Okres dorastania w poszukiwaniu tożsamości psychospołecznej Jak wspierać dziecko w procesie rozwoju?
|
|
- Elżbieta Szczepaniak
- 6 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Okres dorastania w poszukiwaniu tożsamości psychospołecznej Jak wspierać dziecko w procesie rozwoju? dr Karolina Appelt Instytut Psychologii UAM
2 Okres dorastania jako okres przejściowy między dzieciństwem a dorosłością (od 10/12 do 20/25 roku życia) adolescencja Dzieciństwo ok. 10 lat: budowanie podstaw samodzielnego funkcjonowania Dorastanie ok. 10 lat: start w samodzielne życie osobiste i społeczne Dorosłość ok. 60/70/80 lat: korzystanie z samodzielności dla siebie i dla innych przeddorosłość dorosłość
3 między dzieciństwem a dorosłością okres przejścia między dzieciństwem a dorosłością czas na pytanie: kim jestem? kim mam/chcę być w przyszłości? zjawisko identyfikowane w różnych kulturach przejście od... do... wiele zmienia się w życiu człowieka skrzyżowanie dzieciństwa i dojrzałości, dorastający zmaga się z pytaniem kim jestem?, musi ustanowić swoją podstawową tożsamość psychospołeczną i zawodową inaczej pozostanie nieokreślony, co do swojej roli jako dorosły
4 szczególne znaczenie V fazy w rozwoju wczesna adolescencja czyli dojrzewanie: 10/12 15/16 r. ż. dominacja zmian w sferze Soma i w konsekwencji w sferze Psyche zmiany bio-psychiczne (rewolucja) późna adolescencja czyli dorastanie: 15/16 20/22 (30) r. ż. dominacja zmian w sferze Psyche i w konsekwencji w sferze Polis zmiany psycho-społeczne
5 zadania rozwojowe okresu dorastania koncentrują się na: (Havighurst,1981; Newman, Newman, 1984): (1) intelektualnym, emocjonalnym i społecznym dojrzewaniu, (2) budowaniu własnej filozofii życia, (3) poszukiwaniu osobistej i społecznej autonomii, (4) poszukiwaniu tożsamości płciowej, (5) poszukiwaniu tożsamości grupowej i osobistej, (6) akceptacji zmieniającego się siebie.
6 Coś się kończy, coś się zaczyna, nie jest jak było - przyczyny kryzysu tożsamości Zmiany biologiczne: Pojawienie się pierwszo i drugorzędowych cech płciowych oraz skok pokwitaniowy szybki wzrost ciała towarzysząca temu procesowi utrata poczucia bezpieczeństwa zainteresowanie dorastającego tym, jak wygląda w oczach innych, w porównaniu z tym, za kogo sam siebie uważa ważna jest akceptacja tych zmian - jakie są reakcje otoczenia na te zmiany, na ile dorastający jest na nie gotowy
7 geneza dorastania Dwa zegary: biologiczny (przemiany fizyczne), społeczny (nowe wymagania, konieczność znalezienia swojego miejsca w układzie społecznym)
8 Sfera poznawcza Pojawiają się operacje formalne, zinterioryzowane, myślenie abstrakcyjne, którego materiałem są pojęcia, wyrażane na zewnątrz za pomocą znaków Człowiek konstruuje teraz własne systemy i teorie, możliwe są zadania z kombinatoryki, logiki, prawdopodobieństwa Zwrot w relacji człowiek rzeczywistość, jednostka do tej pory wychodziła w rozumowaniu od rzeczywistości teraz wychodzi od hipotez a ich weryfikacji szuka w rzeczywistości Refleksyjność (refleksja nad sobą, nad własnym myśleniem (procesy metapoznawcze), wyraz w pamiętnikach, wierszach, piosenkach), krytycyzm, własne opinie, uczestniczenie w dyskusjach, metafory Ruch wyobraźni, marzenie jest jednym ze sposobów myślenia - snucie planów, wizji przyszłości, własnych osiągnięć Wydłużenie się perspektywy czasowej, zainteresowanie historią, genealogią Światopogląd żywa wizja świata każdej jednostki, ulega na początku ciągłym przemianom
9 przebieg fazy dorastania 4 etapy kryzysu tożsamości 1) tożsamość rozproszona 2) tożsamość lustrzana (nadana) 3) tożsamość moratoryjna 4) tożsamość osiągnięta
10 MORATORIUM psychospołeczne tzw. zaprogramowane opóźnienie wpisane zarówno we wrodzony schemat rozwoju jak i w status społeczny i zwyczaje kulturowe. Czas, gdy młodzi ludzie przestają być już dziećmi, ale ich działania i praca nie są jeszcze traktowane jako dorosłych. Jest to opóźnienie czasowe wobec podjęcia dorosłych zobowiązań, możliwość eksperymentowania, czas potrzebny na zintegrowanie elementów tożsamości. Wybiórcza permisywność ze strony społeczeństwa. 3 problemy z wyjściem z okresu moratorium: - przerwanie m. poprzez narzucenie przez otoczenie konkretnych rozwiązań i decyzji, bez doczekania momentu, gdy młody człowiek sam znajdzie dla siebie miejsce - nadmierne przedłużanie się moratorium, które może stać się stylem życia - prawne lub administracyjne zafiksowanie tożsamości negatywnej, co niejednokrotnie w sposób nieodwracalny spycha nieletniego do środowiska marginesu społecznego
11 tożsamość psychospołeczna odkrycie sensu swojego istnienia, odnalezienie własnej tożsamości spójna, indywidualna, ciągła forma, ale musi znaleźć dla siebie akceptację społeczną, dla społeczeństwa jest podstawą do identyfikacji danej osoby wytworzeniem własnej tożsamości, która czerpie z wielu źródeł i jest efektem twórczej syntezy wybór stylu życia obiecujący sukces zamyka problem tożsamościowego rozproszenia otwierając jednostkę na wyzwania kolejnych faz wynik dobrze rozwiązanego kryzysu mocne poczucie własnego ja, zdolność do głębokiego zaangażowania w wyznawane wartości i ideały, znalezienie swojego miejsca w społeczeństwie, swojej drogi kapitał początkowy potrzebny, by podjąć role człowieka dorosłego
12 Funkcja osobista i społeczna zachowania: Funkcja społeczna zachowania - ADAPTACJA RÓWNOWAGA Funkcja osobista zachowania - EMANCYPACJA
13 Analizując korzenie tożsamości człowieka w okresie dzieciństwa możemy mówić o przeplataniu się dwóch wątków w historii życia każdej osoby. Są to: wątek indywiduacji i wątek związków z innymi ludźmi - wątek przywiązania W każdym z kolejnych okresów życia dominuje inny wątek, co powoduje, iż nasze doświadczenia albo wzmacniają tożsamość indywidualną albo tożsamość społeczną.
14 Dopiero po okresie dorastania widać, jak ważne dla jakości funkcjonowania człowieka jest zharmonizowanie obu wątków. Nadmiar indywiduacji niezrównoważony różnorodnymi, co do ich treści (np.: rodzinne zawodowe koleżeńskie; w diadach w grupach o różnej liczebności; prywatne oficjalne; krótko długotrwałe; zadaniowe - zabawowe) i bogatymi kontaktami społecznymi oraz poczuciem afiliacji grozi ALIENACJĄ. Nadmiar przywiązania, niezrównoważony podejmowaniem różnych rodzajów działań bez zewnętrznej ingerencji, inspiracji i pomocy czyli spontanicznie i samodzielnie grozi UTRATĄ AUTONOMII lub znacznym ograniczeniem zdolności do decydowania o sobie i uzależnieniem się od innych ludzi także w okresie dorosłości.
