Socjaldemokratyczny model polityki społecznej a koncepcja powszechnego dochodu obywatelskiego

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Socjaldemokratyczny model polityki społecznej a koncepcja powszechnego dochodu obywatelskiego"

Nadzieja Janicka
6 lat temu
Przeglądów:

1 Socjaldemokratyczny model polityki społecznej a koncepcja powszechnego dochodu obywatelskiego Dr hab. Ryszard Szarfenberg Instytut Polityki Społecznej Uniwersytet Warszawski rszarf.ips.uw.edu.pl Prezentacja przygotowana na konferencję z cyklu Społeczne misje lewicy pt. Polityka społeczna w latach transformacji ustrojowej, zorganizowaną przez Stowarzyszenie Społeczno-Kulturalne Warszawa w Europie i Fundację im. Róży Luksemburg,

2 Lewicowe ideologie Marks i marksizm w XIX i XX wieku Marks i jego myśl w XIX wieku Marksizm-leninizm w krajach komunistycznych Marksizm zachodnioeuropejski Odmiany południowoamerykaoskie i azjatyckie Socjaldemokratyzm Zachodnioeuropejski przed i po Trzeciej Drodze Postkomunistyczny, transformacyjny Nurty alternatywne anarchizm, syndykalizm, kooperatyzm

3 Lewicowe ideologie a paostwo Marksizm paostwo kapitalistyczne służy interesom kapitalistów, po rewolucji w socjalizmie paostwo obumrze Socjaldemokraci paostwo kapitalistyczne może służyd celom socjalistycznym, reformy doprowadzą do socjalizacji kapitalizmu Anarchiści i inni paostwo to instytucja opresyjna i wróg, niezależne inicjatywy, przedsięwzięcia i ruchy społeczne rozsadzą kapitalizm od wewnątrz

4 Trzy światy opiekuoczego kapitalizmu, modele polityki społecznej Rola: Rodziny Rynku Państwa Welfare state Dominująca forma solidarności Liberalny Socjaldemokratyczny Konserwatywny Marginalna Centralna Marginalna Indywidualna Marginalna Marginalna Centralna Uniwersalna Centralna Marginalna Pomocnicza Pokrewieństwo Korporatyzm Etatyzm Dominujące miejsce solidarności Rynek Państwo Rodzina Poziom dekomodyfikacji Minimalny Maksymalny Wysoki (dla żywiciela rodziny) Dominujące podejście do zarządzania ryzykami socjalnymi Welfare state Rezydualne Uniwersalistyczne Ubezpieczenie społeczne Regulacja rynku pracy Słaba Średnia Silna Zobowiązania socjalne rodziny / poziom defamilizacji Słabe / Defamilizacja silna Słabe / Defamilizacja silna Maksymalne / Defamilizacja słaba (familizm) Przykład USA Szwecja Niemcy, Włochy G. Esping-Andersen, Social Foundations of Postindustrial Economies, 1999, s

5 Socjaldemokraci Trzeciej Drogi Socjalistyczne ideały związane z upaostwowieniem czy uspołecznieniem własności prywatnej i wyłączeniem wolnego rynku zostają odrzucone Konkurencja i rynek mogą byd dobre dla osiągania celów publicznych (np. quasi-rynki w sektorze publicznym, wielosektorowośd w regulacji, finansowaniu i świadczeniu usług) Polityka społeczna powinna byd inwestycją (edukacja), powinna wspierad i wymuszad aktywnośd zawodową (aktywna polityka społeczna)

6 Trendy i reformy P. Sunley et al. Putting Workfare in Place: Local Labour Markets and the New Deal, 2006, s. 27

7 Alternatywa dla Trzeciej Drogi? Powszechny dochód obywatelski (PDO) Uprawnienie do niego uzyskuje się bez warunku uprzedniego opłacania składki (nie jest to ubezpieczenie społeczne), bez warunku ubóstwa (nie jest to pomoc społeczna), bez warunku poszukiwania i podejmowania pracy (nie są to zasiłki dla bezrobotnych) bez warunku posiadania dzieci (nie są to świadczenia rodzinne) Może zastąpid pieniężną pomoc społeczną, inne systemy wsparcia dochodowego uzupełniają PDO Można go łączyd z dochodami z pracy bez żadnych ograniczeo Nie zastępuje usług społecznych finansowanych i/lub dostarczanych publicznie

8 Argumenty za powszechnym dochodem obywatelskim Prawa człowieka Zwiększenie solidarności społecznej Zwiększenie wolności w społeczeostwie Poprawa sytuacji materialnej ubogich Zachęcanie do innej aktywności niż zawodowa Poprawa sytuacji pracowników na dzisiejszym rynku pracy Uproszczone zarządzanie systemem PDO Zwiększony popyt na dobra lokalne i zwiększona wydajnośd pracy Rozwiązanie problemów dzisiejszych systemów zabezpieczenia dochodu Guy Standing, za: R. Szarfenberg, Prawo do podstawowego bezpieczeństwa dochodowego na podstawie artykułów Guy Standinga i nie tylko, s. 8-9, 2005

9 Uproszczony model skutecznego łagodzenia ubóstwa poprzez PDO Brak ubóstwa System PDO Ubogie GD 1. Uprawnienia Czy GD jest uprawnione do PDO? tak 2. Adekwatność Czy PDO jest odpowiedniej wysokości? tak 3. Korzystanie Czy GD w pełni korzysta z prawa do PDO? tak nie nie nie Ubóstwo Ch. Behrendt, At the Margins of the Welfare State, 2002, s. 50. Autorka zastosowała ten schemat do pieniężnej pomocy społecznej.

10 Jaskółki PDO w Polsce? Renta socjalna dla osób niepełnosprawnych od młodości przyznawana bez warunku ubóstwa i gotowości do pracy, propozycje aby była wypłacana niezależnie od dochodu (weto prezydenta Kaczyoskiego) Świadczenie pielęgnacyjne przyznawane bez warunku ubóstwa (od 2010 r.) osobom rezygnującym z pracy w celu opieki nad członkami rodziny Zasiłek okresowy z pomocy społecznej dla osób objętych kontraktem socjalnym może byd wypłacany do dwóch miesięcy po zatrudnieniu niezależnie od dochodu (od 2011 r.)

11 Jeżeli chcesz wiedzied więcej o PDO:

Podobne dokumenty

Kontrowersje wokół bezwarunkowego dochodu podstawowego (BDP)

Kontrowersje wokół bezwarunkowego dochodu podstawowego (BDP) Dr hab. Ryszard Szarfenberg prof. UW Instytut Polityki Społecznej Uniwersytet Warszawski IV Konferencja ESPAnet Polska 2017 Polityka społeczna: