Rola i znaczenie pszczoły miodnej w środowisku

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Rola i znaczenie pszczoły miodnej w środowisku"

Transkrypt

1 Kiedy pszczoła zniknie z powierzchni Ziemi, człowiekowi pozostaną już tylko cztery lata życia. Skoro nie będzie pszczół, nie będzie też zapylania. Zabraknie więc roślin, potem zwierząt, wreszcie przyjdzie kolej na człowieka...( Karol Darwin ) Ak zmiznú včely z povrchu zeme, človek nemá viac ako štyri roky života. Žiadne ďalšie včely, žiadne opeľovanie. Vyhynú rastliny, potom zvieratá a nakoniec zhynie aj človek. (Charles Darwin) Wybrane zagadnienia ochrony środowiska naturalnego w zakresie biologicznej ochrony pszczoły miodnej w Polsce i na Słowacji w Euroregionie Tatry Rola i znaczenie pszczoły miodnej w środowisku naturalnym oraz zagrożenia wyginięcia pszczół w Euroregionie Tatry Vybrané témy ochrany životného prostredia v oblasti biologickej ochrany včiel v Poľsku a na Slovensku v Euroregióne "Tatry" Úloha a význam včely medonosnej v životnom Konspekt dla wykładowców: prostredí a nebezpečenstvo vyhynutia včiel prowadzących prelekcje w szkołach podstawowych i gimnazjach w ramach projektu v Pszczoły Euroregióne w służbie Tatry człowieka i przyrody w Euroregionu Tatry współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej Europejskiego Publikacja zawiera: Funduszu opracowanie Rozwoju zebranych Regionalnego danych statystycznych - Programu o pszczelarstwie Współpracy Transgranicznej na terenie Rzeczpospolita Euroregionu Tatry Polska-Republika stan na Słowacka r. wraz z referatami z Międzynarodowej Konferencji w języku polskim i słowackim. Publikácia predstavuje: Konspekt spracovanie pre referátov vedenie z Medzinárodnej prednášky: konferencie, spolu so štatistikou v o včelárstve základných na území a stredných Euroregiónu školách Tatry, stav v rámci k , projektu v poľskom "Včely i slovenskom v službách jazyku. človeka a prírody v Euroregióne Tatry" spolufinancovaný Európskou Tłumaczenia z języka: polskiego na słowacki, Mgr Mgr. František Geleta úniou a Európskym fondom pre regionálny rozvoj, Programom słowackiego polski, mgr inż. Franciszek Janowiak cezhraničnej Wydana spolupráce przez: Poľskej Karpacki Związek republiky Pszczelarzy, a Slovenskéj Nowy Sącz, ul. republiky Długosza 70 v rokoch Spolok Včelárov Slovenska, Trstena, ul. Oravicka 612/12 Druk: Centrum Druku, Poligrafia Małopolska, Nowy Sącz, ul. Traugutta 3, Nowy Sącz, kwiecień 2012

2 Úvod Správy z predchádzajúcich rokov o včelárskom situácii vo svete, Európe a čiastočne v Poľsku sú alarmujúce. V niektorých krajinách zaniklo až 50-60% včelstiev. Dôvody sú stále skúmajú, hoci prvé návrhy už boli formulované. Predchádzať tomuto znepokojujúcemu javu uskutočnil Karpatský zväz včelárov v Nowom Sączu ako žiadateľ a Spolok včelárov Slovenska v Trstenej ako partner realizáciu mikro-projektu pod názvom "Včely v službách človeka a prírody v Euroregióne Tatry ". Hlavným cieľom tohto projektu realizovaného od do , bolo z Poľskej a Slovenskej strany poukázanie na problém "ochrana a zlepšovanie prírodného dedičstva v Euroregióne Tatry " na základe činnosti ľudia ľuďom". V rámci projektu sa uskutočnila medzinárodná výtvarná súťaž v školách k návrhu plagátu "Včely v službách človeka a prírody v Euroregióne Tatry ", ktorej sa zúčastnilo 317 žiakov z Poľska a Slovenska. Hlavnú cenu získala Natalia Vorobyov žiačka 2. triedy základnej školy v Nowom Saczu. Ďalších deväť ocení bolo udelených za prvé až tretie miesto v jednotlivých vekových kategóriách. Na hlavnú cenu bol navrhnutý plagát, ktorý bol vytlačený v počte 1500 ks. (vrátane 500 ks. v slovenskom jazyku), ktorého kópia je na 3 strane obálky. Plagáty a tato publikace budú distribuované do škôl a knižníc, v ktorých budú upozorňovať na riziko vyhynutia včiel, a tým vlastne ochranu životného prostredia. Realizáciou tohto projektu sa vytvorila osnova prednášok pre učiteľov na školách Vybrané problémy ochrany životného prostredia v rámci biologickej ochrany včiel na území Poľska i Slovenska, ktorá vyšla v poľštine a slovenčine. Vďaka spolufinancovania z Európskej únie, Európskeho fondu pre regionálny rozvoj - cezhraničnej spolupráce programu Poľsko-Slovenskej republiky , bolo zakúpených 7 multimediálnych zostáv (notebook + projektor + plátno) pre 7 vybraných včelárskych regiónov v Euroregióne "Tatry" na poľskej strane. Od septembra boli tieto zostavy použivané na prednášky v jednotlivých školách. V projekte bylo naplánovaných 100 prednášok a školení v euroregióne Tatry s počtom 3000 žiakov. V skutočnosti z 90 naplánovaných prednášok sa týchto prednášok zúčastnilo 4848 žiakov na poľskej strane a z plánovaných 10 prednášok na slovenskej strane sa zúčastnilo 332 žiakov. Navyše na slovenskej strane bolo ešte vykonaných sedem prednášok s počtom 337 študentov, ktoré boli vykonané v okresoch mimo Euroregiónu "Tatry", ako sú definované v projekte. Dúfame, že prednášky, ktoré boli organizované v školách v Poľsku a na Slovensku, budú počiatočným impulzom, pre pravidelné pozvania včelárov zo strany vedenia školy. Takéto akcie školských orgánov by mali byť podporované zo strany obcí, krajov, starostov, primátorov a pod. pretože takéto pozvania a prednášky sú spojené s určitými nákladmi. Zakúpené multimediálne zostavy po skončení projektu budú slúžiť Karpatskému zväzku včelárov pre uskutočňovanie prednášok na školách, vzájomnej komunikácii jednotlivých regiónov, zber informácii o situácii vo včelárstve v regióne, ale i v zahraničí najmä na území euroregiónu Tatry na poľskej i Slovenskej strane. Aktivity však budú obmedzené, pretože s mikroprojektu sa dalo zakúpiť iba 7 multimediálnych zostav, ktoré sú určené pre 30 včelárskych organizácii KZP Nowy Sącz, ktoré sú rozložené od Tatranského okresu až po okres Gorlicki. Tieto zostavy však podstatne zlepšia myšlienku šetrenia životného prostredia a jeho propagáciou v Karpatském zväzku včelárov. Spracovaná anketa, vydaná v poľštine a slovenčine pri počte 2228 včelárov (986 v Poľsku a 1242 na Slovensku) s včelstvami, dala možnosť posúdiť stav včelárstva na oboch stranách hranice. Tato činnosť si vyžadala spoluprácu so všetkými včelárskymi organizáciami, okresnými, krajskými a obecným orgánmi v 5 okresoch pozdĺž hraníc Poľska a 10 okresov na Slovenskej strane. Spracované zhromaždené štatistické údaje o včelárstve v Euroregióne "Tatry" a ich uverejnenie spolu s dokumentmi z medzinárodnej konferencii v poľštine a slovenčine, poslúžia do ďalších rokov pre vykonanie ďalších výskumov zameraných na konkrétnu problematiku významu nielen Euroregiónu "Tatry", ale celého Poľska a Slovenska. Usporiadanie dvojdňovej medzinárodnej konferencie na poľskej strane s včelármi zo Slovenska a Poľska v dňoch 21. a 22. apríla 2012 v Bukowina Tatrzańska, je zhrnutie práce na projekte. To umožní definovať súčasný stav včelárstvo, našej cezhraničnej situácii a načrtnúť potrebné podujatia, ktoré nás čakajú. Konferencia prispeje k nadviazaniu obchodných a spoločenských kontaktov medzi jednotlivými. (1. deň návšteva 5.včelníc v Poľsku, 2. deň Medzinárodna konferencia). Nowy Sacz, apríl 2012 mgr inż. Franciszek Janowiak koordinátor projektu 2

3 WSTĘP Doniesienia z ostatnich lat na temat sytuacji w pszczelarstwie światowym, europejskim, a częściowo i polskim są alarmujące. W niektórych krajach wyginęło 50-60% rodzin pszczelich. Przyczyny są jeszcze ciągle badane, chociaż pierwsze wnioski zostały sformułowane. Aby przeciwdziałać tym niepokojącym zjawiskom Karpacki Związek Pszczelarzy w Nowym Sączu jako Wnioskodawca i Słowacki Związek Pszczelarzy w Trstenie jako Partner zrealizowali mikroprojekt Pszczoły w służbie człowieka i przyrody w Euroregionie Tatry. Głównym celem tego projektu realizowanego od r. do r. było podjęcie ze stroną słowacką problematyki ochrony i waloryzacji dziedzictwa przyrodniczego w Euroregionie Tatry opartej na działaniach ludzie dla ludzi. W ramach projektu przeprowadzono Międzynarodowy Konkurs Plastyczny dla szkół na plakat pt. Pszczoły w służbie człowieka i przyrody w Euroregionie Tatry, w którym uczestniczyło 317 uczniów z Polski i Słowacji. Nagrodę główną przyznano Natalii Worobiow uczennicy 2 klasy Szkoły Podstawowej Nr 2 w Nowym Sączu i 9 nagród za zajęcie I-III miejsca w danej grupie wiekowej. Na podstawie głównej nagrody zaprojektowano plakat, który został wydrukowany w ilości 1500 sztuk, w tym 500 w języku Słowackim i jego kopia znajduje się na str. 3 okładki. Dystrybucja plakatu i niniejszej publikacji obejmie: szkoły Domy Kultury, biblioteki, gdzie będą promowane zachowania przeciwdziałające zagrożeniom ginięcia pszczół, a tym samym ochronę środowiska naturalnego ludzi. W trakcie realizacji tego projektu opracowano konspekt dla wykładowców w szkołach pt. Wybrane zagadnienia ochrony środowiska naturalnego w kontekście biologicznej ochrony pszczoły miodnej na terenie Polski i Słowacji, który wydano w wersji polsko słowackiej. Dzięki współfinansowaniu ze środków Unii Europejskiej, Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego - Programu Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska-Republika Słowacka zakupiono 7 zestawów multimedialnych (laptop + rzutnik +ekran) dla 7 Kół Pszczelarskich w Euroregionie Tatry po stronie polskiej, które od września 2011 r. służyły do przeprowadzenia prelekcji w szkołach. W projekcie zaplanowano 100 prelekcji i przeszkolenie 3000 uczniów w Euroregionie Tatry. W rzeczywistości przeszkolono na zaplanowanych 90 prelekcjach 4848 uczniów po stronie polskiej i na zaplanowanych 10 prelekcjach 332 uczniów po stronie słowackiej. Ponadto po stronie słowackiej, przeprowadzono jeszcze 7 prelekcji i przeszkolono 337 uczniów, lecz prelekcje te zostały przeprowadzone poza terenem Euroregionu Tatry, określonym w projekcie przez wyszczególnienie powiatów. Mamy nadzieję, że przeprowadzone prelekcje w szkołach: w Polsce i na Słowacji, będą początkiem cyklicznego zapraszania pszczelarzy na prelekcje przez Dyrekcje Szkół. Działania władz szkolnych powinny być wspierane w tym zakresie przez jednostki nadrzędne tj. władze Gmin, Powiatów, Burmistrzów miast itp., gdyż takie prelekcje wiążą się z pewnymi kosztami prowadzącego prelekcje. Zakupione zestawy multimedialne pozwolą po zakończeniu projektu Karpackiemu Związkowi Pszczelarzy w Nowym Sączu na: prowadzenie prelekcji w szkołach, komunikowanie się zarządów poszczególnych kół, zbieranie informacji o sytuacji w kraju i zagranicą, a zwłaszcza na pograniczu polsko słowackim w Euroregionie Tatry. Działania będą nadal utrudnione, gdyż w ramach mikroprojektu pozwolono na zakup tylko 7 zestawów multimedialnych, które mają służyć dla 30 Kół Pszczelarskich K Z P w Nowym Sączu, rozłożonych od powiatu tatrzańskiego po gorlicki. Zestawy te jednak znacznie poprawią możliwości promocyjne idei proekologicznych Karpackiego Z. Pszczelarzy. Opracowana Ankieta i wydana w języku polskim i słowackim, umożliwiła wspólne zebranie danych wśród 2.228(986 w Polsce i 1242 na Słowacji) pszczelarzy, którzy posiadają ( Polska i Słowacja) rodzin pszczelich, dla oceny stanu pszczelarstwa po obu stronach granicy. Prace te wymagały współdziałania: z wszystkimi organizacjami pszczelarskimi, z władzami powiatów i gmin na terenie 5 powiatów, wzdłuż granicy Polski oraz 10 powiatów po stronie Słowacji. Opracowanie zebranych danych statystycznych o pszczelarstwie na terenie Euroregionu Tatry i opublikowanie ich wraz z referatami z Międzynarodowej Konferencji w języku polskim i słowackim, pozwoli przez wiele lat, na podejmowanie dalszych prac badawczych, ukierunkowanych na konkretne zagadnienie ważne dla Euroregionu Tatry, ale również całej Polski i Słowacji. Zorganizowanie dwudniowej Międzynarodowej Konferencji po stronie polskiej z udziałem pszczelarzy, wykładowców ze strony słowackiej i polskiej w dniach 21 i 22 kwiecień 2012 r. w Bukowinie Tatrzańskiej, stanowi podsumowanie przeprowadzonych prac w ramach projektu. Pozwoli na zdefiniowanie stanu obecnego pszczelarstwa, naszej sytuacji transgranicznej i nakreślenie niezbędnych działań, które nas czekają. Nie bez znaczenia jest nawiązanie kontaktów biznesowych i towarzyskich wśród uczestników dwudniowej Konferencji (1. dzień zwiedzanie 5.pasiek w Polsce, 2. M. Konferencja). Nowy Sącz, kwiecień 2012 r. mgr inż. Franciszek Janowiak koordynator projektu 3