15 Eksploracja badanie najbliższego i dalszego otoczenia, rozpoznawanie jego właściwości, eksperymentowanie, ale także sprawdzanie jego wytrzymałości, testowanie granic i odkrywanie granic nieprzekraczalnych, granic ustanowionych na mocy umowy i granic pozornych. (1) Można przyjąć, iż cały okres dzieciństwa to czas tak rozumianej eksploracji. (2) Eksploracja charakterystyczna dla okresu dorastania i dostarczająca doświadczeń ważnych dla budowania tożsamości tak indywidualnej, jak i społecznej to przede wszystkim eksploracja dotycząca ludzi, a nie przedmiotów fizycznych. Przedmiotem eksploracji, a także eksperymentowania staje się młody człowiek sam dla siebie, stają się nimi także inni ludzie, ale nie wszyscy w takim samym stopniu.
16 Kto jest obiektem eksploracji w okresie dorastania? Są nimi głównie osoby najbliższe rodzice, nauczyciele, przyjaciele, a więc te osoby: (1) z którymi łączy bliska więź emocjonalna, (2) z którymi kontakt daje poczucie bezpieczeństwa, (3) z których strony może się spodziewać większego przyzwolenia i akceptacji dla swoich ryzykownych, eksplorujących zachowań, (4) które są osobami znaczącymi, a nawet autorytetami w ogóle lub w jakiejś dziedzinie.
17 Eksperymentowaniu i testowaniu podlegają możliwości działania własne i innych ludzi, badanie granic dotyczy tego, co jest dozwolone społecznie, a co nie, co wolno pod pewnymi warunkami, a czego nie wolno nigdy. Wiele zachowań tzw. ryzykownych ma na celu właśnie odkrycie i rozpoznanie tej granicy granicy własnej wytrzymałości psychicznej i także fizycznej oraz granicy wytrzymałości, głównie psychicznej osób dla młodego człowieka znaczących. Stąd wiele zachowań w okresie dorastania często przybiera postać prowokacji, manifestacji, demonstracji. Są to zachowania wyraziste, niekiedy skrajnie przerysowane, z towarzyszącymi im silnymi skrajnymi emocjami oraz równie skrajnymi poglądami i kontrowersyjnymi, głoszonymi otwarcie opiniami.
18 tożsamość negatywna zamęt tożsamościowy może skierować jednostkę w stronę tożsamości negatywnej, oparta na tych identyfikacjach i rolach, które były przedstawiane jako niepożądane czy niebezpieczne dla jednostki (gangi, przestępczość, satanizm) jest to atrakcyjny sposób na przełamanie rozproszenia, działanie po linii najmniejszego oporu wykreowanie siebie właśnie takim, jakim nie chcą mnie widzieć osoby znaczące pozwala na: powstrzymanie pytań dorosłych (to, kim jestem) określenie swojej tożsamości ustalenie związków z innymi (swoi obcy) W sytuacji przedłużającego się pomieszania tożsamości ludzie młodzi wolą być w pełni złymi niż nie wystarczająco dobrymi, lepiej być kimś złym, niż nikim
19 Drugi etap kształtowania się tożsamości to późna adolescencja Wtedy pojawia się ze strony osób znaczących nacisk na bardziej dojrzałe, dorosłe formy zachowania, a to oznacza oczekiwanie przyjmowania odpowiedzialności za siebie i bycie gotowym do ponoszenia konsekwencji, także negatywnych, różnych swoich poczynań. Oczekiwania społeczne dotyczą przede wszystkim tego, by młody człowiek nieco się ustabilizował, podjął pewne decyzje, zaangażował się w coś na dłuższy czas, zobowiązał się do czegoś i konsekwentnie się z tego wywiązał. To wszystko mieści się w terminie podejmowania zobowiązania (ang. commitment) wg koncepcji Jamesa Marcii (1980).
20 Kombinacja tych dwóch kryteriów, tj. (1) przejście - lub nie - eksploracji oraz (2) podjęcie - lub nie - zobowiązania doprowadziło Jamesa Marcię (1966) do wyróżnienia czterech tzw. statusów tożsamości
21 Rodzaje (statusy) tożsamości ETAP 1 ETAP 2 E F E K T brak lub chaotyczna eksploracja w ubogim środowisku bogata i zróżnicowana (różne obszary i formy) eksploracja bardzo ograniczony i ściśle kontrolowany zakres, treść i formy eksploracji bogata i zróżnicowana (różne obszary i formy) eksploracja Autor: Prof. A. I. Brzezińska brak ofert i okazji do podejmowania zobowiązań brak ofert, okazji i chęci do podejmowania zobowiązań podejmowanie zobowiązania podejmowanie zobowiązania tożsamość rozproszona tożsamość moratoryjna 26 tożsamość nadana tożsamość osiągnięta
22 Jak kształtuje się poczucie tożsamości? Eksploracja wszerz poszukiwanie próbowanie eksperymentowanie Podejmowanie zobowiązań odrzucanie alternatyw podejmowanie decyzji dokonywanie wyboru Eksploracja w głąb drążenie, dopytywanie sprawdzanie upewnianie się POCZUCIE TOŻSAMOŚCI Autor: Prof. A. I. Brzezińska Identyfikacja ze zobowiązaniami akceptowanie swoich decyzji emocjonalne angażowanie się gotowość do poświęceń
23 zmiana relacji z dorosłymi /rodzicami młodzież ma poczucie niezrozumienia ze strony dorosłych, którzy traktują ich jak dzieci, którymi już nie są, albo jak dorosłych, którymi jeszcze nie są to prowadzi do rozluźnienia więzi z rodziną a zwrócenia się ku rówieśnikom separacja to naturalny proces prowadzący do samodzielności i dojrzałości adolescencja jest próbą relacji dorosły (rodzic) - dziecko, od postawy dorosłych zależy, czy będzie to chwilowe, przejściowe rozluźnienie więzi, czy też trwałe rozejście zmienność nastrojów młodzieży, ambiwalencja
24 Wizja dorosłości u dzieci i młodzieży Dorosły to człowiek, który przez cały czas pracuje i pracuje. (Dominika, 9 lat) Być dorosłym oznacza, że trzeba dużo pracować i nie ma się czasu na nic. (Paulina, 12 lat) Dorosłość to obowiązki, kłopoty, trudy życia. (Marcjanna, 15 lat) Trzeba tylko pracować, wypełniać podatki, płacić kredyty i tak od rana do wieczora. (Hubert, 12 lat) Dorosłość jest chyba straszna. Dorosły człowiek ma o wiele więcej problemów, które są trudne. (Karolina, 15 lat) Być dorosłym to oznacza mieć bardzo dużo problemów. (Małgosia, 12 lat) Dorośli nie mają najprostszego życia, są ciągle zmęczeni, nieźle wnerwieni. (Maciej, 12 lat) Przekaz : Dorosłość to trudy i problemy, 30 dzieci mają lepiej!
