Ubezpieczenia społeczne niezbędne w prowadzeniu firmy i codziennym życiu każdego człowieka

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Ubezpieczenia społeczne niezbędne w prowadzeniu firmy i codziennym życiu każdego człowieka"

Gabriela Cichoń
6 lat temu
Przeglądów:

1 Ubezpieczenia społeczne niezbędne w prowadzeniu firmy i codziennym życiu każdego człowieka

2 system ubezpieczeń społecznych ryzyko starości ryzyko niezdolności do pracy macierzyństwo i ryzyko choroby ryzyko wypadku przy pracy ubezpieczenie emerytalne ubezpieczenie rentowe ubezpieczenie chorobowe ubezpieczenie wypadkowe

3 Zobacz film

4 Co na to Polska?

5 Zobacz film

6 Ze świadczeń z ubezpieczenia społecznego korzystamy przez całe życie zasiłek macierzyński zasiłek opiekuńczy renta rodzinna zasiłek chorobowy świadczenie rehabilitacyjne rehabilitacja lecznicza odszkodowania powypadkowe renta z tytułu niezdolności do pracy (w tym wypadkowa) dodatki do rent pokrycie kosztów leczenia stomatologicznego i protez emerytura emerytura częściowa emerytura pomostowa nauczycielskie świadczenia kompensacyjne zasiłek pogrzebowy

7 Klienci powszechnego systemu ubezpieczeń społecznych 24 miliony ubezpieczonych, świadczeniobiorców i płatników składek

8 Poza systemem powszechnym Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego dla rolników, Zakład Emerytalno-Rentowy MSW dla policjantów, strażaków, służby granicznej i innych mundurowych Ministerstwo Obrony Narodowej dla żołnierzy Ministerstwo Sprawiedliwości dla sędziów i prokuratorów

9 Nie jestem baranem, potrafię sam o siebie zadbać

10 Gdyby system emerytalny był dobrowolny, tylko 20% społeczeństwa zdecydowałoby się z niego korzystać.

11 Ludziom nie daje się prawa wyboru

12 Zaledwie 1,5% osób wchodzących na rynek pracy pamiętało, żeby wybrać OFE Tylko co czwarty samodzielnie wybierał OFE, ale dopiero gdy ZUS mu o tym przypomniał. Źródło: ZUS, 2012 r.

13 Ubezpieczenie prywatne byłoby tańsze

14 Prywatny ubezpieczyciel nie każdego zechce ubezpieczyć (nie każdy jest dla niego opłacalny ) Szeroki katalog wyjątków, np. sporty ekstremalne, choroby genetyczne itd.

15 Jaki procent wynagrodzenia jest potrącany na składkę emerytalną?

16 Wie to tylko 1 na 8 Polaków* składka emerytalna wynagrodzenie brutto * Sondaż Gfk Polonia dla Rzeczpospolitej, 2010 r.

17 chorobowa 2,45% rentowa 1,5% Składki na ubezpieczenia społeczne stanowią łącznie 13,71% wynagrodzenia brutto, w tym: emerytalna 9,76% składki finansowane przez ubezpieczonego

18 Na każde 1000 złotych: emerytalna 97,60 zł chorobowa 24,50 zł rentowa 15 zł składki finansowane przez ubezpieczonego

19 Składka na ubezpieczenie zdrowotne stanowi 9% pensji pomniejszonej o składki na ubezpieczenia społeczne składka na ubezpieczenie zdrowotne również finansowana przez ubezpieczonego

20 Część składek płaci z własnych środków pracodawca: składka emerytalna 9,76% składka rentowa 6,5% składka wypadkowa 1,80%* * dla płatników zatrudniających do 9 osób; dla większych płatników jest zależna od wypadkowości w danej branży

21 Przedsiębiorca płaci całość sam Osoba prowadząca jednoosobową działalność gospodarczą sama opłaca całość swoich składek ubezpieczeniowych.

22 Gdzie trafia składka emerytalna? konto w ZUS 15% subkonto w ZUS 22% 63% rachunek w OFE emerytura z pierwszego filaru emerytura z drugiego filaru

23 Trzeci filar emerytury IKE - Indywidualne Konto Emerytalne IKZE - Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego PPE - Pracownicze Programy Emerytalne 270 tys. osób 143 tys. osób 381 tys. osób Źródło: Urząd Komisji Nadzoru Finansowego IKE/IKZE aktywne konta w 2015 r. (dokonano przynajmniej jednej wpłaty), PPE liczba kont na koniec 2014 r.

