Wkłady kompozytowe jako alternatywa w odcinku bocznym. Composite inlays as an alternative in the posterior region

Transkrypt

1 Opis przypadku Art dent Tom/Volumne 13; Numer/Number 1 (55)/2015: ISSN Wkłady kompozytowe jako alternatywa w odcinku bocznym Composite inlays as an alternative in the posterior region Sanzio Marques 1,A,B,D,E Márcia Marcondes Guimarães 2 ¹ Uniwersytet Federalny Minas Gerais, Uniwersytet São Paulo, Brazylia 2 Uniwersytecie São Paulo, Brazylia Authors Contribution: A - Study Design, B - Data Collection, C - Statistical Analysis, D - Data Interpretation, E - Manuscript Preparation, F - Literature Search, G - Funds Collection Received: Accepted: Published: Prawa autorskie przeniesione na Wydawnictwo AS MEDIA Kontakt z autorem: Streszczenie Wypełnienia kompozytowe, które łączą w sobie estetykę i trwałość, są obecnie uznawane za dobrą alternatywę do stosowania w odcinku bocznym uzębienia. Jednak sukces wypełnienia zależy od tego, czy dentysta dobrze zna techniki i materiały. W artykule zaprezentowano, krok po kroku, wykonanie pośredniego wypełnienia kompozytowego w zębie trzonowym w systemie chairside. W dalszej części omówione są wskazania, korzyści i właściwości tej techniki, która nie tylko umożliwia redukcję kosztów, ale również oferuje wysoką jakość i łatwość stosowania. Słowa kluczowe: obszar tylny, pośrednie wypełnienia kompozytowe, uniwersalny nanohybrydowy materiał wypełnieniowy Summary Today, composite restorations are regarded as a reliable alternative for the posterior region and combine both aesthetics and longevity. However, for the success of any restoration, it is fundamental that the dentist has a good command of the technique and materials. This article shows, step by step, the chairside fabrication of an indirect composite restoration on a molar. This is followed by a discussion of the indications, advantages and properties of this technique which not only cuts costs but which is also high in quality and simple to use. Key words: posterior region, indirect composite restoration, universal nano-hybrid restorative material 56

2 Marques S., Guimarães M. M. Wkłady kompozytowe Wprowadzenie Uzyskanie adhezji wypełnienia do pozostałości tkanki twardej zęba było punktem zwrotnym w leczeniu zachowawczym. Wprowadzenie nowych materiałów nie tylko przyczyniło się do poprawy estetyki, ale również ułatwiło odtworzenie kształtu, wytrzymałości i funkcji zębów uszkodzonych w wyniku próchnicy lub urazu. A wszystko to w połączeniu z podstawową zaletą wypełnień wykonywanych w ramach stomatologii zachowawczej, które są minimalnie inwazyjne i nie wymagają usuwania dużych ilości substancji zębowej, dawniej koniecznego przy preparacji ubytku, na przykład pod wypełnienie amalgamatowe. Poza tym, jak powszechnie wiadomo, często kompozyty stosowane w części bocznej uzębienia podlegają kurczeniu polimeryzacyjnemu, które w przypadku nieprawidłowego użycia lub nieuwzględnienia tej właściwości charakterystycznej dla wszystkich wypełnień kompozytowych, może prowadzić do powstania naprężenia wewnętrznego. Jeżeli naprężenie przekracza wytrzymałość wiązania, mogą pojawiać się niedokładności na brzegach wypełnienia, a nawet pęknięcia zębiny i wypełnienia. Dotyczy to przede wszystkim dużych ubytków, gdyż większa ilość materiałów kompozytowych wzmaga naprężenia skurczowe (Davidson & DeGee, 1984; Lambrechts et al., 1977; Dietschi & Spreafico, 1997). Dlatego na odcinku bocznym, zwłaszcza w przypadku większych ubytków, rezultat wypełnienia może być