Szybka transformacja Fouriera (FFT Fast Fourier Transform)
|
|
- Ludwika Pawlak
- 6 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Szybka trasformacja Fouriera (FFT Fast Fourier Trasform) Pla wykładu: 1 Trasformacja Fouriera, iloczy skalary 2 DFT - dyskreta trasformacja Fouriera 3 FFT szybka trasformacja Fouriera a) algorytm PFA b) algorytm Cooleya-Tukeya (radix-2) c) wielowymiarowe FFT 4 Przykłady zastosowań: możeie wielomiaów, odszumiaie sygału, rozwiązaie rówaia Poissoa, całkowaie 1
2 Jeśli fukcja f(x) jest okresowa wówczas zamiast wielomiaów do jej iterpolacji (aproksymacji) lepiej użyć wielomiaów trygoometryczych tj rozwiąć fukcję w szereg Fouriera Dla fukcji okresowej o okresie 2π: f(x) a (a k cos(kx) + b k si(kx)) a k 1 ¼ k1 Z ¼ ¼ f(t)cos(kt)dt Jeśli fukcja f(x) jest rzeczywista wówczas zwykły szereg Fouriera jest częścią rzeczywistą zespoloego szeregu Fouriera: Z ¼ bf(k) 1 2¼ ¼ 1 2 (a k Ib k ) k 0 Dla ciągu współczyików f(t)[cos(kt) Isi(kt)]dt b k 1 ¼ Z ¼ ¼ f(t)si(kt)dt defiiujemy [a k ] 1 k0 [b k ] 1 k1 b 0 0 a k a k b k b k Fukcję możemy też zapisać w postaci zespoloego szeregu Fouriera f(x)» bf(k) 1 2¼ 1 k 1 Z ¼ ¼ bf(k)e Ikx f(t)e Ikt dt c k 1 2 (a k Ib k ) Co prowadzi do zależości pomiędzy szeregiem rzeczywistym i zespoloym a (a k cos(kx) + b k si(kx)) k1 k c k e Ikx 2
3 Fukcje E k (x) e Ikx ; k 0; 1; 2; : : : geerują ciąg ortoormalych fukcji w zespoloej przestrzei Hilberta Iloczy skalary w tej przestrzei: hf; gi 1 2¼ he k ; E i 1 2¼ Z ¼ ¼ Z ¼ f(x)g (x)dx Dyspoując tablicą wartości fukcji f i g w węzłach siatki, iloczy wewętrzy moża zapisać w postaci dyskretej: 1 hf; gi 1 1 2¼ 1 2¼ 1 2¼ j0 ¼ Z ¼ ¼ Z ¼ ¼ E k (x)e (x)dx e ikx e Ix dx e I(k )x dx e I(k )x I(k ) x¼ x ¼ 0 f(2¼j)g (2¼j) Własości iloczyu wewętrzego/skalarego: oraz związek z ormą euklidesową Dla każdego Dowód hf; fi 0 hf; gi hg; fi h f + g; hi hf; hi + hg; hi kfk p hf; fi 1 he k ; E m i 1 1 j0 ½ 1 E k 2¼j 1 k m k m 0 1 j0 2 Z 2 Z 2¼j E m he 2¼I(k m) i j 3
4 e 2¼I(k m) 1, k m Dla pozostałych przypadków moża się posłużyć wyrażeiem a sumę szeregu: co daje 1 j0 j 1 1 ; 6 1 ze względu a postać liczika Fukcje E k (x) tworzą ciąg ortogoalych (ortoormalych) jedomiaów ekspoecjalych, z których moża utworzyć wielomia: P (x) 2 Z e 2¼I(k m) 1 e 2¼I(k m) k0 c k e Ikx c k E k (x) k0 1 k0 c k (e Ix ) k Załóżmy, że jej wartości są określoe a siatce zbudowaej z rówoodległych węzłów: x j 2¼j Wielomia iterpolujący ma wówczas postać f(x) P (x) ; j 0; 1; : : : ; 1 1 c k E k (x) k0 Współczyiki zajdziemy licząc iloczyy skalare (lewa i prawa stroa) z kolejymi jedomiaami E m hf; E m i 1 k0 Ciąg współczyików c m wyzaczaych zgodie z powyższym wzorem defiiuje dyskretą trasformatę Fouriera (DFT to wyik przekształceia) 1 f(x) P (x) c k he k ; E m i 1 k0 hf; E k ie k k0 c k ± k;m c m Wielomia ekspoecjaly może posłużyć do iterpolacji fukcji f(x) W metodzie ajmiejszych kwadratów wielomia te może posłużyć do aproksymacji fukcji f(x) gdy stopień wielomiau aproksymującego jest miejszy od -1 4
5 DFT moża zapisać wykorzystując postać macierzową Ef c 0 E 0 (x 0 ) E 0 (x 1 ) : : : E 0 (x 1 ) E 1 (x 0 ) E 1 (x 1 ) : : : E 1 (x 1 ) E 1 (x 0 ) E 1 (x 1 ) : : : E 1 (x 1 ) 1 0 C B f(x 0 ) f(x 1 ) f(x 1 ) 1 C A 0 c 0 c 1 c 1 1 C A Trasformatę moża zaleźć wykoując tylko możeie wektora przez macierz Ale w te sposób ależy wykoać O( 2 ) operacji arytmetyczych Jedakże macierz E ma specyficzą postać jej elemety są ze sobą ściśle powiązae co moża wykorzystać w celu zmiejszeia akładu obliczeń Dzięki FFT liczba wykoywaych operacji może zmaleć do wartości O(log 2 ) 2 log 2 ()
6 FFT z rozkładem a czyiki pierwsze (PFA - Prime Factor Algorithm) Liczbę aturalą możemy zapisać jako r 1 r 2 : : : r p gdzie: r i są liczbami pierwszymi przykład Idea algorytmu PFA polega a zastąpieiu obliczeń DFT w jedym wymiarze (skala 2 ), a obliczeiu iloczyu p trasformat DFT skalujących się jak r 2 1; r 2 2; : : : ; r 2 p; Algorytm PFA zmiejsza akład obliczeń z 2 do (r 1 +r 2 ++r p ) Zakładamy, że fukcja f(x) jest stablicowaa w węzłach x j 2¼j ; j 0; 1; : : : ; 1 Fucję rozwijamy w bazie wielomiaów ekspoecjalych F (x) k0 c k e Ikx Wykorzystując własości wielomiaów, współczyiki rozwiięcia zapisujemy w postaci c k 1 Ozaczeia: f(x j )e Ikx j ; k 0; 1; : : : ; 1 j0 w exp I2¼ a j 1 f 2¼j Rozkładamy liczbę węzłów a iloczy liczb pierwszych: r 1 r 2 : : : r p i wprowadzamy koleje ozaczeia: º r º+1 r º+2 : : : r p º 0; 1; : : : ; p 1 p 1 ¾ c k r 1 r 2 : : : r º º j0 a j w kj py iº+1 r i 6
7 Zmieą k zapisujemy w postaci: k : : : + p p 1 2 f0; 1; : : : ; r 1 1g 2 2 f0; 1; : : : ; r 2 1g p 2 f0; 1; : : : ; r p 1g k º p iº+1 i i j º º p 1 iº k º < º ; º 0; 1; : : : ; p l i+1 i i podobie ułamek j/: j l l : : : l p p 1 l 1 2 f0; 1; : : : ; r 1 1g l 2 2 f0; 1; : : : ; r 2 1g l p 2 f0; 1; : : : ; r p 1g k j à p i1 p 1 º0 p 1 º0 M 2 Z! à p 1 i i l º+1 º à l º+1 k º º º0 p iº+1 + M l º+1 º! i i! + M 7
