Informator o egzaminie potwierdzaj cym kwalifikacje zawodowe

Transkrypt

1 Informator o egzaminie potwierdzajcym kwalifikacje zawodowe Technik rachunkowoci Warszawa 2011

2 Informator opracowaa Centralna Komisja Egzaminacyjna w Warszawie we wspópracy z Okrgow Komisj Egzaminacyjn we Warszawie. 2

3 I. WSTP Wymagania, które trzeba speni, aby przystpi do egzaminu Struktura egzaminu Wiadomoci i umiejtnoci sprawdzane na egzaminie Kryteria zdania egzaminu Organizacja i przebieg etapu pisemnego egzaminu Organizacja i przebieg etapu praktycznego egzaminu...9 II.ETAP PISEMNY Wymagania egzaminacyjne z przykadami zada do czci I Wymagania egzaminacyjne z przykadami zada do czci II III. ETAP PRAKTYCZNY Wymagania egzaminacyjne i ogólne kryteria oceniania Komentarz do standardu wymaga egzaminacyjnych Przykad zadania do etapu praktycznego Komentarz do rozwizania zadania wraz z kryteriami oceniania...34 IV. ZACZNIKI Standard wymaga egzaminacyjnych dla zawodu Przykad karty odpowiedzi do etapu pisemnego

4 Wstp I. WSTP Egzamin potwierdzajcy kwalifikacje zawodowe jest form oceny poziomu opanowania wiadomoci i umiejtnoci z zakresu danego zawodu okrelonych w standardzie wymaga, ustalonym przez Ministra Edukacji Narodowej. Egzamin ten, zwany równie egzaminem zawodowym, jest egzaminem zewntrznym. Umoliwia on uzyskanie porównywalnej i obiektywnej oceny poziomu osigni zdajcego poprzez zastosowanie jednolitych wymaga, kryteriów oceniania i zasad przeprowadzania egzaminu, opracowanych przez instytucje zewntrzne, funkcjonujce niezalenie od systemu ksztacenia. Rol instytucji zewntrznych peni: Centralna Komisja Egzaminacyjna i osiem okrgowych komisji egzaminacyjnych powoanych przez Ministra Edukacji Narodowej w 1999 roku. Na terenie swojej dziaalnoci okrgowe komisje egzaminacyjne przygotowuj, organizuj i przeprowadzaj zewntrzne egzaminy zawodowe. Egzaminy ocenia bd zewntrzni egzaminatorzy. Egzaminy zawodowe mog zdawa absolwenci wszystkich typów szkó zawodowych ponadgimnazjalnych i policealnych, które ksztac w zawodach ujtych w klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego. Od czerwca w roku szkolnym 2008/2009, do egzaminów zawodowych mog przystpowa absolwenci dotychczasowych szkó zasadniczych oraz rednich szkó zawodowych, którzy do koca lutego w roku szkolnym 2008/2009 nie zdali egzaminu z nauki zawodu lub egzaminu z przygotowania zawodowego albo nie przystpili do tych egzaminów. Egzamin zawodowy jest przeprowadzany jeden raz w cigu roku szkolnego. Harmonogram egzaminów ustala i ogasza dyrektor Centralnej Komisji Egzaminacyjnej nie póniej ni na cztery miesice przed terminem ich przeprowadzenia. Dla absolwentów zasadniczych szkó zawodowych i szkó policealnych egzaminy przeprowadzane s od nastpnego tygodnia po zakoczeniu zaj dydaktyczno-wychowawczych, a dla absolwentów technikum i technikum uzupeniajcego - od nastpnego tygodnia po zakoczeniu egzaminu maturalnego. Do egzaminu mog przystpi równie absolwenci szkó zawodowych ksztaccych modzie o specjalnych potrzebach edukacyjnych. Dla tej modziey, na podstawie opinii poradni psychologiczno-pedagogicznych lub orzecze lekarskich, warunki i formy egzaminu bd dostosowane do jej potrzeb zgodnie z komunikatem dyrektora Centralnej Komisji Egzaminacyjnej z dnia 30 czerwca 2010 r. w sprawie sposobów dostosowania warunków i form przeprowadzania egzaminu potwierdzajcego kwalifikacje zawodowe do potrzeb absolwentów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi zamieszonym na stronie 1. Wymagania, które trzeba speni, aby przystpi do egzaminu Zdajcy powinien: 1. Ukoczy szko i otrzyma wiadectwo ukoczenia szkoy. 2. Zoy pisemn deklaracj przystpienia do egzaminu zawodowego do dyrektora swojej szkoy, w terminie okrelonym w rozporzdzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 4

5 Wstp 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i suchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkoach publicznych (Dz. U. z 2007 r. Nr 83, poz. 562 z pón. zm.) 3. Zgosi si na egzamin w terminie i miejscu wyznaczonym przez okrgow komisj egzaminacyjn z dokumentem potwierdzajcym tosamo. Zdajcy o specjalnych potrzebach edukacyjnych powinien dodatkowo przedoy opini lub orzeczenie wskazujce na dostosowanie warunków i formy przeprowadzania egzaminu do jego indywidualnych potrzeb. UWAGA! Informacje o terminie i miejscu egzaminu przekazuje zdajcym dyrektor szkoy, a przypadku likwidacji lub przeksztacenia szkoy dyrektor okrgowej komisji egzaminacyjnej. W zalenoci od specyfiki zawodu, w którym przeprowadzony bdzie egzamin zawodowy, okrgowa komisja egzaminacyjna moe wezwa zdajcego na szkolenie w zakresie bezpieczestwa i higieny pracy zwizane z wykonywaniem zadania egzaminacyjnego na okrelonych stanowiskach egzaminacyjnych. Szkolenie powinno by zorganizowane nie wczeniej ni na dwa tygodnie przed terminem egzaminu. 2. Struktura egzaminu Struktura egzaminu obejmuje dwa etapy: etap pisemny i etap praktyczny. Etap pisemny skada si z dwóch czci. Podczas czci I zdajcy bd rozwizywa zadania sprawdzajce wiadomoci i umiejtnoci waciwe dla kwalifikacji w danym zawodzie, w czci II zadania sprawdzajce wiadomoci i umiejtnoci zwizane z zatrudnieniem i dziaalnoci gospodarcz. Etap pisemny przeprowadzany jest w formie testu skadajcego si z zada zamknitych zawierajcych cztery odpowiedzi do wyboru, z których tylko jedna odpowied jest prawidowa. W czci I test zawiera 50 zada, a w czci II 20 zada. Czas trwania etapu pisemnego dla wszystkich zawodów wynosi 120 minut. Etap praktyczny sprawdza umiejtnoci rozwizywania typowych problemów zawodowych o charakterze czenia teorii z praktyka, waciwych dla zawodu, w zakresie wynikajcym z zadania o treci ogólnej, ustalonym w standardzie wymaga egzaminacyjnych. Czas trwania etapu praktycznego nie moe by krótszy ni 180 minut i duszy ni 240 minut. 3. Wiadomoci i umiejtnoci sprawdzane na egzaminie Na egzaminie bd sprawdzane tylko te wiadomoci i umiejtnoci, które zostay zapisane w standardzie wymaga egzaminacyjnych dla danego zawodu. 5

6 Wstp Standardy wymaga egzaminacyjnych dla poszczególnych zawodów ustalone zostay rozporzdzeniem Ministra Edukacji Narodowej i Sportu, z dnia 10 marca 2010 r., w sprawie standardów wymaga bdcych podstaw przeprowadzania egzaminu potwierdzajcego kwalifikacje zawodowe (Dz. U. z 2010 r. Nr 103, poz. 652 z pón. zm.). Teksty standardów wymaga egzaminacyjnych dla poszczególnych zawodów s zamieszczone w oddzielnie opublikowanym zaczniku do w/w rozporzdzenia. Struktura standardu wymaga egzaminacyjnych dla zawodu odpowiada strukturze egzaminu. Oznacza to, e zawarte w standardzie umiejtnoci sprawdzane na egzaminie, ustalono odrbnie dla obu etapów egzaminu. Umiejtnoci zapisane w standardzie, sprawdzane w etapie pisemnym, s przyporzdkowane do okrelonych obszarów wymaga. Umiejtnoci sprawdzane w czci pierwszej ujto w trzech obszarach wymaga: czytanie ze zrozumieniem informacji przedstawionych w formie opisów, instrukcji, rysunków, szkiców, wykresów, dokumentacji technicznych i technologicznych, przetwarzanie danych liczbowych i operacyjnych, bezpieczne wykonywanie zada zawodowych zgodnie z przepisami bezpieczestwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoarowej oraz ochrony rodowiska. Umiejtnoci sprawdzane w czci drugiej ujto w dwóch obszarach wymaga: czytanie ze zrozumieniem informacji przedstawionych w formie opisów, instrukcji, tabel, wykresów, przetwarzanie danych liczbowych i operacyjnych. W etapie praktycznym egzaminu sprawdzane umiejtnoci s zwizane z zadaniem o treci ogólnej. Z zadaniem ogólnym zwizane s odpowiednie ukady umiejtnoci. Zakres egzaminu w tym etapie obejmuje w zalenoci od zawodu i jego specyfiki: opracowanie projektu realizacji okrelonych prac lub opracowanie projektu realizacji i wykonanie okrelonych prac. Standard wymaga egzaminacyjnych dla zawodu stanowi podstaw do przygotowania zada egzaminacyjnych dla obu etapów egzaminu. Oznacza to, e zadania egzaminacyjne bd sprawdzay tylko te umiejtnoci, które zapisane s w standardzie wymaga egzaminacyjnych dla danego zawodu. Rodzaj zada egzaminacyjnych sprawdzajcych umiejtnoci przyporzdkowane do danego obszaru wymaga w etapie pisemnym bdzie wiza si cile z tym obszarem. Umiejtnoci ujte w standardzie wymaga egzaminacyjnych dla zawodu, dla obu etapów egzaminu, bd omówione wraz z przykadami zada w rozdziaach II. i III. informatora. 6

7 Wstp Kady zdajcy powinien zapozna si ze standardem wymaga egzaminacyjnych dla zawodu, w którym chce potwierdzi kwalifikacje zawodowe. Standard zamieszczony jest w rozdziale IV informatora. 4. Kryteria zdania egzaminu Przyjto, e w etapie pisemnym zdajcy moe otrzyma za kade prawidowo rozwizane zadanie 1 punkt. Zdajcy zda ten etap egzaminu, jeli uzyska: z czci I co najmniej 50% punktów moliwych do uzyskania, z czci II co najmniej 30% punktów moliwych do uzyskania. W etapie praktycznym, w zalenoci od zakresu egzaminu sformuowanego w zadaniu o treci ogólnej oceniany bdzie projekt realizacji okrelonych prac zgodnie z ustalonymi kryteriami oceniania przyjtymi dla danego zadania. Spenienie ustalonych dla zadania kryteriów wykonania, pozwoli na uzyskanie maksymalnej liczby punktów. Zdajcy zda ten etap egzaminu, jeli uzyska co najmniej 75% punktów moliwych do uzyskania. Zdajcy zda egzamin zawodowy, jeli speni wymagania ustalone dla obu etapów egzaminu. Zdajcy, który zda egzamin, otrzymuje dyplom potwierdzajcy kwalifikacje zawodowe w danym zawodzie. UWAGA! Informacje o wynikach egzaminu zdajcy uzyska od dyrektora szkoy, do której uczszcza. W przypadku zdajcych, których szkoy ulegy likwidacji, informacje o wynikach egzaminu uzyskuj we waciwej komisji okrgowej. Szczegóowe informacje o egzaminie zawodowym Szczegóowych informacji o egzaminie zawodowym oraz wyjanie dotyczcych, midzy innymi, moliwoci: powtórnego zdawania egzaminu zawodowego przez osoby, które nie zday egzaminu, przystpienia do egzaminu w terminie innym ni bezporednio po ukoczeniu szkoy, udostpniania informacji na temat wyniku egzaminu, otrzymania dyplomu potwierdzajcego kwalifikacje zawodowe, udziela dyrektor szkoy i okrgowa komisja egzaminacyjna. 5. Organizacja i przebieg etapu pisemnego egzaminu Etap pisemny egzaminu bdzie zorganizowany w szkole, do której uczszczae. W uzasadnionych przypadkach, w szczególnoci gdy liczba zdajcych w danej szkole jest mniejsza ni 25 osób, dyrektor komisji okrgowej moe wskaza Ci inn szko albo placówk ksztacenia praktycznego lub ustawicznego, zwane dalej placówkami, w której przystpisz do etapu pisemnego egzaminu zawodowego. 7

