Graham Brotherton, Helen Davies, Gill McGillivray. Praca z dziećmi, młodzieżą i rodzinami

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Graham Brotherton, Helen Davies, Gill McGillivray. Praca z dziećmi, młodzieżą i rodzinami"

Transkrypt

1 24 Graham Brotherton, Helen Davies, Gill McGillivray Praca z dziećmi, młodzieżą i rodzinami

2 Nowa Praca Socjalna Redakcja: Graham Brotherton Helen Davies Gill McGillivray Praca z dziećmi, młodzieżą i rodzinami Warszawa 2014

3 Redakcja: Graham Brotherton, Helen Davies, Gill McGillivray English language edition published by SAGE Publications of London, Thousand Oaks, New Delhi and Singapore, Chapters 1 & 3 Graham Brotherton 2010 Chapters 2 & 12 Graham Brotherton and Gill McGillivray 2010 Chapter 4 Hilary Dunphy and Terry Potter 2010 Chapter 5 Graham Brotherton and Terry Potter 2010 Chapter 6 John Ryan and Stephen Griffin 2010 Chapter 7 Mark Cronin and Claire Smith 2010 Chapter 8 Stan Tucker and Dave Trotman 2010 Chapter 9 Roger Willoughby 2010 Chapter 10 Claire Smith 2010 Chapter 11 Gill McGillivray and Helen Davies Redakcja wydania polskiego: dr Janusz Stanek Wydawca: Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich Aleje Jerozolimskie 65/79, Warszawa Tel.: , fax: sekretariat@crzl.gov.pl Opracowanie merytoryczne, druk i dystrybucja serii publikacji na zlecenie CRZL: WYG International Sp. z o.o. ISBN (seria) (24) Skład: AgrafKa Sp. z o.o. Publikacja bezpłatna Nakład: 3000 egzemplarzy Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

4 Słowo wstępne Oddajemy do rąk Czytelników serię publikacji będących efektem pracy ekspertów i specjalistów z zakresu polityki społecznej, w szczególności pomocy społecznej. Celem niniejszej serii było przybliżenie najważniejszego dorobku teoretycznego i praktycznego państw Europy Zachodniej i USA w zakresie nowatorskich koncepcji i metod prowadzenia pracy socjalnej. Chodziło o przybliżenie nie tylko rozwiązań i teorii zupełnie nowych także w tamtych krajach, ale także i takich, które już zdążyły okrzepnąć i były poddawane wielostronnym ocenom, choć w naszym kraju wiele z nich wciąż pozostaje nieznanymi lub niedocenianymi. Część publikacji dotyczy nowych rozwiązań, co prawda już funkcjonujących w naszych realiach, jednak często realizowanych jedynie w ramach pojedynczych projektów, wartych jednak szerszego upowszechniania, adoptowania i testowania w polskich warunkach. Przykładem może tu być chociażby tworzenie sieci franszyzy społecznej czy asystentury dostępnej w różnych sferach życia osób z niepełnosprawnością. Adresatami opracowań są przede wszystkim praktycy, działający w jednostkach pomocy społecznej i realizujący jej ustawowe cele. Szczególnie ważnymi odbiorcami są pracownicy socjalni, których chcemy wyposażyć w nowe informacje oraz dostarczyć im wiedzy, która może zaowocować nowymi przedsięwzięciami, podejmowanymi przez nich w społecznościach lokalnych. Pracownicy socjalni w naszym kraju są bowiem grupą zawodową, której powierzono w ostatnich latach wiele zadań z zakresu pomocy społecznej, nie zawsze jednak wyposażając ich w odpowiednie i niezbędne do ich realizacji instrumenty. Najważniejszym zadaniem pracowników socjalnych jest wsparcie słabszych grup społecznych w pokonywaniu ich problemów: w wychodzeniu z ubóstwa, izolacji społecznej i nieporadności życiowej. Od sposobu zdefiniowania problemu, z którym boryka się człowiek adresat przedsięwzięć podejmowanych w sferze pracy socjalnej, przyjętej wobec niego postawy (paternalistycznej bądź partnerskiej), dostrzegania całego kontekstu sytuacyjnego, często wiele zależy. Pracownik socjalny może w swojej pracy pełnić wiele ról - być coachem, doradcą, brokerem, pośrednikiem, mediatorem, negocjatorem bądź inicjatorem aktywności lokalnej. Aby unikać zrutynizowanego działania i jednocześnie zwiększać kompetencje zawodowe pracowników socjalnych potrzebna jest szeroka wiedza w zakresie różnorodności metod ich pracy, obowiązujących standardów, znaczenia tworzenia sieci wsparcia koleżeńskiego, eksperckiego, superwizyjnego zarówno nieformalnego, jak i ujętego w zasady współpracy, które można i należy wypracowywać lokalnie, także z reprezentantami innych instytucji. 3

5 Praca z dziećmi, młodzieżą i rodzinami W jaki sposób pracownicy instytucji pomocy społecznej mogą zatem towarzyszyć swoim klientom, beneficjentom, podopiecznym? Jak mogą wspomagać proces ich powrotu do życia w rodzinie i społeczeństwie, nauczyć dbania o istotne relacje międzyludzkie, odpowiedzialności za własny los, pokonywania lęków związanych z podejmowaniem nowych zobowiązań, wskazywać drogi wyjścia z sytuacji kryzysowych? Która z ról, w danym czasie, będzie najodpowiedniejsza w tym konkretnym, indywidualnym przypadku? Ufamy, że na te i wiele innych pytań, pracownicy znajdą odpowiedzi w przekazanych im publikacjach. W polityce społecznej, w tym pomocy społecznej, coraz częściej zwraca się uwagę na efektywność i racjonalność podejmowanych działań. Zawsze zbyt mała ilość dostępnych środków finansowych w stosunku do zwiększającej się wciąż skali potrzeb, wymusza szukanie i podejmowanie prób implementowania na grunt społeczny rozwiązań wcześniej kojarzonych głównie z biznesem, pochodzących z teorii zarządzania. Od pracownika socjalnego wymaga się umiejętności menadżerskich, jego zadaniem jest zarządzanie przypadkiem, generowanie zmiany. Wymaga się od niego znajomości instrumentów nowego zarządzania publicznego oraz rozumienia uwarunkowań decydujących o skuteczności ich stosowania, prowadzących do wpisywania się na trwałe w pejzaż lokalnych partnerstw publiczno prywatnych. Opublikowane opracowania mogą być wreszcie użytecznym narzędziem dla innych aktorów polityki społecznej: polityków wyznaczających jej instytucjonalne ramy, naukowców i badaczy spierających się o zasadność przyjmowania za obowiązujące takich, a nie innych paradygmatów, wyznaczających cele i sposoby ich realizacji, a także samych uczestników życia społecznego. Nie chodzi o to, aby działać na rzecz osób i grupy, czy wobec jakichś problemów, lecz z osobami i grupami, będącymi często niewykorzystanym potencjałem dla samych siebie i swoich środowisk. Przedstawiana Państwu Nowa Praca Socjalna ma szansę stać się źródłem inspiracji dla przedstawicieli wielu środowisk zaangażowanych w realizację zadań z zakresu pomocy społecznej. Zachęcam do lektury. dr hab. Olga Kowalczyk prof. UE Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu 4

6 Od Rady Redakcyjnej Przedstawiamy Państwu ważną serię wydawniczą, która została zatytułowana jako Nowa Praca Socjalna wskazując na jej innowacyjny, często nowatorski charakter. Seria składa się z trzydziestu publikacji dwudziestu przygotowanych przez wybitnych polskich ekspertów i praktyków, zajmujących się zagadnieniami pomocy społecznej i pracy socjalnej oraz dziesięciu, które zostały przetłumaczone z języka angielskiego i ukazują aktualny dyskurs międzynarodowy w omawianej problematyce. Celem serii poświęconej nowym zagadnieniom lokalnej polityki społecznej, szczególnie w aspekcie systemu pomocy społecznej i pracy socjalnej, jest popularyzacja w Polsce nowych metod i instrumentów wsparcia społecznego oraz ukazanie aktualnych zagadnień instytucjonalno-organizacyjnych oraz prawnych, które kształtują ramy dla działań pracownika socjalnego i środowiskowego. Treść publikacji niewątpliwie wzbogaca istniejący w Polsce dorobek intelektualny, zarówno naukowy jak i praktyczny, który musi być jednak stale uzupełniany przez nowości płynące z naszych doświadczeń 25 lat transformacji, ale także z rozwiązań, które sprawdziły się w krajach o rozwiniętych systemach zabezpieczenia społecznego. Aby właściwie ocenić w jakim miejscu rozwoju pracy socjalnej, czy szerzej pomocy społecznej, jesteśmy w Polsce, musimy mieć punkty odniesienia w innych państwach, które funkcjonują w różnych modelach polityki społecznej. Wybór publikacji do druku miał charakter otwartego konkursu, do którego przystępowali eksperci z różnych środowisk akademickich oraz instytucji praktyki społecznej. Dziesięcioosobowa Rada Redakcyjna, składająca się z przedstawicieli nauki oraz instytucji pomocy społecznej, podczas swych posiedzeń oceniała merytoryczne uzasadnienie i cel pracy, strukturę książki oraz jej metodologię z bibliografią. Ważnym aspektem wyboru opracowań do publikacji była ich innowacyjność i nowatorskie podejście, chociaż nie oznacza to, że wszystkie książki prezentują tylko i wyłącznie nowe podejście do zagadnień pracy socjalnej. Siłą wsparcia społecznego jest także istniejąca tradycja i dorobek, który także docenialiśmy łącząc to co wartościowe z przeszłości z tym co konieczne w przyszłości. Daje się to szczególnie zauważyć w niektórych publikacjach, które wskazują na istniejący współcześnie renesans sprawdzonych idei, rozwiązań i metod. 5

7 Praca z dziećmi, młodzieżą i rodzinami Wszystkie publikacje wydane w ramach serii były recenzowane przez trzech niezależnych ekspertów specjalistów z zakresu polityki społecznej, pomocy społecznej i/lub pracy socjalnej. Recenzenci byli wybrani przez Radę Redakcyjną w procedurze konkursowej są to wybitni specjaliści z obszarów: nauki i praktyki, najczęściej dobrze znani w środowisku polityków społecznych. Nierzadko recenzje były bardzo wnikliwe i krytyczne, co skutkowało koniecznością dokonywania uzupełnień i poprawek. Kilka publikacji po recenzjach Rada Redakcyjna odrzuciła. Wydaje się, że istotną wartością całej serii jest to, że z jednej strony ukazuje ona teoretyczne i praktyczne wątki pracy socjalnej z konkretnym typem klienta lub społecznością lokalną; a z drugiej, że prezentuje szersze powiązania pracy socjalnej z takimi zagadnieniami jak przedsiębiorczość społeczna, nowe zarządzanie publiczne i governance czy wreszcie ukazuje swe silne związki z koncepcją empowerment. Ukazanie międzynarodowych doświadczeń w realizacji pracy socjalnej jest dodatkowym ładunkiem intelektualnym, który poszerza naszą wiedzę o rozwiązaniach w innych welfare states. Jako Rada Redakcyjna zachęcamy wszystkich pracowników systemu pomocy społecznej, w tym pracowników socjalnych, działaczy społecznych oraz decydentów do zapoznania się z treścią rekomendowanych przez nas i opublikowanych publikacji. Mamy nadzieję, że znajdziecie Państwo w części z nich inspirujące wątki teoretyczne i praktyczne, które przydadzą się Państwu w życiu zawodowym. Życzymy miłej lektury! dr hab. Mirosław Grewiński prof. WSP Przewodniczący Rady Redakcyjnej 6

8 Rada Redakcyjna: dr hab. Mirosław Grewiński, prof. WSP Przewodniczący Rady Redakcyjnej prorektor Wyższej Szkoły Pedagogicznej im. Janusza Korczaka w Warszawie dr Ewa Flaszyńska Dyrektor Ośrodka Pomocy Społecznej Dzielnicy Bielany m. st. Warszawy mgr Hanna Gumińska Starszy Specjalista Pracy Socjalnej, Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Słupsku dr hab. Jolanta Grotowska-Leder, prof. UŁ Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny, Uniwersytet Łódzki mgr Barbara Kamińska-Skowronek Kierownik Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Tyszowcach prof. zw. dr hab. Janusz Kirenko Wydział Pedagogiki i Psychologii Uniwersytetu Marii Curie- Skłodowskiej w Lublinie mgr Danuta Koczkodaj Starszy Specjalista Pracy Socjalnej, Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Słupsku mgr Krzysztof Kratofil Starszy Specjalista Pracy Socjalnej, Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Tarnowskich Górach dr hab. Jerzy Krzyszkowski, prof. UŁ Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny, Uniwersytet Łódzki dr Anna Zasada-Chorab Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Janusza Korczaka w Warszawie, Wydział Nauk Społeczno-Pedagogicznych w Katowicach i Kolegium Pracowników Służb Społecznych w Czeladzi Zespół Projektu Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich: dr Adam Krzyżanowski Kierownik Projektu mgr Andrzej Bogdański Sekretarz Projektu Dominika Szeląg Ekspert ds. e-learningu Zespół realizacyjny WYG International Sp. z o.o.: mgr inż. Ewa Płodzień-Pałasz Kierownik Projektu dr Monika Miedzik Ekspert merytoryczny dr Jarosław Pichla Ekspert merytoryczny 7

9

10 Spis treści SŁOWO WSTĘPNE... 3 OD RADY REDAKCYJNEJ PRACA Z DZIEĆMI, MŁODZIEŻĄ I RODZINAMI KONTEKST POLITYCZNY Struktura rządu w Wielkiej Brytanii Agencje rządowe Struktura rządu w Anglii Proces polityczny Decentralizacja Władze lokalne Wdrażanie polityki Rozwój usług świadczonych na rzecz dzieci, młodzieży i rodzin Reformy Nowej Prawicy Ustawa o Prawach Dziecka z 1989 roku Reformy Nowej Prawicy Menedżeryzm i nadzór Usługi dla dzieci według Laburzystów zmieniony kierunek czy kontynuacja Nowej Prawicy? Co przyniesie przyszłość? Literatura uzupełniająca ZMIENIAJĄCE SIĘ DZIECIŃSTWO, ZMIENIAJĄCE SIĘ RODZINY Bardzo krótka historia dzieciństwa Zmiany międzypokoleniowe Śmierć dzieciństwa Status ekonomiczny dzieci i dzieciństwa Trzy światy kapitalizmu społecznego według Esping-Andersena (1990) Fox Harding i pozycje wartości Zmieniająca się rola płci Psychologiczne aspekty dzieciństwa Odporność i przemiany Relacje, uprawnienia i praktyka Wnioski Literatura uzupełniająca PRACA Z RODZICAMI Kształtowanie kompetentnych rodziców Etyka opieki

11 Praca z dziećmi, młodzieżą i rodzinami 3.3. Praca z ojcami Praca uwzględniajaca różnice kulturowe Reagowanie na zaniedbanie Literatura uzupełniająca UBÓSTWO JAKO ZAGADNIENIE SPOŁECZNE I POLITYCZNE Co oznacza termin ubóstwo? Ubóstwo bezwzględne Ubóstwo względne Rozwijanie działań politycznych mających na celu zwalczanie ubóstwa i problemów ekonomicznych Ponowne odkrycie problemu ubóstwa i reakcja ze strony współdziałających instytucji Obszary ubóstwa zwalczanie niedostatku w obrębie dzielnicy Władze lokalne przejmują pozycję lidera Jeśli ludzie są źródłem problemu, powinni być też przyczyną jego rozwiązania Od grupy sąsiedzkiej do wspólnoty Dlaczego podejście oparte na współdziałaniu okazało się nieskuteczne w walce z ubóstwem? Wnioski Literatura uzupełniająca ZDROWIE ORAZ DOBRE SAMOPOCZUCIE DZIECI I MŁODZIEŻY Zdrowie oraz dobre samopoczucie dzieci i młodzieży Raport Achesona Wpływ ubóstwa i nierówności na stan zdrowia Nierówności zdrowotne: wieloaspektowy problem Zdrowie i ubóstwo wśród dzieci Niekorzystna sytuacja w niekorzystnej sytuacji Zdrowie psychiczne Zdrowie i postrzeganie nierówności Poszukiwanie rozwiązań Dzieci, rodziny i zdrowy styl życia: gdzie się teraz znajdujemy? Literatura uzupełniająca WSŁUCHIWANIE SIĘ W GŁOS DZIECI W PLACÓWKACH OŚWIATOWYCH Historyczna konstrukcja dzieciństwa Konwencja Narodów Zjednoczonych o Prawach Dziecka Status ucznia placówek edukacyjnych Rady Szkół Wsłuchiwanie się w opinie dzieci w placówkach edukacyjnych Zastrzeżenia dotyczące skuteczności działania Rad Szkół Inne strategie w zakresie wsłuchiwania się w głos młodzieży w placówkach edukacyjnych Kształtowanie charakteru

12 Spis treści 6.9. Każde Dziecko jest Ważne Kwestie ochrony dzieci Wnioski Literatura uzupełniająca OD ASEKURACJI DO OCHRONY Kontekst historyczny Ustawa o Prawach Dziecka z 1989 roku Przekierowana debata Victoria Climbié, Lord Laming i Każde Dziecko jest Ważne (Every Child Matters) Strategie wczesnych interwencji Wczesna interwencja a ochrona bezpieczeństwa dziecka Wnioski Literatura uzupełniająca INTERPRETACJA ZAGROŻEŃ: CZYNNIKI, LĘKI I OCENA SYTUACJI Społeczności ryzyka Typologia ryzyka Pojęcie osądu Osobiste wartości i przekonania Polityka i ustawodawstwo Profesjonalne podejście Interpretacja zebranych materiałów (dowodów) Konteksty regionalne i lokalne Przemyślenia podsumowujące Literatura uzupełniająca KSZTAŁTOWANIE ROZWOJU DZIECKA Konceptualizacja rozwoju Teoretyczne perspektywy Konteksty historyczne i kulturowe Obserwacja rozwoju Komunikacja i symbolizacja Teoria przywiązania Wnioski Literatura uzupełniająca BADANIA REALIZOWANE Z DZIEĆMI, MŁODZIEŻĄ I RODZINAMI Badania skoncentrowane na dziecku Etyka i dzieci Świadoma zgoda Kwestie metodologiczne Badania ilościowe

13 Praca z dziećmi, młodzieżą i rodzinami Badania jakościowe Triangulacja, rzetelność i ważność Rola dzieci i młodzieży w analizie i upowszechnianiu badań Podsumowanie Literatura uzupełniająca ROZWIJANIE WŁASNYCH KOMPETENCJI ZAWODOWYCH Praktyka refleksyjna Indywidualne różnice i dyspozycje Umiejętności w miejscu pracy Uczenie się w miejscu pracy Konstruowanie tożsamości zawodowych i ich wpływ na praktykę zawodową Wnioski Literatura uzupełniająca DOKĄD ZMIERZAMY BIBLIOGRAFIA

14 Graham Brotherton 1. PRACA Z DZIEĆMI, MŁODZIEŻĄ I RODZINAMI KONTEKST POLITYCZNY Celem niniejszego rozdziału jest: Analiza pojęcia polityka w kontekście funkcjonowania dzieci, młodzieży i rodzin oraz kształtowania przez rząd jego zakresu. Rozważenie, jak polityka ewoluowała w ostatnich latach. Zbadanie skutków działania obecnej polityki w odniesieniu do osób pracujących z dziećmi, młodzieżą oraz rodzinami. Żadna z osób pracujących z dziećmi, młodzieżą i rodzinami nie może uciec od polityki każde miejsce pracy można rozpatrywać z punktu widzenia określonego kontekstu politecznego, odnoszącego się do zagadnień związanych ze zdrowiem, bezpieczeństwem, ochroną dzieci i młodzieży czy też równych szans edukacyjnych. Polityka w głównej mierze funkcjonuje na dwóch poziomach: lokalnym, do którego odnosi się niniejsze opracowanie, jak i krajowym, obejmującym szeroki wachlarz idei i kwestii politycznych dotyczących Spraw Każdego Dziecka i Każdej Osoby Młodej 1. Lokalna polityka regulująca codzienną praktykę jest odzwierciedleniem obaw i priorytetów polityki krajowej. Polityka odnosząca się do dzieci, młodzieży i rodzin stanowi więc obszar zasad społecznych, które mogą być opisane jako badanie sposobu, w jaki rządy starają się wpływać na życie społeczne. W związku z tym, każda osoba działająca w tym obszarze może być postrzegana jako pracująca na arenie politycznej. Stąd, jednym z głównych zagadnień niniejszego rozdziału oraz całej książki jest zrozumienie roli osoby pracującej z dziećmi, młodzieżą i rodzinami w połączeniu z kontekstem politycznym, regulującym liczne kwestie na polu teorii i praktyki. W celu zrozumienia sposobu, w jaki tworzona jest polityka, musimy pokrótce przyjrzeć się sposobowi działania rządu w Wielkiej Brytanii, ze szczególnym odniesieniem do Anglii. 1 Ewa Krzaklewska (Uniwersytet Jagielloński): ( ) tak naprawdę mamy problem z samą definicją osoby młodej: kto jest osobą młodą? Analizując istniejące polityki, osoba która się uczy, jest młoda, osoba pracująca dorosła (chyba że wykonuje staż). Jak osoba posiada dziecko, to też jest dorosła. Głos w dyskusji poświęconej RELACJOM MIĘDZYPOKOLENIOWYM, [w:] Polska w Europie. Przyszłość demograficzna. Sesja inauguracyjna, pod red. Z. Strzeleckiego, A. Potrykowskiej, Rządowa Rada Ludnościowa, Warszawa 2012, s Definicja (o charakterze regulacyjnym) osoby młodej, zaproponowana przez ministra Kosiniaka-Kamysza (Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej), ( ) obejmie wszystkich do 30. roku życia. To konieczna zmiana, bo wielu młodych uczy się coraz dłużej i później wchodzą na rynek pracy. Dzięki temu urzędy będą mogły pomóc większej grupie osób, Zob.: art, 5543,6474,2lata-reforma-urzedow-pracy.html. 13

15 Praca z dziećmi, młodzieżą i rodzinami 1.1. Struktura rządu w Wielkiej Brytanii Jedną z kluczowych cech brytyjskiego rządu, szczególnie w Anglii, jest fakt, iż jest on bardzo scentralizowany, nawet biorąc pod uwagę niedawne działania decentralizacyjne (opisane w dalszej części tego rozdziału). Oznacza to, że rząd, a przede wszystkim premier, posiadają szerokie uprawnienia i zdolność do wywierania znaczącego wpływu na politykę. Istnieje szereg argumentów, które za tym przemawiają. Po części wynika to ze sposobu, w jaki rząd jest wybierany. System większościowy, zakładający wybór parlamentarzystów na podstawie liczby głosów w okręgach wyborczych sprawia, że skuteczny rząd będzie prawie zawsze pochodził z jednej spośród dwóch partii: Pracy i Konserwatywnej. Daje to liderom tych partii szerokie uprawnienia, jako że w efekcie kariera polityczna jest zależna od osiągnięcia sukcesu w ramach hierarchii partyjnej. Efekt taki jest wzmacniany zwłaszcza przez fakt, że premier (mający bliskich współpracowników/doradców) posiada szerokie uprawnienia do sprawowania patronatu, czyli zdolność do powoływania osób na stanowiska zarówno w rządzie, jak i agencjach rządowych (patrz poniżej). Rządy reprezentujące wszystkie ugrupowania polityczne były i są oskarżane o powoływanie swoich ludzi do pełnienia znaczących ról w różnego rodzaju agencjach, choć w ciągu ostatnich kilku lat wprowadzono bardziej transparentny proces selekcji Agencje rządowe Jest to termin używany w odniesieniu do organizacji, które są powiązane z rządem (często przez finansowanie), lecz nie są organizacyjnie częścią rządu. Być może najważniejszą z nich dla osób pracujących z dziećmi, młodzieżą i rodzinami jest Ofsted 2, która mimo oficjalnego miana urzędu zajmującego się kontrolą instytucji oświatowych, w rzeczywistości reguluje nie tylko edukację, lecz także opiekę społeczną i powiązane z tego typu działalnością usługi dla dzieci i młodzieży. W ramach podstawowych wiadomości na temat roli Ofsted, warto zgłębić istotę działań nastawionych na pracę z dziećmi i młodzieżą, jak i procedur przeprowadzania inspekcji 3. Korzystanie z pomocy agencji w celu realizacji przyjętej polityki ma również swoich przeciwników, którzy podkreślają fakt, że agencje te nie są bezpośrednio odpowiedzialne za lokalnych lub krajowych wyborców, w sposób, w jaki są z nimi powiązane rządy i władze lokalne Struktura rządu w Anglii Świat polityki dzieli się na trzy części: władzę wykonawczą, władzę ustawodawczą i władzę sądowniczą. Władza wykonawcza składa się z osób, które posiadają uprawnienia do podejmowania decyzji; tj. Premiera, Rady Ministrów oraz osób, które im doradzają. W znaczeniu politycznym jest to miejsce, w którym polityka jest pobudzana do życia, gdzie swoje źrodło mają nowe idee politeczne. 2 Office for Standards in Education, Children s Services and Skills instytucja pozarządowa nadzorująca na terenie Anglii (na obszarze całego Zjednoczonego Królestwa działają analogiczne organizacje), na zlecenie władz, działania instytucji publicznych i niepublicznych (korzystających ze środków publicznych) na polu edukacji, opieki nad dziećmi i rozwoju uzdolnień. 3 Zob.: 14

16 Praca z dziećmi, młodzieżą i rodzinami kontekst polityczny Władza ustawodawcza składa się z dwóch Izb Parlamentu Izby Gmin i Izby Lordów. Jest to miejsce, gdzie polityka zwłaszcza, ta wymagająca zmian w prawie jest omawiana, a czasem zmieniana. Wszystkie potencjalne zmiany prawa muszą przejść szereg odczytów w obu Izbach, jak również kilka etapów pracy w komisjach parlamentarnych, podczas których są szczegółowo badane pod względem legislacyjnym. Mimo, że proces ten nie prowadzi do bezpośrednich zmian, ważne jest, aby pamiętać, że rząd wywiera znaczny wpływ na jego przebieg, ponieważ tworzy harmonogram odczytów i decyduje o składzie komisji, która rozpatruje zmiany legislacyjne. Władza sądownicza to wysocy rangą sędziowie, którzy są odpowiedzialni za definiowanie sposobu działania ustawodawstwa w praktyce poprzez tworzenie prawa zwyczajowego będącego podstawą dla późniejszych wyroków. Wytyczne Frasera (czasem nazywane Kompetencją Gillicka), o których mowa w dalszej części rozdziału, są tego przykładem. Ważne jest, aby zauważyć, że zdolność rządu do przygotowania i wprowadzania ustaw jest w dużym stopniu zależna od większości głosów w parlamencie. Im więcej głosów, tym łatwiej utrzymać kontrolę nad procesem opisanym powyżej. W ciągu ostatnich 30 lat lub więcej, rządy często cieszyły się znaczną większością głosów i dlatego też były w stanie wprowadzać radykalne zmiany. Przejdziemy teraz do omówienia sposobu rozwijania polityki przez rządy Proces polityczny Ćwiczenie Tradycyjny proces polityczny rozpoczyna się rządowym przedłożeniem dokumentu konsultacyjnego w formie Zielonej Księgi, do którego organizacje mogą się następnie odnieść. Zielone Księgi często zawierają szereg opcji, które są następnie realizowane lub porzucane na podstawie odpowiedzi zainteresowanych stron. Po Zielonych Księgach stosowane są Białe Księgi, które zawierają bardziej precyzyjne propozycje. Po konsultacji w sprawie Białych Ksiąg, rząd tworzy projekt ustawodawczy, tj. projekt ustawy, który następnie jest uwzględniany w procesie opisanym powyżej. Pod koniec tego procesu, projekt ustawy staje się nowym aktem prawnym lub ustawą. W ramach jednego z ostatnich przykładów procesu legislacyjnego, który odnosi się do zagadnień pracy z dziećmi, młodzieżą i rodzinami, jest Zielona Księga z 2003 roku, dotycząca przyszłości usług świadczonych dla dzieci w świetle sprawozdania Laming w związku ze śmiercią Victorii Climbié (omówionej szczegółowo w Rozdziale 7). Był to projekt o nazwie Każde dziecko jest ważne (Every Child Matters). Po zakończeniu procesu legislacyjnego, Zielona Księga stała się podstawą dla przygotowania Ustawy o Prawach Dziecka z 2004 roku. Aktualne dokumenty konsultacyjne znajdują się na stronach internetowych odpowiednich służb rządowych (Ministerstwa Zdrowia, Ministerstwa ds. Dzieci, Szkół i Rodzin, Rządu Szkockiego oraz Walijskiego Zgromadzenia Narodowego). Prosimy o zapoznanie się z odnośnymi dokumentami konsultacyjnymi. Jeżeli istnieją dokumenty, które szczególnie Cię interesują, pomyśl jak możesz się do nich odnieść, zarówno indywidualnie, w grupie studenckiej lub w grupie współpracowników. 15

17 Praca z dziećmi, młodzieżą i rodzinami Ważne jest, aby podkreślić, że nie wszystkie nowe akty prawne powstają w ten sam sposób, gdyż niektóre projekty nie wymagają wprowadzania zmian w prawie i są następstwem rządowych zaleceń lub wskazówek przekazywanych lokalnym władzom w postaci wytycznych. Zmiana sposobu udzielania finansowania może być również wykorzystywana do zmiany kierunku polityki. Na stronie internetowej znajduje się ilustracja do procesu wprowadzania zmian w prawie, jak również informacje dotyczące wielu innych aspektów odnoszących się do stanowienia prawa. Mimo, że rola władz lokalnych w bezpośrednim świadczeniu usług maleje, pozostają one nadal ważnymi zleceniodawcami zadań z zakresu opieki nad dziećmi. Tego rodzaju dywersyfikacja odpowiedzilaności, będąca podstawą kreowania polityki oraz wykorzystywania agencji pozarządowych, jako kluczowego elementu realizacji zadań z zakresu polityki, został opisany, jako przejście od uogólnionych działań rządu do szerszego pojęcia zarządzania. Mieszana gospodarka dobrobytu Jedna z kluczowych zdobyczy w sposobie świadczenia usług dla dzieci, młodzieży i rodzin ulegała zmianom w ciągu ostatnich 20 lat i przybrała formę niezależną od państwa (realizowaną przez NHS 4 lub władze lokalne). Obecnie głównymi dostawcami usług są firmy prywatne lub organizacje non-profit (charytatywne, społeczne, wyznaniowe, itp.). Są one sybwencjonowane i nadzorowane przez państwo w ramach świadczenia zakontraktowanych usług dla końcowego odbiorcy Decentralizacja Jedną z kluczowych zmian w ostatnich kilku latach było wprowadzenie decentralizacji, co doprowadziło do powstania Parlamentu Szkockiego i Walijskiego Zgromadzenia Narodowego oraz do przeniesienia uprawnień do tego nowego szczebla władzy. W przypadku Parlamentu Szkockiego obejmuje to pełną odpowiedzialność za kwestie świadczenia usług dla dzieci. W odniesieniu do Walijskiego Zgromadzenia Narodowego pojawia się duża zbieżność z Parlamentem Wielkiej Brytanii, lecz polityka walijska wyraźnie różni się w pewnych obszarach. Z politycznego punktu widzenia, jedną z najbardziej interesujących implikacji decentralizacji jest pojawienie się wielu konkurencyjnych strategii prowadzenia polityki świadczenia usług dla dzieci w różnych częściach Wielkiej Brytanii. Obecnie jest to najbardziej widoczne w obszarze polityki prowadzonej wobec dzieci i młodzieży, czego efektem są zróżnicowane kompetencje Rzeczników Praw Dziecka w Anglii, Szkocji, Walii i Irlandii Północnej. Istnieje również szereg innych kwestii odnoszących się na przykład do badania i struktury programów nauczania, zwłaszcza w pierwszych latach kształcenia. 4 Zob.: 16

18 Praca z dziećmi, młodzieżą i rodzinami kontekst polityczny Ćwiczenie Zapoznaj się ze stronami internetowymi czterech rzeczników praw dziecka, które można łatwo znaleźć za pośrednictwem dowolnej wyszukiwarki. Zwróć uwagę na różnice w charakterystyce ról i możliwościach działania, jakie wystęują pomiędzy poszczególnymi rzecznikami. Co może tłumaczyć te różnice? Jakie są ich możliwości działania? 1.6. Władze lokalne W Szkocji i Walii struktura władz lokalnych jest dość prosta. Składa się ona z systemu organów jednolitych : pojedyncza warstwa władz lokalnych, w której wszyscy rządzący mają te same role i zobowiązania. W przypadku Anglii, system (głównie z przyczyn historycznych, ale także z powodu działań reformatorskich) jest bardziej złożony; niektóre obszary Anglii (głównie duże tereny miejskie) mają władze jednolite, podczas gdy inne obszary posiadają dwustopniowy system władz okręgowych i powiatowych. W tym przypadku odpowiedzialność za świadczenie usług na rzecz dzieci spoczywa na władzach powiatowych. Rola władz lokalnych w zakresie świadczenia usług dla dzieci, młodzieży i rodzin została zmodyfikowana na wiele sposobów. Po pierwsze, nastąpiło przejście do systemu niepublicznych organizacji, integrującego zarządzanie edukacją, opieką społeczną i innymi usługami socjalnymi dla dzieci i młodzieży. Po drugie, w przypadku wielu usług, na przykład tych udzielanych na wczesnych etapach kształcenia, czy w zakresie wsparcia dla rodziny lub opieki społecznej dla dzieci, nastąpiło odejście od bezpośrednich świadczeń na rzecz zakupów rzeczowych i działalności koordynacyjnej z usługami świadczonymi przez organizacje socjalne lub prywatne, choć nadal istnieją znaczące różnice w ilości bezpośrednio gwarantowanych usług pomiędzy władzami lokalnymi. Po trzecie, w edukacji nastąpiły zmiany (zakładające realizację akademickiego stylu kształcenia), w przypadku których organizacje pozarządowe odgrywają znacznie większą rolę w procesie edukacji państwowej Wdrażanie polityki W procesie wdrażania założeń polityki, rządy mają szereg potężnych instrumentów dających gwarancję, że przyjęta polityka zadziała w zaplanowany sposób. Pierwszym z nich są finanse. Rząd centralny dostarcza większą część pieniędzy (pochodzących z podatków krajowych; podatku dochodowego; podatku VAT oraz z ubezpieczenia społecznego, następnie lokalnie dystrybuowanych), która jest wykorzystywana przez władze lokalne do świadczenia usług, co często odbywa się za pośrednictwem ukierunkowanego finansowania (subwencje), które może być wykorzystywane tylko do określonych celów. Drugim ze sposobów za sprawą których rząd centralny może kontrolować politykę, jest wykorzystanie zapisów prawa do tworzenia obowiązków ustawowych, których wykonywanie należy do zakresu odpowiedzialności władz lokalnych na przykład, gwarantowanie różnego rodzaju usług na rzecz szeroko pojmowanej ochrony dzieci. Trzecią opcją będącą do dyspozycji rządu centralnego jest przyznawanie władzom lokalnym uprawnień do pełnienia określonych funkcji. Znaczna część przepisów dotyczących opieki 17

19 Praca z dziećmi, młodzieżą i rodzinami pozaszpitalnej działa na gruncie tego typu upoważenienia, a to daje władzom lokalnym większą swobodę w zaspokajaniu potrzeb mieszkańców w tej sferze. W wielu przypadkach wykorzystywanie uprawnień wynika z wytycznych i standardów, które same w sobie tworza dość jasne ramy, zgodnie z którymi muszą funkcjonować agencje (na przykład Every Child Matters 5 ). To z kolei jest powiązane z głównym narzędziem będącym w gestii rządu, którym jest korzystanie z pomocy inspektoratów, takich jak Ofsted w celu kontroli usług, co zostało szerzej omówione w dalszej części Rozwój usług świadczonych na rzecz dzieci, młodzieży i rodzin XIX wiek może być postrzegany jako czas, w którym pojawił się rozpoznawalny wzór lub system usług dla dzieci, młodzieży i rodzin. Kluczowe elementy zarysowanej procedury pochodziły z działań organizacji charytatywnych, takich jak Barnardos, która rozwinęła się bardzo szybko w drugiej połowie XIX wieku, zapewniając miejsca dla dzieci w sierocińcach (choć tylko stosunkowo niewielki odsetek dzieci w tych ośrodkach to sieroty naturalne). Od 1906 roku nacisk ten był kładziony na zwiększoną interwencję państwa, jako że nowy liberalny rząd wprowadził szereg środków, które są nadal postrzegane jako kluczowe elementy istniejącego systemu: posiłki szkolne, ustawodawstwo przeciwko zaniedbywaniu dzieci, wprowadzenie pielęgniarek szkolnych oraz środowiskowych, jak również reforma edukacji, wprowadzająca realizację programu powszechnego nauczania na poziomie podstawowym. Przede wszystkim została uchwalona Ustawa o Prawach Dziecka z 1908 roku, która po raz pierwszy mogła być postrzegana jako próba zdefiniowania w sensie ogólnym roli rodziców w wychowywaniu dzieci. Podczas II Wojny Światowej rząd zlecił starszemu urzędnikowi państwowemu, Williamowi Beveridge, aby zapoznał się z pracami roboczymi nad systemem świadczeń. Raport Bevridge a nieco przekroczył założoną objętość i wzywał do reformy systemu opieki społecznej, argumentując, że połączony charakter problemów dotyczących na przykład ubóstwa i bezrobocia wymaga komplementarnej odpowiedzi. Raport Beveridge a zatytułowany Ubezpieczenie Społeczne i Usługi Pomocnicze, opublikowany w 1942 roku, stanowił skuteczny plan działań państwa opiekuńczego i stworzył bazę programu, z którym Partia Pracy (z większościowym poparciem opozycyjnej Partii Konserwatywnej) postanowiła pójść do wyborów powszechnych pod koniec II Wojny Światowej, obiecując wdrożyć wszystkie rekomendacje Beveridge a. Jedyny punkt z raportu Beveridge a, który został wdrożony przed wyborami, to jego propozycje dla edukacji, które stworzyły podstawę do powstania Ustawy o Edukacji w 1944 roku, wraz z wprowadzeniem jednolitego systemu kształcenia dla liceów ogólnokształcących i nowoczesnych szkół średnich, który ukształtował całą późniejszą politykę edukacyjną. Wybory powojenne doprowadziły do miażdżącego zwycięstwa Partii Party. Po raz pierwszy partia ta cieszyła się zdecydowaną większością w Parlamencie, a propozycje Beveridge a stały się podstawą do daleko idącej reformy społecznej w zakresie zdrowia, świadczeń i usług społecznych, tym samym tworząc merytoryczne i organizacyjne ramy dla usług, które w dużej mierze obowiązują do dziś. Po części, Publiczna Służba Zdrowia (National Health Service NHS) funkcjonowała już 5 Zob.: 18

