DZIECKO Z ZABURZENIAMI ROZWOJU I ZACHOWANIA W KLASIE SZKOLNEJ VADEMECUM NAUCZYCIELI I RODZICÓW

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "DZIECKO Z ZABURZENIAMI ROZWOJU I ZACHOWANIA W KLASIE SZKOLNEJ VADEMECUM NAUCZYCIELI I RODZICÓW"

Ksawery Wilk
8 lat temu
Przeglądów:

3 DZIECKO Z ZABURZENIAMI ROZWOJU I ZACHOWANIA W KLASIE SZKOLNEJ VADEMECUM NAUCZYCIELI I RODZICÓW

5 Urszula Oszwa DZIECKO Z ZABURZENIAMI ROZWOJU I ZACHOWANIA W KLASIE SZKOLNEJ VADEMECUM NAUCZYCIELI I RODZICÓW Ofi cyna Wydawnicza Impuls Kraków 2007

6 Copyright by Ofi cyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2007 Recenzent: prof. zw. dr hab. Marta Bogdanowicz Korekta: Ewelina Wrona Projekt okładki: Ewa Beniak-Haremska ISBN Ofi cyna Wydawnicza Impuls Kraków, ul. Turniejowa 59/5 tel. (0-12) , fax: cyna.com.pl, cyna.com.pl Wydanie I, Kraków 2007

978-83-7308-766-8 Ofi cyna Wydawnicza Impuls 30-619 Kraków, ul. Turniejowa 59/5 tel.

7 Spis tre ci Wprowadzenie... 9 Cz ć I. Specyfi czne rozwojowe zaburzenia uczenia si 1. Dysleksja w szkole i w domu Etiologia i diagnoza Systemy pomocy Wskazówki dla nauczycieli Zalecenia dla rodziców Kompleksowa pomoc dziecku z trudno ciami w czytaniu i pisaniu Zasady terapii pedagogicznej Modele oddziaływa terapeutycznych Formy terapii pedagogicznej w Polsce Młodzie z dysleksj rozwojow Profi laktyka i wczesna interwencja Bibliografia Literatura zalecana Specyfi czne zaburzenia rozwoju umiej tno ci arytmetycznych Ustalenia terminologiczne Symptomy Problemy diagnostyczne Trudno ci arytmetyczne i emocje Kierunki profi laktyki i efektywnej edukacji Bibliografia Literatura zalecana: Cz ć II. Dzieci ce zaburzenia emocjonalne 3. Depresja u dzieci i młodzie y Defi nicja i rodzaje Problemy diagnostyczne Zwiastuny i objawy choroby Depresja Przyczyny i czynniki ryzyka

.. 30 1.9. Młodzie z dysleksj rozwojow... 32 1.10. Profi laktyka i wczesna interwencja... 33 Bibliografia... 33 Literatura zalecana... 34 2.

8 Spis tre ci Leczenie Profi laktyka Bibliografia Literatura zalecana Fobia szkolna Fobia, l k i strach defi nicja ró nicowa Objawy i rodzaje fobii szkolnej Etiologia Kierunki pomocy Bibliografia Literatura zalecana J kanie Rodzaje przyczyn Mechanizm j kania Symptomatologia Terapia Wskazówki dla rodziców Bibliografia Literatura zalecana Moczenie nocne Terminologia Rodzaje moczenia nocnego Przyczyny Diagnoza ró nicowa Leczenie Zalecenia dla rodziców Bibliografia Literatura zalecana Zespół stresu pourazowego u dzieci Terminologia Dzieci z grupy ryzyka Mity i rzeczywisto ć Symptomy PTSD Problemy diagnostyczne Pierwsza pomoc Terapia długoterminowa Bibliografia Literatura zalecana... 87

.. 67 5.3. Symptomatologia... 68 5.4. Terapia... 68 5.5. Wskazówki dla rodziców... 69 Bibliografia... 70 Literatura zalecana... 71 6. Moczenie nocne... 73 6.1. Terminologia... 73 6.2.

9 Spis tre ci Cz ć III. Zaburzenia neurologiczne 8. Padaczka dzieci ca Etiologia Postaci padaczki dzieci cej Rodzaje napadów Zaburzenia psychiczne w padaczce Post powanie w czasie du ego napadu padaczkowego Zalecenia edukacyjne i ograniczenia yciowe Bibliografia Literatura zalecana Zmiany w lateralizacji Asymetria funkcjonalna mózgu i jej warianty Geneza lewor czno ci Trudno ci yciowe i szkolne dziecka lewor cznego Postawa wobec lewor czno ci Praktyczne wskazówki dla rodziców Zalecenia dla nauczycieli Bibliografia Literaturaa zalecana Cz ć IV. Zaburzenia psychosomatyczne 10. Dziecko z cukrzyc w klasie szkolnej Przyczyny i patomechanizm cukrzycy Objawy kliniczne Typy cukrzycy Aktualny system opieki diabetologicznej Cukrzyca a edukacja szkolna wskazówki dla nauczycieli Bibliografia Literatura zalecana Alergie i astma a edukacja Etiologia i rodzaje schorze alergicznych Charakterystyka objawowa Psychologiczne przyczyny i skutki astmy Post powanie lecznicze w alergiach Wskazówki dla nauczyciela Bibliografia Literatura zalecana

1. Asymetria funkcjonalna mózgu i jej warianty... 97 9.2. Geneza lewor czno ci... 99 9.3. Trudno ci yciowe i szkolne dziecka lewor cznego... 100 9.4. Postawa wobec lewor czno ci... 101 9.5.

10 Spis tre ci Cz ć V. Zaburzenia uwagi i zachowania 12. Zaburzenia uwagi u dzieci Symptomy Podło e neurologiczne Rodzaje deficytów Diagnoza Mo liwo ci leczenia i terapii Wychowanie i edukacja Osoby dorosłe z zaburzeniami uwagi Bibliografia Literatura zalecana Agresja i zaburzenia zachowania Ustalenia terminologiczne Diagnoza Objawy Rodzaje zaburze zachowania Etiologia Specjalistyczna pomoc Bibliografia Literatura zalecana

.. 128 Bibliografia... 128 Literatura zalecana... 129 13. Agresja i zaburzenia zachowania... 131 13.1. Ustalenia terminologiczne... 132 13.2. Diagnoza... 132 13.3. Objawy.

11 Wprowadzenie Obecny kształt szkolnictwa w kraju i na wiecie zmierza w kierunku coraz pełniejszej integracji dzieci o specyfi cznych potrzebach edukacyjnych z dziećmi prawidłowo rozwijaj cymi si. Do niedawna niemal nieobecne w edukacji polskiej poj cie integracji dzisiaj nabiera praktycznego wymiaru. Zapełniaj si klasy i szkoły integracyjne, w których jest miejsce na rozwój dzieci zdrowych i mniej sprawnych. Poj cie specjalnych potrzeb edukacyjnych równie nie ogranicza si do perspektywy wył cznie teoretycznej. Dzieci z takimi potrzebami przybywa i znajduj one miejsce w szkole masowej. Potrzebuj jednak specjalnych metod nauczania oraz osób przygotowanych do ich kształcenia. Oba poj cia, integracji w edukacji oraz specjalnych potrzeb edukacyjnych, nios ze sob wymierne konsekwencje zarówno dla dzieci zdrowych i rozwijaj cych si wolniej, jak i dla nauczycieli i osób zaanga owanych w proces kształcenia młodego pokolenia. Dzi ki integracji dzieci zdrowe poznaj i lepiej rozumiej ró norodne schorzenia wieku rozwojowego, ich przebieg i charakter. Płynnie wchodz w dorosłe ycie, ucz c si tolerancji, akceptacji dla odmienno ci, otwarto ci na drugiego człowieka. Dzieci rozwijaj ce si mniej sprawnie wychodz z wi zienia własnych kompleksów i zahamowa, rozwijaj si w wielu aspektach, ucz si z do wiadcze i interakcji rówie niczych. Nie musz prze ywać dzieci stwa w wymiarze ograniczonym do indywidualnego nauczania, bez kontaktu z grup. Dzi ki sytuacjom społecznym odkrywaj nowe zdolno ci, przez pryzmat innych lepiej poznaj siebie. Najwi ksze wyzwanie staje przed nauczycielem i osobami uczestnicz cymi w procesie edukacyjno-wychowawczym. Powstaje pytanie: jak najbardziej optymalnie realizować proces kształcenia młodego człowieka, aby adna ze stron nie poniosła szkody, a nawet, co wi cej, aby zarówno dzieci zdrowe, jak i z zaburzeniami rozwin ły si w maksymalnym stopniu i poznały swój ukryty potencjał. Aby jak najlepiej realizować to zadanie, nauczyciel potrzebuje wsparcia specjalistów oraz podstawowej wiedzy na temat zaburze wyst puj cych w wieku rozwojowym, które mo e w swej klasie spotkać. Celem opracowania jest przybli enie nauczycielom problematyki zaburze rozwoju i zachowania, zarówno od strony teoretycznej, jak i praktycznej, aby potrafi li pomóc dzieciom o specjalnych potrzebach edukacyjnych, obecnym w ich klasie szkolnej, oraz aby umieli post pować z dzieckiem stosownie do jego 9

