolnictwo sprawca zmian klimatycznych Intensyfikacja rolnictwa jest przyczyną rosnącego stosowania nawozów mineralnych. W ciągu ostatnich 40 lat ich zużycie wzrosło na świecie z 11 do 91 mln ton. Wielkości są różne w zależności od regionów: w Chinach zużywa się 40% światowej produkcji, w Afryce tylko 2%. Produkcja nawozów mineralnych jest energochłonna i powoduje wysoką emisję rocznie do 600 mln ton CO 2 (1,2% światowej emisji GHG).

16 Rolnictwo sprawca zmian klimatycznych Raport ENA (Europejska ocena azotu) na temat zagrożenia stwarzanego przez reaktywny azot dla bilansu gazów cieplarnianych w Europie wykazał, że emisja azotu do atmosfery pochodząca z rolnictwa ma znacznie większy wpływ na zmiany klimatu niż dotychczas sądzono. W globalnym cyklu obiegu azotu produkcja zwierzęca stanowi jeden z najsilniejszych czynników, a w ciągu ostatnich 40 lat konsumpcja mięsa wzrosła o 77%.

17 Rolnictwo sprawca zmian klimatycznych Emisję CO 2 powoduje transport produktów rolnych na duże odległości. Unia Europejska jest pierwszym importerem produktów rolnych co sprawia, że emisja CO 2 jest wyższa niż w przypadku europejskich produktów rolnych.

18 Rolnictwo ofiara zmian klimatycznych Najbardziej skutki zmian klimatycznych odczują rolnictwo i systemy żywnościowe. Wyniki kanadyjskiego rządowego projektu modelowania klimatu (marzec 2011) wskazują na brak możliwości ograniczenia ocieplenia do 2 o C należy się liczyd z ociepleniem o 3-4 o C. Skutkiem będą: dramatyczna utrata biologicznej różnorodności, całkowita zmiana globalnego systemu produkcji żywności, wyludnienie całych regionów Ziemi.

19 Rolnictwo ofiara zmian klimatycznych W wyniku wzrostu temperatury o 1,5 o C (topnienie czapy lodowej na Grenlandii) zyskają obszary położone wyżej, stracą te znajdujące się w strefie tropikalnej i suchej. Niektóre regiony nadmorskie i obszary suche będą bezpowrotnie stracone dla upraw. Wzrost o 2 o C zagrozi produkcji rolnej w skali globalnej. Szczególnie ucierpią z powodu zmian klimatycznych Afryka, Ameryka Łacioska, Azja Południowa. Są to regiony, w których dziś panuje głód i bieda, natomiast społeczności je zamieszkujące w najmniejszym stopniu przyczyniają się do zwiększania emisji gazów cieplarnianych.

20 Rolnictwo ofiara zmian klimatycznych Problemy nie ominą jednak krajów bogatych. Na mapie poziom opadów w UE, kwiecieo 2011 (analiza 75 dniowa). Na brązowo - obszary poniżej sezonowej normy. Również w USA, w stanie Texas, od 44 lat nie stwierdzono takiej suszy, jak w kwietniu 2011.

21 Rolnictwo ofiara zmian klimatycznych Zmiany klimatyczne są dla rolnictwa największym wyzwaniem w ciągu lat jego historii. Skutki zmian klimatycznych to: susza i powodzie, huragan, tornada, podnoszenie się poziomu mórz, zasolenie wód gruntowych, intensywne burze i ulewy, zanikanie gatunków, rozprzestrzenianie się znanych i nieznanych chorób. Mróz, gradobicie, ulewne deszcze, gwałtowne zmiany temperatury, upały, ataki szkodników mogą w ciągu jednej nocy zniszczyd plony. Przesunięcie się w czasie pory deszczowej (której nie można wyliczyd) spowoduje, że siew i zbiór będą grą na loterii.

22 Rolnictwo ofiara zmian klimatycznych Różnice regionalne są ogromne: najmniej zasobne regiony będą narażone najbardziej na wahania pogodowe. Skutki najsilniej skutki odczują drobni rolnicy z krajów rozwijających się. Do 2080 roku z powodu suszy 40 najbiedniejszych krajów Afryki i Ameryki Łacioskiej utraci do 20% swojego potencjału uprawy nasion - 2,6 miliarda rolników w tych krajach najbardziej odczuje skutki zmian klimatycznych w rolnictwie.

23 Rolnictwo ofiara zmian klimatycznych Zmiana klimatu spowoduje masowe zanikanie rolniczej bioróżnorodności gwarancji naszego przetrwania i bezpieczeostwa żywnościowego. Już dziś każdego miesiąca ginie bezpowrotnie jedna rasa zwierząt gospodarskich, a każdego roku ginie bezpowrotnie 2% proc. zasobów genetycznych roślin użytkowych. Od początku XX wieku utraciliśmy 75% zasobów genetycznych w rolnictwie

24 Rolnictwo narzędzie ochrony klimatu Zmniejszenie emisji GHG Składowanie CO2 w glebie Zastępowanie paliw kopalnych biomasą

25 Rolnictwo narzędzie ochrony klimatu Rolnictwo jest jedną z głównych gałęzi gospodarki, która może wychwytywad CO 2, zatrzymywad i składowad go w glebie oraz wiązad w roślinach w procesie fotosyntezy. Wg badao Rodale Institute z USA: przekształcenie średnich amerykaoskich gospodarstw na ekologiczne, zmniejszyłoby ilośd emisji CO 2 o tyle, co likwidacja samochodów.

26 Rolnictwo narzędzie ochrony klimatu Można zmniejszyd emisję GC oraz zwiększyd absorpcję CO 2 poprzez: trwałe łąki i pastwiska - zatrzymują CO 2 w glebie i w niskiej, wieloletniej roślinności, ekologiczny chów zwierząt - zwiększa zdolnośd do retencji substancji organicznych w glebie (wyłapywanie dodatkowego CO 2 ), a zmniejsza potrzeba stosowania nawozów mineralnych (co ogranicza emisje N 2 O ), odpowiednie zarządzanie odchodami zwierzęcymi i technikami ich stosowania na polu (lepsze składowanie osadów, lepsze planowanie czasowe stosowania nawozów).

27 Rolnictwo narzędzie ochrony klimatu Można zmniejszyd emisję GC oraz zwiększyd absorpcję CO 2 poprzez: uprawę roli zapewniającą lepszą pokrywę roślinną, sprzyjającą uprawie międzyplonów i płodozmianowi, co zwiększa fotosyntezę i wzbogaca glebę w związki organiczne, lepsze gospodarowanie glebą i minerałami, odpowiednią ochronę gleb bogatych w węgiel i mokradeł (uprawa wybranych roślin, takich jak trzcina, zamiast odwadniania), stosowanie biomasy do ogrzewania i produkcja energii odnawialnej z odchodów zwierzęcych w biogazowniach rolniczych, energetyczne przetwarzanie biomasy powstającej przy produkcji żywności, uprawę energetycznych roślin na terenach zalewowych i podmokłych, na gruntach piaszczystych i na gruntach, które w mniejszym stopniu nadają się do celów rolniczych.

28 Rolnictwo narzędzie ochrony klimatu Można zmniejszyd emisję GC oraz zwiększyd absorpcję CO 2 poprzez: przestawianie produkcji rolnej na ekologiczną: stosowanie nawozów organicznych, płodozmian, wsiewki i poplony, odchwaszczanie mechaniczne, niestosowanie chemicznych środków ochrony roślin, odejście od wielohektarowych monokultur, zwiększanie warstwy próchniczej. Jedna tona próchnicy wyłapuje z atmosfery 1,8 ton CO 2 unowocześnianie gospodarstw rolnych (izolacja budynków, energooszczędne wyposażenie, wykorzystywanie energii ze źródeł odnawialnych) i bardziej wydajne łaocuchy produkcji, zmniejszenie konsumpcji i produkcji mięsa.

29 Rolnictwo narzędzie ochrony klimatu Wybierając produkty rolnictwa ekologicznego również przyczyniasz się do ochrony klimatu!