INNOWACJA PEDAGOGICZNA

Transkrypt

1 Szkoła Podstawowa nr 4 im. Gustawa Morcinka w Radlinie INNOWACJA PEDAGOGICZNA Matematyka pomysłem na swoją przyszłość RODZAJ INNOWACJI: metodyczna AUTOR: Jarosław Piszczan

2 Spis treści: 1. Wstęp 3 2. Informacje ogólne Autor innowacji Miejsce Odbiorcy Czas trwania Źródła finansowania Program 4 3. Opis zasad innowacji Założenia programowe Cele programowe Formy i sposoby realizacji Treści nauczania Przewidywane osiągnięcia uczniów Ewaluacja Bibliografia 15 2

3 1. Wstęp Wdrażając w roku szkolnym 2012/2013 nową podstawę programową z matematyki na II etapie edukacyjnym (szkoła podstawowa klasy IV VI), uświadomiłem sobie, jak mało czasu poświęcamy w czasie zajęć lekcyjnych na stosowaniu środków technologii informacyjnej. Środki te uatrakcyjniają lekcję, a dzieci poznają matematykę w zupełnym innym wymiarze. Drugim bardzo ważnym aspektem jest wykorzystanie wiedzy matematycznej w praktyce, czyli zastosowanie jej w życiu codziennym. Z tego, co zauważyłem, uczniowie nie widzą potrzeby uczenia się tego przedmiotu, twierdzą, że matematyka się im nie przyda. Sama nowa podstawa programowa obliguje nas nauczycieli do stosowania na lekcji różnorodnych środków dydaktycznych. Ważnym zadaniem szkoły podstawowej jest przygotowanie uczniów do życia w społeczeństwie informacyjnym. Nauczyciele powinni stwarzać uczniom warunki do nabywania umiejętności wyszukiwania, porządkowania i wykorzystywania informacji z różnych źródeł, z zastosowaniem technologii informacyjnokomunikacyjnych, na zajęciach z różnych przedmiotów. Dalej Do najważniejszych umiejętności zdobywanych przez ucznia w trakcie kształcenia ogólnego w szkole podstawowej należą: myślenie matematyczne umiejętność korzystania z podstawowych narzędzi matematyki w życiu codziennym oraz prowadzenia elementarnych rozumowań matematycznych oraz myślenie naukowe umiejętność formułowania wniosków opartych na obserwacjach empirycznych dotyczących przyrody i społeczeństwa. Ten zapis w podstawie programowej skłonił mnie po części do napisania innowacji o charakterze metodycznym. Innym ważnym i decydującym elementem była zbyt mała ilość godzin poświęconych na nauczanie matematyki, są to 4 h lekcyjne w tygodniu oraz nowa formuła sprawdzianu szóstoklasisty wprowadzona w 2015r. Rozszerzenie programu nauczania o 1 h lekcyjną w klasach IV VI dałoby uczniom więcej czasu na wyćwiczenie nowych, poznanych wiadomości w ciekawej formie oraz ich utrwalenie przed sprawdzianem szóstoklasisty. 3

4 2. Informacje ogólne 2.1 Autor innowacji: lic. Jarosław Piszczan autor innowacji, nauczyciel mianowany, matematyk z 8- letnim stażem pracy zawodowej, posiada dodatkowe uprawnienia: nauczania techniki i informatyki (studia podyplomowe) oraz wychowania do życia w rodzinie (kurs kwalifikacyjny). 2.2 Miejsce: Szkoła Podstawowa nr 4 im. Gustawa Morcinka w Radlinie 2.3 Odbiorcy: Innowacja przeznaczona jest dla uczniów klas IV - VI po 1 h w tygodniu (2 oddziały) 2.4 Czas trwania: Wrzesień 2015r. czerwiec 2018r. 2.5 Źródła finansowania: Urząd Miasta Radlin 2.6 Program: Innowacja została opracowana na podstawie programu nauczania Matematyka z pomysłem autorstwa Barbary Dubieckiej Kruk i Piotra Piskorskiego wyd. WSiP poprzez rozszerzenie niektórych zagadnień, wykorzystanie wiedzy matematycznej w życiu codziennym oraz stosowanie technologii informacyjnej. 4

5 3. Opis zasad innowacji 3.1 Założenia programowe Innowacja zakłada, że dodatkowa 1h zajęć tygodniowo przeznaczona będzie na ćwiczenie sprawności rachunkowej, wykorzystanie wiedzy matematycznej w sytuacjach praktycznych i w życiu codziennym poprzez stosowanie w procesie nauczania technologii informacyjnej (komputery, tablica interaktywna a w szczególności: CD-ROM-y, multibooki, platforma edukacyjna WSiPnet.pl, blog matematyczny). To przyczyni się do większego zainteresowania uczniów matematyką, uczyni z niej przedmiot bardziej dla nich przyjazny. Program innowacji zakłada również, że część zajęć odbędzie się w terenie w formie wycieczek do miejsc, w których matematyka wykorzystywana jest na co dzień. Będą to wizyty w sklepie, biurze rachunkowym, biurze architektonicznym oraz wyjazd do Centrum Nauki Kopernik w Warszawie. Dzięki tej innowacji chciałbym, aby matematyka wydała się uczniom nauką ciekawą i przyjemną, żeby nie tylko zdobywali wiedzę, ale również umieli się nią bawić. Umożliwi ona także lepsze przygotowanie uczniów do sprawdzianu szóstoklasisty. 3.2 Cele programu Cel główny: nauka matematyki poprzez zastosowanie środków technologii informacyjnej uczniowie będą się uczyć matematyki w nowatorski sposób z wykorzystaniem różnych środków informatycznych, tj. komputerów, tablicy interaktywnej, platformy edukacyjnej, bloga matematycznego, rozszerzanie zagadnień poznanych na zajęciach klasowych, wdrażanie do samodzielnego i logicznego rozumowania, rozwijanie wyobraźni ucznia, umiejętności twórczego i logicznego myślenia, wdrażanie ucznia do samodzielnej pracy i doskonalenie własnych metod uczenia się, zapoznanie ucznia z zastosowaniami matematyki w sytuacjach codziennych, zachęcanie do podejmowania różnorodnych działań matematycznych, poznanie niekonwencjonalnych sposobów dochodzenia do poprawnego wyniku, umożliwianie uzyskania wiedzy o wyższym poziomie trudności, zgodnie z rozwojem intelektualnym i uzdolnieniami, 5

6 wyrównanie szans edukacyjnych uczniów, kształtowanie umiejętności kluczowych dotyczących korzystania z informacji rozumowania oraz wykorzystania wiedzy w praktyce, wykorzystanie wiedzy matematycznej do rozwiązywania zadań praktycznych, pokazywanie różnych zastosowań matematyki, doskonalenie umiejętności wg działań naprawczych po próbnych sprawdzianach szóstoklasistów. Cele szczegółowe: stosowanie technologii informacyjnej, popularyzowanie matematyki wśród uczniów, wyposażenie ucznia w umiejętność wykorzystania wiedzy matematycznej, rozwijanie zainteresowań i uzdolnień matematycznych, pogłębianie wiedzy z tej dziedziny, zachęcanie uczniów do podejmowania samodzielnej pracy nad rozwiązywaniem i tworzeniem zadań i problemów matematycznych, utrwalanie i ćwiczenie poznanych wiadomości na lekcjach matematyki, rozwiązywanie problemów matematycznych w sposób twórczy i niekonwencjonalny, rozbudzanie motywacji do nauki matematyki, uczenie dostrzegania prawidłowości matematycznych w otaczającym świecie, rozwijanie umiejętności współdziałania w grupie, skutecznej komunikacji, pobudzanie optymizmu i motywacji do kolejnych działań, szukanie radości w pracy i nauce, rozwijanie poczucia własnej wartości poprzez osiąganie sukcesów, stosowanie wiedzy w praktyce, dostrzeganie informacji matematycznych w życiu codziennym, rozszerzanie zagadnień poznanych na zajęciach klasowych, kształcenie umiejętności abstrakcyjnego myślenia oraz logicznego rozumowania, twórczego myślenia, kształcenie wyobraźni geometrycznej, rozwijanie interpretowania informacji i analizowania danych w zadaniach, rozwijanie wyobraźni przestrzennej, 6