20 Praca z dziećmi, młodzieżą i rodzinami kontekst polityczny w czasie wojny, jako Służba Zdrowia, tworząca skoordynowany system przygotowany z myślą o sprostaniu wymaganiom czasów wojny. Gdy NHS została formalnie utworzona w 1948 roku, nastąpiła decydująca zmiana, zapewniająca kobietom i dzieciom po raz pierwszy pełny dostęp do opieki zdrowotnej. Stało się to możliwe dzięki wprowadzonemu systemowi podstawowej opieki zdrowotnej, integrującemu różne dotychczasowe rozwiązania w zakresie świadczenia usług szpitalnych i profilaktycznych. W zakresie opieki społecznej, rząd ustanowił zarówno Departament Opieki Społecznej dla Dorosłych oraz dla Dzieci (Welfare Department for Adults and the Children s Department), dając sygnał, że państwo po raz pierwszy znacząco zaangażowało się w świadczenie opieki społecznej. W tym czasie wprowadzono wiele usług, które obecnie stanowią główny nurt wsparcia socjalnego, takich jak pomoc mieszkaniowa i ochrona dzieci. Wdrożono Ustawę o Prawach Dziecka z 1948 roku, która podobnie jak wiele podobnych regulacji była bezpośrednią reakcją na tragedię. W tym przypadku była to śmierć 13-letniej Dennis O Neill, która została zamordowana przez swoich rodziców zastępczych. Ustawa o Prawach Dziecka z 1948 roku doprowadziła do tego, że każdy organ lokalny miał obowiązek w sytuacjach wymagających tego typu interwencji powołania Kuratora dla Dzieci (Children s Officer), a także przyczyniła się do rozwoju usług świadczonych na rzecz dzieci w każdej instytucji lokalnej. W 1970 roku, lokalne Departamenty Opieki Społecznej dla Dzieci ( Children s and Welfare Departments) zostały połączone w Wydziały Opieki Społecznej (Social Services Departments), lecz niemalże od razu zostały skrytykowane w raporcie w sprawie śmierci Marii Colwell (szerzej omówionej w Rozdziale 7). Kolejnym istotnym elementem propozycji Beveridge a były jego plany restrukturyzacji systemu świadczeń, które okazały się mieć wpływ na dalszy rozwój polityki. Beveridge zaproponował składkowy system oparty na ubezpieczeniach społecznych, które pracownicy mogliby opłacać w trakcie zatrudnienia i otrzymywać zakontraktowane wsparcie podczas bezrobocia (pod warunkiem, że płacili wystarczające składki). Kobiety mogłyby płacić składki w trakcie zatrudnienia, lecz po odejściu z pracy (w przypadku mężatek) mogłyby otrzymywać dostęp do świadczeń swojego męża. Beveridge przewidział, że po powrocie do pełnego zatrudnienia po wojnie, system stanie się w dużym stopniu samofinansujący. Dla tych, którzy nie byli w stanie uzyskać dostępu do systemu składkowego, wprowadzony został mechanizm ubezpieczenia publicznego (National Assistance). Miał on stanowić niewielką część systemu, lecz z różnych powodów (na przykład faktu, że nie było powrotu do pełnego zatrudnienia oraz że było to jedyne świadczenie, o które mogły ubiegać się kobiety nie żyjące ze swoimi mężami) stał się on wkrótce bardziej znaczącym elementem systemu świadczeń. Wysiłki zmierzające do kontroli ubezpieczeń publicznych i pokrewnych rozwiązań, tj. Zasiłku Dodatkowego i Zasiłku Podstawowego (Supplementary Benefit and Income Support), były ważnym elementem polityki społecznej, aż do powstania partii Nowych Laburzystów oraz inicjatywy świadczeń pracowniczych. Wiele lat trwała debata na temat zależności między funkcjonowaniem systemu świadczeń oraz jego wpływu na ubóstwo i wykluczenie społeczne, ze szczególnym uwzględnieniem ubóstwa wśród dzieci. Ostatnie badania (na przykład te sfinansowane w 2008 roku przez Fundację Josepha Rowntree a) podkreślają, że wciąż jest to sprawa o zasadniczym znaczeniu, co zostało omówione bardziej szczegółowo w rozdziale 4. 19

21 Praca z dziećmi, młodzieżą i rodzinami Warto również zaznaczyć, że kluczowym elementem planu Beveridge a w latach bezpośrednio powojennych były świadczenia mieszkaniowe. W tym czasie, dwie trzecie budowanych mieszkań powstawało z inicjatywy i środków władz lokalnych, a mieszkania socjalne stanowiły znaczącą część świadczeń. Pomimo, że w ciągu kolejnych 20 lat pojawiały się nowe próby reformatorskie i reorganizacyjne, podstawa systemu Beveridge a pozostała niezmienna do końca 1970 roku, choć po recesji w 1970 roku wydatki na budowę mieszkań gwałtowanie zmalały. Jak opisano w następnej części, od tego momentu dostępność mieszkań socjalnych znacznie spadła, będąc bezpośrednim wynikiem polityki rządowej. Tego rodzaju efekt okazał się niekorzystny z wielu powodów. Po pierwsze, istnieje niedobór dobrej jakości mieszkań socjalnych. Shelter (2006) informuje, że pod koniec 2006 roku około 1 miliona dzieci w Wielkiej Brytanii żyło w nieodpowiednich warunkach mieszkaniach, a około było bezdomnych lub posiadało zakwaterowanie tymczasowe. Po drugie, w miejscu, gdzie dostępne są mieszkania socjalne, znajduje się większa koncentracja rodzin, które doświadczając trudności, przyczyniają się do powstawania procesu czasami określanego, jako gettoizolacja, który oznacza koncentrację grup będących w niekorzystnej sytuacji na obszarach o niekorzystnych warunkach. Kwestia ta jest rozwinięta w dalszej części tego rozdziału Reformy Nowej Prawicy W okresie po 1979 rozpoczął się proces radykalnych reform w wielu obszarach. Władze lokalne przestały budować mieszkania socjalne, rozpoczął się jednak czas inicjatyw inwestycyjnych pozwalających na wznoszenie mieszkań na wynajem. W sferze świadczeń wprowadzono System Wsparcia Dochodów (Income Suport System) opierający się na ustalonych progach podatkowych dla osób należących do określonych kategorii, który nadal istnieje w zmienionej formie. W odniesieniu do usług świadczonych na rzecz dzieci, nastąpiły znaczące zmiany w realizacji Ustawy o Prawach Dziecka z 1989 (the Children Act 1989) roku oraz pomniejsze zmiany w Ustawie o Publicznej Służbie Zdrowia oraz Ustawie o Opiece Pozaszpitalnej z 1990 roku (the National Health Service and Community Care Act 1990). W celu pełnego zbadania tych zmian, ważne jest umieszczenie ich w debacie na temat ideologicznego kontekstu usług świadczonych na rzecz dzieci. Ideologiczny kontekst usług świadczonych na rzecz dzieci Usługi na rzecz dzieci, tak jak inne obszary opieki społecznej, funkcjonują w określonej przestrzeni ideologicznej są kształtowane pod wpływem poglądów politycznych rządu. Ekspansja opieki społecznej między 1945 i 1951 rokiem miała miejsce w ramach rządów o charakterystyce socjodemokratycznej, podczas gdy w 1980 roku i na początku 1990 roku reformy były wdrażane pod auspicjami rządu Nowej Prawicy. Taczeryzm ( Thatcherite powstało od nazwiska Pani premier Margaret Thatcher) miał na kwestie społeczne odmienne poglądy od poprzedników. 20

22 Praca z dziećmi, młodzieżą i rodzinami kontekst polityczny Podstawą sociodemokracji jest przekonanie, iż państwo musi odgrywać aktywną rolę w świadczeniu usług socjalnych. To dlatego, że w kontekście rynku (patrz poniżej), świadczenia (w tym przypadku: zdrowie i edukacja, itp.) powinny być przyznawane na podstawie określonych kryteriów, a nie konieczności zapłaty. Jest to określane przez socjaldemokratów mianem zawodności rynku. W ramach postulowanej opiekuńczości, państwo musi się zaangażować, aby zapewnić odpowiednie wsparcie dla wszystkich obywateli. Nosi to czasem nazwę pozytywnej wolności : idei mówiącej o tym, że ludzie potrzebują wsparcia ze strony państwa, aby móc korzystać z dostępnych możliwości. Środki potrzebne na świadczenie tych usług rosną wraz z podatkami. Podatki są również związane z dochodami oraz możliwością płacenia, tak więc osoby lepiej zarabiające są zobowiązane do płacenia podatków według wyższej stawki. Jest to określane mianem progresywnego opodatkowania i jest związane z przekonaniem, że system powinien być redystrybucyjny, w zależności od potrzeb. W ramach tego modelu państwo opiekuńcze generuje znaczące wydatki, stanowiące sztywne obciążenie budżetu państwa. Myślenie o Nowej Prawicy i popracie dla niej było reakcją na idee państwa opiekuńczego. Twierdzi się, że nieuniknioną konsekwencją socjodemokracji była biurokracja i nieefektywność. Rozwiązaniem było ograniczenie roli państwa, zmniejszające jego zobowiązania jako dostawcy usług poprzez prywatyzację tychże usług. Wiązałoby się to również z zaistnieniem konkurencji pomiędzy dostawcami usług, prowadzącej do większego wyboru i efektywności oraz wygospodarowania środków, które mogłyby zostać wykorzystane na zmniejszenie podatków, dając ludziom możliwość wzięcia na siebie większej odpowiedzialności. Szczególne znaczenie dla krytyki autorstwa Nowej Prawicy ma fakt, iż usługi publiczne są mało elastyczne i nieodpowiednie. Myślą przewodnią było odejście od świadczenia jednego rodzaju usług dla wszystkich, na rzecz pojedynczych, dobrze sprofilowanych usług dostosowanych do szczególnych potrzeb dzieci, młodzieży i rodzin. Chociaż w praktyce większość rządów Nowej Prawicy zachowała jakiś element progresywnego opodatkowania, krytykują one tę zasadę, argumentując ruch w kierunku płaskiego systemu podatkowego, w którym każdy płaci taką samą stawkę, niezależnie od dochodów. Najważniejszym z założeń Nowej Prawicy jest wiara w system wolnego rynku, która w tym kontekście jest przekonaniem zakładającym, że rynkowe prawo podaży i popytu ma zastosowanie również do świadczeń z zakresu opieki społecznej. Konsekwencją takiego założenia jest przekonanie, że gdy ktoś dostarcza dobro lub usługę w odpowiedniej cenie, wówczas będzie na nią zapotrzebowanie. Im lepsza cena i jakość, tym większy popyt. Jeżeli określone dobra lub usługi są niskiej jakości i mają zbyt wysoką cenę rynkową, wówczas popyt będzie wykazywał tendencję spadkową, a dostawca będzie zmuszony do dostosowania ceny, jakości lub obu tych wyznaczników, w celu zyskania niezbędnej przewagi konkurencyjnej. Prowadzi to do wprowadzania na rynek dóbr lub produktów w najbardziej konkurencyjnych cenach, co staje się źródłem dyscypliny rynkowej. Ponadto przyczynia się to również do elastyczności produktowej i zwiększania możliwości wyboru przez konsumentów/użytkowników, gdyż istnieje rzeczywisty rynek dostawców konkurujących w świadczeniu odpowiednich usług. Zgodnie z tym modelem, usługi edukacyjne i opiekuńcze mogą i powinny być świadczone w taki sam sposób, jak inne usługi o charakterze rynkowym. 21

23 Praca z dziećmi, młodzieżą i rodzinami Istnieją jednak dwa kluczowe problemy w dziedzinie świadczeń. Jednym z nich jest sposób wdrażania mechanizmów rynkowych w obszarze, w którym państwo było jedynym lub najbardziej dominującym dostawcą usług. Drugim jest kwestia bezpłatnych usług, gdyż świadczenie ich za darmo może doprowadzić do wzrostu popytu. Partia Nowych Laburzystów powstała w latach 90-tych, jako próba rekacji na rzecz sprawiedliwości społecznej, z wiarą w prawa rynku. Jej zwolennicy twierdzili, że obejmowała najważniejsze cechy zarówno socjodemokracji, jak i Nowej Prawicy, stąd też wzięło się postrzeganie tej partii jako przejawu nowego podejścia tj. trzeciej drogi. Nowi Laburzyści pozostawili bądź zmodyfikowli większość reform rynkowych z lat 80-tych i 90-tych, lecz opracowali również kilka nowych elementów, które zostały szerzej omówione w następnym rozdziale Ustawa o Prawach Dziecka z 1989 roku 22 Ustawa o Prawach Dziecka z 1989 roku pozostaje najważniejszym elementem ustawodawstwa dotyczącego dzieci, młodzieży i rodzin, gdyż obejmuje zarówno szerokie ramy ochrony dzieci (za pośrednictwem niektórych nowych struktur oraz zmienionych wytycznych, co zostało szerzej omówione w Rozdziale 7) oraz podstawy interwencji państwa w życie rodzinne w kontekście rozpadu związku i erozji więzów emocjonalnych. Jest to obszerny i skomplikowany akt prawny, którego pełny opis wykracza poza zakres książki. Pozycje warte przeczytania, dające pełniejszy obraz, zostały zamieszczone na końcu rozdziału. Kwestia, czy Ustawa o Prawach Dziecka z 1989 roku może być określana, jako akt prawny Nowej Prawicy, stanowi źródło licznych kontrowersji. Rzecz jasna, ustawa ta cieszyła się poparciem wszystkich partii podczas procesu legislacyjnego i tak jak wiele innych aktów prawnych w analizowanym zakresie, powstała jako efekt wspólnych refleksji i prac parlamentarnych. W obecnym momencie gra partyjnych interesów nie odgrywa już takiego znaczenia. Po pierwsze ze względu na szereg traumatycznych wydarzeń związanych z profesjonalną ochroną dzieci, z których najbardziej głośne były zgony Jasmine Beckford w 1985 roku oraz Kimberley Carlile w 1987 roku. Po drugie w wyniku bardzo silnej reakcji pracowników społecznych w kontekście sprawy Cleveland (która została szerzej omówiona w Rozdziale 7.). W świetle powyższych napięć, ustawodawstwo opiera się na szeregu kardynalnych zasad: 1. Interesy dziecka są najważniejsze wszystkie decyzje powinny koncentrować się na najlepiej pojmowanym interesie dziecka. 2. Minimalna interwencja to znaczy, że każda interwencja w życie dziecka lub osoby młodej powinna odbywać się na możliwie najniższym poziomie, aby zapewnić bezpieczeństwo lub dobre samopoczucie dziecka i osoby małoletniej. W sprawach sądowych, sąd musi zdecydować czy interwencja będzie prowadziła do lepszych rezultatów niż jej brak. 3. Podejmowanie szybkich decyzji decyzje odnośnie tego czy i jak interweniować powinny być podejmowane w możliwie najszybszym czasie, aby zagwarantować dobro dziecka. W wielu przypadkach szczególne terminy zostały przewidziane w ustawodawstwie. 4. Lista kontroli warunków bytowych w sprawach sądowych, sąd ma głównie na uwadze sprawy znajdujące się na liście kontroli warunków bytowych, a w szczególności:

24 Praca z dziećmi, młodzieżą i rodzinami kontekst polityczny życzenia i odczucia pokrzywdzonego dziecka; fizyczne, emocjonalne i edukacyjne potrzeby dziecka; prawdopodobny wpływ każdej zmiany na dziecko; wiek, płeć, pochodzenie i wszelkie istotne cechy dziecka; wszelkie krzywdy doznane przez dziecko oraz rozpoznanie, czy dziecko jest narażone na cierpienie; w jakim stopniu każdy z rodziców lub inna odpowiedzialna osoba jest w stanie spełnić potrzeby dziecka; zakres władzy sądowniczej. 5. Relacje z rodzicami w miarę możliwości dziecko powinno funkcjonować w swojej biologicznej rodzinie, w której rodzice są zaangażowani zarówno w zapewnienie dziecku odpowiednich warunków materialnych, jak i podejmowanie dotyczących go decyzji, gdyż jest to działanie w najlepszym interesie dziecka. Część 8 Ustawy o Prawach Dziecka z 1989 roku Część 8 Ustawy o Prawach Dziecka z 1989 roku jest poświęcona interwencji w życie rodzinne w przypadku rozpadu związku. Ważne jest, aby podkreślić, że część 8 odnosi się jedynie do rodzin (a w tym kontekście przede wszystkim do rodziców), które nie były w stanie osiągnąć porozumienia, co ma miejsce w większości przypadków. Część 8 zawiera odniesienie do czterech kwestii: decyzji o zamieszkaniu z dzieckiem, decyzji o kontakcie z dzieckiem, postanowienia dotyczącego kwestii szczegółowych i zakazu dokonywania przez rodzica określonych czynności bez zgody sądu. Art. 63 (decyzja o zamieszkaniu z dzieckiem) określa, z kim zamieszka dziecko i w jakich okolicznościach. Okoliczności mogą być bezwarunkowe lub szczególne, np. wymóg zamieszkania na określonym obszarze. Art. 64 (decyzja o kontakcie z dzieckiem) obejmuje postanowienia dotyczące kontaktów pomiędzy dzieckiem/młodą osobą i wymienionymi osobami (zazwyczaj z drugim rodzicem, lecz może obejmować dalszą rodzinę lub inne osoby, które odegrały znaczącą rolę w życiu dziecka). Mogą one mieć charakter ogólny lub szczegółowy. Art. 65 (postanowienie dotyczące kwestii szczegółowych) pozwalają sądom na wydanie postanowienia w sprawie określonego problemu, np. gdzie dziecko lub młoda osoba będzie się uczyć. Art. 65 (zakaz dokonywania przez rodzica określonych czynności bez zgody sądu) pozwala sądowi na zapobieganie niekorzystnym sytuacjom, np. kontaktom z określoną osobą. W każdej sytuacji sąd musi zdecydować, która decyzja/kombinacja postanowień jest najbardziej odpowiednia, biorąc pod uwagę wszystkie czynniki opisane wcześniej. 23

POLITYKA SPÓJNOŚCI na lata

POLITYKA SPÓJNOŚCI na lata ZINTEGROWANE DZIAŁANIA NA RZECZ ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU OBSZARÓW MIEJSKICH POLITYKA SPÓJNOŚCI na lata 2014-2020 Komisja Europejska przyjęła propozycje ustawodawcze dotyczące polityki spójności na lata 2014-2020

Bardziej szczegółowo

Obywatelski Parlament Seniorów reprezentacja interesów osób starszych na poziomie krajowym i partner w kreowaniu polityki senioralnej

Obywatelski Parlament Seniorów reprezentacja interesów osób starszych na poziomie krajowym i partner w kreowaniu polityki senioralnej Obywatelski Parlament Seniorów reprezentacja interesów osób starszych na poziomie krajowym i partner w kreowaniu polityki senioralnej Michał Szczerba Przewodniczący Parlamentarnego Zespołu Spotkanie inauguracyjne

Bardziej szczegółowo

PROJEKT PROGRAM WSPÓŁPRACY MIASTA I GMINY MIRSK Z PODMIOTAMI PROWADZĄCYMI DZIAŁALNOŚĆ POŻYTKU PUBLICZNEGO NA 2012 ROK. Rozdział I Postanowienia ogólne

PROJEKT PROGRAM WSPÓŁPRACY MIASTA I GMINY MIRSK Z PODMIOTAMI PROWADZĄCYMI DZIAŁALNOŚĆ POŻYTKU PUBLICZNEGO NA 2012 ROK. Rozdział I Postanowienia ogólne PROJEKT PROGRAM WSPÓŁPRACY MIASTA I GMINY MIRSK Z PODMIOTAMI PROWADZĄCYMI DZIAŁALNOŚĆ POŻYTKU PUBLICZNEGO NA 2012 ROK Rozdział I Postanowienia ogólne 1. Program określa: 1) cel główny i cele szczegółowe

Bardziej szczegółowo

KONWENCJA RAMOWA O OCHRONIE MNIEJSZOŚCI NARODOWYCH

KONWENCJA RAMOWA O OCHRONIE MNIEJSZOŚCI NARODOWYCH KONWENCJA RAMOWA O OCHRONIE MNIEJSZOŚCI NARODOWYCH COUNCIL OF EUROPE CONSEIL DE L EUROPE Czym jest Konwencja Ramowa o Ochronie Mniejszości Narodowych? Konwencja Ramowa, która weszła w życie 1 lutego 1998

Bardziej szczegółowo

Region i jego rozwój w warunkach globalizacji

Region i jego rozwój w warunkach globalizacji Region i jego rozwój w warunkach globalizacji Jacek Chądzyński Aleksandra Nowakowska Zbigniew Przygodzki faktycznie żyjemy w dziwacznym kręgu, którego środek jest wszędzie, a obwód nigdzie (albo może na

Bardziej szczegółowo

Sprawozdanie Rzecznika Praw Obywatelskich z realizacji przez Polskę zobowiązań wynikających z Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych

Sprawozdanie Rzecznika Praw Obywatelskich z realizacji przez Polskę zobowiązań wynikających z Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych Sprawozdanie Rzecznika Praw Obywatelskich z realizacji przez Polskę zobowiązań wynikających z Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych Konferencja podsumowująca badania pt. Polityka publiczna wobec osób

Bardziej szczegółowo

Psychospołeczne uwarunkowania aktywności zawodowej osób niepełnosprawnych. nosprawnych. w Warszawie. Konferencja nt.

Psychospołeczne uwarunkowania aktywności zawodowej osób niepełnosprawnych. nosprawnych. w Warszawie. Konferencja nt. Konferencja nt.: Niepełnosprawni szanse i perspektywy włąw łączenia społecznego koncepcja rozwiąza zań systemowych. Warszawa: 10.10.2006 roku, Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej Psychospołeczne uwarunkowania

Bardziej szczegółowo

PODSUMOWANIE DO PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA POWIATU STAROGARDZKIEGO NA LATA Z PERSPEKTYWĄ NA LATA

PODSUMOWANIE DO PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA POWIATU STAROGARDZKIEGO NA LATA Z PERSPEKTYWĄ NA LATA PODSUMOWANIE DO PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA POWIATU STAROGARDZKIEGO NA LATA 2017-2020 Z PERSPEKTYWĄ NA LATA 2021-2024 Po przyjęciu dokumentu pn. Program ochrony środowiska dla powiatu starogardzkiego

Bardziej szczegółowo

PRAWA DZIECKA. dziecko jako istota ludzka wymaga poszanowania jego tożsamości, godności prywatności;

PRAWA DZIECKA. dziecko jako istota ludzka wymaga poszanowania jego tożsamości, godności prywatności; PRAWA DZIECKA "Nie ma dzieci - są ludzie..." - Janusz Korczak Każdy człowiek ma swoje prawa, normy, które go chronią i pozwalają funkcjonować w społeczeństwie, państwie. Prawa mamy również my - dzieci,

Bardziej szczegółowo

EUROPEJSKA WSPÓŁPRACA TERYTORIALNA

EUROPEJSKA WSPÓŁPRACA TERYTORIALNA EUROPEJSKA WSPÓŁPRACA TERYTORIALNA Europejska współpraca terytorialna to instrument polityki spójności służący rozwiązywaniu problemów wykraczających poza granice państw oraz wspólnemu rozwijaniu potencjału

Bardziej szczegółowo

Projekt Programu rozwoju edukacji w Warszawie w latach 2013-2020 (streszczenie)

Projekt Programu rozwoju edukacji w Warszawie w latach 2013-2020 (streszczenie) Projekt Programu rozwoju edukacji w Warszawie w latach 2013-2020 (streszczenie) Program rozwoju edukacji w Warszawie w latach 2013-2020 jest strategicznym dokumentem opisującym cele i sposoby rozwoju warszawskiej

Bardziej szczegółowo

wykorzystanie funduszy Unii Europejskiej w celu przejścia od opieki instytucjonalnej do opieki świadczonej na poziomie lokalnych społeczności

wykorzystanie funduszy Unii Europejskiej w celu przejścia od opieki instytucjonalnej do opieki świadczonej na poziomie lokalnych społeczności wykorzystanie funduszy Unii Europejskiej w celu przejścia od opieki instytucjonalnej do opieki świadczonej na poziomie lokalnych społeczności Co rozumiemy przez deinstytucjonalizację Deinstytucjonalizacja

Bardziej szczegółowo

PROGRAM AKTYWNOŚCI LOKALNEJ DLA GMINY POLICE NA LATA

PROGRAM AKTYWNOŚCI LOKALNEJ DLA GMINY POLICE NA LATA PROGRAM AKTYWNOŚCI LOKALNEJ DLA GMINY POLICE NA LATA 2014 2020 1 Spis treści 1. Wstęp 3 2. Cele Programu Aktywności Lokalnej 5 3. Kierunki działań 6 4. Adresaci Programu 7 5. Metody wykorzystywane do realizacji

Bardziej szczegółowo

Współpraca międzynarodowa miast województwa łódzkiego

Współpraca międzynarodowa miast województwa łódzkiego WYŻSZA SZKOŁA STUDIÓW MIĘDZYNARODOWYCH W ŁODZI WYDZIAŁ STUDIÓW MIĘDZYNARODOWYCH I DYPLOMACJI Michał Adamski Współpraca międzynarodowa miast województwa łódzkiego Praca doktorska napisana pod kierunkiem

Bardziej szczegółowo

Czerwionka Leszczyny, dnia r.

Czerwionka Leszczyny, dnia r. Czerwionka Leszczyny, dnia 5.03.2014r. SPRAWOZDANIE Z REALIZACJI ZADAŃ Z ZAKRESU WSPIERANIA RODZINY ZA ROK 2013 Trzyletni Gminny Program Wspierania Rodziny Na terenie Gminy i Miasta Czerwionka Leszczyny,

Bardziej szczegółowo

Priorytet 3: Promocja zatrudnienia, w tym przeciwdziałanie bezrobociu, łagodzenie skutków bezrobocia i aktywizacja zawodowa bezrobotnych

Priorytet 3: Promocja zatrudnienia, w tym przeciwdziałanie bezrobociu, łagodzenie skutków bezrobocia i aktywizacja zawodowa bezrobotnych Priorytet 3: Promocja zatrudnienia, w tym przeciwdziałanie bezrobociu, łagodzenie skutków bezrobocia i aktywizacja zawodowa bezrobotnych Analiza SWOT 62 MOCNE STRONY 1. Wzrost środków na aktywne formy

Bardziej szczegółowo

REKOMENDACJE DO LOKALNYCH PROGRAMÓW PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY W RODZINIE

REKOMENDACJE DO LOKALNYCH PROGRAMÓW PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY W RODZINIE REKOMENDACJE DO LOKALNYCH PROGRAMÓW PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY W RODZINIE Niniejsze rekomendacje są wynikiem monitoringu lokalnych programów antyprzemocowych prowadzonego w 2015 roku. Badaniem objęto wszystkie

Bardziej szczegółowo

Załącznik do Uchwały Nr XX/90/08 Rady Powiatu w Wąbrzeźnie z dnia 29 września 2008r. Powiatowy Program Aktywności Lokalnej na lata

Załącznik do Uchwały Nr XX/90/08 Rady Powiatu w Wąbrzeźnie z dnia 29 września 2008r. Powiatowy Program Aktywności Lokalnej na lata Załącznik do Uchwały Nr XX/90/08 Rady Powiatu w Wąbrzeźnie z dnia 29 września 2008r. Powiatowy Program Aktywności Lokalnej na lata 2008-2013 Wąbrzeźno, wrzesień 2008 -2- Spis treści Wstęp Rozdział 1. Nawiązanie

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR XLV/324/2017 RADY MIEJSKIEJ W ŻAROWIE. z dnia 23 listopada 2017 r.

UCHWAŁA NR XLV/324/2017 RADY MIEJSKIEJ W ŻAROWIE. z dnia 23 listopada 2017 r. UCHWAŁA NR XLV/324/2017 RADY MIEJSKIEJ W ŻAROWIE z dnia 23 listopada 2017 r. w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Wspierania Rodziny w Gminie Żarów na lata 2018 2020. Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15

Bardziej szczegółowo

Anna Zachorowska-Mazurkiewicz Kobiety i instytucje. Kobiety na rynku pracy w Stanach Zjednoczonych, Unii Europejskiej i w Polsce

Anna Zachorowska-Mazurkiewicz Kobiety i instytucje. Kobiety na rynku pracy w Stanach Zjednoczonych, Unii Europejskiej i w Polsce Anna Zachorowska-Mazurkiewicz Kobiety i instytucje Kobiety na rynku pracy w Stanach Zjednoczonych, Unii Europejskiej i w Polsce Katowice 2006 Spis treści Wstęp 9 Rozdział I Rola i pozycja kobiet na rynku

Bardziej szczegółowo

PL Zjednoczona w różnorodności PL A8-0278/2. Poprawka. Christel Schaldemose i inni

PL Zjednoczona w różnorodności PL A8-0278/2. Poprawka. Christel Schaldemose i inni 6.4.2016 A8-0278/2 2 Motyw A A. mając na uwadze, że jednolity rynek to kluczowe narzędzie przywracania wzrostu gospodarczego i tworzenia miejsc pracy w Unii; A. mając na uwadze, że jednolity rynek to kluczowe

Bardziej szczegółowo

Bydgoski Pakt dla Kultury

Bydgoski Pakt dla Kultury Bydgoski Pakt dla Kultury Bydgoski Pakt dla Kultury zawarty pomiędzy: władzami miasta Bydgoszczy reprezentowanymi przez Prezydenta Miasta Bydgoszczy Rafała Bruskiego Przewodniczącego Rady Miasta Bydgoszczy

Bardziej szczegółowo

Europejski Fundusz Społeczny

Europejski Fundusz Społeczny Europejski Fundusz Społeczny (EFS) jest głównym narzędziem finansowym Unii Europejskiej, wspierającym zatrudnienie w państwach członkowskich oraz promującym spójność gospodarczą i społeczną. Wydatki EFS

Bardziej szczegółowo

Polityka społeczna. (na podstawie Wikipedii) Opracował(a): Imię i nazwisko studenta

Polityka społeczna. (na podstawie Wikipedii) Opracował(a): Imię i nazwisko studenta Polityka społeczna (na podstawie Wikipedii) Opracował(a): Imię i nazwisko studenta Spis treści 1Wstęp...3 2Cele polityki społecznej...3 3Etapy rozwoju politechniki społecznej...4 3.α Od prawa ubogich do

Bardziej szczegółowo

Uchwała Nr /2017 Rady Gminy Opatowiec z dnia listopada 2017 roku

Uchwała Nr /2017 Rady Gminy Opatowiec z dnia listopada 2017 roku Uchwała Nr /2017 Rady Gminy Opatowiec z dnia listopada 2017 roku w sprawie uchwalenia rocznego Programu współpracy Gminy Opatowiec z organizacjami pozarządowymi oraz podmiotami wymienionymi w art. 3 ust.

Bardziej szczegółowo

Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Płocku Instytut Nauk Ekonomicznych i Informatyki KARTA PRZEDMIOTU. Część A

Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Płocku Instytut Nauk Ekonomicznych i Informatyki KARTA PRZEDMIOTU. Część A Przedmiot: Polityka społeczna Wykładowca odpowiedzialny za przedmiot: Dr Anna Schulz Cele zajęć z przedmiotu: Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Płocku Instytut Nauk Ekonomicznych i Informatyki KARTA PRZEDMIOTU

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR XIV/ 143 /12 RADY GMINY W OZORKOWIE. z dnia 29 lutego 2012 r. w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Wspierania Rodziny na lata

UCHWAŁA NR XIV/ 143 /12 RADY GMINY W OZORKOWIE. z dnia 29 lutego 2012 r. w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Wspierania Rodziny na lata UCHWAŁA NR XIV/ 143 /12 RADY GMINY W OZORKOWIE z dnia 29 lutego 2012 r. w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Wspierania Rodziny na lata 2012-2014 Na podstawie art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990

Bardziej szczegółowo

Wniosek ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY

Wniosek ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 30.1.2019 r. COM(2019) 53 final 2019/0019 (COD) Wniosek ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY w sprawie ustanowienia środków awaryjnych w dziedzinie koordynacji

Bardziej szczegółowo

Program współpracy z organizacjami pozarządowymi i innymi podmiotami prowadzącymi działalność pożytku publicznego w Gminie Przytoczna na rok 2014

Program współpracy z organizacjami pozarządowymi i innymi podmiotami prowadzącymi działalność pożytku publicznego w Gminie Przytoczna na rok 2014 Program współpracy z organizacjami pozarządowymi i innymi podmiotami prowadzącymi działalność pożytku publicznego w Gminie Przytoczna na rok 2014 I. CEL GŁÓWNY I CELE SZCZEGÓŁOWE PROGRAMU 1. Celem głównym

Bardziej szczegółowo

(Ogłoszenia) POSTĘPOWANIA ADMINISTRACYJNE KOMISJA EUROPEJSKA

(Ogłoszenia) POSTĘPOWANIA ADMINISTRACYJNE KOMISJA EUROPEJSKA C 333/12 Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej 10.12.2010 V (Ogłoszenia) POSTĘPOWANIA ADMINISTRACYJNE KOMISJA EUROPEJSKA Zaproszenie do składania wniosków EAC/57/10 Program Młodzież w działaniu na lata 2007

Bardziej szczegółowo

Konsultacje społeczne

Konsultacje społeczne Konsultacje społeczne Strategia Rozwoju Kapitału Społecznego 2011-2020 10 maja 2011 r. Strategia Rozwoju Kapitału Społecznego Prezentacja drugiego celu operacyjnego: zwiększenie partycypacji społecznej

Bardziej szczegółowo

Środki strukturalne na lata

Środki strukturalne na lata Środki strukturalne na lata 2007-2013 Prof. Tadeusz Więckowski Prorektor ds. Badań Naukowych i Współpracy z Gospodarką Plan wystąpienia: Część I Charakterystyka ogólna Część II Finansowanie infrastruktury

Bardziej szczegółowo

Wybrane aspekty. bezpieczeństwa społecznego. Wykład wprowadzający. Bezpieczeństwo społeczne - tematyka wykładów. Przedmiotowe efekty kształcenia

Wybrane aspekty. bezpieczeństwa społecznego. Wykład wprowadzający. Bezpieczeństwo społeczne - tematyka wykładów. Przedmiotowe efekty kształcenia Wybrane aspekty bezpieczeństwa społecznego Wykład wprowadzający Bezpieczeństwo społeczne - tematyka wykładów 1. Pojęcie Istota Relacje między bezpieczeństwem społecznym a bezpieczeństwem narodowych i polityką

Bardziej szczegółowo

Załącznik 13 Minimalny wzór opisu produktu finalnego projektu innowacyjnego testującego wraz z instrukcją

Załącznik 13 Minimalny wzór opisu produktu finalnego projektu innowacyjnego testującego wraz z instrukcją Załącznik 13 Minimalny wzór opisu produktu finalnego projektu innowacyjnego testującego wraz z instrukcją Opis produktu finalnego projektu innowacyjnego testującego (maksymalnie 6 stron) Temat innowacyjny.

Bardziej szczegółowo

SPIS TREŚCI Wstęp... 9 Wykaz skrótów... 13 Rozdział 1. Prawo podatkowe w systemie prawa... 15 1.1. Uwagi wprowadzające... 16 1.2. Prawo podatkowe jako gałąź prawa... 16 1.2.1. Przesłanki uzasadniające

Bardziej szczegółowo

Krytyka współczesnych koncepcji polityki społecznej

Krytyka współczesnych koncepcji polityki społecznej Krytyka współczesnych koncepcji polityki społecznej Dr hab. Ryszard Szarfenberg Uniwersytet Warszawski Instytut Polityki Społecznej Pracownia Pomocy i Integracji Społecznej XXXIII Konferencja Polityków

Bardziej szczegółowo

MARKETING USŁUG ZDROWOTNYCH

MARKETING USŁUG ZDROWOTNYCH MARKETING USŁUG ZDROWOTNYCH Beata Nowotarska-Romaniak wydanie 3. zmienione Warszawa 2013 SPIS TREŚCI Wstęp... 7 Rozdział 1. Istota marketingu usług zdrowotnych... 11 1.1. System marketingu usług... 11

Bardziej szczegółowo

15150/15 jp/dh/dk 1 DG G 2B

15150/15 jp/dh/dk 1 DG G 2B Rada Unii Europejskiej Bruksela, 8 grudnia 2015 r. (OR. en) 15150/15 FISC 185 ECOFIN 965 WYNIK PRAC Od: Sekretariat Generalny Rady Data: 8 grudnia 2015 r. Do: Delegacje Nr poprz. dok.: 14947/15 Dotyczy:

Bardziej szczegółowo

ZAŁOŻENIA PROCESU TWORZENIA WIELOLETNIEGO PROGRAMU WSPÓŁPRACY ROZWOJOWEJ NA LATA 2012-2016

ZAŁOŻENIA PROCESU TWORZENIA WIELOLETNIEGO PROGRAMU WSPÓŁPRACY ROZWOJOWEJ NA LATA 2012-2016 WSTĘP ZAŁOŻENIA PROCESU TWORZENIA WIELOLETNIEGO PROGRAMU WSPÓŁPRACY ROZWOJOWEJ NA LATA 2012-2016 Projekt założeń projektu ustawy o współpracy rozwojowej nakłada na Ministra Spraw Zagranicznych obowiązek

Bardziej szczegółowo

Anna Dudak SAMOTNE OJCOSTWO

Anna Dudak SAMOTNE OJCOSTWO SAMOTNE OJCOSTWO Anna Dudak SAMOTNE OJCOSTWO Oficyna Wydawnicza Impuls Kraków 2006 Copyright by Anna Dudak Copyright by Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2006 Recenzent: prof. zw. dr hab. Józef Styk Redakcja

Bardziej szczegółowo

EFS w latach 2014-2020

EFS w latach 2014-2020 Wytyczne w zakresie realizacji przedsięwzięć w obszarze włączenia społecznego i zwalczania ubóstwa z wykorzystaniem środków EFS i EFRR na lata 2014-2020 EFS w latach 2014-2020 Decentralizacja Program Operacyjny

Bardziej szczegółowo

3.1. Istota, klasyfikacja i zakres oddziaływania wydatkowych instrumentów

3.1. Istota, klasyfikacja i zakres oddziaływania wydatkowych instrumentów Spis treści Wprowadzenie... 7 Rozdział 1. Cele, uwarunkowania i obszary działania współczesnej polityki fiskalnej... 11 1.1. Istota, zarys historyczny i uwarunkowania polityki fiskalnej... 12 1.2. Obszary

Bardziej szczegółowo

Rada Unii Europejskiej Bruksela, 8 listopada 2016 r. (OR. en)

Rada Unii Europejskiej Bruksela, 8 listopada 2016 r. (OR. en) Rada Unii Europejskiej Bruksela, 8 listopada 2016 r. (OR. en) 13645/1/16 REV 1 SPORT 72 FREMP 170 RELEX 884 NOTA Od: Do: Sekretariat Generalny Rady Komitet Stałych Przedstawicieli / Rada Nr poprz. dok.:

Bardziej szczegółowo

Priorytet 3: Promocja zatrudnienia, w tym przeciwdziałanie bezrobociu, łagodzenie skutków bezrobocia i aktywizacja zawodowa bezrobotnych

Priorytet 3: Promocja zatrudnienia, w tym przeciwdziałanie bezrobociu, łagodzenie skutków bezrobocia i aktywizacja zawodowa bezrobotnych Priorytet 3: Promocja zatrudnienia, w tym przeciwdziałanie bezrobociu, łagodzenie skutków bezrobocia i aktywizacja zawodowa bezrobotnych Analiza SWOT 56 MOCNE STRONY 1. Wzrost środków na aktywne formy

Bardziej szczegółowo

PROGRAM WSPÓŁPRACY GMINY MIRSK Z ORGANIZACJAMI POZARZĄDOWYMI ORAZ INNYMI PODMIOTAMI PROWADZĄCYMI DZIAŁALNOŚĆ POŻYTKU PUBLICZNEGO NA 2015 ROK

PROGRAM WSPÓŁPRACY GMINY MIRSK Z ORGANIZACJAMI POZARZĄDOWYMI ORAZ INNYMI PODMIOTAMI PROWADZĄCYMI DZIAŁALNOŚĆ POŻYTKU PUBLICZNEGO NA 2015 ROK PROGRAM WSPÓŁPRACY GMINY MIRSK Z ORGANIZACJAMI POZARZĄDOWYMI ORAZ INNYMI PODMIOTAMI PROWADZĄCYMI DZIAŁALNOŚĆ POŻYTKU PUBLICZNEGO NA 2015 ROK projekt Rozdział I Postanowienia ogólne 1. Program określa:

Bardziej szczegółowo

UZASADNIENIE OCENY SPEŁNIENIA KRYTERIUM SPÓJNOŚCI (WYPEŁNIĆ W PRZYPADKU ZAZNACZENIA ODPOWIEDZI NIE POWYŻEJ)

UZASADNIENIE OCENY SPEŁNIENIA KRYTERIUM SPÓJNOŚCI (WYPEŁNIĆ W PRZYPADKU ZAZNACZENIA ODPOWIEDZI NIE POWYŻEJ) Karta oceny merytorycznej formularza kompletnego pomysłu na innowację społeczną złożonego w ramach projektu grantowego Akcja Inkubacja I. Dane identyfikacyjne: 1. Nazwa Innowatora społecznego: [ ] 2. Tytuł

Bardziej szczegółowo

Bydgoski Pakt dla Kultury

Bydgoski Pakt dla Kultury Bydgoski Pakt dla Kultury Bydgoski Pakt dla Kultury zawarty pomiędzy: władzami miasta Bydgoszczy reprezentowanymi przez Prezydenta Miasta Bydgoszczy Rafała Bruskiego Przewodniczącego Rady Miasta Bydgoszczy

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR../2017 RADY MIEJSKIEJ W RADZYMINIE. z dnia października 2017 r. w sprawie zatwierdzenia Statutu Ośrodka Pomocy Społecznej w Radzyminie

UCHWAŁA NR../2017 RADY MIEJSKIEJ W RADZYMINIE. z dnia października 2017 r. w sprawie zatwierdzenia Statutu Ośrodka Pomocy Społecznej w Radzyminie UCHWAŁA NR../2017 RADY MIEJSKIEJ W RADZYMINIE z dnia października 2017 r. w sprawie zatwierdzenia Statutu Ośrodka Pomocy Społecznej w Radzyminie Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt. 15, art. 40 ust. 2, pkt.

Bardziej szczegółowo

POLITYKA SPÓJNOŚCI NA LATA 2014-2020

POLITYKA SPÓJNOŚCI NA LATA 2014-2020 ZINTEGROWANE INWESTYCJE TERYTORIALNE POLITYKA SPÓJNOŚCI NA LATA 2014-2020 W grudniu 2013 r. Rada Unii Europejskiej formalnie zatwierdziła nowe przepisy i ustawodawstwo dotyczące kolejnej rundy inwestycji

Bardziej szczegółowo

GMINNY PROGRAM WSPIERANIA RODZINY W GMINIE LUBAWA NA LATA 2012 2014

GMINNY PROGRAM WSPIERANIA RODZINY W GMINIE LUBAWA NA LATA 2012 2014 Załącznik do uchwały Nr XIX/119/12 Rady Gminy Lubawa z dnia 31 października 2012r. GMINNY PROGRAM WSPIERANIA RODZINY W GMINIE LUBAWA NA LATA 2012 2014 1 Spis treści Wstęp. 3 1. Diagnoza środowiska lokalnego..

Bardziej szczegółowo

Część pierwsza. PODSTAWY TEORII FINANSÓW PUBLICZNYCH

Część pierwsza. PODSTAWY TEORII FINANSÓW PUBLICZNYCH Stanisław Owsiak, Finanse publiczne teoria i praktyka. Spis treści: Wstęp Część pierwsza. PODSTAWY TEORII FINANSÓW PUBLICZNYCH Rozdział 1. Przedmiot nauki o finansach publicznych Pojęcie nauki o finansach

Bardziej szczegółowo

Przedmowa. Część 1 TEORIE POLITYCZNE. 1. Co to jest polityka? 2. Rządy, systemy i ustroje. 3. Ideologie polityczne XIII

Przedmowa. Część 1 TEORIE POLITYCZNE. 1. Co to jest polityka? 2. Rządy, systemy i ustroje. 3. Ideologie polityczne XIII Przedmowa XIII Część 1 TEORIE POLITYCZNE 1. Co to jest polityka? Definiowanie polityki 4 Polityka jako sztuka rządzenia 6 Polityka jako sprawy publiczne 10 Polityka jako kompromis i konsensus 11 Polityka

Bardziej szczegółowo

Projekty współpracy ponadnarodowej w perspektywie konkursy organizowane w ramach Działania 4.3 PO WER. Warszawa, 8 czerwca 2016 r.

Projekty współpracy ponadnarodowej w perspektywie konkursy organizowane w ramach Działania 4.3 PO WER. Warszawa, 8 czerwca 2016 r. Projekty współpracy ponadnarodowej w perspektywie 2014-2020 konkursy organizowane w ramach Działania 4.3 PO WER Warszawa, 8 czerwca 2016 r. Podejście do współpracy ponadnarodowej i innowacji społecznych

Bardziej szczegółowo

Planowane zmiany w ustawie o pomocy społecznej a rozwój pracy socjalnej w Polsce

Planowane zmiany w ustawie o pomocy społecznej a rozwój pracy socjalnej w Polsce Planowane zmiany w ustawie o pomocy społecznej a rozwój pracy socjalnej w Polsce Dr hab. Ryszard Szarfenberg Instytut Polityki Społecznej Uniwersytet Warszawski Klub Pracy Socjalnej, APS, 24.03.2015 Pierwsza

Bardziej szczegółowo

PROJEKT ZALECENIA DLA RADY

PROJEKT ZALECENIA DLA RADY Parlament Europejski 2014-2019 Dokument z posiedzenia B8-1365/2016 9.12.2016 PROJEKT ZALECENIA DLA RADY zgodnie z art. 134 ust. 1 Regulaminu w sprawie priorytetów UE na 61. sesję Komisji ONZ ds. Statusu

Bardziej szczegółowo

Spis treści. 4. Nieodpłatna pomoc prawna w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym charakterystyka

Spis treści. 4. Nieodpłatna pomoc prawna w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym charakterystyka Przedmowa... XIII Wykaz skrótów... XV Wykaz literatury... XIX Wykaz orzecznictwa... LI Wprowadzenie... 1. Założenia metodologiczne... I. Uzasadnienie wyboru tematu... II. Metody badawcze... III. Struktura...

Bardziej szczegółowo

Uwagi do projektu ustawy o Narodowym Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego (projekt ustawy z dn r.)

Uwagi do projektu ustawy o Narodowym Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego (projekt ustawy z dn r.) Uwagi do projektu ustawy o Narodowym Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego (projekt ustawy z dn. 13.12.2016 r.) Informacje o zgłaszającym: imię i nazwisko/ nazwa organizacji status prawny organizacji

Bardziej szczegółowo

KOMUNIKAT KOMISJI. Zwiększone zaangażowanie na rzecz równości między kobietami i mężczyznami Karta Kobiet

KOMUNIKAT KOMISJI. Zwiększone zaangażowanie na rzecz równości między kobietami i mężczyznami Karta Kobiet KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 5.3.2010 KOM(2010)78 wersja ostateczna KOMUNIKAT KOMISJI Zwiększone zaangażowanie na rzecz równości między kobietami i mężczyznami Karta Kobiet Deklaracja Komisji Europejskiej

Bardziej szczegółowo

Rozdział 1. Inwestycje samorządu terytorialnego i ich rola w rozwoju społecznogospodarczym

Rozdział 1. Inwestycje samorządu terytorialnego i ich rola w rozwoju społecznogospodarczym OCENA EFEKTYWNOŚCI I FINANSOWANIE PROJEKTÓW INWESTYCYJNYCH JEDNOSTEK SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO WSPÓŁFINANSOWANYCH FUNDUSZAMI UNII EUROPEJSKIEJ Autor: Jacek Sierak, Remigiusz Górniak, Wstęp Jednostki samorządu

Bardziej szczegółowo

Rewitalizacja. Komplementarny proces. Kompleksowa zmiana

Rewitalizacja. Komplementarny proces. Kompleksowa zmiana Rewitalizacja. Komplementarny proces. Kompleksowa zmiana Rewitalizacja to wyprowadzanie ze stanu kryzysowego obszarów zdegradowanych poprzez działania całościowe, obejmujące różne sfery życia. Sama definicja

Bardziej szczegółowo

Międzynarodowa Klasyfikacja Funkcjonowania, Niepełnosprawności i Zdrowia ICF a diagnoza funkcjonalna

Międzynarodowa Klasyfikacja Funkcjonowania, Niepełnosprawności i Zdrowia ICF a diagnoza funkcjonalna Międzynarodowa Klasyfikacja Funkcjonowania, Niepełnosprawności i Zdrowia ICF a diagnoza funkcjonalna mgr Aneta Żurek zurek@womczest.edu.pl Podstawowe kierunki realizacji polityki oświatowej państwa w roku

Bardziej szczegółowo

Załącznik do uchwały Nr XXXII/483/2009 Rady Miejskiej Środy Wielkopolskiej z dnia 20 sierpnia 2009 roku. Program Aktywności Lokalnej

Załącznik do uchwały Nr XXXII/483/2009 Rady Miejskiej Środy Wielkopolskiej z dnia 20 sierpnia 2009 roku. Program Aktywności Lokalnej Załącznik do uchwały Nr XXXII/483/2009 Rady Miejskiej Środy Wielkopolskiej z dnia 20 sierpnia 2009 roku Program Aktywności Lokalnej dla Miasta i Gminy Środa Wielkopolska na lata 2009 2013 I. Wprowadzenie

Bardziej szczegółowo

RADA EUROPY KOMITET MINISTRÓW

RADA EUROPY KOMITET MINISTRÓW RADA EUROPY KOMITET MINISTRÓW Zalecenie Rec(2005)5 Komitetu Ministrów dla państw członkowskich w sprawie praw dzieci przebywających w placówkach opiekuńczo-wychowawczych (Przyjęte przez Komitet Ministrów

Bardziej szczegółowo

Uchwała nr./ /2016 (Projekt) Rady Gminy Kadzidło z dnia 2016 r.

Uchwała nr./ /2016 (Projekt) Rady Gminy Kadzidło z dnia 2016 r. Uchwała nr./ /2016 (Projekt) Rady Gminy Kadzidło z dnia 2016 r. w sprawie uchwalenia programu współpracy Gminy Kadzidło z organizacjami pozarządowymi oraz podmiotami wymienionymi w art. 3 ust. 3 ustawy

Bardziej szczegółowo

Gminny Program Wspierania Rodziny w Gminie Pszczyna na lata

Gminny Program Wspierania Rodziny w Gminie Pszczyna na lata Gminny Program Wspierania Rodziny w Gminie Pszczyna na lata 2016-2018 Wprowadzenie Gminny Program Wspierania Rodziny w Gminie Pszczyna na lata 2016-2018 został opracowany w oparciu o ustawę o wspieraniu

Bardziej szczegółowo

OPIEKA DŁUGOTERMINOWA PERSPEKTYWA EUROPEJSKA

OPIEKA DŁUGOTERMINOWA PERSPEKTYWA EUROPEJSKA OPIEKA DŁUGOTERMINOWA PERSPEKTYWA EUROPEJSKA Pomoc Osobom Niesamodzielnym Prezentacja Projektu Ustawy Senat RP, Komisja Rodziny i Polityki Społecznej, 14 maja 2013 Zofia Czepulis-Rutkowska Instytut Pracy

Bardziej szczegółowo

Innowacja w praktyce szkolnej

Innowacja w praktyce szkolnej Innowacja w praktyce szkolnej Jakie są podstawowe założenia innowacji? Czy nauczyciel może sam zdecydować, co jest innowacją, czy też musi sięgać do określonych wymagań prawnych? Zgodnie z definicją innowacja

Bardziej szczegółowo

2. Kompleksowo trwale przyczyniają się

2. Kompleksowo trwale przyczyniają się Załącznik nr 5.15 Programy rozwojowe szkół i placówek oświatowych realizowane w ramach Działania 9.2 Podniesienie atrakcyjności i jakości szkolnictwa zawodowego - Wyjaśnienia zapisów Szczegółowego Opisu

Bardziej szczegółowo

Działania Krajowego Ośrodka Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej na rzecz rozwijania całożyciowego poradnictwa zawodowego.

Działania Krajowego Ośrodka Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej na rzecz rozwijania całożyciowego poradnictwa zawodowego. Działania Krajowego Ośrodka Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej na rzecz rozwijania całożyciowego poradnictwa zawodowego. Katowice, 11 grudnia 2008 r. KOWEZiU jest centralną, publiczną placówką

Bardziej szczegółowo

Magdalena Bergmann POLITYKA SPOŁECZNA WOBEC PROBLEMÓW POLSKICH KOBIET W OKRESIE PRZEMIAN TRANSFORMACYJNYCH PRÓBA CHARAKTERYSTYKI 75 Katarzyna

Magdalena Bergmann POLITYKA SPOŁECZNA WOBEC PROBLEMÓW POLSKICH KOBIET W OKRESIE PRZEMIAN TRANSFORMACYJNYCH PRÓBA CHARAKTERYSTYKI 75 Katarzyna SPIS TREŚCI WSTĘP 9 CZĘŚĆ I Nauki społeczne wobec problemów społecznych, polityki społecznej, pomocy społecznej i pracy socjalnej w Polsce 11 Krzysztof Frysztacki, Hubert Kaszyński SOCJOLOGICZNA PRACA

Bardziej szczegółowo

rodka Pomocy Rodzinie W Lublinie

rodka Pomocy Rodzinie W Lublinie Współpraca w ramach realizowanego przez MOPR w Lublinie projektu systemowego Istota stosowania instrumentów aktywizacji społecznej w pracy z klientem Wystąpienie w ramach konferencji Miejskiego OśrodkO

Bardziej szczegółowo

GMINNY PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY W RODZINIE ORAZ OCHRONY OFIAR PRZEMOCY W RODZINIE w GMINIE GOWOROWO NA LATA

GMINNY PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY W RODZINIE ORAZ OCHRONY OFIAR PRZEMOCY W RODZINIE w GMINIE GOWOROWO NA LATA Załącznik do Uchwały Nr XV/107/15 Rady Gminy Goworowo z dnia 23.11.2015r. GMINNY PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY W RODZINIE ORAZ OCHRONY OFIAR PRZEMOCY W RODZINIE w GMINIE GOWOROWO NA LATA 2016-2021

Bardziej szczegółowo

Wzmocnienie mechanizmów współpracy finansowej administracji publicznej z organizacjami pozarządowymi jako realizatorami zadań publicznych

Wzmocnienie mechanizmów współpracy finansowej administracji publicznej z organizacjami pozarządowymi jako realizatorami zadań publicznych Wzmocnienie mechanizmów współpracy finansowej administracji publicznej z organizacjami pozarządowymi jako realizatorami zadań publicznych Raport z wdrożenia (skrót) URZĄD NAZWA WDROŻONYCH INSTRUMENTÓW

Bardziej szczegółowo

Efekty kształcenia dla kierunku studiów Bezpieczeństwo Wewnętrzne

Efekty kształcenia dla kierunku studiów Bezpieczeństwo Wewnętrzne Efekty kształcenia dla kierunku studiów Bezpieczeństwo Wewnętrzne Jednostka prowadząca kierunek studiów: Wydział Nauk Humanistycznych i Społecznych Kierunek studiów: Bezpieczeństwo wewnętrzne Poziom kształcenia:

Bardziej szczegółowo

Reforma polityki spójności po 2013 r.

Reforma polityki spójności po 2013 r. Reforma polityki spójności po 2013 r. Ministerstwo Rozwoju Regionalnego Warszawa, kwiecień 2009 r. 1 wprowadzenie 2 Debata wspólnotowa Kontekst debaty 4 raport kohezyjny przegląd budżetu UE i polityk wspólnotowych

Bardziej szczegółowo

SZKOŁA PROMUJĄCA ZDROWIE

SZKOŁA PROMUJĄCA ZDROWIE SZKOŁA PROMUJĄCA ZDROWIE Co to jest Szkoła Promująca Zdrowie? Szkoła: jest miejscem, gdzie członkowie społeczności szkolnej nie tylko uczą się i pracują, ale żyją; gdzie powinni nie tylko odpowiednio wywiązywać

Bardziej szczegółowo

Słownik pojęć w zakresie Narodowej Strategii Spójności

Słownik pojęć w zakresie Narodowej Strategii Spójności Słownik pojęć w zakresie Narodowej Strategii Spójności Podstawowe zasady Realizacja strategii rozwojowej będzie opierać się o zasady i wartości, których stosowanie jest niezbędne dla osiągnięcia postawionych

Bardziej szczegółowo

ASYSTENTURA RODZINY WSPARCIE I POMOC

ASYSTENTURA RODZINY WSPARCIE I POMOC ASYSTENTURA RODZINY WSPARCIE I POMOC Idea asystentury rodziny Asystentura polega na towarzyszeniu rodzinie z dziećmi w poszukiwaniu rozwiązań trudnej sytuacji życiowej z wykorzystaniem: mocnych stron członków

Bardziej szczegółowo

Opracowanie profilu zawodowego, przygotowanie i przystosowanie

Opracowanie profilu zawodowego, przygotowanie i przystosowanie Strona 1 z 7 Opracowanie profilu zawodowego, przygotowanie i przystosowanie A. Opracowanie profilu zawodowego Wstęp Aby zapewnić osobom niepełnosprawnym lub pochodzącym z grup w niekorzystnej sytuacji

Bardziej szczegółowo

Usługi społeczne a zrównoważony rozwój regionów

Usługi społeczne a zrównoważony rozwój regionów Monografie i Opracowania 554 Mirosława Janoś-Kresło Usługi społeczne a zrównoważony rozwój regionów B 362930 Warszawa 2008 Szkoła Główna Handlowa w Warszawie i J O vs ;v o 4RSZ SPIS TREŚCI Wstęp 7 Rozdział

Bardziej szczegółowo

Uchwała Nr XXXIV/389/2013 Rady Miejskiej w Stargardzie Szczecińskim z dnia 26 listopada 2013r.

Uchwała Nr XXXIV/389/2013 Rady Miejskiej w Stargardzie Szczecińskim z dnia 26 listopada 2013r. Uchwała Nr XXXIV/389/2013 Rady Miejskiej w Stargardzie Szczecińskim z dnia 26 listopada 2013r. w sprawie ustalenia kierunków działania Prezydenta Miasta Stargard Szczeciński mających na celu promowanie

Bardziej szczegółowo

ANKIETA SAMOOCENY OSIĄGNIĘCIA KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA

ANKIETA SAMOOCENY OSIĄGNIĘCIA KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Szanowny Studencie, ANKIETA SAMOOCENY OSIĄGNIĘCIA KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA bardzo prosimy o anonimową ocenę osiągnięcia kierunkowych efektów kształcenia w trakcie Twoich studiów. Twój głos pozwoli

Bardziej szczegółowo

Społeczna odpowiedzialność biznesu podejście strategiczne i operacyjne. Maciej Bieńkiewicz

Społeczna odpowiedzialność biznesu podejście strategiczne i operacyjne. Maciej Bieńkiewicz 2012 Społeczna odpowiedzialność biznesu podejście strategiczne i operacyjne Maciej Bieńkiewicz Społeczna Odpowiedzialność Biznesu - istota koncepcji - Nowa definicja CSR: CSR - Odpowiedzialność przedsiębiorstw

Bardziej szczegółowo

I. WPROWADZENIE Podsumowanie okresu 2005-2010

I. WPROWADZENIE Podsumowanie okresu 2005-2010 I. WPROWADZENIE Podsumowanie okresu 2005-2010 W latach 2005-2010 w przedsięwzięciach organizacyjnych, kierowanych do osób potrzebujących pomocy, znajdujących się w trudnej sytuacji życiowej oraz zaliczanych

Bardziej szczegółowo

Wstęp... 9. 1. Opłaty i podatki ekologiczne w teorii ekonomii środowiska... 11 1.1. Pojęcie efektów zewnętrznych i ekologicznych kosztów zewnętrznych

Wstęp... 9. 1. Opłaty i podatki ekologiczne w teorii ekonomii środowiska... 11 1.1. Pojęcie efektów zewnętrznych i ekologicznych kosztów zewnętrznych Spis treści Wstęp............................................................. 9 1. Opłaty i podatki ekologiczne w teorii ekonomii środowiska.... 11 1.1. Pojęcie efektów zewnętrznych i ekologicznych kosztów

Bardziej szczegółowo

Recenzent: prof. UW dr hab. Stanisław Sulowski. Projekt okładki Jan Straszewski. Opracowanie redakcyjne Joanna Paszkowska ISBN 978-83-62250-21-9

Recenzent: prof. UW dr hab. Stanisław Sulowski. Projekt okładki Jan Straszewski. Opracowanie redakcyjne Joanna Paszkowska ISBN 978-83-62250-21-9 Recenzent: prof. UW dr hab. Stanisław Sulowski Projekt okładki Jan Straszewski Opracowanie redakcyjne Joanna Paszkowska ISBN 978-83-62250-21-9 Copyright by Wyższa Szkoła Zarządzania i Prawa im. Heleny

Bardziej szczegółowo

Myślenie projektowe skuteczna metoda rozwiązywania problemów lokalnych społeczności oraz beneficjenci Małych projektów

Myślenie projektowe skuteczna metoda rozwiązywania problemów lokalnych społeczności oraz beneficjenci Małych projektów Myślenie projektowe, zasady tworzenia Małych projektów, wnioskowania o przyznanie pomocy oraz specyfika procesu oceny przez organ decyzyjny LGD Myślenie projektowe skuteczna metoda rozwiązywania problemów

Bardziej szczegółowo

nowe regulacje prawne w zakresie wychowania i profilaktyki etapy konstruowania nowego programu organizacja prac rady pedagogicznej

nowe regulacje prawne w zakresie wychowania i profilaktyki etapy konstruowania nowego programu organizacja prac rady pedagogicznej Marzenna Czarnocka NOWY OBOWIĄZKOWY DOKUMENT: Program wychowawczo-profilaktyczny Poradnik dyrektora nowe regulacje prawne w zakresie wychowania i profilaktyki etapy konstruowania nowego programu organizacja

Bardziej szczegółowo

NOWE ZARZĄDZANIE PUBLICZNE PODSTAWOWE ZAŁOŻENIA. Dawid Sześciło

NOWE ZARZĄDZANIE PUBLICZNE PODSTAWOWE ZAŁOŻENIA. Dawid Sześciło NOWE ZARZĄDZANIE PUBLICZNE PODSTAWOWE ZAŁOŻENIA Dawid Sześciło Współczesne paradygmaty administracji publicznej Nowe zarządzanie publiczne podejście ekonomicznomenedżerskie Administracja neoweberowska

Bardziej szczegółowo

Recenzja opracowania M. Bryxa. pt: Rynek nieruchomości. System i funkcjonowanie.

Recenzja opracowania M. Bryxa. pt: Rynek nieruchomości. System i funkcjonowanie. C:\DOKUMENTY\RECENZJE\Recenzja M. Bryxa rynek.doc Recenzja opracowania M. Bryxa pt : Rynek nieruchomości. System i funkcjonowanie. Rynek nieruchomości jest w Polsce stosunkowo nowym, lecz wzbudzającym

Bardziej szczegółowo

Głównym celem opracowania jest próba określenia znaczenia i wpływu struktury kapitału na działalność przedsiębiorstwa.

Głównym celem opracowania jest próba określenia znaczenia i wpływu struktury kapitału na działalność przedsiębiorstwa. KAPITAŁ W PRZEDSIĘBIORSTWIE I JEGO STRUKTURA Autor: Jacek Grzywacz, Wstęp W opracowaniu przedstawiono kluczowe zagadnienia dotyczące możliwości pozyskiwania przez przedsiębiorstwo kapitału oraz zasad kształtowania

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR IX/50/15 RADY MIEJSKIEJ W CZERWIEŃSKU. z dnia 24 czerwca 2015 r. w sprawie przyjęcia Gminnego Progamu Wspierania Rodziny na lata 2015-2017

UCHWAŁA NR IX/50/15 RADY MIEJSKIEJ W CZERWIEŃSKU. z dnia 24 czerwca 2015 r. w sprawie przyjęcia Gminnego Progamu Wspierania Rodziny na lata 2015-2017 UCHWAŁA NR IX/50/15 RADY MIEJSKIEJ W CZERWIEŃSKU z dnia 24 czerwca 2015 r. w sprawie przyjęcia Gminnego Progamu Wspierania Rodziny na lata 2015-2017 Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca

Bardziej szczegółowo

EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW: PEDAGOGIKA. I. Umiejscowienie kierunku w obszarze kształcenia wraz z uzasadnieniem

EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW: PEDAGOGIKA. I. Umiejscowienie kierunku w obszarze kształcenia wraz z uzasadnieniem EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW: PEDAGOGIKA Poziom kształcenia Profil kształcenia Tytuł zawodowy absolwenta studia I stopnia ogólnoakademicki licencjat I. Umiejscowienie kierunku w obszarze kształcenia

Bardziej szczegółowo

Literatura przykładowa

Literatura przykładowa Literatura przykładowa Samorząd terytorialny w RP Zbigniew Leoński Podręcznik "Samorząd terytorialny w RP" omawia formy organizacyjne lokalnego życia publicznego, tj. gminy, powiatu i województwa. Tok

Bardziej szczegółowo

WIELOLETNI PROGRAM WSPÓŁPRACY GMINY REŃSKA WIEŚ Z ORGANIZACJAMI POZARZĄDOWYMI NA LATA

WIELOLETNI PROGRAM WSPÓŁPRACY GMINY REŃSKA WIEŚ Z ORGANIZACJAMI POZARZĄDOWYMI NA LATA PROJEKT Załącznik do uchwały Nr / /11 Rady Gminy Reńska Wieś z dnia WIELOLETNI PROGRAM WSPÓŁPRACY GMINY REŃSKA WIEŚ Z ORGANIZACJAMI POZARZĄDOWYMI NA LATA 2011-2015 1 SPIS TREŚĆI I CEL GŁÓWNY I CELE SZCZEGÓŁOWE

Bardziej szczegółowo

GMINNY PROGRAM WSPIERANIA RODZINY W GMINIE DZIEMIANY WPROWADZENIE. Rozdział 1

GMINNY PROGRAM WSPIERANIA RODZINY W GMINIE DZIEMIANY WPROWADZENIE. Rozdział 1 Załącznik do Uchwały XX/100/16 Rady Gminy Dziemiany z dnia 18.03.2016r. GMINNY PROGRAM WSPIERANIA RODZINY W GMINIE DZIEMIANY WPROWADZENIE Do zadań własnych określonych w ustawie o wspieraniu rodziny i

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR XXVII/117/2017 RADY GMINY W SOBIENIACH-JEZIORACH. z dnia 29 listopada 2017 r.

UCHWAŁA NR XXVII/117/2017 RADY GMINY W SOBIENIACH-JEZIORACH. z dnia 29 listopada 2017 r. UCHWAŁA NR XXVII/117/2017 RADY GMINY W SOBIENIACH-JEZIORACH z dnia 29 listopada 2017 r. w sprawie uchwalenia Statutu Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Sobieniach-Jeziorach Na podstawie Na podstawie

Bardziej szczegółowo

U C H W A Ł A Nr. Rady Gminy Sieradz z dnia...

U C H W A Ł A Nr. Rady Gminy Sieradz z dnia... U C H W A Ł A Nr. Rady Gminy Sieradz z dnia... w sprawie zatwierdzenia i realizacji Gminnego Programu Wspierania Rodziny w Gminie Sieradz na lata 2016-2018 Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt. 15 ustawy z

Bardziej szczegółowo

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW A D M I N I S T R A C J A STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA PROFIL OGÓLNOAKADEMICKI

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW A D M I N I S T R A C J A STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA PROFIL OGÓLNOAKADEMICKI OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW A D M I N I S T R A C J A STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA PROFIL OGÓLNOAKADEMICKI Umiejscowienie kierunku w obszarach kształcenia: kierunek administracja jest przypisany

Bardziej szczegółowo

Na czym polega odpowiedzialność firmy farmaceutycznej? Raport Społeczny. GlaxoSmithKline Pharmaceuticals

Na czym polega odpowiedzialność firmy farmaceutycznej? Raport Społeczny. GlaxoSmithKline Pharmaceuticals Na czym polega odpowiedzialność firmy farmaceutycznej? Raport Społeczny GlaxoSmithKline Pharmaceuticals 2009-2010 Jerzy Toczyski Prezes Zarządu GlaxoSmithKline Pharmaceuticals SA Od odpowiedzialności do

Bardziej szczegółowo