Wielka Brytania - Great Britain

Transkrypt

1 Wielka Brytania - Great Britain

2 1.Położenie Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej (The United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland) składa się z Anglii, Walii i Szkocji oraz Irlandii Północnej, położonej na północnej części Szmaragdowej Wyspy. Pozostałościami po dawnym imperium kolonialnym, jakim była Wielka Brytania, jest tak zwany Commonwealth, czyli zamorskie terytoria zależne od Korony - Gibraltar, Anguilla, Bermudy, Wyspy Dziewicze, Falklandy, Georgia Południowa (wyspa), Sandwich Północny, Kajmany, Montserrat, Turks, Caicos, Wyspa św. Heleny, Pitcairn. Polityczny podział Wielkiej Brytanii: Wielka Brytania jest wyspiarskim państwe położone w północno-zachodniej Europie.Zajmuje przeważającą część archipelagu Wysp Brytyjskich, który liczy łącznie ok wysp, z czego 140 zamieszkałych. Największe z nich to Wielka Brytania, Irlandia (w przeważającej części niezależna), Anglesey, Hebrydy, Szetlandy, Orkady. Znaczna część powierzchni kraju leży na głównej wyspie o powierzchni 229,8 tys. km2, oddzielonej od kontynentu europejskiego cieśninami La Manche i Kaletańską. Wybrzeże jest silnie rozczłonkowane, z licznymi zatokami. Na północy głównej wyspy znajdują się stare Góry Kaledońskie i Grampiany rozdzielone rowem tektonicznym. W środkowej części są Góry Pennińskie i Góry Kambryjskie. Najwyższy szczyt to Ben Nevis ( 1343 m n.p.m.). Wzgórza Cheviot stanowią naturalną granicę między Szkocją a Anglią. Północną Anglię zajmuje łańcuch Gór Pennińskich biegnący równolegle do wybrzeży. W północnozachodniej części Anglii znajdują się Góry Kumbryjskie oraz pojezierze Lake Districk, a na południowym zachodzie, na Półwyspie Kornwalijskim, dominują rozległe wzniesienia kopulaste. Środkowa i południowa Anglia to kraina nizinna poprzecinana licznymi pasmami wzgórz. Południowo-wschodnią część tej krainy zajmuje Basen Londyński zwany także Niziną Angielską, ograniczony wzgórzami kredowymi. Od zachodu z Anglią graniczy Walia, którą od północy oblewają wody Morza Irlandzkiego. W środkowej części kraju wznoszą się Góry Kambryjskie.

3 2.Rzeźba terenu Wybrzeża są przeważnie klifowe, strome, zwłaszcza po zachodniej stronie Półwyspu Kornwalijskiego, gdzie sięgają 200 m wysokości, podobnie w Szkocji i w północno-zachodniej Anglii. We wschodniej i południowej Anglii wybrzeża są płaskie, akumulacyjne. Ukształtowanie powierzchni jest zróżnicowane, w znacznym stopniu uformowane w orogenezie kaledońskiej i hercyńskiej, później podlegające ruchom tektonicznym orogenezy alpejskiej, denudacjom i kilkakrotnym zlodowaceniom. Liczne formy polodowcowe, m.in.: drumliny, ozy, głazy narzutowe i jeziora (największe Lough Neagh, Loch Lomond, Loch Ness, Monar). Morze Irlandzkie oraz Kanały: Św. Jerzego i Północny oddzielają wyspy Wielką Brytanię i Irlandię, której ok. 80% należy do samodzielnego państwa - Republiki Irlandii, pozostała część, na północnym wschodzie, do brytyjskiej prowincji - Irlandii Północnej. Największe góry Wielkiej Brytanii Szkocja : Ben Nevis (Nevis Range, 1,344 metry) Walia : Snowdon (Cambrian Mountains,1,085 metry) Anglia : Scafell Pike (Cumbrian Mountains,977 metry ) Irlandia Północna : Slieve Donard (Mourne Mountains, 852 metry ) Wzniesienia i wzgórza Wielkiej Brytanii zawierają: Szkocja : Cairngorms, Cheviot Hills, Scottish Highlands, Southern Uplands Walia : Brecon Beacons, Cambrian Mountains, Snowdonia Anglia: Chilterns, Cotswolds, Dartmoor, Exmoor, Lake District, Malvern Hills, Mendip Hills, North Downs, Peak District, Pennines, Salisbury Plain, South Downs, Shropshire Hills Irlandia Północna : Góry Mourne, Antrim Plateau, Sperrin Mountains. Najniżej położonym punktem w Wielkiej Brytanii jest Fens of East in - część położona 4m p.p.m. Rzeki i jeziora Najłuższą rzeką w Wielkiej Brytanii jest Severn (220 mil, 354 km) która przepływa przez Walie i Anglię. Najdłuższe rzeki w poszczególnych państwach Wielkiej Brytanii: Anglia : River Thames (215 miles, 346 km ) Szkocja : River Tay (117 miles, 188 km ) Irlandia Północna : River Bann (76 miles, 122 km ) Walia : River Towy (64 miles, 103 km ) Największe jeziora w Wielkiej Brytanii:: Irlandia Północna : Lough Neagh ( sq mi) Szkocja : Loch Lomond (27.46 sq mi) Anglia : Windermere (5.69 sq mi) Walia : Lake Vyrnwy (3.18 sq mi)