7 rozwijanie umiejętności dochodzenia do wiedzy drogą obserwacji, doświadczeń, wnioskowania, uogólniania. 3.3 Formy i sposoby realizacji Innowacja będzie realizowana w wymiarze jednej, dodatkowej godziny tygodniowo. Zajęcia są przeznaczone dla uczniów klasy IV - VI w dwóch oddziałach. Zajęcia będą realizowane w sali informatycznej, gdzie do dyspozycji są komputery z łączem internetowym (dla każdego ucznia), rzutnik multimedialny oraz tablica interaktywna. Podczas zajęć należy skupić uwagę na zagadnieniach mających związek tematyczny z materiałem programowym oraz problemach, z którymi uczeń spotyka się na lekcjach matematyki. Dodatkowo w czasie innowacji będą przeprowadzane diagnozy wstępne (kl. IV i V) oraz testy kompetencji matematycznych (kl. VI), które pozwolą zdiagnozować poziom wiedzy uczniów. Zaplanowano również wizyty w miejscach, w których matematyka wykorzystywana jest na co dzień (sklep, biuro rachunkowe, biuro architektoniczne) oraz wyjazd do Centrum Nauki Kopernik w Warszawie. Praca z uczniem realizowana będzie poprzez następujące formy: praca indywidualna z uczniem, praca zindywidualizowana wg możliwości i dostosowania wymagań dla ucznia, praca w grupach, praca z zespołem klasowym, pokazy multimedialne, praca z komputerem, oraz środki dydaktyczne: podręcznik, karty pracy, komputer, rzutnik multimedialny, tablica interaktywna, multibook, CD-ROM, programy komputerowe blog matematyczny. 7

8 W szczególności podczas innowacji będą stosowane: CD-ROM-y, CD-ROM zawiera zabawy, gry i zadania interaktywne do większości tematów. Pozwalają one np. ćwiczyć rachunek pamięciowy, bawić się ułamkami, meblować mieszkanie, opisywać lub budować sześcian. Na płycie znajduje się słownik pojęć z zakresu arytmetyki i geometrii, które wystąpiły w podręczniku lub są ich rozszerzeniem. Trudne terminy są wyjaśnione za pomocą prostych animacji. Można także znaleźć informacje o sławnych matematykach. Korzystając z zasobów na CD- ROM-ie, uczeń uczy się przez zabawę. Gry dostarczają radości, którą niesie każde dobrze rozwiązane zadanie. W ten sposób motywują się do pracy także dzieci, które mają trudności w szkole. multibook, Multibook to nie tylko podręcznik, to również zestaw pomocy dydaktycznych z różnymi aktywnościami (interakcje, animacje, nagrania audio). Elementy multimedialne: prezentacje fragmentów treści dodatkowo wzbogacone o wizualizację, zadania z podręcznika z możliwością pokazania poprawnego rozwiązania, zadania z podręcznika przekształcone do formy interaktywnej, umożliwiającej wykonywanie ich na monitorze komputera lub tablicy interaktywnej. platforma edukacyjna wsipnet.pl, WSiPnet.pl to platforma internetowa, do której mają dostęp nauczyciele i uczniowie. Uczniowie odrabiają online pracę domową zadaną przez nauczyciela, a nauczyciel otrzymuje gotowe wyniki nie musi poświęcać czasu na żmudne sprawdzanie zadań. blog matematyczny, Blog matematyczny będzie stworzony na potrzeby innowacji. Będą się tam znajdowały informacje dotyczące przebiegu innowacji, jak i zadania dla uczniów oraz sprawozdania z wizyt i wycieczek zaplanowanych w niniejszej innowacji. 8

9 3.4 Treści nauczania Klasa IV 30 h Lp. Dział Przewidywana liczba godzin Zagadnienia do realizacji DIAGNOZA 1h diagnoza wstępna po kl. III Liczby naturalne w obliczenia kalendarzowe, 1. dziesiątkowym 3 h obliczenia zegarowe, układzie pozycyjnym powtórzenie i utrwalenie wiadomości, kolejność wykonywania działań, Działania na liczbach 4 h rachunki pamięciowe, naturalnych powtórzenie i utrwalenie wiadomości, mierzenie odcinków, skala, wzajemne położenie prostych, Proste i odcinki. Kąty. 6 h mierzenie kątów, Koła i okręgi rysowanie kół i okręgów o podanych własnościach, powtórzenie i utrwalenie wiadomości, zastosowanie dodawania pisemnego do rozwiązywania zadań tekstowych, zastosowanie odejmowania pisemnego do rozwiązywania zadań tekstowych, zastosowanie mnożenia pisemnego do Działania pisemne na 7 h rozwiązywania zadań tekstowych, liczbach naturalnych zastosowanie dzielenia pisemnego do rozwiązywania zadań tekstowych, obliczanie wartości wyrażeń algebraicznych, powtórzenie i utrwalenie wiadomości, obliczanie obwodów wielokątów, 5. Wielokąty 3 h obliczanie pola kwadratu i prostokąta, powtórzenie i utrwalenie wiadomości, 9

10 obliczanie ułamka danej liczby Ułamki zwykłe. dodawanie i odejmowanie ułamków 6. Działania na 4 h zwykłych o wspólnych mianownikach, ułamkach zwykłych liczby mieszane, powtórzenie i utrwalenie wiadomości, 2 h do dyspozycji nauczyciela Oprócz powyższych zagadnień planowane są również dwa wyjścia: wyjście do sklepu zastosowanie matematyki w życiu codziennym poprzez robienie zakupów, obliczeń pieniężnych oraz obserwacji pracy kasjerek, wyjście do biura rachunkowego zastosowanie matematyki w życiu codziennym poprzez obserwację pracy w takim biurze oraz poznanie programów komputerowych pomagających w obliczeniach matematycznych. Klasa V 30 h Przewidywana Lp. Dział Zagadnienia do realizacji liczba godzin DIAGNOZA 1h diagnoza wstępna po kl. IV dodawanie liczb sposobem pisemnym, Liczby naturalne. odejmowanie liczb sposobem pisemnym, 1. Działania na liczbach 4 h obliczanie wartości wyrażeń naturalnych. arytmetycznych, powtórzenie i utrwalenie wiadomości, konstruowanie trójkąta o trzech danych bokach, obliczanie pola trójkąta, 2. Wielokąty 5 h obliczanie pola równoległoboku i rombu, obliczanie pola trapezu, powtórzenie i utrwalenie wiadomości, Własności liczb cechy podzielności liczb przez 2, 3, 5, h naturalnych 10, 100, 10

11 liczby pierwsze i złożone, rozkład liczb na czynniki pierwsze, powtórzenie i utrwalenie wiadomości, przypomnienie wiadomości o ułamkach 4. Ułamki zwykłe. Działania na ułamkach zwykłych. 6 h zwykłych z kl. IV, dodawanie ułamków zwykłych, odejmowanie ułamków zwykłych, działania na ułamkach zwykłych, powtórzenie i utrwalenie wiadomości, Ułamki dziesiętne. zapisywanie i odczytywanie ułamków 5. Działania na ułamkach 3 h dziesiętnych, działania na ułamkach dziesiętnych, dziesiętnych. powtórzenie i utrwalenie wiadomości, 6. Figury geometryczne. Skala i plan. Bryły 4 h rozwiązywanie zadań konstrukcyjnych, skala na planach i mapach, powtórzenie i utrwalenie wiadomości, 3 h do dyspozycji nauczyciela Oprócz powyższych zagadnień planowane jest wyjście: wyjście do biura architektonicznego zastosowanie matematyki w życiu codziennym poprzez obserwację pracy urzędników oraz poznanie programów komputerowych pomagających w obliczeniach matematycznych. Klasa VI 30 h Lp. Dział Przewidywana liczba godzin Zagadnienia do realizacji przypomnienie wiadomości o 1. Działania na ułamkach zwykłych i dziesiętnych 8 h ułamkach zwykłych i działaniach na nich z kl. V, przypomnienie wiadomości o ułamkach dziesiętnych i działaniach na 11

12 2. Procenty. Liczby całkowite 3 h 3. Bryły 2 h 4. Wyrażenia algebraiczne 2 h 5. Przed sprawdzianem 6 h TEST KOMPETENCJI MATEMATYCZNYCH 6 h PRÓBNY SPRAWDZIAN 2 h SZÓSTOKLASISTY nich z kl. V, obliczanie ułamka danej liczby zwykłego i dziesiętnego, powtórzenie i utrwalenie wiadomości, obliczenia procentowe, działania na liczbach całkowitych, powtórzenie i utrwalenie wiadomości, obliczanie pola powierzchni całkowitej prostopadłościanu, powtórzenie i utrwalenie wiadomości, rozwiązywanie zadań dotyczących drogi, prędkości i czasu, powtórzenie i utrwalenie wiadomości, liczby wymierne, działania na liczbach wymiernych, elementy algebry, planimetria, stereometria, zadania tekstowe, test kompetencji ma formułę sprawdzianu szóstoklasisty (te same typy zadań) wykonywany jest po każdym miesiącu nauki trwa 40 min. wykonywany jest dwa razy w ciągu roku szkolnego (grudzień i marzec), 1 h do dyspozycji nauczyciela Oprócz powyższych zagadnień planowana jest wycieczka: wycieczka do Centrum Nauki Kopernik w Warszawie zastosowanie matematyki w różnych dziedzinach życia (przyroda, fizyka, chemia, informatyka), zajęcia interaktywne. 12