8 Wstp W dniu egzaminu powiniene zgosi si w szkole/placówce na 30 minut przed godzin jego rozpoczcia. Powiniene posiada dokument potwierdzajcy Twoj tosamo. Przed wejciem do sali egzaminacyjnej bdziesz poproszony o potwierdzenie gotowoci przystpienia do etapu pisemnego egzaminu. Suchaj uwanie informacji przewodniczcego zespou nadzorujcego, który bdzie omawia regulamin przebiegu egzaminu. Po zajciu miejsca w sali egzaminacyjnej otrzymasz arkusz egzaminacyjny i KART ODPOWIEDZI. Arkusz egzaminacyjny zawiera: stron tytuow z nazw i symbolem cyfrowym zawodu, w którym odbywa si etap pisemny egzaminu oraz Instrukcj dla zdajcego (w instrukcji znajduj si dane o liczbie stron arkusza egzaminacyjnego, wskazania dotyczce rozwizywania zada, zaznaczania odpowiedzi i sposobu poprawiania odpowiedzi w KARCIE ODPOWIEDZI), test 70 zada wielokrotnego wyboru, w tym 50 zada w czci I ponumerowanych od 1 do 50 oraz 20 zada w czci II ponumerowanych od 51 do 70. KARTA ODPOWIEDZI stanowi jedn stron i zawiera: miejsce na wpisanie symbolu cyfrowego zawodu i oznaczenia wersji arkusza egzaminacyjnego (ze strony tytuowej arkusza egzaminacyjnego), miejsce, w którym naley zamieci numer ewidencyjny PESEL, miejsce na wpisanie Twojej daty urodzenia, tabele z numerami zada odpowiadajcych czci I oraz czci II arkusza egzaminacyjnego z ukadem kratek A, B, C, D do zaznaczania odpowiedzi. Przeczytaj uwanie Instrukcj dla zdajcego w arkuszu egzaminacyjnym i sprawd, czy Twój arkusz jest kompletny i nie ma w nim braków. Wykonaj polecenia zgodnie z Instrukcj dla zdajcego. Czas trwania etapu pisemnego egzaminu wynosi 120 minut (2 godziny zegarowe). UWAGA! Jeli jeste egzaminowanym o potwierdzonych specjalnych potrzebach edukacyjnych, to masz prawo do dostosowania warunków i formy przeprowadzania etapu pisemnego egzaminu zawodowego do swoich indywidualnych potrzeb. Szczegóowe informacje o sposobie dostosowania warunków i formy przeprowadzania egzaminu zawodowego opracowuje dyrektor Centralnej Komisji Egzaminacyjnej i ogasza ja na stronie internetowej CKE nie póniej ni do dnia 1 wrzenia roku szkolnego, w którym jest przeprowadzany egzamin zawodowy. Kolejno rozwizywania zada jest dowolna. Dobrze jednak bdzie, jeli rozplanujesz sobie czas egzaminu. Na rozwizanie zada z czci I arkusza powiniene przeznaczy okoo 80 minut, na 8

9 Wstp rozwizanie zada z czci II - okoo 30 minut. Pozostae 10 minut powiniene wykorzysta na sprawdzenie, czy prawidowo zaznaczye odpowiedzi do poszczególnych zada w KARCIE Pamitaj! Pracuj samodzielnie! Przystpujc do rozwizywania kadego zadania powiniene: uwanie przeczyta cae zadanie, przeanalizowa rysunki, tabele, itp. oraz tre polece, dobrze zastanowi si nad wyborem prawidowej odpowiedzi, starannie zaznaczy wybran odpowied w KARCIE ODPOWIEDZI zgodnie z instrukcj w arkuszu egzaminacyjnym. Po zakoczeniu rozwizywania zada, sprawd w KARCIE ODPOWIEDZI, czy dla wszystkich zada zaznaczye odpowiedzi. Przewodniczcy ogosi koniec egzaminu i poinformuje, w jaki sposób bdziesz móg odda swoj KART ODPOWIEDZI. Arkusz egzaminacyjny moesz zatrzyma dla siebie. Jeli wczeniej zakoczysz rozwizywanie zada, zgo przez podniesienie rki gotowo do oddania KARTY ODPOWIEDZI. 6. Organizacja i przebieg etapu praktycznego egzaminu Etap praktyczny egzaminu moe by zorganizowany w szkole lub innej placówce wskazanej przez okrgow komisj egzaminacyjn. W dniu egzaminu powiniene zgosi si w szkole/placówce na 30 minut przed godzin jego rozpoczcia. Powiniene posiada dokument ze zdjciem potwierdzajcy Twoj tosamo. Przed wejciem do sali egzaminacyjnej bdziesz poproszony o potwierdzenie gotowoci przystpienia do etapu praktycznego egzaminu. Suchaj uwanie informacji przewodniczcego zespou nadzorujcego etap praktyczny, który bdzie omawia regulamin przebiegu etapu praktycznego egzaminu. Zadanie egzaminacyjne wraz z dokumentacj do jego wykonania zamieszczone jest w arkuszu egzaminacyjnym. Na stronie tytuowej arkusza znajduje si nazwa i symbol cyfrowy zawodu, w którym odbywa si etap praktyczny egzaminu oraz Informacja dla zdajcego. Przeczytaj uwanie Informacj dla zdajcego znajdujc si na stronie tytuowej w arkuszu egzaminacyjnym i sprawd, czy arkusz jest kompletny i czy nie ma w nim usterek. Wykonaj polecenia zawarte w Informacji dla zdajcego. Nastpnie zapoznaj si z treci zadania egzaminacyjnego, dokumentacj do jego wykonania oraz wyposaeniem stanowiska egzaminacyjnego, które umoliwi Ci jego rozwizanie. Etap praktyczny sprawdza umiejtnoci rozwizywania typowych problemów zawodowych o charakterze czenia teorii z praktyk, waciwych dla zawodu, w zakresie wynikajcym z zadania o treci ogólnej, ustalonym w standardzie wymaga egzaminacyjnych. Czas trwania etapu praktycznego nie moe by krótszy ni 180 minut i duszy ni 240 minut. 9

10 Wstp Opracowanie projektu musi by poprzedzone wnikliw i starann analiz treci zadania oraz dokumentacj w formie zaczników stanowicych jego uzupenienie. Wyniki tej analizy decyduj o zawartoci projektu, tym samym o jakoci wyniku rozwizania zadania. Informacje zawarte w projekcie mona przedstawi w dowolny sposób, np. tekstu z elementami graficznymi, rysunkami lub szkicami. Do opracowania projektu mona wykorzysta komputer znajdujcy si na stanowisku egzaminacyjnym. Pamitaj! Zawarte w projekcie informacje musz stanowi logiczn, uporzdkowan cao. Zadanie musisz wykona samodzielnie i w przewidzianym czasie. Jeli wczeniej zakoczye wykonywanie zadania, zgo ten fakt przez podniesienie rki. 10

