STANDARDY WYMAGAŃ W UJĘCIU OPERACYJNYM Wprowadzenie

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "STANDARDY WYMAGAŃ W UJĘCIU OPERACYJNYM Wprowadzenie"

Transkrypt

1 STANDARDY WYMAGAŃ W UJĘCIU OPERACYJNYM Wprowadzenie W prezentowanych standardach wymagań zostały wskazane wymagania podstawowe na ocenę dopuszczający i dostateczny, oraz ponadpodstawowe (oznaczone gwiazdką ) na ocenę dobry i bardzo dobry. Tabela standardów wymagań Materiał nauczania Osiągnięcia ucznia Dział I. Różnorodność organizmów Organizmy i ich klasyfikacja: zjawisko życia, wskazuje podstawowe cechy życia (związki organiczne, procesy przemiany materii i energii), wyjaśnia, na czym polega swoistość budowy chemicznej organizmów, wskazuje, że węgiel kamienny, brunatny i ropa naftowa są pochodzenia organicznego, wyjaśnia istotę przemiany materii i energii, określa panujące na Ziemi warunki, które umożliwiają trwanie życia, odróżnia przedmioty pochodzenia organicznego od elementów przyrody nieożywionej. jedność i wykazuje, że wszystkie organizmy są zbudowane z różnorodność życia komórek, na Ziemi, określa rolę DNA jako nośnika informacji genetycznej, różnicuje organizmy ze względu na sposób odżywiania się, wyjaśnia, co to są organizmy cudzożywne i samożywne; podaje przykłady, określa zasadnicze różnice w budowie komórkowej organizmów (brak lub obecność jądra, chloroplastów, ściany komórkowej), różnicuje organizmy na jednokomórkowe i wielokomórkowe; podaje przykłady, wskazuje, że różnorodność organizmów jest wynikiem procesu ewolucji. 1

2 klasyfikowanie organizmów. Królestwa świata ożywionego: wirusy, królestwo bakterii, wyjaśnia, co to jest gatunek, podaje przykłady dwuczłonowych nazw gatunkowych, wykazuje, że klasyfikowanie to porządkowanie różnorodności organizmów, proponuje różne kryteria grupowania organizmów, stosuje najprostsze klucze do oznaczania wybranych gatunków roślin i zwierząt, wskazuje, że klasyfikowanie organizmów jest oparte na ich ewolucyjnym pokrewieństwie, wyróżnia i porządkuje podstawowe jednostki klasyfikacji świata organicznego, określa kryteria wyróżniania pięciu królestw świata organicznego: bakterii, protistów, grzybów, roślin, zwierząt. określa charakterystyczne cechy budowy wirusów, wskazuje, że wirusy nie mają budowy komórkowej, wskazuje na swoistą właściwość namnażania się wirusów w żywych komórkach. określa charakterystyczne cechy budowy bakterii, wykazuje, że bakterie żyją w różnych środowiskach, wykazuje, że bakterie odżywiają się różnymi sposobami, podaje przykłady roli bakterii w przyrodzie i życiu człowieka. królestwo protistów, królestwo grzybów, określa charakterystyczne cechy budowy protistów, podaje przykłady protistów i określa ich środowisko życia, charakteryzuje swoiste cechy budowy protistów samożywnych; podaje przykłady takich organizmów, określa ich środowisko życia i rolę w przyrodzie, wyjaśnia, co to są glony, charakteryzuje swoiste cechy budowy protistów cudzożywnych; podaje przykłady takich organizmów, określa ich środowisko życia i rolę w przyrodzie. określa charakterystyczne cechy budowy grzybów, podaje przykłady środowisk, w których występują grzyby, określa sposób rozprzestrzeniania się grzybów w przyrodzie, podaje przykłady roli grzybów w przyrodzie i życiu człowieka, rozróżnia pospolite gatunki grzybów jadalnych i trujących dla człowieka.

3 królestwo roślin zielonych, określa charakterystyczne cechy budowy roślin, rozróżnia rośliny zaliczane do głównych grup: zielenic, mszaków, paproci, skrzypów, widłaków, nasiennych (nagonasiennych, okrytonasiennych), wykazuje, że rośliny żyją w różnych środowiskach, ilustruje przykładami zróżnicowanie budowy roślin, określa środowisko życia roślin na podstawie charakterystycznych cech budowy, wykazuje różnorodność przystosowań roślin do życia w środowisku lądowym, ilustruje przykładami ogromne zróżnicowanie roślin nasiennych, a w tym okrytonasiennych, wykazuje rolę roślin w przyrodzie oraz życiu i gospodarce człowieka. królestwo zwierząt. Dział II. Ekologia określa charakterystyczne cechy budowy zwierząt, różnicuje zwierzęta na bezkręgowce i kręgowce; podaje przykłady, określa charakterystyczne cechy budowy zewnętrznej poszczególnych grup zwierząt, podaje przykłady zwierząt żyjących w różnych środowiskach, ilustruje przykładami zróżnicowanie trybu życia zwierząt, ilustruje przykładami zróżnicowanie budowy zwierząt określa środowisko i tryb życia zwierząt na podstawie charakterystycznych cech budowy, zalicza do odpowiednich grup zwierzęta spotykane w swoim otoczeniu, określa rolę zwierząt w przyrodzie, życiu i gospodarce człowieka, podaje przykłady zwierząt, które są pasożytami człowieka, wykazuje różnorodność przystosowań zwierząt do środowiska i prowadzonego trybu życia. Organizm i populacja: adaptacje i nisza ekologiczna, podaje przykłady przystosowań organizmów do warunków środowiska życia, wykazuje podobieństwa w przystosowaniach różnych organizmów do życia w tym samym środowisku, porównuje warunki życia organizmów w środowisku wodnym i lądowym, podaje przykłady organizmów o stosunkowo małej i dużej tolerancji na wybrane czynniki środowiska, wyjaśnia na przykładzie określonego organizmu, co to jest nisza ekologiczna. 3

4 struktura i stosunki ilościowe w populacjach. wyjaśnia, co to jest populacja; podaje przykłady, charakteryzuje wybraną populację, określając jej strukturę, np. wiekową, przestrzenną, analizuje strukturę wiekową populacji ludzkiej w Polsce i szacuje szansę jej rozwoju. Zależności wewnątrzgatunko -we i międzygatunkowe: konkurencja, wyjaśnia, co to jest konkurencja; podaje przykłady organizmów konkurujących o te same czynniki środowiska, wykazuje, że organizmy najsilniej konkurują o ograniczone zasoby środowiska; podaje przykłady, uzasadnia, że najsilniej konkurują organizmy tego samego gatunku; podaje przykłady, przewiduje różne efekty konkurencji między organizmami tego samego i różnych gatunków; podaje przykłady. zjadający i zjadani, symbioza i współbiesiadnictwo, wyjaśnia, na czym polega roślinożerność; podaje przykłady, ilustruje przykładami przystosowania organizmów do roślinożerności, ilustruje przykładami sposoby obrony roślin przed zjadaniem, wyjaśnia, na czym polega drapieżnictwo; podaje przykłady, ilustruje przykładami przystosowania drapieżników do prowadzonego trybu życia, ilustruje przykładami sposoby unikania drapieżników przez ich ofiary, analizuje wykresy liczebności drapieżników i ich ofiar, uzasadnia, że rośliny i roślinożercy oraz drapieżcy i ich ofiary wzajemnie regulują swoją liczebność, porównuje drapieżnictwo i pasożytnictwo, podaje przykłady przystosowań pasożytów do prowadzonego trybu życia, podaje przykłady obrony żywicieli przed pasożytami. wyjaśnia, na czym polega symbioza; podaje przykłady, wyjaśnia, na czym polega współbiesiadnictwo; podaje przykłady.

5 wpływ człowieka na zależności międzygatunkowe. Ekosystem: składniki ekosystemu, porównuje różne typy zależności wewnątrzgatunkowych i międzygatunkowych, ocenia rolę zależności międzygatunkowych w funkcjonowaniu przyrody, ilustruje przykładami wpływ człowieka na zależności międzygatunkowe, wykazuje na wybranych przykładach, że eliminacja pewnych gatunków lub wprowadzanie obcych gatunków do zbiorowisk organizmów zaburza funkcjonowanie przyrody i może wywołać nieobliczalne skutki. wyjaśnia, co to jest ekosystem; podaje przykłady, rozróżnia składniki biocenozy i biotopu w przykładowym ekosystemie, analizuje strukturę biocenozy, np. lasu, wykazuje zależności między biocenozą a biotopem przykładowego ekosystemu. zależności pokarmowe, przepływ energii i obieg materii w ekosystemie, wyjaśnia, co to jest łańcuch pokarmowy; podaje przykłady łańcucha pokarmowego w wybranym ekosystemie lądowym i wodnym, przedstawia graficznie przykłady łańcuchów pokarmowych, analizuje sieć pokarmową w przykładowej biocenozie, wyjaśnia, co to są producenci, konsumenci (w tym destruenci), podaje przykłady producentów i konsumentów (w tym destruentów) wybranego ekosystemu, wyróżnia konsumentów pierwszego, drugiego i dalszych rzędów w wybranym ekosystemie, wyjaśnia funkcjonowanie ekosystemu pozbawionego producentów lub destruentów; podaje przykłady. wyjaśnia, co to jest piramida ekologiczna, przedstawia istotę przepływu energii przez ekosystem, analizuje straty energii na poszczególnych poziomach pokarmowych, przedstawia istotę obiegu materii w ekosystemie, analizuje rolę organizmów z poszczególnych poziomów pokarmowych w obiegu węgla w przyrodzie, wykazuje rolę producentów i destruentów w funkcjonowaniu przyrody. 5

6 przemiany ekosystemów. wyróżnia pierwotną i wtórną sukcesję ekosystemów; podaje przykłady, podaje przykłady zauważalnych przemian ekosystemów, określa rolę organizmów pionierskich w początkowych etapach sukcesji pierwotnej, określa przyczyny i przewiduje skutki sukcesji pierwotnej i wtórnej. Geografia życia na Ziemi: biosfera, klimat i biomy. wyjaśnia, co to jest biosfera, ilustruje przykładami występowanie organizmów w różnych miejscach kuli ziemskiej, np. w głębiach oceanów, na lodowcach, w atmosferze. wykazuje, że rozmieszczenie lądowych ekosystemów na kuli ziemskiej zależy przede wszystkim od temperatury i wilgotności, wyjaśnia, co to jest biom; podaje przykłady, określa położenie i charakteryzuje biom lasów liściastych, porównuje położenie i strukturę dwóch wybranych biomów. Dział III. Człowiek i przyroda Myślistwo i hodowla zwierząt: myślistwo i rybołówstwo, wykazuje, że większość spożywanego przez nas mięsa pochodzi z hodowli, a z natury są pozyskiwane ryby i tzw. owoce morza, podaje przykłady innych surowców zwierzęcych (niż mięso) pozyskiwanych przez człowieka, ocenia skutki dawnych i obecnych polowań człowieka na populacje zwierząt, uzasadnia, że człowiek po wytępieniu wielu drapieżników musi ograniczać liczebność populacji roślinożerców, co powoduje postępującą zagładę zwierząt, wyjaśnia, na czym polega prawidłowa gospodarka łowiecka i uzasadnia korzyści z niej wynikające.

7 pasterstwo i hodowla zwierząt. Rolnictwo: rośliny uprawne, chwasty, szkodniki i choroby roślin, nawożenie i melioracja. wskazuje przyczyny udomowiania zwierząt; podaje przykłady zwierząt udomowionych, ilustruje przykładami pochodzenie zwierząt udomowionych w Eurazji, na Bliskim Wschodzie i w Azji Południowej, ocenia wpływ intensywnego wypasania zwierząt hodowlanych na środowisko przyrodnicze, wyjaśnia, na czym polega współczesna hodowla zwierząt, ocenia wpływ współczesnych zabiegów hodowlanych na organizmy hodowlane i różnorodność biologiczną w przyrodzie, szacuje korzyści i straty wynikające z tradycyjnej i współczesnej gospodarki hodowlanej. wymienia typowe rośliny uprawne i określa ich rolę w życiu i gospodarce człowieka, ilustruje przykładami pochodzenie roślin uprawianych w naszym kraju, określa korzyści i straty wynikające z uprawy roślin. wyjaśnia, co to są chwasty; podaje przykłady, porównuje skuteczność tradycyjnych i współczesnych metod walki z chwastami. wyjaśnia, co to są szkodniki roślin uprawnych; podaje przykłady, wykazuje, że monokulturowość upraw jest główną przyczyną niekontrolowanego rozwoju szkodników i szerzenia się chorób roślin, określa skutki stosowania środków owadobójczych na wielkość plonów oraz na różnorodność biologiczną, wyjaśnia, dlaczego stężenie chemicznych środków owadobójczych jest najwyższe w organizmach kręgowców, wykazuje zasadność stosowania metod walki biologicznej z niektórymi szkodnikami roślin uprawnych. wyjaśnia, dlaczego uprawy rolne wymagają regularnego nawożenia, rozróżnia nawozy organiczne i sztuczne, podaje sposób wytwarzania kompostu, porównuje pracochłonność i efekty stosowania nawozów organicznych i sztucznych, wykazuje związek między nadmiernym nawożeniem pól uprawnych a zanieczyszczeniem wód, wyjaśnia, co to jest melioracja i uzasadnia korzystność tego zabiegu dla rolnictwa, ocenia niekorzystny wpływ melioracji na funkcjonowanie ekosystemów. 7

8 Surowce naturalne i energia: lasy i leśnictwo, górnictwo, energetyka. Zanieczyszczenie środowiska: metale ciężkie, tlenki siarki i azotu oraz kwaśne deszcze, wykazuje, że drewno jest istotnym surowcem w gospodarce człowieka, rozróżnia lasy naturalne i gospodarcze, porównuje strukturę i rolę lasów naturalnych i gospodarczych, określa podstawowe zasady prawidłowej gospodarki leśnej i wykazuje jej znaczenie. wymienia surowce wydobywane w kopalniach i określa ich rolę w gospodarce człowieka, wyjaśnia, dlaczego budowa i eksploatacja kopalń prowadzi do dewastacji środowiska, wskazuje na szczególne zagrożenia warunkowane przez górnictwo naftowe, określa rolę paliw kopalnych (węgla, ropy, gazu) w gospodarce człowieka, uzasadnia, że spalanie paliw kopalnych zanieczyszcza atmosferę. wskazuje korzyści i zagrożenia związane z rozwojem energetyki jądrowej i z budową elektrowni wodnych, przedstawia zasadność stosowania alternatywnych źródeł energii, wyjaśnia, dlaczego alternatywne źródła energii nie są powszechnie stosowane. wskazuje źródła zanieczyszczania środowiska metalami ciężkimi, wyjaśnia, w jaki sposób metale ciężkie mogą dostać się ze środowiska do organizmu człowieka, określa, na czym polega szkodliwość metali ciężkich dla organizmu człowieka. wskazuje źródła zanieczyszczania środowiska tlenkami siarki i azotu, wyjaśnia przydatność stosowania porostów do określania stanu zanieczyszczenia powietrza, określa, na czym polega szkodliwość tlenków siarki i azotu dla organizmu człowieka, wyjaśnia, co to są kwaśne deszcze, podaje przykłady wpływu kwaśnych deszczy na przyrodę i środowisko, przeprowadza badanie kwasowości wody deszczowej.

9 dwutlenek węgla i efekt cieplarniany, wskazuje przyczyny wzrostu stężenia dwutlenku węgla w atmosferze, dowodzi, że wzrost stężenia dwutlenku węgla w atmosferze wywołuje efekt cieplarniany, przewiduje konsekwencje ocieplania klimatu. związki chlorowcoorganiczne i dziura ozonowa. określa znaczenie warstwy ozonowej dla życia na Ziemi, wskazuje główne źródła związków chlorowcoorganicznych przedostających się do atmosfery, dowodzi wpływu związków chlorowcoorganicznych na powiększanie się dziury ozonowej, przewiduje skutki zanikania warstwy ozonowej. Ochrona przyrody i środowiska: zagrożona przyroda, wykazuje, że przeludnienie świata powoduje zajmowanie coraz większych obszarów pod uprawy, hodowle zwierząt i inne inwestycje, wykazuje, że zmniejsza się powierzchnia ekosystemów naturalnych i przewiduje konsekwencje tego zjawiska, wyjaśnia, dlaczego jest zagrożona różnorodność biologiczna i jakie mogą być konsekwencje tego zjawiska, analizuje przyczyny i przewiduje skutki niedoboru czystej wody na kuli ziemskiej. ochrona przyrody, uzasadnia, dlaczego należy chronić przyrodę i środowisko, wyjaśnia, na czym polega ochrona gatunkowa; podaje przykłady roślin i zwierząt chronionych w Polsce, rozróżnia ochronę gatunkową całkowitą i częściową; podaje przykłady, wyjaśnia, dlaczego jest zasadna ochrona całkowita lub częściowa całych obszarów, wyjaśnia rolę parków narodowych, parków krajobrazowych i rezerwatów, wskazuje obszary chronione i pomniki przyrody występujące w najbliższym regionie, uzasadnia, że skuteczna ochrona wymaga znajomości ekologii, rozróżnia odtwarzalne i nieodtwarzalne zasoby przyrody. 9

10 ochrona środowiska na co dzień. określa udział gospodarstw domowych w zanieczyszczaniu środowiska, przedstawia zasady, możliwości i korzyści wynikające z segregacji śmieci, projektuje rozsądne rozmieszczenie pojemników na różne kategorie śmieci w swojej miejscowości, wykazuje korzyści wynikające z kompostowania odpadów organicznych, proponuje sposób kompostowania odpadów organicznych możliwy do zastosowania w swoim gospodarstwie domowym, uzasadnia konieczność oszczędzania energii i wody, wskazuje sposób oszczędzania energii i wody w swoim gospodarstwie domowym, w szkole, wyjaśnia, na czym polega recykling odpadów; podaje przykłady. Dział IV. Komórka Budowa komórki: obserwacja komórek, przeprowadza obserwację makroskopową komórki jajowej kury, przeprowadza obserwacje mikroskopowe różnych typów komórek, przygotowuje mokre preparaty mikroskopowe, wykonuje schematyczne rysunki różnych typów komórek. komórki bakteryjne, roślinne i zwierzęce, charakteryzuje budowę komórki bakteryjnej, określa rolę wymienionych składników komórki bakteryjnej, wyjaśnia, co to są organelle komórkowe; podaje przykłady organelli w komórkach roślinnych i zwierzęcych, porównuje budowę komórek bakteryjnych, roślinnych i zwierzęcych. błona i ściana komórkowa, określa podstawową rolę błony i ściany komórkowej, podaje przykłady organizmów, których komórki mają ścianę komórkową, porównuje rolę błony komórkowej i ściany komórkowej.

11 organelle komórkowe, transport przez błony, charakteryzuje budowę jądra komórkowego jako organelli przechowującej materiał genetyczny, wskazuje inne funkcje jądra komórkowego, podaje przykłady komórek o różnej liczbie jąder komórkowych, wyjaśnia, jaką funkcję pełni siateczka śródplazmatyczna, określa funkcję mitochondriów, określa funkcję chloroplastów w komórkach roślinnych i wskazuje chlorofil jako istotny składnik tych organelli, porównuje funkcje mitochondriów i chloroplastów, określa rolę wakuoli w komórkach roślin, rozróżnia poszczególne organelle komórkowe na fotografiach mikroskopowych i schematycznych rysunkach. wykazuje, że między komórką a jej otoczeniem musi zachodzić wymiana różnych substancji, rozróżnia procesy: dyfuzji, osmozy i transportu aktywnego przez błonę komórkową, sprawdza doświadczalnie proces osmozy. podział komórki, wyjaśnia, co to są chromosomy, wskazuje, że liczba, wielkość i kształt chromosomów są charakterystyczne dla gatunku, wskazuje, że podział komórki musi być poprzedzony podwojeniem się chromosomów, określa skutki mitotycznego i mejotycznego podziału komórki, wyjaśnia, że mitoza nie zmienia liczby chromosomów w komórkach potomnych, a mejoza zmniejsza liczbę chromosomów o połowę, określa rolę mitozy i mejozy w życiu organizmów. różne typy komórek, tkanki i narządy. Chemiczne składniki komórki: woda, węglowodany, ilustruje przykładami zróżnicowanie komórek, wyjaśnia, co to jest tkanka i narząd; podaje przykłady. wskazuje, że w komórkach jest najwięcej wody, i podkreśla, że jest ona dobrym rozpuszczalnikiem i środowiskiem reakcji. określa rolę glukozy, glikogenu, skrobi, celulozy i chityny w organizmach, wskazuje produkty spożywcze zawierające stosunkowo dużo węglowodanów. 11

12 tłuszcze, białka, kwasy nukleinowe, przemiana materii i energii. określa miejsca magazynowania tłuszczów w organizmach roślin i zwierząt, określa rolę tłuszczów w budowie błon plazmatycznych. wyjaśnia, że białka są zbudowane z aminokwasów, wskazuje, że cząsteczki białek różnią się liczbą i składem aminokwasów, wymienia podstawowe funkcje białek, wyjaśnia rolę enzymów. charakteryzuje budowę DNA, określa rolę DNA. wykazuje, że w komórce zachodzą procesy przemiany materii i energii. Dział V. Funkcjonowanie roślin kwiatowych Podstawowe części rośliny: budowa rośliny kwiatowej, liście, korzenie, wymienia organy rośliny kwiatowej i określa ich zasadnicze funkcje. charakteryzuje budowę liścia z uwzględnieniem podstawowych przystosowań do procesu fotosyntezy, wykazuje zróżnicowanie budowy i funkcji tkanek tworzących liść, przedstawia istotę fotosyntezy, przeprowadza doświadczenia wykazujące wpływ wybranego czynnika na intensywność fotosyntezy, wyjaśnia, dlaczego jesienią barwa liści zmienia się, wyjaśnia, co to jest transpiracja i wykazuje przystosowania liścia do tego procesu, określa rolę transpiracji w funkcjonowaniu roślin, sprawdza doświadczalnie intensywność transpiracji roślin. charakteryzuje budowę korzenia z uwzględnieniem przystosowań do utrzymywania rośliny w podłożu, wykazuje przystosowania korzenia do wchłaniania i transportu wody z solami mineralnymi.

13 łodyga, różnorodność w budowie roślin. Czynności życiowe rośliny: rozmnażanie się roślin, ruchy tropowe roślin. charakteryzuje podstawowe funkcje łodygi, wykazuje przystosowania łodygi do transportu wody i soli mineralnych oraz związków organicznych, potwierdza doświadczalnie drogę transportu wody w roślinie, wyjaśnia, co to są słoje przyrostu rocznego; podaje przykłady roślin, u których one występują, wykazuje współdziałanie liści, łodyg i korzeni w funkcjonowaniu rośliny. ilustruje przykładami różnorodność modyfikacji budowy organów roślinnych, uzasadnia, że modyfikacja budowy organów roślinnych jest efektem przystosowywania się do warunków środowiska, wymienia organy roślin, które są pokarmem człowieka. przedstawia budowę kwiatu z wyróżnieniem elementów okwiatu (działek kielicha i płatków korony), słupka i pręcików, wyjaśnia, co to jest zapylenie i wykazuje przystosowania kwiatów do tego procesu, różnicuje rośliny na wiatropylne i owadopylne; podaje przykłady, wyjaśnia, na czym polega zapłodnienie, wytwarzanie nasion i owoców, podaje przykłady zróżnicowania nasion i owoców, określa rolę nasion i owoców w funkcjonowaniu roślin oraz ich przydatność w życiu człowieka, ilustruje przykładami różne sposoby rozmnażania wegetatywnego roślin i ocenia przydatność gospodarczą tych procesów, wymienia zasadnicze elementy budowy nasion (łupina nasienna, zarodek, materiał zapasowy) i określa ich rolę, określa warunki niezbędne do kiełkowania nasion, sprawdza doświadczalnie wpływ wybranych czynników środowiska na kiełkowanie nasion, przedstawia kolejne etapy kiełkowania nasion, wskazuje, gdzie w roślinie są strefy wzrostu, przeprowadza obserwację kiełkowania, wzrostu i rozwoju wybranej rośliny. wyjaśnia, co to są tropizmy, rozróżnia fototropizm i geotropizm, sprawdza doświadczalnie reakcję pędów i korzeni roślin na światło. 13

14 Dział VI. Funkcjonowanie człowieka i zwierząt Odżywianie: znaczenie odżywiania, pokarm jako źródło życiodajnej energii, wyjaśnia, co to jest pokarm i wymienia główne jego składniki, uzasadnia, że sprawne funkcjonowanie organizmu zależy od m.in. pokarmu, wykazuje rolę wody jako niezbędnego składnika pokarmowego. wyjaśnia, co to znaczy wartość kaloryczna pokarmu, wskazuje wysokokaloryczne produkty spożywcze, wyjaśnia, co to jest podstawowy poziom przemiany materii, wykazuje zróżnicowanie potrzeb pokarmowych ze względu na wiek, płeć, ciężar ciała, charakter pracy, aktywność fizyczną. składniki pokarmu niezbędne do wzrostu, naprawy i regulacji funkcji komórek, zasady zdrowego żywienia, wyjaśnia niezbędność białek w pokarmie człowieka, różnicuje białka na pełnowartościowe i niepełnowartościowe dla organizmu człowieka, wskazuje produkty spożywcze bogate w pełnowartościowe białka, określa źródła, funkcje i skutki niedoboru w diecie człowieka wybranych składników mineralnych, uzasadnia niezbędność soli mineralnych w diecie człowieka, wyjaśnia funkcje wybranych witamin w organizmie człowieka, wskazuje produkty spożywcze bogate w wybrane witaminy, wyjaśnia, dlaczego należy zachowywać właściwe proporcje między składnikami spożywanego pokarmu. interpretuje piramidę zdrowego żywienia, uzasadnia, że odżywianie się w okresie niemowlęcym i dziecięcym ma ogromny wpływ na przyszły stan zdrowia, stosuje zasady zdrowego żywienia w opracowywaniu swojego jadłospisu. zalecenia zdrowego żywienia, wykazuje, że nadmiar soli i tłuszczów zwierzęcych jest szkodliwy dla organizmu człowieka, wyjaśnia, że jest dobry i zły cholesterol, uzasadnia niezbędność błonnika w diecie, określa przyczyny i. skutki otyłości, wyjaśnia przyczyny i skutki anoreksji, uzasadnia, że alkohol jest szkodliwy dla organizmu.

15 przechowywanie produktów spożywczych, analizuje różne sposoby obróbki i przechowywania produktów spożywczych, co zwiększa ich trwałość i uniemożliwia rozwój mikroorganizmów. układ pokarmowy człowieka trawienie i wchłanianie, układ pokarmowy i odżywianie się zwierząt. Oddychanie: podstawowe wiadomości o oddychaniu, oddychanie komórkowe, wyjaśnia, na czym polega istota trawienia, określa rolę zębów, gruczołów ślinowych, trzustki, wątroby i gruczołów w ściankach przewodu pokarmowego w procesie trawienia, wykazuje korelację budowy poszczególnych części przewodu pokarmowego z pełnioną funkcją w trawieniu pokarmu, określa zasady higieny jamy ustnej, charakteryzuje budowę zęba, wyróżnia zęby mleczne i stałe oraz określa ich liczbę, wyjaśnia, że substancje odżywcze są wchłaniane z przewodu pokarmowego do krwi, wskazuje przystosowania jelita cienkiego do wchłaniania, wskazuje procesy zachodzące w jelicie grubym. ilustruje przykładami przystosowania zwierząt do odżywiania się różnym pokarmem. wyjaśnia, co to jest oddychanie, wyjaśnia, co to jest wymiana gazowa, wyróżnia oddychanie tlenowe i beztlenowe, wyjaśnia, na czym polega oddychanie tlenowe i beztlenowe, podaje przykłady organizmów, które oddychają tlenowo i beztlenowo, przeprowadza doświadczenie wykazujące, że drożdże wytwarzają dwutlenek węgla, wyjaśnia, dlaczego w mięśniach człowieka może powstawać kwas mlekowy, podaje przykłady stosowania fermentacji w gospodarce człowieka. 15

16 wymiana gazowa przedstawia drogę powietrza w układzie oddechowym u człowieka, człowieka, określa rolę dróg oddechowych i płuc w wymianie gazowej, wykazuje korelację budowy płuc z pełnioną przez nie funkcją, wskazuje rolę krwi w transportowaniu tlenu i dwutlenku węgla, określa rolę klatki piersiowej i przepony w warunkowaniu wymiany gazowej, sprawdza doświadczalnie wpływ wysiłku fizycznego na intensywność wymiany gazowej swojego organizmu. choroby układu oddechowego, różne formy wymiany gazowej u zwierząt. różnicuje przyczyny chorób układu oddechowego; podaje przykłady, określa zasady profilaktyki chorób układu oddechowego wywoływanych przez mikroorganizmy, uzasadnia szkodliwość palenia papierosów. wskazuje przykłady przystosowań zwierząt do wymiany gazowej. Układ krwionośny i jego funkcje: krew, wyróżnia podstawowe składniki krwi (osocze, erytrocyty, leukocyty, płytki krwi) i określa ich funkcje, określa podstawowe parametry krwi człowieka, wykazuje korelację budowy poszczególnych krwinek z pełnioną przez nie funkcją. układ krwionośny człowieka, określa funkcje serca, tętnic, żył i naczyń włosowatych, porównuje role obiegu płucnego i ustrojowego, przedstawia krążenie krwi w obiegu płucnym i ustrojowym, charakteryzuje budowę serca i rytm jego pracy, określa prawidłowe parametry ciśnienia krwi człowieka, sprawdza doświadczalnie wpływ wysiłku fizycznego na tętno krwi, wyjaśnia, na czym polega automatyzm pracy serca, wskazuje rolę układu limfatycznego. choroby serca, wymienia czynniki zwiększające ryzyko chorób serca, określa zasady profilaktyki chorób układu krążenia.

17 układ odpornościowy i odporność człowieka wyjaśnia, co to jest antygen, przeciwciało, odporność; podaje przykłady antygenów, wskazuje rolę krwi w warunkowaniu odporności, wyróżnia odporność wrodzoną i nabytą (czynną i bierną); podaje przykłady, wyjaśnia rolę szczepionek i surowic; podaje przykłady. grupy krwi, charakteryzuje cztery główne grupy krwi ze względu na występowanie antygenów i przeciwciał, wyjaśnia podstawowe zasady transfuzji krwi. układ krążenia u zwierząt. Skóra, kości, mięśnie, ruch: skóra, szkielet człowieka, mięśnie, ilustruje przykładami różną organizację układu krążenia u zwierząt, wyjaśnia, jak funkcjonują zwierzęta bez układu krążenia, podkreśla rolę układu krwionośnego u ptaków i ssaków w warunkowaniu stałocieplności. charakteryzuje budowę skóry człowieka i określa jej podstawowe funkcje, wykazuje korelację budowy naskórka i skóry właściwej z pełnionymi przez nie funkcjami. wyróżnia elementy szkieletu osiowego, obręczy i kończyn, określa funkcje szkieletu człowieka, wyróżnia różne typy połączeń kostnych i wyjaśnia ich rolę, przedstawia charakterystyczne cechy budowy tkanki kostnej i chrzestnej, wskazuje miejsca występowania tych tkanek w organizmie człowieka, określa główne przyczyny wad postawy, zwyrodnień, np. stawów, osteoporozy; wskazuje zasady profilaktyki w tym zakresie. wyróżnia charakterystyczne cechy budowy tkanki mięśniowej gładkiej i poprzecznie prążkowanej, określa lokalizację i rolę tych tkanek w organizmie człowieka, porównuje sposób funkcjonowania mięśni poprzecznie prążkowanych (szkieletowych i sercowego) i gładkich, wykazuje wpływ współdziałania mięśni i szkieletu na postawę i ruchy ciała człowieka. sposoby poruszania się zwierząt. ilustruje przykładami różnorodność szkieletów zwierząt, ilustruje przykładami różne sposoby poruszania się zwierząt i wykazuje ich rolę adaptacyjną. 17

18 Wydalanie: wydalanie u człowieka, wydalanie u zwierząt. Narządy zmysłów i koordynacja: układ nerwowy człowieka, wyjaśnia, co to jest wydalanie i uzasadnia konieczność zachodzenia tego procesu, wymienia narządy układu wydalniczego człowieka i określa ich funkcje, wykazuje korelację budowy nerki z pełnioną funkcją, wyjaśnia, co to jest mocz; określa jego parametry, wykazuje rolę badań moczu w diagnostyce medycznej, wskazuje główne przyczyny chorób układu wydalniczego, wyjaśnia rolę dializy. wskazuje, że wydalanie przez zwierzęta różnych szkodliwych związków azotowych jest wynikiem adaptacji organizmu do środowiska życia. wyjaśnia, co to jest bodziec, neuron, impuls nerwowy, receptor, efektor, interpretuje zależność: bodziec receptor układ nerwowy efektor reakcja, wyjaśnia rolę neuronów w przewodzeniu impulsu nerwowego, określa rolę synaps, wykazuje korelację budowy neuronu z pełnioną funkcją, wyróżnia ośrodkowy i obwodowy układ nerwowy i określa ich funkcje, odróżnia odruchy bezwarunkowe i warunkowe; podaje przykłady, sprawdza doświadczalnie reakcję źrenicy oka na światło, sprawdza doświadczalnie reakcję palców człowieka na ciepło i zimno, wyjaśnia rolę układu nerwowego w kontaktowaniu organizmu ze środowiskiem zewnętrznym i koordynowaniu procesów życiowych, wskazuje, że mózg jest siedliskiem psychiki, uzasadnia wpływ narkotyków na osobowość człowieka. układ nerwowy u zwierząt, ilustruje przykładami budowę układu nerwowego zwierząt.

19 zmysły i narządy zmysłów, wymienia narządy zmysłów człowieka, określa ich lokalizację i pełnione funkcje, określa doświadczalnie zagęszczenie receptorów dotyku w skórze ręki człowieka, ilustruje przykładami funkcję narządów zmysłów u zwierząt, wyróżnia podstawowe elementy budowy oka człowieka i określa ich funkcje, określa funkcję czopków i pręcików, wyjaśnia, na czym polega krótkowzroczność, dalekowzroczność, astygmatyzm i określa sposoby korekty tych wad wzroku, określa zasady higieny narządu wzroku, przedstawia budowę ucha człowieka jako narządu słuchu i równowagi, wyjaśnia, dlaczego hałas jest szkodliwy dla człowieka. hormony i układ wydzielania wewnętrznego u człowieka. wyjaśnia, co to są hormony, gdzie są wytwarzane i jak docierają do komórek docelowych, wymienia gruczoły dokrewne człowieka i określa ich rozmieszczenie w organizmie, wskazuje nadrzędną rolę przysadki mózgowej w funkcjonowaniu układu dokrewnego, wyjaśnia, co to jest homeostaza i ilustruje przykładami wpływ hormonów na jej zachowanie, analizuje rolę hormonów trzustki, wyjaśnia, co to jest cukrzyca i jak należy postępować w wypadku tej choroby. Zdrowie i choroby: choroby zakaźne, wyjaśnia, co to jest choroba i wskazuje podstawowe przyczyny chorób człowieka, wskazuje czynniki chorobotwórcze wywołujące choroby zakaźne; określa objawy tych chorób i podstawowe zasady profilaktyki, wyjaśnia, co to są antybiotyki; podaje przykłady. choroby nowotworowe, choroby metaboliczne i alergiczne. wskazuje główne przyczyny chorób nowotworowych. wskazuje główne przyczyny chorób metabolicznych i alergicznych. 19

20 Rozmnażanie się i rozwój człowieka: układ rozrodczy i rozród człowieka, etapy biologicznego i psychicznego rozwoju człowieka. przedstawia budowę układu rozrodczego mężczyzny i kobiety, wskazuje inne cechy budowy różniące kobietę i mężczyznę, określa przejawy dojrzałości płciowej kobiety i mężczyzny, objaśnia kolejne etapy cyklu miesiączkowego kobiety, wskazuje rolę hormonów w warunkowaniu cyklu miesiączkowego kobiety, wylicza dni płodne w cyklu miesiączkowym kobiety, wyjaśnia, co to jest zapłodnienie i na czym polega fizjologia tego procesu, wskazuje choroby przenoszone drogą płciową, określa zasady profilaktyki, wyjaśnia rolę łożyska w życiu płodowym człowieka, analizuje wpływ zdrowia i trybu życia matki na prawidłowy rozwój płodu, a potem noworodka, wyjaśnia, co to jest poród, przedstawia główne zasady opieki nad noworodkiem. charakteryzuje kolejne etapy rozwoju biologicznego i psychicznego ze szczególnym uwzględnieniem okresu dojrzewania. Rozmnażanie się zwierząt: wyróżnia zwierzęta jajorodne, jajożyworodne, żyworodne; podaje przykłady, ilustruje przykładami różne formy opieki nad potomstwem. Dział VII. Genetyka Dziedziczenie cech i genetyka mendlowska: zjawisko dziedziczenia, wyjaśnia, co to jest dziedziczenie i określa rolę DNA w tym procesie, ilustruje przykładami dziedziczenie cech organizmów rodzicielskich.

21 reguły Mendla, wskazuje znaczenie prac Mendla dla stworzenia fundamentów współczesnej genetyki, rozróżnia pokolenie rodzicielskie i pokolenia potomne w krzyżówkach genetycznych, wyjaśnia, czym są: fenotyp, genotyp, gen, allel, gen dominujący, gen recesywny, homozygota, heterozygota, wskazuje chromosomy jako miejsca lokalizacji genów, wyjaśnia, co to jest kariotyp, garnitur chromosomowy i chromosomy homologiczne, określa różnicę między kariotypem mężczyzny i kobiety, stosuje symbole literowe do zapisywania krzyżówek genetycznych, ilustruje przykładami krzyżówek genetycznych obie reguły Mendla, rozwiązuje proste zadania genetyczne (krzyżówki jednogenowe). genetyka człowieka, analizuje sposób dziedziczenia wybranych cech człowieka uwarunkowanych genetycznie, odróżnia cechy człowieka uwarunkowane genetycznie od cech uwarunkowanych środowiskowo, wyjaśnia sposób dziedziczenia płci u człowieka. choroby dziedziczne. Rola kwasów nukleinowych w dziedziczeniu: zależność między DNA a białkiem, biologia molekularna. analizuje przyczyny i skutki wybranych chorób człowieka uwarunkowanych genetycznie, analizuje rodowody pod kątem dziedziczenia chorób uwarunkowanych genetycznie, wykazuje rolę badań prenatalnych. określa najistotniejsze cechy budowy DNA, wyjaśnia, co to jest kod genetyczny, wyjaśnia zależność między informacją genetyczną zapisaną w genie a sekwencją aminokwasów w syntetyzowanym białku. określa, czym zajmuje się biologia molekularna i jakie stwarza możliwości praktycznego wykorzystania wiedzy o genach. 21

22 Dział VIII. Ewolucja Ewolucja i wspólne pochodzenie organizmów: istota ewolucji, wyjaśnia, co to jest ewolucja biologiczna. dowody ewolucji i wspólnego pochodzenia organizmów, podaje przykłady skamieniałości i określa ich rolę w dowodzeniu ewolucji, podaje przykłady narządów homologicznych jako dowodów wspólnego pochodzenia organizmów, u których one występują, podaje przykłady cząsteczek chemicznych i procesów zachodzących w komórkach, które wskazują na podobieństwa między organizmami, uzasadnia, że podobieństwa między wszystkimi organizmami wskazują na ich wspólne pochodzenie, co jest dowodem na istnienie ewolucji. przyczyny ewolucji- wskazuje wkład Karola Darwina w rozwój teorii ewolucji, wyjaśnia teorię doboru naturalnego z uwzględnieniem: - powszechności drobnych różnic między organizmami (zmienności) tego samego gatunku, - przykładów ogromnych możliwości rozrodczych organizmów (zjawisko nadmiaru organizmów), prowadzonej między organizmami walki o byt, - wykazania przeżywania organizmów najlepiej przystosowanych do warunków środowiska, ilustruje przykładami zjawisko doboru sztucznego. Ewolucja i geny: zmienność organizmów, wyjaśnia, co to jest zmienność organizmów, odróżnia zmienność genetyczną od zmienności środowiskowej; podaje przykłady, wskazuje udział mejozy, zapłodnienia i mutacji w warunkowaniu zmienności genetycznej organizmów, wyjaśnia rolę mutacji w warunkowaniu zmienności organizmów. ewolucja zachodząca na naszych oczach, analizuje zjawisko nabywania przez bakterie oporności na antybiotyki jako przejaw ewolucji zachodzącej na naszych oczach.

23 powstawanie gatunków. określa przyczyny powstawania nowych gatunków. Historia życia na Ziemi: ewolucja komórki i procesów przemiany materii i energii, główne etapy ewolucji roślin, określa warunki panujące na Ziemi ok. 3,5 miliarda lat temu, wskazuje morza jako miejsce długotrwałej ewolucji organizmów, określa wpływ pierwszych organizmów fotosyntetyzujących na atmosferę ziemską i dalszą ewolucję organizmów. wskazuje główne etapy ewolucji roślin związane z wyjściem na ląd. główne etapy ewolucji zwierząt. wskazuje główne etapy ewolucji zwierząt ze szczególnym uwzględnieniem rozwoju kręgowców, wyjaśnia przyczyny wymarcia dinozaurów, wskazuje na łączność człowieka z ssakami i na cechy swoiste dla gatunku Homo sapiens. Dział IX. Biotechnologia Biotechnologia tradycyjna: klasyczne produkty biotechnologii, współczesne oblicze tradycyjnej biotechnologii. wykazuje zastosowania drożdży i bakterii w przetwórstwie spożywczym. przewiduje skutki przerywania kuracji antybiotykowej oraz niekontrolowanego stosowania antybiotyków, np. w rolnictwie i hodowli, wykazuje, że rośliny mogą być źródłem paliw samochodowych, określa rolę mikroorganizmów w oczyszczalniach ścieków. Biotechnologia współczesna: inżynieria genetyczna, podaje przykłady produkowania białek człowieka przy udziale bakterii i określa znaczenie takich działań, uzasadnia korzyści wynikające z wprowadzania do roślin i zwierząt genów wpływających na doskonalenie ich cech przydatnych gospodarczo. 23

24 sekwencja nukleotydów ludzkiego DNA, klonowanie organizmów, wskazuje korzyści wynikające z poznania pełnej sekwencji ludzkiego DNA, przedstawia zastosowanie analiz sekwencji DNA w kryminalistyce, określaniu pokrewieństwa między ludźmi, badaniach historycznych. wyjaśnia, na czym polega klonowanie i wymienia korzyści, jakie może przynieść stosowanie tej metody. bezpieczeństwo i problemy etyczne współczesnej biotechnologii. wskazuje zagrożenia, które mogą wynikać ze stosowania technik inżynierii genetycznej na szeroką skalę, przedstawia i uzasadnia własną opinię na temat korzyści i zagrożeń powodowanych rozwojem biotechnologii.

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z BIOLOGII KLASA 5 DOBRY. DZIAŁ 1. Biologia jako nauka ( 4godzin)

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z BIOLOGII KLASA 5 DOBRY. DZIAŁ 1. Biologia jako nauka ( 4godzin) WYMAGANIA EDUKACYJNE Z BIOLOGII KLASA 5 DOPUSZCZAJĄCY DOSTATECZNY DOBRY BARDZO DOBRY CELUJĄCY DZIAŁ 1. Biologia jako nauka ( 4godzin) wskazuje biologię jako naukę o organizmach wymienia czynności życiowe

Bardziej szczegółowo

POWTÓRZENIE TREŚCI NAUCZANIA Z BIOLOGII KLASY III ROZPISKA POWTÓRZEŃ ROK 2007/2008 Klasa I Treści programowe Dział powtórzeniowy Przewidziana data

POWTÓRZENIE TREŚCI NAUCZANIA Z BIOLOGII KLASY III ROZPISKA POWTÓRZEŃ ROK 2007/2008 Klasa I Treści programowe Dział powtórzeniowy Przewidziana data POWTÓRZENIE TREŚCI NAUCZANIA Z BIOLOGII KLASY III ROZPISKA POWTÓRZEŃ ROK 2007/2008 Klasa I Treści programowe Dział powtórzeniowy Przewidziana data 1. Struktura organizmu i funkcje, jakim ona służy ( komórki,

Bardziej szczegółowo

Rozkład materiału z biologii do klasy III.

Rozkład materiału z biologii do klasy III. Rozkład materiału z biologii do klasy III. L.p. Temat lekcji Treści programowe Uwagi 1. Nauka o funkcjonowaniu przyrody. 2. Genetyka nauka o dziedziczności i zmienności. -poziomy różnorodności biologicznej:

Bardziej szczegółowo

2. Plan wynikowy klasa druga

2. Plan wynikowy klasa druga Plan wynikowy klasa druga budowa i funkcjonowanie ciała człowieka ział programu Materiał kształcenia L.g. Wymagania podstawowe Uczeń: Kat. Wymagania ponadpodstawowe Uczeń: Kat. Pozycja systematyczna 3

Bardziej szczegółowo

NaCoBeZu klasa 8 Dział Temat nacobezu programu I. Genetyka 1. Czym jest genetyka? 2. Nośnik informacji genetycznej DNA 3. Podziały komórkowe

NaCoBeZu klasa 8 Dział Temat nacobezu programu I. Genetyka 1. Czym jest genetyka? 2. Nośnik informacji genetycznej DNA 3. Podziały komórkowe NaCoBeZu klasa 8 Dział programu Temat nacobezu I. Genetyka 1. Czym jest genetyka? wymieniam zakres badao genetyki rozróżniam cechy dziedziczne i niedziedziczne wskazuję cechy indywidualne i gatunkowe omawiam

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z biologii w klasie I

Wymagania edukacyjne z biologii w klasie I Wymagania edukacyjne z biologii w klasie I Nr i temat lekcji Dział I Powitanie biologii 1. Historia i współczesność biologii 2. Źródła wiedzy biologicznej 3. Obserwacje 4. Klasyfikacja 5. Oznaczanie wymienia

Bardziej szczegółowo

Przedmiot: Biologia (klasa piąta)

Przedmiot: Biologia (klasa piąta) Przedmiot: Biologia (klasa piąta) Wymagania programowe na poszczególne oceny przygotowane na podstawie treści zawartych w podstawie programowej, programie nauczania oraz podręczniku dla klasy piątej szkoły

Bardziej szczegółowo

ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra Dział I Powitanie biologii wskazuje ważne etapy w rozwoju biologii jako nauki.

ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra Dział I Powitanie biologii wskazuje ważne etapy w rozwoju biologii jako nauki. PSO Biologia klasa I Nr i temat lekcji Wymagania podstawowe Uczeń: Wymagania ponadpodstawowe Uczeń: ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra Dział I Powitanie biologii 1. Historia

Bardziej szczegółowo

Wymagania ponadpodstawowe Uczeń: ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra. Dział I. CORAZ BLIŻEJ ISTOTY ŻYCIA

Wymagania ponadpodstawowe Uczeń: ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra. Dział I. CORAZ BLIŻEJ ISTOTY ŻYCIA Część 3 Dział I. CORAZ BLIŻEJ ISTOTY ŻYCIA 1. Budowa chemiczna omawia rolę wody w organizmach wskazuje, na podstawie analizy diagramu, skład chemiczny biosfery, atmosfery, litosfery i hydrosfery omawia

Bardziej szczegółowo

POZIOMY WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH Z BIOLOGII KLASA V

POZIOMY WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH Z BIOLOGII KLASA V POZIOMY WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH Z BIOLOGII KLASA V Program PULS ŻYCIA autor: Anna Zdziennicka Podręcznik do biologii opracowany przez: Joanna Stawarz i Marian Sęktas NA ŚRÓDROCZNĄ OCENĘ KLASYFIKACYJNĄ ocena

Bardziej szczegółowo

I. Genetyka. Dział programu Lp. Temat konieczny podstawowy rozszerzający

I. Genetyka. Dział programu Lp. Temat konieczny podstawowy rozszerzający I. Genetyka 1. Czym jest genetyka? wymienia cechy gatunkowe i indywidualne podanych organizmów wyjaśnia, że jego podobieństwo do rodziców jest wynikiem dziedziczenia cech definiuje pojęcia genetyka oraz

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 1a. Gimnazjum Publicznego im. Jana Pawła II w Żarnowcu na rok szkolny 2015/2016

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 1a. Gimnazjum Publicznego im. Jana Pawła II w Żarnowcu na rok szkolny 2015/2016 Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 1a Gimnazjum Publicznego im. Jana Pawła II w Żarnowcu na rok szkolny 2015/2016 Nauczyciel: mgr Joanna Szasta Dział I Powitanie biologii 1. Historia i współczesność

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z biologii w kl. V

Wymagania edukacyjne z biologii w kl. V Wymagania edukacyjne z biologii w kl. V Dział /tematyka Poziom wymagań ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra ocena celująca (1) (1+2) (1+2+3) (1+2+3+4) (1+2+3+4+5) I Biologia

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej Poziom wymagań ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z BIOLOGII NA POSZCZEGÓLNE OCENY KLASA III. dopuszczająca dostateczna dobra bardzo dobra

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z BIOLOGII NA POSZCZEGÓLNE OCENY KLASA III. dopuszczająca dostateczna dobra bardzo dobra WYMAGANIA EDUKACYJNE Z BIOLOGII NA POSZCZEGÓLNE OCENY KLASA III dział ocena dopuszczająca dostateczna dobra bardzo dobra Coraz bliżej istoty życia podstawowe funkcje jakie spełniają w organizmie białka,

Bardziej szczegółowo

3. Wymagania edukacyjne

3. Wymagania edukacyjne 3. Wymagania edukacyjne DZIAŁ PROGRAMU TEMAT LEKCJI KONIECZNY POZIOM PODSTAWOWY ROZSZERZAJĄCY DOPEŁNIAJĄCY ORGANIZM CZŁOWIEKA 1. Pochodzenie człowieka i jego miejsce w systemie organizmów. 2. Budowa i

Bardziej szczegółowo

ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra Dział VII. EKOLOGIA NAUKA O ŚRODOWISKU

ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra Dział VII. EKOLOGIA NAUKA O ŚRODOWISKU Dział VII. EKOLOGIA NAUKA O ŚRODOWISKU wyróżnia elementy żywe i nieożywione w obserwowanym ekosystemie oblicza zagęszczenie wybranej rośliny na badanym terenie określa znaczenie wiedzy ekologicznej w życiu

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej Dział Temat Poziom wymagań ocena dopuszczająca ocena dostateczna

Bardziej szczegółowo

Wymagania na poszczególne oceny z biologii klasa I gimnazjum

Wymagania na poszczególne oceny z biologii klasa I gimnazjum Wymagania na poszczególne oceny z biologii klasa I gimnazjum Nr i temat Dział I Powitanie biologii 1. Historia i współczesność biologii wymienia nazwy dziedzin biologii, podaje zakres badań pięciu dziedzin

Bardziej szczegółowo

Dział 1: Biologia jako nauka

Dział 1: Biologia jako nauka Wymagania edukacyjne z biologii klasa VA szkoły podstawowej Liczba godzin tygodniowo 1 Nauczyciel: Piotr Nerkowski Dział 1: Biologia jako nauka Ocena dopuszczająca uczeń: wskazuje biologię jako naukę o

Bardziej szczegółowo

Dział 1: Biologia jako nauka

Dział 1: Biologia jako nauka Wymagania edukacyjne z biologii klasa VC szkoły podstawowej Liczba godzin tygodniowo 1 Nauczyciel: Piotr Nerkowski Dział 1: Biologia jako nauka Ocena dopuszczająca uczeń: wskazuje biologię jako naukę o

Bardziej szczegółowo

Dział 1: Biologia jako nauka

Dział 1: Biologia jako nauka Wymagania edukacyjne z biologii klasa VB szkoły podstawowej Liczba godzin tygodniowo 1 Nauczyciel: Piotr Nerkowski Dział 1: Biologia jako nauka Ocena dopuszczająca uczeń: wskazuje biologię jako naukę o

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej I. Biologia jako nauka Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej Uczeń: wskazuje biologię jako naukę

Bardziej szczegółowo

Dział I Powitanie biologii

Dział I Powitanie biologii Wymagania podstawowe Uczeń: Wymagania ponadpodstawowe Uczeń: Dział I Powitanie biologii wymienia nazwy dziedzin biologii, wskazuje ważne etapy w rozwoju biologii jako nauki. określa podstawowe zasady prowadzenia

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej I PÓŁROCZE wskazuje biologię jako określa przedmiot naukę o

Bardziej szczegółowo

ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra Dział I Powitanie biologii wskazuje ważne etapy w rozwoju biologii jako nauki.

ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra Dział I Powitanie biologii wskazuje ważne etapy w rozwoju biologii jako nauki. Wymagania edukacyjne niezbędne do otrzymania przez ucznia poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen z zajęć edukacyjnych wynikających z realizowanego programu nauczania BIOLOGIA KL.I Nr i temat lekcji

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia.

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia. I. Biologia jako nauka Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia. 1. Biologia jako nauka wskazuje biologię jako naukę o organizmach

Bardziej szczegółowo

Przedmiotowe zasady oceniania wymagania na poszczególne oceny szkolne

Przedmiotowe zasady oceniania wymagania na poszczególne oceny szkolne wymagania na poszczególne oceny szkolne Klasa 8 DZIAŁ 1. PODSTAWY DZIEDZICZENIA CECH 1. Budowa i znaczenie DNA wskazuje miejsce w komórce, w którym znajduje się DNA określa rolę DNA w przechowywaniu i

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne - BIOLOGIA - klasa 5

Wymagania edukacyjne - BIOLOGIA - klasa 5 Wymagania edukacyjne - BIOLOGIA - klasa 5 D z i a ł : B i o l o g i a j a k o n a u k a. wskazuje biologię jako naukę o organizmach wymienia czynności życiowe podaje przykłady dziedzin biologii wskazuje

Bardziej szczegółowo

Wymagania na poszczególne oceny do cyklu Ciekawa biologia

Wymagania na poszczególne oceny do cyklu Ciekawa biologia Wymagania na poszczególne oceny do cyklu Ciekawa biologia Klasa III Nr i temat lekcji Wymagania podstawowe Uczeń: Wymagania ponadpodstawowe Uczeń: ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej 1. Biologia jako nauka Uczeń: wskazuje biologię jako naukę

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej Dział programu I. Biologia nauka o życiu Temat 1. Biologia jako nauka Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej Dział I. Biologia nauka o życiu Temat 1. Biologia jako nauka 2. Jak poznawać biologię? 3. Obserwacje mikroskopowe Poziom wymagań ocena dopuszczająca

Bardziej szczegółowo

BIOLOGIA DLA KASY V. Poziom wymagań. ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra ocena celująca

BIOLOGIA DLA KASY V. Poziom wymagań. ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra ocena celująca BIOLOGIA DLA KASY V 1. Biologia jako nauka Uczeń: wskazuje biologię jako naukę o organizmach wymienia czynności życiowe dziedzin biologii Uczeń: określa przedmiot badań biologii jako nauki opisuje wskazane

Bardziej szczegółowo

Ramowy rozkład materiału we wszystkich tomach

Ramowy rozkład materiału we wszystkich tomach Ramowy rozkład materiału we wszystkich tomach TOM 1 1. Badania biologiczne 1.1. Metody w badaniach biologicznych. 1.. Metody badawcze stosowane w biologii komórki. 1. Chemizm życia.1. Skład chemiczny organizmu..

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej 1. Biologia jako nauka wskazuje biologię jako naukę o organizmach

Bardziej szczegółowo

PRZEDMIOT : BIOLOGIA KLASA: ÓSMA. Na ocenę dobrą uczeń:

PRZEDMIOT : BIOLOGIA KLASA: ÓSMA. Na ocenę dobrą uczeń: PRZEDMIOT : BIOLOGIA KLASA: ÓSMA DZIAŁ Podstawy dziedziczenia cech Na ocenę niedostateczną Nie opanował wymagań programowych Na ocenę dopuszczającą wskazuje miejsce w komórce, w którym znajduje się DNA

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA EDUKACYJNE

WYMAGANIA EDUKACYJNE SZKOŁA PODSTAWOWA W RYCZOWIE WYMAGANIA EDUKACYJNE niezbędne do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z BIOLOGII w klasie 5 Szkoły Podstawowej WYMAGANIA EDUKACYJNE NIEZBĘDNE

Bardziej szczegółowo

21. Jakie znamy choroby aparatu ruchu, jak z nimi walczyć i zapobiegać?

21. Jakie znamy choroby aparatu ruchu, jak z nimi walczyć i zapobiegać? Biologia tematy lekcji klasa 2 1. Poznajemy budowę oraz znaczenie tkanek zwierzęcych. 2. Jakie cechy charakterystyczne posiadają gąbki i parzydełkowce? 3. Skąd wywodzi się nazwa płazińce i nicienie? 4.

Bardziej szczegółowo

Poziom wymagań. ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra ocena celująca

Poziom wymagań. ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra ocena celująca Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej Rok szkolny 2019/2020 I. Biologia jako nauka 1. Biologia jako

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia 1. Biologia jako nauka wskazuje biologię jako naukę o organizmach wymienia czynności życiowe

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej wskazuje biologię jako naukę o organizmach wymienia czynności

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej Dział I. Biologia jako nauka 1. Biologia jako nauka Uczeń: wskazuje biologię jako naukę o organizmach wymienia czynności życiowe dziedzin

Bardziej szczegółowo

harmonogram lekcji online opracowała Anna Gajos

harmonogram lekcji online opracowała Anna Gajos harmonogram lekcji online 2018-2019 opracowała Anna Gajos Poniżej przedstawiam ramowy plan dwugodzinnych lekcji online, które będą odbywać się we wtorki i środy o godzinie 19:00. W te dni będą przeprowadzane

Bardziej szczegółowo

Poziom wymagań. ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra ocena celująca

Poziom wymagań. ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra ocena celująca I. Biologia jako nauka Kryteria ocen z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej Rok szkolny 2018/2019 1. Biologia jako nauka

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej Poziom wymagań ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena

Bardziej szczegółowo

Poziom wymagań ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra ocena celująca I półrocze

Poziom wymagań ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra ocena celująca I półrocze Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej Temat I. Biologia jako nauka Poziom wymagań I półrocze 1. Biologia jako nauka wskazuje biologię jako naukę o organizmach wymienia czynności

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej I. Biologia jako nauka Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej 1. Biologia jako nauka wskazuje biologię

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej 1. Biologia jako nauka wskazuje biologię jako naukę o organizmach

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej 1. Biologia jako nauka wskazuje biologię jako naukę o organizmach

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej I. Biologia jako nauka 1. Biologia jako nauka wskazuje biologię

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej I. Biologia jako nauka Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej 1. Biologia jako nauka wskazuje biologię

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej I. Biologia jako nauka 1. Biologia jako nauka wskazuje biologię

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej I. Biologia jako nauka Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej 1. Biologia jako nauka wskazuje biologię

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej I. Biologia jako nauka Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej 1. Biologia jako nauka wskazuje biologię

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej I. Biologia jako nauka Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej 1. Biologia jako nauka wskazuje biologię

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej wskazuje biologię jako naukę o organizmach wymienia czynności

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej wskazuje biologię jako naukę o organizmach wymienia czynności

Bardziej szczegółowo

Poziom wymagań. ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra ocena celująca

Poziom wymagań. ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra ocena celująca I. Biologia jako nauka Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej w roku szkolnym 2018/2019 oparte są na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej / 1. Biologia

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej I. Biologia jako nauka Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej 1. Biologia jako nauka wskazuje biologię

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej I. Biologia jako nauka Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej 1. Biologia jako nauka wskazuje biologię

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej I. Biologia jako nauka Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej 1. Biologia jako nauka wskazuje biologię

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej I. Biologia jako nauka Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej 1. Biologia jako nauka wskazuje biologię

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej 1. Biologia jako nauka wskazuje biologię jako naukę o organizmach

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej Dział I. Biologia jako nauka 1. Biologia jako nauka wskazuje

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej Dział I. Biologia jako nauka 1. Biologia jako nauka wskazuje

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej I. Biologia jako nauka Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej 1. Biologia jako nauka Uczeń: wskazuje

Bardziej szczegółowo

I PÓŁROCZE. Poziom wymagań. ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra ocena celująca

I PÓŁROCZE. Poziom wymagań. ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra ocena celująca Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej obowiązujące w SP 340, oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej I PÓŁROCZE I. Biologia jako nauka 1.

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej I. Biologia jako nauka Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej 1. Biologia jako nauka Uczeń: wskazuje

Bardziej szczegółowo

Poziom wymagań. ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra ocena celująca

Poziom wymagań. ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra ocena celująca I. Biologia jako nauka Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej. Rok szkolny 2018/2019 Nauczyciel prowadzący

Bardziej szczegółowo

Uczeń: określa przedmiot badań biologii jako nauki opisuje wskazane cechy organizmów wyjaśnia, czym zajmuje się wskazana dziedzina biologii

Uczeń: określa przedmiot badań biologii jako nauki opisuje wskazane cechy organizmów wyjaśnia, czym zajmuje się wskazana dziedzina biologii Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej- rok szkolny 2018/2019 I. Biologia jako nauka 1. Biologia jako

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który w wysokim stopniu opanował wiedzę i umiejętności określone programem nauczania, w szczególności: wykazuje

Bardziej szczegółowo

Biologia klasa V. Wymagania do działów na poszczególne oceny

Biologia klasa V. Wymagania do działów na poszczególne oceny Biologia klasa V Wymagania do działów na poszczególne oceny Dział 1. Biologia nauka o życiu Wymagania konieczne Wymagania podstawowe (ocena dopuszczająca) (ocena dostateczna) wskazuje biologię jako naukę

Bardziej szczegółowo

Uczeń: wiedzy biologicznej nauki wymienia cechy organizmów żywych. podaje funkcje poszczególnych organelli. wyjaśnia, czym zajmuje się systematyka

Uczeń: wiedzy biologicznej nauki wymienia cechy organizmów żywych. podaje funkcje poszczególnych organelli. wyjaśnia, czym zajmuje się systematyka Dział programu I. Biologia nauka o życiu Temat 1. Biologia jako nauka Poziom wymagań Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń: określa przedmiot źródła

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA EDUKACYJNE

WYMAGANIA EDUKACYJNE SZKOŁA PODSTAWOWA W RYCZOWIE WYMAGANIA EDUKACYJNE niezbędne do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z BIOLOGII w klasie 8 Szkoły Podstawowej WYMAGANIA EDUKACYJNE NIEZBĘDNE

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej Rok szkolny 2018/2019 Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej Dział I. Biologia jako nauka 1. Biologia jako nauka Uczeń:

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z biologii. mgr Anna Kwaśniak

Wymagania edukacyjne z biologii. mgr Anna Kwaśniak Wymagania edukacyjne z biologii mgr Anna Kwaśniak Wymagania edukacyjne z biologii w klasie I niezbędne do uzyskania śródrocznej i rocznej oceny klasyfikacyjnej Poziomy wymagań edukacyjnych: K konieczny

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej Dział 1. Biologia jako nauka Uczeń: wskazuje biologię jako

Bardziej szczegółowo

Poziom wymagań. ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra ocena celująca

Poziom wymagań. ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra ocena celująca Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 Szkoły Podstawowej im.jana Pawła II w Dobroniu oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej I. Biologia jako nauka 1. Biologia

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8 I. Genetyka Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8 Uczeń: określa zakres badań genetyki wyjaśnia, że podobieństwo dziecka do rodziców jest wynikiem dziedziczenia cech Uczeń: rozróżnia cechy dziedziczne

Bardziej szczegółowo

POZIOMY WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH Z BIOLOGII DLA UCZNIÓW Z UPOŚLEDZENIEM W STOPNIU LEKKIM

POZIOMY WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH Z BIOLOGII DLA UCZNIÓW Z UPOŚLEDZENIEM W STOPNIU LEKKIM DLA UCZNIÓW Z UPOŚLEDZENIEM W STOPNIU LEKKIM DZIAŁ I, II i III: RÓŻNORODNOŚĆ ŻYCIA Uczeń umie wymienić niektóre czynności żywego organizmu. Uczeń wie, co to jest komórka. Uczeń umie wymienić niektóre czynności

Bardziej szczegółowo

KRYTERIA NA OCENY BIOLOGIA KLASA

KRYTERIA NA OCENY BIOLOGIA KLASA KRYTERIA NA OCENY BIOLOGIA KLASA Dział I. Biologia nauka o życiu Temat 1. Biologia jako nauka 2. Jak poznawać biologię? 3. Obserwacje mikroskopowe Poziom wymagań ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z BIOLOGII KLASA 8 DOBRY. DZIAŁ 1. Genetyka (10 godzin)

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z BIOLOGII KLASA 8 DOBRY. DZIAŁ 1. Genetyka (10 godzin) WYMAGANIA EDUKACYJNE Z BIOLOGII KLASA 8 DOPUSZCZAJĄCY DOSTATECZNY DOBRY BARDZO DOBRY CELUJĄCY DZIAŁ 1. Genetyka (10 godzin) określa zakres badań genetyki wyjaśnia, że podobieństwo dziecka do rodziców jest

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej Dział I. Biologia jako nauka 1. Biologia jako nauka Uczeń:

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej Dział I. Biologia nauka o życiu Temat 1. Biologia jako nauka

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej Dział I. Biologia nauka o życiu Temat 1. Biologia jako nauka

Bardziej szczegółowo

Poziom wymagań. ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra ocena celująca

Poziom wymagań. ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra ocena celująca I. Biologia jako nauka Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej na rok szkolny 2018/2019 Szkoła Podstawowa

Bardziej szczegółowo

KONKURS BIOLOGICZNY GIMNAZJUM ETAP I JEDNOŚĆ I RÓŻNORODNOŚĆ ORGANIZMÓW. WIADOMOŚCI:

KONKURS BIOLOGICZNY GIMNAZJUM ETAP I JEDNOŚĆ I RÓŻNORODNOŚĆ ORGANIZMÓW. WIADOMOŚCI: KONKURS BIOLOGICZNY GIMNAZJUM ETAP I JEDNOŚĆ I RÓŻNORODNOŚĆ ORGANIZMÓW. WIADOMOŚCI: 1. Szczeble organizacji materii żywej (komórki, tkanki roślinne i zwierzęce, narządy i układy narządów). 2. Budowa chemiczna

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej Temat 1. Biologia jako nauka Uczeń: wskazuje biologię jako

Bardziej szczegółowo

Przedmiotowe zasady oceniania wymagania na poszczególne oceny szkolne Klasa 8

Przedmiotowe zasady oceniania wymagania na poszczególne oceny szkolne Klasa 8 Przedmiotowe zasady oceniania wymagania na poszczególne oceny szkolne Klasa 8 NR I TEMAT DZIAŁ 1. PODSTAWY DZIEDZICZENIA CECH 1. Budowa i znaczenie DNA wskazuje miejsce w komórce, w którym znajduje się

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy III gimnazjum.

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy III gimnazjum. Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy III gimnazjum. I. Znajomość różnorodności biologicznej i podstawowych procesów biologicznych. opisuje, porządkuje i rozpoznaje organizmy, wyjaśnia zjawiska i procesy

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA EDUKACYJNE NIEZBĘDNE DO UZYSKANIA POSZCZEGO LNYCH S RO DROCZNYCH I ROCZNYCH OCEN Z BIOLOGII W KLASIE V

WYMAGANIA EDUKACYJNE NIEZBĘDNE DO UZYSKANIA POSZCZEGO LNYCH S RO DROCZNYCH I ROCZNYCH OCEN Z BIOLOGII W KLASIE V 24 WYMAGANIA EDUKACYJNE NIEZBĘDNE DO UZYSKANIA POSZCZEGO LNYCH S RO DROCZNYCH I ROCZNYCH OCEN Z BIOLOGII W KLASIE V Dział I. Biologia nauka o życiu Temat 1. Biologia jako nauka 2. Jak poznawać biologię?

Bardziej szczegółowo

Poziom wymagań. ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra ocena celująca

Poziom wymagań. ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra ocena celująca Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej w roku szkolnym 2019/2020 oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej I. Biologia jako nauka 1. Biologia

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z BIOLOGII DLA KLASY 8 SZKOŁY PODSTAWOWEJ

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z BIOLOGII DLA KLASY 8 SZKOŁY PODSTAWOWEJ WYMAGANIA EDUKACYJNE Z BIOLOGII DLA KLASY 8 SZKOŁY PODSTAWOWEJ Ocena dopuszczająca II. III. określa zakres badań genetyki wyjaśnia, że podobieństwo dziecka do rodziców jest wynikiem dziedziczenia cech

Bardziej szczegółowo

Poziom wymagań. ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra ocena celująca. I. Genetyka

Poziom wymagań. ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra ocena celująca. I. Genetyka Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej Poziom wymagań ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena

Bardziej szczegółowo

Przedmiot: Biologia (klasa ósma)

Przedmiot: Biologia (klasa ósma) Przedmiot: Biologia (klasa ósma) Wymagania programowe na poszczególne oceny przygotowane na podstawie treści zawartych w podstawie programowej, programie nauczania oraz podręczniku dla klasy ósmej szkoły

Bardziej szczegółowo

Uczenie się biologii wymaga dobrej organizacji pracy Sposoby odżywiania się organizmów

Uczenie się biologii wymaga dobrej organizacji pracy Sposoby odżywiania się organizmów Temat Uczenie się biologii wymaga dobrej organizacji pracy Sposoby odżywiania się Sposoby oddychania Sposoby rozmnażania się Bakterie a wirusy Protisty Glony przedstawiciele trzech królestw Wymagania na

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne dla klas 8

Wymagania edukacyjne dla klas 8 Wymagania edukacyjne dla klas 8 Dział Genetyka Wymagania podstawowe (+) Uczeń: - określa zakres badań genetyki - wyjaśnia, że podobieństwo dziecka do rodziców jest wynikiem dziedziczenia cech - rozróżnia

Bardziej szczegółowo