SPO Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich

Transkrypt

1 Uwarunkowania prawno - programowe SPO Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich skierowanie środków krajowych i unijnych (EAGGF Sekcja Orientacji) Priorytet I Wspieranie zmian i dostosowań w sektorze rolnożywnościowym działanie - Szkolenia zawodowe dla rolników i osób pracujących w rolnictwie m.in. w zakresie podejmowania nowych, rynkowo zorientowanych kierunków produkcji rolnej i leśnej

2 Priorytet II Zrównoważony rozwój obszarów wiejskich tworzenie warunków i stymulowanie podejmowania na tych terenach różnorodnej działalności gospodarczej (zarówno produkcyjnej jak i usługowej). Sprzyjać będzie zachowaniu i rozwojowi funkcji gospodarczych i społecznych tych terenów. działanie: Różnicowanie działalności rolniczej i zbliżonej do rolnictwa w celu zapewnienia różnorodności działań lub alternatywnych źródeł dochodów - wspierane będą przedsięwzięcia związane m.in. z wytwarzaniem materiałów energetycznych z biomasy oraz usługami na rzecz rolnictwa i gospodarki leśnej (szerszy zakres oddziaływania w tym zakresie może być także realizowany w ramach SPO Wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw oraz ZPORR w ramach działania 3.4. Mikroprzedsiębiorstwa)

3 Priorytet II Zrównoważony rozwój obszarów wiejskich działanie: Pilotażowy Program LEADER + cel - pobudzenie aktywności środowisk lokalnych i ich zaangażowanie w tworzenie oraz realizację lokalnych strategii rozwoju obszarów wiejskich. Program stwarza możliwość uzupełnienia programów głównego nurtu poprzez realizację zintegrowanych strategii, przygotowanych i wdrażanych przez Lokalne Grupy Działania. Pomoc finansowa dotyczy takich inwestycji jak: przygotowanie strategii rozwoju, wzmocnienie potencjału LGD, działania operacyjne LGD, szkolenia, doradztwo oraz działania informacyjno promocyjne

4 SPO Środowisko Priorytet IV - Wsparcie wykorzystania odnawialnych źródeł energii działanie duże przedsięwzięcia z zakresu wykorzystania odnawialnych źródeł energii W odniesieniu do przedsięwzięć wykorzystujących energię biomasy przy wyborze projektów preferowane będą: projekty o znaczeniu regionalnym projekty obejmujące tworzenie obiektów spalania biomasy do produkcji energii w skojarzeniu z produkcją ciepła, z własnymi źródłami paliwa lub wieloletnimi umowami na jego dostawę, z wyłączeniem biomasy drzewnej projekty obejmujące produkcję paliwa energetycznego z biomasy, jako element projektów obejmujących budowę lub modernizację obiektów spalania biomasy projekty obejmujące produkcję i modernizację efektywnych urządzeń do produkcji energii w wyniku spalania biomasy

5 Pomoc państwa w dziedzinie upraw roślin energetycznych obejmuje dotacje dla podmiotów zakładających i prowadzących plantacje roślin energetycznych takich jak: wierzba energetyczna i róża bezkolcowa. Dotacje te mają postać dopłat do powierzchni tych upraw. Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 sierpnia 2005 r.w sprawie szczegółowych warunków i trybu udzielania dopłat z tytułu prowadzenia plantacji wierzby (Salix sp.) lub róży bezkolcowej (Rosa multiphlora var.) wykorzystywanych na cele energetyczne oraz procentowego wskaźnika kontroli producentów rolnych prowadzących te plantacje. (Dz. U. Nr 159, poz. 1338).

6 Biomasa roślinna Pojęciem biomasa określa się biodegradowalne frakcje produktów, odpadów i pozostałości z rolnictwa (roślinne i zwierzęce), leśnictwa i pokrewnych przemysłów, jak również biodegradowalne frakcje odpadów przemysłowych i rolniczych (Dyrektywa 2001/77/EC UE). W świetle obecnej wiedzy biomasa jest największym potencjalnym źródłem energii na świecie, w tym także w Polsce. Najważniejszą cechą biomasy jest to, że w procesie spalania nie powoduje tak dużej emisji SO 2 jak paliwa kopalne, utrzymuje bilans CO 2 na poziomie zbliżonym do zera, jest powszechnie dostępna, łatwa do pozyskania i praktycznie niewyczerpywalna.