8 Wykorzystujemy uzyskay wyik do obliczeia w kj w kj exp exp p 1 Y º0 p 1 Y º0 2¼I kj à à p 1 2¼I exp w k º l º+1 º º0 l º+1 k º º 2¼I l º+1k º º + M!! Wykorzystujemy teraz zależość pomiędzy wskaźikiem j a l 1,l 2,,l p j l 1 + l 2 r 1 + : : : + l p r 1 r 2 : : : r p w sumowaiu Sumę po j możemy zapisać jako j0! r 1 1 l 1 0 r 2 1 l 2 0 : : : r p 1 l p 0 poieważ każdą wartość j realizuje odpowiedia kombiacja wskaźików l 1,l 2,,l p To przejście pozwala zapisać współczyik c k jako iloczy p trasformat DFT jedowymiarowych Chcemy zaleźć wartość współczyików c k c k j0 j0 f(x j ) exp Ik 2¼j f(x j ) wkj 8
9 c k c(l 1 ; l 2 ; : : : ; l p ) r 1 1 l 1 0 r 2 1 l 2 0 : : : r p 1 l p 0 c (0) (l 1 ; l 2 ; : : : ; l p )w k 0l 1 0 w k 1l 2 1 : : : w k p 1l p p 1 Startujemy od obliczeia jedowymiarowego DFT dla wartości fukcji w węzłach, których ideksy zależą od aktualych wartości l 1,l 2,,l p c 0 f(x j) ; j l 1 + l 2 r 1 + : : : + l p r 1 r 2 : : : r p Takich trasformat będzie /r p, a wyzaczeie każdej z ich wiąże się z akładem obliczeń rzędu (r p ) 2 c (1) (l 1 ; l 2 ; : : : ; p ) r p 1 l p 0 c (0) (l 1 ; l 2 ; : : : ; l p )w k p 1l p p 1 astępie obliczamy c (2) (l 1 ; l 2 ; : : : ; p 1 ; p ) r p 1 1 l p 1 0 c (1) (l 1 ; l 2 ; : : : ; l p 1 ; p )w k p 2l p 1 p 2 Po wyzaczeiu w te sposób p trasformat dostajemy żąday współczyik c k (procedurę powtarzamy dla każdej wartości k) c k c (p) ( 1 ; 2 ; : : : ; p 1 ; p ) r 1 1 l 1 0 c (p 1) (l 1 ; 2 ; : : : ; p 1 ; p )w k 0l 1 0 9
10 Algorytm radix-2 Osobo grupujemy składiki a) parzyste j 2m ajprostszy algorytm FFT to radix-2 (Cooley- Tukey) opracoway w latach 60 wieku w celu szybkiej aalizy daych sejsmologiczych b) ieparzyste j 2m + 1 aszym zadaiem jest obliczeie współczyików trasformaty Fouriera (DFT) c k, ale wykoując jak ajmiej obliczeń Zakładamy że całkowita liczba węzłów jest potęgą 2: x j 2¼ j j 0; 1; 2; : : : ; 1 2 r ; r 2 c k he k ; fi 1 j0 1 j0 1 j0 f(x j )E k (x j ) f(x j )exp ( Ix j k) f j exp I 2¼ jk c k c k + +exp 2 1 m0 2 1 m0 2 1 m0 f 2m exp I 2¼ (2m)k f 2m+1 exp I 2¼ (2m + 1)k f 2m exp I 2¼ 2 1 k I 2¼ 2 mk m0 f 2m+1 exp I 2¼ 2 mk 10
11 c k p k + ' k q k p k q k 2 1 m0 2 1 m0 ' k exp Korzystamy teraz z okresowości wyrazów p k oraz q k : p k+2 p k f 2m exp f 2m+1 exp I 2¼ k I 2¼ 2 mk I 2¼ 2 mk q k+2 q k Uwagi: a) współczyiki p k oraz q k moża wyliczyć dzięki DFT akładem O(/2) 2 O( 2 /4) b) dodatkowo oszczędzamy czas wyzaczając tylko współczyiki dla poieważ c k 8 < : p k 2 k < 2 p k + ' k q k ; k < 2 ' k q k 2 ; k 2 atomiast czyik fazowy ma astępującą własość: ' k+2 exp I 2¼ k + 2 exp I 2¼ k exp exp I 2¼ k ' k I 2¼ 2 Kolejym krokiem w FFT jest podział sum w p k oraz w q k a sumy zawierające tylko elemety parzyste i ieparzyste Po podziale liczba elemetów w każdej z dwóch powstałych sum jest dwukrotie miejsza iż w elemecie macierzystym Proces rekurecyjego podziału kończymy gdy liczba elemetów jest rówa 1 11
12 Ie algorytmy FFT 1) Algorytm Wiograda/Radera DFT jest sformułowae w postaci cykliczego splotu Modyfikacja Wiograda algorytmu FFT działa gdy p m, p -liczba pierwsza 2) Split-radix modyfikacja algorytmu Cooleya-Tukeya W każdym kroku DFT jest wyrażaa jako suma DFT dla /2 oraz dwóch DFT dla /4 Jest to ajszybszy algorytm FFT 3) DST (discrete sie trasform) oraz DCT (discrete cosie trasform) trasformaty siusowa i kosiusowa, opłaca się je stosować gdy trasformację przeprowadzamy a fukcjach rzeczywistych Uikamy w te sposób operacji a liczbach zespoloych co jest kosztowe Wielowymiarowa FFT 1 2 : : : d c k1 ;k 2 ;:::;k d 1 2 j 1 0 j 2 0 : : : d j d 0 f j1 ;j 2 ;:::;j d exp j1 k 1 i2¼ + j 2k : : : + j dk d d Współczyki wyzacza się stosując algorytm jedowymiarowego FFT kolejo dla każdego z wymiarów 12
13 Zastosowaia FFT: 1) iterpolacja, aproksymacja 2) szybkie możeie 3) cyfrowe przetwarzaie sygału (p odszumiaie widmo częstotliwości) 4) kompresja daych 5) aaliza sygałów czasowych (korelacja, splot) 6) rozwiązywaie rówań różiczkowych (rów Poissoa) 13
14 Szybkie możeie wielomiaów przy użyciu FFT Chcemy obliczyć iloczy dwóch wielomiaów P (x) Q(x) i0 i0 a i x i b i x i Jeśli stopie wielomiaów są róże to je wyrówujemy dodając do wielomiau iższego stopia współczyiki rówe 0 Iloczy wielomiaów R(x) P (x)q(x) i;j0 a i b j x i+j i0 Dokoujemy reideksacji wskaźików i + j k! j k i a i x i j0 b j x j R(x) c k 2 2 k0 i0 i0 a i b k i a i b k i x k 2 k0 Jeśli współczyiki wielomiaów a i oraz b i potraktujemy jako współrzęde wektorów a [a 0 ; a 1 ; : : : ; a ] b [b 0 ; b 1 ; : : : ; b ] to wektor c jest ich splotem: c a b c k x k Korzystając z defiicji traformacji Fouriera dla splotu fukcji możemy zapisać c F F T 1 h F F T (~a~a~a)f F T ( ~ b ~ b~ b) i ~a~a~a [a 0 ; a 1 ; : : : ; a ; a ; : : : ; a 2 ] ~ b ~ b ~ b [b0 ; b 1 ; : : : ; b ; b ; : : : ; b 2 ] a i ; b i 0, i > 1 c
15 Filtracja sygału f(x) cos(x) + cos(2x) + cos(3x) FFT Dyskrymiacja szumu FFT -1 15
16 Rozwiązywaie rówaia Poissoa (2D, 3D) r 2 V r ½ r dokoujemy trasformacji (FFT) całego rówaia (do przestrzei odwrotej) k 2 V k ½ k skąd już łatwo wyzaczymy V k V k ½ k k 2 i gotowe rozwiązaie (w przestrzei rzeczywistej) V r F F T 1 fv k g Uwaga: musimy jeszcze uwzględić waruki brzegowe (WB) 1) jeśli WB są typu Dirichleta V r j brzeg V b 6 0 to wykoujemy DST-FFT dla wętrza obszaru, a WB uwzględiamy dokoując trasformat potecjału a brzegach wyiki dodajemy 2) jeśli WB są typu j brzeg 0 to wówczas stosujemy DCT-FFT dla wętrza obszaru WB są automatyczie spełioe Całkowaie Chcemy obliczyć całkę oddziaływaia dwóch gęstości ładuku/materii C która zawiera osobliwość Całkę możemy zapisać ieco iaczej Z b C V (~r 1 ) Z b a a Z b d~r 1 Z b a j~r 1 ~r 2 j 1 f(~r 1 ~r 2 ) f(~r 2 ~r 1 ) Potecjał V(r 1 ) jest splotem dwóch fukcji: gęstości i fukcji f Moża więc wykorzystać tu twierdzeie o splocie i jego trasformacie: F F T fv g F F T f½ 2 fg a d~r 2 ½ 1 (~r 1 )½ 2 (~r 2 ) j~r 1 ~r 2 j d~r 1 ½ 1 (~r 1 )V (~r 1 ) d~r 2 ½ 2 (~r 2 )f(~r 1 ~r 2 ) F F T f½ 2 g F F T f½ 2 g Trasformata odwrota ostatiego iloczyu daje poszukiway potecjał 16
Szybka transformacja Fouriera (FFT Fast Fourier Transform)
Szybka trasformacja Fouriera (FFT Fast Fourier Trasform) Pla wykładu:. Trasformacja Fouriera, iloczy skalary. DFT - dyskreta trasformacja Fouriera 3. FFT szybka trasformacja Fouriera a) algorytm PFA b)
Bardziej szczegółowoSzybka transformacja Fouriera (FFT Fast Fourier Transform)
Szybka transformacja Fouriera (FFT Fast Fourier Transform) Plan wykładu: 1. Transformacja Fouriera, iloczyn skalarny 2. DFT - dyskretna transformacja Fouriera 3. FFT szybka transformacja Fouriera a) algorytm
Bardziej szczegółowoDefinicja interpolacji
INTERPOLACJA Defiicja iterpolacji Defiicja iterpolacji 3 Daa jest fukcja y = f (x), x[x 0, x ]. Zamy tablice wartości tej fukcji, czyli: f ( x ) y 0 0 f ( x ) y 1 1 Defiicja iterpolacji Wyzaczamy fukcję
Bardziej szczegółowoI. Podzielność liczb całkowitych
I Podzielość liczb całkowitych Liczba a = 57 przy dzieleiu przez pewą liczbę dodatią całkowitą b daje iloraz k = 3 i resztę r Zaleźć dzieik b oraz resztę r a = 57 = 3 b + r, 0 r b Stąd 5 r b 8, 3 więc
Bardziej szczegółowo2 n < 2n + 2 n. 2 n = 2. 2 n 2 +3n+2 > 2 0 = 1 = 2. n+2 n 1 n+1 = 2. n+1
Tekst a iebiesko jest kometarzem lub treścią zadaia. Zadaie 1. Zbadaj mootoiczość i ograiczoość ciągów. a = + 3 + 1 Ciąg jest mootoiczie rosący i ieograiczoy poieważ różica kolejych wyrazów jest dodatia.
Bardziej szczegółowoMACIERZE STOCHASTYCZNE
MACIERZE STOCHASTYCZNE p ij - prawdopodobieństwo przejścia od stau i do stau j w jedym (dowolym) kroku, [p ij ]- macierz prawdopodobieństw przejść (w jedym kroku), Własości macierzy prawdopodobieństw przejść:
Bardziej szczegółowoALGEBRA LINIOWA Informatyka 2015/2016 Kazimierz Jezuita. ZADANIA - Seria 1. Znaleźć wzór na ogólny wyraz ciągu opisanego relacją rekurencyjną: x
Iformatyka 05/06 Kazimierz Jezuita ZADANIA - Seria. Relacja rekurecyja kowecja sumacyja suma ciągu geometryczego. Zaleźć wzór a ogóly wyraz ciągu opisaego relacją rekurecyją: x sprowadzając problem do
Bardziej szczegółowoMETODY NUMERYCZNE dr inż. Mirosław Dziewoński
Metody Numerycze METODY NUMERYCZNE dr iż. Mirosław Dziewoński e-mail: miroslaw.dziewoski@polsl.pl Pok. 151 Wykład /1 Metody Numerycze Aproksymacja fukcji jedej zmieej Wykład / Aproksymacja fukcji jedej
Bardziej szczegółowoCAŁKA NIEOZNACZONA. F (x) = f(x) dx.
CAŁKA NIEOZNACZONA Mówimy, że fukcja F () jest fukcją pierwotą dla fukcji f() w pewym ustaloym przedziale - gdy w kadym pukcie zachodzi F () = f(). Fukcję pierwotą często azywamy całką ieozaczoą i zapisujemy
Bardziej szczegółowoRÓWNANIA RÓŻNICZKOWE WYKŁAD 11
RÓWNANIA RÓŻNICZKOWE WYKŁAD Szeregi potęgowe Defiicja Fukcja y = f () jest klasy C jeżeli jest -krotie różiczkowala i jej -ta pochoda jest fukcją ciągłą. Defiicja Fukcja y = f () jest klasy C, jeżeli jest
Bardziej szczegółowoJarosław Wróblewski Analiza Matematyczna 1, zima 2016/17
Egzami, 18.02.2017, godz. 9:00-11:30 Zadaie 1. (22 pukty) W każdym z zadań 1.1-1.10 podaj w postaci uproszczoej kresy zbioru oraz apisz, czy kresy ależą do zbioru (apisz TAK albo NIE, ewetualie T albo
Bardziej szczegółowoUKŁADY RÓWNAŃ LINOWYCH
Ekoeergetyka Matematyka. Wykład 4. UKŁADY RÓWNAŃ LINOWYCH Defiicja (Układ rówań liiowych, rozwiązaie układu rówań) Układem m rówań liiowych z iewiadomymi,,,, gdzie m, azywamy układ rówań postaci: a a a
Bardziej szczegółowoMetody numeryczne Laboratorium 5 Info
Metody umerycze Laboratorium 5 Ifo Aproksymacja - proces określaia rozwiązań przybliżoych a podstawie rozwiązań zaych, które są bliskie rozwiązaiom dokładym w ściśle sprecyzowaym sesie. Metoda ajmiejszych
Bardziej szczegółowoDamian Doroba. Ciągi. 1. Pierwsza z granic powinna wydawać się oczywista. Jako przykład może służyć: lim n = lim n 1 2 = lim.
Damia Doroba Ciągi. Graice, z których korzystamy. k. q.. 5. dla k > 0 dla k 0 0 dla k < 0 dla q > 0 dla q, ) dla q Nie istieje dla q ) e a, a > 0. Opis. Pierwsza z graic powia wydawać się oczywista. Jako
Bardziej szczegółowo1 Układy równań liniowych
Katarzya Borkowska, Wykłady dla EIT, UTP Układy rówań liiowych Defiicja.. Układem U m rówań liiowych o iewiadomych azywamy układ postaci: U: a x + a 2 x 2 +... + a x =b, a 2 x + a 22 x 2 +... + a 2 x =b
Bardziej szczegółowoParametryzacja rozwiązań układu równań
Parametryzacja rozwiązań układu rówań Przykład: ozwiąż układy rówań: / 2 2 6 2 5 2 6 2 5 //( / / 2 2 9 2 2 4 4 2 ) / 4 2 2 5 2 4 2 2 Korzystając z postaci schodkowej (środkowa macierz) i stosując podstawiaie
Bardziej szczegółowoCharakterystyki liczbowe zmiennych losowych: wartość oczekiwana i wariancja
Charakterystyki liczbowe zmieych losowych: wartość oczekiwaa i wariacja dr Mariusz Grządziel Wykłady 3 i 4;,8 marca 24 Wartość oczekiwaa zmieej losowej dyskretej Defiicja. Dla zmieej losowej dyskretej
Bardziej szczegółowoAPROKSYMACJA I INTERPOLACJA. funkcja f jest zbyt skomplikowana; użycie f w dalszej analizie problemu jest trudne
APROKSYMACJA I INTERPOLACJA Przybliżeie fucji f(x) przez ią fucję g(x) fucja f jest zbyt sompliowaa; użycie f w dalszej aalizie problemu jest trude fucja f jest zaa tylo tabelaryczie; wymagaa jest zajomość
Bardziej szczegółowo3. Regresja liniowa Założenia dotyczące modelu regresji liniowej
3. Regresja liiowa 3.. Założeia dotyczące modelu regresji liiowej Aby moża było wykorzystać model regresji liiowej, muszą być spełioe astępujące założeia:. Relacja pomiędzy zmieą objaśiaą a zmieymi objaśiającymi
Bardziej szczegółowoJarosław Wróblewski Analiza Matematyczna 1A, zima 2014/15. n = Rozwiązanie: Stosując wzór na wartość współczynnika dwumianowego otrzymujemy
12. Dowieść, że istieje ieskończeie wiele par liczb aturalych k < spełiających rówaie ( ) ( ) k. k k +1 Stosując wzór a wartość współczyika dwumiaowego otrzymujemy ( ) ( )!! oraz k k! ( k)! k +1 (k +1)!
Bardziej szczegółowox 1 2 3 t 1 (x) 2 3 1 o 1 : x 1 2 3 s 3 (x) 2 1 3. Tym samym S(3) = {id 3,o 1,o 2,s 1,s 2,s 3 }. W zbiorze S(n) definiujemy działanie wzorem
9.1. Izomorfizmy algebr.. Wykład Przykłady: 13) Działaia w grupach często wygodie jest zapisywać w tabelkach Cayleya. Na przykład tabelka działań w grupie Z 5, 5) wygląda astępująco: 5 1 3 1 1 3 1 3 3
Bardziej szczegółowoTeoria. a k. Wskaźnik sumowania można oznaczać dowolną literą. Mamy np. a j = a i =
Zastosowaie symboli Σ i Π do zapisu sum i iloczyów Teoria Niech a, a 2,..., a będą dowolymi liczbami. Sumę a + a 2 +... + a zapisuje się zazwyczaj w postaci (czytaj: suma od k do a k ). Zak Σ to duża grecka
Bardziej szczegółowoc 2 + d2 c 2 + d i, 2
3. Wykład 3: Ciało liczb zespoloych. Twierdzeie 3.1. Niech C R. W zbiorze C określamy dodawaie: oraz możeie: a, b) + c, d) a + c, b + d) a, b) c, d) ac bd, ad + bc). Wówczas C, +, ) jest ciałem, w którym
Bardziej szczegółowoRelacje rekurencyjne. będzie następująco zdefiniowanym ciągiem:
Relacje rekurecyje Defiicja: Niech =,,,... będzie astępująco zdefiiowaym ciągiem: () = r, = r,..., k = rk, gdzie r, r,..., r k są skalarami, () dla k, = a + a +... + ak k, gdzie a, a,..., ak są skalarami.
Bardziej szczegółowoZnajdowanie pozostałych pierwiastków liczby zespolonej, gdy znany jest jeden pierwiastek
Zajdowaie pozostałych pierwiastków liczby zespoloej, gdy zay jest jede pierwiastek 1 Wprowadzeie Okazuje się, że gdy zamy jede z pierwiastków stopia z liczby zespoloej z, to pozostałe pierwiastki możemy
Bardziej szczegółowoJarosław Wróblewski Analiza Matematyczna 2, lato 2018/19
47. W każdym z zadań 47.-47.5 podaj wzór a fukcję różiczkowalą f :D f R o podaym wzorze a pochodą oraz o podaej wartości w podaym pukcie. 47.. f x 4x 5 54 f D f R 4x 555 fx + 47.. f x x+ f D f, + fx 9
Bardziej szczegółowo( ) WŁASNOŚCI MACIERZY
.Kowalski własości macierzy WŁSNOŚC MCERZY Własości iloczyu i traspozycji a) możeie macierzy jest łącze, tz. (C) ()C, dlatego zapis C jest jedozaczy, b) możeie macierzy jest rozdziele względem dodawaia,
Bardziej szczegółowoJarosław Wróblewski Analiza Matematyczna 2B, lato 2015/16
Egzami,.9.6, godz. :-5: Zadaie. ( puktów) Wyzaczyć wszystkie rozwiązaia rówaia z 4 = 4 w liczbach zespoloych. Zapisać wszystkie rozwiązaia w postaci kartezjańskiej (bez używaia fukcji trygoometryczych)
Bardziej szczegółowoTwierdzenie Cayleya-Hamiltona
Twierdzeie Cayleya-Hamiltoa Twierdzeie (Cayleya-Hamiltoa): Każda macierz kwadratowa spełia swoje włase rówaie charakterystycze. D: Chcemy pokazać, że jeśli wielomiaem charakterystyczym macierzy A jest
Bardziej szczegółowoRekursja 2. Materiały pomocnicze do wykładu. wykładowca: dr Magdalena Kacprzak
Rekursja Materiały pomocicze do wykładu wykładowca: dr Magdalea Kacprzak Rozwiązywaie rówań rekurecyjych Jedorode liiowe rówaia rekurecyje Twierdzeie Niech k będzie ustaloą liczbą aturalą dodatią i iech
Bardziej szczegółowoPierwiastki z liczby zespolonej. Autorzy: Agnieszka Kowalik
Pierwiastki z liczby zespoloej Autorzy: Agieszka Kowalik 09 Pierwiastki z liczby zespoloej Autor: Agieszka Kowalik DEFINICJA Defiicja : Pierwiastek z liczby zespoloej Niech będzie liczbą aturalą. Pierwiastkiem
Bardziej szczegółowoEgzamin maturalny z matematyki CZERWIEC 2011
Egzami maturaly z matematyki CZERWIEC 0 Klucz puktowaia do zadań zamkiętych oraz schemat oceiaia do zadań otwartych POZIOM PODSTAWOWY Poziom podstawowy czerwiec 0 Klucz puktowaia do zadań zamkiętych Nr
Bardziej szczegółowoWykład 11. a, b G a b = b a,
Wykład 11 Grupy Grupą azywamy strukturę algebraiczą złożoą z iepustego zbioru G i działaia biarego które spełia własości: (i) Działaie jest łącze czyli a b c G a (b c) = (a b) c. (ii) Działaie posiada
Bardziej szczegółowo4. Aproksymacja Wprowadzenie (4.1) aproksymowana aproksymującej przybliżającej błędami aproksymacji przybliżenia
4. Aproksymacja Wprowadzeie (4.1) Aproksymacja ozacza przybliżaie fukcji y= f x za pomocą prostszej, ależącej do określoej klasy fukcji y=f x. Przyczyy strosowaia aproksymacji: - fukcja aproksymowaa y=
Bardziej szczegółowoO liczbach naturalnych, których suma równa się iloczynowi
O liczbach aturalych, których suma rówa się iloczyowi Lew Kurladczyk i Adrzej Nowicki Toruń UMK, 10 listopada 1998 r. Liczby aturale 1, 2, 3 posiadają szczególą własość. Ich suma rówa się iloczyowi: Podobą
Bardziej szczegółowoĆwiczenia nr 5. TEMATYKA: Regresja liniowa dla prostej i płaszczyzny
TEMATYKA: Regresja liiowa dla prostej i płaszczyzy Ćwiczeia r 5 DEFINICJE: Regresja: metoda statystycza pozwalająca a badaie związku pomiędzy wielkościami daych i przewidywaie a tej podstawie iezaych wartości
Bardziej szczegółowoWprowadzenie. metody elementów skończonych
Metody komputerowe Wprowadzeie Podstawy fizycze i matematycze metody elemetów skończoych Literatura O.C.Ziekiewicz: Metoda elemetów skończoych. Arkady, Warszawa 972. Rakowski G., acprzyk Z.: Metoda elemetów
Bardziej szczegółowoZADANIA PRZYGOTOWUJĄCE DO SPRAWDZIANÓW W KLASIE DRUGIEJ.
ZADANIA PRZYGOTOWUJĄCE DO SPRAWDZIANÓW W KLASIE DRUGIEJ I Fukcja kwadratowa ) PODAJ POSTAĆ KANONICZNĄ I ILOCZYNOWĄ (O ILE ISTNIEJE) FUNKCJI: a) f ( ) + b) f ( ) 6+ 9 c) f ( ) ) Narysuj wykresy fukcji f
Bardziej szczegółowoAnaliza numeryczna. Stanisław Lewanowicz. Aproksymacja funkcji
http://www.ii.ui.wroc.pl/ sle/teachig/a-apr.pdf Aaliza umerycza Staisław Lewaowicz Grudzień 007 r. Aproksymacja fukcji Pojęcia wstępe Defiicja. Przestrzeń liiową X (ad ciałem liczb rzeczywistych R) azywamy
Bardziej szczegółowoJarosław Wróblewski Analiza Matematyczna 1A, zima 2012/13. Ciągi.
Jarosław Wróblewski Aaliza Matematycza 1A, zima 2012/13 Ciągi. Ćwiczeia 5.11.2012: zad. 140-173 Kolokwium r 5, 6.11.2012: materiał z zad. 1-173 Ćwiczeia 12.11.2012: zad. 174-190 13.11.2012: zajęcia czwartkowe
Bardziej szczegółowoKlucz odpowiedzi do zadań zamkniętych oraz schematy oceniania zadań otwartych. Matematyka. Poziom podstawowy
Klucz odpowiedzi do zadań zamkiętych oraz schematy oceiaia zadań otwartych Matematyka CZERWIEC 0 Schemat oceiaia Klucz puktowaia zadań zamkiętych Nr zad Odp 5 6 8 9 0 5 6 8 9 0 5 6 B C C B C C A A B B
Bardziej szczegółowoPodprzestrzenie macierzowe
Podprzestrzeie macierzowe Defiicja: Zakresem macierzy AŒ mâ azywamy podprzestrzeń R(A) przestrzei m geerowaą przez zakres fukcji : m f x = Ax RAAx x Defiicja: Zakresem macierzy A Œ âm azywamy podprzestrzeń
Bardziej szczegółowoA A A A11 A12 A1. m m mn
DODTEK NR. GEBR MCIERZY W dodatku tym podamy ajważiejsze defiicje rachuku macierzowego i omówimy iektóre fukcje i trasformacje macierzy ajbardziej przydate w zastosowaiach umeryczych a w szczególości w
Bardziej szczegółowoMATURA 2014 z WSiP. Zasady oceniania zadań
MATURA 0 z WSiP Matematyka Poziom rozszerzoy Zasady oceiaia zadań Copyright by Wydawictwa Szkole i Pedagogicze sp z oo, Warszawa 0 Matematyka Poziom rozszerzoy Kartoteka testu Numer zadaia Sprawdzaa umiejętość
Bardziej szczegółowozadań z pierwszej klasówki, 10 listopada 2016 r. zestaw A 2a n 9 = 3(a n 2) 2a n 9 = 3 (a n ) jest i ograniczony. Jest wiec a n 12 2a n 9 = g 12
Rozwiazaia zadań z pierwszej klasówki, 0 listopada 06 r zestaw A Ciag a ) jest zaday rekuryjie: a a, a + a a 9, a R, a
Bardziej szczegółowoJarosław Wróblewski Analiza Matematyczna 2B, lato 2015/16
Egzami,.6.6, godz. 9:-: Zadaie. puktów) Wyzaczyć wszystkie rozwiązaia rówaia z i w liczbach zespoloych. Zapisać wszystkie rozwiązaia w postaci kartezjańskiej bez używaia fukcji trygoometryczych) oraz zazaczyć
Bardziej szczegółowoCIĄGI LICZBOWE. Poziom podstawowy
CIĄGI LICZBOWE Poziom podstawowy Zadaie ( pkt) + 0 Day jest ciąg o wyrazie ogólym a =, N+ + jest rówy? Wyzacz a a + Czy istieje wyraz tego ciągu, który Zadaie (6 pkt) Marek chce przekopać swój przydomowy
Bardziej szczegółowoPrawdopodobieństwo i statystyka
Wykład VI: Metoda Mote Carlo 17 listopada 2014 Zastosowaie: przybliżoe całkowaie Prosta metoda Mote Carlo Przybliżoe obliczaie całki ozaczoej Rozważmy całkowalą fukcję f : [0, 1] R. Chcemy zaleźć przybliżoą
Bardziej szczegółowoFunkcje tworzące - przypomnienie
Zadaia z ćwiczeń # (po. marca) Matematyka Dyskreta Fukcje tworzące - przypomieie Fukcje tworzące są początkowo trude do przełkięcia, ale stosuje się je dość automatyczie i potrafimy je policzyć dla praktyczie
Bardziej szczegółowo1 Definicja dyskretnej transformacji Fouriera (DFT) 2 Odmiany DFT. 3 Motylek dwupunktowej DFT. 5 Złożoność obliczeniowa bezpośrednio obliczanej DFT
Zakres zagadień Podstawy Teorii Systemów, Sygałów i Iformacji DFT, FFT oraz DTTs DCTs i DSTs) Adam Dąbrowski Politechika Pozańska ydział Iformatyki i Zarządzaia KatedraSterowaiaiIżyieriiSystemów Pracowia
Bardziej szczegółowo7 Liczby zespolone. 7.1 Działania na liczbach zespolonych. Liczby zespolone to liczby postaci. z = a + bi,
7 Liczby zespoloe Liczby zespoloe to liczby postaci z a + bi, gdzie a, b R. Liczbę i azywamy jedostką urojoą, spełia oa waruek i 2 1. Zbiór liczb zespoloych ozaczamy przez C: C {a + bi; a, b R}. Liczba
Bardziej szczegółowoKlucz odpowiedzi do zadań zamkniętych oraz schematy oceniania zadań otwartych. Matematyka. Poziom podstawowy
Klucz odpowiedzi do zadań zamkiętych oraz schematy oceiaia zadań otwartych Matematyka CZERWIEC 0 Klucz puktowaia zadań zamkiętych Nr zad Odp 5 6 8 9 0 5 6 8 9 0 5 6 B C C B C C A A B B C A B A A A B D
Bardziej szczegółowoPodprzestrzenie macierzowe
Podprzestrzeie macierzowe Defiicja: Zakresem macierzy AŒ mâ azywamy podprzestrzeń R(A) przestrzei m geerowaą przez zakres fukcji ( ) : m f x = Ax ( A) { Ax x } = Defiicja: Zakresem macierzy A Œ âm azywamy
Bardziej szczegółowoZadania z algebry liniowej - sem. I Liczby zespolone
Zadaia z algebry liiowej - sem. I Liczby zespoloe Defiicja 1. Parę uporządkowaą liczb rzeczywistych x, y azywamy liczbą zespoloą i ozaczamy z = x, y. Zbiór wszystkich liczb zespoloych ozaczamy przez C
Bardziej szczegółowoZadania z Matematyka 2 - SIMR 2008/ szeregi zadania z rozwiązaniami. n 1. n n. ( 1) n n. n n + 4
Zadaia z Matematyka - SIMR 00/009 - szeregi zadaia z rozwiązaiami. Zbadać zbieżość szeregu Rozwiązaie: 0 4 4 + 6 0 : Dla dostateczie dużych 0 wyrazy szeregu są ieujeme 0 a = 4 4 + 6 0 0 Stosujemy kryterium
Bardziej szczegółowoSzereg geometryczny. 5. b) b n = 4n 2 (b 1 = 2, r = 4) lub b n = 10 (b 1 = 10, r = 0). 2. jest równa 1 x dla x = 1+ Zad. 3:
Szereg geometryczy Zad : Suma wszystkich wyrazów ieskończoego ciągu geometryczego jest rówa 4, a suma trzech początkowych wyrazów wyosi a) Zbadaj mootoiczość ciągu sum częściowych tego ciągu geometryczego
Bardziej szczegółowoKADD Metoda najmniejszych kwadratów
Metoda ajmiejszych kwadratów Pomiary bezpośredie o rówej dokładości o różej dokładości średia ważoa Pomiary pośredie Zapis macierzowy Dopasowaie prostej Dopasowaie wielomiau dowolego stopia Dopasowaie
Bardziej szczegółowoElementy rach. macierzowego Materiały pomocnicze do MES Strona 1 z 7. Elementy rachunku macierzowego
Elemety rach macierzowego Materiały pomocicze do MES Stroa z 7 Elemety rachuku macierzowego Przedstawioe poiżej iformacje staowią krótkie przypomieie elemetów rachuku macierzowego iezbęde dla zrozumieia
Bardziej szczegółowoWektory Funkcje rzeczywiste wielu. Matematyka Studium doktoranckie KAE SGH Semestr letni 2008/2009 R. Łochowski
Wektory Fukcje rzeczywiste wielu zmieych rzeczywistych Matematyka Studium doktorackie KAE SGH Semestr leti 2008/2009 R. Łochowski Wektory pukty w przestrzei R Przestrzeń R to zbiór uporządkowaych -ek liczb
Bardziej szczegółowoa n 7 a jest ciągiem arytmetycznym.
ZADANIA MATURALNE - CIĄGI LICZBOWE - POZIOM PODSTAWOWY Opracowała mgr Dauta Brzezińska Zad.1. ( pkt) Ciąg a określoy jest wzorem 5.Wyzacz liczbę ujemych wyrazów tego ciągu. Zad.. ( 6 pkt) a Day jest ciąg
Bardziej szczegółowoSTATYSTYKA I ANALIZA DANYCH
TATYTYKA I ANALIZA DANYCH Zad. Z pewej partii włókie weły wylosowao dwie próbki włókie, a w każdej z ich zmierzoo średicę włókie różymi metodami. Otrzymao astępujące wyiki: I próbka: 50; średia średica
Bardziej szczegółowoMATEMATYKA (poziom podstawowy) przykładowy arkusz maturalny wraz ze schematem oceniania dla klasy II Liceum
MATEMATYKA (poziom podstawowy) przykładowy arkusz maturaly wraz ze schematem oceiaia dla klasy II Liceum Propozycja zadań maturalych sprawdzających opaowaie wiadomości i umiejętości matematyczych z zakresu
Bardziej szczegółowoSzeregi liczbowe i ich własności. Kryteria zbieżności szeregów. Zbieżność bezwzględna i warunkowa. Mnożenie szeregów.
Materiały dydaktyze Aaliza Matematyza (Wykład 3) Szeregi lizbowe i ih własośi. Kryteria zbieżośi szeregów. Zbieżość bezwzględa i warukowa. Możeie szeregów. Defiija. Nieh {a } N będzie iągiem lizbowym.
