PODSTAWOWE POJĘCIA UBEZPIECZENIOWE

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "PODSTAWOWE POJĘCIA UBEZPIECZENIOWE"

Transkrypt

1 1 Agent transferowy - podmiot gospodarczy prowadzący rejestr członków funduszu. Może nim być każdy podmiot, który posiada system informatyczny przygotowany do prowadzenia indywidualnych kont i zapewniający poufność oraz tajność danych. Agent ubezpieczeniowy - osoba fizyczna lub prawna lub podmiot gospodarczy upoważniony przez Towarzystwo Ubezpieczeniowe do stałego zawierania umów ubezpieczenia w imieniu i na rzecz tego Towarzystwa. Agent ubezpieczeniowy do wykonywania powierzonych czynności musi posiadać zezwolenie wydawane przez KNUiFE. Aktuariusz - specjalista w zakresie matematyki ubezpieczeniowej, finansowej i statystyki. Ustala ryzyko ponoszone przez ubezpieczyciela w związku z zawarciem umowy ubezpieczenia i dokonuje wyliczenia rezerw techniczno-ubezpieczeniowych, np. wartości polisy. Alokacja składki - przeznaczenie części składki na zakup jednostek inwestycyjnych w funduszach inwestycyjnych. Na ogół alokacja wyrażona jest w procentach i dokonywana jest po zarejestrowaniu składki przez ubezpieczyciela. Asekuracja - ubezpieczenie. Broker ubezpieczeniowy - pośrednik, który zawiera lub pośredniczy w zawarciu umowy ubezpieczenia na zlecenie klienta. Działa więc on na rachunek, w interesie i w imieniu ubezpieczającego. Cena nabycia jednostki inwestycyjnej - cena, po której jednostki inwestycyjne są nabywane na indywidualny rachunek jednostek inwestycyjnych ubezpieczonego. Cena sprzedaży jednostki inwestycyjnej - cena, po której jednostki inwestycyjne są odliczane z indywidualnego rachunku jednostek inwestycyjnych ubezpieczonego. Cesja - umowa przeniesienia wierzytelności, na podstawie której osoba trzecia (na ogół bank) w stosunku do stron umowy ubezpieczenia nabywa przyszłą wierzytelność (odszkodowanie) z umowy ubezpieczenia.

2 2 Częstotliwość opłacania składki - okres pomiędzy kolejnymi terminami płatności składki, np. miesięcznej, kwartalnej, półrocznej i rocznej. Data zawarcia umowy ubezpieczenia - data doręczenia polisy ubezpieczającemu. Depozytariusz - zadaniem depozytariusza jest przechowywanie środków pochodzących ze składek ubezpieczonych zgromadzonych przez otwarty fundusz emerytalny. Funkcję tę, zgodnie z przepisami ustawy, może pełnić bank krajowy lub Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych S.A. Wymogiem mającym na celu zapewnienie bezpieczeństwa aktywów funduszu jest warunek, aby bank - depozytariusz dysponował funduszami własnymi w wysokości stanowiącej równowartość w złotych 100 mln EURO. Przepisy ustawy ograniczają powiązania kapitałowe i personalne pomiędzy OFE a depozytariuszem. Depozytariusz posiada szereg obowiązków w zakresie przechowywania aktywów funduszu m.in. ma obowiązek zapewnienia, aby aktywa OFE były lokowane zgodnie z przepisami prawa i statutem funduszu. W przypadku decyzji inwestycyjnych niezgodnych z prawem, depozytariusz ponosi odpowiedzialność finansową. Ważnym wymogiem w stosunku do depozytariusza jest obowiązek niezwłocznego informowania KNUiFE o wszelkich działaniach funduszu, które naruszają prawo, statut funduszu lub nie zabezpieczają w należytym stopniu interesów członków funduszu. Doubezpieczenie - (żargon) uzupełnienie lub podwyższenie sumy ubezpieczenia w trakcie trwania umowy ubezpieczenia. Emerytura pomostowa - świadczenie emerytalne rekompensujące utratę przywilejów osobom pracującym w warunkach szkodliwych. Fundusz inwestycyjny - służy inwestowaniu środków pieniężnych wpłacanych w formie składek ubezpieczeniowych. Dochody osiągnięte w wyniku dokonywanych inwestycji powiększają wartość aktywów funduszu, jednocześnie zwiększając wartość jednostki inwestycyjnej Filar I - część emerytury, która będzie wypłacana przez FUS, zreformowany ZUS. Filar II - część emerytury zgromadzonej na indywidualnych kontach w otwartych funduszach emerytalnych (OFE).

3 3 Filar III - część emerytury oparta o całkowicie dobrowolne inwestowanie indywidualne lub poprzez pracownicze programy emerytalne. Grupowe ubezpieczenie - ubezpieczenie osobowe, w którym jedną stroną jest grupa osób (np. pracownicy w przedsiębiorstwie). Najbardziej znane to grupowe ubezpieczenia na wypadek śmierci oraz grupowe ubezpieczenia od następstw nieszczęśliwych wypadków. Indeksacja - podwyższanie w kolejnych latach składki ubezpieczeniowej, a tym samym i sumy ubezpieczenia o pewien procent ustalony przez ubezpieczyciela. Indywidualne konto jednostek inwestycyjnych (uczestnictwa) - osobiste konto ubezpieczonego, na którym gromadzone są jednostki inwestycyjne (uczestnictwa) w przypadku ubezpieczenia z funduszem inwestycyjnym. Jednostka inwestycyjna - część funduszu inwestycyjnego, proporcjonalnie równa części aktywów ubezpieczyciela. Rachunek jednostek inwestycyjnych - wyodrębniony dla danej polisy rachunek, na którym ewidencjonowane są jednostki inwestycyjne. Klauzule ubezpieczeniowe - zastrzeżenia w polisie ubezpieczeniowej. Mogą ograniczać, rozszerzać lub zmieniać zakres ochrony ubezpieczeniowej. Kapitał początkowy - Kapitał początkowy jest obliczany dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 roku, którzy przed dniem wejścia w życie reformy (1 styczeń 1999 roku) opłacali składki na ubezpieczenie społeczne. Kapitał początkowy wraz z kwotą składek zapisanych na koncie ubezpieczonego w ZUS będzie stanowić podstawę obliczenia należnego świadczenia emerytalnego. Przy obliczaniu kapitału początkowego uwzględnia się okresy składkowe i nieskładkowe.

4 4 Kapitał początkowy, ustala się go korzystając z poniższego skomplikowanego wzoru: Gdzie: E=p*24% Kb +[(s x 1,3%)+(ns x 0,7%)]* P, 24% - to tzw. część socjalna równa dla wszystkich KB wynosząca 24% kwoty bazowej (czyli przeciętnego wynagrodzenia netto bez potrąconych na ubezpieczenie społeczne składek, w kwartale poprzedzającym termin waloryzacji świadczeń) Kb - kwota bazowa wynosząca 100% przeciętnego wynagrodzenia w II kwartale 1998 roku, s tzw. część indywidualna zależna od osiągniętych zarobków i stażu emerytalnego ubezpieczonego, liczona po 1,3% indywidualnej podstawy wymiaru za każdy rok składkowy, ns - okresy nieskładkowe liczone po 0,7% podstawy za każdy rok okresów nieskładkowych, P - podstawa wymiaru emerytury, p- współczynnik proporcjonalny do wieku ubezpieczeniowego oraz okresu składkowego i nieskładkowego; współczynnik p oblicza się według wzoru 1 : p = wiek _ ubezpieczo nego 18 staż _ ubezpiecze niowy * wiek _ emeryta ln y 18 wymagany _ staż Gdzie: p - współczynnik; nie może być wyższy od 100%, jest zaokrąglany do setnych części procentu. wiek ubezpieczonego oznacza wiek w dniu r., określony w pełnych latach, jeżeli jednak w dniu r. ubezpieczony miał więcej niż 6 m-cy ponad wiek ustalony w latach, przyjmuje się pełne lata po zaokrągleniu w górę. wiek emerytalny 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn. staż ubezpieczeniowy- oznacza udowodniony w dniu r. okres składkowy i nieskładkowy, w pełnych latach, jeżeli jednak w dniu r. ubezpieczony ma więcej niż 6 m-cy stażu ponad pełne lata, staż ten zaokrągla się w górę. wymagany staż- 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn współczynnik wieku, określający rozpoczęcie aktywności zawodowej - wartość współczynnika dla ubezpieczonego, mającego w dniu objęcia ubezpieczeniem po raz pierwszy ukończone 18 lat w zależności od płci, wieku ubezpieczonego oraz stażu ubezpieczeniowego osiągniętego do 31 grudnia 1998 r. przedstawiony jest w tabeli, stanowiącej załącznik do ustawy. Jeżeli ubezpieczony w momencie objęcia ubezpieczeniem po raz pierwszy nie miał ukończonych 18 lat - w omawianym wzorze liczbę 18 zastępuje faktycznym wiekiem (np. 16 lub 17 lat), w którym powstał obowiązek ubezpieczenia. Wyliczony w ten sposób kapitał początkowy, zapisywany jest na indywidualnym koncie każdego ubezpieczonego. Kwota ta jest waloryzowana w sposób przewidziany w przepisach i w przyszłości będzie częścią składową emerytury ubezpieczonego liczonej już w nowy sposób, tzn. według wzoru: 1 dokładny opis wzoru zawiera art. 174 ustawy z 17 grudnia 1998r o emeryturach i rentach z FUS, Dz.U 1997 Nr 162 poz.1118

5 5 Gdzie: E = K/G E wysokość comiesięcznej emerytury K - kapitał zgromadzony przez ubezpieczonego na indywidualnym koncie, G - średnia dalsza długość życia określana corocznie przez Główny Urząd Statystyczny dla obu płci (wyrażana w miesiącach). Zaznaczam od razu, że średnia ta jest wspólna zarówno dla mężczyzn jak i dla kobiet. Powód takiego zrównania jest prosty gdyby średnia dalszego trwania życia była różnicowana, emerytury kobiet zawsze byłyby niższe z racji tego, że kobiety żyją dłużej (rys. 1) Przykład ustalania kapitału początkowego: Ubezpieczona w wieku 40 lat. Staż pracy na 31 grudnia 1998 r.: - okres składkowy 15 lat i 8 m-cy, - okres nieskładkowy 4 lata i 2 m-ce. Wskaźnik wynagrodzenia 110%. Część socjalna świadczenia: p = * = *1 = 0, = 0, x 100 = 72,37% Obliczenie emerytury na 1 stycznia 1999 r.: podstawa wymiaru emerytury x kwota bazowa w dniu r 2., czyli: 110% x 1220,89 PLN = 1342,98 PLN część socjalna emerytury: 24% x 1220,89 PLN = 293,01 Zpln 293,01 PLN x 72,37% = 212,05 zpln okres składkowy: 188/12 x 1,3% x 1342,98 PLN = 20,37% x 1342,98PLNł = 273,57 PLN okres nieskładkowy: 50/12 x 0,7% x 1342,98 PLN = 2,92% x 1342,98 PLN = 39,22 PLN Emerytura na dzień 1 stycznia 1999 r. wynosi: 212,05 PLN + 273,57 PLN + 39,22 zł = 524,84 PLN Kapitał początkowy wynosi: 209 m-cy x 524,84 PLN = ,56 PLN Karencja w ubezpieczeniu - przesuniecie terminu odpowiedzialności Towarzystwa o określony w umowie ubezpieczenia czas licząc od daty zawarcia umowy. Koasekuracja - wspólne ubezpieczenie przez dwóch lub więcej ubezpieczycieli na podstawie jednej polisy określonego ryzyka. Kompensacja szkody - dostarczenie środków pieniężnych na pokrycie strat wynikłych ze zdarzeń losowych objętych umową ubezpieczenia. 2 kwota bazowa jest stała i wynosi 1220,89 zł.

