Bariery w rozwoju Odnawialnych Źródeł Energii - przez pryzmat projektu ustawy o OZE

Transkrypt

1 Bariery w rozwoju Odnawialnych Źródeł Energii - przez pryzmat projektu ustawy o OZE photo by wikipedia Warszawa, Keep on Track!, Michał Ćwil

2 Różne wersje ustawy różne filozofie rozwoju OZE czekamy na ustawę ponad 1300 dni zielone certyfikaty zróżnicowanie poziomów wsparcia feed-in-tariff / współczynniki korekcyjne duży / mały trójpak aukcje / zielone certyfikaty aukcje feed-in-tariff / quasi-feed-in-premium / kontrakty różnicowe

3 Różne filozofie rozwoju OZE Co jest celem rozwoju OZE w Polsce? realizacja zobowiązań wspólnotowych stymulacja rozwoju gospodarczego Czy PAŃSTWO rozwijając OZE chce wpływać na mix technologii?

4 Jakie systemy wsparcia mogą przysługiwać dla inwestycji? -w przygotowaniu -przed decyzją o realizacji -zrealizowanej -w budowie -w koncepcji -w przygotowaniu zielone certyfikaty zamienne na dostęp do aukcji stabilna cena certyfikatów stagnacja w rozwoju: - spadek cen certyfik. - niepewność regulacji aukcje na daną ilość energii - feed in tariff dla OZE<0,5 MW - quasi-feed in premium OZE>0,5>1MW - quasi-feed in premium OZE>1MW Prosumenci do 40 kw: - rozliczanie ryczałem za pół roku? ustawa wchodzi w życie

5 Jakie inwestycje wymusił system zielonych certyfikatów? Kierowanie wsparcia do źródeł, które nie mają nic wspólnego ze zrównoważonym rozwojem. Złe projektowanie obowiązków dla zakupu zielonych certyfikatów. Szacunkowe przychody wytwórców ze sprzedaży zielonych certyfikatów wyniosły w latach ok mld zł. Głównymi beneficjentami były grupy skonsolidowane (spółki oligopolu energetycznego zarządzane przez Skarb Państwa), do których trafiło ok. 80% całego wolumenu wydanych certyfikatów! Te 11 mld zł z całkowitego wsparcia nie przełożyło się na nowe moce, gdyż wzrost produkcji energii z OZE nie odzwierciedla wzrostu mocy zainstalowanej.

6 Inwestycje w toku przygotowania ocena sytuacji Złe zarządzanie systemem wsparcia nadpodaż. W efekcie spadek cen certyfikatów zielonych. Niepewność inwestorów. Wycofywanie się inwestorów niepublicznych, w tym zagranicznych z rynku. Banki wstrzymały finansowanie inwestycji OZE. Utrata szansy na stworzenie krajowego przemysłu OZE. Utrata zaufania do Państwa. Opóźnienie we wdrożeniu dyrektywy. Rosnące ryzyko konfliktu z Komisją Europejską i problemów z alokacją środków w nadchodzącej perspektywie finansowej.

7 Inwestycje w toku przygotowania - szanse Zahamowanie inwestycji OZE, spadek produkcji z biomasy i planowane zmniejszenie wsparcia dla współspalania (niededykowanego) i dużej wody musi spowodować wzrost równowagi na rynku zielonych certyfikatów, a tym samym stabilizację ich ceny. Unia Europejska dyskutuje na przyjęciem ambitniejszych wskaźników udziału OZE w konsumpcji energii na rok % (na rok 2020 przyjęto 20%, dla Polski 15%). Istniejący krajowy potencjał OZE nie jest w stanie wygenerować energii w ilości niezbędnej do wypełnienia obowiązków, a obecne załamanie procesów inwestycyjnych wzmacnia pozycję projektów już zrealizowanych, bądź tych w trakcie realizacji.

8 Źródła istniejące po wejściu w życie nowych przepisów Zamrożenie jednostkowej opłaty zastępczej obniża przychody w stosunku do kalkulowanych Szansa: możliwość złożenia oferty na aukcji i przejście po wygranej do nowego systemu

9 Filozofia wsparcia - najtaniej czy w oparciu o optymalny dla gospodarki mix? Najtaniej? MIX-OZE? ale: - ustawa krajobrazowa - 3 km od siedzib MWh - zmiany w podatkach wtedy: - moce można ograniczać do KPD -benefity: retencja (woda), bilansowanie, utylizacja, rolnictwo (biogaz),... Każde narzędzie może być wykorzystane pożytecznie, ale może być użyte niewłaściwie by zdławić lub preferować swoich.