Bardziej szczegółowoSzeregi liczbowe. 15 stycznia 2012
Szeregi liczbowe 5 styczia 0 Szeregi o wyrazach dodatich. Waruek koieczy zbieżości szeregu Defiicja.Abyszereg a < byłzbieżyciąga musizbiegaćdo0. Jest to waruek koieczy ale ie dostateczy. Jak wiecie z wykładu(i
Bardziej szczegółowoO pewnych zastosowaniach rachunku różniczkowego funkcji dwóch zmiennych w ekonomii
O pewych zastosowaiach rachuku różiczkowego fukcji dwóch zmieych w ekoomii 1 Wielkość wytwarzaego dochodu arodowego D zależa jest od wielkości produkcyjego majątku trwałego M i akładów pracy żywej Z Fukcję
Bardziej szczegółowoMODELE MATEMATYCZNE W UBEZPIECZENIACH. 1. Renty
MODELE MATEMATYCZNE W UBEZPIECZENIACH WYKŁAD 2: RENTY. PRZEPŁYWY PIENIĘŻNE. TRWANIE ŻYCIA 1. Rety Retą azywamy pewie ciąg płatości. Na razie będziemy je rozpatrywać bez żadego związku z czasem życiem człowieka.
Bardziej szczegółowo2. Schemat ideowy układu pomiarowego
1. Wiadomości ogóle o prostowikach sterowaych Układy prostowikowe sterowae są przekształtikami sterowaymi fazowo. UmoŜliwiają płya regulację średiej wartości apięcia wyprostowaego, a tym samym średiej
Bardziej szczegółowoJarosław Wróblewski Analiza Matematyczna 1A, zima 2014/15. n 4n n 1
30. Obliczyć wartość graicy ( 0 ( ( ( 4 +1 + 1 4 +3 + 4 +9 + 3 4 +7 +...+ 1 4 +3 + 1 ( ( 4 +3. Rozwiązaie: Ozaczmy sumę występującą pod zakiem graicy przez b. Zamierzamy skorzystać z twierdzeia o trzech
Bardziej szczegółowoJarosław Wróblewski Analiza Matematyczna 1, zima 2016/ n 333))
46. Wskazać liczbę rzeczywistą k, dla której graica k 666 + 333)) istieje i jest liczbą rzeczywistą dodatią. Obliczyć wartość graicy przy tak wybraej liczbie k. Rozwiązaie: Korzystając ze wzoru a różicę
Bardziej szczegółowoKLUCZ ODPOWIEDZI I ZASADY PUNKTOWANIA PRÓBNEGO EGZAMINU MATURALNEGO Z MATEMATYKI POZIOM PODSTAWOWY
KLUCZ ODPOWIEDZI I ZASADY PUNKTOWANIA PRÓBNEGO EGZAMINU MATURALNEGO Z MATEMATYKI POZIOM PODSTAWOWY Nr zadaia Odpowiedzi Pukty Badae umiejtoci Obszar stadardu 1. B 0 1 plauje i wykouje obliczeia a liczbach
Bardziej szczegółowoZadania z analizy matematycznej - sem. I Szeregi liczbowe
Zadaia z aalizy matematyczej - sem. I Szeregi liczbowe Defiicja szereg ciąg sum częściowyc. Szeregiem azywamy parę uporządkowaą a ) S ) ) ciągów gdzie: ciąg a ) ciąg S ) jest day jest ciągiem sum częściowych
Bardziej szczegółowoPRZYKŁADY ROZWIAZAŃ STACJONARNEGO RÓWNANIA SCHRӦDINGERA. Ruch cząstki nieograniczony z klasycznego punktu widzenia. mamy do rozwiązania równanie 0,,
PRZYKŁADY ROZWIAZAŃ STACJONARNEGO RÓWNANIA SCHRӦDINGERA Ruch cząstki ieograiczoy z klasyczego puktu widzeia W tym przypadku V = cost, przejmiemy V ( x ) = 0, cząstka porusza się wzdłuż osi x. Rozwiązujemy
Bardziej szczegółowoMetody Obliczeniowe w Nauce i Technice laboratorium
Marci Rociek Iformatyka, II rok Metody Obliczeiowe w Nauce i Techice laboratorium zestaw 1: iterpolacja Zadaie 1: Zaleźć wzór iterpolacyjy Lagrage a mając tablicę wartości: 3 5 6 y 1 3 5 6 Do rozwiązaia
Bardziej szczegółowoJarosław Wróblewski Analiza Matematyczna A1, zima 2011/12. Kresy zbiorów. x Z M R
Kresy zbiorów. Ćwiczeia 21.11.2011: zad. 197-229 Kolokwium r 7, 22.11.2011: materiał z zad. 1-249 Defiicja: Zbiór Z R azywamy ograiczoym z góry, jeżeli M R x Z x M. Każdą liczbę rzeczywistą M R spełiającą
Bardziej szczegółowoKatalog wymagań programowych z matematyki od absolwenta II klasy (poziom rozszerzony).
Katalog wymagań programowych z matematyki od absolweta II klasy (poziom rozszerzoy). LICZBY RZECZYWISTE Na poziomie wymagań koieczych lub podstawowych a oceę dopuszczającą () lub dostateczą (3) uczeń wykorzystać
Bardziej szczegółowoPrzykład Obliczenie wskaźnika plastyczności przy skręcaniu
Przykład 10.5. Obliczeie wskaźika plastyczości przy skręcaiu Obliczyć wskaźiki plastyczości przy skręcaiu dla astępujących przekrojów: a) -kąta foremego b) przekroju złożoego 6a 16a 9a c) przekroju ciekościeego
Bardziej szczegółowoP = 27, 8 27, 9 27 ). Przechodząc do granicy otrzymamy lim P(Y n > Y n+1 ) = P(Z 1 0 > Z 2 X 2 X 1 = 0)π 0 + P(Z 1 1 > Z 2 X 2 X 1 = 1)π 1 +
Zadaia róże W tym rozdziale zajdują się zadaia ietypowe, często dotyczące łańcuchów Markowa oraz własości zmieych losowych. Pojawią się także zadaia z estymacji Bayesowskiej.. (Eg 8/) Rozważamy łańcuch
Bardziej szczegółowoTeoria obliczeń: ciągi, notacja 0. Wykład 7
Teoria obliczeń: ciągi, otacja 0 Wykład 7 Ο( log ) Σ Ciąg to fukcja określoa a zbiorze liczb aturalych N a, a,..., a 1, a, a 1,... N Ciąg opisuje się jako listę: 1 + w której dla każdej liczby aturalej
Bardziej szczegółowoDwumian Newtona. Agnieszka Dąbrowska i Maciej Nieszporski 8 stycznia 2011
Dwumia Newtoa Agiesza Dąbrowsa i Maciej Nieszporsi 8 styczia Wstęp Wzory srócoego możeia, tóre pozaliśmy w gimazjum (x + y x + y (x + y x + xy + y (x + y 3 x 3 + 3x y + 3xy + y 3 x 3 + y 3 + 3xy(x + y
Bardziej szczegółowoArkusz ćwiczeniowy z matematyki Poziom podstawowy ZADANIA ZAMKNIĘTE. W zadaniach od 1. do 21. wybierz i zaznacz poprawną odpowiedź. 1 C. 3 D.