11 Etap pisemny II. ETAP PISEMNY 1. Wymagania egzaminacyjne z przykadami zada do czci I Zakres wiadomoci i umiejtnoci waciwych dla kwalifikacji w zawodzie Absolwent powinien umie: 1. Czyta ze zrozumieniem informacje przedstawione w formie opisów, instrukcji, rysunków, szkiców, wykresów, dokumentacji technicznych i technologicznych, a w szczególnoci: 1.1. stosowa pojcia i terminy z zakresu mikroekonomii i makroekonomii, elementów prawa dotyczcych dziaalnoci gospodarczej, rachunkowoci i finansów, stosowa pojcia i terminy z zakresu mikroekonomii i makroekonomii, np.: popyt, poda, budet, rynek, cena, inflacja, bezrobocie, stosowa pojcia i terminy z zakresu elementów prawa dotyczcych dziaalnoci gospodarczej, np.: przedsibiorca, osoba fizyczna, osoba prawna, spóka handlowa, spóka osobowa, stosowa pojcia i terminy z zakresu rachunkowoci i finansów, np.: aktywa, pasywa, bilans, konto ksigowe, operacja gospodarcza, saldo konta, zasada podwójnego zapisu, amortyzacja, ksigowo. Przykadowe zadanie 1. Budet pastwa zasilaj podatki A. od nieruchomoci, dochodowy, rolny. B. VAT, akcyza, dochodowy. C. rolny, VAT, od spadków i darowizn. D. od rodków transportu, akcyza, VAT klasyfikowa skadniki majtku (aktywa) jednostki gospodarczej i róda ich pochodzenia (pasywa), klasyfikowa skadniki majtku (aktywa) jednostki gospodarczej (aktywa trwae i obrotowe), klasyfikowa róda pochodzenia majtku (pasywa) jednostki gospodarczej (kapitay wasne i zobowizania), klasyfikowa kapitay wasne w podmiotach gospodarczych, biorc pod uwag ich form organizacyjno-prawn (kapitay powierzone i kapitay samofinansowania). 11

12 Etap pisemny Przykadowe zadanie 2. Nazwa jednostki gospodarczej Przedsibiorstwo pastwowe Spódzielnia Spóka z o.o. Spóka akcyjna Kapitay wasne Powierzone Samofinansowania Fundusz zaoycielski Fundusz przedsibiorstwa Fundusz udziaowy Fundusz zasobowy Kapita zakadowy Kapita zapasowy Kapita rezerwowy Kapita akcyjny Tabela przedstawia klasyfikacj kapitaów wasnych w jednostkach gospodarczych o rónej formie prawnej. Kapitaami samofinansowania w spóce akcyjnej s A. fundusz zasobowy i kapita zapasowy. B. fundusz udziaowy i kapita rezerwowy. C. kapita zapasowy i kapita rezerwowy. D. kapita rezerwowy i kapita zakadowy okrela wpyw operacji gospodarczych na aktywa i pasywa, okrela operacje gospodarcze powodujce zmiany tylko w aktywach bilansu i ustala ich wpyw na sum bilansow, okrela operacje gospodarcze powodujce zmiany tylko w pasywach bilansu i ustala ich wpyw na sum bilansow, okrela operacje gospodarcze powodujce zmiany w aktywach i pasywach bilansu oraz ustala ich wpyw na sum bilansow. Przykadowe zadanie 3. Operacja gospodarcza, która spowodowaa zwikszenie kredytów bankowych i zmniejszenie zobowiza wobec pracowników, jest operacj A. aktywn. B. pasywn. C. aktywno-pasywn zwikszajc. D. aktywno-pasywn zmniejszajc rozrónia dokumenty ksigowe, odrónia dowód ksigowy od dokumentu ksigowego, klasyfikowa dowody ksigowe ze wzgldu na: wystawc (obce zewntrzne, wasne wewntrzne i zewntrzne), 12

13 Etap pisemny podstaw ich sporzdzania (pierwotne, wtórne), rozrónia dowody ksigowe w zalenoci od przedmiotu ewidencji ksigowej (kasowe, bankowe, magazynowe). Przykadowe zadanie 4. Do dowodów ksigowych odzwierciedlajcych obrót gotówkowy zaliczamy A. czek gotówkowy, czek rozrachunkowy i polecenie przelewu. B. raport kasowy, czek gotówkowy i dowód wpaty KP. C. faktur VAT, dowód wypaty KW i raport kasowy RK. D. zwrot wewntrzny ZW, dowód wpaty KP, dowód wypaty KW rozrónia zasady funkcjonowania kont ksigowych, rozrónia zasady funkcjonowania kont bilansowych: aktywnych (np. Towary ), pasywnych (np. Kredyty bankowe ), aktywno-pasywnych (np. Rozrachunki z dostawcami i odbiorcami ), rozrónia zasady funkcjonowania kont wynikowych: kont kosztów (np. Amortyzacja ), kont przychodów (np. Sprzeda towarów ), kont wyników nadzwyczajnych (np. Straty i zyski nadzwyczajne ), rozrónia zasady funkcjonowania kont bilansowo-wynikowych (np. Wynik finansowy ), rozrónia zasady funkcjonowania kont pozabilansowych (np. rodki trwae w likwidacji ), rozrónia zasady funkcjonowania kont rozliczeniowych (np. Rozliczenie zakupu ). Przykadowe zadanie 5. Konta wynikowe przychodów otwiera si zapisujc A. stan pocztkowy po stronie debet konta. B. stan pocztkowy po stronie winien konta. C. obroty po stronie debet konta. D. obroty po stronie kredyt konta identyfikowa kategorie wynikowe (przychody, koszty, zyski, straty), identyfikowa przychody ze sprzeday i koszty ich uzyskania (koszty operacyjne), identyfikowa pozostae przychody i koszty operacyjne, identyfikowa przychody i koszty finansowe, identyfikowa zyski i straty nadzwyczajne, identyfikowa róne kategorie wyników z dziaalnoci gospodarczej (strata, zysk brutto i netto), 13

14 Etap pisemny identyfikowa róne kategorie obciajce wynik finansowy brutto (podatek dochodowy, dywidenda). Przykadowe zadanie 6. Zapacone kary umowne, grzywny i odszkodowania s zaliczane do A. pozostaych kosztów operacyjnych. B. kosztów finansowych. C. strat nadzwyczajnych. D. kosztów uzyskania przychodów. 2. Przetwarza dane liczbowe i operacyjne, a w szczególnoci: 2.1. wycenia skadniki aktywów i pasywów, wykorzystywa w wycenie aktywów i pasywów nadrzdne zasady rachunkowoci (zasada ostronej wyceny), stosowa zasad netto dla wyceny aktywów i pasywów przy sporzdzaniu bilansu, wycenia rodki trwae oraz wartoci niematerialne i prawne wedug wartoci pocztkowej (ceny nabycia lub kosztu wytworzenia), wycenia rodki trwae oraz wartoci niematerialne i prawne w wartoci biecej (netto), aktualizowa warto rodków trwaych oraz wartoci niematerialnych i prawnych oraz ujmowa ksigowo skutki aktualizacji, wycenia materiay i towary po cenach ich nabycia i zakupu, wycenia produkty gotowe, produkcj niezakoczon oraz pófabrykaty wedug technicznego kosztu wytworzenia, wycenia aktywa finansowe (w cenach zakupu, cenach nabycia wedug ceny rynkowej), aktualizowa wycen dugoterminowych aktywów finansowych oraz ujmowa wyniki aktualizacji w ewidencji. 14

15 Etap pisemny Przykadowe zadanie 7. Przedsibiorstwo Irys wyksigowao z ewidencji sprzedan maszyn o wartoci pocztkowej 6400 z i dotychczasowym umorzeniu 800 z. Warto rodków trwaych ujtych w bilansie na koniec okresu sprawozdawczego bdzie wynosia A z B z C z D z 2.2. stosowa podwójny i powtórzony (pojedynczy) zapis ksigowy, stosowa zasad podwójnego zapisu prostego i zoonego (konta syntetyczne), stosowa zasad zapisu powtórzonego pojedynczego (konta analityczne), stosowa zasad korespondencji kont. Przykadowe zadanie 8. Powtórzony pojedynczy zapis ksigowy polega na A. ksigowaniu operacji gospodarczych na dwóch kontach po przeciwstawnych stronach. B. ksigowaniu operacji gospodarczych za pomoc jednego zapisu na kilku kontach. C. powtórzeniu zapisu dokonanego na koncie syntetycznym na konto analityczne w tej samej kwocie, po tej samej stronie konta. D. powtórzeniu zapisu dokonanego na koncie syntetycznym na konto analityczne w tej samej kwocie, po przeciwstawnej stronie konta identyfikowa bdy ksigowe w dokumentacji oraz na kontach ksigowych, ujawnia bdy (rachunkowe, formalne, merytoryczne), dostosowywa korekt do rodzaju bdu ksigowego i do okrelonego dokumentu ksigowego (np. storno), sporzdza bilans próbny (zestawienie obrotów i sald) kont ksigi gównej 15

16 Etap pisemny i prowadzonych do nich kont ksig pomocniczych, przedstawia cel zestawienia obrotów i sald (wykrycie bdów). Przykadowe zadanie 9. Zakupiono u dostawcy towary i przyjto je do magazynu o wartoci z. Bd poprawiono stosujc A. storno czerwone. B. storno czarne cakowite. C. storno czarne czciowe. D. przekrelenie niewaciwego zapisu, dokonanie prawidowego zapisu i zoenie podpisu rozlicza wyniki inwentaryzacji, stosowa procedury inwentaryzacyjne, weryfikowa, rozlicza i ewidencjonowa rónice inwentaryzacyjne, ewidencjonowa rezerwy na niedobory i szkody. Przykadowe zadanie 10. Ewidencja na kontach przedstawia A. niedobór naturalny w granicach norm. B. niedobory spowodowane zdarzeniami losowymi. C. niedobory rozliczone z instytucjami ubezpiecze majtkowych. D. niedobory uznane za niezawinione ponad limity i normy stosowa zasady rozliczania kosztów, 16

17 Etap pisemny ewidencjonowa koszty w rónych przekrojach (ukad rodzajowy, ukad funkcjonalny, ukad rodzajowy i funkcjonalny), rozlicza koszty dziaalnoci, dokonywa rozliczania kosztów w czasie ( Rozliczenie midzyokresowe czynne kosztów i Rozliczenie midzyokresowe bierne kosztów ). Przykadowe zadanie 11. Do kosztów operacyjnych (rodzajowych) zaliczamy: A. zuycie materiaów i energii, usugi obce, wynagrodzenia. B. amortyzacj, podatki i opaty, pozostae koszty operacyjne. C. pozostae koszty, pozostae koszty operacyjne, koszty finansowe. D. koszty produkcji, koszty sprzeday, koszty zarzdu oblicza wynik finansowy jednostki gospodarczej, ustala wynik finansowy w jednostce gospodarczej metod statystyczn i metod ksigow wedug rónych wariantów (wariant porównawczy, wariant kalkulacyjny), oblicza obcienia wyniku finansowego wobec budetu. Przykadowe zadanie 12. Zmiana stanu produktów to saldo konta A. Odchylenia od cen ewidencyjnych produktów. B. Produkty. C. Koszty produkcji. D. Rozliczenie kosztów interpretowa wskaniki analizy ekonomiczno-finansowej jednostki gospodarczej, ustala i interpretowa struktur aktywów i pasywów oraz ich dynamik na podstawie analizy poziomej i pionowej bilansu, ustala i interpretowa wskaniki czterech podstawowych grup: zyskownoci kapitau (sprzeday, kapitaów wasnych, majtku), pynnoci (ogólnej, szybkiej pierwszego i drugiego stopnia), zaduenia (ogólnego, finansowania majtku kapitaem wasnym, pokrycia odsetek zyskiem, zotej reguy bilansowej), rynku kapitaowego (stopy dywidendy, zysku przypadajcego na jedn akcj). Przykadowe zadanie 13. Dodatnia dwignia finansowa 17

18 Etap pisemny A. daje jednostce gospodarczej podstaw do wykorzystania obcych róde w finansowaniu wasnej dziaalnoci. B. oznacza, e obce róda finansowania s dla jednostki drogie. C. informuje o tym, e jednostka bdzie finansowaa zadania tylko z wasnych rodków. D. nie wpywa na decyzje jednostki gospodarczej dotyczce korzystania z obcych róde finansowania kalkulowa koszt jednostkowy wytworzenia produktu lub usugi z wykorzystaniem rónych metod, ustala koszt jednostkowy produkcji zakoczonej i niezakoczonej z wykorzystaniem metod: kalkulacji podziaowej prostej, kalkulacji podziaowej wspóczynnikowej, kalkulacji doliczeniowej, ewidencjonowa wyniki kalkulacji z wykorzystaniem rónych metod, kalkulowa cen jednostkow produktu, towaru, usugi. Przykadowe zadanie 14. W maju przedsibiorstwo wyprodukowao 80 sztuk produktów gotowych. Na koniec miesica zostao jeszcze 40 sztuk wyrobów w toku produkcji, których stopie przetworzenia wyniós 50%. 1) Pk przeksigowanie kosztów wydziaowych z, 2) Pw przyjcie wyrobów gotowych po planowanym koszcie wytworzenia z. 3) Pk przeksigowanie na koniec miesica rzeczywistego kosztu wytworzenia produktów gotowych (po przeprowadzeniu kalkulacji) Warto produkcji niezakoczonej na koniec okresu wyniesie A z B z C z D. 200 z 2.9. oblicza wysoko podatku, skadek na ubezpieczenia spoeczne i zdrowotne oraz innych obowizkowych opat, 18

19 Etap pisemny oblicza kwot podatku dochodowego od osób prawnych, oblicza kwot podatku VAT nalenego, wysoko zobowizania wobec urzdu skarbowego, oblicza kwot podatku dochodowego od osób fizycznych (podatek liniowy, podatek progresywny), oblicza wysoko skadek odprowadzanych na ubezpieczenie spoeczne i zdrowotne z tytuu wynagrodze. Przykadowe zadanie 15. Miesiczna paca brutto pani Janiny Kowalskiej wynosi z, skadki na ubezpieczenie spoeczne obciajce pace 274,20 z, koszty uzyskania przychodu 111,25 z, kwota zmniejszajca podatek 46,33 z. Wiedzc, e stawka podatku dochodowego wynosi 18% oblicz kwot potrconej zaliczki na podatek dochodowy. A. 360,00 z B. 310,64 z C. 290,62 z D. 244,37 z 3. Bezpiecznie wykonywa zadania zawodowe zgodnie z przepisami bezpieczestwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoarowej oraz ochrony rodowiska, a w szczególnoci: 3.1. stosowa przepisy i zasady bezpieczestwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpoarowej oraz ochrony rodowiska podczas wykonywania prac biurowych, wskazywa podstawowe prawa i obowizki pracownika i pracodawcy w zakresie bezpieczestwa i higieny pracy, stosowa przepisy ochrony przeciwpoarowej oraz ochrony rodowiska przy pracy z dokumentacj ksigow i przy jej archiwizacji. Przykadowe zadanie 16. Obowizek poinformowania pracownika o ryzyku zawodowym zwizanym z wykonywan prac oraz zasadach ochrony przed zagroeniami spoczywa na A. lekarzu zakadowym. B. pracodawcy. C. Ministrze Zdrowia. D. Inspektorze Pastwowej Inspekcji Pracy stosowa zasady archiwizacji dokumentacji ksigowej i ochrony baz danych, stosowa okrelone przepisami zasady archiwizacji dokumentacji ksigowej tradycyjnej i na nonikach cyfrowych, stosowa zasady ochrony baz danych przed nieuprawnionym dostpem. 19

20 Etap pisemny Przykadowe zadanie 17. Kopia faktury VAT powinna by przechowywana po zakoczeniu roku obrotowego w przedsibiorstwie przez A. 1 rok. B. 3 lata. C. 5 lat. D. 10 lat przewidywa zagroenia wystpujce podczas wykonywania prac biurowych, wskazywa czynniki oraz procesy stwarzajce szczególne zagroenia dla zdrowia lub ycia pracowników, przewidywa zagroenia zwizane z przechowywaniem i magazynowaniem dokumentacji, wskazywa czynniki stwarzajce szczególne zagroenia dla rodowiska. Przykadowe zadanie 18. Praca przy komputerze, którego monitor nie spenia okrelonych wymaga, np.: niewyrane i nieczytelne znaki, niestabilny obraz, moe spowodowa A. choroby krgosupa. B. pogorszenie ostroci widzenia, ból gowy. C. urazy mechaniczne. D. zaburzenia krenia organizowa stanowiska pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii, dostosowywa organizacj i wyposaenie stanowiska pracy do indywidualnych potrzeb uytkowników oraz do rodzaju wykonywanych przez nich czynnoci, zabezpiecza pracowników przed czynnikami i uciliwociami szkodliwymi dla ich zdrowia, podejmowa dziaania majce na celu poprawienie komfortu pracy pracownikom biurowym. Przykadowe zadanie 19. Zgodnie z zasadami ergonomii, w pomieszczeniach biurowych temperatura nie moe spada poniej A. 18 C B. 19 C C. 20 C D. 21 C 3.5. stosowa zasady udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym podczas wykonywania prac biurowych, 20

21 Etap pisemny stosowa zasad zachowania bezpieczestwa podczas udzielania pierwszej pomocy, stosowa zasady wzywania pomocy, stosowa podstawowe zabiegi ratujce ycie, stosowa waciwe zasady postpowania w zalenoci od rodzaju urazu np. krwotok, omdlenie, poraenie prdem, oparzenie, zawa itp. Przykadowe zadanie 20. W przypadku poraenia pracownika prdem, podczas obsugi urzdze biurowych, naley w pierwszej kolejnoci A. odsun poszkodowanego od róda poraenia za pomoc przedmiotu nieprzewodzcego prdu. B. oceni stan poszkodowanego. C. odczy ródo prdu. D. rozpocz resuscytacj kreniowo-oddechow. 2. Wymagania egzaminacyjne z przykadami zada do czci II Absolwent powinien umie: 1. Czyta ze zrozumieniem informacje przedstawione w formie opisów, instrukcji, tabel, wykresów, a w szczególnoci: 1.1. rozrónia podstawowe pojcia i terminy z obszaru funkcjonowania gospodarki oraz prawa pracy, prawa podatkowego i przepisów regulujcych podejmowanie i wykonywanie dziaalnoci gospodarczej, rozrónia pojcia z obszaru funkcjonowania gospodarki, np.: rynek, popyt, poda, bezrobocie, inflacja, rozrónia pojcia z zakresu prawa pracy, np.: umowa o prac, urlop, wynagrodzenie za prac, rozrónia pojcia z zakresu prawa podatkowego, np.: podatek dochodowy, podatek VAT, akcyza, PIT, rozrónia pojcia z obszaru podejmowania i prowadzenia dziaalnoci gospodarczej, np.: REGON, numer identyfikacji podatkowej-nip, rachunek bankowy. Przykadowe zadanie 1. Poprzez okrelenie pacy brutto naley rozumie kwot wynagrodzenia pracownika A. bez podatku dochodowego. B. okrelon w umowie o prac. C. obliczon do wypaty. D. pomniejszon o skadki ZUS. 21