4 Najgłębsze jezioro w Wielkiej Brytanii - Loch Mortar z maksymalną głębokością 309m (Loch Ness jest drugie co do głębokości -228m). Najgłębsze jezioro w Anglii - Wastewater sięgający głębokości 79m ( 258 mill). Wielkią Brytanie tworzy 1098 małych wysp, kilka z nich wytworzyły się naturalnie, a inne poprzez ingerencję człowieka, a są nimi: -Lundy - Isles of Scilly - Isle of Wight - Farne Islands - Lindisfarne - Isle of Portland - Islands of Scotland - Orkney Islands - Shetland Islands - Inner Hebrides - Outer Hebrides - Rockall - Bass Rock - Fair Isle - Islands of Wales - Anglesey - Skomer Island - Skokholm Island - Ramsey Island - Bardsey Island - Holy Island - Islands of Northern Ireland - Rathlin Island 3.Klimat Klimat umiarkowany ciepły, morski. Łagodzący wpływ na klimat ma Prąd Zatokowy (Golfsztrom). W wyniku zetknięcia się ciepłego prądu z zimnym i wilgotnym powietrzem znad Islandii i obszarów arktycznych powstają silne wiatry i obfite opady deszczu. W górach zachodniej Szkocji występują duże opady śniegu, a w Irlandii Północnej opady śniegu są niewielkie. Klimat Walii charakteryzuje się chłodnymi latami i łagodnymi zimami. W południowej Anglii zimy bywają mroźne, za to lata najcieplejsze na wyspach. Średnia temperatura powietrza i średnie opady dla stolicy kraju wynoszą: w styczniu 4 C i 54 mm, w lipcu 18 C i 57 mm. W górach suma roczna opadów wzrasta do 3000 mm..

5 Lasy Lasy zajmują niewielką część powierzchni kraju (10%), większość to łąki i pastwiska. Wrzosowiska są charakterystyczne dla krajobrazu Szkocji, Irlandii Północnej, wyżyn północnej Anglii i Walii. Bardzo gęsta sieć rzek, z których największymi są: Tamiza, Severn, Trent, Mersey, Clyde. Świat zwierzęcy został znacznie przetrzebiony, na wolności pozostały m.in.: jelenie, lisy, borsuki, wydry, gronostaje oraz wiele gatunków ptaków i ryb. Naturalne środowisko chronione jest w 13 rezerwatach biosfery i kilku parkach narodowych, m.in. Lake District. 4.Historia w pigułce. Początki osadnictwa na Wyspach Brytyjskich datowane są na p.n.e. Po wysoce rozwiniętej kulturze neolitycznej pozostały liczne budowle megalityczne (Stonhenge). W 1. poł. I tysiąclecia p.n.e. do Brytanii dotarli pierwsi Celtowie proces ten zakończył się w I w. p.n.e. kiedy to także na wyspę dotarły legiony Juliusza Cezara. Systematycznego podboju Brytanii dokonał cesarz Klaudiusz i jego następcy (od 43 r. n.e.). Panowanie rzymskie trwało do ok. 410, nie obejmując tylko Szkocji, od której odgrodzono się Wałem Hadriana. W V VI w. nastąpił podbój obecnych ziem angielskich przez germańskich Anglów, Sasów i Jutów. Nowi panowie utworzyli siedem królestw (tzw. heptarchia), które uległy chrystianizacji poczynając od 597. Od końca VIII w. Brytania stała się celem najazdy wikingów, których ekspansję powstrzymali dopiero w X w. jednoczący Anglię królowie Wessexu. W 1. poł. następnego stulecia większa część Anglii znalazła się w obrębie monarchii Kanuta Wielkiego, króla Danii i Norwegii. W 1066 nastąpił podbój Anglii przez Normanów pod wodzą księcia Wilhelma I Zdobywcy, który zapoczątkował trwającą do dziś ciągłość dynastyczną i instytucjonalną monarchii angielskiej. Wstąpienie na tron Henryka II Plantageneta, prawnuka po kądzieli Wilhelma I, na trzy wieki połączyło historię państw po obu brzegach Kanału La Manche (1154). Do posiadanych przez Normanów Anglii i Normandii dodał własną Andegawenię i ogromny posag żony, Eleonory Akwitańskiej, dziedziczki 1/3 Francji (Poitou, Gaskonia). Kontynentalne włości Plantagenetów, wielokrotnie przewyższające domenę królów francuskich stanowiły zagrożenie dla pozycji Kapetyngów. Jeden z najwybitniejszych przedstawicieli tej dynastii, Filip II August, zręcznie wykorzystał konflikty dynastyczne Plantagenetów, a zwłaszcza nieudolność Jana Bez Ziemi i ograniczył jego posiadłości do okolic Bordeaux (Gujenna). Kiedy sto lat później wygasła główna gałąź Kapetyngów, król Anglii Edward III, jako wnuk Filipa IV Pięknego, zgłosił swoje pretensje do tronu Francji. Zapoczątkowało to długotrwałą serię konfliktów zwanych wojną stuletnią ( ), zakończonych klęską Anglii i utratą wszystkich dóbr we Francji (z wyjątkiem Calais do 1558). Od XI w. trwał systematyczny podbój Walii, zakończony przez Edwarda I (1284), a od XII w. także Irlandii. Próba przyłączenia Szkocji na przełomie XIII i XIV w. zakończyła się nie powodzeniem, a na tronie w Edynburgu zasiadła dynastia Stuartów. Klęski militarne i upadek autorytetu monarchii w XIII w. ułatwiły przemiany ustrojowe wydanie Wielkiej Karty Swobód (1215) i powstanie parlamentu (1265), które dały początek brytyjskiemu systemowi przedstawicielskiemu. Po krwawej, wyniszczającej wojnie domowej pomiędzy gałęziami Plantagenetów Yorkami i Lancasterami (wojna dwóch róż), 1485 na tron wstąpiła dynastia Tudorów. Drugi z jej przedstawicieli, Henryk VIII ogłosił się głową Kościoła, zwanego odtąd anglikańskim i zerwał z Rzymem ( ). Mimo kilkukrotnych prób restauracji katolicyzmu (Maria I Tudor, Jakub II) i pogłębienia nurtu protestanckiego, anglikanizm pozostał dominującym wyznaniem do XXI w. Na panowanie ostatniej z Tudorów, Elżbiety I, przypadł złoty okres w kulturze angielskiej. Elżbietańska Anglia stała się także potęgą polityczną, skutecznie przeciwstawiając się ekspansji hiszpańskich Habsburgów, zarówno w Europie, jak i na morzu (zwycięstwo nad Wielką Armadą). Monarchini zainicjowała politykę kolonialną Anglii (Ameryka Północna).

6 W 1603 tron objęła dynastia Stuartów, co zapoczątkowało unię personalną Anglii ze Szkocją. Absolutystyczne dążenia Jakuba I i Karola I doprowadziły do oporu mieszczaństwa i części nowej szlachty (gentry). Wygrana przez siły parlamentu wojna domowa ( ), zakończyła się ścięciem króla Karola I i proklamowaniem republiki ( ), którą rządził autorytarnie jako lord protektor ( ) O. Cromwell. Po restauracji Stuartów parlament przyjął jeden z fundamentów brytyjskiego prawa Habeas Corpus Act, gwarantujący poddanym nietykalność osobistą. W wyniku tzw. wspaniałej rewolucji i obaleniu Jakuba II Anglia stała się monarchia parlamentarną. Za panowania ostatniej ze Stuartów, królowej Anny w 1707 nastąpiło zjednoczenie Anglii i Szkocji w Królestwo Wielkiej Brytanii. W 1714 tron przejęła niemiecka dynastia hanowerska. W połowie XVIII w. ukształtował się system rządów gabinetowych (stronnictwa wigów i torysów). Po zniszczeniu konkurencyjnego francuskiego imperium kolonialnego w Ameryce Północnej i Indiach (1763), próba wzmożenia eksploatacji kolonii amerykańskich doprowadziła do wybuchu w nich wojny o niepodległość ( ) i powstania Stanów Zjednoczonych Ameryki. Wielka Brytania była główną siłą wszystkich sześciu koalicji walczących z rewolucyjną i napoleońską Francją. Zapoczątkowana ok rewolucja przemysłowa uczyniła z Wielkiej Brytanii 1. gospodarczą potęga świata, dopiero w latach 70. XIX w. prześcigniętą przez amerykańską. Przemiany ekonomiczne wywołały także silne konflikty społeczne (ruch czartystów). Trwająca nieprzerwanie od końca XVI w. ekspansja kolonialna na wszystkich kontynentach znalazła swoją kulminację w XIX w., kiedy to wokół Zjednoczonego Królestwa powstało największe imperium światowe, obejmujące czwartą część zamieszkałych lądów (Indie od 1876 cesarstwo, Kanada, Antyle, Australia, Nowa Zelandia, 1/3 Afryki, głównie Wschodniej i Południowej, Malaje, Hongkong). Symbolem tej epoki stała się panująca królowa Wiktoria. Poważnym zagrożeniem dla jedności Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej (powstałego formalnie 1800) były emancypacyjne dążenia katolickich Irlandczyków, żądających autonomii (home rule). Kwestia irlandzka przerodziła się w konflikt zbrojny (powstanie wielkanocne w Dublinie 1916) i doprowadziła do oderwania się większości Irlandii. Tradycyjny, większościowy system jednomandatowych okręgów wyborczych powodował istnienie dwóch rywalizujących sił politycznych Partii Konserwatywnej i Partią Liberalnej, którą od lat 20. XX w. zastąpiła socjaldemokratyczna Partia Pracy. Począwszy od Edwarda VII ( ), na tronie brytyjskim zasiada dynastia Koburgów, która 1917, zacierając niemieckie pochodzenie zmieniła nazwisko na Windsor. Od 2. połowy XIX w. postępował proces usamodzielniania się kolonii zamieszkałych przez europejskich osadników Kanada (1867), Australia (1901), Nowa Zelandia (1907), Południowa Afryka (1910), które uzyskiwały ograniczoną suwerenność państwową w ramach imperium jako tzw. dominia, z monarchą brytyjskim jako władcą. Wielka Brytania wzięła udział w I wojnie światowej jako członek zwycięskiej ententy, okupiwszy to stratą, głównie na froncie francuskim, miliona zabitych żołnierzy. Na mocy traktatu wersalskiego rozszerzyła swoje posiadłości kolonialne o poniemieckie i potureckie mandaty w Afryce (m.in. Tanganika i Afryka Południowo-Zachodnia), na Bliskim Wschodzie (Irak, Transjordania, Palestyna) i w Oceanii. W 1931 imperium brytyjskie zostało przekształcone w Brytyjską Wspólnotę Narodów (ob. Wspólnota Narodów). Od lat 20. narastały ruchy niepodległościowe w koloniach, zwłaszcza w Indiach (działalność M. Gandhiego). W okresie międzywojennym rządy w Wielkiej Brytanii sprawowały głównie gabinety koalicyjne (oparte przede wszystkim na konserwatystach).