gorszy. Jest to spowodowane utrudnionym dostępem do uzębienia w tym miejscu, co może stwarzać problemy przy opracowywaniu brzegów i nadawaniu konturów wypełnieniu, jak również przy tworzeniu fizjologicznego kształtu powierzchni stycznych (Imparato et al., 1999). W świetle tych ogólnie znanych faktów, w przypadku leczenia większych ubytków wielu dentystów decyduje się na wypełnienia pośrednie wykonywane w laboratoriach. Pozwala to na wykonanie wypełnienia bez konieczności borykania się z trudnościami wewnątrz jamy ustnej, umożliwiając tym samym lepsze nadanie konturów i łatwiejsze odtworzenie prawidłowego kształtu powierzchni stycznych, z zapewnieniem optymalnych właściwości fizycznych materiału do wypełnień. Niemniej jednak metody pośrednie mają kilka wad, wśród nich konieczność dużej liczby wizyt, wykonywanie wypełnień tymczasowych i większe koszty związane z pracami w laboratorium (Bussadori et al., 1995). Bardzo dobrą alternatywą w powyższych przypadkach jest zastosowanie stosunkowo łatwej techniki wypełnień wykorzystującej wkłady wykonywane w systemie chairside, łączącej w sobie zalety technik bezpośrednich z atutami technik pośrednich, a jednocześnie pozwalającej na redukcję kosztów i wymagań czasowych. Poniższy przypadek kliniczny opisuje, krok po kroku, wypełnienie zęba bocznego w tej technice. Przypadek kliniczny Pacjentka z niewystarczającym pękniętym wypełnieniem amalgamatowym w zębie 16. (ryc. 1). Pacjentka narzekała na dyskomfort w zębie. Planowane leczenie obejmowało wymianę wypełnienia amalgamatowego na pośredni wkład kompozytowy, wykonywany w systemie chairside, ze względu na znaczną wielkość wypełnienia. Do wykonania wkładu wybrano system GrandioSO Inlay (VOCO), który zawiera wszystkie Ryc. 1: Sytuacja wyjściowa pęknięte i niewystarczające wypełnienie amalgamatowe w zębie 16. Fig 1: Initial situation with the fractured and insufficient amalgam restoration on tooth 16. Ryc. 2: Ubytek pokryty preparatem Ionoseal (VOCO) w celu wygładzenia ścian ubytku i przeprowadzenia czynności po preparacji. Fig 2: Cavity lined with Ionoseal (VOCO) for smoothing the cavity walls and post-preparation. Wydawnictwo AS MEDIA NR 1(55)/

3 Art dent 13; 1(55)/2015: Ryc. 3: Wycisk preparowanego zęba 16. wraz z sąsiednimi zębami, wykonany przy użyciu alginatu (Hydrogum, Zhermack). Fig 3: Impression of the prepared tooth 16 including the adjacent teeth using an alginate (Hydrogum, Zhermack). Ryc. 4: Wypełnienie wycisku alginatowego silikonem do wykonywania modeli. Fig 4: Filling of the alginate impression using the die silicone. Ryc. 5: Model silikonowy po utwardzeniu (3 minuty) i wyjęciu z formy. Fig 5: Silicone model after curing (3 minutes) and demoulding. Ryc. 6: Nakładanie warstwowe i modelowanie kompozytu GrandioSO (VOCO) w odcieniu A3. Fig 6: Application in layers and modelling of the composite GrandioSO (VOCO) in shade A3. wymagane i dostosowane komponenty materiałowe. Najpierw usunięto wypełnienie amalgamatowe i nałożono warstwę bazową stosując kompozytowy cement szklano-jonomerowy Ionoseal (VOCO) w celu wygładzenia dna ubytku i uzyskania odpowiedniego kształtu (ryc. 2). Ubytek opracowano przy pomocy specjalnych wierteł diamentowych, aby wyeliminować podcienie. Następnie przy użyciu alginatu (Hydrogum, Zhermack) pobrano wycisk ubytku i sąsiednich zębów (ryc. 3). Po stężeniu alginatu wykonano model silikonowy posługując się specjalnym A-silikonem (silikon, VOCO) (ryc. 4, 5). Kolejny etap polegał na nałożeniu i wymodelowaniu powierzchni kompozytu nanohybrydowego GrandioSO (VOCO, ryc. 6). Poszczególne warstwy, włącznie z warstwą wewnętrzną, utwardzano światłem przez 20 sekund. Do imitacji przebarwień w bruzdach użyto pigmentów w kolorze ochry i brązowym (Kolor+Plus, Kerr). Wykończenie i polerowanie wykonano stosując kolejno silikonowe gumki do polerowania z opiłkami diamentowymi (VOCO, ryc. 8), szczotkę z koziego włosia, pastę Opal (Rebefert) oraz wełniane tarcze polerskie. Po całkowitym wysuszeniu przeprowadzono kolejne etapy adhezyjnego cementowania wypełnienia. Najpierw oczyszczono opracowany ubytek za pomocą szczoteczki mini-brush Robson i pasty pumeksowej na bazie wody. Ząb oczyszczono, a następnie opłukano dokładnie wodą. Jamę zęba delikatnie osuszono powietrzem. Wewnątrz ubytku nałożono samowytrawiający system wiążący Futurabond DC (VOCO), wcierając go w powierzchnię zęba przez 20 sekund (ryc. 9). Aby przyspieszyć odparowanie rozpuszczalnika, system łączący delikatnie osuszono strumieniem powietrza. Następnie przeprowadzono polime- 58

4 Marques S., Guimarães M. M. Wkłady kompozytowe Ryc. 7: Ostrożne wyjęcie wkładu z modelu silikonowego. Fig.7: Careful removal of the inlay from the silicone model. Ryc. 8: Wykończenie i polerowanie silikonowymi gumkami do polerowania z opiłkami diamentowymi Dimanto (VOCO). Fig.8: Finishing and polishing with the diamond-interspersed polisher Dimanto (VOCO). Ryc. 10: Fig.10: Ryc. 9: W ubytku umieszczony zostaje system wiążący Futurabond DC (VOCO). Fig.9: The adhesive Futurabond DC (VOCO) is applied in the cavity. Ryc. 11: Fig.11: Ryc. 10, 11: Figs. 10, 11: Bezpośrednie zastosowanie cementu lutującego Bifix QM (VOCO) w opracowanym ubytku i ostrożne umieszczenie wkładu kompozytowego. Direct application of the luting cement Bifix QM (VOCO) in the prepared cavity and careful placement of the composite inlay. Ryc. 12: Ostateczny rezultat z wkładem kompozytowym wykonanym w systemie chairside. Fig.12: The final result with the chairside-produced composite inlay. ryzację światłem przez co najmniej 10 sekund. Bezpośrednio na powierzchnię ubytku nałożono podwójnie utwardzalny cement kompozytowy Bifix QM (VOCO) (ryc. 10), ostrożnie umieszczono wkład i dociśnięto (ryc. 11). Nadmiar cementu został usunięty za pomocą szczoteczki i nici dentystycznej. Potem wszystkie powierzchnie zęba poddano polimeryzacji światłem. Po utwardzeniu chemicznym Bifix QM wyjęto ślinochron, okluzję zeszlifowano, a brzegi wypełnienia wypolerowano posługując się Dimanto (VOCO), szczotkami i polerkami Wydawnictwo AS MEDIA NR 1(55)/

5 Art dent 13; 1(55)/2015: filcowymi. Wkład w swojej ostatecznej postaci charakteryzuje się optymalnymi właściwościami estetycznymi i kształtem, które zapewniają idealną funkcjonalność (ryc. 12). Dyskusja Dostępne na rynku kompozyty są idealne do wykonywania wypełnień ze względu na ich właściwości estetyczne, adhezyjne i mechaniczne oraz łatwość stosowania. Od opracowania techniki trawienia szkliwa w 1955 roku przez Buonocore a i wprowadzenia kompozytu na bazie BisGMA (2-fenylo-metakrylat glicydylu) w 1963 roku przez Bowena, kompozyty są nieustannie udoskonalane nie tylko w zakresie ich właściwości mechanicznych, ale stycznych i prawidłowe cieniowanie zapewniające lepszą estetykę. Inny ważny czynnik odnosi się do sił kurczących występujących podczas polimeryzacji nadmiernie dużych warstw kompozytu, które mogą osłabiać wiązanie z zębem. Różni autorzy traktują to jako ważny czynnik przy wyborze techniki wypełnienia i wskazują na to, że podczas leczenia większych uszkodzeń technika