Arkusz ćwiczeiowy z matematyki Poziom podstawowy ZADANIA ZAMKNIĘTE W zadaiach od. do. wybierz i zazacz poprawą odpowiedź. Zadaie. ( pkt) Liczbę moża przedstawić w postaci A. 8. C. 4 8 D. 4 Zadaie. ( pkt)
Bardziej szczegółowoRozmieszczenie liczb pierwszych
Rozmieszczeie liczb pierwszych Euler Pierwszy owoczesy wyik pochodzi od Eulera: TWIERDZENIE: Szereg p primes p est rozbieży. Szkic dowodu: Dla s > zachodzi rówość ( ) = s = i= ( + p s i ) + p 2s i +....
Bardziej szczegółowoStwierdzenie 1. Jeżeli ciąg ma granicę, to jest ona określona jednoznacznie (żaden ciąg nie może mieć dwóch różnych granic).
Materiały dydaktycze Aaliza Matematycza Wykład Ciągi liczbowe i ich graice. Graice ieskończoe. Waruek Cauchyego. Działaia arytmetycze a ciągach. Podstawowe techiki obliczaia graic ciągów. Istieie graic
Bardziej szczegółowoCiągi liczbowe wykład 3
Ciągi liczbowe wykład 3 dr Mariusz Grządziel semestr zimowy, r akad 204/205 Defiicja ciągu liczbowego) Ciagiem liczbowym azywamy fukcję odwzorowuja- ca zbiór liczb aturalych w zbiór liczb rzeczywistych
Bardziej szczegółowoPOLITECHNIKA OPOLSKA
POLITCHIKA OPOLSKA ISTYTUT AUTOMATYKI I IFOMATYKI LABOATOIUM MTOLOII LKTOICZJ 7. KOMPSATOY U P U. KOMPSATOY APIĘCIA STAŁO.. Wstęp... Zasada pomiaru metodą kompesacyją. Metoda kompesacyja pomiaru apięcia
Bardziej szczegółowoAnaliza wyników symulacji i rzeczywistego pomiaru zmian napięcia ładowanego kondensatora
Aaliza wyików symulacji i rzeczywistego pomiaru zmia apięcia ładowaego kodesatora Adrzej Skowroński Symulacja umożliwia am przeprowadzeie wirtualego eksperymetu. Nie kostruując jeszcze fizyczego urządzeia
Bardziej szczegółowoJarosław Wróblewski Analiza Matematyczna 1 LUX, zima 2016/17
585. Wskaż liczbę rzeczywistą k, dla której podaa graica istieje i jest dodatią liczbą rzeczywistą. Podaj wartość graicy dla tej wartości parametru k. Jeżeli odpowiedź jest liczbą wymierą, podaj ją w postaci
Bardziej szczegółowoDydaktyka matematyki III-IV etap edukacyjny (wykłady)
Dydaktyka matematyki III-IV etap edukacyjy (wykłady) Wykład r 12: Fukcja wykładicza cd. Ciągłość fukcji. Pochoda fukcji Semestr zimowy 2018/2019 Fukcja wykładicza (cd.) propozycja Podobie jak w przykładach
Bardziej szczegółowoTransformata Fouriera
Transformata Fouriera Program wykładu 1. Wprowadzenie teoretyczne 2. Algorytm FFT 3. Zastosowanie analizy Fouriera 4. Przykłady programów Wprowadzenie teoretyczne Zespolona transformata Fouriera Jeżeli
Bardziej szczegółowoZADANIA NA ĆWICZENIA 3 I 4
Agata Boratyńska Statystyka aktuariala... 1 ZADANIA NA ĆWICZENIA 3 I 4 1. Wygeeruj szkody dla polis z kolejych lat wg rozkładu P (N = 1) = 0, 1 P (N = 0) = 0, 9, gdzie N jest liczbą szkód z jedej polisy.
Bardziej szczegółowoLUBELSKA PRÓBA PRZED MATURĄ 2015 poziom podstawowy. Liczba punktów Wyznaczenie pierwszej współrzędnej wierzchołka paraboli: x.
LUBELSKA PRÓBA PRZED MATURĄ 05 poziom podstawowy ZESTAW A ZADANIA ZAMKNIĘTE 5 6 7 8 9 0 5 6 7 8 9 0 A B D D A D B D A B C D C B A C A C B C A B D C ZADANIA OTWARTE KRÓTKIEJ ODPOWIEDZI zadaia 5 6 7 puktów
Bardziej szczegółowoLABORATORIUM MODELOWANIA I SYMULACJI. Ćwiczenie 3 MODELOWANIE SYSTEMÓW DYNAMICZNYCH METODY OPISU MODELI UKŁADÓW
Wydział Elektryczy Zespół Automatyki (ZTMAiPC) ZERiA LABORATORIUM MODELOWANIA I SYMULACJI Ćwiczeie 3 MODELOWANIE SYSTEMÓW DYNAMICZNYCH METODY OPISU MODELI UKŁADÓW I. Cel ćwiczeia Celem ćwiczeia jest zapozaie
Bardziej szczegółowo1 Twierdzenia o granicznym przejściu pod znakiem całki
1 Twierdzeia o graiczym przejściu pod zakiem całki Ozaczeia: R + = [0, ) R + = [0, ] (X, M, µ), gdzie M jest σ-ciałem podzbiorów X oraz µ: M R + - zbiór mierzaly, to zaczy M Twierdzeie 1.1. Jeżeli dae
Bardziej szczegółowoRÓWNANIA RÓŻNICZKOWE CZĄSTKOWE
RÓWNANIA RÓŻNICZKOWE CZĄSTKOWE 1 Pla wykładu Co to są szeregi Fouriera? Sposoby budowaia rozwiązań mającyc postać szeregów Rówaiepłyty Ilustracja metody szeregów Fouriera a przykładzie zgiaej płyty. 1
Bardziej szczegółowoAnaliza matematyczna. Robert Rałowski
Aaliza matematycza Robert Rałowski 6 paździerika 205 2 Spis treści 0. Liczby aturale.................................... 3 0.2 Liczby rzeczywiste.................................... 5 0.2. Nierówości...................................
Bardziej szczegółowoPrzykładowe zadania dla poziomu rozszerzonego
Przkładowe zadaia dla poziomu rozszerzoego Zadaie. ( pkt W baku w pierwszm roku oszczędzaia stopa procetowa bła rówa p%, a w drugim roku bła o % iższa. Po dwóch latach, prz roczej kapitalizacji odsetek,
Bardziej szczegółowoZasada indukcji matematycznej. Dowody indukcyjne.
Zasada idukcji matematyczej Dowody idukcyje Z zasadą idukcji matematyczej i dowodami idukcyjymi sytuacja jest ajczęściej taka, że podaje się w szkole treść zasady idukcji matematyczej, a astępie omawia,
Bardziej szczegółowoKorelacja i regresja. Dr Joanna Banaś Zakład Badań Systemowych Instytut Sztucznej Inteligencji i Metod Matematycznych. Wykład 12
Wykład Korelacja i regresja Dr Joaa Baaś Zakład Badań Systemowych Istytut Sztuczej Iteligecji i Metod Matematyczych Wydział Iformatyki Politechiki Szczecińskiej Wykład 8. Badaie statystycze ze względu
Bardziej szczegółowo