środa 7 marca Pamiętniku,

Transkrypt

1 Poniższy pamiętnik jest próbą przybliżenia tego, co może czuć i myśleć dojrzewający człowiek. Niezależnie od tego, czy jest to osoba z niepełnosprawnością, czy pełnosprawna przeżywa podobne stany emocjonalne, zmieniają się tylko przejawy i sposób okazywania ich światu. Barbara Kozłowska-Lidke Ewa Tuszer Zofia Wolniak Luiza Lipińska wtorek 31 stycznia dzieje się ze mną coś dziwnego, tak łatwo i nagle wpadam w złość, smutek lub radość, choć często nawet nie wiem dlaczego. Nigdy specjalnie nie skrzywdziłbym bliskich mi osób, ale czasem po prostu nie umiem zapanować nad sobą. Wczoraj mieliśmy rodzinny obiad. Przyjechała ciocia i wujek z moim kuzynostwem. Dzieci, jak to dzieci - nic tylko zabawa. Ja jestem już poważniejszy i wcale nie podobało mi się ich hałasowanie. Złość zbierała się we mnie, aż w końcu uwolniła w postaci krzyku i wymachiwania rękami. Nie umiałem inaczej pokazać tego, co czuję. Wrzeszczałem tak donośnie, że rodzinna uroczystość musiała zostać przerwana, a wujek z ciocią skwitowali to jednym zdaniem Na nas już pora. Wcale nie chciałem, żeby poszli, lubię gdy wokół mnie coś się dzieje. Byłem zły na siebie, że dałem się ponieść emocjom, ale to już była musztarda po obiedzie. Co prawda, na szczęście żadnej musztardy po obiedzie nie dostałem do zjedzenia, ale rodzice i tak byli niezadowoleni przez moje zachowanie. Tata burczał coś pod nosem, a mama nawet powiedziała do mnie Wstydziłbyś się! Popsułeś nam wieczór. Było mi smutno. Zawsze czuję się okropnie, gdy moje dziwne emocje wzbudzają w ludziach złość. Nie lubię, gdy ktoś na mnie krzyczy naprawdę ciężko mi się uspokoić, gdy tak wszystko we mnie buzuje. To, co się ze mną dzieje nie do końca jest dla mnie jasne. Podobno wkroczyłem w okres dorastania. Mam nadzieję, że moi rodzice postarają się to zrozumieć i będą coraz spokojniejsi, bo w ten sposób sprawią, że nie będę się tego bać i myśleć, że dzieje się ze mną coś strasznego i nienormalnego. Podobno to okres wielkich i gwałtownych przemian, z dziecka zmieniam się w dorosłego.

2 Wiem, że nie tylko ja muszę się z tym oswajać, ale także moi najbliżsi. Tak sobie myślę, że nie jest łatwo być rodzicem nastolatka, kiedy ich ciche, miłe, posłuszne dziecko nagle się zmienia w młodego człowieka z humorami. Wiem, że moje nieprzewidywalne reakcje mogą kogoś rozgniewać, lepiej jednak wtedy zostawić mnie na chwilę samego, na przykład wyjść bez słowa z pomieszczenia, lub powiedzieć: Widzę, że jesteś zdenerwowany, dam tobie czas na uspokojenie. Jak będziesz siedział chwilę spokojnie, wrócę do pokoju. Równie ważne co słowa są gesty i język ciała. Jeśli płaczę, lubię, gdy bliscy siadają przy mnie, kładą rękę na moim ramieniu - swoją reakcją najczęściej pokazuję rodzicom, czy chcę by byli w tym momencie blisko, czy wolę zostać sam. Potrzebuję zrozumienia, prawa do płaczu i radości. Lubię, gdy inni towarzyszą mi, na przykład po prostu siedząc przy mnie, gdy lecą mi łzy, albo kiedy się śmieję. Muszę też wspomnieć, że ostatnio odczuwam ból - czasem dotyczy to kości, mięśni, innym razem pobolewa serce. Podobno to normalne, gdy się dorasta, ale wcale mi z tym nie jest dobrze i bywam przez to humorzasty. sobota 18 lutego spostrzegłem niedawno, że coraz częściej odczuwam dziwne pobudzenie i zauważyłem, że dotykanie okolic intymnych sprawia mi przyjemność. Gdy to robię, osoby w otoczeniu często są złe, krzyczą, reagują dziwnie, peszą się. Na przykład wczoraj bardzo nudziłem się, gdy rodzice robili zakupy w supermarkecie. Zacząłem dotykać swojego krocza ale było zamieszanie! Rodzice zrobili się czerwoni jak buraki, pani sprzedawczyni powiedziała do mnie Fe, jak tak można!, dwóch chłopaków zaczęło się ze mnie naśmiewać i pokazywać palcami. Nie wiem, co o tym myśleć. Czasem jestem przez to niespokojny. Nikt nie chce ze mną o tym rozmawiać lub pokazać mi, jak mam sobie z tym radzić. Myślę, że pomogłoby mi wytłumaczenie lub jasne pokazanie, że coś takiego mogę robić tylko w samotności. Jak na razie jest to tematem tabu, a można by spokojnie powiedzieć: To bardzo intymna czynność /te miejsca są intymne, dotykaj ich wtedy, gdy jesteś sam. Czasem ważniejsze niż słowa są gesty. Chyba wystarczyłoby, by dorosły podszedł do mnie, złapał moją rękę i położył ją na przykład na poręczy wózka/krzesła. Potrzebuję także czasu na osobności oraz własnego kącika. Moja siostra ma swój pokój i przedmioty, które należą tylko do niej. Myślę, że jej jest łatwiej poradzić sobie z tym pobudzeniem zazdroszczę jej, bo bywa sama w domu może wtedy robić, co chce i nikomu to nie przeszkadza. Jak wspomniałem, normalne jest to, że odczuwam napięcie seksualne. Masturbacja pozwala mi radzić sobie z pobudzeniem. To bardzo przyjemne doznanie, dlatego niekiedy robię to, by rozładować takie emocje jak złość, smutek, poczucie osamotnienia. Jeśli moi rodzice będą niepokoić się tym zachowaniem, powinni zastanowić się, czy jest ono przejawem zdrowego rozwoju, czy też ma inną funkcję - dobrze, aby podzielili się swoimi obawami ze specjalistą, najlepiej psychologiem. Słyszałem, że tak zrobił tata mojego kolegi z ośrodka i dzięki temu oboje lepiej zrozumieli to zachowanie.

3 środa 22 lutego czasem lubię podsłuchiwać różne rozmowy. Dziś moją siostrę odwiedziła koleżanka. Siedziałem w wózku przy oknie, patrzyłem na przejeżdżające samochody, które poruszały się w korku niczym wielka dżdżownica. Nagle usłyszałem rozmowę dziewczyn i dowiedziałem się, że dorastającym chłopcom zdarzają się nocne polucje. Polega to na tym, że z penisa wydostaje się płyn, zwany nasieniem. Zazdroszczę siostrze lekcji biologii, może na niej na przykład dowiadywać się, co będzie się działo z jej rówieśnikami i nią samą podczas dorastania. Ja muszę wszystko odkrywać sam, nie raz przeżywając lęki, wynikające z braku wiedzy. Tylko dzięki podsłuchanej rozmowie dowiedziałem się, że nocne polucje dzieją się bez kontroli i nic nie można na to począć. Mnie się coś takiego jeszcze nie zdarzyło, ale mam nadzieję, że moi rodzice nie zrobią z tego jakiejś wielkiej sprawy. Rano zmienią mi pościel i nie będą tego komentować, bo przecież to normalne. Oczekuję również, że nie będą reagować zdziwieniem, złością, zakłopotaniem, gdy mój penis i jądra zaczną się zmieniać, rosnąć, członek zacznie sztywnieć. Najlepiej, by uznali to za coś naturalnego i byli dumni, że dorastam. Po takim incydencie mogą do mnie powiedzieć: Widzę, że stajesz się mężczyzną. Choć to bywa kłopotliwe, cieszę się, że w końcu przestaję wyglądać jak dziecko, zmieniają mi się rysy twarzy, pojawia się zarost, zmienia głos (mutacja). Wygląd mężczyzny jest fajny, ale czasem wolę być ogolony na twarzy. środa 7 marca mieliśmy