bezpośrednio-pośrednia umożliwia większą kontrolę kurczenia się kompozytu podczas polimeryzacji, co z kolei prowadzi do ograniczenia niektórych problemów występujących po umieszczeniu wypełnienia, takich jak nadwrażliwość, ból i zaburzenia funkcji żucia (Davidson & DeGee, 1984; Lambrechts et al., 1977; Dietschi & Spreafico, 1997). także estetycznych, co sprawia, że coraz częściej są zalecane jako materiał do wypełnień. Istnieją wskazania, zalety, ale i wady wypełnień kompozytowych wykonywanych w technice bezpośredniej, pośredniej i bezpośrednio-pośredniej, o czym niewątpliwie świadczy szeroki zakres prac badawczych w specjalistycznej literaturze stomatologicznej. Jednak według Portera (1990) technika bezpośrednio-pośrednia gwarantuje trwalsze uszczelnienie brzeżne oraz lepszą wytrzymałość, a do tego ułatwia tworzenie punktów Chaim i Baratieri (1998) opisali, że półbezpośrednia technika wykonywania wypełnień daje korzyści techniki pośredniej, a jednocześnie umożliwia wykonanie pracy podczas jednej wizyty. Technika adhezyjna pozwala także na zachowanie znacznej ilości zdrowej twardej tkanki zęba, co prawdopodobnie przesuwa w czasie konieczność wykonania bardziej skomplikowanych, złożonych i drogich wypełnień (Chaim & Baratieri (1998), Dietschi & Spreafico, 1997). ART O autorach Dr Sanzio Marques jest praktykującym dentystą, który specjalizuje się w stomatologii zachowawczej i protetyce stomatologicznej w Belo Horizonte w Brazylii. Poza tym dr Sanzio Marques wykłada na Uniwersytecie Federalnym Minas Gerais i na Uniwersytecie São Paulo. Jest on autorem różnych pozycji z literatury fachowej i instruktorem kursów prowadzonych w kilku specjalistycznych instytucjach. Márcia Marcondes Guimarães jest dentystką w Szkole Stomatologii na Uniwersytecie São Paulo. Specjalizuje się w implantologii, chorobach przyzębia i protetyce stomatologicznej. Piśmiennictwo/references 1. DAVIDSON, CL. & DEGEE, A. J. Realization of polymerization contraction stresses by flow in dental composites. J Dent Res, 1984, 63: Lambrechts, M, Braem M, Vanherle G. Evaluation of clinical performance for posterior composite resins and dentin adhesives. Oper Dent 1987, 12: Dietschi D & Spreafico R. Adhesive metal-free restorations: current concepts for the esthetic treatment of posterior teeth. 1a. Ed. German: Quintessence, Imparato JCP et al. Reconstrução de molares decíduos através da técnica restauradora indireta com resina composta acompanhamento clínico e radiográfico de dois anos. RPG, 1998, 5, 2: Bussadori S.C., Imparato JCP, Guedes-Pinto AC. Manual de materiais dentários e técnicas em dentística odontopediátrica. São Paulo: Banco de Boston, Buonocore MG. A simple method of increasing the adhesion of acrylic filling materials to enamel surface. J. Dent. Res., 1955, 34: Bowen RL. Properties of a sílica-reinforced polymer for dental restorations. J. Am Dent Assoc., 1963, 66: Porter KH. Posterior composite resin inlays and onlays: a comparison of avaible systems. Tex Dent J, 1990, 107, 5: Lambrechts M, Braem M, Vanherle G. Evaluation of clinical performance for posterior composite resins and dentin adhesives. Oper Dent 1987; 12: Chaim MC & Baratieri LN. Restaurações indiretas de resina composta em dentes posteriores. In: Chaim MC, Baratieri LN. Restaurações estéticas com resina composta em dentes posteriores. São Paulo: Artes Médicas, 1998, Mondelli RF et al. Conservative approach to restore the first molar with extensive destruction: A 30-month follow-up. Quintessence Int, 2013, 44, 6: