Dr Dawid Garstecki Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu
|
|
- Halina Domańska
- 6 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Dr Dawid Garstecki Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu dawid.garstecki@ue.poznan.pl ZASTOSOWANIE TRÓJKĄTA PASCALA W METODZIE OPCJI RZECZYWISTYCH Streszczenie: XX wiek obfitował w wiele ciekawych ekonomicznych wydarzeń, sporów (np. Hayek kontra Keynes) i teorii, które po dziś dzień są podstawą prowadzenia badań, jak też i nauczania na studiach. Jedną z teorii, która współcześnie znajduje zastosowanie i jest przedmiotem licznych rozwań i opracowań naukowych jest teoria opcji rzeczywistych. Celem głównym artykułu jest przedstawienie zastosowania trójkąta Pascala w metodzie opcji rzeczywistych. W artykule podkreślono dualizm opcji rzeczywistych, które mogą być stosowane jako metoda budżetowania kapitałowego lub wyceny przedsiębiorstwa. Konstrukcja artykułu wynika z zastosowania metody dedukcji i metody historycznej. Słowa kluczowe: Trójkąt Pascala, opcje rzeczywiste, budżetowanie kapitałowe, wycena przedsiębiorstwa. Klasyfikacja JEL: M40, M4. PASCAL S TRIANGLE APPLICATION IN REAL OPTIONS METHOD Abstract: Past century teemed with many economical events, disputes (i.e. Hayek versus Keynes) and theories, which are the fundamentals of research and academic lessons to this day. One of them is real options method, which is broadly applied and still a theme of many scientific papers. The aim of the article is to present Pascal s triangle application in real options method using two scientific methods deduction and historical. Key words: Pascal s triangle, real options, capital budgeting, company valuation. Wstęp Do lat 70. XX wieku ryzyko stanowiło czynnik degradujący wartość inwestycji i przedsiębiorstwa. Takie podejście do ryzyka dominowało tak w literaturze z dziedziny ekonomii, jak i w praktyce gospodarczej. Wraz z wprowadzeniem do teorii ekonomii pojęcia opcji rzeczywistych, a następnie opracowania metod ich wyceny, zmieniło się podejście do ryzyka w kontekście rentowności realizowanych inwestycji oraz wyceny przedsiębiorstwa. W modelu opcji rzeczywistych ryzyko stanowi nośnik wartości, a nie czynnik, który zmniejsza rentowności inwestycji lub wartość przedsiębiorstwa. Jednym z elementów, który odgrywa istotną rolę w wycenie metodą opcji rzeczywistych jest prawdopodobieństwo. W tym celu wykorzystuje się trójkąt Pascala, który stanowi ekwiwalent dwumianu Newtona i pozwala na określenie prawdopodobieństwa osiągnięcia danej wartości w czasie. Jednak wykorzystanie trójkąta Pascala jest różne, w zależności od tego czy opcje rzeczywiste wykorzystywane są jako narzędzie budżetowania kapitałowego, czy jako metoda wyceny przedsiębiorstwa. Celem głównym artykułu jest przedstawienie dualnego wykorzystania trójkąta Pascala w metodzie opcji rzeczywistych. Realizację celu głównego wspomagają cele szczegółowe, odzwierciedlone w odrębnych częściach opracowania. Część pierwszą poświęcono charakterystyce opcji rzeczywistych, zarówno jako metody budżetowania kapitałowego, jak i
2 metody wyceny przedsiębiorstwa. W drugiej części opracowania przedstawiono istotę i znaczenie paradygmatu w nauce na gruncie filozofii nauki T.S.Kuhna oraz dokonano argumentacji na rzecz ugruntowania paradygmatu opcji rzeczywistych. Z kolei trzecia część artykułu to charakterystyka trójkąta Pascala, w szczególności zwrócenie uwagi na te elementy, które są niezbędne do zrozumienia znaczenia trójkąta Pascala w wycenie metodą opcji rzeczywistych. W artykule wykorzystano dwie metody badawcze metodą historyczną oraz metodę dedukcji.. Charakterystyka opcji rzeczywistych Współcześnie opcje rzeczywiste wykorzystywane są w dwóch obszarach jako narzędzie budżetowania kapitałowego oraz jako metoda wyceny przedsiębiorstwa. Ze względu na ograniczoną objętość artykułu oraz jego ukierunkowanie na przedstawienie zastosowania Trójkąta Pascala w metodzie opcji rzeczywistych, zostaną jedynie przedstawione najistotniejsze informacje charakteryzujące opcje rzeczywiste w wymienionych dwóch obszarach. Opcje rzeczywiste definiuje się w literaturze z dziedziny ekonomii w sposób jednorodny, jako prawo do podjęcia decyzji w przyszłości odnośnie inwestycji rzeczowej [Brach 2003, s.; Broyles 2007, s.]. P.Żarczyński określa opcje rzeczywiste zbiorem racjonalnych wariantów działania w warunkach skrajnej niepewności [Żarczyński 2008, s.359]. Tak więc opcja to prawo, ale nie obowiązek podjęcia określonej decyzji w zakresie inwestycji rzeczowej. Występuje znaczny homoformizm między opcjami finansowymi a rzeczowymi, co przedstawiono w tabeli. Tabela. Podobieństwo opcji finansowych i rzeczowych Zmienna Opcje finansowe Opcje rzeczywiste K Cena wykonania Nakłady inwestycyjne S Cena rynkowa Wartość bieżąca przyszłych przepływów pieniężnych t Czas do wygaśnięcia Czas trwania opcji σ 2 Zmienność stóp zwrotu Zmienność przepływów pieniężnych r Stopa zwrotu wolna od ryzyka Stopa zwrotu wolna od ryzyka Źródło: [Brach 2003, s.43]. W metodzie opcji rzeczywistych ryzyko jest szansą, a nie zagrożeniem dla realizowanej inwestycji. Wynika to z faktu, że zgodnie z istotą opcji jej posiadacz, czyli przedsiębiorstwo realizujące projekt inwestycyjny, może podjąć określone decyzje związane z realizacją projektu w relacji do napływających informacji. Aktywowanie opcji zależy wyłącznie od umiejętności, doświadczenia i kompetencji menedżerów zarządzających projektem inwestycyjnym. Jak podkreśla A.Kozarkiewicz-Chlebowska rozwój opcji rzeczowych jest związany z koniecznością uwzględnienia w rachunku opłacalności projektów możliwości dostosowywania się do zmiennych warunków rynkowych [Kozarkiewicz- Chlebowska 2004, s.377]. Dlatego często określa się metodę opcji rzeczywistych jako wycenę elastyczności decyzyjnej, a otrzymaną rentowność projektu przy uwzględnieniu wartości opcji rzeczywistej jako rozszerzone NPV (z ang. Expanded NPV): ENPV = NPV + ROV () 2
3 gdzie: NPV wartość bieżąca netto (z ang. Net Present Value), ENPV rozszerzona wartość bieżąca netto (z ang. Expanded Net Present Value), ROV wartość opcji rzeczywistej (z ang. Real Options Value). Opcje rzeczywiste są wyrazem aktywnego podejścia do realizowanego projektu inwestycyjnego, w przeciwieństwie do pasywnego (statycznego) podejścia tradycyjnego. W metodzie opcji rzeczywistych ryzyko jest nośnikiem wartości inwestycji, ale nie we wszystkich inwestycjach opcje rzeczywiste będą generowały wartość dodaną. Wykorzystanie opcji rzeczowych jest uzasadnione szczególnie w przypadku inwestycji realizowanych etapami, ryzykownych o znaczeniu strategicznym lub kładących nacisk na tworzenie warunków do wzrostu niż na wartość aktualnych przepływów pieniężnych [Rudny 2009, s.03]. Odzwierciedleniem różnych źródeł niepewności i możliwości menedżerów w zakresie podjęcia określonej decyzji w zakresie realizowanego projektu inwestycyjnego są różne rodzaje opcji rzeczywistych, w tym: rezygnacji, zmiany skali działalności, czekania, przełączenia lub wzrostu [Mizerka 2005, s.62-68]. Opcje rzeczywiste mogą być wyceniane w czasie ciągłym lub w czasie dyskretnym [Rudny 2009, s.28]. W związku z ograniczeniami modelu Blacka-Scholesa (wycena w czasie ciągłym) 2 i nielicznych rodzajach opcji rzeczywistych, dla których można stosować tę metodę wyceny, najczęściej wykorzystywana jest wycena w czasie dyskretnym 3, czyli model drzewa dwumianowego (multiplikatywnego). W modelu dwumianowym zakłada się, że wartość aktywa bazowego (czyli zdyskontowanych przepływów pieniężnych) S 0 może wzrosnąć o wskaźnik u 4 lub spaść o wskaźnik d 5. W celu ustaleniu wartości opcji wynikającej z relizowanej inwestycji stosuje się indukcję wsteczną, w celu wbudowania w drzewo opcji rzeczywistej przy wykorzystaniu prawdopodobieństwa arbitrażowego p 6 dla wzrostu wartości oraz -p dla spadku wartości. Indukcja wsteczna pozwala na obliczenie wartości drzewa w każdym węźle V n 7. Na schemacie przedstawiono przykładowe drzewo dwumianowe dla okresu t=3. Z kolei w obszarze wyceny przedsiębiorstwa model opcji rzeczywistych umożliwia wyznaczenie wartości bieżącej kapitału własnego jako wartość opcji zakupu w chwili t 0 oparte na rozkładzie wartości przedsiębiorstwa w przyszłości i na jej podstawie przy zakładanym poziomie długu (D) w przyszłości dokonuje się obliczenia wartości opcji kupna, czyli wartości kapitału własnego (E). Kluczowym elementem wyceny opartej na modelu opcji jest wyznaczenie wartości w przyszłości przy wykorzystaniu stochastycznego procesu zmian wartości odzwierciedlonego wielkością zmienności (σ) [Krysiak 20, s.398]. Zatem podobnie jak w obszarze budżetowania kapitałowego nośnikiem wartości przedsiębiorstwa Przez podejście tradycyjne autor określa metody proste i dyskontowe budżetowania kapitałowego. 2 Szerzej o tych ograniczeniach oraz wycenie w czasie ciągłym w [Żarczyński 2008, s.364]. 3 Więcej o wycenie w czasie dyskretnym w [Krysiak 20] p =!!"#!!!!! 7 Vn = p V + + ( p) V e rdt 3
4 jest ryzyko, mierzone odchyleniem standardowym σ. Proces zmian wartości przedsiębiorstwa zgodnie z modelem stochastycznym oznacza, że na wartość przedsiębiorstwa wpływa: trend oraz składnik losowy. Schemat. Drzewo dwumianowe Źródło: [Kodukula, Papudesu 2006, s.70] Wartość przedsiębiorstwa w modelu opcji rzeczywistych z matematycznego punktu widzenia przyjmuje następującą postać [Krysiak 20, s.408]: V t = V 0 e µt e σε t (2) gdzie: V wartość przedsiębiorstwa; µ trend (systematyczny wzrost wartości); σ zmienność wartości (odchylenie standardowe); t czas; ε czynnik losowy (zmienna losowa z przedziału (-;) według standaryzowanego rozkładu normalnego N(0,). Przy wycenie przedsiębiorstwa, podobnie jak na gruncie budżetowania kapitałowego, w modelu dwumianowym wzrost wartości wynosi, a spadek. Natomiast niezależnie od składnika losowego, wartość przedsiębiorstwa rośnie o stopę µ (w praktyce odzierciedlonej stopę oprocentowania papierów wartościowych wolnych od ryzyka). 2. Opcje rzeczywiste ewolucja czy rewolucja? Odróżnienie ewolucji od rewolucji w naukach społecznych jest niezwykle trudne. Wskazówki w tym zakresie przedstawił T.S. Kuhn w Strukturze rewolucji naukowych, określając czynniki, które wpływają na to, że dana nauka przechodzi rewolucję i podlega innemu spojrzeniu na badany obiekt w ramach nowego paradygmatu. Przez paradygmat T.S. Kuhn określa powszechnie uznawane osiągnięcia naukowe, które w pewnym czasie dostarczają społeczności uczonych modelowych problemów i rozwiązań [Kuhn 2009, s.0]. Badania prowadzone na gruncie paradygmatu T.S.Kuhn określa mianem nauki normalnej. W ramach nauki normalnej społeczność naukowa dąży do pogłębienia i wyjaśnienia wiedzy w ramach, które paradygmat zakreśla. Nowy paradygmat uzyskuje wiodący status ponieważ dostarcza naukowcom lepszych narzędzi do rozwiązywania bieżących problemów badawczych, niż poprzedni paradygmat. O pojawieniu 4
5 się nowego paradygmatu świadczą dwa fakty. Pierwszym jest możliwość wyjaśnienia za jego pomocą zjawisk, które na gruncie obowiązującego paradygmatu miały charakter anomalii. T.S.Kuhn jest zdania, że anomalie na gruncie nowego paradygmatu wydadzą się czymś w rodzaju tautologii, opisami zdającymi sprawę z czegoś, co w żadnym razie nie może istnieć inaczej [Kuhn 2009, s.43]. Drugim jest fakt zaakceptowania nowego paradygmatu przez społeczność naukową, skutkiem czego kierując się nowym paradygmatem, uczeni stosują nowe przyrządy i widzą nowe obszary rzeczywistości [Kuhn 2009, s.95]. Opcje rzeczywiste można określić mianem nowego paradygmatu ponieważ to, co na gruncie metod tradycyjnych jest anomalią, na gruncie opcji rzeczywistych stanowi naukę normalną. Według W. Maeseneire istniało niezadowolenie menedżerów oraz naukowców w obszarze budżetowania kapitałowego przy wykorzystaniu tradycyjnych metod oceny opłacalności inwestycji [De Maeseneire 2006, s.6]. Wymienia się następujące wady metod tradycyjnych, które zdaniem autora artykułu świadczą o anomalii: statyczny charakter tradycyjne metody nie uwzględniają możliwości podjęcia przez menedżerów jakiejkolwiek decyzji w trakcie trwania projektu [Scialdone 2007, s.40]; niemożność podjęcia na ich podstawie decyzji strategicznych [Mun 202]; potrzeba korygowania wartości statycznych mierników (głównie NPV) o wartość elastyczności [Vollert 2003, s.3]; niemożność uwzględnienia wpływu realizowanego projektu na przyszłe możliwości decyzyjne oraz zbyt duże uzależnienie rentowności projektu od poziomu stopy dyskontowej [Żarczyński 2008, s.358]. Coraz częściej pojawiają się wprost stanowiska badaczy o randze metody opcji rzeczywistych jako paradygmatu budżetowania kapitałowego. Sformułowania takie można odnaleźć w pracach T.Grossman i J.L.Livingstone [Grossman, Livingstone 2009], T.Copeland i V.Antikarova [Brach 2003, s.9] czy A.Vollerta [Vollert 2003, s.42]. Powyższe akapity dowodą tezy autora, że opcje rzeczywiste mogą być uznane jako paradygmat budżetowania kapitałowego, ponieważ eliminują anomalie pojawiające się na gruncie metod tradycyjnych. Zdaniem autora opracowania opcje rzeczywiste można także określić mianem paradygmatu wyceny przedsiębiorstw. Specyfika niektórych branż i sektorów sprawia, że metody majątkowe, dochodowe i porównawcze wyceny przedsiębiorstw nie zawsze odzwierciedlają rzeczywistą ich wartość. Przykładem może być sektor aplikacji mobilnych, którego przedsiębiorstwa posiadają w strukturze aktywów większość wartości niematerialnych i prawnych, aniżeli tradycyjnych rzeczowych aktywów, co niewątpliwie utrudnia wycenę tych podmiotów tradycyjnymi metodami. Podobnie uważa W.Rudny pisząc, że problem ten dotyczy inwestycji w technologie informatyczne oraz przedsiębiorstw innowacyjnych na wczesnym etapie rozwoju, tzw. start-upów [Rudny 2009, s.53 i 60]. Tego typu podmioty charakteryzuje duża niepewność związana z perspektywami rozwoju, rozłożenie procesu inwestycyjnego na szereg faz, nieregularność strumieni pieniężnych, niskie przychody, brak zysków w początkowym okresie funkcjonowania [Rudny 2009, s.6]. Jednak bardzo duże ryzyko charakteryzujące przedsiębiorstwa z niektórych sektorów, w tym aplikacji mobilnych, dla niektórych podmiotów stanowi nośnik wartości. W modelu opcji rzeczywistych co udowodniono już we wcześniejszych fragmentach opracowania wycena 5
6 metodą opcji rzeczywistych może wpłynąć na urealnienie wyceny tych podmiotów, właśnie dzięki temu, że ryzyko działalności jest znaczne Istota trójkąta Pascala Trójkąt Pascala wziął swoją nazwę od francuskiego matematyka Blaise a Pascala 9, który w 654 roku przedstawił trójkąt zgodnie ze schematem 2. W rzędach zerowych trójkąta Pascala są jedności. Każda kolejna wartość w pozostałych rzędach trójkąta jest sumą wcześniejszych. Trójkąt Pascala pozwala na łatwiejsze obliczenie dwumianu Newtona, opisanego przez wzór: (a+b) n (3) Schemat 2. Trójkąt Pascala (a+b) 0 (a+b) (a+b) 2 (a+b) 3 (a+b) 4 (a+b) 5 (a+b) 6 (a+b) 7 (a+b) 8 Źródło: Opracowanie własne. Podając dla przykładu, (a+b) 3 można zapisać następująco: a 3 + 3a 2 b + 3ab 2 + b 3. W trzecim wierszu w trójkącie Pascala znajdują się właśnie liczby, 3, 3 i. Warto także zaznaczyć, że w pierwszym rzędzie trójkąta są liczby naturalne, tj., 2, 3, 4, 5 itd., a w drugim liczby trójkątne, tj., 3, 6, 0 itd. Symbol Newtona, czyli kombinacja k-elementów ze zbioru n-elementowego przyjmuje następującą postać:! n # $ " k% & n! = (4) k!(n k)! gdzie: n,k to liczby ze zbioru liczb naturalnych, k 0, k n. Przykładowo kombinacja 5 osób z liczby 7 osób w grupie wynosi 2, co wynika z następujących obliczeń: 8 Określenie czynników wpływających na to, że tylko nieliczne przedsiębiorstwa z sektora aplikacji mobilnych przeżywają okres pięciu lat i odnoszą sukces zdobywając pozycję strategiczną (teoretycznie wycena metodą opcji rzeczywistych zwiększa wartość każdego przedsiębiorstwa z danego sektora) będzie przedmiotem odrębnych publikacji. 9 Spotkać można także dowody na to, że podobne analizy prowadzone były już wcześniej, np. przez O.Khayyamay [Pickover 2009, s.46]. 6
7 ! 7 # $ " 5% & 7! ( ) (6 7) = = = 5!(7 5)! ( ) ( 2) ( ) ( 2) = = 2 Taki sam wynik można uzyskać odczytując wartości z trójkąta Pascala. W tym celu należy znaleźć kombinację k elementową ze zbioru n-elementowego i wybrać liczbę stojącą na k tym miejscu (licząc od k=0) w n tym wierszu. Piąta liczba w siódmym wierszu Trójkąta Pascala jest równa 2. Przedstawiono syntetycznie znaczenie trójkąta Pascala, co pozwoli w dalszej części opracowania ukazać jego znaczenie w metodzie opcji rzeczywistych. 4. Zastosowanie Trójkąta Pascala w metodzie opcji rzeczywistych W obszarze budżetowania kapitałowego przy wykorzystaniu metody opcji rzeczywistych trójkąt Pascala pełni funkcję intepretacyjną otrzymanych informacji pozwala odpowiedzieć na pytanie jakie jest prawdopodobieństwo osiągnięcia wartości inwestycji w danym węźle drzewa dwumianowego. Może zatem pełnić rolę wspomagającą w podejmowaniu decyzji o realizacji lub skali realizacji danego projektu inwestycyjnego. Poniższy schemat posłuży do analizy zastosowania trójkąta Pascala w odniesieniu do rentowności inwestycji wyznaczonej za pomocą drzewa dwumianowego dla okresu analizy t=2 lata. Schemat 3. Przykład analizy drzewa dwumianowego dla t=2 Drzewo dwumianowe Trójkąt Pascala % % % Źródło: Opracowanie własne. Na podstawie informacji zamieszczonych na schemacie 3 można wnioskować, że z prawdopodobieństwem 50% wartość inwestycji będzie równa 200 j.p. Z kolei prawdopodobieństwo, że wartość inwestycji wyniesie 300 j.p. lub 50 j.p. wynosi 25%. Te informacje mogą okazać się przydatne menedżerom w procesie podejmowania decyzji inwestycyjnej. W obszarze wyceny przedsiębiorstwa metodą opcji rzeczywistych trójkąt Pascala nie tylko informuje o prawdopodobieństwie uzyskania określonej wartości w n węźle, ale ma wpływ na wartość przedsiębiorstwa i jest elementem metodologicznym wyceny. Procedurę 7
8 wyceny przedsiębiorstwa metodą opcji rzeczywistych można przedstawić w sposób ogólny jako iloczyn: wartości drzewa dwumianowego zmian wartości aktywa bazowego (przepływów pieniężnych); liczby ścieżek w trójkącie Pascala oraz wartość prawdopodobieństwa 0 osiągnięcia wartości w n drzewie na jednej ścieżce. Poniższy schemat posłuży do analizy zastosowania trójkąta Pascala w odniesieniu do wyceny przedsiębiorstwa za pomocą drzewa dwumianowego dla okresu analizy t=2 lata. Schemat 4. Przykład analizy drzewa dwumianowego dla t=2 Drzewo dwumianowe 0 2 Trójkąt Pascala Prawdopodobieństwo p = 0,58 -p = 0, , ,58 0,42 0, ,8 Źródło: Opracowanie własne. Na podstawie informacji zawartych w schemacie 3 można stwierdzić, że: prawdopodobieństwo uzyskania wartości 300 po drugim roku wynosi 33%, prawdopodobieństwo uzyskania wartości 200 po drugim roku wynosi 48%, prawdopodobieństwo uzyskania wartości 50 po drugim roku wynosi 8%. Dokonując wyceny przedsiębiorstwa modelem opcji rzeczywistych należy dokonać przemnożenia wartości wynikających z drzewa dwumianowego (zbudowanego za pomocą współczynników u i d), prawdopodobieństwa arbitrażowego p i -p oraz wartości z trójkąta Pascala. Następnie otrzymaną wartość należy zdyskontować stopą dyskontową wacc (jeśli przedsiębiorstwa korzysta z finansowania zewnętrznego) lub stopą CAPM lub kosztem kapitału własnego wyznaczonym w oparciu o inną formułę (gdy przedsiębiorstwa nie korzysta z zewnętrznych źródeł finansowania). 5. Podsumowanie Opcje rzeczywiste coraz częściej są określane przez społeczność naukową mianem paradygmatu, tak na gruncie budżetowania kapitałowego, jak i wyceny przedsiębiorstwa. Status paradygmatu wydaje się uzasadniony, bowiem metoda opcji rzeczywistych pozwala 0 Zastosowanie ma przedstawiony już wcześniej wzór na prawodpobieństwo arbitrażowe p i -p. 8
9 spojrzeć na ryzyko jako nośnik wartości inwestycji lub przedsiębiorstwa, a nie jako czynnik obniżający wartość. W rozumieniu filozofii T.S.Kuhna jest to z pewnością rewolucja na gruncie tradycyjnych metod, ale już na gruncie metody opcji rzeczywistych stanowi to naukę normalną. Niniejszy artykuł wpisuje się w naukę normalną na gruncie paradygmatu opcji rzeczywistych. Pojęcie nauki normalnej jest bardzo obszerne. Mogą to być badania prowadzone w związku z dostosowaniem i sprawdzeniem metody w nowych sytuacjach lub w odniesieniu do nowych sektorów (jak na przykład sektor aplikacji mobilnych). Mogą to być także badania pogłębiające lub objaśniające poszczególne elementy danej metody. W artykule przedstawiono zastosowanie trójkąta Pascala w metodzie opcji rzeczywistych, co lokuje opracowanie w ramach drugiego nurtu badań nauki normalnej. W rozważaniach podkreślono różne zastosowanie trójkąta Pascala w zależności od przeznaczenia metody opcji rzeczywistych. Podczas gdy pełni on jedynie funkcję informacyjną na gruncie budżetowania kapitałowego, tak na gruncie wyceny przedsiębiorstwa jest elementem metodologicznym wyceny. W artykule zasygnalizowano także przyszłe kierunki badań w rozumieniu nauki normalnej zgodnie z filozofią T.S.Kuhna. Zdaniem autora opracowania głównym kierunkiem pogłębionych badań powinno być zbadanie, zweryfikowanie i opublikowanie wyników zastosowania metody opcji rzeczywistych do wyceny przedsiębiorstw, w których dominującą strukturą aktywów są wartości niematerialne i prawne (przedsiębiorstwa z sektora aplikacji mobilnych). Bibliografia Brach, M.A., 2003, Real Options in Practice, John Wiley & Sons, Hoboken, New Jersey, Broyles, J., 2007, Financial Management and Real Options, John Wiley & Sons, Chichester, Grossman, T., Livingstone, J.L., 2009, The Portable MBA in Finance and Accounting, 4th Edition, John Wiley & Sons, Hoboken, New Jersey, Kozarkiewicz-Chlebowska, A., 2004, Analiza i wycena opcji rezygnacji przykłady zastosowań w przemyśle naftowym, [w:] W.Pluta (red.), Zarządzanie finansami firm teoria i praktyka, Tom, Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej im. Oskara Langego we Wrocławiu, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej im. Oskara Langego we Wrocławiu, Wrocław, Kuhn, T.S., 2009, Struktura rewolucji naukowych, Wydawnictwo Aletheia, Warszawa, De Maeseneire, W., 2006, The Real Options Approach to Strategic Capital Budgetting and Company Valuation, Larcier, Gent, Kodukula, P., Papudesu, Ch., 2006, Project Valuation Using Real Options: A Practitioner's Guide, J. Ross Publishing, Fort Lauderdale, Florida, Krysiak, Z., 20, Wycena przedsiębiorstwa w modelu opcji rzeczywistych [w:] Wycena przedsiębiorstwa. Od teorii do praktyki, Panfil, M., Szablewski, A. (red.), Poltext, Warszawa, Mizerka, J., 2005, Opcje rzeczywiste w finansowej ocenie efektywności inwestycji, Prace Habilitacyjne 20, Akademia Ekonomiczna w Poznaniu, Poznań, Mun, J., 202, Real Options Analysis: Tools and Techniques for Valuing Strategic Investments and Decisions, John Wiley & Sons, Hoboken, New Jersey, Pickover, C.A., 2009, The Math Book : From Pythagoras to the 57th Dimension, 250 Milestones in the History of Mathematics, Sterling Publishing Company, NY, 9
10 Rudny, W., 2009, Opcje rzeczowe w procesie tworzenia wartości przedsiębiorstwa, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Katowicach, Katowice, Scialdone, P., 2007, Valuing Managerial Flexibility: Challenges and Opportunities of the Real Option Approach in Practice, Cuvillier Verlag, Gottingen, Vollert, A. (2003), A Stochastic Control Framework for Real Options in Strategic Valuation, Springer, Berlin. 0
Wykorzystanie opcji rzeczywistych jako metody budżetowania kapitałowego przegląd wybranych badań
Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia nr 2/2016 (80), cz. 1 DOI: 10.18276/frfu.2016.2.80/1-03 s. 21 29 Wykorzystanie opcji rzeczywistych jako metody budżetowania kapitałowego przegląd wybranych badań
Bardziej szczegółowoZarządzanie projektami. Zarządzanie ryzykiem projektu
Zarządzanie projektami Zarządzanie ryzykiem projektu Warunki podejmowania decyzji Pewność Niepewność Ryzyko 2 Jak można zdefiniować ryzyko? Autor S.T. Regan A.H. Willet Definicja Prawdopodobieństwo straty
Bardziej szczegółowoSłowa kluczowe: zarządzanie wartością, analiza scenariuszy, przepływy pieniężne.
Zarządzanie wartością i ryzykiem w organizacjach: non-profit, instytucji finansowej działającej w sektorze spółdzielczym oraz przedsiębiorstwa produkcyjnego z branży budowniczej. K. Śledź, O. Troska, A.
Bardziej szczegółowoOPCYJNE BUDŻETOWANIE KAPITAŁOWE NARZĘDZIEM SPOŁECZNEJ ODPOWIEDZIALNOŚCI PRZEDSIĘBIORSTW
STUDIA OECONOMICA POSNANIENSIA 2015, vol. 3, no. 1 Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu, Wydział Zarządzania, Katedra Rachunkowości dawid.garstecki@ue.poznan.pl OPCYJNE BUDŻETOWANIE KAPITAŁOWE NARZĘDZIEM
Bardziej szczegółowoWykorzystanie opcji rzeczywistych
RYNEK FINANSOWANIA NIERUCHOMOŚCI Wykorzystanie opcji rzeczywistych do modelowania wartości nieruchomości Metodologia opcji rzeczywistych jest prostą metodą do szacowania wartości nieruchomości w przyszłości.
Bardziej szczegółowoMetody niedyskontowe. Metody dyskontowe
Metody oceny projektów inwestycyjnych TEORIA DECYZJE DŁUGOOKRESOWE Budżetowanie kapitałów to proces, który ma za zadanie określenie potrzeb inwestycyjnych przedsiębiorstwa. Jest to proces identyfikacji
Bardziej szczegółowoZarządzanie wartością przedsiębiorstw na przykładzie przedsiębiorstw z branży papierniczej
Magdalena Mordasewicz (Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu) Katarzyna Madej (Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu) Milena Wierzyk (Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu) Zarządzanie wartością przedsiębiorstw
Bardziej szczegółowoFinanse i rachunkowość. Alina Dyduch, Maria Sierpińska, Zofia Wilimowska
Finanse i rachunkowość. Alina Dyduch, Maria Sierpińska, Zofia Wilimowska Podręcznik obejmuje wykład finansów i rachunkowości dla inżynierów. Zostały w nim omówione m.in. rachunkowość jako system informacyjny
Bardziej szczegółowoOcena kondycji finansowej organizacji
Ocena kondycji finansowej organizacji 1 2 3 4 5 6 7 8 Analiza płynności Analiza rentowności Analiza zadłużenia Analiza sprawności działania Analiza majątku i źródeł finansowania Ocena efektywności projektów
Bardziej szczegółowoDWUKROTNA SYMULACJA MONTE CARLO JAKO METODA ANALIZY RYZYKA NA PRZYKŁADZIE WYCENY OPCJI PRZEŁĄCZANIA FUNKCJI UŻYTKOWEJ NIERUCHOMOŚCI
DWUKROTNA SYMULACJA MONTE CARLO JAKO METODA ANALIZY RYZYKA NA PRZYKŁADZIE WYCENY OPCJI PRZEŁĄCZANIA FUNKCJI UŻYTKOWEJ NIERUCHOMOŚCI mgr Marcin Pawlak Katedra Inwestycji i Wyceny Przedsiębiorstw Plan wystąpienia
Bardziej szczegółowoMetody zarządzania ryzykiem finansowym w projektach innowacyjnych przedsięwzięć symulacja Monte Carlo i opcje realne
Metody zarządzania ryzykiem finansowym w projektach innowacyjnych przedsięwzięć symulacja Monte Carlo i opcje realne dr Tomasz Krawczyk 1 Co to jest ryzyko? Ryzyko jest to potencjalny stopień zagrożenia
Bardziej szczegółowoSpecjalista do spraw tworzenia biznes planów. Ocena projektów inwestycyjnych oraz wycena projektów inwestycyjnych
Specjalista do spraw tworzenia biznes planów CEL GŁÓWNY: Ocena projektów inwestycyjnych oraz wycena projektów inwestycyjnych Zdobycie umiejętności w zakresie oceny projektów inwestycyjnych dla potrzeb
Bardziej szczegółowoPLANOWANIE I OCENA PRZEDSIĘWZIĘĆ INWESTYCYJNYCH
Mariusz Próchniak Katedra Ekonomii II, SGH PLANOWANIE I OCENA PRZEDSIĘWZIĘĆ INWESTYCYJNYCH Ekonomia menedżerska 1 2 Wartość przyszła (FV future value) r roczna stopa procentowa B kwota pieniędzy, którą
Bardziej szczegółowoMETODY WYCENY EFEKTÓW PRAC BADAWCZO-ROZWOJOWYCH METHODS OF RESEARCH AND DEVELOPMENT WORK EFFECTS VALUATION
PRACE NAUKOWE UNIWERSYTETU EKONOMICZNEGO WE WROCŁAWIU RESEARCH PAPERS OF WROCŁAW UNIVERSITY OF ECONOMICS nr 390 2015 Rachunkowość polityka makroekonomiczna globalizacja ISSN 1899-3192 e-issn 2392-0041
Bardziej szczegółowoEquity free cash flow based approach to valuation of credit default option embedded in project finance
Equity free cash flow based approach to valuation of credit default option embedded in project finance dr Paweł Mielcarz, Akademia Leona Koźmińskiego dr Bolesław Kołodziejczyk Cushman & Wakefield Seminarium
Bardziej szczegółowoH. Sujka, Wroclaw University of Economics
H. Sujka, Wroclaw University of Economics Zarządzanie ryzykiem w tworzeniu wartości na przykładzie spółki z branży włókienniczej i tekstylnej Working paper Słowa kluczowe: Zarządzanie wartością i ryzykiem
Bardziej szczegółowoPODEJMOWANIE DECYZJI KIEROWNICZYCH W PROCESIE NEGOCJACJI BIZNESOWYCH. Autor: mgr inż. Viktoriia Gromova. Wrocław 2012 r.
PODEJMOWANIE DECYZJI KIEROWNICZYCH W PROCESIE NEGOCJACJI BIZNESOWYCH Autor: mgr inż. Viktoriia Gromova Wrocław 2012 r. PLAN PREZENTACJI WPROWADZENIE W TEMATYKĘ NEGOCJACJI BIZNESOWYCH PROBLEMATYKA PODEJMOWANIA
Bardziej szczegółowo1/ W oparciu o znajomość MSSF, które zostały zatwierdzone przez UE (dalej: MSR/MSSF): (Punktacja dot. pkt 1, razem: od 0 do 20 pkt)
II Etap Maj 2013 Zadanie 1 II Etap Maj 2013 1/ W oparciu o znajomość MSSF, które zostały zatwierdzone przez UE (dalej: MSR/MSSF): (Punktacja dot. pkt 1, razem: od 0 do 20 pkt) 1.1/podaj definicję składnika
Bardziej szczegółowoM. Drozdowski, Wroclaw University of Economics Planowanie przychodów ze sprzedaży na przykładzie przedsiębiorstwa z branży gastronomicznej (PKD 56).
M. Drozdowski, Wroclaw University of Economics Planowanie przychodów ze sprzedaży na przykładzie przedsiębiorstwa z branży gastronomicznej (PKD 56). Słowa kluczowe: prognoza przychodów ze sprzedaży, prognoza
Bardziej szczegółowoInwestycje jako kategoria ekonomiczna i finansowa
Inwestycje jako kategoria ekonomiczna i finansowa - brak jednoznacznej interpretacji terminu inwestycja - termin ten podlegał ewolucji. Obecnie rozróżnia się inwestycje jako kategorię ekonomiczną i jako
Bardziej szczegółowoRok akademicki: 2013/2014 Kod: ZZP ZF-n Punkty ECTS: 4. Kierunek: Zarządzanie Specjalność: Zarządzanie finansami
Nazwa modułu: Zarządzanie finansami przedsiębiorstw Rok akademicki: 2013/2014 Kod: ZZP-2-205-ZF-n Punkty ECTS: 4 Wydział: Zarządzania Kierunek: Zarządzanie Specjalność: Zarządzanie finansami Poziom studiów:
Bardziej szczegółowoZestawy zagadnień na egzamin magisterski dla kierunku EKONOMIA (studia II stopnia)
Zestawy zagadnień na egzamin magisterski dla kierunku EKONOMIA (studia II stopnia) Obowiązuje od 01.10.2014 Zgodnie z Zarządzeniem Rektora ZPSB w sprawie Regulaminu Procedur Dyplomowych, na egzaminie magisterskim
Bardziej szczegółowoMetody szacowania opłacalności projektów (metody statyczne, metody dynamiczne)
Metody szacowania opłacalności projektów (metody statyczne, metody dynamiczne) punkt 6 planu zajęć dr inż. Agata Klaus-Rosińska 1 OCENA EFEKTYWNOŚCI PROJEKTÓW INWESTYCYJNYCH 2 Wartość pieniądza w czasie
Bardziej szczegółowoZarządzanie ryzykiem w tworzeniu wartości na przykładzie przedsiębiorstwa z branży upraw rolnych
N.Niziołek Wroclaw Univeristy of Economics Zarządzanie ryzykiem w tworzeniu wartości na przykładzie przedsiębiorstwa z branży upraw rolnych JEL Classification: A10 Słowa kluczowe: Zarządzanie ryzykiem,
Bardziej szczegółowo4.1.Wprowadzenie i krótki opis planowanego przedsięwzięcia,
Biznesplan w praktyce zarządzania firmą. Autor: Aleksander Czapurko, Joanna Łukaszewicz Wstęp Rozdział 1 Pojęcie, funkcje i struktura biznesplanu Czym jest biznesplan? Funkcje biznesplanu w przedsiębiorstwie
Bardziej szczegółowoLiczenie efektów ekonomicznych i finansowych projektów drogowych na sieci dróg krajowych w najbliższej perspektywie UE, co się zmienia a co nie?
Liczenie efektów ekonomicznych i finansowych projektów drogowych na sieci dróg krajowych w najbliższej perspektywie UE, co się zmienia a co nie? Danuta Palonek dpalonek@gddkia.gov.pl Czym jest analiza
Bardziej szczegółowoWykład 1 Sprawy organizacyjne
Wykład 1 Sprawy organizacyjne 1 Zasady zaliczenia Prezentacja/projekt w grupach 5 osobowych. Każda osoba przygotowuje: samodzielnie analizę w excel, prezentację teoretyczną w grupie. Obecność na zajęciach
Bardziej szczegółowoćwiczenia 30 zaliczenie z oceną
Wydział: Zarządzanie i Finanse Nazwa kierunku kształcenia: Finanse i Rachunkowość Rodzaj przedmiotu: podstawowy Opiekun: dr Rafał Kusy Poziom studiów (I lub II stopnia): II stopnia Tryb studiów: Stacjonarne
Bardziej szczegółowoZarządzanie ryzykiem. Opracował: Dr inŝ. Tomasz Zieliński
Zarządzanie ryzykiem Opracował: Dr inŝ. Tomasz Zieliński I. OGÓLNE INFORMACJE O PRZEDMIOCIE Cel przedmiotu: Celem przedmiotu jest zaprezentowanie studentom podstawowych pojęć z zakresu ryzyka w działalności
Bardziej szczegółowoWycena opcji. Dr inż. Bożena Mielczarek
Wycena opcji Dr inż. Bożena Mielczarek Stock Price Wahania ceny akcji Cena jednostki podlega niewielkim wahaniom dziennym (miesięcznym) wykazując jednak stały trend wznoszący. Cena może się doraźnie obniżać,
Bardziej szczegółowoWSTĘP ZAŁOŻENIA DO PROJEKTU
UNIWERSYTET ZIELONOGÓRSKI WYDZIAŁ ZARZĄDZANIA Przykład analizy opłacalności przedsięwzięcia inwestycyjnego WSTĘP Teoria i praktyka wypracowały wiele metod oceny efektywności przedsięwzięć inwestycyjnych.
Bardziej szczegółowoSTOPA PROCENTOWA I STOPA ZWROTU
Piotr Cegielski, MAI, MRICS, CCIM STOPA PROCENTOWA I STOPA ZWROTU (Wybrane fragmenty artykułu opublikowanego w C.H. Beck Nieruchomości, numer 9 z 2011 r. Całość dostępna pod adresem internetowym: www.nieruchomosci.beck.pl)
Bardziej szczegółowoWycena przedsiębiorstw w MS Excel
Wycena przedsiębiorstw w MS Excel Piotr Kawala Co właściwie wyceniamy? Wyceniając firmę szacujemy zazwyczaj rynkową wartość kapitału własnego (wartość netto), W przypadku wyceny spółki akcyjnej szacujemy
Bardziej szczegółowoOCENA EFEKTYWNOŚCI INWESTYCJI. Jerzy T. Skrzypek
OCENA EFEKTYWNOŚCI INWESTYCJI Jerzy T. Skrzypek 1 2 3 4 5 6 7 8 Analiza płynności Analiza rentowności Analiza zadłużenia Analiza sprawności działania Analiza majątku i źródeł finansowania Ocena efektywności
Bardziej szczegółowoPOWOŁANIE ZAKŁADU POMIARU WARTOŚCI PRZEDSIĘBIORSTWA W INSTYTUCIE ZARZĄDZANIA WARTOŚCIĄ KOLEGIUM NAUK O PRZEDSIĘBIORSTWIE
Warszawa, 29 stycznia 2013 r. POWOŁANIE ZAKŁADU POMIARU WARTOŚCI PRZEDSIĘBIORSTWA W INSTYTUCIE ZARZĄDZANIA WARTOŚCIĄ KOLEGIUM NAUK O PRZEDSIĘBIORSTWIE Dyscyplina: ekonomia, finanse przedsiębiorstwa Obszary
Bardziej szczegółowoOCENA EFEKTYWNOŚCI PROJEKTU FARMY WIATROWEJ PRZY POMOCY MODELU DWUMIANOWEGO. dr Tomasz Łukaszewski mgr Wojciech Głoćko
OCENA EFEKTYWNOŚCI PROJEKTU FARMY WIATROWEJ PRZY POMOCY MODELU DWUMIANOWEGO dr Tomasz Łukaszewski mgr Wojciech Głoćko Agenda Projekt budowy farmy wiatrowej w Polsce Ocena efektywności projektu metodą NPV
Bardziej szczegółowoM. Dąbrowska. K. Grabowska. Wroclaw University of Economics
M. Dąbrowska K. Grabowska Wroclaw University of Economics Zarządzanie wartością przedsiębiorstwa na przykładzie przedsiębiorstw z branży produkującej napoje JEL Classification: A 10 Słowa kluczowe: Zarządzanie
Bardziej szczegółowoPodstawy zarządzania projektem. dr inż. Agata Klaus-Rosińska
Podstawy zarządzania projektem dr inż. Agata Klaus-Rosińska 1 Ocena efektywności projektów inwestycyjnych 2 Wartość pieniądza w czasie Wartość pieniądza w czasie ma decydujące znaczenie dla podejmowania
Bardziej szczegółowoPodstawowe finansowe wskaźniki KPI
Podstawowe finansowe wskaźniki KPI 1. Istota wskaźników KPI Według definicji - KPI (Key Performance Indicators) to kluczowe wskaźniki danej organizacji używane w procesie pomiaru osiągania jej celów. Zastosowanie
Bardziej szczegółowoAnaliza inwestycji i zarządzanie portfelem SPIS TREŚCI
Analiza inwestycji i zarządzanie portfelem Frank K. Reilly, Keith C. Brown SPIS TREŚCI TOM I Przedmowa do wydania polskiego Przedmowa do wydania amerykańskiego O autorach Ramy książki CZĘŚĆ I. INWESTYCJE
Bardziej szczegółowodr Danuta Czekaj
dr Danuta Czekaj dj.czekaj@gmail.com POLITYKA INWESTYCYJNA W HOTELARSTWIE PIH TiR_II_ST3_ZwHiG WYKŁAD_ E_LEARNING 2 GODZINY TEMAT Dynamiczne metody badania opłacalności inwestycji w hotelarstwie 08. 12.
Bardziej szczegółowoZarządzanie wartością przedsiębiorstwa
Zarządzanie wartością przedsiębiorstwa 3.3 Metody dochodowe Do wyceny przedsiębiorstwa stosuje się, obok metod majątkowych - metody dochodowe, często określane mianem metod zdyskontowanego dochodu ekonomicznego.
Bardziej szczegółowoZarządzanie projektem inwestycyjnym
Zarządzanie projektem inwestycyjnym Plan wykładu Jak oszacować opłacalność inwestycji? Jak oszacować zapotrzebowanie na finansowanie zewnętrzne? Etapy budżetowania inwestycji 1. Sformułowanie długofalowej
Bardziej szczegółowoRACHUNEK EFEKTYWNOŚCI INWESTYCJI METODY ZŁOŻONE DYNAMICZNE
RACHUNEK EFEKTYWNOŚCI INWESTYCJI METODY ZŁOŻONE DYNAMICZNE Projekt Nakłady inwestycyjne, pożyczka + WACC Prognoza przychodów i kosztów Prognoza rachunku wyników Prognoza przepływów finansowych Wskaźniki
Bardziej szczegółowoM. Wojtyła Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu
M. Wojtyła Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Zarządzanie ryzykiem w tworzeniu wartości na przykładzie przedsiębiorstwa z branży 35: Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną
Bardziej szczegółowoImię, nazwisko i tytuł/stopień KOORDYNATORA (-ÓW) kursu/przedmiotu zatwierdzającego protokoły w systemie USOS
SYLLABUS na rok akademicki 010/011 Tryb studiów Studia stacjonarne Kierunek studiów Ekonomia Poziom studiów Pierwszego stopnia Rok studiów/ semestr III/5 Specjalność Bez specjalności Kod katedry/zakładu
Bardziej szczegółowoZarządzanie wartością przedsiębiorstwa. na przykładzie przedsiębiorstwa. z branży budowlanej
K. Kordecka Uniwersytet Wrocławski we Wrocławiu Zarządzanie wartością przedsiębiorstwa na przykładzie przedsiębiorstwa z branży budowlanej Słowa klucz: Zarządzanie wartością i ryzykiem przedsiębiorstwa,
Bardziej szczegółowoWycena klienta i aktywów niematerialnych
Wycena klienta i aktywów niematerialnych Istota wpływu klienta na wartość spółki Strategie marketingowe i zarządzanie nimi Metryki zorientowane na klienta Podatność i zmienność klientów Łączna wartość
Bardziej szczegółowoZarządzanie wartością i ryzykiem na przykładzie przedsiębiorstwa z branży budowlanej. K. Grochowska. Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu.
Zarządzanie wartością i ryzykiem na przykładzie przedsiębiorstwa z branży budowlanej. K. Grochowska Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu. Streszczenie: Raport ma na celu wskazanie możliwych wariantów rozwoju
Bardziej szczegółowoGłównym celem opracowania jest próba określenia znaczenia i wpływu struktury kapitału na działalność przedsiębiorstwa.
KAPITAŁ W PRZEDSIĘBIORSTWIE I JEGO STRUKTURA Autor: Jacek Grzywacz, Wstęp W opracowaniu przedstawiono kluczowe zagadnienia dotyczące możliwości pozyskiwania przez przedsiębiorstwo kapitału oraz zasad kształtowania
Bardziej szczegółowoInwestycje finansowe. Wycena obligacji. Stopa zwrotu z akcji. Ryzyko.
Inwestycje finansowe Wycena obligacji. Stopa zwrotu z akcji. yzyko. Inwestycje finansowe Instrumenty rynku pieniężnego (np. bony skarbowe). Instrumenty rynku walutowego. Obligacje. Akcje. Instrumenty pochodne.
Bardziej szczegółowoASM 603 + ASM 604 + ASM 605: Finansowanie i wycena nieruchomości jako inwestycji cz. 1-3
ASM 603 + ASM 604 + ASM 605: Finansowanie i wycena nieruchomości jako inwestycji cz. 1-3 Szczegółowy program kursu ASM 603: Finansowanie i wycena nieruchomości jako inwestycji cz. 1 1. Zagadnienia ekonomiczne
Bardziej szczegółowoMetody oceny efektywności inwestycji rzeczowych
I Metody oceny efektywności inwestycji rzeczowych Efektywność inwestycji rzeczowych Inwestycje - aktywa nabyte w celu osiągnięcia korzyści ekonomicznych z przyrostu wartości tych aktywów. Efektywność inwestycji
Bardziej szczegółowoWycena opcji rzeczywistych zgodnie z teorią perspektywy
mgr Marek Jarzęcki Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu Wycena opcji rzeczywistych zgodnie z teorią perspektywy Seminarium ROS 2014: Opcje realne teoria dla praktyki Szczecin, 30. listopada 2014 roku Agenda
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wprowadzenie... 13 Rozdział 1. Zarządzanie jako nadawanie sensu kombinacji zasobów
Wprowadzenie... 13 Rozdział 1. Zarządzanie jako nadawanie sensu kombinacji zasobów (Jerzy S. Czarnecki)... 19 1.1. Zarządzanie z kosztami w tle... 19 1.1.1. Początki szczupłego przedsiębiorstwa... 21 1.2.
Bardziej szczegółowoEwelina Kosior. Wroclaw University of Economics. Zarządzanie ryzykiem w tworzeniu wartości na przykładzie przedsiębiorstwa
Ewelina Kosior Wroclaw University of Economics Zarządzanie ryzykiem w tworzeniu wartości na przykładzie przedsiębiorstwa z branży produkującej wyroby drewniane. JEL Classification: A10 Słowa kluczowe:
Bardziej szczegółowoWykorzystanie opcji rzeczywistych (real options) do wyceny kapitału intelektualnego
Wykorzystanie opcji rzeczywistych (real options) do wyceny kapitału intelektualnego Opcje rzeczowe a finansowe Finansowe dotyczą akcji, obligacji i innych aktywów (możliwe transakcje) Opcje rzeczywiste
Bardziej szczegółowoRYZYKO. Rodzaje ryzyka w działalności gospodarczej Włączanie ryzyka w projekcji strumieni finansowych
RYZYKO Rodzaje ryzyka w działalności gospodarczej Włączanie ryzyka w projekcji strumieni finansowych RYZYKO w PLANOWANIU BIZNESOWYM SYSTEMATYCZNE Oddziałuje na cały rynek Jest ryzykiem zewnętrznym Firma
Bardziej szczegółowoZestawy zagadnień na egzamin magisterski dla kierunku EKONOMIA (studia II stopnia)
Zestawy zagadnień na egzamin magisterski dla kierunku EKONOMIA (studia II stopnia) Obowiązuje od 01.10.2014 Zgodnie z Zarządzeniem Rektora ZPSB w sprawie Regulaminu Procedur Dyplomowych, na egzaminie magisterskim
Bardziej szczegółowoZadania do wykładu Rachunek efektywności projektów inwestycyjnych
Zadania do wykładu Rachunek efektywności projektów inwestycyjnych Dorota Klim Instytut Nauk Ekonomicznych i Informatyki, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Płocku E-mail address: klimdr@math.uni.ldz.pl
Bardziej szczegółowoOcena i analiza opłacalności i ryzyka projektów inwestycyjnych
Tytuł szkolenia Ocena i analiza opłacalności i ryzyka projektów inwestycyjnych Termin 2013.04.08-2013.04.09 Warszawa Prowadzący dr Grzegorz Michalski specjalista z zakresu finansów przedsiębiorstw adiunkt
Bardziej szczegółowoWYCENA PRZEDSIĘBIORSTWA NAJISTOTNIEJSZE CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA WARTOŚĆ SPÓŁKI W METODZIE DCF. Marek Zieliński
WYCENA PRZEDSIĘBIORSTWA NAJISTOTNIEJSZE CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA WARTOŚĆ SPÓŁKI W METODZIE DCF Marek Zieliński Wybór metody oszacowania wartości jednostki determinuje szereg czynników, w szczególności sytuacja
Bardziej szczegółowoSymulacyjne metody analizy ryzyka inwestycyjnego wybrane aspekty. Grzegorz Szwałek Katedra Matematyki Stosowanej Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu
Symulacyjne metody analizy ryzyka inwestycyjnego wybrane aspekty Grzegorz Szwałek Katedra Matematyki Stosowanej Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu Plan prezentacji 1. Opis metody wyceny opcji rzeczywistej
Bardziej szczegółowoOGŁOSZENIE O ZMIANACH STATUTU SFIO AGRO Kapitał na Rozwój
Warszawa, 31 lipca 2013 r. OGŁOSZENIE O ZMIANACH STATUTU SFIO AGRO Kapitał na Rozwój Niniejszym Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych AGRO Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie ogłasza poniższe zmiany statutu
Bardziej szczegółowoWERSJA TESTU A. Komisja Egzaminacyjna dla Aktuariuszy. XLV Egzamin dla Aktuariuszy z 17 marca 2008 r. Część I. Matematyka finansowa
Komisja Egzaminacyjna dla Aktuariuszy XLV Egzamin dla Aktuariuszy z 17 marca 2008 r. Część I Matematyka finansowa WERSJA TESTU A Imię i nazwisko osoby egzaminowanej:... Czas egzaminu: 100 minut 1 1. RozwaŜmy
Bardziej szczegółowoRok: 2011. Rok: 2010. Rok: 2008
Rok: 2011 Tytuł oryginału: Unikanie opodatkowania a struktura własności Źródło: W: Finanse nowe wyzwania teorii i praktyki, Finanse przedsiebiorstw/red. S. Wrzosek, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego
Bardziej szczegółowoSkuteczność wdrażania gospodarczych systemów informatycznych (część II)
Skuteczność wdrażania gospodarczych systemów informatycznych (część II) Helena Dudycz i Mirosław Dyczkowski Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Instytut Informatyki Ekonomicznej {helena.dudycz;miroslaw.dyczkowski}@ue.wroc.pl
Bardziej szczegółowoWycena klienta metodą dochodową a kosztową na przykładzie firmy usługowej
Roksana Kołata Dr Dariusz Stronka Wycena klienta metodą dochodową a kosztową na przykładzie firmy usługowej. Wstęp Ze względu na specyfikę działalności przedsiębiorstw usługowych ich wycena często nastręcza
Bardziej szczegółowoPrzyczynowa analiza rentowności na przykładzie przedsiębiorstwa z branży. półproduktów spożywczych
Roksana Kołata Dariusz Stronka Przyczynowa analiza rentowności na przykładzie przedsiębiorstwa z branży Wprowadzenie półproduktów spożywczych Dokonując analizy rentowności przedsiębiorstwa za pomocą wskaźników
Bardziej szczegółowoŚrednio ważony koszt kapitału
Średnio ważony koszt kapitału WACC Weighted Average Cost of Capital 1 Średnio ważony koszt kapitałuwacc Weighted Average Cost of Capital Plan wykładu: I. Koszt kapitału a metody dyskontowe II. Źródła finansowania
Bardziej szczegółowoZadania do wykładu Rachunek efektywności projektów inwestycyjnych
Zadania do wykładu Rachunek efektywności projektów inwestycyjnych Dorota Klim Instytut Nauk Ekonomicznych i Informatyki, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Płocku E-mail address: klimdr@math.uni.ldz.pl
Bardziej szczegółowoZarządzanie projektem inwestycyjnym
Zarządzanie projektem inwestycyjnym Plan wykładu Jak oszacować opłacalność inwestycji? Jak oszacować zapotrzebowanie na finansowanie zewnętrzne? Etapy budżetowania inwestycji 1. Sformułowanie długofalowej
Bardziej szczegółowoBiznes plan innowacyjnego przedsięwzięcia
Biznes plan innowacyjnego przedsięwzięcia 1 Co to jest biznesplan? Biznes plan można zdefiniować jako długofalowy i kompleksowy plan działalności organizacji gospodarczej lub realizacji przedsięwzięcia
Bardziej szczegółowoAMP S.A. Zdzieszowice: Piotr Żarczyński, Wojciech Kaczmarek, Czesław Sikorski AGH Kraków: Andrzej Strugała, Paweł Grzesiak
Zastosowanie rachunku opcji rzeczowych do oceny efektywności ekonomicznej aktywnie zarządzanych i powiązanych projektów inwestycyjnych w koksownictwie. AMP S.A. Zdzieszowice: Piotr Żarczyński, Wojciech
Bardziej szczegółowoAnaliza Kosztów i Korzyści
Analiza Kosztów i Korzyści I. Wprowadzenie dr Anna Bartczak WNE UW CBA Teoria racjonalnego wyboru: Osoby fizyczne: Korzyści prywatne (TPB) > Koszty prywatne (TPC) Przedsiębiorstwa: Rentowność => korzyści
Bardziej szczegółowoWycena przedsiębiorstw. Metody dochodowe
Wycena przedsiębiorstw Metody dochodowe Rodzaje dochodu ekonomicznego DCF: FCFF FCFE Zyski (zysk netto lub zysk operacyjny EBIT) Dywidendy EVA Zalecenia dla metody DCF Wymagane jest dogłębne zrozumienie
Bardziej szczegółowodr Adam Salomon Wykład 5 (z ): Statyczne metody oceny projektów gospodarczych rachunek stóp zwrotu i prosty okres zwrotu.
dr Adam Salomon METODY OCENY PROJEKTÓW GOSPODARCZYCH Wykład 5 (z 2008-11-19): Statyczne metody oceny projektów gospodarczych rachunek stóp zwrotu i prosty okres zwrotu. dla 5. roku BE, TiHM i PnRG (SSM)
Bardziej szczegółowoAspekty opłacalności ekonomicznej projektów inwestycyjnych z wykorzystaniem dostępnych narzędzi analitycznych (praktyczne warsztaty)
Aspekty opłacalności ekonomicznej projektów inwestycyjnych z wykorzystaniem dostępnych narzędzi analitycznych (praktyczne warsztaty) Katowice, dn. 1 czerwca 2012 r. Rafał GÓRAL Główny Instytut Górnictwa
Bardziej szczegółowoEkonomiczno-techniczne aspekty wykorzystania gazu w energetyce
Ekonomiczno-techniczne aspekty wykorzystania gazu w energetyce Janusz Kotowicz W4 Wydział Inżynierii i Ochrony Środowiska Politechnika Częstochowska Podstawy metodologiczne oceny efektywności inwestycji
Bardziej szczegółowoKARTA KURSU. Probability theory
KARTA KURSU Nazwa Nazwa w j. ang. Rachunek prawdopodobieństwa Probability theory Kod Punktacja ECTS* 4 Koordynator Dr Ireneusz Krech Zespół dydaktyczny Dr Ireneusz Krech Dr Robert Pluta Opis kursu (cele
Bardziej szczegółowoWycena papierów wartościowych - instrumenty pochodne
Matematyka finansowa - 8 Wycena papierów wartościowych - instrumenty pochodne W ujęciu probabilistycznym cena akcji w momencie t jest zmienną losową P t o pewnym (zwykle nieznanym) rozkładzie prawdopodobieństwa,
Bardziej szczegółowoAKADEMIA MŁODEGO EKONOMISTY
AKADEMIA MŁODEGO EKONOMISTY Analiza finansowa projektu czy projekt uczniowski różni się od biznesowego? Podstawowe zasady oceny finansowej projektu Dr Agnieszka Iga Bem Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu
Bardziej szczegółowoM. Dąbrowska. Wroclaw University of Economics
M. Dąbrowska Wroclaw University of Economics Słowa kluczowe: Zarządzanie wartością i ryzykiem przedsiębiorstwa, płynność, EVA JEL Classification A 10 Streszczenie: Poniższy raport prezentuje wpływ stosowanej
Bardziej szczegółowoAKADEMIA ANALIZ Runda 1
AKADEMIA ANALIZ Runda 1 Po co wyceniać spółki? Inwestować Kupować Sprzedawać Inwestor indywidualny Fundusz inwestycyjny Private equity Fuzje i przejęcia Doradztwo transakcyjne Inwestor branżowy Wyjście
Bardziej szczegółowoOCENA PROJEKTÓW INWESTYCYJNYCH
OCENA PROJEKTÓW INWESTYCYJNYCH Metody oceny projektów We współczesnej gospodarce rynkowej istnieje bardzo duża presja na właścicieli kapitałów. Są oni zmuszeni do ciągłego poszukiwania najefektywniejszych
Bardziej szczegółowoAnaliza finansowo-ekonomiczna projektów z odnawialnych źródeł energii. Daniela Kammer
Analiza finansowo-ekonomiczna projektów z odnawialnych źródeł energii Daniela Kammer Celem analizy finansowo-ekonomicznej jest pokazanie, na ile opłacalna jest realizacje danego projekt, przy uwzględnieniu
Bardziej szczegółowoAkademia Młodego Ekonomisty
Akademia Młodego Ekonomisty Decyzje inwestycyjne na giełdzie dr Dominika Kordela Uniwersytet Szczeciński 29 listopad 2018 r. Plan wykładu Giełda Papierów Wartościowych Papiery wartościowe Inwestycje Dochód
Bardziej szczegółowoWycena przedsiębiorstw. dr hab. inż. Karolina Mazur, prof. UZ
Wycena przedsiębiorstw dr hab. inż. Karolina Mazur, prof. UZ 1 ISTOTA WARTOŚCI I JEJ PODSTAWOWE STANDARDY 2 Standardy wartości według NI 5 standard wartości określa strony rzeczywistej lub hipotetycznej
Bardziej szczegółowoNauka o finansach. Prowadzący: Dr Jarosław Hermaszewski
Nauka o finansach Prowadzący: Dr Jarosław Hermaszewski ANALIZA PROJEKTÓW INWESTYCYJNYCH Wykład 6 Trzy elementy budżetowania kapitałowego Proces analizy decyzji inwestycyjnych nazywamy budżetowaniem kapitałowym.
Bardziej szczegółowoMatematyka finansowa i ubezpieczeniowa - 8 Wycena papierów wartościowych
Matematyka finansowa i ubezpieczeniowa - 8 Wycena papierów wartościowych W ujęciu probabilistycznym cena akcji w momencie t jest zmienną losową P t o pewnym (zwykle nieznanym) rozkładzie prawdopodobieństwa,
Bardziej szczegółowoWycena 2. Metody dochodowe w wycenie
Wycena 2 Metody dochodowe w wycenie Istota metod dochodowych (wg Standardu) Podejście dochodowe (ang. Income Approach) obejmuje grupę metod, które: wyznaczają wartość przedsiębiorstwa w oparciu o strumienie
Bardziej szczegółowoPodejście dochodowe w wycenie nieruchomości
Podejście dochodowe w wycenie nieruchomości Regulacje i literatura RozpWyc 6-14 Powszechne Krajowe Zasady Wyceny (PKZW) Nota Interpretacyjna nr 2 Zastosowanie podejścia dochodowego w wycenie nieruchomości
Bardziej szczegółowoWycena patentu w warunkach wysokiego ryzyka na wczesnym etapie procesu komercjalizacji.
Wycena patentu w warunkach wysokiego ryzyka na wczesnym etapie procesu komercjalizacji. Andrzej Podszywałow Własność przemysłowa w innowacyjnej gospodarce. Wycena patentu i ocena ryzyka związanego z wdrożeniem.
Bardziej szczegółowoOGŁOSZENIE O ZMIANACH STATUTU SFIO AGRO Kapitał na Rozwój. I. Poniższe zmiany Statutu wchodzą w życie z dniem ogłoszenia.
Warszawa, 25 czerwca 2012 r. OGŁOSZENIE O ZMIANACH STATUTU SFIO AGRO Kapitał na Rozwój Niniejszym Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych AGRO Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie ogłasza poniższe zmiany
Bardziej szczegółowoAutor: Agata Świderska
Autor: Agata Świderska Optymalizacja wielokryterialna polega na znalezieniu optymalnego rozwiązania, które jest akceptowalne z punktu widzenia każdego kryterium Kryterium optymalizacyjne jest podstawowym
Bardziej szczegółowoANALIZA I OCENA OPŁACALNOŚCI I RYZYKA PROJEKTÓW INWESTYCYJNYCH
ANALIZA I OCENA OPŁACALNOŚCI I RYZYKA PROJEKTÓW INWESTYCYJNYCH Terminy 25 05 2015-26 05 2015 - Warszawa Zgłoś się Szkolenie może też być zorganizowane: - w dowolnym innym terminie - w miejscu najbliżej
Bardziej szczegółowoZarządzanie projektem inwestycyjnym
Zarządzanie projektem inwestycyjnym Etapy budżetowania inwestycji 1. Sformułowanie długofalowej strategii inwestycyjnej 2. Poszukiwanie i identyfikacja możliwości inwestycyjnych 3. Ocena efektywności inwestycji
Bardziej szczegółowoProjekty generujące dochód w perspektywie finansowej 2014-2020 WPROWADZENIE
Projekty generujące dochód w perspektywie finansowej 2014-2020 WPROWADZENIE Projekt hybrydowy, jeśli spełnia stosowne warunki określone w art. 61 Rozporządzenia nr 1303/2013 z 17 grudnia 2013 roku (dalej:
Bardziej szczegółowoPodsumowanie raportu z wyceny wartości Hubstyle Sp. z o.o.
Podsumowanie raportu z wyceny wartości Hubstyle Sp. z o.o. Niniejszy dokument stanowi podsumowanie raportu z wyceny wartości Spółki Hubstyle Sp. z o.o. na 9 kwietnia 2014 roku. Podsumowanie przedstawia
Bardziej szczegółowo