dzisiaj w ośrodku sesję zdjęciową z prawdziwym fotografem, niestety nie wyszedłem korzystnie... Coraz częściej czuję się nieswojo, bo mój wygląd się zmienia. Na twarzy pojawiają się krostki, mówią na to trądzik. Czasem bywa bolesny i brzydko wygląda. Przejmuję się tym, bo to krępujące mieć na twarzy brzydkie pryszcze. Podobno to sprawka hormonów, ale są z nich niedobre bestie! Bardzo pomogłoby mi zadbanie o moją skórę. Udało mi się kiedyś usłyszeć w telewizji, że istnieją specjalne kremy, które zmniejszają tak zwany łojotok. Czasem pomagają tabletki, które przepisze dermatolog. Najważniejsze jest jednak częste mycie skóry, na przykład żelem przeciwtrądzikowym. Trzeba to czynić przynajmniej rano i wieczorem każdego dnia. Gdy zmiany na skórze będą bardzo intensywne, nieestetyczne lub nietypowe, trzeba udać się do dermatologa czy kosmetyczki. Szkoda, ze moi rodzice nie zwrócili uwagi na ten program telewizyjny, tylko zajęli się rozmową ze sobą... wiedzieliby wtedy, jak mi pomóc. Przechodząc do tematu włosów, niestety szybko stają się prze-tłuszczone. Bardzo źle się czuję, gdy to się dzieje, bo tłuste włosy nie wyglądają i nie pachną zbyt ładnie, a mi przecież coraz bardziej zależy na tym, by podobać się innym. Dlatego wolę mieć często mytą głowę. Jeśli zachodzi taka potrzeba, nawet 2-3 razy w tygodniu.

4 piątek 16 marca dzisiaj zdarzyło się coś okropnego! Mieliśmy szkolną imprezę. Bawiłem się świetnie, nawet zatańczyłem z koleżanką, aż tu nagle poczułem brzydki zapach. Gdy okazało się, że to ja tak pachnę, było mi wstyd i straciłem chęć do zabawy. Niestety to nie był pierwszy raz - zaczynam coraz bardziej się pocić. Spod pach często unosi się ta nieprzyjemna woń. Często mnie to krępuje i innych chyba też. Dlatego ważne są częste kąpiele, codziennie trzeba umyć twarz, pachy, ręce, nogi i miejsca intymne najlepiej rano i wieczorem. Konieczne stało się tez używanie dezodorantów i antyperspirantów. Na ostatnią gwiazdkę dostałem perfum. Strasznie lubię tym pachnieć! Wszyscy dookoła: opiekunowie, rówieśnicy, przechodnie wyglądają wtedy przy mnie na zadowolonych i zdarza im się powiedzieć, że pięknie pachnę. To naprawdę miłe! Okazało się, że na szkolnej potańcówce nie tylko ja miałem problem z zapachami. Kiedy rozmawiałem z koleżanką, poczułem, że jej oddech nie należy do przyjemnych. Chciałem być miły, ale nie było łatwo skupić się na rozmowie, gdy nos drażnił ten zapach. Uświadomiłem sobie, że mycie zębów to podstawa! W tym wieku człowiek coraz mocniej odróżnia siebie od innych, spostrzega różnice. Nie chcę mieć nieprzyjemnego oddechu, nie wspominając już o bólu zębów. Wiem, że należy je myć po każdym posiłku, starannie szorując wszystkie powierzchnie. Przydatne okazują się elektryczne szczoteczki, które dodatkowo masują dziąsła oraz pasta o jakimś fajnym smaku, np. coli. Raz na pół roku dobrze jest odwiedzić stomatologa. Szkolna impreza pokazała mi także, jak ważny staje się dla mnie wygląd. Gdy patrzę na koleżanki i kolegów, dostrzegam ich ubrania, fryzury, czuję zapachy. Lubię czuć się zadbany i mieć ładne ciuchy. Ubrania z kwiatkami, serduszkami, miśkami i innymi zwierzątkami sprawiają, że wygląda się jak małe dziecko, a przecież każdy nastolatek chcę być postrzegany jak młody dorosły człowiek! W działach dla młodzieży, w sklepach odzieżowych jest wiele ciekawych strojów, w których moim rówieśnikom jest bardziej do twarzy. Lubię też, gdy dorośli pozwalają mi na dokonywanie wyboru tego, co mam włożyć. Wystarczy, gdy pokaże mi się na przykład dwie bluzki często umiem wskazać wzrokiem lub gestem, którą preferuję. W tym wieku znacznie częściej przyglądam się kolegom i koleżankom. Zauważyłem, że niedobrze jest, gdy nie są codziennie przebierani. Przecież każdego dnia trzeba zmieniać bieliznę, rajstopy, skarpetki bluzki i spodnie/spódniczki! W przeciwnym razie pachną nieprzyjemnie, a i nieraz można dostrzec na nich ślady wczorajszego obiadu oraz śliny, co jest krępujące. Także fryzura jest ważna dla nastolatka wszystko musi być dostosowane do wieku. Pod nosem śmieję się na przykład z dziewczyn, które mają kilkanaście lat, a są czesane na przykład w dziecinne kucyki. Ojej, dużo się dziś działo, ale czas już spać. Do jutra, pamiętniku!

5 poniedziałek 26 marca dopadło mnie niby to nic strasznego, ale wkroczyłam w okres dorastania i mam strasznie dużo obaw z nim związanych. Dziś podpatrywałam moje koleżanki. Odetchnęłam, gdyż u nich, tak jak i u mnie pojawiły się piersi. To dość bolesne doświadczenie. Pomogły mi słowa mamy, która dodała mi otuchy mówiąc, że ból z czasem znika, a ja będę wyglądała jak dorosła kobieta. Dodatkowo mama zabrała mnie dziś do sklepu z bielizną, by kupić mi stanik. Była uśmiechnięta i dumna, przez co ja też tak się poczułam. Ekspedientka dobrała mi specjalną krótką podkoszulkę ze ściągaczem pod biustem i biustonosz. Cieszę się, że jest on taki wygodny, dobrze dopasowany do mojego ciała i nie ma żadnych drutów. czwartek 12 kwietnia nadszedł ten dzień! Dziś na mojej bieliźnie dostrzegłam podejrzane, rdzawe plamki. Najpierw wystraszyłam się, pomyślałam, że mam ranę lub jestem chora. Na szczęście mama zauważyła to i uspokoiła mnie, przypominając naszą rozmowę o tak zwanej miesiączce. Poznałam wcześniej to słowo i wyciszyłam się. Po południu tata przyniósł mi pachnące kwiatki i postawił obok mojego łóżka. Pogratulował tego, że stałam się kobietą. Mam szczęście, że moi rodzice tak zareagowali, bardzo im za to dziękuję. Wiem, że niektóre moje koleżanki przeżyły szok, gdy przytrafiło im się to, co mi dzisiaj: wystraszyły się widoku krwi, nie zrozumiały tego procesu. Ja cieszę się, że moi rodzice przygotowali mnie na to. Pokazali mi podpaski, wyjaśnili, że kiedyś nastąpi wielki dzień- stanę się kobietą i będą mi potrzebne. Powiedzieli też, że w czasie okresu z dróg rodnych wydostaje się krew - to normalne i potrzebne - dzięki temu moja macica zostaje odnowiona, uporządkowana, moje ciało pozbywa się z krwią tego, co jest w niej zbędne. Uprzedzili także, iż w pierwszym roku od wystąpienia okresu krwawienie może być nieregularne. Jeśli po roku moja miesiączka nadal nie będzie regularna lub pojawi się jakaś nieprzyjemna wydzielina z dróg rodnych, pójdziemy z mamą do lekarza - ginekologa. W zdobywaniu wiedzy na ten temat, pomogły mi też obrazki z mądrych książek o dojrzewaniu. Mama wszystko mi wytłumaczyła i wiem, że podczas okresu my, dziewczyny jesteśmy narażone na infekcje - najważniejsza jest wtedy higiena okolic intymnych - parę razy dziennie trzeba podmywać je specjalnym żelem, pamiętać o częstej zmianie wkładek/ podpasek/podkładów. Na dzisiaj kończę rozmyślania to był ważny i trudny dzień, jestem już nieco zmęczona.

6 piątek 13 kwietnia dziś drugi dzień miesiączki. W filmach nie raz słyszałam żarty o kobietach z okresem, ale dopiero teraz doświadczyłam tego na własnej skórze. Dzisiaj cierpiałam! Bez wyraźnego powodu miałam zły humor, wszystko mnie drażniło i doprowadzało do łez. Dodatkowo bolał mnie brzuch. Pomocne okazało się podanie mi leków rozkurczowych, no-spy. Moi rodzice przekonali się, że na zły humor nie ma jednej skutecznej rady - trzeba to przeczekać, być wyrozumiałym, zdawać sobie sprawę, że młoda kobieta jest wtedy w gorszej formie. Dla uspokojenia włączono mi kojącą muzykę relaksacyjną. Były to dźwięki natury, ale na przykład moja koleżanka słucha wtedy muzyki poważnej, albo czegoś innego, co lubi. Poczułam się też lepiej, gdy zapalono świeczkę zapachową i zajęto interesującą mnie czynnością. Zdradzę teraz tajemnicę: warto wiedzieć, że te metody działają też na nerwowych chłopaków. Zauważyłam to, gdyż mój brat wrócił ze szkoły strasznie zdenerwowany, a jak tak chwilę posiedział ze mną w pokoju i mimowolnie słuchał muzyki i wdychał przyjemny zapach uspokoił się i nawet nie grał w strzelanki na komputerze, tylko poczytał książkę. Cieszę się, że zrobił to dla mnie na głos super było słuchać o przy-godach głównego bohatera. Dzięki temu nie nudziłam się i nie skupiałam na bólu. Acha! Nie wspomniałam o czymś równie ważnym na ciele pojawiło się u mnie owłosienie. Ja osobiście czuję się bardziej komfortowo, gdy goli się mi nogi i włosy pod pachami oraz w okolicach intymnych. Łatwiej wtedy dbać o higienę i zmieniać mi pieluchy. Do jutra, pamiętniku. sobota, 28 kwietnia ale się dziś zdenerwowałam! Byłam z rodziną w kinie. Pani ekspedientka chciała być miła, ale rozgniewała mnie swoim zachowaniem. Otóż podeszła do mnie, złapała za policzek i powiedziała: O, jaka ładna dziewczynka, może chce dostać pierścionek na swój paluszek i wręczyła mi jeden z gadżetów dodawanych do biletu. Zezłościłam się i narobiłam krzyku. Poczułam się okropnie, jak małe dziecko! Przecież jestem kobietą, miesiączkuję, rosną mi piersi. Chcę, by zwracano się do mnie nieco poważniej, częściej używano dorosłych form mojego imienia, nie używano zdrobnień. Nie chcę, by mówiono, że mam rączki, czy nóżki tylko ręce albo nogi. Wiem, ze to trudne, ale warto mi zaproponować dojrzalsze formy aktywności. Nie interesują mnie już zabawki, książki czy filmy dla małych dzieci. Lepiej bym zajmowała się przedmiotami codziennego użytku niż pluszakami lub grzechotkami, albo oglądała filmy przyrodnicze zamiast kreskówek dla dzieci. Choć niełatwo znaleźć coś, co by mnie interesowało warto próbować. Dużo na ten temat wie mój pedagog, szkoda, że rodzice nigdy nie podpytali go o te sprawy.

7 Ta sytuacja z kina tym bardziej mnie zdenerwowała, bo byliśmy z kolegą mojego brata, który mi się podoba. Muszę przyznać, że inne osoby zaczynają stawać się obiektem moich uczuć. Pomimo zawstydzenia przez panią z kasy kina, postanowiłam okazać swoje uczucia. Starałam się przytulać do tego kolegi, ocierać, szukałam kontaktu. Moja rodzina intensywnie zareagowała mama zaczęła panikować, tata krzyczeć na mnie, brat zakazywał mi tego. Było mi przykro, bo wystarczyło spokojnie powiedzieć lub pokazać jak mogę okazać swoje zainteresowanie. W mądrej audycji radiowej usłyszałam, że przejawy dojrzewania seksualnego są objawem zdrowia, nie choroby! Ważne jednak staje się wtedy jasne, konkretne wyznaczanie granic. Wszystko lepiej rozumiem, gdy dorosły powie do mnie: Nie lubię, gdy tak się mnie dotyka i zdejmie spokojnie moją rękę. Jeśli nie zrozumiem słów, wystarczą konsekwentne gesty, na przykład po prostu każdorazowe ściąganie mojej ręki z ciała drugiego człowieka. Jeśli darzę kogoś uczuciem, zakocham się, bardzo proszę o spokojne podejście do sprawy. Potrzebne jest mi wtedy zrozumienie, rozmowa, wytłumaczenie tego, że w życiu tak to już bywa, że nie każde uczucie jest odwzajemnione. Należy mi pokazać, w jaki sposób mogę się zachowywać w stosunku do osoby, która jest obiektem moich uczuć. Potrzebuję wyjaśnienia, że żaden dotyk nie może być wymuszony, a szanowanie granic drugiego człowieka jest jedną z ważniejszych rzeczy w kontaktach między ludźmi. Można pokazać mi to poprzez słowa lub gesty. piątek 4 maja muszę się zwierzyć, że należy mi umożliwić spotkania z rówieśnikami, odwiedzać czy zapraszać moich kolegów lub zatelefonować i podać mi słuchawkę. To są niezwykle ważne potrzeby, które pozytywnie wpływają na moje samopoczucie. Tak miło było, gdy moi rodzice zaprosili na kawę opiekunów kolegi z ośrodka. Nasze mamy plotkowały, tatusiowie chwalili się różnymi przedmiotami, a ja mogłem pobyć z kimś, kto jest podobny do mnie. Bywały chwile, gdy nie wiedzieliśmy z rówieśnikiem, czym się możemy razem zająć - wtedy pomocne okazały się propozycje mojego rodzeństwa. Fajnie, że włączyli nam śmieszne filmiki w internecie i muzykę.

8 niedziela 6 maja...słońce chyli się ku horyzontowi, na dziś skończę już przemyślenia. Chcę jeszcze tylko oświadczyć, że dojrzewanie to bardzo trudny etap w moim życiu. Potrzebne jest mi zrozumienie, akceptacja przez otoczenie wszystkich procesów, które dzieją się w mojej psychice i w moim ciele. Tak sobie myślę, że rodzice muszą uświadomić sobie, że ich pociechy pomimo niepełnosprawności przestają być dziećmi, a stają się mężczyznami lub kobietami. Bardzo kocham moich bliskich i potrzebna jest mi ich pomoc w tym skomplikowanym okresie mojego życia. Proszę też o uszanowanie tego, że nie jestem już małym dzieckiem i nawet jeśli tego nie okazuję, zależy mi na tym, by traktować mnie doroślej. Polskie Stowarzyszenie na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym Koło w Gdańsku Ośrodek Rehabilitacyjno-Edukacyjno-Wychowawczy Gdańsk ul. Jagiellońska 11 tel rok