6 6 Konsumpcja sumy ubezpieczenia - pomniejszenie sumy ubezpieczenia o kwotę, w jakiej wypłacono odszkodowanie. Wypłata odszkodowania w wysokości równej sumie ubezpieczenia powoduje rozwiązanie umowy ubezpieczenia. Koszty działalności ubezpieczeniowej obejmują: koszty administracyjne - wszystkie koszty zarządu i administracji (koszty utrzymania biur, wyposażenia, telekomunikacyjne, koszty usług obcych, itp.) oraz wszelkie koszty o charakterze ogólnym dotyczące działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej, koszty akwizycji - wszelkie koszty bezpośrednio związane z zawarciem umowy ubezpieczeniowej oraz pozyskaniem składki minus otrzymane prowizje reasekuracyjne i udziały w zyskach reasekuratorów. Kumulacja świadczeń ubezpieczeniowych - występuje w ubezpieczeniach osobowych. Łączenie przysługujących świadczeń z kilku umów ubezpieczenia. Likwidacja szkody - zespół czynności wykonywanych przez Towarzystwo dla ustalenia przyczyn i rozmiaru szkody oraz odpowiedzialności za daną szkodę oraz obliczenie wysokości odszkodowania lub świadczenia. Limit odpowiedzialności - górna granica odpowiedzialności Towarzystwa w przypadku wystąpienia szkody. Na ogół jest to suma ubezpieczenia. Minimalna wartość wykupu polisy - wartość wykupu, której wysokość jest ustalana każdego roku przez Towarzystwo. NNW - ubezpieczenie od następstw nieszczęśliwych wypadków. Obejmuje odszkodowanie za uszczerbek na zdrowiu lub śmierć, często oferowane jako dodatkowe ubezpieczenie z innymi.

7 7 Ocena ryzyka ubezpieczeniowego - polega na badaniu przez Towarzystwo złożonego wniosku i załączonych dokumentów w celu ustalenia, czy nie występują ponad standardowe zagrożenia. Na podstawie badania następuje zakwalifikowanie wniosku i ustalenie wielkości składki lub jego odrzucenie. Ochrona ubezpieczeniowa - zobowiązanie ubezpieczyciela do wypłaty świadczenia w razie zajścia zdarzenia objętego umową ubezpieczenia. Ochrona tymczasowa - okres ochrony ubezpieczeniowej od dnia następnego po dniu podpisania wniosku i opłaceniu składki przez ubezpieczającego do czasu wystawienia polisy lub odmowy wystawienia. Odstąpienie od umowy ubezpieczenia - w okresie 30 dni dla osób fizycznych, a dla osób prawnych 7 dni, po otrzymaniu polisy ubezpieczający może rozwiązać umowę. Odszkodowanie - kwota, którą Towarzystwo jest zobowiązane wypłacić na podstawie zawartej umowy ubezpieczenia majątkowego, dobrowolnego lub obowiązkowego, w razie zaistnienia określonego w umowie zdarzenia losowego. Ogólne warunki ubezpieczenia - warunki ustalane przez poszczególnych ubezpieczycieli, które wraz z umową ubezpieczeniową i kodeksem cywilnym określają zasady odpowiedzialności ubezpieczyciela. Okres ubezpieczenia - czas, na jaki została zawarta umowa ubezpieczenia. Może być określony lub nieokreślony.

8 8 Otwarte fundusze emerytalne (OFE) - Otwarte fundusze emerytalne są tworzone i zarządzane przez powszechne towarzystwa emerytalne (PTE). Przedmiotem działalności funduszy jest gromadzenie i inwestowanie środków zebranych na indywidualnych kontach członków OFE z przeznaczeniem na świadczenie emerytalne, po osiągnięciu przez nich wieku emerytalnego i podjęciu decyzji o przejściu na emeryturę. Fundusze mają osobowość prawną, natomiast nie posiadają zdolności upadłościowej tzn. nie mogą ogłosić bankructwa. Powszechne towarzystwa emerytalne (PTE) - Ramy prawne funkcjonowania PTE wyznacza ustawa z dnia 28 sierpnia 1997 roku o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych (Dz.U. Nr 139 z 1997 roku, poz. 934, z późn. zm.). PTE mogą prowadzić działalność tylko w formie spółki akcyjnej. Wyłącznym przedmiotem ich działalności jest tworzenie i zarządzanie otwartymi funduszami emerytalnymi. Minimalna wymagana wysokość kapitału akcyjnego PTE wynosi równowartość w złotych 4 mln EURO. Kapitał towarzystwa poddany jest dodatkowym wymogom, m.in. nie może być zebrany w drodze publicznej subskrypcji, pochodzić z pożyczki lub kredytu, ani być obciążony w inny sposób. Ten sam podmiot lub podmioty związane mogą być akcjonariuszem tylko jednego powszechnego towarzystwa emerytalnego. Podział ryzyka ubezpieczeniowego według działów - dział I - ubezpieczenia na życie, - dział II - pozostałe ubezpieczenia osobowe oraz ubezpieczenia majątkowe. Polisa - dokument potwierdzający zawarcie umowy ubezpieczenia, określa się w nim, kto i co ubezpiecza, sumę ubezpieczenia, okres ubezpieczenia oraz wysokość składki. Pośrednik ubezpieczeniowy - na naszym rynku najpierw działali brokerzy i agenci. Potem pojawili się multiagenci, czyli agenci, którzy reprezentowali więcej niż jedno Towarzystwo. Na ich temat wygłaszano wiele kontrowersyjnych sądów. Po reformie emerytalnej pojawił się jeszcze jeden typ pośrednika oferującego ubezpieczenia, są to spółki dystrybucyjne. Zajmują się one sprzedażą różnego typu produktów finansowych, w tym ubezpieczeń.

9 9 Portfel ryzyk - zbiór ryzyk w znaczeniu przedmiotu ubezpieczenia, jakie obsługuje dane Towarzystwo. Poziom ochrony ubezpieczeniowej - w ubezpieczeniach na życie. Wskaźnik przedstawiający stosunek sumy ubezpieczenia na wypadek zgonu do sumy ubezpieczenia na wypadek dożycia. Pracowniczy Program Emerytalny (PPE) - jest jedną z metod powiększenia przyszłej emerytury, powstaje on z inicjatywy pracodawcy, który razem ze swoimi pracownikami lokuje środki pieniężne w instytucjach zajmujących się ich gromadzeniem i zarządzaniem. Jest on jednym z elementów w tzw. III filarze w nowym systemie emerytalnym. Reasekuracja - przeniesienie części lub całości ryzyka ubezpieczeniowego pomiędzy Towarzystwem Ubezpieczeniowym a Towarzystwem Reasekuracyjnym. Reasekuracja jest zabezpieczeniem się Towarzystwa Ubezpieczeniowego w zamian za przekazanie części składki z tytułu ubezpieczenia na konto reasekuratora. Regres ubezpieczeniowy - zwrot przez sprawcę szkody wypłaconego przez Towarzystwo odszkodowania. Renta kapitałowa - to po prostu co miesięczne świadczenie ze strony Towarzystwa Ubezpieczeniowego lub Funduszu na podobnych zasadach co świadczenie emerytalne. Aby otrzymać takie świadczenie konieczne jest na ogół spełnienie szeregu warunków dotyczących, np. wysokości zebranego kapitału, osiągnięcia określonego wieku. Rezerwy techniczno - ubezpieczeniowe - wolne środki finansowe Towarzystwa przeznaczone na pokrycie bieżących i przyszłych zobowiązań z działalności ubezpieczeniowej. Rezerwy te są dokładnie definiowane w ustawie o działalności ubezpieczeniowej. Risk Management - zarządzanie ryzykiem, zespół czynności jakie podejmuje podmiot gospodarczy aby panować nad towarzyszącymi jego działalności ryzykami. Proces ten obejmuje takie elementy, jak : identyfikacja ryzyka, ocena ryzyka jakościowa i ilościowa, selekcja ryzyka, wybór i wdrożenie wybranej metody zarządzania, ocena efektywności wybranej metody.

10 10 Rocznica polisy - każda kolejna rocznica od daty rozpoczęcia ochrony ubezpieczeniowej. Rozwiązanie umowy ubezpieczenia - może nastąpić w następujących przypadkach: odstąpienia od umowy ubezpieczenia przez ubezpieczającego w terminach określonych przez ustawę, czyli w okresie 30 dni dla osób fizycznych lub 7 dni dla osób prawnych upływu okresu, na jaki zawarto umowę, wypłaty pełnej wartości świadczenia ustalonego w umowie ubezpieczeniowej, zaniechania opłacania należnych składek przez okres dłuższy niż dopuszczalna prolongata, rozwiązania umowy przez ubezpieczającego. Ryzyko ubezpieczeniowe - możliwość wystąpienia określonego zdarzenia losowego, wypadku lub szkody. Rzecznik Ubezpieczonych - jest osobą prawną powołaną do reprezentowania interesów ubezpieczonych i uprawnionych z umów ubezpieczenia. Samoubezpieczenie - polega na tym, że jednostki gospodarcze tworzą własne fundusze na pokrycie skutków wypadków losowych. Składka - określona kwota wpłacana z tytułu umowy ubezpieczenia przez ubezpieczającego z określoną częstotliwością. Składka brutto - kwota należna z tytułu zawartych umów ubezpieczenia. Składka deklarowana - kwota ustalona jako własne zobowiązanie ubezpieczającego, będąca podstawą obliczania sumy ubezpieczenia lub stanowiąca podstawę obliczania wartości polisy. Składka dodatkowa - dobrowolna składka dodatkowa płacona z dowolną częstotliwością. Składka netto - cześć składki ubezpieczeniowej przeznaczona na wypłatę odszkodowań i świadczeń.

11 11 Składka regularna - obowiązkowa składka wynikająca z umowy ubezpieczenia, płacona z określoną częstotliwością. Stopa składki - stawka taryfowa wyrażona w promilach lub procentach sumy ubezpieczenia. Stopa zastąpienia - stopa zastąpienia wyraża proporcję pomiędzy wysokością wynagrodzenia otrzymywanego przez okres aktywności zawodowej a wysokością świadczenia emerytalnego Suma ubezpieczenia - kwota określona w umowie ubezpieczenia, do wypłacania której zobowiązuje się ubezpieczyciel z tytułu umowy ubezpieczenia. Suma ubezpieczenia na wypadek dożycia - kwota pieniędzy, która stanowi podstawę ustalenia świadczeń Towarzystwa w przypadku dożycia przez ubezpieczonego do końca okresu ubezpieczenia. Suma ubezpieczenia na wypadek zgonu - kwota pieniędzy, która stanowi podstawę ustalania świadczeń wypłacanych przez towarzystwo w przypadku zgonu ubezpieczonego w okresie trwania umowy. System zdefiniowanego świadczenia system emerytalny, w którym wysokość otrzymywanego świadczenia emerytalnego nie zależy bezpośrednio od wysokości opłacanych składek i jest określona w przepisach. Według takich zasad funkcjonował polski system emerytalny przed wprowadzeniem reformy. System zdefiniowanej składki - system emerytalny, w którym wysokość otrzymywanego świadczenia uzależniona jest od wysokości wnoszonej do systemu składki i poziomu stopy zwrotu z inwestycji. Każdy ubezpieczony finansuje własną emeryturę, której wysokość ma ścisły związek z wysokością środków włożonych do systemu w postaci składek. System ten odporny jest na presję grup pracowników chcących uzyskać bardziej korzystne zasady przyznawania emerytur, a także stanowi zachętę do systematycznego płacenia składki na ubezpieczenie społeczne odprowadzanej przez pracodawcę oraz mobilizuje do weryfikacji wysokości składki.