10 Filozofia wsparcia - w oparciu o rozwiązania zaproponowane w projekcie ustawy W sprawie kluczowej jaką jest system aukcji energii, dopuszcza możliwość sterowania wartościami referencyjnymi w drodze wykonawczej. Umożliwia manipulowanie aukcją poprzez ustalenie wartości referencyjnych poniżej opłacalności dla jednych technologii (np. na poziomie 250 zł/mwh dla wiatru na lądzie, wtedy nikt nie złoży oferty) i jednocześnie ustalenie dla innych technologii znacznie powyżej poziomu opłacalności (np zł/mwh dla wiatru na morzu). W efekcie aukcja energii tylko z pozoru wyłoni najtańszą energii, i będzie kosztować system najwięcej. Takie podejście może ograniczyć lub uniemożliwić wejście do systemu technologii dających szerokie spektrum benefitów gospodarce (np. biogaz, mała woda) lub technologii rozwijanych przez innowacyjnych przedsiębiorców prywatnych (np. tzw. elektrownie hybrydowe, wykorzystujące współpracujące ze sobą źródła wiatrowe, biogazowe i PV), za to zapewni wejście do systemu tylko technologiom nieefektywnym (współspalanie biomasy lub współspalanie dedykowane biomasy z węglem) lub drogim (np. wiatr morski) będących w jurysdykcji państwowego oligopolu energetycznego.

11 Filozofia wsparcia - w oparciu o rozwiązania zaproponowane w projekcie ustawy Źródła odnawialne, których współczynnik wykorzystania mocy nie przekracza wartości 4000 MWh/MW/rok (wiadomym jest że chodzi o sektory silnie uzależnione od derywatyw pogodowych i są nimi wiatr, słońce i tzw. mała woda) będą dodatkowo dyskryminowane przez coroczne ograniczanie wolumenu energii przez nich wytwarzanego, co przełoży się bezpośrednio na ograniczenie poziomu wsparcia. Wielokrotne odrzucanie przez autorów projektu ustawy apeli przedsiębiorców o wprowadzenie aukcji technologicznych, oddzielnych dla poszczególnych typów źródeł nie pozostawia wątpliwości, że rząd zamierza realizować tą drogą swoje nieartykułowane publicznie, ale dość oczywiste, intencje utrwalenia monopolistycznej pozycji WEK. Potwierdza to także brak ustalenia w projekcie ustawy jakichkolwiek preferencji czy choćby tylko gwarancji dla przyłączania źródeł odnawialnych do sieci, mimo że wprowadzenia takich preferencji wymaga dyrektywa.

12 Filozofia wsparcia - w oparciu o rozwiązania zaproponowane w projekcie ustawy Polska Izba Gospodarcza Energii Odnawialnej nie wiąże wielkich nadziei z jej uchwaleniem, nawet gdyby wprowadzono w jej zapisach jakieś kosmetyczne poprawki. Stoimy na stanowisku, że jako warunek pierwotny dla optymalnego rozwoju OZE w Polsce, konieczna jest przez władze zmiana filozofii podejścia i zaprzestanie traktowania inwestorów niepublicznych i prosumentów, jako wrogów systemu, co w projekcie ustawy przejawia się w absurdalnych wymogach (np. wymóg dokładnego przewidywania produkcji z wiatru na 15 lat w przyszłość), czy równie absurdalnych i nadmiernie restrykcyjnych karach (np. kara dla prosumenta za niezłożenie sprawozdania kwartalnego przekraczająca jego wieloletnie przychody ze sprzedaży nadwyżek energii do systemu).

13 Jak poprowadzić aukcje by było tanio i w oparciu o optymaly mix technologii? W horyzoncie krótkoterminowym konieczne jest : stworzenie podstaw prawnych do przywrócenia elementarnej równowagi na rynku zielonych certyfikatów poprzez wykup co najmniej ich większej części z wykorzystaniem środków zgromadzonych z tytułu opłaty zastępczej i odpowiednie zwiększenie oraz egzekwowanie obowiązku umorzenia; zweryfikowanie intensywności pomocy przyznawanej dla poszczególnych technologicznych sektorów OZE, tak aby gwarantowały one racjonalną stopę zwrotu zainwestowanych środków kapitałowych i stymulowały trwałe inwestycje, nie powodując jednocześnie nadmiernego obciążenia konsumentów; określenie na drodze ustawowej kamieni milowych na drodze przebudowy miksu energetycznego i wskazanie organów państwa bezpośrednio odpowiedzialnych za ich osiąganie, przy jednoczesnym wyposażeniu ich w racjonalne i elastyczne instrumenty stymulowania i promowania tych zmian.

14 Jak poprowadzić aukcje by było tanio i w oparciu o optymaly mix technologii? Ogłaszana jest aukcja na wolumen energii podany w rozporządzeniu Rady Ministrów i/lub Ministra Gospodarki. Inwestor musi oszacować produkcję źródła w każdym roku w okresie 15 lat od dnia uruchomienia instalacji po wygranej aukcji. Lepszym rozwiązaniem byłoby ogłaszanie aukcji na moc zainstalowaną, która jest przewidywalna. Ustawodawca może jednocześnie ustalić górną granicę całkowitej mocy planowanej do wybudowania dla danej technologii w oparciu o KPD lub ustalenia poczynione wspólnie z operatorami i izbami branżowymi. Niewypełnienie zakładanej w złożonej ofercie produkcji energii w każdym roku skutkuje karą wynoszącą 50% ceny wygranej w aukcji dla niedoszacowanego wolumenu energii. Ogranicza się dostęp do aukcji źródłom o capacity factor < 4000 MWh/MW/ rok. Wytwórca nie powinien podlegać karze z przyczyn niezależnych od niego. Wysokość kary jest niewspółmierna do winy. Specyfika wytwarzania energii z takich jak wiatr czy słońce jest niestabilna w czasie. Produkcję można jednak prognozować w krótkim okresie czasu, co jest gwarantem stabilnego funkcjonowania systemu elektroenergetycznego. Należy przyspieszyć rozwój tych technologii, które w obecnym systemie nie uzyskiwały właściwego poziomu przychodów. Należy zapewnić optymalną strukturę miksu energetycznego, zgodnie z przyjętym scenariuszem rozwoju poszczególnych technologii w Krajowym Planie Działań z 7 grudnia 2010 r. system aukcyjny powinien dotyczyć poszczególnych technologii, procedura prekwalifikacji oraz same aukcje winny być organizowane z częstotliwością, która nie powoduje dodatkowych opóźnień w realizacji harmonogramów rzeczowych inwestycji albo skutkuje utratą ważności decyzji administracyjnych.

15 Jak poprowadzić aukcje by było tanio i w oparciu o optymaly mix technologii? 5 ogniw łańcucha starego systemu elektroenergetycznego: źródła produkcja przesył dystrybucja odbiorcy 7 ogniw łańcucha nowoczesnego systemu elektroenergetycznego: Magazyny energii źródła produkcja przesył dystrybucja i zarządzanie popytem odbiorcy Rozproszone źródła

16 Podsumowanie Nie ulega też wątpliwości, że dotychczas funkcjonujący system nie był doskonały, ale jego funkcjonowanie zostało dodatkowo zaburzone z jednej strony przez zaniechania ze strony resortów gospodarki i skarbu, a z drugiej strony przez destrukcyjne działania spółek skarbu państwa oraz niekontrolowany i szkodliwy dla gospodarki rozwój metody współspalania, jako sposobu na osiąganie celów indykatywnych OZE. Dewastująca inwestycje niepubliczne nadpodaż zielonych certyfikatów była na koniec roku 2013 r prawie równa wolumenowi opłat zastępczych wniesionych do budżetu państwa przez podmioty zobowiązane do umorzenia świadectw pochodzenia. Działo się to przy pełnej świadomości i braku jakiejkolwiek reakcji ze strony organów rządu nadzorujących te podmioty gospodarcze! Jednocześnie łączna ilość zielonych certyfikatów wydanych dla procesów współspalania do końca 2013 r. przekroczyła znacząco 40% ich całkowitego wolumenu, co razem z certyfikatami dla tzw. starej hydroenergetyki stanowi co najmniej 65% środków, jakie miały służyć wspierania inwestycji z sektora OZE (czyli około mld zł przy inwestycjach rzędu 2 mld zł). Dla porównania sektor energetyki wiatrowej otrzymał w tym okresie realnie ok. 4 mld zł, inwestując ponad 20 mld zł). Niestety, przedłożenie rządowe projektu ustawy o odnawialnych źródłach energii nie likwiduje większości przyczyn tych patologii, ani nie rozwiązuje żadnego ze związanych z tym problemów, a dodatkowo pogłębia stan niepewności inwestorów spoza sektora Wielkoskalowej Energetyki.

17 Kim jesteśmy i co robimy?

18 Dziękuję za uwagę! Michał Ćwil Polska Grupa Biogazowa S.A. ul. Gotarda 9, Warszawa Tel / Fax michal.cwil@pgbiogaz.pl Polska Izba Gospodarcza Energii Odnawialnej ul. Gotarda 9, Warszawa Tel , Fax michal.cwil@pigeo.pl