13 3.5 Przewidywane osiągnięcia ucznia Uświadomienie uczniom zastosowań matematyki na każdym kroku naszego życia pozwala im na: pogłębianie, utrwalanie i rozszerzanie wiadomości i umiejętności zdobytych na lekcjach, zaspokajanie zainteresowań i kształtowanie pozytywnej motywacji do nauki przedmiotu, poznawanie zastosowania technologii komputerowej, wykorzystywanie zdobytej wiedzy w otaczającej rzeczywistości, rozumienie sensu nauki przedmiotu, poznawanie zastosowania matematyki, Uczniowie powinni umieć wykorzystywać posiadaną wiedzę do rozwiązywania problemów w życiu codziennym. Powinni również: dostrzec zastosowanie matematyki, potrafić wykorzystać ją w życiu, posługiwać się technologią informacyjną, która ma ułatwiać im zrozumienie pewnych problemów i pokazać sposób rozwiązania. 4. Ewaluacja Ewaluacja to działania, za pomocą których opisujemy rezultaty końcowe zaistniałych faktów zarówno z pozytywnej, jak i negatywnej strony. Współcześnie rozumienie ewaluacji to nie tylko kontrola, ocena i zbieranie danych. Ewaluacja przeprowadzona jest na zajęciach w formie obserwacji uczniów i zabawy. Systematyczne prowadzenie ewaluacji pozwoli na pewno dostrzec wpływ przekazywanych treści na postawy, wiedzę, umiejętności i zachowania uczniów, a zarazem stanowi podstawę planowania dalszej pracy. W trakcie jej realizacji będą czynione obserwacje w celu dostosowania zadań i problemów do możliwości uczniów. Mogą być również dokonywane korekty w treściach nauczania. Sposoby ewaluacji: obserwacja uczniów w trakcie zajęć, wrzesień 2015r. i 2016r. testy diagnozujące z matematyki, sprawdzanie przyrostu wiedzy uczniów w czasie trwania innowacji testy kompetencji w kl. VI, 13

14 ankieta dla ucznia (zał. nr 1) czerwiec 2016r, 2017r., 2018r., ankieta dla rodzica (zał. nr 2) czerwiec 2018r., Załącznik nr 1 Ankieta dla ucznia. 1. Czy lubisz chodzić na zajęcia w ramach innowacji? a) tak b) nie 2. Czy według ciebie dodatkowe zajęcia są ciekawe? a) tak b) nie 3. Jakich środków multimedialnych prowadzący zajęcia używał najczęściej? a) CD-ROM b) Multibook, c) Platforma WSiPnet, 4. W jakim stopniu dodatkowe zajęcia wpłynęły na poszerzenia Twojej wiedzy i umiejętności? Zaznacz na podanej skali od 1 do Dziękuję za wypełnienie ankiety. Załącznik nr 2 Ankieta dla rodzica. 1. Czy Pani/Pana dziecko lubi chodzić na zajęcia w ramach innowacji? a) tak b) nie 2. Czy według Pana/Pani forma dodatkowych zajęć jest ciekawa? a) tak b) nie 3. W jakim stopniu dodatkowe zajęcia wpłynęły na poszerzenia wiedzy i umiejętności Pani/Pana dziecka? Proszę zaznaczyć na podanej skali od 1 do Dziękuję za wypełnienie ankiety. 14

15 5. Bibliografia 1. B. Dubiecka Kruk, P. Piskorski Matematyka z pomysłem. Program nauczania matematyki w klasach 4 6 szkoły podstawowej, wyd. WSiP, Warszawa Podstawa Programowa z 27 sierpnia 2012r. (Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 sierpnia 2012r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół Dz. U. z 2012r,, poz. 977) 3. G. Rygał, Ciekawe zadania. Ciekawe pomysły, wyd. NOWIK, Opole Strony internetowe: Czasopisma dla nauczycieli szkół podstawowych i gimnazjów Matematyka w Szkole 15