25 zmiana relacji z rówieśnikami Rozwój psychoseksualny na podłożu dojrzewania płciowego rozwija się potrzeba seksualna, która wyraża się początkowo ogólnym pobudzeniem, budzi się uśpiona seksualność, początkowo między osobami różnych płci raczej antagonizm uwarunkowany odmiennością zachowań, przyjaźnie między rówieśnikami tej samej płci Później rozluźnienie związków z osobami tej samej płci, przyjaźnie z osobami odmiennej płci, pierwsze miłości, zakochiwanie się poszukiwanie obrazu własnego ego, który odbity w obrazie drugiej osoby staje się coraz wyraźniejszy, wiek rozmów, dyskusji, potrzeba bycia zrozumianym, potrzeba akceptacji identyfikacja z bohaterami, kult idoli identyfikacja z różnymi grupami, wyrzucanie poza nawias innych, ubiór, gesty oznaki przynależności do grupy aby utrzymać wewnętrzną spójność, grupy kontestujące swoją spójność i odrębność od innych - klanowość jest formą obrony przed poczuciem utraty własnej tożsamości
26 Edukacja ponadgimnazjalna czas kończenia okresu dorastania i przechodzenia do wczesnej fazy dorosłości czas przygotowania do startu w dorosłość czas ważnych życiowych wyborów większość młodych ludzi dokonuje wtedy wyboru dalszej ścieżki kształcenia i/lub pracy wybory te muszą być poprzedzone wieloma próbami i poszukiwaniami najlepszej dla siebie drogi czas startu w dorosłość to także czas wielu zachowań ryzykownych 32
27 Warunki udanego startu w dorosłość Kształtowanie nowych kompetencji w odniesieniu do osobistej wizji własnego życia (kim chciałbym być?) + Kompetencje (wiedza, umiejętności, postawy) kształtowane w szkole WIZJA własnego życia projekt własnego życia plany na najbliższe lata + Zgromadzony od wczesnego dzieciństwa kapitał osobisty i społeczny 33 Autor: Prof. A. I. Brzezińska Wykorzystywanie i wzbogacanie kapitału początkowego na każdym kolejnym etapie kształcenia jako PODSTAWA kształtowania nowych kompetencji
28 Bycie dorosłym Obiektywne wskaźniki dorosłości wyprowadzenie się z domu własne gospodarstwo domowe własne źródło? utrzymania (zatrudnienie) stały związek posiadanie dzieci aktywność obywatelska Subiektywne wskaźniki dorosłości samoregulacja emocji i zachowania umiejętność planowania i przewidywania konsekwencji własnych działań odpowiedzialność za własne decyzje Podstawa to poczucie tożsamości: wiem kim i jaki jestem? oraz czego pragnę w życiu dla siebie? Autor: Prof. A. I. Brzezińska 34
29 Łatwiej czy trudniej oto jest pytanie? proces formowania tożsamości we współczesnym świecie
30 Dziękuję za uwagę
Kształtowanie się tożsamości a gotowość do bycia dorosłym:
Instytut Psychologii Od 1919 r. psychologia na UAM Kształtowanie się tożsamości a gotowość do bycia dorosłym: kto ma łatwiejszy start w dorosłość? prof. dr hab. Anna I. Brzezińska mgr Małgorzata Rękosiewicz
Bardziej szczegółowoŚcieżki ku dorosłości: zróżnicowanie warunków sukcesu życiowego i zawodowego
2 Kongres Polskiej Edukacji Sesja nr 2: Odroczona dorosłość: jak przygotować młodych ludzi do wejścia w dorosłe życie? Ścieżki ku dorosłości: zróżnicowanie warunków sukcesu życiowego i zawodowego Prof.
Bardziej szczegółowoBudowanie tożsamości w okresie dorastania a funkcjonowanie w dorosłości
Ogólnopolskie Seminarium Psychologiczno Pedagogiczne Szkolnictwa Artystycznego Rola psychologa i pedagoga w szkolnictwie artystycznym Poznań 4 marca 2016 roku Budowanie tożsamości w okresie dorastania
Bardziej szczegółowoDr Marta Kochan - Wójcik Psychologia
Dr Marta Kochan - Wójcik Psychologia "Nauczyciel przedmiotów zawodowych w zakresie organizacji usług gastronomicznych i hotelarstwa oraz architektury krajobrazu - studia podyplomowe" projekt realizowany
Bardziej szczegółowoRozwój emocjonalny i społeczny. Paula Ulrych Beata Tokarewicz
Rozwój emocjonalny i społeczny w okresie dorastania Paula Ulrych Beata Tokarewicz Ogólna charakterystyka 11/12 19 lat Szeroka skala przemian, kształtowanie charakteru, próba ról Nie każdy przechodzi kryzys
Bardziej szczegółowoJaka jest tożsamość uczniów szkół zawodowych i jak wspomagać ich rozwój?
Jaka jest tożsamość uczniów szkół zawodowych i jak wspomagać ich rozwój? Prof. dr hab. Anna I. Brzezińska Instytut Psychologii Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu www.psychologia.amu.edu.pl aibrzez@amu.edu.pl
Bardziej szczegółowoRola rodziców i nauczycieli w procesie adaptacji dziecka w szkole
Organizator: Kuratorium Oświaty w Gdańsku 8 i 9 grudnia 2015 roku Konferencje dla Nauczycieli pt.: Szkolne progi: jak pomóc uczniom przejść do klasy czwartej? PSYCHOLOGIA na UAM od 1919 roku Rola rodziców
Bardziej szczegółowoZmiany społeczno-ekonomiczne i demograficzne a proces wkraczania w dorosłość: skąd się biorą gniazdownicy?
Instytut Psychologii Od 1919 r. psychologia na UAM Zmiany społeczno-ekonomiczne i demograficzne a proces wkraczania w dorosłość: skąd się biorą gniazdownicy? dr Karolina Appelt i dr Julita Wojciechowska
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI. Wstęp Anna Izabela Brzezińska, Weronika Syska CZĘŚĆ I WPROWADZENIE: PROBLEM I PROGRAM BADAŃ
SPIS TREŚCI Wstęp Anna Izabela Brzezińska, Weronika Syska... 13 CZĘŚĆ I WPROWADZENIE: PROBLEM I PROGRAM BADAŃ Rozdział 1 Dorastanie do dorosłości: odraczane czy opóźnione? Anna Izabela Brzezińska... 23
Bardziej szczegółowoO czasie nastolatki Marta Fox Kaśka Podrywaczka i Plotkarski SMS
O czasie nastolatki Marta Fox Kaśka Podrywaczka i Plotkarski SMS Kielce, 23-24 października 2013 roku Międzynarodowa Konferencja Naukowa z cyklu Kategorie kultury I Czas jako paradygmat kultury i natury
Bardziej szczegółowoROZWOJOWE UWARUNKOWANIA STOSUNKU DO JEDZENIA
ROZWOJOWE UWARUNKOWANIA STOSUNKU DO JEDZENIA Rozważania na bazie badań sondażowych Dr Beata Ziółkowska Instytut Psychologii, UAM Klasyfikacja potrzeb psychicznych POTRZEBA: to siła wewnętrzna, która pod
Bardziej szczegółowoWczesne wspomaganie rozwoju jako podstawa sukcesu szkolnego dziecka z ograniczeniem sprawności
Od roku 1919 psychologia na UAM Wczesne wspomaganie rozwoju jako podstawa sukcesu szkolnego dziecka z ograniczeniem sprawności prof. dr hab. Anna I. Brzezińska aibrzez@amu.edu.pl Instytut Psychologii Uniwersytet
Bardziej szczegółowoEdukacja i wartości. w rodzinie i w szkole. prof. dr hab. Anna I. Brzezińska
Konferencja nt.: Edukacja ku wartościom. Szkoła wobec wyzwań współczesnego świata PCEiKK, Bolesławiec, 8 grudnia 2016 Edukacja i wartości Od roku 1919 psychologia na UAM w rodzinie i w szkole prof. dr
Bardziej szczegółowokompetencje dziecka a oferta szkoły
Diagnoza gotowości systemu dziecko szkoła : kompetencje dziecka a oferta szkoły Prof. dr hab. Anna I. Brzezińska i dr Joanna Matejczuk Instytut Psychologii Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Bardziej szczegółowoZasoby dziecka i jego rodziny a gotowość szkolna: kapitał społeczny dziecka na starcie dr Magdalena Czub
Zasoby dziecka i jego rodziny a gotowość szkolna: kapitał społeczny dziecka na starcie dr Magdalena Czub Zespół Wczesnej Edukacji Instytut Badań Edukacyjnych gotowość szkolna + gotowość środowiska lokalnego:
Bardziej szczegółowoPraca z uczniem gimnazjum sposoby, metody, wyzwania
Praca z uczniem gimnazjum sposoby, metody, wyzwania 1 Dlaczego praca z uczniem gimnazjum jest taka ważna? www.doradztwo.koweziu.edu.pl 2 Dlaczego praca z uczniem gimnazjum jest taka ważna? Gimnazjalista
Bardziej szczegółowoO roli osób znaczących w rozwoju dzieci i młodzieży
Akredytacja Państwowej Komisji Akredytacyjnej (Uchwała Nr 474/2010 z dn. 27. 05. 2010 roku) Warszawskie Forum Rodziców nt.: Jakich autorytetów poszukuje współczesna młodzież Warszawskie Centrum Innowacji
Bardziej szczegółowoEkonomiczny Uniwersytet Dziecięcy. Psychologia potrzeb. Dr Monika Wróblewska EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY
Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Psychologia potrzeb Dr Monika Wróblewska Uniwersytet w Białymstoku 10 czerwca 2010 r. EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL 1. Specyfika potrzeb
Bardziej szczegółowoZAŁOŻENIA TEORETYCZNE Na skrzydłach przyjaźni czyli o relacjach.
ZAŁOŻENIA TEORETYCZNE Na skrzydłach przyjaźni czyli o relacjach. Powiedz mi, a zapomnę. Pokaż mi, a zapamiętam. Pozwól mi zrobić, a zrozumiem. Konfucjusz DIAGNOZA PROBLEMU Co powoduje, że grupa rówieśnicza
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wstęp (Anna I. Brzezińska, Joanna Matejczuk, Paweł Jankowski, Małgorzata Rękosiewicz)... 11
Spis treści Wstęp (Anna I. Brzezińska, Joanna Matejczuk, Paweł Jankowski, Małgorzata Rękosiewicz)... 11 Część pierwsza Rozwój w okresie dzieciństwa i rola środowiska społecznego Rozdział I. Środowisko
Bardziej szczegółowoProgi szkolne: wyzwanie dla nauczycieli, rodziców i uczniów - kto zbuduje kładkę?
Wielkopolska Konferencja dla Nauczycieli Akcja KŁADKA Poznań, 11 grudnia 2014 roku Progi szkolne: wyzwanie dla nauczycieli, rodziców i uczniów - kto zbuduje kładkę? Prof. dr hab. Anna I. Brzezińska Instytut
Bardziej szczegółowoKim jestem? Tożsamość nastolatków z niepełnosprawnością intelektualną
Kim jestem? Tożsamość nastolatków z niepełnosprawnością intelektualną Tożsamość to temat często w ostatnich latach podejmowany w badaniach naukowych, a także w życiu społecznym, potocznie kojarzy się głównie
Bardziej szczegółowodziecka + gotowość owocne spotkanie
Gotowość szkolna: gotowość dziecka + gotowość szkoły y = owocne spotkanie dr Karolina Appelt Instytut Psychologii UAM tematyka wykładu: -co to znaczy być gotowym, co to jest gotowość szkolna, jakie są
Bardziej szczegółowoPROGRAM WYCHOWAWCZY. Zespołu Szkół Ogólnokształcących nr 3 im. Jana Pawła II w Rudzie Śląskiej
PROGRAM WYCHOWAWCZY Zespołu Szkół Ogólnokształcących nr 3 im. Jana Pawła II w Rudzie Śląskiej,,W wychowaniu chodzi właśnie o to, ażeby człowiek stawał się coraz bardziej człowiekiem Jan Paweł II PROGRAM
Bardziej szczegółowoZadania rozwojowe dziecka w wieku przedszkolnym Analiza w świetle aktualnych teorii i wyników badań psychopedagogicznych
Zadania rozwojowe dziecka w wieku przedszkolnym Analiza w świetle aktualnych teorii i wyników badań psychopedagogicznych Prof. UAM dr hab. Kinga Kuszak Wydział Studiów Edukacyjnych Uniwersytet im. Adama
Bardziej szczegółowoPo co dziecku rówieśnicy, po co dorośli?
Od 1919 r. psychologia na UAM Po co dziecku rówieśnicy, po co dorośli? Prof. dr hab. Anna I. Brzezińska Instytut Psychologii www.psychologia.amu.edu.pl Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Kiedyś...
Bardziej szczegółowoPODSTAWA PROGRAMOWA PRZEDMIOTU WYCHOWANIE DO ŻYCIA W RODZINIE IV ETAP EDUKACYJNY
PODSTAWA PROGRAMOWA PRZEDMIOTU WYCHOWANIE DO ŻYCIA W RODZINIE IV ETAP EDUKACYJNY Cele ogólne programu: 1. Pogłębianie wiedzy związanej z funkcjonowaniem rodziny, miłością, przyjaźnią, pełnieniem ról małżeńskich
Bardziej szczegółowoWPŁYW ŚRODKÓW MASOWEGO PRZEKAZU NA WYCHOWANIE MŁODZIEŻY W OKRESIE ADOLESCENCJI
WPŁYW ŚRODKÓW MASOWEGO PRZEKAZU NA WYCHOWANIE MŁODZIEŻY W OKRESIE ADOLESCENCJI Autorki: Agnieszka Błyszczek, Magdalena Gołębiewska INFORMACJE O AUTORKACH Doktorantki I roku Pedagogiki, na Wydziale Nauk
Bardziej szczegółowoI. Okazywanie szacunku innym ludziom, docenianie ich wysiłku i pracy, przyjęcie
PODSTAWA PROGRAMOWA PRZEDMIOTU WYCHOWANIE DO ŻYCIA W RODZINIE III etap edukacyjny: gimnazjum Cele kształcenia wymagania ogólne I. Okazywanie szacunku innym ludziom, docenianie ich wysiłku i pracy, przyjęcie
Bardziej szczegółowoOpracowanie warsztatów gr 1
Instytut Psychologii Od 1919 r. psychologia na UAM III Wielkopolska Konferencja dla Nauczycieli pt.: AKCJA Uczniowie u progu dorosłości Opóźnione czy odroczone wkraczanie w dorosłość? Poznań, 28 września
Bardziej szczegółowoWizja szkoły XXI wieku: kluczowe kompetencje nauczyciela a nowa funkcja edukacji
Wizja szkoły XXI wieku: kluczowe kompetencje nauczyciela a nowa funkcja edukacji Sławomir Jabłoński, Julita Wojciechowska Zakład Psychologii Socjalizacji w Wspomagania Rozwoju Instytut Psychologii Główne
Bardziej szczegółowoDORADZTWO ZAWODOWE. Strona1. Doradztwo zawodowe
Strona1 DORADZTWO ZAWODOWE Moduł 1: Diagnoza zawodowa Pierwsze spotkanie poświęcone jest określeniu problemu z jakim zmaga się klient, oraz zaproponowaniu sposobu jego rozwiązania. Jeśli klient jest zainteresowany
Bardziej szczegółowoEdukacja włączająca w szkole ogólnodostępnej
Edukacja włączająca w szkole ogólnodostępnej ...Dobra edukacja to edukacja włączająca, zapewniająca pełne uczestnictwo wszystkim uczniom, niezależnie od płci, statusu społecznego i ekonomicznego, rasy,
Bardziej szczegółowoTożsamość młodzieży u progu dorosłości
Zespół Szkół nr 1 w Koninie Miejski Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli w Koninie Konin, 15 lutego 2017 roku Tożsamość młodzieży u progu dorosłości Prof. dr hab. Anna Izabela Brzezińska Instytut Psychologii
Bardziej szczegółowoKoncepcja pracy MSPEI
Międzynarodowa Szkoła Podstawowa Edukacji Innowacyjnej w Łodzi to Szkoła Kompetencji Kluczowych posiadająca i rozwijająca nowatorskie spojrzenie na kształtowanie postaw i umiejętności zgodnie z Europejskimi
Bardziej szczegółowoWystąpienie na temat przedsiębiorczości. Temat: Hossa w szkole, czyli o kształtowaniu postaw przedsiębiorczości u uczniów.
Wystąpienie na temat przedsiębiorczości. Temat: Hossa w szkole, czyli o kształtowaniu postaw przedsiębiorczości u uczniów. Elżbieta Wiśniowska Szybki start daje przewagę Projekt współfinansowany ze środków
Bardziej szczegółowoCele wychowawcze na lekcjach języka polskiego. Opracowanie: Teresa Kozioł LSCDN
Cele wychowawcze na lekcjach języka polskiego Opracowanie: Teresa Kozioł LSCDN 1. Cele wychowawcze szkoły w podstawie programowej. 2. Kształtowanie wartości i wychowawcze funkcje szkoły na lekcjach języka
Bardziej szczegółowoPsychospołeczne pułapki rozwoju nauczyciela akademickiego w roli dydaktyka
Psychospołeczne pułapki rozwoju nauczyciela akademickiego w roli dydaktyka dr hab. Anna Sajdak-Burska Kierownik Zakładu Pedagogiki Szkolnej i Dydaktyki Akademickiej Instytut Pedagogiki UJ Fazy rozwoju
Bardziej szczegółowoWspółpraca trenera z rodzicami jako warunek sukcesów nastoletniego zawodnika. Opr. prof. dr hab. Zbigniew B. Gaś
Współpraca trenera z rodzicami jako warunek sukcesów nastoletniego zawodnika Opr. prof. dr hab. Zbigniew B. Gaś Obszary dojrzewania nastolatka ZDROWIE ODPOWIEDZIALNOŚĆ Dojrzałość fizyczna Dojrzałość psychiczna
Bardziej szczegółowoAkademia Młodego Ekonomisty
Akademia Młodego Ekonomisty RODZIC I NAUCZYCIEL PARTNERZY PROCESU EDUKACJI Katarzyna Stryjek Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu 19 października 2015 r. etapy rozwoju człowieka wg Eriksona Pięć z nich dotyczy
Bardziej szczegółowoTylko postawienie na Talenty i Mocne Strony jest gwarancją sukcesu w środowisku VUCA. Co się stanie z tymi, którzy tego nie zrobią?
Tylko postawienie na Talenty i Mocne Strony jest gwarancją sukcesu w środowisku VUCA. Co się stanie z tymi, którzy tego nie zrobią? Renata Gut SKĄD przychodzimy? DOKĄD zmierzamy? Deficyty współczesnych
Bardziej szczegółowoEkonomiczny Uniwersytet Dziecięcy
Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Uniwersytet Szczeciński 13.04. 2017 r. Czym martwi się młodzież, czyli problemy nastolatków w wieku dojrzewania Teresa Mamos Dojrzewanie czas kryzysu Zapraszam Cię do
Bardziej szczegółowoGrupa wsparcia dla młodzieży. trudnej
Grupa wsparcia dla młodzieży trudnej 1.Tytuł projektu GRUPA WSPARCIA DLA MŁODZIEŻY TRUDNEJ 2. Beneficjenci projektu Projekt skierowany jest do młodzieży trudnej w wieku od 11 do 17 lat przebywających w
Bardziej szczegółowoOkres adolescencji- wiek dorastania część I. Anna Kartunowicz
Okres adolescencji wiek dorastania część I Anna Kartunowicz Dorastanie podział dwu fazowy: Wczesna faza dorastania (12 14 lat) jest etapem wyrastania z dzieciństwa, w którym przygotowują się istotne
Bardziej szczegółowoModel autokratyczny Model liberalny Model demokratyczny. Pozytywne i negatywne skutki
Model autokratyczny Model liberalny Model demokratyczny Pozytywne i negatywne skutki Dzieci mają niskie poczucie własnej wartości zachowują się ulegle. Lub przeciwnie buntują się przeciwko wszystkim i
Bardziej szczegółowoRodzina jako system więzi społecznych i emocjonalnych.
Rodzina jako system więzi społecznych i emocjonalnych. Rodzina jest interpersonalnym systemem stosunków wewnątrz grupowych lub systemem społecznym. Te stosunki tworzone są przez więzi społeczne i emocjonalne.
Bardziej szczegółowoPROGRAM SOCJOTERAPEUTYCZNY - ZAJĘCIA ROZWIJAJĄCE KOMPETENCJE EMOCJONALNO - SPOŁECZNE
PROGRAM SOCJOTERAPEUTYCZNY - ZAJĘCIA ROZWIJAJĄCE KOMPETENCJE EMOCJONALNO - SPOŁECZNE 1. Założenia programu: Program zajęć socjoterapeutycznych rozwijających kompetencje emocjonalno - społeczne jest jedną
Bardziej szczegółowoJakość systemu rodzinnego a czynniki chroniące i czynniki ryzyka w profilaktyce zachowań dysfunkcjonalnych
Jakość systemu rodzinnego a czynniki chroniące i czynniki ryzyka w profilaktyce zachowań dysfunkcjonalnych dr Wiesław Poleszak Zakład Pomocy Psychologicznej i Psychoprofilaktyki Wydział Pedagogiki i Psychologii
Bardziej szczegółowoPROGRAM SZKOLENIA: PSYCHOSPOŁECZNE UWARUNKOWANIA ROZWOJU DZIECI I MŁODZIEZY PSYCHOLOGIA ROZWOJOWA, KSZTAŁTOWANIE SIĘ OSOBOWOŚCI
PROGRAM SZKOLENIA: PSYCHOSPOŁECZNE UWARUNKOWANIA ROZWOJU DZIECI I MŁODZIEZY Tematy szkolenia PSYCHOLOGIA ROZWOJOWA, KSZTAŁTOWANIE SIĘ OSOBOWOŚCI Wykład 2 godz. - Podejście do rozwoju psychicznego w kontekście
Bardziej szczegółowoKATEGORIE ANALIZY ZJAWISKA ROZWOJU
KATEGORIE ANALIZY ZJAWISKA ROZWOJU KONCEPCJA ROZWOJU - kumulacja doświadczeń jednostkowych (zmiany ilościowe) - transformacja doświadczeń jednostkowych (zmiany jakościowe) CZYNNIKI ROZWOJU MECHANIZM ROZWOJU
Bardziej szczegółowonowe regulacje prawne w zakresie wychowania i profilaktyki etapy konstruowania nowego programu organizacja prac rady pedagogicznej
Marzenna Czarnocka NOWY OBOWIĄZKOWY DOKUMENT: Program wychowawczo-profilaktyczny Poradnik dyrektora nowe regulacje prawne w zakresie wychowania i profilaktyki etapy konstruowania nowego programu organizacja
Bardziej szczegółowoDzieciństwo w cyklu życia człowieka
Dzieciństwo w cyklu życia człowieka Dzieciństwo: 0 10/12 lat To tylko 10%! Dorastanie: 10/12 18/20 l. Dorosłość: 18/20 lat? Wpływ zmian w otoczeniu społecznym na długość trwania kolejnych etapów życia
Bardziej szczegółowoKiedy nauczyciel klasy I staje się osobą znaczącą dla uczniów? Ewa Filipiak
Kiedy nauczyciel klasy I staje się osobą znaczącą dla uczniów? Ewa Filipiak Instytut Pedagogiki Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy Uczelnie dla szkół Główne myśli Etap edukacji wczesnoszkolnej
Bardziej szczegółowoI. Okazywanie szacunku innym ludziom, docenianie ich wysiłku i pracy, przyjęcie. postawy szacunku wobec siebie. Wnoszenie pozytywnego wkładu w Ŝycie
Podstawa programowa obowiązująca od roku szkolnego 2009/2010 III etap edukacyjny (klasy I III gimnazjum) Cele kształcenia wymagania ogólne I. Okazywanie szacunku innym ludziom, docenianie ich wysiłku i
Bardziej szczegółowoKONCEPCJA PRACY PRZEDSZKOLA NIEPUBLICZNEGO Nr 1 Pod Topolą w Szczytnie. Kochać dziecko, to służyć mu, jak daleko jest to tylko możliwe. M.
KONCEPCJA PRACY PRZEDSZKOLA NIEPUBLICZNEGO Nr 1 Pod Topolą w Szczytnie Kochać dziecko, to służyć mu, jak daleko jest to tylko możliwe. M. Montessori MISJA PRZEDSZKOLA Nasze przedszkole jest drogowskazem
Bardziej szczegółowoRozwój zawodowy człowieka Agnieszka Nagodzińska - Bociek
Rozwój zawodowy człowieka Agnieszka Nagodzińska - Bociek Rozwój zawodowy człowieka wg Donalda Supera składa się z pięciu stadiów: rośnięcia, eksploracji, stabilizacji, zachowania status quo i schyłkowego
Bardziej szczegółowoPROGRAM WYCHOWAWCZY SAMORZĄDOWEJ SZKOŁY MUZYCZNEJ I STOPNIA. w JEŻOWEM
Załącznik Nr 1 do Statutu Szkoły PROGRAM WYCHOWAWCZY SAMORZĄDOWEJ SZKOŁY MUZYCZNEJ I STOPNIA w JEŻOWEM PODSTAWA PRAWNA Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej Powszechna Deklaracja Praw Człowieka Konwencja
Bardziej szczegółowoR A Z E M. Relacje Aktywność Zabawa Emocje Miejsce. Joanna Matejczuk. Instytut Psychologii Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
R A Z E M Relacje Aktywność Zabawa Emocje Miejsce czyli jak efektywnie ucząc dzieci mieć z tego przyjemność? Joanna Matejczuk Instytut Psychologii Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Uczelnie
Bardziej szczegółowoOprac. Anna Krawczuk
Oprac. Anna Krawczuk www.euroguidance.pl/publikacje/koweziu -Internet-72-DPI.pdf www.euroguidance.pl/publikacje/metody_i_nar zedzia.pdf www.euroguidance.pl/publikacje/warsztat -diagnostyczny.pdf bpskierniewice.pl/zestaw/pracadoradcy.pdf
Bardziej szczegółowoProgram adaptacyjny. dla klasy I. Jestem pierwszakiem. w Szkole Podstawowej nr 28
Szkoła Podstawowa nr 28 im. K. I. Gałczyńskiego w Białymstoku Program adaptacyjny dla klasy I Jestem pierwszakiem w Szkole Podstawowej nr 28 im. K. I. Gałczyńskiego w Białymstoku ,,Dzieci różnią się od
Bardziej szczegółowoPROCES GRUPOWY , Łódź Iwona Kania
PROCES GRUPOWY 19.0.2011, Łódź Iwona Kania Człowiek jest istotą nastawioną na bycie z innymi i jego życie w większości wiąże się z grupami. Pierwszą grupą, z jaką się styka, i w której się rozwija, jest
Bardziej szczegółowoGRAŻYNA KOWALCZYK. Zadanie finansowane ze środków Narodowego Programu Zdrowia na lata
GRAŻYNA KOWALCZYK SĄ TYLKO DWA SPOSOBY NA ŻYCIE. JEDEN TO ŻYCIE TAK, JAKBY NIC NIE BYŁO CUDEM. DRUGI TO ŻYCIE TAK, JAKBY WSZYSTKO BYŁO CUDEM (Albert Einstein) Wykaz rzeczy niszczących i zagrażających życiu
Bardziej szczegółowoWychowanie i pseudowychowanie
Wychowanie i pseudowychowanie Wychowanie jako przyciąganie (Platon uwolnienie z ciemności ku światłu) Wychowanie jako przewodzenie (wojskowy sposób myślenia podporządkowanie jednemu autorytetowi) Wychowanie
Bardziej szczegółowoJak pomóc 6-latkowi w dobrym funkcjonowaniu w szkole: co mogą zrobić rodzice, a co powinna zrobić szkoła?
Akredytacja Państwowej Komisji Akredytacyjnej (Uchwała Nr 474/2010 z dn. 27.05. 2010r.)1111 Jak pomóc 6-latkowi w dobrym funkcjonowaniu w szkole: co mogą zrobić rodzice, a co powinna zrobić szkoła? Anna
Bardziej szczegółowoZADANIA EDUKACJI ELEMENTARNEJ
ZADANIA EDUKACJI ELEMENTARNEJ 1. Wspieranie dziecka w poznawaniu oraz wykorzystywaniu własnego potencjału rozwojowego i budowaniu pozytywnego obrazu własnego ja. 2. Tworzenie warunków umożliwiających dziecku
Bardziej szczegółowoProgram autorski Poznaję uczucia
Dziecko chce być dobre, Jeśli nie umie naucz, Jeśli nie wie wytłumacz, Jeśli nie może pomóż. Janusz Korczak Program autorski Poznaję uczucia 1 Anna Major Program Poznaję uczucia jest skierowany do dzieci
Bardziej szczegółowoPsychologia kształtowania i modyfikacji zachowania Program studiów jednolitych dla licencjatów i magistrów tryb niestacjonarny
Psychologia kształtowania i modyfikacji zachowania Program studiów jednolitych dla licencjatów i magistrów tryb niestacjonarny Program ogólny Rodzaj zajęć Liczba modułów Liczba godzin Rok Moduł wspólny
Bardziej szczegółowoDroga do dorosłości - rola nauczyciela
Droga do dorosłości - rola nauczyciela Jednym z głównych środowisk nastolatka poza domem rodzinnym jest szkoła. Spotykają się w niej uczniowie i nauczyciele będący organizatorami środowiska uczenia się,
Bardziej szczegółowoPROGRAM PROFILAKTYKI
PROGRAM PROFILAKTYKI ZESPOŁU SZKOLNO-PRZEDSZKOLNEGO Z ODDZIAŁAMI INTEGRACYJNYMI NR 1 W RYBNIKU na rok szkolny 2015-2018 Podstawą prawną do wprowadzenia działań profilaktycznych w ramach szkolnego programu
Bardziej szczegółowoAkademia Młodego Ekonomisty
Akademia Młodego Ekonomisty Narzędzia coachingowe w edukacji dzieci Dr Małgorzata Kołodziejczak Wydział Zarządzania Uniwersytet Łódzki 17 maja 2015 r. Plan na dzisiejsze spotkanie Co to jest coaching?
Bardziej szczegółowoPsychospołeczne uwarunkowania aktywności zawodowej osób niepełnosprawnych. nosprawnych. w Warszawie. Konferencja nt.
Konferencja nt.: Niepełnosprawni szanse i perspektywy włąw łączenia społecznego koncepcja rozwiąza zań systemowych. Warszawa: 10.10.2006 roku, Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej Psychospołeczne uwarunkowania
Bardziej szczegółowoPsychologia kryzysów w kulturowym rozwoju dzieci i młodzieży
UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA W POZNANIU SERIA PSYCHOLOGIA I PEDAGOGIKA NR 173 Błażej Smykowski Psychologia kryzysów w kulturowym rozwoju dzieci i młodzieży POZNAŃ 2012 3 Spis treści 1. Wstęp... 9
Bardziej szczegółowoKONTAKT DZIECI Z TREŚCIAMI
KONTAKT DZIECI Z TREŚCIAMI PORNOGRAFICZNYMI ONLINE Marta Wojtas Koordynator Helpline.org.pl Fundacja Dzieci Niczyje HELPLINE.ORG.PL pomaga w sytuacji zagrożenia bezpieczeństwa dzieci i młodzieży w Internecie
Bardziej szczegółowoKonferencje dla dyrektorów szkół i przedstawicieli rad rodziców
Konferencje dla dyrektorów szkół i przedstawicieli rad rodziców Likwidacja szkół gimnazjalnych (stopniowe wygaszanie od r. szk. 2017/2018 do końca r. szk. 2018/2019) Powstanie ośmioletnich szkół podstawowych
Bardziej szczegółowoto umiejętność radzenia sobie z własnymi emocjami i zdolność rozumienia innych ludzi. Ma ona decydujące znaczenie w kwestii tworzenia dobrych relacji
to umiejętność radzenia sobie z własnymi emocjami i zdolność rozumienia innych ludzi. Ma ona decydujące znaczenie w kwestii tworzenia dobrych relacji ze swoim otoczeniem i poczucia spełnienia się w życiu.
Bardziej szczegółowoWychowanie do życia w rodzinie - klasa 8. szkoły podstawowej
Wychowanie do życia w rodzinie - klasa 8 szkoły podstawowej nauczyciel mgr Joanna Brodowy Przygotowane na podstawie programu nauczania Wędrując ku dorosłości Teresy Król NR / TEMAT PODSTAWA PROGRAMOWA
Bardziej szczegółowoPsychologia rozwojowa wieku dojrzałego. Paulina Wróbel Instytut Psychologii UJ
Psychologia rozwojowa wieku dojrzałego Paulina Wróbel Instytut Psychologii UJ Tematyka kursu Wprowadzenie do psychologii rozwojowej wieku dojrzałego. Omówienie tematyki kursu. Podstawowe pojęcia z zakresu
Bardziej szczegółowoPodstawy pomagania. Natura dała nam dwoje oczu, dwoje uszu, ale tylko jeden język po to, abyśmy więcej patrzyli i słuchali, niż mówili.
Podstawy pomagania. Natura dała nam dwoje oczu, dwoje uszu, ale tylko jeden język po to, abyśmy więcej patrzyli i słuchali, niż mówili. (Sokrates) Czym jest pomaganie? Pomaganie jest działaniem, w które
Bardziej szczegółowoCZEGO DZIECI POTRZEBUJĄ? 1
CZEGO DZIECI POTRZEBUJĄ? 1 Wprawdzie nie jesteśmy rodzicami doskonałymi, ale wystarczająco dobrymi, jeżeli kochamy nasze dzieci i staramy się, najlepiej jak potrafimy, dobrze je wychować. Bruno Bettelheima
Bardziej szczegółowoAneks do Programu Wychowawczo Profilaktycznego Szkoły Podstawowej im. Jana Długosza w Piekarach opracowany na podstawie
Aneks do Programu Wychowawczo Profilaktycznego Szkoły Podstawowej im. Jana Długosza w Piekarach opracowany na podstawie Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 22 stycznia 2018 r. zmieniającego
Bardziej szczegółowoJak pomóc dziecku w okresie adaptacji w klasie I?
Jak pomóc dziecku w okresie adaptacji w klasie I? Magdalena Czub Zespół Wczesnej Edukacji Instytut Badań Edukacyjnych w Warszawie Uczelnie dla szkół Adaptacja w szkole Nauczyciel Dziecko Rodzic Rozpoznanie
Bardziej szczegółowoWpływ więzi rodzinnej na prawidłowy rozwój emocjonalny dziecka. Opracowała: Małgorzata Ryndak
1 Wpływ więzi rodzinnej na prawidłowy rozwój emocjonalny dziecka. Opracowała: Małgorzata Ryndak 2 W rozwoju człowieka sfera uczuciowa jest niezmiernie delikatna i wymaga wielkiej troski oraz uwagi ze strony
Bardziej szczegółowoDanuta Sterna: Strategie dobrego nauczania
: Strategie dobrego nauczania Strategie dobrego nauczania Strategie oceniania kształtującego I. Określanie i wyjaśnianie uczniom celów uczenia się i kryteriów sukcesu. II. Organizowanie w klasie dyskusji,
Bardziej szczegółowoRynek narkotykowy zmienia się, pojawiają się nowe substancje. Od 3 lat obserwujemy na światowym rynku ekspansję nowego typu środków
Rynek narkotykowy zmienia się, pojawiają się nowe substancje. Od 3 lat obserwujemy na światowym rynku ekspansję nowego typu środków zwanych,,dopalaczami. Zaczęto je używać w krajach Europy Zachodniej już
Bardziej szczegółowoZNACZENIE BIOGRAFII EDUKACYJNEJ
ZNACZENIE BIOGRAFII EDUKACYJNEJ W EDUKACJI DOROSŁYCH GDYNIA. 10.06.2014 uwarunkowania rynkowe uwarunkowania behawioralne uwarunkowania społeczne CZŁOWIEK jego historia życia i historia uczenia się uwarunkowania
Bardziej szczegółowoUwarunkowania decyzji rodziców,
Uwarunkowania decyzji rodziców, dotyczących posłania dziecka 6-letniego do szkoły dr Joanna Matejczuk Instytut Psychologii Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu dr Magdalena Czub Zespół Wczesnej
Bardziej szczegółowoWYCHOWANIE DO ŻYCIA W RODZINIE. w Zespole Szkół Nr 1 im. C. K. Norwida w Świdniku
WYCHOWANIE DO ŻYCIA W RODZINIE w Zespole Szkół Nr 1 im. C. K. Norwida w Świdniku 1 Wprowadzenie do nauczania w szkole zajęć Wychowanie do życia w rodzinie stawia przed nauczycielem ważne cele edukacyjne:
Bardziej szczegółowoSpis treści. Spis treści. Wstęp... Jak wspierać rozwój przedszkolaka?... Jak ćwiczyć dziecięcy umysł?...
Spis treści Spis treści Wstęp... Jak wspierać rozwój przedszkolaka?... Jak ćwiczyć dziecięcy umysł?... Koncentracja i spostrzeganie... Pamięć i wiedza... Myślenie... Kreatywność... Zadania, które pomogą
Bardziej szczegółowoKomunikowanie grupowe. Grupowe podejmowanie decyzji Sytuacje konfliktowe Różnice kulturowe
Komunikowanie grupowe Grupowe podejmowanie decyzji Sytuacje konfliktowe Różnice kulturowe Podejmowanie decyzji Decyzja grupowa: ujęcie systemowe System: wejścia proces (elementy i relacje) wyjścia Wejścia:
Bardziej szczegółowoKONCEPCJA PRACY PRZEDSZKOLA MIEJSKIEGO NR 12 W GORZOWIE WLKP. NA LATA 2013-2016
Przedszkole Miejskie nr 12 ul. Sportowa 2 66-400 Gorzów Wlkp. KONCEPCJA PRACY PRZEDSZKOLA MIEJSKIEGO NR 12 W GORZOWIE WLKP. NA LATA 2013-2016 Data obowiązywania: od 01.09.2013r. Zatwierdzono przez Radę
Bardziej szczegółowoProgram Doradztwa Zawodowego Szkoły Podstawowej im. Arkadego Fiedlera w Zbąszyniu
Program Doradztwa Zawodowego Szkoły Podstawowej im. Arkadego Fiedlera w Zbąszyniu na podstawie ROZPORZĄDZENIA MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ1 z dnia 12 lutego 2019 r. w sprawie doradztwa zawodowego Program
Bardziej szczegółowoPLAN PRACY WYCHOWAWCZEJ I PROFILAKTYCZNEJ DLA KLAS DRUGICH I TRZECICH GIMNAZJUM W I LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCYM DWUJĘZYCZNYM W GLIWICACH
Załącznik nr 1 PLAN PRACY WYCHOWAWCZEJ I PROFILAKTYCZNEJ DLA KLAS DRUGICH I TRZECICH GIMNAZJUM W I LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCYM DWUJĘZYCZNYM W GLIWICACH ZAŁOŻENIA: 1. Ukształtować absolwenta wykazującego chęci
Bardziej szczegółowoWOLONTARIAT wyzwaniem dla wychowania XXI wieku. Dr Joanna Michalak-Dawidziuk
WOLONTARIAT wyzwaniem dla wychowania XXI wieku Dr Joanna Michalak-Dawidziuk ). PROCES STARZEJĄCEGO SIĘ ŚWIATA W 2047 roku po raz pierwszy w skali światowej liczba osób starszych (powyżej 60 lat) będzie
Bardziej szczegółowoWędrując ku dorosłości I Liceum Ogólnokształcące im. Stanisława Wyspiańskiego w Szubinie
Wędrując ku dorosłości I Liceum Ogólnokształcące im. Stanisława Wyspiańskiego w Szubinie Program nauczania wg: Teresa Król Maria Ryś Wydawnictwo Rubikon 30-376 Kraków, ul. Zakrzowiecka 39 D tel./fax: 12
Bardziej szczegółowoKARTA KURSU. Psychological bases of education and teaching for III and IV educational levels. Kod Punktacja ECTS* 1
KARTA KURSU Nazwa Nazwa w j. ang. Psychologiczne podstawy wychowania i nauczania dla III i IV etapu edukacyjnego Psychological bases of education and teaching for III and IV educational levels Kod Punktacja
Bardziej szczegółowoProjekt okładki: Katarzyna Juras Zdjęcie na okładce Nebojsa Markovic, Fotolia # Copyright 2016 by Wydawnictwo Naukowe Scholar Spółka z o.o.
Recenzje: prof. dr hab. Aleksandra Łuszczyńska prof. d r hab. Włodzimierz Oniszczenko Redaktor prowadząca: Anna Raciborska Redakcja i korekta: Magdalena Pluta Projekt okładki: Katarzyna Juras Zdjęcie na
Bardziej szczegółowoPROGRAM WYCHOWAWCZY W SZKOLE PODSTAWOWEJ W SMARDZEWIE
,,Mądrość to dążenie do pełni Ks. Jan Twardowski PROGRAM WYCHOWAWCZY W SZKOLE PODSTAWOWEJ W SMARDZEWIE ,,Mądrość to dążenie do pełni Ks. Jan Twardowski Program wychowawczy SPIS TREŚCI: 1. Podstawa prawna
Bardziej szczegółowoRozwijanie kompetencji kluczowych uczniów. Wyzwania i możliwości tworzenia polityki edukacyjnej na poziomie jednostki samorządu terytorialnego
Rozwijanie kompetencji kluczowych uczniów. Wyzwania i możliwości tworzenia polityki edukacyjnej na poziomie jednostki samorządu terytorialnego dr Olga Napiontek, Fundacja Civis Polonus Kompetencje kluczowe
Bardziej szczegółowoTematyka zajęć na Godzinę z wychowawcą dla klasy I technikum i zasadniczej szkoły zawodowej
Tematyka zajęć na Godzinę z wychowawcą dla klasy I technikum i zasadniczej szkoły zawodowej 1. Zapoznanie ze Statutem Szkoły, Programem Wychowawczym, Programem Profilaktyki, (dokumenty są dostępne na stronie
Bardziej szczegółowoTRANSNACJONALNE PORADNICTWO ZAWODOWE. Augustyn Bańka
TRANSNACJONALNE PORADNICTWO ZAWODOWE Augustyn Bańka Kierunki i efekty zmian na rynku pracy Globalizacja- to zjawisko obejmujące wiele kwestii jednocześnie. Jedną z nich jest transnacjonalizacja, która
Bardziej szczegółowo