4 mgr inż. Franciszek Janowiak Mgr František Geleta Analýza súčasného stavu včelárstva v Euroregióne "Tatry" na základe dotazníkov. Včela je symbolom žitia Ona sily nám požičia Ona chráni rodisko Od toho však záleží všetko (Jerzy Gola) Ak zmiznú včely z povrchu zeme, človek nemá viac ako štyri roky života. Keď nebudú včely, nebude žiadne opeľovanie. Vyhynú rastliny potom živočíchy a nakoniec aj človek. (Karol Darwin) 1. Úvod Euroregión Tatry má mnoho významných vlastností a prírodných pamiatok. Tieto vlastnosti sa využívajú na turistické atrakcie, aktivity a funkcie, ktoré sú základom pre uvedený región. Závislá príroda a jej rozvoj zohrávajú dôležitú úlohu včely, ktoré sú hlavnými opeľovačmi, asi 80% rastlín. To vďaka nim, má Euroregión "Tatry" bohatú a rôznorodú flóru a faunu. Rastliny sú dôležitým článkom v potravinovom reťazci. Včely sú aj barometrom zdravotného stavu životného prostredia tým, že ak je jed v prírode, zomrú ako prvé. Včely na jednej strane sú upozornením na nebezpečenstvo, na strane druhej zaručujú, že tam, kde žijú a pracujú, sú bezpečné podmienky pre život. V uvedenom rozsahu včely sú neoceniteľné, pretože zohrávajú zásadnú úlohu v prírode. Táto úloha v spoločnosti ešte stále nie je dostatočne ocenená. Viac sú známe, včelie produkty, najmä nutričné a liečivé vlastnosti medu pre človeka. V rámci Euroregiónu "Tatry", tak bohatého na horské oblasti, rozmanitú vegetáciu a obmedzené poľnohospodárstvo, med má jedinečnú a výraznú chuť. K dispozícii je rozpoznateľný produkt, ktorý by mal byť súčasťou propagácie prírodného bohatstva v regióne. K tomu je nutné vykonať dlhodobé a dobre naplánované a koordinované propagačné aktivity na oboch stranách hranice. Rád by som vám poďakoval za prácu všetkým, ktorí pracovali s anketami, na starostlivom zbere dát od včelárov a najmä u neorganizovaných včelárov. Osobne viem, koľko to stálo námahy presvedčiť neorganizovaných včelárov na podpis prieskumu, ktorý sa uskutočnil a hlavne, že to nebude pre neho na škodu. Tieto obavy sú odrážané politikou, príchodu akéhokoľvek štátneho zamestnanca do lokality, po ktorej nasledovali problémy v nedostatkoch. Dúfame, že vývoj štatistických údajov zhromaždených o včelárstve v Euroregiónu "Tatry", ktoré sú zverejnené spolu s výstupmi z medzinárodnej Poľsko - Slovenskej konferencie, budú po mnoho rokov využiteľné pre vykonanie ďalších prieskumov zameraných na konkrétnu problematiku pre euroregión " Tatry ", v poľskom i slovenskom jazyku. 2. Spracovanie ankiet a zber údajov o včelárstve v Euroregiónu "Tatry" Prezentované ankety boli vyvinuté v Poľskej republike a po vzájomnej konzultácii a dohode zo Slovenskej a Poľskej strany bol spustený spoločný projekt. Pri formulovaní "Ankety" sa vychádzalo z cieľov, ktoré boli prijaté v rámci žiadosti o vykonanie mikroprojektov, ktorý stanovuje, že: prieskum zameraný na zber štatistických údajov o situácii vo včelárstve v Euroregiónu "Tatry" v poľštine a slovenčine umožňujú spoločný zber dát pre hodnotenie včiel na oboch stranách hranice. Zber štatistických údajov o včelárstve, výsledok dotazníkov a systematickú výmenu skúseností a vnímania medzi partnermi, pomôže uľahčiť spoločnú analýzu dát. Je potrebné poznamenať, že v spodnej časti, každého dotazníka je "POZNÁMKA: V súlade so zákonom o osobných údajoch" osobné 4

5 mgr inż. Franciszek Janowiak Mgr František Geleta Analiza aktualnej sytuacji pszczelarstwa na terenie Euroregionu "Tatry" na podstawie przeprowadzonej ankietyzacji stan na r. Pszczoła jest symbolem życia Ona siły nam użycza Ona chroni środowisko od niego wszak zależy wszystko. (Jerzy Gola) 1. Wstęp Kiedy pszczoła zniknie z powierzchni Ziemi, człowiekowi pozostaną już tylko cztery lata życia. Skoro nie będzie pszczół, nie będzie też zapylania. Zabraknie więc roślin, potem zwierząt, wreszcie przyjdzie kolej na człowieka... ( Karol Darwin) Euroregion Tatry wyróżnia się walorami krajoznawczymi i przyrodniczymi. Walory te stanowią m.in. podstawę atrakcji turystycznych i rekreacyjnych oraz są fundamentem funkcji przypisywanych dla tego regionu. W utrzymaniu przyrody i jej rozwoju bardzo ważną rolę odgrywają pszczoły, będące głównymi zapylaczami ok. 80% roślin owadopylnych. To dzięki ich m.in. zapylającej pracy Euroregion Tatry posiada bogatą i różnorodną florę i faunę. Rośliny bowiem są ważnym ogniwem łańcucha pokarmowego. Pszczoły są też swoistym barometrem stanu zdrowotnego środowiska naturalnego przez to, iż w razie wystąpienia zatruć w przyrodzie, giną one w pierwszej kolejności. Pszczoły z jednej strony są sygnałem ostrzegawczym o niebezpieczeństwie, z drugiej zaś, gwarancją na to, że tam gdzie żyją i mają się dobrze są także bezpieczne warunki życia ludzi. W przedstawionym zakresie pszczoły są bezcenne, gdyż odgrywają fundamentalną rolę w przyrodzie. Rola ta w społeczeństwie jest dotychczas w stopniu niewystarczającym uświadamiana i doceniana. Bardziej znane są produkty pszczele, a szczególnie właściwości odżywcze i lecznicze miodu dla człowieka. Na terenie Euroregionu Tatry, a więc terenach górskich o bogatej, zróżnicowanej roślinności i ograniczonej agrotechnice, miód posiada wyjątkowe, niepowtarzalne i niespotykane gdzie indziej walory smakowe. Jest produktem rozpoznawalnym, który powinien być elementem promocji walorów przyrodniczych regionu. Aby tak było koniecznym jest podjęcie długofalowych, dobrze zaplanowanych i skoordynowanych działań promocyjnych po obydwóch stronach granicy. Pragnę w tym miejscu serdecznie podziękować za włożoną pracę przez wszystkich ankietyzujących, którzy przez pracę włożoną w sumienne zebranie danych od pszczelarzy zrzeszonych, a zwłaszcza od pszczelarzy niezrzeszonych w związkach pszczelarskich. Osobiście wiem ile pracy często kosztowało przekonanie pszczelarza niezrzeszonego, że złożenie podpisu pod sporządzoną ankietą nie spowoduje dla niego szkody. Obawy te są echem polityki nakazowej, gdy przyjście każdego urzędnika państwowego w obejściu gospodarza była związana z następstwem kłopotów. Mamy nadzieję, że opracowanie zebranych danych statystyczne o pszczelarstwie na terenie Euroregionu Tatry, które są opublikowane wraz z referatami z Międzynarodowej Konferencji w języku polskim i słowackim, pozwolą przez wiele lat, na podejmowanie dalszych prac badawczych, ukierunkowanych na konkretne zagadnienie ważne dla Euroregionu Tatry, ale również dla całej Polski i Słowacji. 2. Opracowanie Ankiety do zbierania danych o pszczelarstwie w Euroregionie Tatry Przedstawiona poniżej Ankieta w j. słowackim i w j. polskim została opracowana, w wyniku konsultacji, uzgodnień pomiędzy stroną słowacką i polską realizującą niniejszy projekt. Przy opracowaniu Ankiety kierowano się celami, które zostały przyjęte w trakcie składania Wniosku o realizacji tego mikroprojektu, gdzie określono, że: ankieta do zbierania danych statystycznych o sytuacji pszczelarstwie na terenie Euroregionu Tatry w języku polskim i słowackim umożliwi wspólne zebranie danych dla oceny stanu pszczelarstwa po obu stronach granicy. Zbieranie danych statystycznych o pszczelarstwie i systematyczna wymiana doświadczeń i spostrzeżeń pomiędzy partnerami, pozwoliła na pewne ułatwienia, przy analizie wspólnie uzyskanych danych, w wyniku ankietyzacji. 5

6 údaje nebudú zverejnené, ale iba použité pre prípravu štatistických dát pre multidimenzionálnu analýzu, ktorá bude slúžiť k ochrane prírodného dedičstva v Euroregiónu na slovenskej a poľskej strane. Anketári musel prekonať veľkú námahu k jej naplneniu, a to najmä u nečlenov včelárov, v Poľsku i na Slovensku. Z informácií získaných od anketárov a osobných skúseností získaných z dotazníkov vykonaných na Orave, ukazuje sa, že boli prípady, že včelár nechce byť uvedený v zozname účastníkov, alebo nie je ochotný podpísať tlačivo o prieskume. To sú vzdialené ozveny príkazovej politiky - stav, ktorý ešte pretrvávajú v našej spoločnosti, a to napriek prechodu najmenej 20 rokov po opustení vtedajšej politiky. Našťastie počet týchto prípadoch podľa môjho názoru nemá vplyv na výrazné zmeny v záveroch štatisticky získaných dát, ale pre základnú analýzu dát, by sa mal tento aspekt vždy vziať do úvahy. 3. Porovnanie analýzy údajov zhromaždených na Poľskej a Slovenskej strane hranice 3.1. Územie prieskumu a kvantitatívne údaje o včelároch a ich včelstvách. Spracované a vytlačené ankety v Poľskom a Slovenskom jazyku boli použité k prieskumu na zber dát u ( 986 v Poľsku a 1242 na Slovensku), včelárov, ktorí obhospodarujú ( v Poľsku a na Slovensku) včelstiev v Euroregióne Tatry t.j. v týchto okresoch: Poľsko: Kraj Małopolska, okres ( počet včelárov/počet včelstiev): 1. Gorlice (135/3440); 2. Limanowa (165/3656); 3. Nowy Sącz(392/10183); 4. Nowy Targ (235/4340); 5. Tatrzański Zakopane (59/1255). Slovensko: I. Kraj Prešovský okres (počet včelárov/počet včelstiev): 6.Kežmarok (148/2446); 7.Levoča (76/2292); 8. Poprad(190/2085); 9. Sabinov(140/3119); 10.Stará Ľubovňa(228/3854). II. Kraj Žilinský okres (počet včelárov/počet včelstiev): 11. Dolný Kubín(67/782); 12. Liptovský Mikuláš(125/1183); 13. Námestovo(95/1256); 14. Ružomberok(95/1183); 115.Tvrdošín(79/1225). Tabuľky pre jednotlivé okresy s údajmi za mestom sa nachádzajú vúdajoch okresov uvedených na konci vývoja v prilohach 1-5 v Pol sku, a 6-15 na Slovensku. Zoznam okresov v Poľsku, sú čísla a percentá uvedené v prílohe č 16, pričom zoznam regiónov na slovenské strane, sú čísla a percentá uvedený v prílohe č 17 Umiestnenie jednotlivých okresov na poľskej a slovenskej strane, sú uvedené na mape Euroregiónu Tatry" na konci tejto správy ako príloha č.18, a na prvej strane publikace. 6

7 Nadmienić należy, że pomimo umieszczenia na dolnej części, każdej z Ankiet adnotacji, Uwaga: Zgodnie z Ustawą o danych osobowych Dane indywidualne nie będą upublicznione, lecz wykorzystane do sporządzenia danych statystycznych do analiz wieloaspektowych, które będą służyć do ochrony dziedzictwa przyrodniczego w Euroregionie po stronie słowackiej i polskiej. Ankieterzy musieli pokonywać duże opory przed jej wypełnianiem, zwłaszcza u pszczelarzy niezrzeszonych, po stronie polskiej i słowackiej. Z uzyskanych informacji, od Ankietyzujących, i własnych doświadczeń uzyskanych podczas prowadzonej ankietyzacji na terenie Orawy, wynika, że zdarzały się przypadki, że dany pszczelarz nie wyraził zgody na spisanie danych i(lub) podpisanie ankiety. Są to odległe echa polityki nakazowo rozdzielczej, o których wspomniano powyżej, a które w dalszym ciągu pokutują w naszym społeczeństwie, pomimo upływu co najmniej 20 lat, od zaniechania tej polityki. Na szczęście ilość tych przypadków, moim zdaniem nie powinna wpłynąć na znaczącą zmianę wniosków z uzyskanych danych statystycznych, lecz przy zasadniczej analizie uzyskanych danych, ten aspekt powinie być zawsze brany pod uwagę, gdyż poczet pszczelarzy niezrzeszonych, byłby znacznie wyższy. 3. Analiza porównawcza zebranych danych po stronie granicy - słowackiej i polskiej 3.1 Obszar objęty badaniem ankietowym i dane ilościowe pszczelarzy i rodzin pszczelich Opracowana, wydrukowana Ankieta w języku polskim i słowackim pozwoliła na zebranie danych wśród 2.228(986 w Polsce i 1242 na Słowacji) pszczelarzy, którzy posiadają ( Polska i Słowacja) rodzin pszczelich w Euroregionie Tatry tj. w następujących powiatach: strona polska Województwo Małopolska i powiaty (ilość pszczelarzy/ilość rodzin pszczelich): 1. Gorlice (135/3440); 2. Limanowa (165/3656); 3. Nowy Sącz(392/10183); 4. Nowy Targ (235/4340); 5. Tatrzański Zakopane (59/1255). strona słowacka: I. Województwo: Preszów i powiaty(ilość pszczelarzy/ilość rodzin pszczelich): 6.Kežmarok (148/2446); 7.Levoča (76/2292); 8. Poprad(190/2085); 9. Sabinov(140/3119); 10.Stará Ľubovňa(228/3854). II. Województwo Žilina i powiaty(ilość pszczelarzy/ilość rodzin pszczelich): 11.Dolný Kubín(67/782); 12. Liptovský Mikuláš(125/1183); 13. Námestovo(95/1256); 14. Ružomberok(95/1183); 15.Tvrdošín(79/1225). Tabele obejmujące poszczególne powiaty z danymi dla miejscowości w Euroregionie Tatry, które znajdują się w danych powiatach przedstawiono na końcu opracowania w załącznikach Nr 1-5 powiaty na terenie Polski, natomiast na załącznikach 6-15 powiaty na terenie Słowacji. Zestawienie powiatów w Polsce; dane liczbowe i procentowe znajdują się w załączniku Nr 16, natomiast zestawienie województw na Słowacji; dane liczbowe i procentowe znajdują się w załączniku Nr 17. W załączniku Nr 18, przedstawiono ilości pszczelarzy/rodzin pszczelich na zarysie mapy Euroregionu Tatry na terenie powiatów po stronie polskiej i słowackiej (zarys mapy jest również na str.1). 7

8 Ak zmiznú včely z povrchu zeme, človek nemá viac ako štyri roky života. Väčšinu plodín, ktoré človek konzumuje, totiž včely opeľujú, žiadne opeľovanie. Vyhynú rastliny, potom zvieratá a nakoniec zhynie aj človek(charles Darwin) anketa zbierania štatistických údajov o situácii vo včelárstve Euroregiónu "Tatry". V rámci projektu Včely v službách človeka a prírody v euroregióne Tatry 1. Údaje o včelárovi: 1.1 Meno a priezvisko...tel Vzdelanie Včelárske kurzy Adresa bydliska Umiestnenie včelnice... prenosné/pevné * 2. Včelárska farma: 2.1 Organizovanosť včelára (Názov) Profesionálny včelár Áno / Nie pracujúci v odbore Nástupca včelára Áno / Nie pracujúci v odbore Vek včelára... rokov, dôchodca... rokov, dôchodca od roku Registračné číslo.... Registračné číslo predajcu Počet včelstiev Kľúčové výhody v okruhu 2 km od včelstiev Počet rodín, ktoré neprežili zimu 2010/11, pretože Choroby včelstiev, počet rodín Nájdené choroby na rozbore v laboratóriu Ohrozenie včelstiev vo vzdialenosti do 5 km: 3.1 Poľnohospodárstvo - intenzita hnojenia, postrek Sadovnícke a zeleninové farmy Chemické prevádzky a zar. na spracovanie plastov Ďalšie nebezpečia pre včelára (napr. zanedbané a opustené úle a pod.) nepotrebné preškrtnúť! Poznámka: V súlade so zákonom o ochrane osobných údajov "osobné údaje nebudú zverejnené, alebo použité pre iné účely, ako pre prípravu a analýzu údajov pre štatistiku, ktorá bude slúžiť k ochrane prírodného dedičstva v Euroregióne Tatry na slovensko-poľskom území. Podpis spisujúceho anketu... Podpis včelára... 8

9 Kiedy pszczoła zniknie z powierzchni Ziemi, człowiekowi pozostaną już tylko cztery lata życia? Skoro nie będzie pszczół, nie będzie też zapylania. Zabraknie więc roślin, potem zwierząt, wreszcie przyjdzie kolej na człowieka (Karol Darwin) ankieta do zbierania danych statystycznych o sytuacji pszczelarstwa na terenie Euroregionu Tatry. W ramach projektu Pszczoły w służbie człowieka i przyrody w Euroregionie Tatry. 1. Dane adresowe pszczelarza: 1.1 Nazwisko i imię...tel Wykształcenie szkolne Kursy pszczelarskie Zamieszkały w Miejscowość Pasieki w Miejscowość...wędrowne/stacjonarne 2. Gospodarstwo pasieczne 2.1 Pszczelarz zrzeszony w Związku (Kole) Pszczelarz zawodowy Tak/ Nie pracujący w zawodzie Następca pszczelarza Tak/ Nie pracujący w zawodzie Struktura wiekowa pszczelarza: wiek...lat, emeryt...lat, rencista...lat 2.5 Nr weterynaryjny... Nr sprzedaży bezpośredniej Ilość rodzin pszczelich Główne pożytki w promieniu 2 km od pasieki Ilość rodzin, które nie przeżyły zimy 2010/11.z powodu Stwierdzone przez pszczelarza zachorowania w ilości rodzin Stwierdzone choroby w badaniach laboratoryjnych Zagrożenia dla rodzin pszczelich w odległości maksymalnie do 5 km 3.1 Rolnictwo intensywność nawożenia, oprysków Gospodarstwa sadownicze i/lub warzywnicze X Zakłady przetwórstwa chemicznego lub tworzyw sztucznych Inne zagrożenia według pszczelarza (np. zaniedbane i opuszczone pasieki itd X - niepotrzebne skreślić Uwaga: Zgodnie z Ustawą o danych osobowych Dane indywidualne nie będą upublicznione, lecz wykorzystane do sporządzenia danych statystycznych do analiz wieloaspektowych, które będą służyć do ochrony dziedzictwa przyrodniczego w Euroregionie po stronie słowackiej i polskiej. Podpis spisującego ankietę. Podpis właściciela pasieki... 9

10 3.1 Stav prezimovania včelstiev Zima 2010/2011 Z údajov uvedených v dodatkoch 16 a 17 vyplýva že: V Poľsku neprežilo zimu 2335 včelstiev, čo predstavuje asi 10,3 % zazimovaných včelstiev na Slovensku to je 534, čo je asi 2,6 % zazimovaných včelstiev Z analýzy v dodatku 16 vyplýva, že najväčší počet rodín, ktorí neprežili zimu 2010/11 v Poľsku bola Tatranská oblasť - 16,4%, zatiaľ čo najmenšia bola v okrese Nowy Sacz - 4,5% v priemere 9,7% s 5 okresov v Poľsku. V analýze prílohy č. 17 zistíme, že na Slovensku v regiónoch Prešova boli zničené povodňami 447 včelstiev, zatiaľ čo v Žilinskom regióne 87, čo predstavuje 2,6% z celkového počtu včelstiev v týchto dvoch krajoch. Ak zhrnieme vyššie uvedené nájdeme asi 4 krát väčší počet mŕtvych včiel v Poľsku, než na Slovensku. Z literatúry a rozhovorov včelárov na oboch stranách hranice, treba príčiny hľadať v účinnosti liečby a veterinárnej starostlivosti Štátne školské vzdelávanie včelárov Priama analýza vzdelávacieho systému nemôže byť vykonaná, pretože systém v Poľských a Slovenských školách sa výrazne líši. V tejto situácii môže mať analýza smerodajné údaje v oblasti vysokoškolského vzdelávania. Analýza v Prilohe 16 a 17, že v Poľsku 16,3% a na Slovensku 11,7% včelárov, ktorí majú vyššie vzdelanie.najväčší počet včelárov s vyšším vzdelaním, na poľskej strane sa nachádza v okrese Nowy Sącz - 20,5%, zatiaľ čo najmenej v Tatranskej oblasti - 11,9% a Görlitz - 11,1%, s priemerom 14,6% okresov. Naproti tomu strana slovenská v regióne Prešov - 13,4% a Žilinskom - 8,7% v porovnaní s počtom včelárov v regióne Slovenska Štátne včelárske školstvo Je potrebné poznamenať, že na Slovensku nie sú rovnocenné skúšky včelárstva k stavu vyskytujúcemu sa v Poľsku. V Poľsku je to certifikovaného pracovníka, tovariš a majster. Na Slovensku sú to profesionáli, ktorí absolvovali príslušný vzdelávací stupeň odboru včelár, zatiaľ čo ostatní účastníci kurzu absolvovali iba kurz včelárstva a to buď základný, alebo včelárske minimum. Analýza prieskumu ukázala, že: podľa poľského školstva: odborný pracovník má 3,7% včelárov, tovariš 2,4% a majster 7,9% včelárov. Včelárstvo bez vzdelania doložené štátne skúšky je 86% včelárov. Je potrebné poznamenať, že organizácie a združení včelári ponúkajú kurzy a školenia, ktoré nie sú ukončené štátnou skúškou a tieto dôvody, analýza nezahŕňa; na Slovensku má včelárske minimum 41% včelárov a včelárskych škôl a tzv. profesionálov -0,8%, a bez kurzu je 58,2% včelárov Včelíny, pevné stanovišťa a kočovné včelárenie Analýza prieskumu ukázala, že ako v Poľsku tak i na Slovensku v Euroregiónu "Tatry" najviac včelárov včelári na pevných stanovištiach, zatiaľ čo migrácia so včelami je zriedkavá: Na poľskej strane len 0,7% kočujúcich včelárov Na slovenskej strane je 3,9% včelárov na cestách so včelami 10

11 3.2 Stan przezimowania rodzin pszczelich zima 2010/2011 Z danych przedstawionych w załącznikach16 i 17 wynika, że: w Polsce nie przeżyło zimy rodzin, co stanowi 10,3 % zazimowanych rodzin pszczeli; na Slowacji stanowiło to odpowiednio: 534 rodzin tj. 2,6 % zazimowanych rodzin pszczelich. Z analizy zał. 16 wynika, że największa ilość rodzin, które nie przeżyły zimy 2010/11 w Polsce był powiat Tatrzański - 16,4 %, natomiast najmniejszy w powiecie Nowy Sącz 4,5% przy średniej 9,7 % dla 5 powiatów w Polsce. Analizując załącznik Nr 17 stwierdzamy, że na terenie Słowacji w województwach: Preszowskim zamarło 447, natomiast w Żilińskym 87 rodzin pszczelich, część z tych rodzin zamarło w związku z powodziami, co stanowi 2,6 % rodzin pszczelich w omawianych dwóch województwach. Podsumowując powyższe stwierdzamy ok. 4 krotnie większą ilość zamarłych rodzin pszczelich na terenie Polskim niż na Słowacji. Z danych literaturowych i rozmów z pszczelarzami po obu stronach granicy; przyczyn należy poszukiwać w skuteczności stosowanego leczenia i opiece weterynaryjnej. 3.3 Stan wykształcenia szkolnego pszczelarzy Analiza bezpośrednia wykształcenia szkolnego nie może być przeprowadzona, gdyż system szkoły polskiej i słowackiej diametralnie się różni. W tej sytuacji do analizy możemy bezpiecznie wziąć wskaźnik wyższego wykształcenia. Z analizy zał. 16 i 17 wynika, że po stronie polskiej jest 16,3 %, a po stronie słowackiej 11,7 % pszczelarzy posiada wyższe wykształcenie. Największa ilość pszczelarzy posiadających wyższe wykształcenie, po stronie polskiej, znajduje się w powiecie Nowy Sącz 20,5%, natomiast najmniej powiat Tatrzański 11,9% i Gorlice 11,1%, przy średniej z powiatów 14,6%. Natomiast po stronie słowackiej w województwie Preszowskim 13,4 % i Zilińskim 8,7% w stosunku do ilości pszczelarzy, w danym słowackim województwie. 3.4 Stan wykształcenia pszczelarskiego Należy nadmienić, że na Słowacji nie ma odpowiedników państwowych egzaminów pszczelarskich występujących w Polsce pozwalających na uzyskanie: tytułu robotnika kwalifikowanego, czeladnika i mistrza, lecz są profesjonaliści, posiadający ukończone odpowiednie szkoły pszczelarskie, natomiast pozostali to są uczestnicy kursów, które mogą być w stopniu podstawowym i tzw. minimum pszczelarskie. Przeprowadzona analiza Ankiet wykazała, że: po stronie polskiej wykształcenie: robotnika wykwalifikowanego posiada 3,7 % pszczelarzy, czeladnika 2,4 % i mistrza 7,9% pszczelarzy, bez wykształcenia pszczelarskiego potwierdzonego egzaminem państwowym jest 86% pszczelarzy. Należy jednak zaznaczyć, że Koła i Związki Pszczelarzy prowadzą kursy i szkolenia, które nie są zakończone egzaminem państwowym i z tych względów analiza ich nie obejmuje; 11

12 Dúfame, že prostredníctvom programov pomoci pre včelárov rozšíri náš štát v Poľsku, ako aj Slovensko pomoc pri nákupe ťahačov pre prepravu včiel, čo pomôže pri zlepšení už aj tak zlej situácie najmä v Poľsku Organizovanie včelárov vo včelárskych organizáciách Existujú významné rozdiely vo včelárskych združeniach na Slovensku a v Poľsku. Podľa môjho názoru je to kvôli rozdielu v prístupe štátnych orgánov k problematike včelárstva v Poľsku a na Slovensku. Tieto faktory znamenajú, že v priebehu zisťovania na Poľskej strane a to najmä neregistrovaní včelári uviedoli, že členstvo v organizácii vytvára viac problémov ako výhod. S odkazom na predchádzajúce obdobie, kedy cukor bol lacnejší, aspoň pre včelárov. Z tabuliek analýzy 16 a 17 vyplýva, že: Poľská strana - 11% včelárov, ktorí nie sú organizovaní, Slovenská strana len 3,5% včelárov. Situácia na poľskej strane je oveľa problematickejšie, ale k tomu je treba pripočítať 11% nečlenov združenia, a majiteľov včelínov, ktorí nesúhlasili s uverejnením a podpísaním v prieskumoch. Je potrebné poznamenať, že neregistrovaný včelár často predstavuje potenciálne riziká pre včelárov, ktorí používajú ekonomiku správneho včelárenia. Jednou z hlavných úloh by malo byť vytvorenie podmienok pre členstvo v Únii, ako prirodzenú potrebu pre včelárov Včelári profesionáli Z analýza prieskumu vyplynulo, že: Na Poľskej strane je 19 profesionálnych včelárov, čo predstavuje 1,9% z 986 včelárov; Na Slovenskej strane je 18 profesionálnych včelárov, čo predstavuje 1,4% z 1242 včelárov. Z toho vyplýva, že včelárstvo je stále považované za doplnkové práce a nepredstavuje základ pre zabezpečenie existencie Pokračovateľ, nástupca včelára Získané údaje ukázali, že: na poľskej strane je deklarovaných 234 stúpencov, čo je 23,7%; na slovenskom strane je deklarovaných deväť nástupcov, čo je 0,7%. Údaje získané na Poľskej strane sú výrazne lepšie než na Slovenskej strane, ale je to stále, že každý štvrtý včelár má svojho nástupcu. To priamo súvisí s vyššie uvedenými bodmi. 3.7, kde bol príliš nízky počet profesionálnych včelárov. V prípade, že nie je vytvorená možnosť existencie odboru včelár", len ťažko očakávať vzrast nástupcov. Ako ukazujú skúsenosti, časta substitúcia dochádza v dôsledku rodinnej nutnosti. Otec odišiel, Ty musíš pokračovať, pretože rodina a priatelia pýtajú med. Je to ťažké, avšak, taká situácia ne je považovaná za dobrú. 12

13 po stronie słowackiej minimum pszczelarskie posiada 41%, pszczelarskie szkoły itd. tzw. profesjonał-0,8%, bez kursów 58,2% pszczelarzy. 3.5 Pasieki stacjonarne i wędrowne Analiza Ankiet wykazała, że tak w Polsce, jak i na Słowacji w Euroregionie Tatry zasadniczą gospodarką pasieczną są pasieki stacjonarne, natomiast wędrówka z pszczołami jest rzadkością: po stronie polskiej tylko 0,7% pszczelarzy przyznaje się do przemieszczania pasiek; po stronie słowackiej jest to 3,9 % pszczelarzy wędrujących z pszczołami. Można żywić nadzieję, że programy pomocowe dla pszczelarstwa naszych Państw tak w Polsce, jak i na Słowacji pomagające w zakupie lawet do przewozu pszczół pomogą w poprawie dotychczas niedobrych wskaźników zwłaszcza w Polsce. 3.6 Zrzeszenie w związkach pszczelarzy Istnieją znaczne dysproporcje w zrzeszaniu się w związkach pszczelarskich, po stronie słowackiej i polskiej, moim zdaniem wynika to z różnicy podejścia władz państwowych do problematyki pszczelarskiej w Polsce i na Słowacji. Czynniki te sprawiły, że w trakcie ankietyzacji, po stronie polskiej, zwłaszcza pszczelarze niezrzeszeni stwierdzali, że przynależności do związku stwarza większe kłopoty niż korzyści. Przypominając okres miniony, gdy to przynajmniej cukier był tańszy dla pszczelarzy. Z analizy Zał. 16 i 17 wynika, że: po stronie polskiej 11% pszczelarzy jest niezrzeszonych; po stronie słowackiej tylko 3,5% pszczelarzy. Sytuacja po stronie polskiej jest znacznie poważniejsza, gdyż do tych 11% trzeba doliczyć niezrzeszonych pszczelarzy, którzy nie wyrazili zgody na spisanie i podpisanie Ankiety przez właściciela pasieki. Nadmienić należy, że niezrzeszenie pszczelarza często stanowi potencjalne zagrożenie pasiek pszczelarzy zrzeszonych, którzy prowadzą prawidłową gospodarkę pasieczną. Problematyka doprowadzenia do maksymalnego ograniczenia ilości niezrzeszonych pszczelarzy, powinna być brana pod uwagę, tak przez zarządy związku pszczelarzy, władze administracyjne, jak i czynniki państwowe. Jednym z głównych ich zadań powinno być stwarzanie warunków, by przynależność do związku pszczelarzy była naturalną potrzebą pszczelarza. 3.7 Pszczelarze zawodowi Analiza Ankiet wykazała, że: po stronie polskiej jest 19 pszczelarzy zawodowych, co stanowi 1,9% z 986 pszczelarzy; po stronie słowackiej jest 18 pszczelarzy zawodowych, co stanowi 1,4% z 1242 pszczelarzy. Z powyższego wynika, że w dalszym ciągu pszczelarstwo jest traktowane jako dodatkowe zajęcie i nie stanowi podstawy do zabezpieczenia egzystencji z gospodarki pasiecznej. 13

14 3.8. Veková štruktúra včelárov Aktívni včelári boli rozdelení do šiestich vekových skupín. Pre podrobnejšiu informáciu napr. že skupina asi 30 rokov zahŕňajú všetkých včelárov do 34 rokov, ale asi 80 rokov obsahuje včelára vo veku rokov a vyššie. Pre uľahčenie analýzy popisujú jednotlivé stĺpce tabuľky. Tabuľka 1. Obsahuje podiel v % včelárov v rôznych vekových rozsahov Na strane hranici P.č. Vek ( do ) Poľska v % Slovenska v % (do 34) 11,0 1, (35-44) 14,1 15, (45-54) 19,0 25, (55-64) 23,6 29, (65-74) 17,0 25, (75-80 a vyššie) 15,3 2,6 Z uvedenej tabuľky vyplýva, že rovnomernejšie rozloženie vekovej štruktúry včelárov je na poľskej strane, ako na slovenskej. Avšak, v oboch prípadoch sú generačné obmeny. Existujú určité obavy na slovenskej strane, pretože vo vekovej skupine do 30 rokov je iba 1,9% podielu včelárov. Dúfajme, že legislatíva prijatá pre rok 2012, ktorú slovenské orgány prijali na pomoc pre včelárstvo bude účinným prostriedkom tzv. toku mladej krvi včelárstva na Slovensku Veterinárna registrácia včelstiev Povinnosť registrovať včelstvá na inštitúcii poľnohospodárstva v súlade so zákonom z 11. marca 2004r. o ochrane zdravia zvierat a kontroly infekčných ochorení zvierat." Vlastniť včelstva "vlastniť hospodárske zvieratá za účelom uvedenia na trh tieto zvieratá alebo produkty získané z týchto zvierat " je pod dohľadom. Môžete mať ľubovoľný počet včelstiev a neexistuje žiadny záznam včelínov u okresného veterinárneho inšpektorátu, za predpokladu, že včelie produkty ako med, peľ, materskej kašičky a vosk nebudú uvádzané na trh, ale iba budú použité pre potreby včelárov. Anketa ukázala že: - Na Poľskej strane je 9,5% včelárov, ktorí nemajú registrovanú včelnicu u veterinára - Na Slovenskej strane, 3,5% včelárov nemá registrovanú včelnicu. Významný rozdiel v prospech Slovenska podľa vládnych predpisov, ktoré sú na Slovensku viac represívne vo vzťahu k neregistrovaných včelárov, a to najmä v prípade nákazlivého ochorenia včiel u neregistrovaných včelstiev. 14

15 3.8 Następcy pszczelarza Dane zebrane wykazały, że: po stronie polskiej jest zadeklarowane 234 następców, co stanowi 23,7%; po stronie słowackiej jest zadeklarowanych 9 następców, co stanowi 0,7%. Uzyskane dane po stronie polskiej są znacząco lepsze niż po stronie słowackiej, jednak to w dalszym ciągu, co czwarty pszczelarz ma swego następcę. Wiąże się to bezpośrednio z powyższym pkt. 3.7, gdzie stwierdzono nadmiernie niską ilość pszczelarzy zawodowych. W przypadku, gdy nie stwarza się możliwości zabezpieczenia egzystencji z zawodu pszczelarz, trudno oczekiwać, by zachęcało to następców do deklarowania się objęcia pasieki. Jak doświadczenie wskazuje, często zastępowanie następuje, w wyniku rodzinnej konieczności. Ojciec zostawił pasiekę, trzeba to ciągnąć dalej, bo rodzina i znajomi pytają o miód. Trudno jednak taką sytuację uznać za dobrą. 3.9 Struktura wiekowa pszczelarzy Całość pszczelarzy została zaszeregowana do sześciu grup wiekowych. Dla uszczegółowienia należy poinformować, że np. grupa wiekowa ok. 30 lat obejmuje wszystkich pszczelarzy do 34 lat, natomiast przedział wiekowy ok. 80 lat zawiera pszczelarzy w wieku lat i powyżej. Celem ułatwienia analizy tak też opisano poszczególne rubryki tabeli. Tab. Nr 1 Zawiera udział % pszczelarzy w różnych przedziałach wiekowych L.p Wiek ok. Po stronie granicy polskiej w % słowackiej w % (do 34) 11,0 1, (35-44) 14,1 15, (45-54) 19,0 25, (55-64) 23,6 29, (65-74) 17,0 25, (75-80 i powyżej) 15,3 2,6 Przedstawione w tabeli dane wskazują na bardziej równomierne rozłożenie struktury wiekowej pszczelarzy po stronie polskiej niż słowackiej. Jednak w obu przypadkach występuje zastępowalność pokoleniowa. Istnieje pewna obawa po stronie słowackiej, gdyż w grupie wiekowej do ok. 30 lat jest tylko 1,9 % udział ilości pszczelarzy. Miejmy nadzieję, że ostatnio podjęte w 2012 r. przez władze Słowacji projekty pomocowe dla pszczelarstwa, będą skutecznym środkiem dopływu tzw. młodej krwi do pszczelarstwa na Słowacji Posiadanie Nr weterynaryjnego na podstawie rejestracji pasieki Obowiązek rejestracji gospodarstwa pasiecznego wynika z Ustawy z dnia 11 marca 2004 O ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt. Posiadanie pasieki jako "utrzymywanie zwierząt gospodarskich w celu umieszczenia na rynku tych zwierząt lub produktów pochodzących z tych zwierząt lub od tych zwierząt" jest działalnością nadzorowaną. Istnieje możliwość posiadania dowolnej ilość pni i nie rejestrowanie pasieki w Powiatowym Inspektoracie Weterynarii, ale tylko pod warunkiem, że produkty pszczele takie jak miód, pyłek, mleczko pszczele czy wosk jak i zarówno same pszczoły nie będą wprowadzanie na rynek nawet w formie nieodpłatnej, a jedynie będą wykorzystywane na własne potrzeby pszczelarza. 15

16 3.10.Hlavné výhody od včelnice v okruhu 2 km Takmer všetky prieskumy ankety na poľskej strane uvádzajú tieto hlavné výhody: púpava; lipa; les, medovica lúky, polia a sady Na slovenskej strane prevláda predovšetkým : les a lesné porasty lúky a pasienky ovocné sady a ovocné záhrady 3.11.Ohrozenie včelínov a pripomienky Na záver by som rád citoval pripomienky, ohľadom ohrozenia včelínov, ktoré boli vyjadrené počas ankety a ktoré sú stručne zaznamenané: 1. Opustene, alebo zanedbané včelíny Tento problém sa vyskytuje vo všetkých dotknutých oblastiach ankety v Poľsku, od okresu Gorlickeho, až po Tatransky. Je známe, že opustené a zanedbané včelíny sú zdrojom infekcie. Ak nie je liečená včelár môže prísť o úsilie až do okruhu 5 km. Tento problém na Slovensku je riešený tak, že veterinárna služba kontroluje najmenej raz za rok včelárov, pretože to ovplyvňuje príjem o pomoc,, ktorú včelár žiada, čo predstavuje významný príjem pre včelára. 2. Postrek poľnohospodárskych a sadovníckych plodín Podobne ako iné aj tento bod je výrazným nebezpečenstvom pre včely, kvôli všeobecnej problematike postreku v Poľsku. Existuje všeobecná úvaha, že Euroregión Tatry" sa šetrí. Výskumom zistené že je tu obmedzené poľnohospodárstvo a sú tu dobré podmienky pre včelárstvo. Tak, ako vždy, pravda je niekde uprostred a čím hlbšie do toho nazrieme tým zistíme, že obraz je menej farbistý. Je záhadou, prečo v poslednej dobe včelíny v blízkosti veľkých ovocných sadoch a zeleninových fariem nie sú výhodné. Často je vidieť v okolí sadov mnoho žltých koles kolem stromu z použitia chemikálii. Hlavná chyba výrobcov je že vo všeobecnej časti napíšu, že chemikália je neškodná pre včely, alebo môže to byť taktiež označenie pre chemickú látku, ktoré ne informujú, pri ktorej koncentrácie, tieto látky sú toxické pre včely. Postrek sa stal morom, aj pri tomto primitívnom poľnohospodárstve. Napríklad potom, čo odstránil buriny na zemiakoch, ručným okopávaním, alebo opakovanou orbou sa to znovu dostáva do zeme. Teraz už aj malé zemiaky sú chemický ošetrované, ako skôr používané prírodné metódy, pretože sú príliš časovo náročné pre dnešný spôsob poľnohospodárstva. Je možné, že problémy zostanú ponechané na poľnohospodárov, aby sa zamysleli nad otravou seba a svojej rodiny. Postreky maju byt vykonané vo večerných hodinách, po lete včiel. Ale ja som sa nestretol s postrekom večer, pretože argumentácia je nasledujúca: večerné postreky sú menej účinné, pretože rosa zmení koncentráciu. Okrem iného z týchto 16

17 Ankietyzacja wykazała, że: po stronie polskiej, 9,5 % pszczelarzy nie posiada zarejestrowanej pasieki w weterynarii; po stronie słowackiej, 3,5 % pszczelarzy nie posiada zarejestrowanej pasieki. Znaczna różnica na korzyść Słowacji, wynika z rozporządzeń Rządowych, które na Słowacji są bardziej represyjne w stosunku do pszczelarzy niezarejestrowanych, zwłaszcza w przypadku wystąpienia choroby zakaźnej pszczół, w pasiece niezarejestrowanej Główne pożytki w promieniu 2 km od pasieki Prawie we wszystkich ankietach po stronie polskiej wymieniano następujące główne pożytki: mniszek; lipa; las, jako spadź i runo leśne; łąki; sady. Natomiast po stronie słowackiej przeważa przede wszystkim: las, jako spadź i runo leśne; łąki i pastwiska; sady owocowe i ogrody owocowe. 4. Uwag i zagrożenia dla pasiek Na zakończenie pragnę przytoczyć uwagi, zagrożenia dla pasiek, które były wyrażane w Ankietach, a nie udało się je pomieścić w tabelach i (lub) zostały skrótowo zapisane: 4.1. Opuszczone i zaniedbane pasieki Problem ten występuje na całym terenie badanym w Polsce, od powiatu gorlickiego po powiat tatrzański. Wiadomym jest, że opuszczona i zaniedbana pasieka, stanowi źródło infekcji, gdyż pasieka taka jest nie leczona i może zaprzepaścić wszelkie starania okolicznych pszczelarzy w okręgu nawet 5 km. Problem ten jest rozwiązany na terenie Słowacji, w ten sposób, że służby weterynaryjne odwiedzają przynajmniej raz w roku pszczelarza, gdyż warunkuje to otrzymania wsparcia, które stanowi znaczny dochód pszczelarza Opryski rolnicze i warzywno-sadownicze Podobnie, jak powyższy punkt zagrożenie dla pszczół, z powodu oprysków jest generalną problematyką dla pszczelarstwa w Polsce. Jest ogólne odczucie, że na terenie Euroregionu Tatry objętym badaniami ankietowymi zostało ograniczone rolnictwo i są dobre warunki dla pszczelarstwa. Tak jak zawsze prawda jest gdzieś w środku, im bardziej się zbliżamy, tym obraz jest mniej kolorowy. Jest zastanawiającym, dlaczego ostatnimi czasy pasieki w pobliżu dużych sadów i gospodarstw warzywniczych tak źle się mają. Starczy zobaczyć te sady, wokół pnia żółto, od zastosowanych środków chemicznych. Ponadto, nie są przestrzegane pory dnia i brak informacji przekazywanych pszczelarzom o prowadzonych opryskach. Jednak główną winą trzeba obciążyć producentów środków, którzy generalnie piszą, że środek jest nieszkodliwy dla pszczół. Jednak nie spotkałem się, ale może są takie ety- 17

18 dôvodov sa postrek vykonáva, v poľnohospodárstve, záhradníctve a zeleninových fariem na juhu za krásneho počasia. Chemický postrek je označený výrobným štítkom, ktorý označuje, že prípravok je neškodný pre včely. Na otázku čo koncentrácia? Zástancovia odpovedajú neviem. Existujú prípady, že návod, podľa ktorého by mal byť zriedený koncentrát sa používa bez riedenia. Tento problém sa nevyrieši, ak včelári a ich správne orgány nie sú súčasťou každej dediny Podľa môjho názoru je to len možné, že na každej schôdzi, budú mestá a obce informovať o presnom čase vykonávania postreku a postrek nesmie byť vykonávaný v čase letu včiel. Je potrebné poznamenať, že tieto postreky sú škodlivé nielen pre včely a užitočný hmyz, ako sú lienky, ktorá sa živí voškami, vtáky, záhadné významné zníženie populácie vrabcov, ale aj pre mužov. U ľudí, výrazný nárast duševných chorôb a rakoviny. Pod vplyvom chemický ošetrených plodín, včely strácajú pamäť strácajú cestu späť do úľa, je ťažké vylúčiť, že tieto opatrenia nemali žiadny vplyv na psychiku a zdravie človeka. 3. Priamy predaj Podľa Wikipédie "priamy predaj" (ang. direct sale, franc. vente directe)- Jedna z foriem maloobchodu. To znamená dostať sa priamo na predajcu, aby potenciálneho klienta v mieste svojho bydliska, miesta výkonu práce alebo v priebehu špeciálne organizovaného zájazdu turista". Podľa súčasných právnych predpisov včelár je výrobca potravín živočíšneho pôvodu. Pre tento titul sa aplikovali nielen potrebné opatrenia pre zachovanie kvality včiel a včelích produktov, ale predovšetkým o pravidlách upravujúcich postupy pre používanie včelích produktov, ako je med, peľ, propolis a materskej kašičky. Aj keď v súčasnej dobe neexistuje žiadne osobitné včelárske zákony sú právne predpisy týkajúce sa špecifických otázok v tejto oblasti obsiahnuté v rade zákonov a predpisov vydaných vo forme nariadenia alebo inštrukcií. Včelie produkty, ktoré chcú včelári predávať na svoje vlastnej včelnici v priamom predaji, by mali urobiť nasledovné formality: Po prvé, musí zaregistrovať svoj včelín u inšpektorátu okresného veterinárneho inšpektorátu v rovnakom registri pre priamy predaj. Povinnosť registrovať na poľnohospodárskej včelárstvo v súlade so zákonom z 11. marca 2004 "o ochrane zdravia zvierat a kontroly infekčných ochorení zvierat. Majetkom včelínov ako"držanie zvierat, aby sa na trh tieto zvieratá alebo produkty získané z týchto zvierat alebo zo zvierat," je pod dohľadom činnosti. V priamom predaji, podľa ministra poľnohospodárstva a rozvoj vidieka (Zbierka zákonov č 5, poz.38) z 29. decembra 2006 o zdravotných požiadavkách na výrobu živočíšnych produktov určených na priamy predaj, môže včelár predať včelie produkty upravené, ako med, peľ, propolis, materská kašička. Avšak, musia byť tieto výrobky pochádzajú z jeho vlastnej včelnice. Tie nie je možné zakúpiť od iného včelára a predávať pod svojím vlastným priamym predajom. Je to preto, že pre spracovanie včelích produktov, v tomto prípade, platia iné pravidlá. Je potrebné poznamenať, že anketou sa zistilo, že existujú iba dva prípady v Pol sku z celkového počtu včelárov na registračný priami predaj. Myslíme, že súčasné pravidlá sú príliš represívne pri rokovaní s registráciou priameho predaja a včelárskych združení podľa 18

19 kietki, na środkach chemicznych, które informują, przy jakim stężeniu, te środki są trujące dla pszczół. Opryski stały się plagą nawet w tym szczątkowym rolnictwie. Dla przykładu, dawniej chwasty w ziemniakach usuwało się ręcznie lub kilkukrotnym oborywaniem. Obecnie nawet małe działeczki ziemniaczków dla siebie są opryskiwane, gdyż dawniej stosowane metody naturalne są zbyt pracochłonne dla dzisiejszych post rolników. Można by tą problematykę pozostawić do decyzji rolników, odnośnie trucia siebie i rodziny, gdyby opryski te były wykonywane wieczorem, po zakończeniu lotów pszczół. Jednak nie spotkałem opryskujących wieczorem, gdyż argumentacja jest następująca: oprysk wieczorny jest mniej skuteczny, gdyż rosa zmienia stężenie środka. Miedzy innymi, z tych względów opryski są wykonywane, w rolnictwie, sadownictwie i gospodarstwach warzywniczych, w południe i przy pięknej pogodzie. Na zwróconą uwagę opryskującemu wskazuje na etykietkę produktu chemicznego, że on jest nieszkodliwy dla pszczół. Zapytany, przy jakim stężeniu? Opowiada nie wiem. Istnieją przypadki, że środki, które powinny być rozcieńczane, są stosowane bez rozcieńczania. Tej problematyki nie rozwiążą sami pszczelarze, jeśli nie włączą sie tutaj władze administracyjne poszczególnych miejscowości trudno oczekiwać szybkiej poprawy świadomości wszystkich opryskujących. Moim zdaniem, jest tylko taka możliwość, że na każdym zebraniu: siół, miejscowości i gmin, będzie informacja, że terminy wykonywania oprysków będą ogłaszane i nie mogą być przeprowadzane w porze lotów pszczół. Nadmienić należy, że opryski te są szkodliwe nie tylko dla pszczół i pożytecznych owadów, jak np. biedronek, które się żywią mszycami, ptaków; jest zastanawiające znaczne zmniejszenie się populacji wróbli, lecz również dla człowieka. W przypadku ludzi, jest zastanawiający wzrost zachorowań psychicznych i nowotworowych. Jeśli pod wpływem środków stosowanych przez opryskujących uprawy, pszczoły tracą pamięć powrotu do ula, trudno wykluczyć, by środki te nie miały wpływu na psychikę i zdrowie ludzi Sprzedaż bezpośrednia Według Wikipedii sprzedaż bezpośrednia (ang. direct sale, franc. vente directe) jedna z form sprzedaży detalicznej. Polega ona na dotarciu przez sprzedawcę bezpośrednio do potencjalnego klienta w jego miejscu zamieszkania, miejscu pracy lub w czasie specjalnie zorganizowanego wyjazdu "turystycznego". W myśl obowiązujących przepisów prawnych pszczelarz jest producentem żywności pochodzenia zwierzęcego. Z tego też tytułu obowiązują go nie tylko przepisy dotyczące utrzymania pszczół i jakości produktów pszczelich, ale przede wszystkim przepisy regulujące warunki pozyskiwania produktów pszczelich takich jak miód, pyłek, pierzga i mleczko pszczele. Pomimo że na dzień dzisiejszy pszczelarstwo nie ma wyodrębnionych aktów prawnych, to regulacje dotyczące poszczególnych zagadnień z tego zakresu zawarte są w licznych ustawach i aktach wykonawczych wydanych w formie rozporządzeń bądź instrukcji. Pszczelarz, chcący sprzedawać produkty pszczele z własnej pasieki w ramach sprzedaży bezpośredniej, powinien dopełnić następujących formalności. Po pierwsze musi zarejestrować swoją pasiekę w Powiatowym Inspektoracie Weterynaryjnym, i w tym samym Inspektoracie zarejestrować sprzedaż bezpośrednią. Obowiązek rejestracji gospodarstwa pasiecznego wynika w Polsce z Ustawy z dnia 11 marca 2004 O ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt. Posiadanie pasieki jako "utrzymywanie zwierząt gospodarskich, w celu umieszczenia na rynku tych zwierząt lub produktów pochodzących z tych zwierząt lub od tych zwierząt" jest działalnością nadzorowaną. Istnieje możliwość posiadania dowolnej ilość pni i nie rejestrowanie pasieki w Powiatowym Inspektoracie Weterynarii, ale tylko pod warunkiem, że 19

20 môjho názoru, príliš málo úsilia vytvárať pomoc včelárom, pri plnení zložitých a časovo náročných postupov na získanie registrácie priameho predaja. Len spolupráca veterinárnych služieb a obchodu a dotknutých včelárov môže poskytnúť výsledky v tejto oblasti. Tieto opatrenia môžu pomôcť prekonať mnohé problémy na ktoré poukazujú včelári, ktorí chcú poctivo spravovať včelárstvo farmu. 4. Laboratórne testy Počas prebiehania dotazníkov vyplynulo, že jeden z včelárov v súvislosti s výsledkami prieskumu z laboratórnych testov nemal prezimovaných 5 rodín. Zatiaľ čo predchádzajúce prípady, že uhynulo 60 rodín a včelár nevedel určiť príčinu svojej porážky. Na otázku, aký dôvod úhynu nevedel odpovedať. Chápem strach včelárov z detekcie choroby, pretože ako pán Jacek Jaron píše v článku "Zazgnilcona" morálka Včelárstvo č 3, 2012, s cit.. Ukazuje sa, že celé včelíny sa pražia, a v posledných rokoch v provincii. V Prešovskom kraji sa výrazne zvýšil počet ohnísk moru včelieho plodu včiel. Podľa, logického uvažovania u niektorých je to tak, ako by to nemal byť. Vypáliť a zničiť zabiť nič z toho. Pravdepodobne prišli veterinári z predpokladu, že po vypálení poslednej sektore včelárstva moru včelieho plodu prestane existovať. By nemal byť prekvapený, že keď to pochopil liečba" včiel včelárovi zabráni veterinár viac ako nákazlivé choroby. Vedia, že keď utajovanie moru včelieho plodu je šanca na záchranu včelstva, aj keď veterinár určí včelstva spáliť.. Celý svet bojuje na ochranu včiel, a tento zákon im prikazuje spáliť. Zákon je zlý, pretože nielen že umožňuje odstraňovanie včiel, ale nerobí nič pre veterinárne liečbu a prevenciu. Žiadne postihy pre včelárov, ktorí porušujú zákon, ale začínam chápať, aj keď nepodporujú. 3 x Z- zdiagnózuj, zabij, a zabudni na to. Liečba u iných zvieratá, veterinárny lekár, po celú dobu je súčasťou celého diania. On robí diagnózu, test na lieky, pre analytikov, ultrazvuk, atď a ma peniaze. U včiel urobí to iba raz - diagnózu choroby. Neexistujú žiadne lieky, a preto nie je možnosť obchodovať s liekmi,. Pre správnu mieru môže byť najideálnejším riešením recept oheň! Keď príde k veterinárovi o pomoc v prípade napadnutia plodu je takmer určite že stratí včelnicu. Keď však bude bojovať proti tejto chorobe sam, má aspoň 50% šancu na záchranu včiel. Veterinári a zlý výklad práva znamenajú, že mor včelieho plodu sa šíri, ako o tom svedčia mapy. Je iróniou, že najhustejší výskyt moru včelieho plodu sa presne zisti, kedy liekom je oheň.... Existuje mnoho miest v Poľsku, kde veterinári pochvaľujú príkladnú spoluprácu včelárov. Najslávnejšie príklad tohto je pre mňa pozitívna oblasť Nowy Sacz. Pán Jacek Jaron článok uzatvára slovami: "Majme na pamäti skutočnosť, že bez našej pomoci včely umierajú, a nepotrebujeme ich zabíjať. Aj cez tieto okolnosti uviedol, že je dobre vykonávat preventívny výskum, ktorý môže riadiť naše rokovania správnym smerom. Súčasná situácia nie je normálna, a dúfajme, že bude v prospech včelára bezpečne využívať veterinárne služby. 20

(mikroprojekty) ZWIĄZEK EUROREGION TATRY. Numer projektu : PL-SK/TAT/IPP/II/. 1. PODSTAWOWE INFORMACJE O PROJEKCIE

(mikroprojekty) ZWIĄZEK EUROREGION TATRY. Numer projektu : PL-SK/TAT/IPP/II/. 1. PODSTAWOWE INFORMACJE O PROJEKCIE Wniosek o przyznanie dofinansowania ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego Program Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska Republika Słowacka 2007-2013 Mikroprojekty Instytucja

Bardziej szczegółowo

Załącznik 6.1 BUDŻET PROJEKTU

Załącznik 6.1 BUDŻET PROJEKTU Załącznik 6.1 BUDŻET PROJEKTU Załącznik 6.1 BUDŻET PROJEKTU Koszty kwalifikowalne (EUR) Wnioskodawca Koszty kwalifikowalne (EUR) Partner krajowy projektu Razem ( 4=2+3) Uzasadnienie planowanych wydatków

Bardziej szczegółowo

Prioritná os 1 Ochrana a rozvoj prírodného a kultúrneho dedičstva cezhraničného územia

Prioritná os 1 Ochrana a rozvoj prírodného a kultúrneho dedičstva cezhraničného územia Oś priorytetowa 1 Ochrona i rozwój dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego obszaru pogranicza Prioritná os 1 Ochrana a rozvoj prírodného a kultúrneho dedičstva cezhraničného územia Nazwa celu szczegółowego

Bardziej szczegółowo

WSPARCIE PSZCZELARSTWA W POLSCE

WSPARCIE PSZCZELARSTWA W POLSCE WSPARCIE PSZCZELARSTWA W POLSCE Najwyższa Izba Kontroli Warszawa, lipiec 2017 r. 01 Dlaczego podjęliśmy kontrolę? Problemy pszczelarstwa polskiego Rezolucje Parlamentu Europejskiego dotyczące sytuacji

Bardziej szczegółowo

Monitoring kolónií svišťa vrchovského tatranského (Marmota marmota latirostris) na poľsko-slovenskej hranici a pytliactvo

Monitoring kolónií svišťa vrchovského tatranského (Marmota marmota latirostris) na poľsko-slovenskej hranici a pytliactvo Rozwój turystyki kulturowej i przyrodniczej na pograniczu polsko-słowackim PPWSZ, Nowy Targ 2012, s. 83 86 Rozvoj kultúrneho a prírodného turizmu na slovensko-poľskom pohraničí PPWSZ, Nowy Targ 2012, s.

Bardziej szczegółowo

www.mniejszosci.narodowe.mac.gov.pl www.jezyki-mniejszosci.pl Polski system oświaty umożliwia uczniom należącym do mniejszości narodowych i etnicznych podtrzymywanie poczucia tożsamości narodowej, etnicznej,

Bardziej szczegółowo

Rola Europejskiego Ugrupowania Współpracy Terytorialnej TATRY w nowym Programie Współpracy Transgranicznej PL-SK

Rola Europejskiego Ugrupowania Współpracy Terytorialnej TATRY w nowym Programie Współpracy Transgranicznej PL-SK Rola Europejskiego Ugrupowania Współpracy Terytorialnej TATRY w nowym Programie Współpracy Transgranicznej PL-SK 2014-2020 Agnieszka Pyzowska Dyrektor EUWT TATRY z o.o. www.euwt-tatry.eu Mikroprojekt pt.

Bardziej szczegółowo

FORUM MIAST EUROREGIONU TATRY

FORUM MIAST EUROREGIONU TATRY FORUM MIAST EUROREGIONU TATRY Nr PL-SK/TAT/IPP/III/172 WARSZTATY Nowy Targ 2013-10-28 Cel główny: Wzmocnienie współpracy i kontaktów pomiędzy samorządami miejskimi Euroregionu Tatry w zakresie działań

Bardziej szczegółowo

Dofinansowana kampania edukacyjno- informacyjna Be like Bee- Ratujmy Pszczoły

Dofinansowana kampania edukacyjno- informacyjna Be like Bee- Ratujmy Pszczoły Dofinansowana kampania edukacyjno- informacyjna Be like Bee- Ratujmy Pszczoły "Kiedy pszczoła zniknie z powierzchni Ziemi, człowiekowi pozostaną już tylko cztery lata życia. Skoro nie będzie pszczół, nie

Bardziej szczegółowo

Rejestr decyzji Komitetu Monitorującego Programu Interreg V-A Polska-Słowacja w 2017 roku/

Rejestr decyzji Komitetu Monitorującego Programu Interreg V-A Polska-Słowacja w 2017 roku/ Numer decyzji/ Číslo rozhodnutia Rejestr decyzji Komitetu Monitorującego Programu Interreg V-A Polska-Słowacja 2014-2020 w 2017 roku/ Evidencia rozhodnutí Monitorovacieho výboru Programu Interreg V-A Poľsko-Slovensko

Bardziej szczegółowo

Register and win! www.kaercher.com

Register and win! www.kaercher.com Register and win! www.kaercher.com A B A, B A B 2 6 A régi készülékek értékes újrahasznosítható anyagokat tartalmaznak, amelyeket tanácsos újra felhasználni. Szárazelemek, olaj és hasonló anyagok ne kerüljenek

Bardziej szczegółowo

BUDOWA MOSTU GRANICZNEGO NA RZECE POPRAD PIWNICZNA ZDRÓJ MNISZEK N/ POPRADEM

BUDOWA MOSTU GRANICZNEGO NA RZECE POPRAD PIWNICZNA ZDRÓJ MNISZEK N/ POPRADEM BUDOWA MOSTU GRANICZNEGO NA RZECE POPRAD PIWNICZNA ZDRÓJ MNISZEK N/ POPRADEM VÝSTAVBA HRANIČNÝ MOST NA RIEKE POPRAD PIWNICZNA ZDRÓJ - MNÍŠEK N / POPRADOM SPECYFIKA BUDOWY I. graniczenie z inną budową II.

Bardziej szczegółowo

Ž I L I N S K Ý S A M O S P R Á V N Y K R A J

Ž I L I N S K Ý S A M O S P R Á V N Y K R A J Ž I L I N S K Ý S A M O S P R Á V N Y K R A J Číslo materiálu: 14-16/235/2016 Dátum predloženia: 8. marec 2016 Materiál na rokovanie zastupiteľstva Návrh na schválenie výšky spolufinancovania Strešných

Bardziej szczegółowo

EUROPEJSKIE UGRUPOWANIE WSPÓŁPRACY TERYTORIALNEJ TATRY z o.o. EURÓPSKE ZOSKUPENIE ÚZEMNEJ SPOLUPRÁCE TATRY s r.o.

EUROPEJSKIE UGRUPOWANIE WSPÓŁPRACY TERYTORIALNEJ TATRY z o.o. EURÓPSKE ZOSKUPENIE ÚZEMNEJ SPOLUPRÁCE TATRY s r.o. EUROPEJSKIE UGRUPOWANIE WSPÓŁPRACY TERYTORIALNEJ TATRY z o.o. EURÓPSKE ZOSKUPENIE ÚZEMNEJ SPOLUPRÁCE TATRY s r.o. Agnieszka Pyzowska Dyrektor EUWT TATRY z o.o. / Riaditeľka EZÚS TATRY s r.o. XIX posiedzenie

Bardziej szczegółowo

KONWENCJA. o utworzeniu. EUROPEJSKIEGO UGRUPOWANIA WSPÓŁPRACY TERYTORIALNEJ TATRY z ograniczoną odpowiedzialnością. Preambuła

KONWENCJA. o utworzeniu. EUROPEJSKIEGO UGRUPOWANIA WSPÓŁPRACY TERYTORIALNEJ TATRY z ograniczoną odpowiedzialnością. Preambuła KONWENCJA o utworzeniu EUROPEJSKIEGO UGRUPOWANIA WSPÓŁPRACY TERYTORIALNEJ TATRY z ograniczoną odpowiedzialnością Preambuła My, przedstawiciele polskich powiatów, miast i gmin członków Związku Euroregion

Bardziej szczegółowo

Krajowy Program Wsparcia Pszczelarstwa w Polsce na lata 2016/2017; 2017/2018; 2018/2019. Omówienie projektu

Krajowy Program Wsparcia Pszczelarstwa w Polsce na lata 2016/2017; 2017/2018; 2018/2019. Omówienie projektu Krajowy Program Wsparcia Pszczelarstwa w Polsce na lata 2016/2017; 2017/2018; 2018/2019 Omówienie projektu Kierunki (środki) wsparcia oraz działania objęte mechanizmem Kierunki (środki) wsparcia oraz działania

Bardziej szczegółowo

Realizacja projektów parasolowych przez Związek Euroregion Tatry w partnerstwie z Samorządowym Krajem Preszowskim i Samorządowym Krajem Żylińskim

Realizacja projektów parasolowych przez Związek Euroregion Tatry w partnerstwie z Samorządowym Krajem Preszowskim i Samorządowym Krajem Żylińskim Realizacja projektów parasolowych przez Związek Euroregion Tatry w partnerstwie z Samorządowym Krajem Preszowskim i Samorządowym Krajem Żylińskim V Posiedzenie Komitetu ds. mikroprojektów Programu Współpracy

Bardziej szczegółowo

Co to jest Europejskie Ugrupowanie Współpracy Terytorialnej TATRY?

Co to jest Europejskie Ugrupowanie Współpracy Terytorialnej TATRY? Co to jest Europejskie Ugrupowanie Współpracy Terytorialnej TATRY? Nowy Targ, 14 sierpnia 2013 r. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu

Bardziej szczegółowo

Realizacja projektów parasolowych przez Związek Euroregion Tatry w partnerstwie z Samorządowym Krajem Preszowskim i Samorządowym Krajem Żylińskim

Realizacja projektów parasolowych przez Związek Euroregion Tatry w partnerstwie z Samorządowym Krajem Preszowskim i Samorządowym Krajem Żylińskim Realizacja projektów parasolowych przez Związek Euroregion Tatry w partnerstwie z Samorządowym Krajem Preszowskim i Samorządowym Krajem Żylińskim XXIV Kongres Związku Euroregion Tatry Szaflary, 25.04.2018

Bardziej szczegółowo

W podlaskich szkołach ruszyły szkolenia o znaczeniu pszczół dla człowieka i gospodarki

W podlaskich szkołach ruszyły szkolenia o znaczeniu pszczół dla człowieka i gospodarki W podlaskich szkołach ruszyły szkolenia o znaczeniu pszczół dla człowieka i gospodarki Będzie ich osiem, a pierwsze odbyły się w poniedziałek, 13 listopada. Szkolenia obejmujące wykład z prezentacją multimedialną

Bardziej szczegółowo

Problemy w zakresie mobilności zawodowej na polsko słowackim rynku pracy

Problemy w zakresie mobilności zawodowej na polsko słowackim rynku pracy Problemy w zakresie mobilności zawodowej na polsko słowackim rynku pracy Stosunkowo niski poziom rozwoju gospodarczego regionu; Niski wskaźnik produktywności oraz konkurencyjności MŚP; Niska mobilność

Bardziej szczegółowo

Rada Transgranicznego Związku Euroregion Tatry, Nowy Targ, r.

Rada Transgranicznego Związku Euroregion Tatry, Nowy Targ, r. INFORMACJE NA TEMAT WDRAŻANIA PROJEKTU PARASOLOWEGO PT. REALIZACJA MIKROPROJEKTÓW NA POGRANICZU POLSKO-SŁOWACKIM W LATACH 2007-2013 W RAMACH PROGRAMU WSPÓŁPRACY TRANSGRANICZNEJ RZECZPOSPOLITA POLSKA-REPUBLIKA

Bardziej szczegółowo

Partnerská zmluva dohoda o spolupráci v oblasti Vzdelávanie na trhu práce

Partnerská zmluva dohoda o spolupráci v oblasti Vzdelávanie na trhu práce Umowa partnerska porozumienie o współpracy w obszarze Edukacja na rzecz rynku pracy w ramach Partnerstwa Na Transgranicznym Rynku Pracy Polski i Słowacji POPRAD - DUNAJEC Partnerská zmluva dohoda o spolupráci

Bardziej szczegółowo

I. Dane identyfikacyjne podmiotu uprawnionego

I. Dane identyfikacyjne podmiotu uprawnionego Strona 1 z 5 W P M 0 1 0 6 V 6 B Tu proszę nakleić nalepkę identyfikacyjną /Jeżeli podmiot uprawniony nie posiada nalepki identyfikacyjnej proszę wpisać poniżej numer rejestracyjny otrzymany w ARR / Pieczątka

Bardziej szczegółowo

Analiza doświadczeń i perspektyw współpracy transgranicznej samorządów lokalnych pogranicza polsko-słowackiego

Analiza doświadczeń i perspektyw współpracy transgranicznej samorządów lokalnych pogranicza polsko-słowackiego Analiza doświadczeń i perspektyw współpracy transgranicznej samorządów lokalnych pogranicza polsko-słowackiego Proces budowania wspólnej strategii cechowało partnerskie podejście. W prace nad strategią

Bardziej szczegółowo

Europejskie Ugrupowanie Współpracy Terytorialnej TATRY Działalność w 2016 roku

Europejskie Ugrupowanie Współpracy Terytorialnej TATRY Działalność w 2016 roku Europejskie Ugrupowanie Współpracy Terytorialnej TATRY Działalność w 2016 roku Agnieszka Pyzowska Dyrektor EUWT TATRY Kežmarok, 13.12.2016 Wspólna strategia działania EUWT TATRY na lata 2014-2020 4 STRATEGICZNE

Bardziej szczegółowo

Formálne jazyky Automaty. Formálne jazyky. 1 Automaty. IB110 Podzim

Formálne jazyky Automaty. Formálne jazyky. 1 Automaty. IB110 Podzim Formálne jazyky 1 Automaty 2 Generatívne výpočtové modely IB110 Podzim 2010 1 Jednosmerné TS alebo konečné automaty TS sú robustné voči modifikáciam existuje modifikácia, ktorá zmení (zmenší) výpočtovú

Bardziej szczegółowo

Rejestr decyzji Komitetu Monitorującego Programu Interreg V-A Polska-Słowacja w 2017 roku/

Rejestr decyzji Komitetu Monitorującego Programu Interreg V-A Polska-Słowacja w 2017 roku/ Numer decyzji/ Číslo rozhodnutia Rejestr decyzji Komitetu Monitorującego Programu Interreg V-A Polska-Słowacja 2014-2020 w 2017 roku/ Evidencia rozhodnutí Monitorovacieho výboru Programu Interreg V-A Poľsko-Slovensko

Bardziej szczegółowo

Realizacja projektów parasolowych przez Związek Euroregion Tatry w partnerstwie z Samorządowym Krajem Preszowskim i Samorządowym Krajem Żylińskim

Realizacja projektów parasolowych przez Związek Euroregion Tatry w partnerstwie z Samorządowym Krajem Preszowskim i Samorządowym Krajem Żylińskim Realizacja projektów parasolowych przez Związek Euroregion Tatry w partnerstwie z Samorządowym Krajem Preszowskim i Samorządowym Krajem Żylińskim Projekt parasolowy pt. Łączy nas natura i kultura - 1.

Bardziej szczegółowo

KOMUNIKAT PRASOWY Informacja dotycząca wsparcia rynku produktów pszczelich w sezonie 2007/2008

KOMUNIKAT PRASOWY Informacja dotycząca wsparcia rynku produktów pszczelich w sezonie 2007/2008 2007.10.08 KOMUNIKAT PRASOWY Informacja dotycząca wsparcia rynku produktów pszczelich w sezonie 2007/2008 Agencja Rynku Rolnego (ARR), w uzgodnieniu z Ministerstwem Rolnictwa i Rozwoju Wsi (MRiRW), rozpoczęła

Bardziej szczegółowo

Programy pomocowe ARR a opłacalność produkcji miodu w Polsce. Na temat opłacalności produkcji pasiecznej w Polsce mówi się wiele.

Programy pomocowe ARR a opłacalność produkcji miodu w Polsce. Na temat opłacalności produkcji pasiecznej w Polsce mówi się wiele. Wilde J. 2012. Programy pomocowe ARR a opłacalność produkcji miodu w Polsce. Szkolenie Pszczelarskie Czy pszczelarstwo to może być biznes? Zrzeszenie Pszczelarzy Krakowskich i CKU Kraków, 18-19.02. Materiały

Bardziej szczegółowo

1. Zasady postępowania przy stwierdzaniu zatrucia

1. Zasady postępowania przy stwierdzaniu zatrucia Instrukcja postępowania przy pobieraniu próbek do badań laboratoryjnych, realizowanych przez PIWet-PIB, przy podejrzeniu o ostre zatrucie pszczół środkami ochrony roślin W ramach realizacji programu, na

Bardziej szczegółowo

LISTA RANKINGOWA / PORADOVNÍK PROJEKTOV. Gmina Czarny Dunajec

LISTA RANKINGOWA / PORADOVNÍK PROJEKTOV. Gmina Czarny Dunajec LISTA RANKINGOWA / PORADOVNÍK PROJEKTOV Lp Nr projektu 1 0052 2 0036 3 0049 Tytuł projektu / Názov projektu Torfowiska wysokie - europejski unikat polskosłowackiego pogranicza Rašeliniská vrchoviskové

Bardziej szczegółowo

Wsparcie rynku produktów pszczelich w sezonie 2010/2011, 2011/12 i 2012/13

Wsparcie rynku produktów pszczelich w sezonie 2010/2011, 2011/12 i 2012/13 Wsparcie rynku produktów pszczelich w sezonie 2010/2011, 2011/12 i 2012/13 Agencja Rynku Rolnego (ARR), w uzgodnieniu z Ministerstwem Rolnictwa i Rozwoju Wsi (MRiRW), rozpoczęła działania w ramach mechanizmu

Bardziej szczegółowo

Rejestr decyzji Komitetu Monitorującego Programu Interreg V-A Polska-Słowacja w 2017 roku/

Rejestr decyzji Komitetu Monitorującego Programu Interreg V-A Polska-Słowacja w 2017 roku/ Numer decyzji/ Číslo rozhodnutia Rejestr decyzji Komitetu Monitorującego Programu Interreg V-A Polska-Słowacja 2014-2020 w 2017 roku/ Evidencia rozhodnutí Monitorovacieho výboru Programu Interreg V-A Poľsko-Slovensko

Bardziej szczegółowo

DZIELMY SIĘ DOŚWIADCZENIAMI Dobre praktyki. Gmina Lipnica Wielka

DZIELMY SIĘ DOŚWIADCZENIAMI Dobre praktyki. Gmina Lipnica Wielka DZIELMY SIĘ DOŚWIADCZENIAMI Dobre praktyki Gmina Lipnica Wielka Lipnica Wielka malowniczo rozciąga się u podnóża Babiej Góry. Łagodne wzgórza, rozległe polany, szumiące lasy, bystre potoki i gościnni mieszkańcy,

Bardziej szczegółowo

pod wspólnym tytułem Pszczoła a środowisko

pod wspólnym tytułem Pszczoła a środowisko Regionalny Związek Pszczelarzy w Toruniu ul. Środkowa 11 87-100 Toruń Cykl Szkoleń w Kołach Terenowych zrzeszonych w RZP Toruń pod wspólnym tytułem Pszczoła a środowisko 12 stycznia 2013 r. szkolenia :

Bardziej szczegółowo

Polsko-słowacka strategia działania Europejskiego Ugrupowania Współpracy Terytorialnej TATRY na lata

Polsko-słowacka strategia działania Europejskiego Ugrupowania Współpracy Terytorialnej TATRY na lata Polsko-słowacka strategia działania Europejskiego Ugrupowania Współpracy Terytorialnej TATRY na lata 2014-2020 Mikroprojekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego

Bardziej szczegółowo

Regulamin konkursu projektu edukacyjnego pn. Pszczoła - życie

Regulamin konkursu projektu edukacyjnego pn. Pszczoła - życie Załącznik do uchwały Nr 19/18 Zarządu WFOŚiGW w Kielcach z dnia 04.04.2018 r. Regulamin konkursu projektu edukacyjnego pn. Pszczoła - życie Cel ogólny oraz przedmiot konkursu. Wzrost wiedzy mieszkańców

Bardziej szczegółowo

Nadzwyczajny Kongres Związku Euroregion Tatry, r.

Nadzwyczajny Kongres Związku Euroregion Tatry, r. Nadzwyczajny Kongres Związku Euroregion Tatry, 10.12.2009 r. Informacja na temat projektu parasolowego pt. Realizacja mikroprojektów na pograniczu polsko-słowackim w latach 2007-2010 Projekt współfinansowany

Bardziej szczegółowo

O dotację mogą się ubiegać tylko pszczelarze posiadający weterynaryjny numer identyfikacyjny lub wpis do rejestru powiatowego lekarza weterynarii.

O dotację mogą się ubiegać tylko pszczelarze posiadający weterynaryjny numer identyfikacyjny lub wpis do rejestru powiatowego lekarza weterynarii. Gdańsk, dnia 25 września 2017 r. dotyczy : Zapotrzebowania na zakupy dotowane w roku 2017 / 18 AKTUALNE O dotację mogą się ubiegać tylko pszczelarze posiadający weterynaryjny numer identyfikacyjny lub

Bardziej szczegółowo

INSTYTUCJA /INŠTITUCIA STANOWISKO/PRACOVNÁ POZÍCIA IMIĘ I NAZWISKO/ MENO A PRIEZVISKO

INSTYTUCJA /INŠTITUCIA STANOWISKO/PRACOVNÁ POZÍCIA IMIĘ I NAZWISKO/ MENO A PRIEZVISKO INSTYTUCJA /INŠTITUCIA STANOWISKO/PRACOVNÁ POZÍCIA IMIĘ I NAZWISKO/ MENO A PRIEZVISKO Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju w Polsce / Ministerstvo infraštruktúry a rozvoja Poľskej republiky Dyrektor Departamentu

Bardziej szczegółowo

3. WTSL /10 Obec Osturňa Dostupnosť, bezpečnosť a skvalitnenie infraštruktúry v slovensko - poľskom pohraničí

3. WTSL /10 Obec Osturňa Dostupnosť, bezpečnosť a skvalitnenie infraštruktúry v slovensko - poľskom pohraničí Posiedzenie Komitetu Monitorującego 14-15 grudnia 2010 - lista projektów zatwierdzonych do dofinansowania Zasadnutie Monitorovacieho výboru 14.-15. decembra 2010 - zoznam projektov, ktoré dostali finančný

Bardziej szczegółowo

Lista zatwierdzonych projektów parasolowych

Lista zatwierdzonych projektów parasolowych Lista zatwierdzonych projektów parasolowych Lp Partner Wiodący 1. Stowarzyszenie Karpacki Polska Tytuł projektu Wdrażanie mikroprojektów z zakresu ochrony i rozwoju dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego

Bardziej szczegółowo

ROZPORZĄDZENIE WOJEWODY MAŁOPOLSKIEGO

ROZPORZĄDZENIE WOJEWODY MAŁOPOLSKIEGO ROZPORZĄDZENIE WOJEWODY MAŁOPOLSKIEGO z dnia 22 listopada 2018 r. w sprawie zwalczania zgnilca amerykańskiego pszczół na terenie powiatu krakowskiego ziemskiego i myślenickiego Na podstawie art. 46 ust.

Bardziej szczegółowo

REALIZACJA MIKROPROJEKTÓW W EUROREGIONIE TATRY W LATACH

REALIZACJA MIKROPROJEKTÓW W EUROREGIONIE TATRY W LATACH REALIZACJA MIKROPROJEKTÓW W EUROREGIONIE TATRY W LATACH 2008-2015 Projekt parasolowy współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz budżetu państwa w

Bardziej szczegółowo

ROZPORZĄDZENIE NR 1 POWIATOWEGO LEKARZA WETERYNARII W GLIWICACH. z dnia 21 sierpnia 2015 r.

ROZPORZĄDZENIE NR 1 POWIATOWEGO LEKARZA WETERYNARII W GLIWICACH. z dnia 21 sierpnia 2015 r. ROZPORZĄDZENIE NR 1 POWIATOWEGO LEKARZA WETERYNARII W GLIWICACH w sprawie określenia obszaru zapowietrzonego chorobą zakaźną zgnilcem amerykańskim pszczół, obszaru zagrożonego wystąpieniem tej choroby,

Bardziej szczegółowo

Informacja na temat Funduszu Mikroprojektów w Euroregionie Tatry

Informacja na temat Funduszu Mikroprojektów w Euroregionie Tatry Informacja na temat Funduszu Mikroprojektów w Euroregionie Tatry XVIII Kongres Transgranicznego Związku Euroregion Tatry, Liptowski Mikulasz, 18.04.2012 r. Projekt parasolowy pt. Realizacja mikroprojektów

Bardziej szczegółowo

Europejskie Ugrupowanie Współpracy Terytorialnej TATRY. Antoni Nowak Dyrektor biura Związku Euroregion Tatry

Europejskie Ugrupowanie Współpracy Terytorialnej TATRY. Antoni Nowak Dyrektor biura Związku Euroregion Tatry Europejskie Ugrupowanie Współpracy Terytorialnej TATRY Antoni Nowak Dyrektor biura Związku Euroregion Tatry Stara Lubowla, 05.10.2016 EUROPEJSKIE UGRUPOWANIE WSPÓŁPRACY TERYTORIALNEJ (EUWT/EZUS/EGTC) nowy

Bardziej szczegółowo

REALIZACJA MIKROPROJEKTÓW W EUROREGIONIE TATRY W LATACH 2008-2015

REALIZACJA MIKROPROJEKTÓW W EUROREGIONIE TATRY W LATACH 2008-2015 REALIZACJA MIKROPROJEKTÓW W EUROREGIONIE TATRY W LATACH 2008-2015 Konferencja pt. Łączą nas mikroprojekty, Nowy Targ, 01.10.2015 r. Projekt parasolowy współfinansowany przez Unię Europejską ze środków

Bardziej szczegółowo

STANOVY STATUT. EUROPEJSKIEGO UGRUPOWANIA WSPÓŁPRACY TERYTORIALNEJ TATRY z ograniczoną odpowiedzialnością

STANOVY STATUT. EUROPEJSKIEGO UGRUPOWANIA WSPÓŁPRACY TERYTORIALNEJ TATRY z ograniczoną odpowiedzialnością STATUT EUROPEJSKIEGO UGRUPOWANIA WSPÓŁPRACY TERYTORIALNEJ TATRY z ograniczoną odpowiedzialnością STANOVY EURÓPSKEHO ZOSKUPENIA ÚZEMNEJ SPOLUPRÁCE TATRY s ručením obmedzeným Związek Euroregion Tatry z siedzibą

Bardziej szczegółowo

Pasieka roku Wpisany przez Administrator niedziela, 03 grudnia :48 1 / 5

Pasieka roku Wpisany przez Administrator niedziela, 03 grudnia :48 1 / 5 1 / 5 Nowy Sącz, dn. 14 wrzesień 2017 r. P R O T O K Ó Ł Z POSIEDZENIA KOMISJI KONKURSU PASIEK KZP W NOWYM SĄCZU W DN. 14.09.2017 R. Komisja Konkursu Pasiek Karpackiego Związku Pszczelarzy w składzie:

Bardziej szczegółowo

Nowy Targ, 18 20.04.2012

Nowy Targ, 18 20.04.2012 Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz z budżetu państwa za pośrednictwem Euroregionu "Tatry" w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita

Bardziej szczegółowo

NEWSLETTER STOWARZYSZENIA EUROREGION KARPACKI POLSKA

NEWSLETTER STOWARZYSZENIA EUROREGION KARPACKI POLSKA Nr wydania 2/2016 Październik 2016 NEWSLETTER STOWARZYSZENIA EUROREGION KARPACKI POLSKA MIKROPROJEKTY WSPARCIE KULTURA I PRZYRODA EDUKACJA WWW.KARPACKI.PL I nabór na mikroprojekty zamknięty Relacja ze

Bardziej szczegółowo

OFERTA Wioski Miodowej Wielki Mędromierz gmina Gostycyn

OFERTA Wioski Miodowej Wielki Mędromierz gmina Gostycyn OFERTA Wioski Miodowej Wielki Mędromierz gmina Gostycyn Wielki Mędromierz 2018r. Oferta edukacyjna z wyżywieniem (ilość osób max. 40, godziny do ustalenia) PROGRAM : I WARIANT - warsztaty rękodzielnicze

Bardziej szczegółowo

PSZCZELARSTWO I RYNEK MIODU W POLSCE

PSZCZELARSTWO I RYNEK MIODU W POLSCE KONFERENCJA PRASOWA Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi Marka Sawickiego z udziałem Prezydenta Polskiego Związku Pszczelarskiego Tadeusza Sabata PSZCZELARSTWO I RYNEK MIODU W POLSCE 14 marca 2012 r., godz.

Bardziej szczegółowo

KARTA OCENY ZGODNOŚCI OPERACJI Z Lokalnymi Kryteriami Wyboru Centrum Inicjatyw Wiejskich

KARTA OCENY ZGODNOŚCI OPERACJI Z Lokalnymi Kryteriami Wyboru Centrum Inicjatyw Wiejskich KARTA OCENY ZGODNOŚCI OPERACJI Z Lokalnymi Kryteriami Wyboru Centrum Inicjatyw Wiejskich NUMER KONKURSU NUMER WNIOSKU DATA WPŁYWU TYTUŁ PROJEKTU NAZWA WNIOSKODAWCY PRZEDSIĘWZIĘCIE: 3.1.2 Infrastruktura

Bardziej szczegółowo

I. Dane identyfikacyjne podmiotu uprawnionego

I. Dane identyfikacyjne podmiotu uprawnionego Strona 1 z 5 Tu proszę nakleić nalepkę identyfikacyjną /Jeżeli podmiot uprawniony nie posiada nalepki identyfikacyjnej proszę wpisać poniżej numer rejestracyjny otrzymany w ARR / Pieczątka kancelarii *

Bardziej szczegółowo

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE PSZCZELARZ

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE PSZCZELARZ Załącznik nr 6 PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE PSZCZELARZ SYMBOL CYFROWY 612[01] I. OPIS ZAWODU 1. W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć: 1) określać przyrodnicze i gospodarcze

Bardziej szczegółowo

DOHODA O SPOLUPRÁCI AOS-X-28/2014. medzi

DOHODA O SPOLUPRÁCI AOS-X-28/2014. medzi DOHODA O SPOLUPRÁCI AOS-X-28/2014 medzi Štátna vysoká odborná škola prof. Stanisława Tarnowského Ul. Sienkiewicza 50, 39-400 Tarnobrzeg, Poľská republika zastúpená rektorom dr. Pawłom Maciaszczykom IČO:

Bardziej szczegółowo

Organizator: ZWIĄZEK EUROREGION TATRY NOWY TARG, dnia 21 czerwca 2012

Organizator: ZWIĄZEK EUROREGION TATRY NOWY TARG, dnia 21 czerwca 2012 SZKOLENIE W ZAKRESIE APLIKOWANIA O DOFINANSOWANIE MIKROPROJEKTÓW ZE ŚRODKÓW EUROPEJSKIEGO FUNDUSZU ROZWOJU REGIONALNEGO ORAZ Z BUDŻETU PAŃSTWA W RAMACH III OSI PRIORYTETOWEJ PROGRAMU WSPÓŁPRACY TRANSGRANICZNEJ

Bardziej szczegółowo

Plan wydarzeń Marzec grudzień 2017 Program Interreg VA Polska Słowacja Data Wydarzenie Miejsce Grupa docelowa Rola WST

Plan wydarzeń Marzec grudzień 2017 Program Interreg VA Polska Słowacja Data Wydarzenie Miejsce Grupa docelowa Rola WST Plan wydarzeń Marzec grudzień 2017 Program Interreg VA Polska Słowacja 2014-2020 Data Wydarzenie Miejsce Grupa docelowa Rola WST 28.03.2017 20 21.04.2017 24-25.04.2017 26-27.04.2017 Spotkanie przygotowawcze

Bardziej szczegółowo

STOWARZYSZENIE RODZICÓW I PRZYJACIÓŁ DZIECI Z WADĄ SŁUCHU KROSNO

STOWARZYSZENIE RODZICÓW I PRZYJACIÓŁ DZIECI Z WADĄ SŁUCHU KROSNO STOWARZYSZENIE RODZICÓW I PRZYJACIÓŁ DZIECI Z WADĄ SŁUCHU KROSNO Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz z budżetu państwa za pośrednictwem Euroregionu

Bardziej szczegółowo

Dofinansowana kampania edukacyjno- informacyjna Be like Bee- Ratujmy Pszczoły

Dofinansowana kampania edukacyjno- informacyjna Be like Bee- Ratujmy Pszczoły Dofinansowana kampania edukacyjno- informacyjna Be like Bee- Ratujmy Pszczoły "Kiedy pszczoła zniknie z powierzchni Ziemi, człowiekowi pozostaną już tylko cztery lata życia. Skoro nie będzie pszczół, nie

Bardziej szczegółowo

EKOGWARANCJA PTRE PL-EKO-01. Wymagania dotyczące pasiek ekologicznych

EKOGWARANCJA PTRE PL-EKO-01. Wymagania dotyczące pasiek ekologicznych Wymagania dotyczące pasiek ekologicznych Rozporządzenie Rady (WE) nr 834/2007 z dnia 28 czerwca 2007 r. w sprawie produkcji ekologicznej i znakowania produktów ekologicznych i uchylające rozporządzenie

Bardziej szczegółowo

PROJEKT OŚRODEK WSPARCIA EKONOMII SPOŁECZNEJ MAZOWSZA PŁOCKIEGO WSPÓŁFINANSOWANY PRZEZ UNIĘ EUROPEJSKĄ ZE ŚRODKÓW EUROPEJSKIEGO FUNDUSZU SPOŁECZNEGO

PROJEKT OŚRODEK WSPARCIA EKONOMII SPOŁECZNEJ MAZOWSZA PŁOCKIEGO WSPÓŁFINANSOWANY PRZEZ UNIĘ EUROPEJSKĄ ZE ŚRODKÓW EUROPEJSKIEGO FUNDUSZU SPOŁECZNEGO Stredisko na podporu sociálnej ekonomiky v Plocku Projekt realizovaný národnými partnermi: Spoločnosť Centrum pre inováciu informačnej spoločnosti /Líder projektu Mesto Plock Okres Sierpc Spoločnosť Centrum

Bardziej szczegółowo

Badanie stanu i perspektyw rozwoju pszczelarstwa na Dolnym Śląsku *Wymagane

Badanie stanu i perspektyw rozwoju pszczelarstwa na Dolnym Śląsku *Wymagane Badanie stanu i perspektyw rozwoju pszczelarstwa na Dolnym Śląsku *Wymagane Poniższa ankieta powstała na potrzeby opracowania pt. STAN I PERSPEKTYWY ROZWOJU PSZCZELARSTWA NA DOLNYM ŚLĄSKU Rady Prezesów

Bardziej szczegółowo

WARUNKI UDZIAŁU W PROGRAMIE EDUKACYJNYM LAS ZRÓWNOWAŻONY I. 2010 XII. 2010

WARUNKI UDZIAŁU W PROGRAMIE EDUKACYJNYM LAS ZRÓWNOWAŻONY I. 2010 XII. 2010 WARUNKI UDZIAŁU W PROGRAMIE EDUKACYJNYM LAS ZRÓWNOWAŻONY I. 2010 XII. 2010 Dodatkowy nabór dla szkół podstawowych klasy 1-3 oraz szkół ponadgimnazjalnych I. INFORMACJE OGÓLNE: 1. ORGANIZATOR: stowarzyszenie

Bardziej szczegółowo

Opracowanie statystyczne na podstawie danych zebranych 01.03.15r. na Walnym Zebraniu.

Opracowanie statystyczne na podstawie danych zebranych 01.03.15r. na Walnym Zebraniu. Opracowanie statystyczne na podstawie danych zebranych 01.03.15r. na Walnym Zebraniu. Dane zostały zebrane od 18 osób w formie anonimowej ankiety, łączna liczba rodzin pszczelich wyniosła 419 pni wiosną

Bardziej szczegółowo

Aktualności. Niedziela - 30 lipca - DZIEŃ POLSKO SŁOWACKI. Wtorek, 18 lipca 2017

Aktualności. Niedziela - 30 lipca - DZIEŃ POLSKO SŁOWACKI. Wtorek, 18 lipca 2017 Wtorek, 18 lipca 2017 Aktualności Niedziela - 30 lipca - DZIEŃ POLSKO SŁOWACKI 30 lipca odbyła się polsko - słowacka impreza plenerowa, realizowana przez Gminę Kamienica w ramach mikroprojektu pod nazwą

Bardziej szczegółowo

Program Interreg V-A Polska-Słowacja Wrzesień2017 r.

Program Interreg V-A Polska-Słowacja Wrzesień2017 r. Program Interreg V-A Polska-Słowacja 2014-2020 Wrzesień2017 r. WST wspieranie wnioskodawców Partnerstwo Konsultacje Zarys Potrzeby/Problemy Rozwiązania Zadania Oczekiwane rezultaty Osobiście w WST wtorki

Bardziej szczegółowo

Jak zrealizować projekt edukacyjny w szkole podstawowej?

Jak zrealizować projekt edukacyjny w szkole podstawowej? Jak zrealizować projekt edukacyjny w szkole podstawowej? www.ceo.org.pl Co to jest projekt edukacyjny? Projekt edukacyjny jest zespołowym, planowym działaniem uczniów, mającym na celu rozwiązanie konkretnego

Bardziej szczegółowo

OFERTA Wioski Miodowej Wielki Mędromierz gmina Gostycyn

OFERTA Wioski Miodowej Wielki Mędromierz gmina Gostycyn OFERTA Wioski Miodowej Wielki Mędromierz gmina Gostycyn Wielki Mędromierz 2016r. Oferta edukacyjna z wyżywieniem (ilość osób max. 40, godziny do ustalenia) PROGRAM : I WARIANT - warsztaty rękodzielnicze

Bardziej szczegółowo

Tytuł mikroprojektu / Názov. mikroprojektu

Tytuł mikroprojektu / Názov. mikroprojektu Lista mikroprojektów zatwierdzonych do dofinansowania złożonych w ramach projektu parasolowego pn. Łączy nas natura i kultura Programu Współpracy Transgranicznej INTERREG V-A Polska-Słowacja 2014-2020

Bardziej szczegółowo

Realizacja Projektu Parasolowego

Realizacja Projektu Parasolowego Realizacja Projektu Parasolowego Program Współpracy Transgranicznej Rzeczypospolita Polska Republika Słowacka 2007 2013 Konferencja zamykająca Program Zakopane, 30.09.2015 r. Projekt parasolowy w latach

Bardziej szczegółowo

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ROLNICTWA I ROZWOJU WSI 1) w sprawie wymagań weterynaryjnych dla produktów pszczelich przeznaczonych do spożycia przez ludzi

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ROLNICTWA I ROZWOJU WSI 1) w sprawie wymagań weterynaryjnych dla produktów pszczelich przeznaczonych do spożycia przez ludzi ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ROLNICTWA I ROZWOJU WSI 1) z dnia... 2006 r. PROJEKT w sprawie wymagań weterynaryjnych dla produktów pszczelich przeznaczonych do spożycia przez ludzi Na podstawie art. 11 ust.

Bardziej szczegółowo

KARTA OCENY OPERACJI WEDŁUG LOKALNYCH KRYTERIÓW WYBORU PODEJMOWANIE DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ

KARTA OCENY OPERACJI WEDŁUG LOKALNYCH KRYTERIÓW WYBORU PODEJMOWANIE DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ Załącznik nr 2 do ogłoszenia o naborze wniosków nr 1/2019 KARTA OCENY OPERACJI WEDŁUG LOKALNYCH KRYTERIÓW WYBORU PODEJMOWANIE DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ LP. KRYTERIUM WAGA PUNKTACJA UWAGI 1. Operacja dotyczy

Bardziej szczegółowo

Czy własna pasieka to dochodowy biznes - hodowla pszczół krok po kroku

Czy własna pasieka to dochodowy biznes - hodowla pszczół krok po kroku .pl https://www..pl Czy własna pasieka to dochodowy biznes - hodowla pszczół krok po kroku Autor: Małgorzata Chojnicka Data: 8 maja 2017 Hodowla pszczół wymaga z jednej strony dużej wiedzy, a z drugiej

Bardziej szczegółowo

II. List of possible additional projects: 1. TPP Morava General

II. List of possible additional projects: 1. TPP Morava General Monitor Polski Nr 21 1119 Poz. 320, 321 i 322 Lista nr 2 projektów potencjalnych: II. List of possible additional projects: II Spisak br. 2 Potencijalnih projekata: 1. Remont generalny Elektrociep owni

Bardziej szczegółowo

Spotkanie konsultacyjne na temat polsko-słowackiej współpracy transgranicznej w latach

Spotkanie konsultacyjne na temat polsko-słowackiej współpracy transgranicznej w latach Spotkanie konsultacyjne na temat polsko-słowackiej współpracy transgranicznej w latach 2014-2020 Nowy Targ, 15.01.2014 r. Spotkanie realizowane w ramach mikroprojektu pt. Polsko-słowacka strategia działania

Bardziej szczegółowo

UPROSZCZONA OFERTA REALIZACJI ZADANIA PUBLICZNEGO

UPROSZCZONA OFERTA REALIZACJI ZADANIA PUBLICZNEGO UPROSZCZONA OFERTA REALIZACJI ZADANIA PUBLICZNEGO I. Podstawowe informacje o złożonej ofercie 1. Organ administracji publicznej, do którego adresowana jest oferta: Prezydent Miasta Częstochowy 2. Tryb,

Bardziej szczegółowo

Postup vypĺňania prihlášky, zmluvy a denníka praxe. (odbor psychológia)

Postup vypĺňania prihlášky, zmluvy a denníka praxe. (odbor psychológia) Postup vypĺňania prihlášky, zmluvy a denníka praxe (odbor psychológia) ZGŁOSZENIE pracy zawodowej/stażu/praktyki* na podstawie dwustronnej umowy z Organizatorem Imię i nazwisko studenta.... Nr albumu...

Bardziej szczegółowo

EUWT TATRY działalność w latach r. Agnieszka Pyzowska Dyrektor EUWT TATRY

EUWT TATRY działalność w latach r. Agnieszka Pyzowska Dyrektor EUWT TATRY EUWT TATRY działalność w latach 2013-2018 30.11.2018 r. Agnieszka Pyzowska Dyrektor EUWT TATRY KALENDARIUM UTWORZENIA EUWT TATRY KALENDARIUM UTWORZENIA EUWT TATRY PODPISANIE STATUTU i KONWENCJI: 14.08.2013

Bardziej szczegółowo

Dzień Pszczół

Dzień Pszczół Dzień Pszczół 08.08.2018 ZNACZENIE PSZCZÓŁ I DZIKICH OWADÓW DLA PRAWIDŁOWEGO FUNKCJONOWANIA EKOSYSTEMU Pszczołowate i inne dzikie owady poprzez swoją pracę wspierają powstawanie różnorodnych produktów:

Bardziej szczegółowo

Nowe możliwości realizacji wspólnych polsko-słowackich projektów przez miasta członkowskie Euroregionu Tatry w perspektywie

Nowe możliwości realizacji wspólnych polsko-słowackich projektów przez miasta członkowskie Euroregionu Tatry w perspektywie Nowe możliwości realizacji wspólnych polsko-słowackich projektów przez miasta członkowskie Euroregionu Tatry w perspektywie 2014-2020 Bogusław Waksmundzki Przewodniczący Rady Związku Euroregion Tatry Polityka

Bardziej szczegółowo

Vážené Dámy, Vážení Páni

Vážené Dámy, Vážení Páni Vážené Dámy, Vážení Páni EURÓPSKY FOND REGIONÁLNEHO ROZVOJA Idea vytvorenia Siete Miest Karpatského Euroregiónu má niekoľkoročnú tradíciu. Združenie Karpatský Euroregión Poľsko realizuje od roku 2009 aktivity

Bardziej szczegółowo

Rodzina Garcia Fernandez rozpoczęła działalność wielofunkcyjną w 1983 roku.

Rodzina Garcia Fernandez rozpoczęła działalność wielofunkcyjną w 1983 roku. Wstęp: Rodzina Garcia Fernandez rozpoczęła działalność wielofunkcyjną w 1983 roku. Główne działania, które przeprowadzili to: - Zbiór i wprowadzanie na rynek produktów pszczelarskich, takich jak miód,

Bardziej szczegółowo

ROZPORZĄDZENIE NR 4/16 WOJEWODY ŚLĄSKIEGO. z dnia 20 grudnia 2016 r.

ROZPORZĄDZENIE NR 4/16 WOJEWODY ŚLĄSKIEGO. z dnia 20 grudnia 2016 r. ROZPORZĄDZENIE NR 4/16 WOJEWODY ŚLĄSKIEGO w sprawie zwalczania zgnilca amerykańskiego pszczół na terenie powiatu gliwickiego oraz miast Ruda Śląska i Zabrze Na podstawie art. 46 ust. 3 pkt 1, pkt 3 lit.

Bardziej szczegółowo

Program Współpracy Transgranicznej INTERREG VA Polska Słowacja

Program Współpracy Transgranicznej INTERREG VA Polska Słowacja Program Współpracy Transgranicznej INTERREG VA Polska Słowacja 2014-2020 Aneta Widak Regionalny Punkt Kontaktowy Programu Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego Myślenice, 29 listopada 2017 r. Założenia

Bardziej szczegółowo

INSTRUKCJA POBIERANIA I PRZESYŁANIA PRÓBEK DO LABORATORYJNYCH BADAŃ DIAGNOSTYCZNYCH PRZY PODEJRZENIU OSTREGO ZATRUCIA PSZCZÓŁ ŚRODKAMI OCHRONY ROŚLIN

INSTRUKCJA POBIERANIA I PRZESYŁANIA PRÓBEK DO LABORATORYJNYCH BADAŃ DIAGNOSTYCZNYCH PRZY PODEJRZENIU OSTREGO ZATRUCIA PSZCZÓŁ ŚRODKAMI OCHRONY ROŚLIN INSTRUKCJA POBIERANIA I PRZESYŁANIA PRÓBEK DO LABORATORYJNYCH BADAŃ DIAGNOSTYCZNYCH PRZY PODEJRZENIU OSTREGO ZATRUCIA PSZCZÓŁ ŚRODKAMI OCHRONY ROŚLIN Zadanie 42 Monitorowanie stanu zdrowotnego i strat

Bardziej szczegółowo

Wielkość wnioskowanej pomocy ogółem IW. Wielkość wnioskowanej pomocy na rok wniosku IW ,00 zł ,00 zł ,00 zł 21

Wielkość wnioskowanej pomocy ogółem IW. Wielkość wnioskowanej pomocy na rok wniosku IW ,00 zł ,00 zł ,00 zł 21 Lista rezerwowa Wniosków spełniających warunki do dofinansowania na przedsięwzięcia związane z działaniami na rzecz ochrony i odbudowy populacji pszczół na terenie województwa wielkopolskiego L.p. Numer

Bardziej szczegółowo

POHRANIČIE POĽSKO-SLOVENSKÉ POGRANICZE POLSKO-SŁOWACKIE ROCZNIK EUROREGIONU TATRY 2008-2009 ROČENKA EUROREGIÓNU TATRY 2008-2009

POHRANIČIE POĽSKO-SLOVENSKÉ POGRANICZE POLSKO-SŁOWACKIE ROCZNIK EUROREGIONU TATRY 2008-2009 ROČENKA EUROREGIÓNU TATRY 2008-2009 POGRANICZE POLSKO-SŁOWACKIE ROCZNIK EUROREGIONU TATRY 2008-2009 POHRANIČIE POĽSKO-SLOVENSKÉ ROČENKA EUROREGIÓNU TATRY 2008-2009 Publikacja współfinansowana przez Unię Europejską ze środków Europejskiego

Bardziej szczegółowo

Stosuj środki ochrony roślin zgodnie z zaleceniami i prawem

Stosuj środki ochrony roślin zgodnie z zaleceniami i prawem Stosuj środki ochrony roślin zgodnie z zaleceniami i prawem Czyli: Zgodnie z aktualną etykietą- instrukcją stosowania środka i tylko te. które są dopuszczone do obrotu i stosowania w danej uprawie; Stosuj

Bardziej szczegółowo

GRAJ W SUDOKU ... ... ... ... ... ... ... ...

GRAJ W SUDOKU ... ... ... ... ... ... ... ... Zarzecze Informačná brožúra k projektu Športom k vzájomnému poznaniu života detí z prihraničných regiónov Interreg IIIA Poľská republika Slovenská republika MAPA Slovakia Plus MAPA ORAVY ( DOLNÝ KUBÍN

Bardziej szczegółowo

Do Starostwa Powiatowego w Wąbrzeźnie.

Do Starostwa Powiatowego w Wąbrzeźnie. PLW-9111/25/2012 Wąbrzeźno, dnia 02.05.2012 r. Do Starostwa Powiatowego w Wąbrzeźnie. Sprawozdanie o stanie bezpieczeństwa sanitarno weterynaryjnego na terenie powiatu wąbrzeskiego za rok 2011. Zadaniem

Bardziej szczegółowo

Powiększenie pasieki przez powiększenie pogłowia rodzin pszczelich. Na terenie Miasta i Gminy Szamocin.

Powiększenie pasieki przez powiększenie pogłowia rodzin pszczelich. Na terenie Miasta i Gminy Szamocin. Lista Wniosków spełniających kryteria formalne na przedsięwzięcia związane z działaniami na rzecz ochrony i odbudowy populacji pszczół na terenie województwa wielkopolskiego L.p. Numer wniosku Wnioskodawca

Bardziej szczegółowo

Obszar wsparcia Program Interreg V-A Polska Słowacja

Obszar wsparcia Program Interreg V-A Polska Słowacja Obszar wsparcia Program Interreg V-A Polska Słowacja 2014-2020 Rzeszów, 12.10.2015r. Obszar wsparcia Programem Obszar wsparcia Polska - 3 województwa: śląskie (podregion bielski oraz powiat pszczyński)

Bardziej szczegółowo

lit Gminy Kazimierz Biskupi

lit Gminy Kazimierz Biskupi Konin, dnia 13 marca 2015 r. 7re INSPEKCJA WETERYNARYJNA POWIATOWY LEKARZ WETERYNARII W KONINIE Ireneusz Szefliriski --GRO OBSLITGI INTERESANTO4n Data v4pi. rib -03- Jan Sikorski lit Gminy Kazimierz Biskupi

Bardziej szczegółowo

Lesy Slovenskej republiky, štátny podnik Odštepný závod Námestovo Miestneho priemyslu 569, Námestovo

Lesy Slovenskej republiky, štátny podnik Odštepný závod Námestovo Miestneho priemyslu 569, Námestovo Európsky fond regionálneho rozvoja Program Interreg V-A Poľsko - Slovensko 2014-2020 Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego Programu Współpracy Transgranicznej Interreg V-A Polska-Słowacja https://sk.plsk.eu/

Bardziej szczegółowo

DEKLARACJA POPARCIA MANIFESTU GMIN PRZYJAZNYCH PSZCZOŁOM EDYCJA 2018

DEKLARACJA POPARCIA MANIFESTU GMIN PRZYJAZNYCH PSZCZOŁOM EDYCJA 2018 DEKLARACJA POPARCIA MANIFESTU GMIN PRZYJAZNYCH PSZCZOŁOM EDYCJA 2018 Popieramy Manifest Gmin Przyjaznych Pszczołom. miejscowość i data podpis i pieczątka osoby upoważnionej ANKIETA DEKLARACJA DZIAŁAŃ NA

Bardziej szczegółowo