7 Biomasa jako surowiec energetyczny - zalety znacznie niższe, niż w przypadku innych źródeł OZE nakłady inwestycyjne na wyprodukowanie jednostki energii różnorodne możliwości wykorzystania biomasy, w zależności od jej składu chemicznego nowy (nieżywnościowy) kierunek produkcji rolniczej - nowe miejsca pracy w rolnictwie i jego otoczeniu, stabilizacja rynku artykułów rolnych, większe dochody rolnicze, rozwój przemysłu lokalnego ochrona środowiska przyrodniczego poprzez ograniczenie emisji tlenków azotu i zamknięty obieg CO 2 poprawa bezpieczeństwa energetycznego kraju

8 Możliwości wykorzystania surowców roślinnych na cele energetyczne

9 Przyrodnicze uwarunkowania produkcji biomasy roślinnej na cele energetyczne na obszarze PDS rozmiary rolniczej przestrzeni produkcyjnej warunki klimatyczno glebowe (w tym warunki wodne) struktura i zróżnicowanie obszarów leśnych

10 OBSZAR PARTNERSTWA DORZECZA SŁUPI UWARUNKOWANIA PRZYRODNICZE PRODUKCJI BIOMASY ROŚLINNEJ B M o r z a y ł t c e k i e LASY KOMPLEKSY GLEBOWO-ROLNICZE 2 - PSZENNY DOBRY 4 - ŻYTNI BARDZO DOBRY 8 - ZBOŻOWO-PASTEWNY MOCNY 2 z - UŻYTKI ZIELONE ŚREDNIE 3 z - UŻYTKI ZIELONE SŁABE I BARDZO SŁABE UŻYTKI ROLNE POZOSTAŁE JEZIORA GRANICA SŁOWIŃSKIEGO PARKU NARODOWEGO TERENY MIAST GRANICE GMIN

11

12

13 Ocena dostępnych zasobów drewna energetycznego drewno odpadowe z lasów drewno z przetwórstwa tartacznego drewno z sadów drewno z poboczy dróg i terenów miejskich

14

15 Ocena dostępnych zasobów słomy do wykorzystania na cele energetyczne powierzchnia i plony roślin słomotwórczych globalna produkcja słomy wielkość pogłowia zwierząt inwentarskich wielkość i struktura upraw rolniczych zbilansowanie wielkości produkcji i zapotrzebowania na słomę

16 Struktura zasiewów podstawowych roślin uprawnych na obszarze gmin PDS Ustka Tuchomie Studzienice Smołdzino Słupsk Postomino Parchowo Kołczygłowy Kobylnica Dębnica Kaszubska Czarna Dąbrówka Bytów Borzytuchom 0,0 10,0 20,0 30,0 40,0 50,0 60,0 70,0 80,0 90,0 100,0 Zboża Ziemniaki Przemysłowe Pastewne Pozostałe

17

18 Uprawa roślin energetycznych rośliny drzewiaste szybko rosnące wierzba krzewiasta, topola, róża wielokwiatowa trwałe rośliny dwuliścienne malwa pensylwańska, topinambur, rdest japoński trawy wieloletnie miskant olbrzymi i cukrowy, spartina preriowa, siano łąkowe rośliny rolnicze - rzepak i żyto

19

20 Możliwości i ograniczenia produkcji biomasy na obszarze PDS możliwości: korzystne warunkowania naturalne - duże możliwości produkcji biomasy roślinnej (drewna, słomy, roślin energetycznych) wysoka lesistość obszaru, korzystna struktura gatunkowa i wiekowa drzewostanów możliwość pozyskiwania dużych ilości drewna opałowego z lasów oraz drewna odpadowego z przetwórstwa tartacznego duże nadwyżki słomy, które można przeznaczyć do zagospodarowania na cele energetyczne potencjalne nadwyżki siana, możliwe do pozyskania na cele opałowe z ekstensywnie użytkowanych łąk trwałych znaczne obszary nie zagospodarowanych użytków rolnych, które można wykorzystać pod potencjalne uprawy energetyczne dopłaty do uprawy wierzby i róży bezkolcowej możliwość powiększenia potencjału upraw energetycznych w oparciu o tradycyjnie uprawiane rośliny rolnicze (żyto, rzepak), obecność na obszarze PDS obiektów fermowych potencjalnych źródeł biogazu rolniczego

21 ograniczenia: lasy - wielkość pozyskiwanego obecnie drewna z lasów zbliżyła się do wartości maksymalnej (zdaniem leśników brak możliwości dalszego zwiększania pozyskiwania drewna opałowego z lasów z uwagi na uwarunkowania przyrodnicze i ekologiczne wysoka konkurencja ze strony zakładów wykorzystujących odpady drzewne do produkcji (produkcja płyt wiórowych, paneli itp.) słoma - zagrożenie gleb nadmiernym ich wyczerpywaniem z substancji organicznej, prowadzącym do ich degradacji plantacje energetyczne - wysokie koszty założenia plantacji, duża obawa ryzyka brak praktycznych doświadczeń w zakresie uprawy roślin energetycznych na terenie PDS niski na ogół poziom wiedzy wśród rolników nt. zakładania i prowadzenia plantacji brak zorganizowanego rynku zbytu na surowce energetyczne (lokalnych przetwórni) biogaz rolniczy wysokie koszty instalacji, brak doświadczenia i przekonania właścicieli obiektów fermowych brak przedsięwzięć demonstracyjnych i wdrożeniowych

22 Etapy postępowania Określenie lokalnych priorytetów i potrzeb: modernizacja gminnej infrastruktury technicznej obniżenie kosztów eksploatacji indywidualnych systemów grzewczych w gospodarstwach domowych wytwarzanie paliw z biomasy (przetwórnie) tworzenie plantacji energetycznych przedsięwzięcia pilotażowe, demonstracyjne, szkolenia itp. Partnerzy: Grupa działania, Samorząd Gminy, przedstawiciele różnych instytucji i grup społecznych (ALP, ODR, ANR, lokalni przetwórcy drewna, producenci rolni itp.)

23 Etapy postępowania Identyfikacja i ocena potencjalnych zasobów biomasy energetycznej na obszarze PDS Partnerzy: Słupsk

24 Etapy postępowania Identyfikacja inwestycji i działań służących realizacji założonych celów Oszacowanie potencjau technicznego OZE Oszacowanie potencjału ludzkiego Oszacowanie dostępności środków finansowych własnych i zewnętrznych Partnerzy: Grupa działania, Gmina

25 Efekt odpowiedź na pytania jakie działania doprowadzą do realizacji planowanych zamierzeń jaki jest zakres kompetencji podmiotów włączonych w proces realizacji jakie narzędzia zostaną wykorzystane w trakcie realizacji jaki jest horyzont czasowy działań jakie są źródła finansowania

26 Produkcja energii cieplnej w Gminie Kępice w oparciu o lokalne zasoby biomasy drzewnej założenia programu: zastąpienie mniejszych kotłowni jedną centralną kotłownią ekologiczną zastosowanie paliw sprzyjających ochronie środowiska: trocin, zrębów i odpadów drzewnych kierunki pozyskania paliwa: lokalne zakłady przetwórstwa drewna - surowiec odpadowy: trociny, wióry, kora okoliczne lasy - drobnica leśna i odpady pozrębowe lokalne plantacje wierzby energetycznej - zrębki drzewne

27 Pozyskanie surowca odpadowego z lokalnych zakładów przerobu i obróbki drewna Nawiązanie współpracy z zakładami Wynegocjowanie korzystnych umów, zapewnienie ciągłości dostaw odpadów drzewnych Przygotowanie placu składowego do magazynowania nadwyżek surowca

28 Pozyskanie surowca odpadowego z okolicznych lasów Gałęzie powstałe przy okrzesaniu dłużyc i żerdzie pozostałe po cięciach pielęgnacyjnych Zorganizowanie w ramach robót interwencyjnych brygad zajmujących się pozyskiwaniem odpadów drzewnych z lasu. Doraźna współpraca z ZUL-ami Zakupienie niezbędnego sprzętu, w tym rębaka do rozdrabniania drewna Adaptacja magazynu na zrębki przejętego od Zakładów Garbarskich w Kępicach Pozysk surowca na zrębach Nadleśnictwa Warcino oraz innych leśnictw leżących najbliżej Kępic Zmagazynowanie zapasu rozdrobnionego paliwa w postaci zrębków do wytworzenia energii cieplnej w Zakładzie Energetyki Cieplnej w Kępicach