24 Ile mogę zaoszczędzić dodatkowo w trzecim filarze? Źródło: kalkulator IKE jednej z instytucji oferujących produkty emerytalne; przykładowa symulacja

25 Ile mogę zaoszczędzić dodatkowo w trzecim filarze? Źródło: kalkulator IKE jednej z instytucji oferujących produkty emerytalne; przykładowa symulacja

26 Polska zmienia wiek emerytalny

27 Emerytura z pierwszego filaru Ma do niej prawo każdy, kto był ubezpieczony i ukończył powszechny wiek emerytalny = 60 lat (kobiety) 65 lat (mężczyźni) Emerytura minimalna dla tych, którzy przepracowali co najmniej 25 lat

28 28 Wiek emerytalny był zmieniany 60 lat (kobiety) 65 lat (mężczyźni) 1 stycznia 2013 r. 67 lat (kobiety i mężczyźni) 1 października 2017 r. 60 lat (kobiety) 65 lat (mężczyźni)

29 29 Nowy niższy wiek emerytalny Nowy wiek emerytalny (60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn) nie oznacza, że ubezpieczony musi przejść na emeryturę w tym wieku. Może nadal pracować. O momencie przejścia na emeryturę decyduje zawsze ubezpieczony. Nie ma przymusu przejścia na emeryturę po osiągnięciu wieku emerytalnego.

30 30 Przyczyny zmian wieku emerytalnego Wiek emerytalny musi być dostosowany do aktualnej sytuacji demograficznej. Struktura wiekowa społeczeństwa. Średnia oczekiwana długość życia. Przeciętne trwanie życia w zdrowiu.

Piramidy wieku ludności Polski 2010 2060 38,1 mln - 7,5 mln

31 Piramidy wieku ludności Polski ,1 mln - 7,5 mln 30,6 mln 16,8% populacji + 5 mln 6,4 mln 11,4 mln 37,3% populacji 64,5% populacji 24,6 mln - 9,8 mln 14,8 mln 48,3% populacji 18,7% populacji - 2,7 mln 7,1 mln 4,4 mln 14,4% populacji

UBEZPIECZENI 2015 14,0 mln 2020 13,6 mln 2030 12,8 mln 2040 11,9 mln 2050 10,4 mln 2060 9,3 mln 4,98 mln liczba emerytów W 2012

32 UBEZPIECZENI ,0 mln ,6 mln ,8 mln ,9 mln ,4 mln ,3 mln 4,98 mln liczba emerytów W 2012 r. liczba ubezpieczonych w 2012 r. 14,9 mln EMERYCI ,1 mln ,9 mln ,6 mln ,1 mln ,0 mln ,9 mln

33 Średnia długość życia zerolatków , ,3 74,4 75,2 72, ,7 66, , mężczyźni kobiety Źródło: GUS

34 Prognozowana średnia długość życia zerolatków ,9 83,5 78,6 85,1 80,6 86,6 82,4 87,9 76, , mężczyźni kobiety Źródło: Prognoza demograficzna Eurostatu

35 Ale Jak wygląda średnia długość życia w zdrowiu?

36 36 Średnie trwanie życia w zdrowiu Dla osób w wieku 65 lat Polska kobiety 8,3 7,8 7,8 8,1 UE kobiety 8,6 8,5 8,6 8,6 Polska mężczyźni 7,6 7,4 7,2 7,5 UE mężczyźni 8,5 8,5 8,5 8,6 Źródło: Eurostat

37 37 Decyzja o obniżeniu wieku Polska jest stroną Konwencji nr 102 Międzynarodowej Organizacji Pracy dotyczącej minimalnych norm zabezpieczenia społecznego. Konwencja mówi, że ustalony wiek emerytalny nie może przekraczać 65 lat, a wyższy zależy od zdolności do pracy osób starszych w danym kraju. Biorąc pod uwagę obecną kondycję zdrowotną społeczeństwa, powyższy warunek nie został spełniony w stosunku do znacznej grupy ubezpieczonych.

38 Wysokość emerytury

39 Wysokość emerytury suma zwaloryzowanych składek emerytalnych średnie dalsze trwanie życia* * w 2016 dla 67 lat = prawie 200 miesięcy

40 Jak emeryturę liczono w starym systemie Z zarobki ubezpieczonego PZ przeciętne krajowe zarobki KB kwota bazowa

41 Jakiej kwoty emerytury mogę się spodziewać? PRZYKŁAD: Mam 22 lata, właśnie zaczynam pracę. Zarabiam 2000 zł (połowę przeciętnego wynagrodzenia). Jaka będzie moja emerytura z pierwszego filaru?

42 Gdybym przeszedł na emeryturę w wieku 60 lat (kobieta) miesięczna emerytura z pierwszego filaru wyniesie około 860 zł brutto

43 Gdybym przeszedł na emeryturę w wieku 65 lat (mężczyzna) miesięczna emerytura z pierwszego filaru wyniesie około 1200 zł brutto

44 Ale mogę pracować dłużej (np. do 67 lat) miesięczna emerytura z pierwszego filaru wyniesie około 1400 zł brutto

45 1 600 zł zł zł zł 800 zł 600 zł 400 zł 200 zł 0 zł 60 lat 65 lat 67 lat wzrost o 65% dla kobiety wzrost o 16% dla mężczyzny

46 Wysokość emerytur (2015) 0% 2% 4% 6% 8% 10% 12% 14% do 1000 zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł powyżej 5000 zł Źródło: dane ZUS

47 Czy ZUS może zbankrutować?

48 Fundusz Ubezpieczeń Społecznych budżet ZUS FUS jest finansowany ze składek na ubezpieczenia społeczne (74%), dotacji z budżetu państwa (22%), oprocentowania rachunków bankowych FUS i środków z Funduszu Rezerwy Demograficznej. Źródło: plan finansowy Funduszu Ubezpieczeń Społecznych na rok 2016

49 w miliardach zł Prognozowana dynamika wydatków i przychodów funduszu emerytalnego mld -37 mld -36 mld -45 mld mld wydatki wpływy ze składek Źródło: prognoza FUS w wariancie realistycznym (2013)

50 Prognozowany deficyt funduszu emerytalnego w procencie PKB 3,0% 2,5% 2,7% 2,2% 2,0% 1,5% 1,0% 1,0% 0,9% 1,0% 0,5% 0,0% Źródło: prognoza FUS w wariancie realistycznym (2013)

51 Wypłatę emerytur gwarantuje państwo art. 67 Konstytucji Obywatel ma prawo do zabezpieczenia społecznego w razie niezdolności do pracy ze względu na chorobę lub inwalidztwo oraz po osiągnięciu wieku emerytalnego. Zakres i formy zabezpieczenia społecznego określa ustawa. art. 62 Ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (...) Budżet państwa gwarantuje wypłatę świadczeń emerytalnych z FUS.

52 Koszty funkcjonowania ZUS nie pomniejszają stanu indywidualnych kont emerytalnych 3,5 3 2,97% 2,5 2 1,5 1 1,75% 0,

53 Ilu mamy w Polsce rencistów?

miliony Liczba rencistów spada 3,0 2,5 2,74 2,0 1,5 0,96 1,0 0,5 0,0 1999 2001 2003 2005 2007

54 miliony Liczba rencistów spada 3,0 2,5 2,74 2,0 1,5 0,96 1,0 0,5 0, Liczba osób pobierających renty z tytułu niezdolności do pracy. Źródło: ZUS

55 Skąd ten spadek? w latach 90. system rentowy miał minimalizować skutki dużego bezrobocia pod koniec lat 90. zasady uzyskiwania rent zmieniły się (orzecznictwo oparte na międzynarodowych standardach) w momencie ukończenia wieku emerytalnego rencista staje się emerytem

56 Odsetek rencistów w Europie 8% 7% 6% 5% 4% 3% 2% 1% 0% Źródło: EuroSTAT, raport z 2015 r.

57 Kto może otrzymać rentę? jest niezdolny do pracy ma wymagany staż pracy stał się niezdolny do pracy w trakcie ubezpieczenia lub niedługo po jego zakończeniu

58 niepełnosprawność niezdolność do pracy

59 Zobacz film

60 Ubezpieczenia społeczne w dobie informatyzacji

61 Kompleksowy System Informatyczny ZUS Rocznie realizuje ponad 190 miliardów operacji na danych (dla porównania KIR rocznie realizuje 1,5 mld przelewów) W ciągu tylko 10 lat był modyfikowany około pół tysiąca razy z powodu zmian w przepisach

62 Zobacz film

63 Platforma Usług Elektronicznych ZUS prawie 1,5 miliona użytkowników

64 Platforma Usług Elektronicznych ZUS ubezpieczony: sprawdzi stan konta i składki, które odprowadza za niego pracodawca policzy prognozowaną emeryturę za pomocą specjalnego kalkulatora przedsiębiorca: rozliczy składki zgłosi pracownika do ubezpieczeń odbierze zwolnienia lekarskie pracowników świadczeniobiorca: lekarz: sprawdzi wysokość świadczeń i odliczeń wydrukuje PIT wystawi elektroniczne zwolnienie lekarskie (e-zla)

70 epuap.gov.pl bezpłatna alternatywa dla podpisu elektronicznego bez kart chipowych, tokenów, pendrive ów setki punktów, w których można aktywować profil (m.in. wszystkie placówki ZUS i urzędy skarbowe). do korzystania w polskiej e-administracji

72 Zapraszamy na stronę oraz nasze konto na portalu Facebook

73 Dziękuję za uwagę

Podobne dokumenty

System emerytalny w Polsce

Warszawa, marzec 2017 r. System emerytalny w Polsce Dariusz Noszczak System emerytalny to część systemu ubezpieczeń społecznych System ubezpieczeń społecznych System emerytalny System ubezpieczeń społecznych