12 12 System repartycyjny - system repartycyjny to inaczej system oparty na umowie pokoleniowej. Istotą systemu jest finansowanie wypłacanych emerytur ze składek opłacanych przez osoby aktualnie pracujące. System repartycyjny działa sprawnie wtedy, gdy zasilające system składki pracowników wpływają w wysokości wystarczającej na wypłatę świadczeń dla obecnych emerytów. Wpływ na system repartycyjny mają zarówno niekorzystne trendy demograficzne, jak i ekonomiczne. Bezrobocie lub zmniejszenie się liczby osób w wieku produkcyjnym przy jednoczesnym wzroście liczby wypłacanych świadczeń - w przypadku ustalenia niskiego wieku emerytalnego lub przyznania korzystnych uprawnień emerytalnych wybranym grupom pracowników, powoduje niebezpieczeństwo niewypłacalności systemu. Szkoda - strata spowodowana przez zdarzenie objęte ochroną ubezpieczeniową. Szkodowość - (żargon) określa poziom szkód, które wystąpiły w danej grupie ubezpieczeń i za które Towarzystwo musi zapłacić odszkodowanie, jest to statystyczna analiza zbioru ryzyk, pogrupowanych według rodzajów i przyczyn. Analiza ta jest podstawą do określenia wysokości stawek taryfowych oraz wielkości funduszu ubezpieczeniowego. Świadczenie - suma jaką wypłaca Towarzystwo poszkodowanemu z tytułu ubezpieczenia osobowego w razie wystąpienia określonego w umowie ubezpieczenia wypadku losowego. Tablice dalszego trwania życia - zestawienie przewidywanych statystycznie długości dalszego życia ludzi z określonego rocznika i płci w danym kraju.

13 13 Komunikat Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 25 marca 2002 r. w sprawie tablicy średniego dalszego trwania życia kobiet i mężczyzn Główny Urząd Statystyczny ogłasza tablicę średniego dalszego trwania życia kobiet i mężczyzn: Liczba miesięcy dalszego trwania życia w zależności od wieku w latach i miesiącach: Lata Miesiące ,7 544,8 543,8 542,9 541,9 541,0 540,0 539,1 538,1 537,1 536,2 535, ,3 533,3 532,4 531,4 530,5 529,5 528,6 527,6 526,7 525,7 524,7 523, ,8 521,9 520,9 520,0 519,0 518,1 517,1 516,2 515,2 514,3 513,3 512, ,4 510,5 509,5 508,6 507,6 506,7 505,7 504,8 503,8 502,9 501,9 501, ,1 499,1 498,2 497,2 496,3 495,3 494,4 493,4 492,5 491,5 490,6 489, ,7 487,8 486,8 485,9 484,9 484,0 483,1 482,1 481,2 480,2 479,3 478, ,4 476,5 475,5 474,6 473,7 472,7 471,8 470,8 469,9 469,0 468,0 467, ,2 465,2 464,3 463,4 462,4 461,5 460,6 459,6 458,7 457,8 456,8 455, ,0 454,1 453,1 452,2 451,3 450,4 449,4 448,5 447,6 446,6 445,7 444, ,9 443,0 442,0 441,1 440,2 439,3 438,4 437,4 436,5 435,6 434,7 433, ,8 431,9 431,0 430,1 429,2 428,3 427,4 426,5 425,6 424,6 423,7 422, ,9 421,0 420,1 419,2 418,3 417,4 416,5 415,6 414,7 413,8 412,9 412, ,1 410,2 409,3 408,4 407,5 406,6 405,7 404,8 403,9 403,0 402,1 401, ,3 399,4 398,5 397,7 396,8 395,9 395,0 394,1 393,2 392,3 391,4 390, ,7 388,8 387,9 387,0 386,2 385,3 384,4 383,5 382,6 381,8 380,9 380, ,1 378,3 377,4 376,5 375,6 374,8 373,9 373,0 372,2 371,3 370,4 369, ,7 367,8 367,0 366,1 365,2 364,4 363,5 362,7 361,8 360,9 360,1 359, ,3 357,5 356,6 355,8 354,9 354,1 353,2 352,4 351,5 350,7 349,8 349, ,1 347,3 346,4 345,6 344,8 343,9 343,1 342,2 341,4 340,5 339,7 338, ,0 337,2 336,4 335,5 334,7 333,9 333,0 332,2 331,4 330,5 329,7 328, ,0 327,2 326,4 325,6 324,7 323,9 323,1 322,3 321,5 320,6 319,8 319, ,2 317,3 316,5 315,7 314,9 314,1 313,3 312,5 311,7 310,8 310,0 309, ,4 307,6 306,8 306,0 305,2 304,4 303,6 302,8 302,0 301,2 300,4 299, ,8 298,0 297,2 296,4 295,6 294,8 294,0 293,2 292,4 291,6 290,8 290, ,2 288,4 287,6 286,9 286,1 285,3 284,5 283,7 282,9 282,2 281,4 280, ,8 279,0 278,2 277,5 276,7 275,9 275,1 274,4 273,6 272,8 272,0 271,3

14 ,5 269,7 268,9 268,2 267,4 266,6 265,9 265,1 264,3 263,6 262,8 262, ,3 260,5 259,7 259,0 258,2 257,5 256,7 256,0 255,2 254,4 253,7 252, ,2 251,4 250,7 249,9 249,2 248,4 247,7 246,9 246,2 245,4 244,7 243, ,2 242,4 241,7 240,9 240,2 239,5 238,7 238,0 237,2 236,5 235,8 235, ,3 233,5 232,8 232,1 231,4 230,6 229,9 229,2 228,4 227,7 227,0 226, ,5 224,8 224,1 223,4 222,6 221,9 221,2 220,5 219,8 219,0 218,3 217, ,9 216,2 215,5 214,7 214,0 213,3 212,6 211,9 211,2 210,5 209,8 209, ,4 207,7 207,0 206,3 205,6 204,9 204,2 203,5 202,8 202,1 201,4 200, ,0 199,3 198,6 197,9 197,2 196,5 195,9 195,2 194,5 193,8 193,1 192, ,7 191,1 190,4 189,7 189,1 188,4 187,7 187,0 186,4 185,7 185,0 184, ,7 183,0 182,3 181,7 181,0 180,4 179,7 179,1 178,4 177,7 177,1 176, ,8 175,1 174,5 173,8 173,2 172,5 171,9 171,2 170,6 169,9 169,3 168, ,0 167,4 166,7 166,1 165,5 164,8 164,2 163,6 162,9 162,3 161,7 161, ,4 159,8 159,2 158,6 157,9 157,3 156,7 156,1 155,5 154,8 154,2 153, ,0 152,4 151,8 151,2 150,6 149,9 149,3 148,7 148,1 147,5 146,9 146, ,7 145,1 144,5 143,9 143,3 142,7 142,1 141,5 141,0 140,4 139,8 139, ,6 138,0 137,4 136,8 136,3 135,7 135,1 134,5 133,9 133,4 132,8 132, ,6 131,1 130,5 129,9 129,4 128,8 128,2 127,7 127,1 126,5 126,0 125, ,8 124,3 123,7 123,2 122,6 122,1 121,5 121,0 120,4 119,9 119,3 118, ,2 117,7 117,2 116,6 116,1 115,6 115,0 114,5 114,0 113,4 112,9 112, ,8 111,3 110,8 110,3 109,8 109,2 108,7 108,2 107,7 107,2 106,7 106, ,6 105,1 104,6 104,1 103,6 103,1 102,6 102,2 101,7 101,2 100,7 100, ,7 99,2 98,7 98,2 97,8 97,3 96,8 96,3 95,9 95,4 94,9 94, ,0 93,5 93,0 92,6 92,1 91,7 91,2 90,8 90,3 89,9 89,4 88, ,5 88,1 87,6 87,2 86,8 86,3 85,9 85,5 85,0 84,6 84,1 83,7 Tablica ta stanowi podstawę przyznania emerytur na wnioski zgłoszone od dnia 1 kwietnia do dnia 31 marca następnego roku kalendarzowego oraz ustalenia kapitału początkowego dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., którzy przed dniem wejścia w życie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych opłacali składki na ubezpieczenie społeczne lub za których składki opłacali płatnicy składek. Komunikat w tej sprawie zostanie opublikowany w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski" M.P nr 13 poz. 230.

15 15 Tablice wymieralności - ustalone metodą badań statystycznych prawdopodobieństwo zgonów osób w różnych grupach wiekowych. Taryfa ubezpieczeniowa - zasady i zbiór stawek ubezpieczeniowych definiujące sposób obliczania składki ubezpieczeniowej. Ubezpieczający - osoba zobowiązana do opłacania składek, z którą zawiera się umowę ubezpieczenia. Ubezpieczenie bezskładkowe - rodzaj ubezpieczenia na życie, w które może zostać przekształcone dotychczasowe ubezpieczenie, gdy powstała wartość wykupu a kolejne składki nie są wpłacane. Ubezpieczenie bezterminowe - ubezpieczenie o nieokreślonym terminie zakończenia, może ono zostać przerwane w dowolnym momencie przez ubezpieczającego. Ubezpieczenie inwestycyjne - ubezpieczenie na życie z funduszem inwestycyjnym. Towarzystwo nie podaje gwarantowanej wartości kapitału końcowego. Ubezpieczenie na życie - ubezpieczenie, które zapewnia ochronę ubezpieczeniową na wypadek śmierci ubezpieczonego. Najczęściej spotykane pojęcia: ubezpieczenie terminowe - składka przeznaczona jest tylko na ochronę życia ubezpieczonego, nie jest tworzony fundusz inwestycyjny. Wypłata sumy ubezpieczenia w przypadku śmierci ubezpieczonego, ubezpieczenie na życie i dożycie - Towarzystwo wypłaci sumę ubezpieczenia w przypadku śmierci ubezpieczonego lub dożycia do określonego wieku, ubezpieczenie kapitałowe - w momencie zakończenia umowy ubezpieczenia Towarzystwo wypłaci w całości gwarantowane w umowie świadczenie, ubezpieczenie z funduszem inwestycyjnym - bezterminowe, uniwersalne ubezpieczenie zapewnia jednocześnie ochronę życia i tworzenie funduszu inwestycyjnego,

16 16 ubezpieczenie posagowe - zabezpieczenia przyszłości dziecka połączonego z ochroną najbliższych. Najczęściej ubezpieczony jest rodzic a uposażonym dziecko. Po ukończeniu lat może ono dowolnie dysponować zgromadzonymi przez lata na koncie polisy pieniędzmi, ubezpieczenie emerytalne - pod tym terminem na ogół kryją się ubezpieczenia oparte tylko na tworzeniu funduszu inwestycyjnego. Modne ale mało efektywne, lepiej samemu wykupić jednostki uczestnictwa w jednym z funduszy inwestycyjnych. Będą niższe koszty obsługi. Ubezpieczenie osobowe - ubezpieczenie obejmujące swoim zakresem ochronę od następstw nieszczęśliwych wypadków, koszty leczenia oraz ubezpieczenia na życie. Ubezpieczenie pakietowe - ubezpieczenie od wszystkich rodzajów ryzyka. W ubezpieczeniach majątkowych część Towarzystw oferuje takie polisy niewiele drożej niż ubezpieczenie standardowe, od jednego lub określonych rodzajów ryzyka. Ubezpieczony - osoba fizyczna, której życie jest przedmiotem umowy ubezpieczenia. Ubezpieczyciel - Towarzystwo Ubezpieczeniowe, które zawiera umowę ubezpieczenia i zobowiązuje się spełnić określone świadczenie w razie zajścia zdarzenia przewidzianego w umowie. Udział własny - część szkody pozostająca do wyrównania przez samego ubezpieczonego. Umowa ubezpieczenia - umowa, na postawie której Towarzystwo Ubezpieczeniowe zobowiązuje się spełnić określone świadczenie w razie zajścia zdarzenia przewidzianego w umowie, a ubezpieczający zobowiązuje się opłacać składkę. Umowa dodatkowa - część umowy ubezpieczenia, która ma zapewnić dodatkowe świadczenie lub uprawnienia. Underwriting - prace nad oszacowaniem i zaakceptowaniem (lub odrzuceniem) na odpowiednich warunkach ryzyka ubezpieczeniowego.