7 Po okresie polityki ustępstw (appeasementu) wobec III Rzeszy (premier N. Chamberlain w Monachium 1938), rząd brytyjski zdecydował się udzielić gwarancji bezpieczeństwa Polsce wiosną 1939, a 3 IX 1939 wypowiedział wojnę Niemcom, nie przystępując jednakże do działań zbrojnych. Po klęsce Francji wiosną 1940 Wielka Brytania pozostała najważniejszym, do czasu przystąpienia 1941 USA i ZSRR, członkiem koalicji antyhitlerowskiej (rząd W. Churchilla), dźwigając cały ciężar wojny (bitwa o Anglię, walki w Afryce i na Dalekim Wschodzie). Mimo uczestnictwa we wszystkich konferencjach koalicji (Teheran, Jałta, Poczdam) pozycja Wielkiej Brytanii w wyniku II wojny światowej bardzo osłabła. Podczas swoich rządów Partii Pracy przeprowadziła liczne reformy gospodarcze i socjalne (nacjonalizacje). Procesy te zahamowały ponowne rządy konserwatystów ( i ). W 1949 Zjednoczone Królestwo zostało członkiem NATO, EFTA, od 1973 EWG (od 1993 UE). Przyznanie niepodległości Indiom i Pakistanowi 1947 zapoczątkowało rozpad imperium kolonialnego (głównie ) wybuchł długotrwały i krwawy konflikt w Irlandii Północnej między protestancką większością i katolikami, zażegnany dopiero 1998 po podpisaniu porozumienia wielkanocnego. W latach 70. silny kryzys gospodarczy i społeczny wyniósł do władzy najpierw Partię Pracy, a następnie konserwatystów ( rządy M. Thatcher i J. Majora), którzy radykalne liberalne reformy gospodarcze przyniosły poprawę sytuacji ekonomicznej. W 1997 do władzy powróciła Partia Pracy (premier A. Blair). W 1999 weszły w życie postanowienia prawne o dewolucji czyli nadaniu samorządu Szkocji i Walii, w których powstały krajowe parlamenty i rządy. Od lat 80. coraz większe wpływy uzyskują jako trzecia siła polityczna centrowi Liberalni Demokraci. Kontynuując tzw. specjalne stosunki ze Stanami Zjednoczonymi, Wielka Brytania od 2001 uczestniczy w koalicji antyterrorystycznej (Afganistan, Irak). Od 1952 panuje królowa Elżbieta II. 5.Trochę polityki: Ustrój: dziedziczna monarchia konstytucyjna. Władza ustawodawcza Wielkiej Brytanii Należy do monarchy i dwuizbowego parlamentu złożonego z dwóch izb: - Izby Lordów ( House of Lords, Upper House),izby wyższej złożonej z 1222 członków (parów dziedzicznych, dożywotnich, 26 lordów duchownych, 26 lordów z powołania); - Izby Gmin (House of Common, Lower House) składającej się z 651 członków, wybieranych w wyborach powszechnych, równych, tajnych i bezpośrednich na 5 lat. Wyboru dokonują obywatele brytyjscy, którzy ukończyli 18 lat, będący stałymi mieszkańcami okręgu wyborczego. Władza wykonawcza Wielkiej Brytanii: Monarcha i rząd mianowany przez króla i odpowiedzialny przed parlamentem. Premierem rządu jest przywódca większości parlamentarnej. Największe partie Wielkiej Brytanii: - Partia Pracy; - Partia Konserwatywna; - Liberalni Demokraci; - Szkocka Partia Narodowa; - Walijska Partia Narodowa.

8 System gabinetowo parlamentarny jest charakterystyczny dla Wielkiej Brytanii i jest odmianą systemu parlamentarnego. W tym systemie wyraźnie zaznacza się przewaga gabinetu nad parlamentem.. Izba Lordów (House of Lords, Upper House) to izba wyższa, złożona z 1222 członków: - parów dziedzicznych; - parów dożywotnich; - 26 lordów duchownych; - 26 lordów z powołania. Posiedzeniom Izby Lordów przewodniczy Lord Kanclerz. Izba Gmin (House of Common, Lower House) to izba niższa, składa się z 651 członków, wybieranych w wyborach powszechnych, równych, tajnych i bezpośrednich na 5 lat (może zostać rozwiązana przed terminem). Wyboru dokonują obywatele brytyjscy z ukończonym 18 rokiem życia, i którzy są stałymi mieszkańcami w okręgu wyborczym. Kandydujący muszą mieć ukończony 21 rok życia, są zobowiązani do wpłacenia kaucji wyborczej w wysokości 1000 oraz przedłożyć 100 podpisów. Posiedzeniom izby przewodniczy Speaker, który nie bierze udziału w głosowaniach. Elżbieta II, z dynastii saskiej wywodzącej się od Wilhelma Zdobywcy, słynnego ze zwycięstwa pod Hastings w 1066 roku włada Wielka Brytanią od 1952 roku W kwestii dziedziczenia tronu to w Wielkiej Brytanii obowiązuje system kognatyczny. System polega na tym, że synowie suwerena i ich potomkowie mają pierwszeństwo dziedziczenia tronu. W przypadku braku męskiego potomka następstwo tronu przechodzi na córki, a nie na braci suwerena. Córka, która odziedziczyła tron, staje się panującą królową i przynależą jej uprawnienia do korony dokładnie takie same jak królowi. Natomiast jej małżonkowi nie przysługują żadne specjalne tytuły czy uprawnienia. Jednak w praktyce może być on obdarzony honorami nadanymi przez królową w imieniu korony oraz może on pełnić ważną i czynną rolę w życiu państwa. Monarcha formalnie stoi na czele władzy wykonawczej, jest również jednym z organów brytyjskiej legislatywy. Do jego uprawnień należy mianowanie po kolejnych wyborach parlamentarnych premiera, a na jego wniosek pozostałych członków gabinetu i rządu. Wszystkie sprawy państwowe są wykonywane bezpośrednio przez ministrów w imieniu monarchy, bądź przez monarchę, ale za zgodą i radą ministrów. W ten sposób realizowana jest zasada: The King the can not act alone - Król nie może działać sam. Uniezależnienie się zaś gabinetu od osoby monarchy sprowadza się w praktyce do zastosowania kolejnej zasady: Król panuje, ale nie rządzi. Od średniowiecza obowiązywała także reguła mówiąca, że król jest czynnikiem równorzędnym z parlamentem, ale nie jest przed nim odpowiedzialny. Stąd też stwierdzenie The king can not a wrong - Król nie może czynić źle. Tak jak i dziś stosuje się zasadę, że żaden akt prawny wychodzący z kancelarii królewskiej nie ma mocy prawnej, jeżeli nie jest zaopatrzony w podpis odpowiedniego ministra (tzw. kontrasygnatę), dzięki czemu ten ostatni brał za rozstrzygnięcie królewskie osobistą odpowiedzialność. Rząd Wielkiej Brytanii stanowi około 100 osób. Rząd Wielkiej Brytanii W skład Rządu brytyjskiego wchodzą: - ministrowie; - ministrowie niższej rangi; - ministrowie stanu; - podsekretarze stanu; - sekretarze parlamentarni

9 Rząd Wielkiej Brytanii nigdy nie zbiera się w pełnym składzie, ponosi jednak polityczną odpowiedzialność przed Izbą Gmin. Gabinet rządu stanowią premier i ministrowie. Na stanowisko premiera wyznaczany jest lider partii, która otrzymała absolutną większość mandatów w wyborach do Izby Gmin. Rząd ustępuje na skutek uchwalenia wotum nieufności, a premier może zaproponować monarsze rozwiązanie Izby Gmin. Wszystkie obrady Parlamentu z reguły dotyczą wniosków rządu, a więc rząd sprawuje faktyczną władzę. Monarchia pozostaje żywym symbolem ciągłości państwa. Rolę konstytucji w Wielkiej Brytanii stanowi prawo konstytucyjne obejmujące normy prawne takie jak: - prawo pisane Magna Charta (1215); Bill of Rights (1689); - ustawa o następstwie tronu (1701)); Case law (prawo precedensowe); Common law (konstytucyjne zwyczaje).

10 Brytyjska Rodzina Królewska (ang. British Royal Family) - grupa ludzi, których łączą bezpośrednie relacje rodzinne z monarchą brytyjskim. Nie ma żadnych prawnych uregulowań co do przynależności do rodziny królewskiej, dlatego można spotkać się z różnymi listami osób, uważanych za jej członków. Osoby z tytułami Jego lub Jej Królewskiej Mości (ang. His/Her Majesty) i Jego lub Jej Królewskiej Wysokości (His/Her Royal Highness) są uważane niepodważalnie za członków rodziny królewskiej. Panuje niepisana zasada, że do rodziny królewskiej zalicza się: -monarchę brytyjskiego (król lub królowa), jego małżonkę/małżonka, owdowiałych małżonków - poprzednich monarchów (jak np. Elżbieta, królowa matka), -dzieci monarchy oraz wnuczęta monarchy w linii męskiej (książęta i księżniczki), -małżonki i owdowiałe małżonki synów monarchy oraz wnuków monarchy w linii męskiej (nie dotyczy małżonków monarszych córek lub wnuczek), -a przed rokiem 1917 także prawnuczęta monarchy w linii męskiej nosiły królewskie tytuły, zaliczano także małżonki tych książąt, jednak nie małżonków księżniczek (książę-monarszy prawnuk posiadał już stylizację Jego Wysokości-His Highness, a nie Jego Królewskiej Wysokości). Wiele tysięcy ludzi było/jest spokrewnionych z brytyjską rodziną królewską w różnym stopniu, mieli/mają oni prawo do wywodzenia swego królewskiego pochodzenia. Obecna brytyjska rodzina królewska jest przedstawicielem dynastii Windsorów (potomkowie Elżbiety II i Filipa Mountbattena, księcia Edynburga noszą formalnie nazwisko Mountbatten-Windsor; mimo iż najpewniej takie nazwisko będzie posiadał następca Elżbiety II oficjalna nazwa rodu nie będzie zmieniona).

11 Lista obecnych członków brytyjskiej rodziny królewskiej (na podstawie oficjalnej witryny internetowej monarchii brytyjskiej): -królowa Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, Elżbieta II -książę Edynburga, Filip (małżonek królowej) -książę Walii, Karol i księżna Kornwalii, Kamila (najstarszy syn królowej i jego małżonka) -książę Wilhelm i książę Henryk, zwany "Harry" (synowie księcia Walii i Diany, Księżnej Walii) -książę Yorku, Andrzej oraz księżniczki Beatrycze i Eugenia (syn królowej i jego córki) -hrabia Wessex, książę Edward i hrabina Wessex, księżna Zofia oraz James, wicehrabia Severn i - Lady Louise Windsor (najmłodszy syn królowej i jego małżonka oraz ich syn i córka) -księżniczka Królewska Anna (córka królowej) -książę Gloucesteru, Ryszard i księżna Gloucesteru, Brygida (wnuk Króla Jerzego V i jego małżonka) -książę Kentu, Edward i księżna Kentu, Katarzyna (wnuk króla Jerzego V i jego małżonka) -książę Michał z Kentu (of Kent) i Maria Krystyna, księżna Michael z Kentu (of Kent) (wnuk króla Jerzego V i jego małżonka) -Lady Ogilvy, księżna Aleksandra (wnuczka króla Jerzego V) Lista nieformalnych członków rodziny królewskiej- dalszej rodziny, lub pozbawionych królewskich godności, np. ze względu na pochodzenie w linii żeńskiej (jak dzieci księżniczki Anny). Lista jest niepełna, bo niemożliwa do jasnego określenia, gdyż wiele osób łączą z brytyjskimi monarchami więzi rodzinne. -kontradmirał Timothy Laurence (mąż księżniczki królewskiej, Anny) -Peter Phillips i Zara Phillips (syn i córka księżniczki królewskiej, wnukowie Elżbiety II) -wicehrabia Linley (syn księżniczki Małgorzaty, siostry królowej), jego żona i ich dzieci -lady Sarah Chatto (córka ks. Małgorzaty), jej mąż i dzieci -hrabia i hrabina Ulsteru (syn księcia Gloucesteru i jego żona) -lady Davina Lewis i Pan Gary Lewis (córka Ks. Gloucesteru i jej mąż) -lady Rose Windsor (córka Ks. Gloucesteru) -hrabia i hrabina St Andrews (syn księcia Kentu i jego żona) oraz ich dzieci -lady Helen Taylor (córka Ks. Kentu), jej mąż i dzieci -lord Nicholas Windsor (najmłodszy syn Ks. Kentu) -lord Frederick Windsor i The Lady Gabriella Windsor (syn i córka księcia Michaela z Kentu) -Pan and Pani James Ogilvy (syn księżniczki Alexandry i jego żona) i ich dzieci (Alexander Charles i Flora Alexandra) -Pani Marina Ogilvy (córka ks. Alexandry) i jej dzieci (Christian Mowatt i Zenouska Mowatt) Krewni ze starszych pokoleń rodu królewskiego (wybrani): -hrabia Harewood (wnuk króla Jerzego V przez jego córkę- Mary, księżniczkę królewską), jego - druga żona i jego dzieci oraz wnuki -książę Fife (The Duke of Fife) (prawnuk Edwarda VII w linii żenśkiej) oraz jego dzieci i wnuki -lady Saltoun (wdowa po Alexandrze Ramsayu of Mar, prawnuku w linii żeńskiej królowej Wiktorii), i jej dzieci oraz wnuki -markiz Milford Haven (wnuk George'a Mountbattena, 2. markiza Milford Haven, pierwszy kuzyn księcia Edynburga) i jego rodzina -hrabina Mountbatten of Burma (najstarsza córka Louisa Mountbattena, 1. hrabiego Mountbatten of Burma, najbliższa kuzynka księcia Edynburga) i jej rodzina Żadna z tych osób nie otrzymuje państwowych funduszy, ale królowa angażuje je do różnych rodzinnych funkcji i zaprasza na królewskie uroczystości, jak Złoty Jubileusz Królowej, lub państwowe pogrzeby.

12 Obecnie żyją 3 osoby byli małżonkowie brytyjskich książąt, tym samym byli członkowie rodziny królewskiej: -Sarah, księżna Yorku (The Duchess of York) (była żona księcia Andrzeja), -kapitan Mark Phillips (pierwszy mąż księżniczki królewskiej), i -Antony Armstrong-Jones, 1. hrabia Snowdon (był mężem księżniczki Małgorzaty). Niedawno zmarli członkowie rodziny: -Alice, księżna Gloucester (była synową króla Jerzego V) -księżniczka Małgorzata, hrabina Snowdon (siostra królowej) -Diana, księżna Walii (była żoną Karola, księcia Walii, zmarła jako była członkini rodziny królewskiej) -Elżbieta, królowa matka Drzewo genealogiczne Brytyjskiej Rodziny Królewskiej

13 6.Ciekawe miejsca: Projekt Eden Eden Project to ogród botaniczny w Wielkiej Brytanii, w hrabstwie Kornwalia, położony 3 km od St Austell największego miasta hrabstwa, stworzony w wyeksploatowanym wyrobisku kaolinu. Zgromadzono tu 18 tys. gatunków roślin z kilku stref klimatycznych świata. Obiekt odwiedza corocznie 1,2 mln osób. Budowa ogrodu Zasadniczą częścią jest budowla składająca się z przepuszczających światło kopuł, w której hodowane są rośliny ze wszystkich części świata. Całość podzielona jest na dwa środowiska: biom tropikalny wilgotny i biom tropikalny suchy. W obu panują warunki cieplne i wilgotnościowe sprzyjające rozwojowi roślin z ciepłych stref klimatycznych: podrównikowej i zwrotnikowej. Kopuły wykonane są z kilkuset sześciokątnych na wpół przezroczystych plastikowych plastrów mających zdolność przepuszczania wilgoci i powietrza. Autorem pomysłu jest Tim Smit, a projekt wykonał wybitny brytyjski architekt Nicholas Grimshaw. Projekt zrealizowano w dwa lata i 3 miesiące, a oddano do dyspozycji publicznej 17 marca 2001.

14 Stonehenge Jest to jedna z najsłynniejszych europejskich budowli megalitycznych, pochodząca z epoki neolitu oraz brązu. Megalit położony jest w odległości 13 km od miasta Salisbury w hrabstwie Wiltshire w południowej Anglii. Najprawdopodobniej związany był z kultem księżyca i słońca. Księżyc mógł symbolizować tutaj kobietę (biorąc pod uwagę jej comiesięczną menstruację), słońce mężczyznę. Składa się z wałów ziemnych otaczających duży zespół stojących kamieni. Obiekt od 1986 jest wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO oraz znajduje się pod nadzorem angielskiego Scheduled Ancient Monument. Stonehenge należy do English Heritage, a Avebury i okoliczne tereny do organizacji National Trust. Stonehenge składa się z kolejnych elementów, ustawianych w dużych odstępach czasowych (sanktuarium powstawało stopniowo, przez ponad tysiąc lat). Aleja wiodąca do Stonehenge ciągnie się na długości około 3km i jest szeroka na 11m. Pierwotnie jej krawędzie ograniczał wał ziemny. Podobna konstrukcja okala całe stanowisko. Pierwszym elementem na drodze z alei do wnętrza kręgów jest Heel Stone, ustawiony około 2600 roku p.n.e. Mniej więcej w tym samym czasie, wewnątrz kredowych wałów pojawiają się również 4 Station Stones. Zewnętrznym, pierwszym kamiennym kręgiem, jest pierścień 30 kamieni (zwanych Sarsenami) o średnicy 40m, datowany na ok rok p.n.e. Wewnątrz niego znajduje się pierścień egzotycznie wyglądających, błękitnych kamieni (Bluestones). Do samego wnętrza Stonehenge prowadzi jeszcze monumentalna podkowa złożona z pięciu trylitów (o wysokości około 9m), oraz mała podkowa złożona z 30 Bluestones. Obydwie podkowy otwarte są w kierunku alei. W samym centrum Stonehenge znajduje się tzw. Altar Stone dziś przewrócony. Ponadto, wewnątrz kredowych wałów, archeologiczne badania wykazały istnienie tzw. Aubrey Holes, czyli 56 jam o średnicy 2m i głębokości około metra. G. Hawkins, w swoim artykule "A Neolithic Computer" (dla "Nature", 27 stycznia 1964), postawił tezę mówiącą, jakoby Aubrey Holes były używane jako specyficzny komputer do przewidywania zaćmień słońca i księżyca, lecz teoria ta w krótkim czasie została obalona. Jamy prawdopodobnie są śladem po dodatkowej, drewnianej konstrukcji otaczającej kamienne kręgi. Na obszarze stanowiska na zewnątrz pierścienia Sarsenów znaleziono również dwa pierścienie mniejszych jam, nazwanych kolejno X i Y, w liczbie 30 i 29. Zwraca uwagę to, że liczba otworów odpowiada średniej ilości dni w miesiącu synodycznym. Oś podkowy wyznacza kierunek, z którego wschodzi słońce w najdłuższym dniu w roku, podczas letniego przesilenia. Sanktuarium wzniesione jest z dwóch rodzajów kamienia. Największe, granitowe bloki pochodzą z okolic Marlborough Downs (około 30 km na północ od Stonehenge), natomiast mniejsze, błękitne skały z Pembrokeshire w Walii, położonego około 250 km od budowli.

15 Avebury Wieś w Wiltshire w Anglii. Znajduje się tam krąg neolityczny głazów otaczającego całą wieś, większy i starszy niż w pobliskim Stonehenge. Krąg Avebury obejmuje obszar ponad 11 ha, okolony jest dodatkowo rowem biegnącym pomiędzy dwoma wałami ziemnymi. Obwód zewnętrznego wału ziemnego przekracza 1 km. Na krąg pierwotnie składało się ok. 100 głazów, z których zachowały się jedynie 27. Wewnątrz znajdowały się dwa mniejsze kręgi, z których zachowały się tylko nieliczne głazy.

16 Glastonbury Niewielkie miasto w Wielkiej Brytanii, położone w angielskim hrabstwie Somerset, znajdujące się w suchej niecce regionu zwanego Somerset Levels u podnóża wzgórz Mendip, 50 kilometrów na południowy zachód od Bristolu. Według danych z roku 2002 miasto zamieszkiwało 8800 mieszkańców. Miasto jest znane ze swojego historycznego znaczenia, czego pozostałościami są Glastonbury Abbey (Opactwo Glastonbury) oraz Glastonbury Tor (Wzgórze Glastonbury). Miasteczko jest także znane z uwagi na Glastonbury Festival, który odbywa się w niedalekiej wiosce Pilton. Historia i mitologia[edytuj]miasto jest szczególnie związane z mitami dotyczącymi wzgórza Glastonbury Tor, które majestatycznie wznosi się wśród płaskiego krajobrazu Somerset Levels. Mity dotyczą zarówno Józefa z Arymatei oraz Świętego Graala, jak i Króla Artura i Rycerzy Okrągłego Stołu oraz, ostatnio, z pseudonaukowymi liniami mocy energetycznych (ang. ley lines), które według jej zwolenników tworzą Glastonbury, Stonehenge i Avebury. Józef z Arymatei Legenda o Józefie z Arymatei jest związana z ideą, że Glastonbury było miejscem narodzin chrześcijaństwa na Wyspach Brytyjskich oraz że pierwszy kościół, który miał być schronieniem dla Świętego Graala, został zbudowany właśnie w tym mieście. Legenda także mówi o tym, iż Józef odwiedził wcześniej Glastonbury z dzieciątkiem Jezus. William Blake napisał później książkę pt. Jerusalem o tej legendzie. Według podań Józef przybył do Glastonbury łodzią przez zalane powodzią Somerset Levels. Przy wysiadaniu z łodzi uderzył swoim kosturem w ziemię, która nagle cudownie zakwitła jako Glastonbury Thorn (Cierń z Glastonbury), co miałoby wytłumaczeniem na istnienie rodzaju ciernistego krzewu rosnącego wyłączenie w okolicach Glastonbury. Król Artur

17 W niektórych wersjach legendy o Królu Arturze domniemuje się, iż Glastonbury jest legendarną wyspą Avalon. Wczesne walijskie opowieści łączą Artura z glastonburskim wzgórzem w kontekście spotkania, które odbył tam z celtyckim królem, Melwasem, na temat porwania żony Artura, Ginewry. Jako pierwszy uznał Glastonbury za Avalon znany kronikarz, Godfryd z Monmouth w 1133 roku. W 1191 roku mnisi z Glastonbury ogłosili, że odnaleźli groby Króla Artura i Ginewry, co spowodowało przyjazd wielu ówczesnych historyków, między innymi Giraldusa Cambrensisa (Giralda z Walii). Domniemane szczątki zaginęły podczas okresu Reformacji w Anglii. Pewne wersje legendy twierdzą, iż Glastonbury było miejscem, w które udał się Lancelot po śmierci Artura. W dzisiejszych czasach Glastonbury jest centrum religijnym związanym nie tylko z chrześcijaństwem, ale także pogańskimi praktykami. Miasto od innych odróżnia duża ilość sklepów oferujących pogańskie lub też magiczne przedmioty. Ruiny opactwa są otwarte dla zwiedzających. Sam budynek został zniszczony podczas okresu Reformacji, natomiast resztki zostały w dużej części rozszabrowane jako materiał do budowy. Wejście na szczyt wzgórza Glastonbury Tor pozwala zobaczyć nie tylko ruiny starego kościoła, ale także pozwala na ogarnięcie wzrokiem dużej części hrabstwa Somerset.

18

19 Salisbury Miasto w Wielkiej Brytanii, w południowej Anglii, nad rzeką Avon, w hrabstwie Wiltshire. Wywodzi ono swoje początki z epoki żelaza. Powstało w pobliżu starożytnego rzymskiego Sorbiodunum, znanego od średniowiecza jako Old Sarum. Posiada gotyckie budowle sakralne i świeckie, a przede wszystkim katedra w Salisbury. Jednocześnie śródmieście miasta zostało znacznie zniszczone w trakcie "modernizacji" w II poł. XX wieku (znaczne wyburzenia poczynione w celu tworzenia placów parkingowych, poszerzania dróg itp.). W zbiorach katedry znajduje się jeden z nielicznych zachowanych egzemplarzy dokumentu Magna Charta Libertatum. W pobliżu miasta znajduje się budowla megalityczna Stonehenge.

20