Zapełniaj si klasy i szkoły integracyjne, w których jest miejsce na rozwój dzieci zdrowych i mniej sprawnych.

12 Wprowadzenie mo liwo ci i ogranicze, a tak e wiedzieli, gdzie szukać specjalistycznej pomocy. Ksi ka ma jednocze nie charakter podr cznika i poradnika ze wskazówkami i zaleceniami do pracy terapeutycznej dla osób niezajmuj cych si terapi zaburze rozwojowych w sposób profesjonalny, a maj cych z nimi kontakt na co dzie z powodu wykonywanego zawodu. Ksi ka składa si z pi ciu cz ci, opisuj cych 13 wybranych zaburze rozwojowych. Przy ich doborze kierowano si cz sto ci wyst powania i jednoczesn mo liwo ci pojawienia si ich w klasie szkoły masowej. Ka dy rozdział oparty jest na schemacie obejmuj cym: ustalenia terminologiczne, etiologi, symptomy i rodzaje zaburze, problemy diagnostyczne oraz sposoby leczenia i pomocy. Zawiera tak e wskazówki i zalecenia dla rodziców i nauczycieli, dotycz ce post powania w sytuacjach mog cych mieć miejsce na terenie szkoły. Cz ć pierwsza po wi cona jest zagadnieniom dysleksji w jej praktycznym wymiarze, w szkole i w domu. Drugi rozdział wprowadza w problematyk specyfi cznych trudno ci w uczeniu si matematyki. W cz ci drugiej opisane zostały zaburzenia emocjonalne, których charakter mo e być zró nicowany. Przedstawiono depresj dzieci c, fobi szkoln, j kanie, moczenie oraz zespół stresu pourazowego u dzieci. Cz ć trzecia omawia zaburzenia na podło u neurologicznym, tj. padaczk dzieci c oraz zmiany w lateralizacji. W cz ci czwartej zaprezentowano zaburzenia psychosomatyczne, do których zaliczono cukrzyc i schorzenia alergiczne. Cz ć pi ta po wi cona jest zaburzeniom uwagi i zachowania. W zako czeniu ka dego rozdziału znajduje si lista zalecanych publikacji, które zostały napisane z my l o nauczycielach i pedagogach. Niektóre rozdziały zostały wcze niej opublikowane w postaci artykułów w czasopi mie psychologicznym Remedium. Ze wzgl du na du e zainteresowanie omawianymi zagadnieniami w ród nauczycieli zdecydowano opublikować je w postaci ksi ki, rozszerzaj c jednocze nie ramy poruszanej problematyki. Redakcja Remedium wyraziła zgod na publikacj tre ci, upowszechnionych wcze niej na łamach czasopisma. Autorka 10

z nimi kontakt na co dzie z powodu wykonywanego zawodu. Ksi ka składa si z pi ciu cz ci, opisuj cych 13 wybranych zaburze rozwojowych.

13 Cz ć I Specyfi czne rozwojowe zaburzenia uczenia si

Podobne dokumenty

DZIECKO Z ZABURZENIAMI ROZWOJU I ZACHOWANIA W KLASIE SZKOLNEJ VADEMECUM NAUCZYCIELI I RODZICÓW

DZIECKO Z ZABURZENIAMI ROZWOJU I ZACHOWANIA W KLASIE SZKOLNEJ VADEMECUM NAUCZYCIELI I RODZICÓW Urszula Oszwa DZIECKO Z ZABURZENIAMI ROZWOJU I ZACHOWANIA W KLASIE SZKOLNEJ VADEMECUM NAUCZYCIELI I RODZICÓW