17 17 Komisja Nadzoru Ubezpieczeń i Funduszy Emerytalnych (dawne UNFE) - Urząd powstał w 1998 roku, na mocy ustawy z 28 sierpnia 1997 roku o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych (Dz.U. Nr 139 z 1997 roku, poz. 934, z późn. zm.). KNUiFE jest centralnym organem administracji rządowej, powołanym w celu sprawowania nadzoru nad działalnością prywatnych funduszy emerytalnych i pracowniczych programów emerytalnych. Podlega bezpośrednio Prezesowi Rady Ministrów. Urząd Nadzoru został utworzony w celu ochrony interesów członków otwartych funduszy emerytalnych i uczestników pracowniczych programów emerytalnych. Zgodnie z ustawą z dnia 1 marca 2002 r. o zmianach w organizacji i funkcjonowaniu centralnych organów administracji rządowej i jednostek im podporządkowanych oraz zmianie niektórych ustaw (Dz.U.2002 Nr 25 poz. 253) w dniu 31 marca 2002 r. został zniesiony Urząd Nadzoru nad Funduszami Emerytalnymi. Zgodnie z art. 3 ust. 1 i 2 ustawy z dniem 1 kwietnia 2002 r. utworzony został centralny organ administracji rządowej - Komisja Nadzoru Ubezpieczeń i Funduszy Emerytalnych (KNUiFE), która działając na podstawie odrębnych przepisów wykonuje zadania należące dotychczas do: 1) Państwowego Urzędu Nadzoru Ubezpieczeń (PUNU), 2) Urzędu Nadzoru nad Funduszami Emerytalnymi (UNFE). Uposażony - osoba wskazana we wniosku przez ubezpieczonego jako uprawniona do otrzymania świadczenia w razie zajścia zdarzenia ubezpieczeniowego. Uposażony zastępczy - osoba wskazana przez ubezpieczonego, której zostanie wypłacone świadczenie w przypadku śmierci ubezpieczonego i uposażonego. Waloryzacja - Zakład Ubezpieczeń Społecznych przeprowadza okresową waloryzację kapitału początkowego, zaewidencjonowanych składek na koncie ubezpieczonego oraz wypłacanego świadczenia emerytalnego. Waloryzacja polega na pomnożeniu przez wskaźniki waloryzacji i ma na celu urealnienie wartości gromadzonych lub wypłacanych oszczędności emerytalnych. Emerytury i renty podlegają waloryzacji w celu zachowania co najmniej ich realnej wartości w odniesieniu do wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem.

18 18 Wartość odstąpienia (lub wykupu) polisy - w ubezpieczeniach na życie zawierających element oszczędnościowy. Możliwe jest odstąpienie od umowy ubezpieczenia na życzenie klienta. Wówczas ubezpieczonemu wypłacana jest określona w umowie kwota, stanowiąca część opłacanej przez ubezpieczającego składki. Wartość wykupu polisy - kwota, do wypłaty której Towarzystwo jest zobowiązane w przypadkach określonych w warunkach zawartej umowy ubezpieczenia. Wiek ubezpieczonego - liczba pełnych ukończonych lat życia ubezpieczonego w dniu rozpoczęcia ochrony ubezpieczeniowej lub w dniu każdej rocznicy polisy. Wniosek o ubezpieczenie - dokument stanowiący integralną część polisy ubezpieczeniowej. Zawiera podstawowe dane potrzebne Towarzystwu do kalkulacji ryzyka ubezpieczeniowego. Wskaźnik indeksacji - procent ustalany przez Towarzystwo, może być on ustalany np. w oparciu o publikowany przez GUS wskaźnik inflacji lub wyniki inwestycyjne Towarzystwa. Wykluczenia - podane są w ogólnych warunkach ubezpieczenia. Są to zdarzenia, które zwalniają Towarzystwo od odpowiedzialności wypłaty świadczeń. Wystawienie polisy - przygotowanie pisemnego dokumentu potwierdzającego zawarcie umowy ubezpieczeniowej i dostarczenie go ubezpieczającemu. Polisa musi być podpisana przez upoważnionych dwóch przedstawicieli Towarzystwa. Dostarczenie polisy ubezpieczającemu i podpisanie jej przez niego jest początkiem ubezpieczenia. Zakład emerytalny - Zakłady emerytalne, które, zgodnie z projektem ustawy, powstaną w przyszłości będą zajmowały się wypłatą emerytur dla byłych członków otwartych funduszy emerytalnych. Po osiągnięciu wieku emerytalnego i podjęciu decyzji o przejściu na emeryturę, za środki zgromadzone na rachunku w OFE każdy ubezpieczony będzie mógł wykupić dożywotnią emeryturę w wybranym zakładzie emerytalnym. Zdarzenie - wypadek, którego dotyczy ubezpieczenie.

Emerytura. Wyliczanie emerytury. Do kiedy stare emerytury? 2014-04-03. Zasady wyliczania wysokości emerytury

Emerytura. Wyliczanie emerytury. Do kiedy stare emerytury? 2014-04-03. Zasady wyliczania wysokości emerytury Emerytura Zasady wyliczania wysokości emerytury to suma pieniędzy, którą będzie comiesięcznie otrzymywał ubezpieczony z ZUS w momencie, gdy nabędzie status emeryta. Reforma ubezpieczeń społecznych podzieliła

Bardziej szczegółowo

Ubez piecz enie ersalne saln D am a en e t n ow o a a S t S rat ra eg e i g a

Ubez piecz enie ersalne saln D am a en e t n ow o a a S t S rat ra eg e i g a Ubezpieczenie Uniwersalne Diamentowa Strategia 17 październik 2012 Diamentowa Strategia pozwoli Ci zabezpieczyć finansowo rodzinę przed utratą głównych dochodów w przypadku: inwalidztwa, poważnego zachorowania,

Bardziej szczegółowo

Emerytury w nowym systemie emerytalnym dotyczą osób urodzonych po 1 stycznia 1949 roku.

Emerytury w nowym systemie emerytalnym dotyczą osób urodzonych po 1 stycznia 1949 roku. Emerytury w nowym systemie emerytalnym dotyczą osób urodzonych po 1 stycznia 1949 roku. System emerytalny składa się z trzech filarów. Na podstawie podanych niżej kryteriów klasyfikacji nowy system emerytalny

Bardziej szczegółowo

2015-12-16. Wyliczanie emerytury na zasadach zbliżonych do tych panujących przed 1.01.1999 r. Emerytura. Do kiedy stare emerytury?

2015-12-16. Wyliczanie emerytury na zasadach zbliżonych do tych panujących przed 1.01.1999 r. Emerytura. Do kiedy stare emerytury? Emerytura Zasady wyliczania wysokości emerytury to suma pieniędzy, którą będzie comiesięcznie otrzymywał ubezpieczony z ZUS w momencie, gdy nabędzie status emeryta. Wyliczanie emerytury na zasadach zbliżonych

Bardziej szczegółowo

Karta produktu Indywidualne Ubezpieczenie Uniwersalne DIAMENTOWA STRATEGIA

Karta produktu Indywidualne Ubezpieczenie Uniwersalne DIAMENTOWA STRATEGIA Karta produktu Indywidualne Ubezpieczenie Uniwersalne DIAMENTOWA STRATEGIA 1. Opis i charakter produktu Ubezpieczenie bezterminowe o charakterze ochronno-inwestycyjnym łączące szeroki zakres ochrony ubezpieczeniowej

Bardziej szczegółowo

Wprowadzenie. Pojęcie i ewolucja ryzyka starości. Metody zabezpieczenia ryzyka starości w prawie polskim

Wprowadzenie. Pojęcie i ewolucja ryzyka starości. Metody zabezpieczenia ryzyka starości w prawie polskim Wprowadzenie Pojęcie i ewolucja ryzyka starości Metody zabezpieczenia ryzyka starości w prawie polskim Przemiany gospodarczo polityczne, a reformy systemów emerytalnych. Reformy systemów emerytalnych :

Bardziej szczegółowo

Emerytura w powszechnym wieku emerytalnym dla osób urodzonych po 31 grudnia 1948 r.

Emerytura w powszechnym wieku emerytalnym dla osób urodzonych po 31 grudnia 1948 r. dr I. A. Wieleba Emerytura w powszechnym wieku emerytalnym dla osób urodzonych po 31 grudnia 1948 r. Osoby urodzone po dniu 31 grudnia 1948 r. mogą nabyć prawo do emerytury w powszechnym wieku emerytalnym,

Bardziej szczegółowo

Zmiany w zasadach gromadzenia środków emerytalnych

Zmiany w zasadach gromadzenia środków emerytalnych Zmiany w zasadach gromadzenia środków emerytalnych Z dniem 1 maja 2011 r. weszła w życie ustawa z dnia 25 marca 2011 r. o zmianie niektórych ustaw związanych z funkcjonowaniem systemu ubezpieczeń społecznych

Bardziej szczegółowo

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA FINANSÓW 1) z dnia 28 listopada 2003 r.

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA FINANSÓW 1) z dnia 28 listopada 2003 r. Dz.U.03.211.2060 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA FINANSÓW 1) z dnia 28 listopada 2003 r. w sprawie sposobu wyliczenia wysokości marginesu wypłacalności oraz minimalnej wysokości kapitału gwarancyjnego dla działów

Bardziej szczegółowo

Wysokość emerytur dla nauczycieli urodzonych po 31 grudnia 1948 r.

Wysokość emerytur dla nauczycieli urodzonych po 31 grudnia 1948 r. Wysokość emerytur dla nauczycieli urodzonych po 31 grudnia 1948 r. Spis treści Wysokość emerytury nauczycielskiej według dotychczasowych zasad............................................................

Bardziej szczegółowo

Gwarantowana Renta Kapitałowa (GRK) Kontakt: Maciej Lichoński 509 601 741

Gwarantowana Renta Kapitałowa (GRK) Kontakt: Maciej Lichoński 509 601 741 Gwarantowana Renta Kapitałowa (GRK) Kontakt: Maciej Lichoński 509 601 741 Gwarantowana Renta Kapitałowa Co to jest? Gwarantowana Renta Kapitałowa (GRK) to możliwość zasilania swojego domowego budżetu dodatkowymi

Bardziej szczegółowo

MATERIAŁY. uzyskane przez Zarząd. NSZZ PRC w temacie. emerytur - emerytur. pomostowych.

MATERIAŁY. uzyskane przez Zarząd. NSZZ PRC w temacie. emerytur - emerytur. pomostowych. Poznań, dnia 20-05-2013 r. MATERIAŁY uzyskane przez Zarząd NSZZ PRC w temacie emerytur - emerytur pomostowych. Pytania w sprawie emerytur pomostowych i wcześniejszych: 1. Pytanie czy takie warunki uprawniają

Bardziej szczegółowo

Emerytury: } Część I: Finansowanie. } Część II: Świadczenia

Emerytury: } Część I: Finansowanie. } Część II: Świadczenia Część I finasowanie Emerytury: } Część I: Finansowanie } Część II: Świadczenia I. Wprowadzenie. Fundusz społeczny- pojęcie funduszu społecznego, udział w tworzeniu funduszu i prawie do świadczeń z niego

Bardziej szczegółowo

Warszawa, dnia 31 grudnia 2015 r. Poz ROZPORZĄDZENIE MINISTRA FINANSÓW. z dnia 22 grudnia 2015 r.

Warszawa, dnia 31 grudnia 2015 r. Poz ROZPORZĄDZENIE MINISTRA FINANSÓW. z dnia 22 grudnia 2015 r. DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 31 grudnia 2015 r. Poz. 2338 ROZPORZĄDZENIE 1), 2) MINISTRA FINANSÓW z dnia 22 grudnia 2015 r. w sprawie szczegółowego sposobu wyliczenia wysokości

Bardziej szczegółowo

Kapitał początkowy po zmianach od 23.09.2011r.

Kapitał początkowy po zmianach od 23.09.2011r. Kapitał początkowy po zmianach od 23.09.2011r. Co to jest kapitał początkowy Kapitał początkowy jest tzw. hipotetyczną emeryturą pomnożoną przez średnie dalsze trwania życia dla wieku 62 lat równe dla

Bardziej szczegółowo

SYSTEM EMERYTALNY W POLSCE

SYSTEM EMERYTALNY W POLSCE SYSTEM EMERYTALNY W POLSCE 1 stycznia 1999 roku weszła w życie reforma systemu emerytalnego. Od tego momentu w Polsce funkcjonują równolegle dwa systemy emerytalne: stary system emerytalny dla osób urodzonych

Bardziej szczegółowo

III filar ubezpieczenia emerytalnego

III filar ubezpieczenia emerytalnego III filar ubezpieczenia emerytalnego 1 Przesłanki reformy emerytalnej 2 Wskaźniki zgonów i urodzeń w tys. 600 550 Zgony Urodzenia 500 450 400 350 300 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999

Bardziej szczegółowo

Grupowe (od 1999) Pracownicze programy emerytalne. Indywidualne konto emerytalne. Indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego PPE IKE IKZE

Grupowe (od 1999) Pracownicze programy emerytalne. Indywidualne konto emerytalne. Indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego PPE IKE IKZE Rodzaje kwalifikowanych programów emerytalnych PPE Grupowe (od 1999) Pracownicze programy emerytalne IKE Indywidualne (od II poł 2004) Indywidualne konto emerytalne IKZE Indywidulane (od stycznia 2012)

Bardziej szczegółowo

Emerytury: } Część I: Finansowanie. } Część II: Świadczenia

Emerytury: } Część I: Finansowanie. } Część II: Świadczenia Część II świadczenia Emerytury: } Część I: Finansowanie } Część II: Świadczenia Filarowa konstrukcja ubezpieczeń społecznych model klasyczny : I filar - z budżetu państwa II filar ze składki pracodawców

Bardziej szczegółowo

Polityka społeczna (9): Zabezpieczenie emerytalne II i III filar

Polityka społeczna (9): Zabezpieczenie emerytalne II i III filar Polityka społeczna (9): Zabezpieczenie emerytalne II i III filar Literatura I. Jędrasik-Jankowska, Pojęcie i konstrukcje prawne ubezpieczenia społecznego, LexisNexis, Warszawa, 2007, s.266-275. 2 Składki

Bardziej szczegółowo

Dlaczego warto mieć to ubezpieczenie?

Dlaczego warto mieć to ubezpieczenie? QA/FIR/1/2011 STRATEGIA LWA W SKRÓCIE Dlaczego warto mieć to ubezpieczenie? Strategia Lwa to elastyczne ubezpieczenie, które może zapewnić Twoim bliskim ochronę finansową w przypadku Twojej śmierci, a

Bardziej szczegółowo

Emerytury w Polsce i na świecie

Emerytury w Polsce i na świecie Emerytury w Polsce i na świecie 1 60 Emerytura ma zabezpieczyć byt na starość, gdy z powodu wieku nie będziesz już mógł pracować. 2 61 Umowa międzypokoleniowa (solidaryzm) Składki wpłacane teraz przez

Bardziej szczegółowo

Karta Produktu dla ubezpieczenia na życie i dożycie z Ubezpieczeniowym Funduszem Kapitałowym Nowa Czysta Energia Zysku

Karta Produktu dla ubezpieczenia na życie i dożycie z Ubezpieczeniowym Funduszem Kapitałowym Nowa Czysta Energia Zysku Niniejszy dokument stanowi przykład Karty Produktu przygotowanej w związku z VI subskrypcją ubezpieczenia na życie i dożycie z UFK Nowa Czysta Energia Zysku, uwzględniający kwotę w wysokości 10 tys. zł.

Bardziej szczegółowo

do Ogólnych Warunków Ubezpieczenia Indywidualnego Ubezpieczenia na Życie z Ubezpieczeniowym Funduszem Kapitałowym Diamentowa Przyszłość

do Ogólnych Warunków Ubezpieczenia Indywidualnego Ubezpieczenia na Życie z Ubezpieczeniowym Funduszem Kapitałowym Diamentowa Przyszłość Tabela Opłat i Limitów do Ogólnych Warunków Ubezpieczenia Indywidualnego Ubezpieczenia na Życie z Ubezpieczeniowym Funduszem Kapitałowym Diamentowa Przyszłość Rodzaj 1 Tryb pobierania Opłata dystrybucyjna

Bardziej szczegółowo

Marek Połeć, 08.12.2010

Marek Połeć, 08.12.2010 Marek Połeć, 08.12.2010 2.1 od następstw nieszczęśliwych wypadków 2.2 na życie W obecnej rozwiniętej formie ubezpieczenia na życie są dopasowywane do indywidualnych potrzeb klienta. Głównymi celami tych

Bardziej szczegółowo

UMOWA UBEZPIECZENIA OSOBOWEGO

UMOWA UBEZPIECZENIA OSOBOWEGO UMOWA UBEZPIECZENIA OSOBOWEGO zawarta w dniu... w..., pomiędzy: 1....... zwanym dalej Ubezpieczycielem a, 2....... zwanym dalej Ubezpieczającym, w dalszej części łącznie nazywani Stronami o następującej

Bardziej szczegółowo

do ustawy z dnia 9 kwietnia 2015 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (druk nr 870)

do ustawy z dnia 9 kwietnia 2015 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (druk nr 870) BIURO LEGISLACYJNE/ Materiał porównawczy M A T E R I A Ł P O R Ó W N AW C Z Y do ustawy z dnia 9 kwietnia 2015 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (druk nr 870) USTAWA z dnia 13 października

Bardziej szczegółowo

Karta produktu Indywidualne Ubezpieczenie Inwestycyjne ZŁOTA STRATEGIA

Karta produktu Indywidualne Ubezpieczenie Inwestycyjne ZŁOTA STRATEGIA Karta produktu Indywidualne Ubezpieczenie Inwestycyjne ZŁOTA STRATEGIA 1. Opis i charakter produktu Produkt ma przede wszystkim charakter inwestycyjny, a ponadto może być także ofertą o charakterze młodzieżowym

Bardziej szczegółowo

Wyniki finansowe ubezpieczycieli w okresie trzech kwartałów 2006 roku

Wyniki finansowe ubezpieczycieli w okresie trzech kwartałów 2006 roku Warszawa, 10 stycznia 2007 i finansowe ubezpieczycieli w okresie trzech kwartałów 2006 roku (Informacja zweryfikowana w stosunku do opublikowanej w dniu 20 grudnia 2006, stosownie do korekty danych przekazanych

Bardziej szczegółowo

www.zus.pl ZUS wyjaśnia

www.zus.pl ZUS wyjaśnia Waloryzacja świadczeń emerytalno rentowych od dnia 1 marca 2009 r. W marcu 2009 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych przeprowadza waloryzację świadczeń emerytalno-rentowych. Waloryzacja dokonywana jest z

Bardziej szczegółowo

REGULAMIN FUNDUSZY POSTANOWIENIA OGÓLNE

REGULAMIN FUNDUSZY POSTANOWIENIA OGÓLNE Załącznik nr 2 z 3 do Ogólnych Warunków Ubezpieczenia indywidualnego na życie i dożycie z Ubezpieczeniowym Funduszem Kapitałowym REGULAMIN FUNDUSZY Kod OWU: UB_OLIR132 W poszczególnych Strategiach inwestycyjnych

Bardziej szczegółowo

STATUT AVIVA OTWARTEGO FUNDUSZU EMERYTALNEGO AVIVA BZ WBK

STATUT AVIVA OTWARTEGO FUNDUSZU EMERYTALNEGO AVIVA BZ WBK STATUT AVIVA OTWARTEGO FUNDUSZU EMERYTALNEGO AVIVA BZ WBK (tekst jednolity obowiązujący od dnia 22 kwietnia 2015 roku) I. Postanowienia ogólne 1. Podstawa prawna działalności Funduszu 1. Aviva Otwarty

Bardziej szczegółowo

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA FINANSÓW 1) z dnia 2 listopada 2010 r.

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA FINANSÓW 1) z dnia 2 listopada 2010 r. 1409 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA FINANSÓW 1) z dnia 2 listopada 2010 r. w sprawie zakresu informacji zawartych w rocznym raporcie o stanie portfela ubezpieczeń i reasekuracji zakładu ubezpieczeń Na podstawie

Bardziej szczegółowo

Karta Produktu. zgodna z Rekomendacją PIU. dla ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym XYZ

Karta Produktu. zgodna z Rekomendacją PIU. dla ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym XYZ Karta Produktu zgodna z Rekomendacją PIU dla ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym XYZ Ubezpieczony Klient: Jan Kowalski Ubezpieczyciel: Towarzystwo Ubezpieczeń na Życie ABC S.A.

Bardziej szczegółowo

Ogólne warunki ubezpieczenia Indywidualne Ubezpieczenie Rentowe

Ogólne warunki ubezpieczenia Indywidualne Ubezpieczenie Rentowe Ogólne warunki ubezpieczenia Indywidualne Ubezpieczenie Rentowe POSTANOWIENIA OGÓLNE 1 1. Niniejsze Ogólne Warunki Ubezpieczenia (OWU) stosuje się w umowach ubezpieczenia zawieranych przez Towarzystwo

Bardziej szczegółowo

OGŁOSZENIE O ZMIANACH W STATUCIE METLIFE AMPLICO DOBROWOLNEGO FUNDUSZU EMERYTALNEGO

OGŁOSZENIE O ZMIANACH W STATUCIE METLIFE AMPLICO DOBROWOLNEGO FUNDUSZU EMERYTALNEGO OGŁOSZENIE O ZMIANACH W STATUCIE METLIFE AMPLICO DOBROWOLNEGO FUNDUSZU EMERYTALNEGO Na podstawie 18 ust. 1 Statutu MetLife Amplico Dobrowolny Fundusz Emerytalny ogłasza zmiany w Statucie MetLife Amplico

Bardziej szczegółowo

Lead Lead. strategia lwa OWU/FIR1/2/2011 OWU/FMR1/1/2009 OGÓLNE WARUNKI UBEZPIECZENIA NA ŻYCIE Z FUNDUSZEM KAPITAŁOWYM 1/22

Lead Lead. strategia lwa OWU/FIR1/2/2011 OWU/FMR1/1/2009 OGÓLNE WARUNKI UBEZPIECZENIA NA ŻYCIE Z FUNDUSZEM KAPITAŁOWYM 1/22 Tytuł Tytuł Lead Lead OGÓLNE WARUNKI UMOWY Ogólne DODATKOWEJ warunki ubezpieczenia na życie z funduszem PAKIET RODZINNY kapitałowym LWA strategia lwa OWU/FMR1/1/2009 OWU/FIR1/2/2011 OGÓLNE WARUNKI UBEZPIECZENIA

Bardziej szczegółowo

Emerytura (zwana dawniej rentą starczą) świadczenie pieniężne mające służyć jako zabezpieczenie bytu na starość dla osób, które ze względu na wiek

Emerytura (zwana dawniej rentą starczą) świadczenie pieniężne mające służyć jako zabezpieczenie bytu na starość dla osób, które ze względu na wiek Emerytura (zwana dawniej rentą starczą) świadczenie pieniężne mające służyć jako zabezpieczenie bytu na starość dla osób, które ze względu na wiek nie posiadają już zdolności do pracy zarobkowej (jako

Bardziej szczegółowo

Spis treści Wstęp ROZDZIAŁ 1. Ubezpieczenia w systemie zabezpieczenia społecznego ROZDZIAŁ 2. Struktura systemu ubezpieczeń społecznych

Spis treści Wstęp ROZDZIAŁ 1. Ubezpieczenia w systemie zabezpieczenia społecznego ROZDZIAŁ 2. Struktura systemu ubezpieczeń społecznych Spis treści Wstęp....................................... 11 ROZDZIAŁ 1. Ubezpieczenia w systemie zabezpieczenia społecznego........................... 13 1.1. Prawne podstawy zabezpieczenia społecznego.............

Bardziej szczegółowo

Global Selection Ubezpieczenie na życie z Ubezpieczeniowym Funduszem Kapitałowym ze Składką Regularną

Global Selection Ubezpieczenie na życie z Ubezpieczeniowym Funduszem Kapitałowym ze Składką Regularną Karta Produktu Global Selection Ubezpieczenie na życie z Ubezpieczeniowym Funduszem Kapitałowym ze Składką Regularną Ubezpieczający Jesteś osobą, która zawiera Umowę i ma obowiązek wpłacać składki, ale

Bardziej szczegółowo

Karta Produktu. Ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym XYZ

Karta Produktu. Ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym XYZ Klient: Jan Kowalski Karta Produktu Ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym XYZ Ubezpieczyciel: Towarzystwo Ubezpieczeń na Życie ABC S.A. Agent ubezpieczeniowy: Zbigniew Nowak Karta

Bardziej szczegółowo

RENTA/ZU/2012/01. Ogólne Warunki Ubezpieczenia Indywidualne Ubezpieczenie Rentowe zwane również SŁONECZNA PERSPEKTYWA

RENTA/ZU/2012/01. Ogólne Warunki Ubezpieczenia Indywidualne Ubezpieczenie Rentowe zwane również SŁONECZNA PERSPEKTYWA RENTA/ZU/2012/01 Ogólne Warunki Ubezpieczenia Indywidualne Ubezpieczenie Rentowe zwane również SŁONECZNA PERSPEKTYWA POSTANOWIENIA OGÓLNE 1 1. Niniejsze Ogólne Warunki Ubezpieczenia (OWU) stosuje się w

Bardziej szczegółowo

I. GŁÓWNE INFORMACJE DOTYCZĄCE UMOWY

I. GŁÓWNE INFORMACJE DOTYCZĄCE UMOWY Karta Produktu Vital Ubezpieczenie na życie z Ubezpieczeniowym Funduszem Kapitałowym ze Składką Regularną Ubezpieczający Jesteś osobą, która zawiera Umowę i ma obowiązek wpłacać składki, ale też ma prawo

Bardziej szczegółowo

Ubezpieczenie emerytalne. dr Ariel Przybyłowicz

Ubezpieczenie emerytalne. dr Ariel Przybyłowicz Ubezpieczenie emerytalne dr Ariel Przybyłowicz Ryzyko emerytalne Ochrona sytuacji ochrony zarobków z powodu zrealizowania prawa do zaprzestania działalności zarobkowej w związku z biologicznym (naturalnym)

Bardziej szczegółowo

Forma prawna Agent Ubezpieczyciel. Euro Bank S.A. Okres Odpowiedzialności Wiek Zwrot kapitału. 18-77 lat (włącznie)

Forma prawna Agent Ubezpieczyciel. Euro Bank S.A. Okres Odpowiedzialności Wiek Zwrot kapitału. 18-77 lat (włącznie) produkt strukturyzowany Kurs na Amerykę Forma prawna Agent Ubezpieczyciel indywidualne ubezpieczenie na życie i dożycie Euro Bank S.A. Towarzystwo Ubezpieczeń na Życie Europa S.A. Okres Odpowiedzialności

Bardziej szczegółowo

Rozdział 1: Postanowienia Ogólne

Rozdział 1: Postanowienia Ogólne OGÓLNE WARUNKI GRUPOWEGO UBEZPIECZENIA NA ŻYCIE Z UBEZPIECZENIOWYM FUNDUSZEM KAPITAŁOWYM ZE SKŁADKĄ REGULARNĄ DLA KLIENTÓW ALIOR BANK SPÓŁKA AKCYJNA ZADBAJ O PRZYSZŁOŚĆ Rozdział 1: Postanowienia Ogólne

Bardziej szczegółowo

Emerytury i system ubezpiecze

Emerytury i system ubezpiecze Emerytury i system ubezpiecze 1 58 EMERYTURA ma zabezpieczy byt na staro osobom, które ze wzgl du na wiek nie mog ju pracowa. 2 59 Zasada umowy mi dzypokoleniowej (solidaryzm) Sk adki obecnie wp acane

Bardziej szczegółowo

Aktywa zakładu ubezpieczeń

Aktywa zakładu ubezpieczeń Aktywa zakładu ubezpieczeń BILANS NA 31.12.2016 r. Wyszczególnienie 31.12.2015 31.12.2016 A. Wartości niematerialne i prawne 265 232,21 209 100,33 1. Wartość firmy 2. Inne wartości niematerialne i prawne

Bardziej szczegółowo

REGULAMIN FUNDUSZY POSTANOWIENIA OGÓLNE

REGULAMIN FUNDUSZY POSTANOWIENIA OGÓLNE Załącznik nr 2 z 3 do Warunków Ubezpieczenia grupowego na życie i dożycie z Ubezpieczeniowym Funduszem Kapitałowym REGULAMIN FUNDUSZY Kod warunków: UB_OGIR115 W poszczególnych Strategiach inwestycyjnych

Bardziej szczegółowo

REGULAMIN FUNDUSZY POSTANOWIENIA OGÓLNE

REGULAMIN FUNDUSZY POSTANOWIENIA OGÓLNE Załącznik nr 2 z 3 do Ogólnych Warunków Ubezpieczenia indywidualnego na życie i dożycie z Ubezpieczeniowym Funduszem Kapitałowym REGULAMIN FUNDUSZY Kod OWU: UB_OLIR126 W poszczególnych Strategiach inwestycyjnych

Bardziej szczegółowo

Karta Produktu UBEZPIECZENIE NA ŻYCIE DLA KREDYTOBIORCÓW RAIFFEISEN BANK POLSKA S.A. R-BEZPIECZNA SPŁATA. Ubezpieczający: Ubezpieczony:

Karta Produktu UBEZPIECZENIE NA ŻYCIE DLA KREDYTOBIORCÓW RAIFFEISEN BANK POLSKA S.A. R-BEZPIECZNA SPŁATA. Ubezpieczający: Ubezpieczony: Karta Produktu UBEZPIECZENIE NA ŻYCIE DLA KREDYTOBIORCÓW RAIFFEISEN BANK POLSKA S.A. R-BEZPIECZNA SPŁATA Ubezpieczający: Osoba fizyczna, prowadząca działalność gospodarczą na podstawie wpisu do ewidencji

Bardziej szczegółowo

NORDEA POLSKA TOWARZYSTWO UBEZPIECZEŃ NA ŻYCIE S.A. UG/OWU/301/ /A. Rozdział 1: Postanowienia Ogólne

NORDEA POLSKA TOWARZYSTWO UBEZPIECZEŃ NA ŻYCIE S.A. UG/OWU/301/ /A. Rozdział 1: Postanowienia Ogólne OGÓLNE WARUNKI GRUPOWEGO UBEZPIECZENIA NA ŻYCIE Z UBEZPIECZENIOWYM FUNDUSZEM KAPITAŁOWYM ZE SKŁADKĄ JEDNORAZOWĄ DLA KLIENTÓW ALIOR BANK S.A. ZADBAJ O PRZYSZŁOŚĆ ZE SKŁADKĄ JEDNORAZOWĄ Rozdział 1: Postanowienia

Bardziej szczegółowo

Art Zakład ubezpieczeń udziela ochrony ubezpieczeniowej na podstawie umowy ubezpieczenia zawartej z ubezpieczającym. 2. Umowa ubezpieczenia

Art Zakład ubezpieczeń udziela ochrony ubezpieczeniowej na podstawie umowy ubezpieczenia zawartej z ubezpieczającym. 2. Umowa ubezpieczenia UMOWA UBEZPIECZENIA Art. 15. 1. Zakład ubezpieczeń udziela ochrony ubezpieczeniowej na podstawie umowy ubezpieczenia zawartej z ubezpieczającym. 2. Umowa ubezpieczenia ma charakter dobrowolny, z zastrzeżeniem

Bardziej szczegółowo

UMOWA PROWADZENIA INDYWIDUALNEGO KONTA EMERYTALNEGO IKE_

UMOWA PROWADZENIA INDYWIDUALNEGO KONTA EMERYTALNEGO IKE_ UMOWA PROWADZENIA INDYWIDUALNEGO KONTA EMERYTALNEGO Postanowienia ogólne IKE_ 01.2014 1 1. Niniejsze ogólne warunki stanowią podstawę zawarcia Umowy o prowadzanie Indywidualnego Konta Emerytalnego (zwanej

Bardziej szczegółowo

OWUD. Wymarzona Emerytura

OWUD. Wymarzona Emerytura UNIQA Towarzystwo Ubezpieczeń na Życie S.A. 90-520 Łódź, ul. Gdańska 132 tel. 42 66 66 500 lub 801 597 597 zycie@uniqa.pl, www.uniqa.pl Sąd Rejonowy dla Łodzi - Śródmieścia w Łodzi KRS 0000005751, NIP

Bardziej szczegółowo

INDYWIDUALNE EMERYTALNE

INDYWIDUALNE EMERYTALNE INDYWIDUALNE KONTO EMERYTALNE DLACZEGO WARTO MIEĆ IKE? Rok Źródło Wysokość emertury stopa zastąpienia 1997 Bezpieczeństwo dzięki różnorodności opracowanie Pełnomocnika Rządu ds. Reformy Zabezpieczenia

Bardziej szczegółowo

WYSZCZEGÓLNIENIE STAN NA STAN NA

WYSZCZEGÓLNIENIE STAN NA STAN NA Towarzystwo Ubezpieczeń Wzajemnych "CUPRUM" ul. M. Skłodowskiej-Curie 82 59-301 Lubin Nr statystyczny REGON: 390294404 OGÓLNY RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT UBEZPIECZYCIELA sporządzony na dzień: 2014-12-31 Adresat:

Bardziej szczegółowo

OGÓLNE WARUNKI UBEZPIECZENIA UMOWY O PROWADZENIE INDYWIDUALNEGO KONTA EMERYTALNEGO NR OWU/IK05/1/2013

OGÓLNE WARUNKI UBEZPIECZENIA UMOWY O PROWADZENIE INDYWIDUALNEGO KONTA EMERYTALNEGO NR OWU/IK05/1/2013 OGÓLNE WARUNKI UBEZPIECZENIA UMOWY O PROWADZENIE INDYWIDUALNEGO KONTA EMERYTALNEGO NR OWU/IK05/1/2013 Spis treści Informacje podstawowe 3 Dlaczego warto mieć Rachunek IKE 3 Informacje podstawowe 3 Zmiany

Bardziej szczegółowo

STATUT AVIVA OTWARTEGO FUNDUSZU EMERYTALNEGO AVIVA BZ WBK

STATUT AVIVA OTWARTEGO FUNDUSZU EMERYTALNEGO AVIVA BZ WBK STATUT AVIVA OTWARTEGO FUNDUSZU EMERYTALNEGO AVIVA BZ WBK (tekst jednolity obowiązujący od dnia 1 czerwca 2009 roku) I. Postanowienia ogólne 1. Podstawa prawna działalności Funduszu 1. Aviva Otwarty Fundusz

Bardziej szczegółowo

REGULAMIN FUNDUSZU UFK OPEN LIFE OBLIGACJI KORPORACYJNYCH

REGULAMIN FUNDUSZU UFK OPEN LIFE OBLIGACJI KORPORACYJNYCH Załącznik nr 2 z 2 do Warunków Ubezpieczenia grupowego na życie i dożycie z Ubezpieczeniowym Funduszem Kapitałowym Obligacje Korporacyjne Plus Kod warunków: UB_OGIJ129 REGULAMIN FUNDUSZU UFK OPEN LIFE

Bardziej szczegółowo

Okresowa emerytura kapitałowa ze środków zgromadzonych w OFE i zewidencjonowanych na subkoncie w ZUS. Świadczeniobiorcy

Okresowa emerytura kapitałowa ze środków zgromadzonych w OFE i zewidencjonowanych na subkoncie w ZUS. Świadczeniobiorcy Okresowa emerytura kapitałowa ze środków zgromadzonych w OFE i zewidencjonowanych na subkoncie w ZUS Świadczeniobiorcy Warunki nabywania prawa do okresowej emerytury kapitałowej ze środków zgromadzonych

Bardziej szczegółowo

Fundusze inwestycyjne i emerytalne

Fundusze inwestycyjne i emerytalne Fundusze inwestycyjne i emerytalne WYKŁAD 8 FUNDUSZE EMERYTALNE W SYSTEMIE EMERALNYMY CEL I STRUKTURA SYSTEMU EMERYTALNEGO (1) Pojęcie ogólne: ogół planów (programów) wypłacających świadczenia emerytalne.

Bardziej szczegółowo

DOKUMENT ZAWIERAJĄCY KLUCZOWE INFORMACJE

DOKUMENT ZAWIERAJĄCY KLUCZOWE INFORMACJE DOKUMENT ZAWIERAJĄCY KLUCZOWE INFORMACJE CEL Poniższy dokument zawiera kluczowe informacje o danym produkcie ochronno-oszczędnościowym. Nie jest to materiał marketingowy. Udzielenie tych informacji jest

Bardziej szczegółowo

Mariusz Denisiuk starszy specjalista w Biurze Rzecznika Ubezpieczonych. Zasady gromadzenia oszczędności na IKZE

Mariusz Denisiuk starszy specjalista w Biurze Rzecznika Ubezpieczonych. Zasady gromadzenia oszczędności na IKZE Mariusz Denisiuk starszy specjalista w Biurze Rzecznika Ubezpieczonych Zasady gromadzenia oszczędności na IKZE Jednym z dostępnych sposobów gromadzenia dodatkowych oszczędności na cele emerytalne jest

Bardziej szczegółowo

Karta Produktu UBEZPIECZENIE NA ŻYCIE DLA KREDYTOBIORCÓW RAIFFEISEN BANK POLSKA S.A. TWÓJ KREDYT - STANDARD. Ubezpieczający: Ubezpieczony:

Karta Produktu UBEZPIECZENIE NA ŻYCIE DLA KREDYTOBIORCÓW RAIFFEISEN BANK POLSKA S.A. TWÓJ KREDYT - STANDARD. Ubezpieczający: Ubezpieczony: Karta Produktu UBEZPIECZENIE NA ŻYCIE DLA KREDYTOBIORCÓW RAIFFEISEN BANK POLSKA S.A. TWÓJ KREDYT - STANDARD Ubezpieczający: Osoba fizyczna, będąca klientem Banku, zawierająca Umowę Ubezpieczenia z Ubezpieczycielem,

Bardziej szczegółowo

WARUNKI NABYCIA PRAWA DO WCZEŚNIEJSZEJ EMERYTURY DLA URODZONYCH PO 31 XII 1948 A PRZED 1 I 1969

WARUNKI NABYCIA PRAWA DO WCZEŚNIEJSZEJ EMERYTURY DLA URODZONYCH PO 31 XII 1948 A PRZED 1 I 1969 WARUNKI NABYCIA PRAWA DO WCZEŚNIEJSZEJ EMERYTURY DLA URODZONYCH PO 31 XII 1948 A PRZED 1 I 1969 Ustawa o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2004 r., Nr 39, poz. 353

Bardziej szczegółowo

OGÓLNE WARUNKI UBEZPIECZENIA

OGÓLNE WARUNKI UBEZPIECZENIA OGÓLNE WARUNKI UBEZPIECZENIA Dla Wariantu 2 określonego w Zał. nr 2 Umowy Grupowego Ubezpieczenia na Życie Kredytobiorców Ubezpieczenie Spłaty Zadłużenia nr 9956 1. Definicje 1. Klient / Kredytobiorca

Bardziej szczegółowo

Ogólne warunki Umowy dodatkowej dotyczącej śmierci wskutek Nieszczęśliwego Wypadku. nr OWU/ADR4/1/2015

Ogólne warunki Umowy dodatkowej dotyczącej śmierci wskutek Nieszczęśliwego Wypadku. nr OWU/ADR4/1/2015 Ogólne warunki Umowy dodatkowej dotyczącej śmierci wskutek Nieszczęśliwego Wypadku nr OWU/ADR4/1/2015 Spis treści Ogólne warunki Umowy dodatkowej dotyczącej śmierci wskutek Nieszczęśliwego Wypadku nr OWU/ADR4/1/2015...4

Bardziej szczegółowo

Definicja ryzyka ubezpieczeniowego, cechy ryzyka, faktory ryzyka.

Definicja ryzyka ubezpieczeniowego, cechy ryzyka, faktory ryzyka. Podstawowe pojęcia ubezpieczeniowe. Klasyfikacja ubezpieczeń Ubezpieczenia dzielimy na: Społeczne, Gospodarcze. Ubezpieczenia społeczne naleŝą do sektora publicznego, są ściśle związane z pracownikiem

Bardziej szczegółowo

Indywidualne Ubezpieczenie Posagowe Kolorowa Przyszłość. 15 listopada 2013

Indywidualne Ubezpieczenie Posagowe Kolorowa Przyszłość. 15 listopada 2013 Indywidualne Ubezpieczenie Posagowe Kolorowa Przyszłość 15 listopada 2013 Czy zastanawiałeś się nad przyszłością swojego dziecka? Kto lub co zdecyduje o tym, kim ono zostanie w dorosłym życiu? Czy kiedy

Bardziej szczegółowo

OCHRONNE UBEZPIECZENIE NA ŻYCIE NORDEA MAX

OCHRONNE UBEZPIECZENIE NA ŻYCIE NORDEA MAX OCHRONNE UBEZPIECZENIE NA ŻYCIE NORDEA MAX PRZEDMIOT UBEZPIECZENIA Życie ubezpieczonego Umowa ubezpieczenia może być zawarta w dwóch wariantach: wariant I na jedno życie wariant II na dwa życia 2 ZAKRES

Bardziej szczegółowo

Załącznik Nr 1 do umowy generalnej

Załącznik Nr 1 do umowy generalnej OGÓLNE WARUNKI GRUPOWEGO UBEZPIECZENIA NA ŻYCIE I DOŻYCIE Z UBEZPIECZENIOWYM FUNDUSZEM KAPITAŁOWYM ZE SKŁADKĄ JEDNORAZOWĄ DLA KLIENTÓW DEUTSCHE BANK PBC SPÓŁKA AKCYJNA db INVEST OPTIMUM Rozdział 1: Postanowienia

Bardziej szczegółowo

STATUT PKO BP BANKOWEGO OTWARTEGO FUNDUSZU EMERYTALNEGO

STATUT PKO BP BANKOWEGO OTWARTEGO FUNDUSZU EMERYTALNEGO STATUT PKO BP BANKOWEGO OTWARTEGO FUNDUSZU EMERYTALNEGO (tekst jednolity uwzględniający zmiany dokonane Uchwałami Walnego Zgromadzenia PKO BP BANKOWY PTE S.A. nr 4 i 5 z dnia 08.02.1999 r., nr 2 z dnia

Bardziej szczegółowo

Polscy Giganci BIS. Forma prawna Agent: Ubezpieczyciel: Euro Bank S.A. Okres Odpowiedzialności: Wiek: Zwrot kapitału: 18-77 lat

Polscy Giganci BIS. Forma prawna Agent: Ubezpieczyciel: Euro Bank S.A. Okres Odpowiedzialności: Wiek: Zwrot kapitału: 18-77 lat produkt strukturyzowany Polscy Giganci BIS Forma prawna Agent: Ubezpieczyciel: indywidualne ubezpieczenie na życie i dożycie Euro Bank S.A. Towarzystwo Ubezpieczeń na Życie Europa S.A. Okres Odpowiedzialności:

Bardziej szczegółowo

OGŁOSZENIE O ZMIANACH STATUTU AGRO Funduszu Inwestycyjnego Otwartego

OGŁOSZENIE O ZMIANACH STATUTU AGRO Funduszu Inwestycyjnego Otwartego OGŁOSZENIE O ZMIANACH STATUTU AGRO Funduszu Inwestycyjnego Otwartego Warszawa, 2 lipca 2018 r. Niniejszym Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych AGRO Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie ogłasza poniższe

Bardziej szczegółowo

Ubezpieczenia na życie - praktycznie

Ubezpieczenia na życie - praktycznie Ubezpieczenia na życie - praktycznie W Polsce do podstawowych ubezpieczeń życiowych zalicza się: 1. Ubezpieczenia na życie i dożycie oraz mieszane tzn. ubezpieczenie zarówno terminowe jak i dożywotnie,

Bardziej szczegółowo

Omówienie regulacji wynikających z ustawy obniżającej wiek emerytalny

Omówienie regulacji wynikających z ustawy obniżającej wiek emerytalny Gdańsk, 2 października 2017 r. Omówienie regulacji wynikających z ustawy obniżającej wiek emerytalny Agnieszka Kurczewska-Stanisławowicz Naczelnik Wydziału Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku

Bardziej szczegółowo

I. GŁÓWNE INFORMACJE DOTYCZĄCE UMOWY

I. GŁÓWNE INFORMACJE DOTYCZĄCE UMOWY Karta Produktu Strateg Ubezpieczenie na życie z Ubezpieczeniowym Funduszem Kapitałowym ze Składką Jednorazową Ubezpieczający: Jest osobą, która zawiera Umowę i ma obowiązek wpłacać składki, ale też ma

Bardziej szczegółowo

WYKŁAD 2. Temat: REZERWY, ICH CHARAKTERYSTYKA, WYCENA, DOKUMENTACJA I UJĘCIE W KSIĘGACH RACHUNKOWYCH ZAKŁADU UBEZPIECZEŃ

WYKŁAD 2. Temat: REZERWY, ICH CHARAKTERYSTYKA, WYCENA, DOKUMENTACJA I UJĘCIE W KSIĘGACH RACHUNKOWYCH ZAKŁADU UBEZPIECZEŃ WYKŁAD 2 Temat: REZERWY, ICH CHARAKTERYSTYKA, WYCENA, DOKUMENTACJA I UJĘCIE W KSIĘGACH RACHUNKOWYCH ZAKŁADU UBEZPIECZEŃ 1. Istota, pojęcie i podstawy tworzenia rezerw Rezerwy w rachunkowości to potencjalne

Bardziej szczegółowo

Czas trwania umowy umowa jest zawierana na czas nieoznaczony

Czas trwania umowy umowa jest zawierana na czas nieoznaczony Multi PIN AEGON 2.1 Parametry podstawowe Zakres Ubezpieczenia: Śmierć Ubezpieczonego Dożycie przez Ubezpieczonego do stu lat Śmierć NW (przez pierwsze 3 lata polisowe) Czas trwania umowy umowa jest zawierana

Bardziej szczegółowo

Spis treści CZĘŚĆ I. UBEZPIECZENIA GOSPODARCZE

Spis treści CZĘŚĆ I. UBEZPIECZENIA GOSPODARCZE Spis treści Wykaz skrótów......................................................... 8 Wstęp................................................................. 9 CZĘŚĆ I. UBEZPIECZENIA GOSPODARCZE 1. RYZYKO

Bardziej szczegółowo

Informacje, o których mowa w art. 39 ust 1 ustawy z dnia 30 maja 2014r. o prawach konsumenta (Dz. U. z 2014r., poz. 827)

Informacje, o których mowa w art. 39 ust 1 ustawy z dnia 30 maja 2014r. o prawach konsumenta (Dz. U. z 2014r., poz. 827) Informacje, o których mowa w art. 39 ust 1 ustawy z dnia 30 maja 2014r. o prawach konsumenta (Dz. U. z 2014r., poz. 827) dla konsumentów zawierających umowę ubezpieczenia na odległość. (kod: INF/IWZ/001/1604)

Bardziej szczegółowo

Ubezpieczenia Sumplement do wykładów

Ubezpieczenia Sumplement do wykładów Ubezpieczenia Sumplement do wykładów I. Podział ubezpieczeń na działy i grupy wg polskiego prawa (w skrócie) Dział I Ubezpieczenia na życie(szerzej na ten temat w wykładzie nr 4) 1. Ubezpieczenia na życie

Bardziej szczegółowo

JAKĄ EMERYTKĄ / JAKIM EMERYTEM ZOSTANIESZ?

JAKĄ EMERYTKĄ / JAKIM EMERYTEM ZOSTANIESZ? JAKĄ EMERYTKĄ / JAKIM EMERYTEM ZOSTANIESZ? MATERIAŁ INFORMACYJNY DLA STUDENTÓW I MŁODYCH PRACOWNIKÓW OPRACOWANY PRZEZ IZBĘ GOSPODARCZĄ TOWARZYSTW EMERYTALNYCH, WWW.IGTE.PL POLSKA EMERYTURA 2015 1960 1970

Bardziej szczegółowo

Ubezpieczenia gospodarcze (majątkowe i osobowe) są jeszcze niedocenianym elementem działalności wielu zamawiających.

Ubezpieczenia gospodarcze (majątkowe i osobowe) są jeszcze niedocenianym elementem działalności wielu zamawiających. Ubezpieczenia gospodarcze (majątkowe i osobowe) są jeszcze niedocenianym elementem działalności wielu zamawiających. Ubezpieczenia gospodarcze (majątkowe i osobowe) są jeszcze niedocenianym elementem działalności

Bardziej szczegółowo

Opodatkowanie zwrotu z indywidualnego konta emerytalnego, na który przyjęto wypłatę transferową z pracowniczego programu emerytalnego

Opodatkowanie zwrotu z indywidualnego konta emerytalnego, na który przyjęto wypłatę transferową z pracowniczego programu emerytalnego Mariusz Denisiuk starszy specjalista w Biurze Rzecznika Finansowego Opodatkowanie zwrotu z indywidualnego konta emerytalnego, na który przyjęto wypłatę transferową z pracowniczego programu emerytalnego

Bardziej szczegółowo

Polityka gospodarcza i społeczna (zabezpieczenie emerytalne)

Polityka gospodarcza i społeczna (zabezpieczenie emerytalne) prof. dr hab. Tadeusz Szumlicz Polityka gospodarcza i społeczna (zabezpieczenie emerytalne) Zakres przedmiotowy systemu zabezpieczenia społecznego wyznacza katalog ryzyk społecznych: choroby macierzyństwa

Bardziej szczegółowo

Ogólne warunki ubezpieczenia Indywidualne Ubezpieczenie Rentowe

Ogólne warunki ubezpieczenia Indywidualne Ubezpieczenie Rentowe Ogólne warunki ubezpieczenia Indywidualne Ubezpieczenie Rentowe POSTANOWIENIA OGÓLNE 1 1. Niniejsze Ogólne Warunki Ubezpieczenia (OWU) stosuje się w umowach ubezpieczenia zawieranych przez Towarzystwo

Bardziej szczegółowo

BILANS AKTYWA Towarzystwa Ubezpieczeń Wzajemnych "CUPRUM" według stanu na r. Wyszczególnienie początek okresu koniec okresu

BILANS AKTYWA Towarzystwa Ubezpieczeń Wzajemnych CUPRUM według stanu na r. Wyszczególnienie początek okresu koniec okresu BILANS AKTYWA Towarzystwa Ubezpieczeń Wzajemnych "CUPRUM" według stanu na 31.12.2012 r Wyszczególnienie początek okresu koniec okresu A B C A. Wartości niematerialne i prawne 174 736,80 157 553,89 1. Wartość

Bardziej szczegółowo

OGÓLNE WARUNKI UBEZPIECZENIA NA ŻYCIE Z UBEZPIECZENIOWYM FUNDUSZEM KAPITAŁOWYM ZE SKŁADKĄ REGULARNĄ NORDEA PLAN SYSTEMATYCZNEGO OSZCZĘDZANIA

OGÓLNE WARUNKI UBEZPIECZENIA NA ŻYCIE Z UBEZPIECZENIOWYM FUNDUSZEM KAPITAŁOWYM ZE SKŁADKĄ REGULARNĄ NORDEA PLAN SYSTEMATYCZNEGO OSZCZĘDZANIA OGÓLNE WARUNKI UBEZPIECZENIA NA ŻYCIE Z UBEZPIECZENIOWYM FUNDUSZEM KAPITAŁOWYM ZE SKŁADKĄ REGULARNĄ NORDEA PLAN SYSTEMATYCZNEGO OSZCZĘDZANIA Rozdział 1: Postanowienia Ogólne 1 1. Na podstawie niniejszych

Bardziej szczegółowo

Skandia Grand Ubezpieczenie na życie z Ubezpieczeniowym Funduszem Kapitałowym ze Składką Jednorazową

Skandia Grand Ubezpieczenie na życie z Ubezpieczeniowym Funduszem Kapitałowym ze Składką Jednorazową Karta Produktu Skandia Grand Ubezpieczenie na życie z Ubezpieczeniowym Funduszem Kapitałowym ze Składką Jednorazową Ubezpieczający Jesteś osobą, która zawiera Umowę i ma obowiązek wpłacać składki, ale

Bardziej szczegółowo

21 marca 2013 r. Główne zalety rozwiązania:

21 marca 2013 r. Główne zalety rozwiązania: 21 marca 2013 r. Stanowisko Izby Gospodarczej Towarzystw Emerytalnych w kwestii wypłat świadczeń z kapitałowego systemu emerytalnego Rozwiązanie wypłat z korzyścią dla gospodarki i klientów Główne zalety

Bardziej szczegółowo

dr Hubert Wiśniewski 1

dr Hubert Wiśniewski 1 dr Hubert Wiśniewski 1 Agenda: 1. Istota gospodarki finansowej. 2. Cechy charakterystyczne gospodarki finansowej zakładów ubezpieczeń. 3. Wybrane elementy sprawozdawczości finansowej zakładów ubezpieczeniowych:

Bardziej szczegółowo

KARTA PRODUKTU EMERYTURA BEZ OBAW

KARTA PRODUKTU EMERYTURA BEZ OBAW Cechy produktu Zakres umowy Wiek wstępu Okres ubezpieczenia Początek odpowiedzialności Zawarcie umowy Profil Oszczędzania Gwarantowane świadczenie w wysokości wpłaconych składek (ROP) KARTA PRODUKTU EMERYTURA

Bardziej szczegółowo

Nordea Life & Pensions. Nordea Efekt. Grupowe ubezpieczenie na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym ze składką regularną Nordea Efekt

Nordea Life & Pensions. Nordea Efekt. Grupowe ubezpieczenie na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym ze składką regularną Nordea Efekt Nordea Life & Pensions Nordea Efekt Grupowe ubezpieczenie na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym ze składką regularną Nordea Efekt Zakres szkolenia: Produkt Nordea Efekt Ubezpieczeniowe Fundusze

Bardziej szczegółowo

Karta Produktu. Infolinia: 801 888 000, 22 460 22 22 (koszt połączenia według stawek operatora)

Karta Produktu. Infolinia: 801 888 000, 22 460 22 22 (koszt połączenia według stawek operatora) Karta Produktu Ubezpieczyciel: Skandia Życie TU S.A. z siedzibą w Warszawie 02-677, ul. Cybernetyki 7 Agent ubezpieczeniowy: Idea Bank S.A. z siedzibą w Warszawie 01-208, ul. Przyokopowa 33 Szanowni Państwo!

Bardziej szczegółowo

Ogólne warunki ubezpieczenia Plan Inwestycyjny Multi Plan Inwestycyjny Multi Prestiż

Ogólne warunki ubezpieczenia Plan Inwestycyjny Multi Plan Inwestycyjny Multi Prestiż inwestycje Ogólne warunki ubezpieczenia Plan Inwestycyjny Multi Plan Inwestycyjny Multi Prestiż ubezpieczenie na życie z ubezpieczeniowymi funduszami kapitałowymi ze składką podstawową opłacaną regularnie

Bardziej szczegółowo

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii EMERYTURY Z FUS

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii EMERYTURY Z FUS EMERYTURY Z FUS CO TO JEST EMERYTURA? Art. 67 ust. 1. Konstytucji RP. Obywatel ma prawo do zabezpieczenia społecznego w razie niezdolności do pracy ze względu na chorobę lub inwalidztwo oraz po osiągnięciu

Bardziej szczegółowo

Waloryzacja i adekwatność świadczeń w krajowych systemach ubezpieczeń społecznych

Waloryzacja i adekwatność świadczeń w krajowych systemach ubezpieczeń społecznych Warszawa, kwiecień 2017 r. Waloryzacja i adekwatność świadczeń w krajowych systemach ubezpieczeń społecznych Mirosław Ćwiak Plan wykładu WALORYZACJA WSTĘP MECHANIZM WALORYZACJI TERMIN WALORYZACJI METODA

Bardziej szczegółowo