29 Zbieranie gałęzi na powierzchniach zrębowych Nadleśnictwa Warcino

30 Zrębkowanie gałęzi na powierzchni pozrębowej

31 Przystosowanie hali budynku do magazynowania zrębków i trocin

32 Rozdrabnianie gałęzi rębakiem spalinowym przy obiekcie magazynowym

33 Gromadzenie zapasu zrębów i trocin na okres zimowy

34 Uzyskiwania biomasy pochodzącej z drewna wierzby sadzonej na plantacjach Przygotowanie w miesiącach zimowych (styczeń - marzec 2004 roku sadzonek (zrzezów) z gałęzi wierzby energetycznej, powiązanie w pęczki i zadołowanie Pracę tę wykonali pracownicy zatrudnieni przez Urząd Miejski w Kępicach w ramach prac interwencyjnych i robót publicznych Przygotowanie w kwietniu 2004 r. pól pod założenie dwóch plantacji wierzby energetycznej: - w Pustowie - około trzech hektarów - w Osowie - około sześciu hektarów Posadzenie wierzby na obu plantacjach. Zatrudniono 17 pracowników interwencyjnych - mieszkańców wsi, w większości byłych pracowników PGR- ów. Zakończenie sadzenia na początku maja. Zabiegi pielęgnacyjne - odchwaszczanie

35 Materiał ( gałęzie wierzbowe ) z którego uzyskano zrzezy

36 Sadzenie wierzby na plantacji w Pustowie

37 Sadzenie wierzby na plantacji w Osowie

38 Ręczne odchwaszczanie (motyczenie) plantacji

39 Powtórne odchwaszczanie plantacji wierzby

40 Mechaniczne wykaszania międzyrzędzi sadzenia uzupełniające wierzby - - październik z posadzonych wiosną plantacji, pozyskano na przełomie listopada i grudnia 2004 r. sadzonki, które posłużyły w 2005r. do obsadzenia kolejnych 20 ha plantacji wierzby na terenie gminy Kępice

41 Plantacja wierzby w czwartym miesiącu po posadzeniu

42 Modernizacja kotłowni przy ul. Bielaka 8 w Kępicach - I etap (lata ) wymiana ciepłociągów tradycyjnych na rury preizolowane - II etap (lata ) modernizacja kotłowni. Adaptacja magazynu na zrębki przejętego od Zakładów Garbarskich w Kępicach kotłownia przed modernizacją - siedem kotłów na węgiel typu Rumia, wydajność cieplna 3,5 MW. kotłownia po modernizacji - dwa kotły na biomasę drzewną produkcji francuskiej firmy Compte.R. o łącznej mocy zainstalowanej 4 MW

43 uzyskany efekt ekologiczny: rodzaj emisji dwutlenek siarki ilość (t/rok) przed modernizacją ilość (t/rok) po modernizacji redukcja emisji (t/rok) redukcja emisji (%) 91,985 0,000 91, ,0 tlenki azotu 16,647 11,078 5,569 33,5 tlenek węgla ,171 0, , ,0 pyły 117,929 1, ,857 99,1 dane ekonomiczne (zł): Rodzaj kosztu Przed modernizacją Po modernizacji Oszczędności paliwo opłaty środowiskowe

44 Modernizacja kotłowni w Biesowicach Cel projektu: Celem projektu, wnioskowanego do dofinansowania, było ograniczenie emisji do atmosfery zanieczyszczeń gazowych i pyłów oraz obniżenie ogólnego zużycia energii cieplnej poprzez kompleksową termomodernizację obiektów i modernizację systemu zaopatrzenia w ciepło oraz związane z tym obniżenie kosztów eksploatacji. Zakres projektu: Projekt obejmuje następujące elementy, które zostaną zrealizowane z zastosowaniem najnowocześniejszych technologii: modernizację kotłowni węglowej poprzez zastąpienie kotłów węglowych nowoczesnymi kotłami opalanymi biomasą w postaci zrębków, trocin i odpadów drzewnych rozbudowę i wymianę istniejącej kanałowej sieci cieplnej na sieć wykonaną w technologii preizolowanej termomodernizację ośmiu budynków, obejmującą między innymi modernizację instalacji wewnętrznych centralnego ogrzewania i ciepłej wody użytkowej oraz ocieplenie ścian zewnętrznych i stropodachów budynków mieszkalnych