22 Etap pisemny 1.2. rozrónia dokumenty zwizane z zatrudnieniem oraz podejmowaniem i wykonywaniem dziaalnoci gospodarczej, rozrónia dokumenty zwizane z zatrudnieniem, np.: umowa o prac, Kodeks pracy, deklaracja ZUS, rozrónia dokumenty zwizane z dziaalnoci gospodarcz, np.: polecenie przelewu, faktura, deklaracja podatkowa. Przykadowe zadanie 2. Jak nazywa si przedstawiony na rysunku dokument regulujcy rozliczenie bezgotówkowe? A. Czek potwierdzony. B. Polecenie przelewu. C. Faktura VAT. D. Weksel prosty identyfikowa i analizowa informacje dotyczce wymaga i uprawnie pracownika, pracodawcy, bezrobotnego i klienta, identyfikowa i analizowa obowizki i uprawnienia pracownika okrelone w Kodeksie pracy, umowie o prac, np.: prawo do urlopu, czas pracy, wynagrodzenie za prac, identyfikowa i analizowa obowizki i uprawnienia pracodawcy okrelone w Kodeksie pracy, umowie o prac, wzgldem ZUS, urzdu skarbowego, np.: terminowe wypacanie wynagrodze, odprowadzanie skadek ubezpieczenia zdrowotnego i emerytalnego, zapewnienie bezpiecznych warunków pracy, identyfikowa i analizowa obowizki i uprawnienia bezrobotnego na podstawie Ustawy o zatrudnieniu i przeciwdziaaniu bezrobociu, np.: rejestracja w biurze pracy, zasady pobierania zasiku, oferty pracy dla bezrobotnych, w tym bezrobotnych absolwentów, identyfikowa i analizowa obowizki i uprawnienia klienta podane w umowach kupnasprzeday, z tytuu gwarancji, reklamacji przy zakupach towarów i usug. Przykadowe zadanie 3. Na podstawie której z wymienionych poniej umów, przysuguje pracownikowi prawo do urlopu wypoczynkowego? A. Umowy zlecenia. B. Umowy o dzieo. 22

23 Etap pisemny C. Umowy o prac. D. Umowy agencyjnej. 2. Przetwarza dane liczbowe i operacyjne, a w szczególnoci: 2.1. analizowa informacje zwizane z podnoszeniem kwalifikacji, poszukiwaniem pracy i zatrudnieniem oraz podejmowaniem i wykonywaniem dziaalnoci gospodarczej, analizowa oferty urzdów pracy, placówek doskonalcych w zawodzie oraz oferty kursów zawodowych, dla podnoszenia kwalifikacji zawodowych i dostosowania ich do potrzeb rynku pracy, analizowa oferty zakadów pracy, urzdów pracy, biur porednictwa dotyczce poszukiwania pracownika i zatrudnienia, przedstawione w formie ogosze prasowych, internetowych, tablic ogosze, analizowa informacje zwizane z podejmowaniem i wykonywaniem dziaalnoci gospodarczej zawarte, np.: w Kodeksie spóek handlowych, danych z urzdu pracy na temat lokalnego rynku pracy, zapotrzebowania na usugi i towary. Przykadowe zadanie 4. W lokalnej prasie ukazao si ogoszenie nastpujcej treci: Wymagania stawiane przez firm spenia osoba, która ukoczya A. technikum budowlane, pracuje w magazynie i ma prawo jazdy kat.b. B. technikum elektryczne, ma prawo jazdy kat B i zna jzyk niemiecki. C. technikum chemiczne, korzysta z komputera i pracowaa jako magazynier. D. technikum mechaniczne, obsuguje komputer i zna jzyk niemiecki. 23

24 Etap pisemny 2.2. sporzdza dokumenty zwizane z poszukiwaniem pracy i zatrudnieniem oraz podejmowaniem i wykonywaniem dziaalnoci gospodarczej, sporzdza dokumenty zwizane z poszukiwaniem pracy i zatrudnieniem, np.: list intencyjny, list motywacyjny, curriculum vitae, sporzdzi dokumenty niezbdne przy uruchamianiu indywidualnej dziaalnoci gospodarczej, np.: wniosek o zarejestrowanie firmy, zgoszenie do urzdu statystycznego o nadanie numeru REGON i urzdu skarbowego o przyznanie numeru identyfikacji podatkowej-nip, sporzdzi dokumenty zwizane z wykonywaniem dziaalnoci gospodarczej, np.: zgoszenie do ZUS, polecenie przelewu, faktur, ksig przychodów i rozchodów. Przykadowe zadanie 5. Na jak kwot w z hotel wystawi faktur firmie za korzystanie z noclegu przez dwóch jej pracowników podczas subowego wyjazdu? A. 108 z B. 116 z C. 208 z D. 216 z 2.3. rozrónia skutki wynikajce z nawizania i rozwizania stosunku pracy, rozrónia skutki zawarcia umowy o prac, umowy zlecenia, umowy o dzieo, np.: opaty skadek na ubezpieczenie spoeczne i zdrowotne, prawo do urlopu, wysoko podatku, rozrónia skutki rozwizania umowy o prac z zachowaniem okresu wypowiedzenia, bez wypowiedzenia, niezgodne z prawem, np.: przywrócenie do pracy, rozrónia skutki zawarcia i rozwizania umowy o prac dla pracodawcy, np.: wystawienie wiadectwa pracy, odprowadzanie skadek pracowniczych, pacenie podatków, ustalenie wymiaru urlopów, wypacanie zaliczek. 24

25 Etap pisemny Przykadowe zadanie 6. Jaka kwota wynagrodzenia brutto w z zostaa naliczona pracownikowi za miesic pracy, zatrudnionemu w HURTOWNI AS S.A. na podstawie umowy o prac? A z B z C z D. 240 z Odpowiedzi do przykadowych zada Cz I Zadanie 1 B Zadanie 7 C Zadanie 13 A Zadanie 19 A Zadanie 2 C Zadanie 8 C Zadanie 14 C Zadanie 20 C Zadanie 3 B Zadanie 9 B Zadanie 15 D Zadanie 4 B Zadanie 10 D Zadanie 16 B Zadanie 5 D Zadanie 11 A Zadanie 17 C Zadanie 6 A Zadanie 12 D Zadanie 18 B Cz II Zadanie 1 B Zadanie 2 B Zadanie 3 C Zadanie 4 D Zadanie 5 D Zadanie 6 A 25

26 Etap praktyczny III. ETAP PRAKTYCZNY 1. Wymagania egzaminacyjne i ogólne kryteria oceniania Etap praktyczny egzaminu obejmuje wykonanie okrelonego zadania egzaminacyjnego wynikajcego z zadania o treci ogólnej: Opracowanie projektu realizacji i wykonanie okrelonych prac z zakresu sporzdzania wskazanego elementu sprawozdania finansowego, obejmujcego bilans lub rachunek zysków i strat przedsibiorstwa na podstawie dokumentacji ksigowej. Absolwent powinien umie: 1. Wyszukiwa informacje niezbdne do sporzdzenia wskazanego elementu sprawozdania finansowego przedsibiorstwa (bilansu lub rachunku zysków i strat). 2. Korzysta z informacji zawartych w przepisach ustawy o rachunkowoci, przepisach podatkowych i innych normujcych polityk finansow przedsibiorstwa, potrzebnych do sporzdzenia wskazanego elementu sprawozdania finansowego. 3. Stosowa zasady sporzdzania bilansu lub rachunku zysków i strat. 4. Dobiera konta do sporzdzania bilansu lub rachunku zysków i strat. 5. Sporzdza bilans lub rachunek zysków i strat. 6. Interpretowa wyniki bilansu lub rachunku zysków i strat. 2. Komentarz do standardu wymaga egzaminacyjnych Zadania egzaminacyjne bd opracowywane na podstawie zadania o treci ogólnej sformuowanego w standardzie wymaga egzaminacyjnych dla zawodu. Tre ogólna umoliwia przygotowanie wielu rónorodnych zada egzaminacyjnych, wynikajcych z rónorodnoci wykonywanej przez przedsibiorstwa dziaalnoci oraz zdarze gospodarczych, które w ich dziaalnoci mog wystpi. Przedsibiorstwa te róni si, midzy innymi, form prawn, struktur organizacyjn, liczb zatrudnionych pracowników. W zadaniu egzaminacyjnym mog by przedstawione informacje dotyczce funkcjonowania i zakresu dziaalnoci okrelonego przedsibiorstwa. Informacje o przedsibiorstwie mog te wynika z zaczonej do zadania dokumentacji. Z treci zadania bd wynika prace obejmujce sporzdzenie okrelonego elementu sprawozdania finansowego, obejmujcego bilans lub rachunek zysków i strat przedsibiorstwa oraz prace zwizane z ocen zyskownoci dziaalnoci tego przedsibiorstwa. Zakres tych prac bdzie zwizany z przedstawionymi informacjami o przedsibiorstwie, moe te wynika z zaczonej do zadania dokumentacji. Rozwizanie zadania bdzie obejmowa: 1. opracowanie wykazu prac, zwizanych ze sporzdzeniem okrelonego elementu sprawozdania finansowego, obejmujcego bilans lub rachunek zysków i strat okrelonego przedsibiorstwa, 26

27 Etap praktyczny 2. sporzdzenie wskazanego elementu sprawozdania finansowego, obejmujcego bilans lub rachunek zysków i strat okrelonego przedsibiorstwa na podstawie dokumentacji ksigowej. Projekt realizacji prac powinien zawiera w swej strukturze: 1. wykaz prac zwizanych ze sporzdzeniem okrelonego elementu sprawozdania finansowego, obejmujcego bilans lub rachunek zysku i strat okrelonego przedsibiorstwa, opracowany na podstawie treci zadania i dokumentacji, 2. wykaz dokumentów zwizanych ze sporzdzeniem okrelonego elementu sprawozdania finansowego, obejmujcego bilans lub rachunek zysku i strat okrelonego przedsibiorstwa, opracowany na podstawie treci zadania i dokumentacji, 3. okrelony element sprawozdania finansowego przedsibiorstwa, obejmujcy bilans wraz z interpretacj jego wyników, opracowany na podstawie dokumentacji ksigowej i treci zadania, 4. okrelony element sprawozdania finansowego przedsibiorstwa, obejmujcy rachunek zysków i strat wraz z interpretacj jego wyników, opracowany na podstawie dokumentacji ksigowej i treci zadania. Struktura rozwizania zadania, w zalenoci od zakresu prac, dokumentacji oraz danych okrelonych w zadaniu moe by róna co do liczby elementów struktury i ich nazw, z zachowaniem algorytmu rozwizania zadania. Kryteria oceniania projektu realizacji prac bd uwzgldnia: poprawno wykazu prac zwizanych ze sporzdzeniem okrelonego elementu sprawozdania finansowego, obejmujcego bilans lub rachunek zysku i strat okrelonego przedsibiorstwa, w odniesieniu do treci zadania i dokumentacji, poprawno doboru dokumentów zwizanych ze sporzdzeniem okrelonego elementu sprawozdania finansowego, obejmujcego bilans lub rachunek zysku i strat okrelonego przedsibiorstwa, w odniesieniu do zakresu prac, treci zadania i dokumentacji, poprawno okrelonego elementu sprawozdania finansowego przedsibiorstwa, obejmujcego bilans, w odniesieniu do jego zakresu, dokumentacji ksigowej oraz obowizujcych zasad, poprawno bilansu i interpretacji jego wyników w odniesieniu do dokumentacji i obowizujcych zasad, poprawno okrelonego elementu sprawozdania finansowego przedsibiorstwa, obejmujcego rachunek zysków i strat, w odniesieniu do jego zakresu, dokumentacji ksigowej oraz obowizujcych zasad, poprawno rachunku zysków i strat oraz interpretacji jego wyników w odniesieniu do dokumentacji i obowizujcych zasad. 27

28 Etap praktyczny 3. Przykad zadania praktycznego Przedsibiorstwo Produkcyjne Karolina Sp.z o.o. rozpoczo dziaalno w styczniu 2011 r. Na dzie r. posiadao nastpujce aktywa i pasywa: Kasa 500,00 Kapita zakadowy ,00 Materiay 6 600,00 rodki trwae ,00 Kredyty bankowe 9 100,00 Rachunek biecy ,00 Przedsibiorstwo jest patnikiem podatku VAT i prowadzi porównawczy rachunek zysków i strat. Koszty przedsibiorstwa ewidencjonowane s w zespole 4 i 5. Produkty gotowe przyjmowane s do magazynu w rzeczywistym koszcie wytworzenia. Zaproponuj prace zwizane z ewidencj operacji gospodarczych i sporzdzeniem rachunku zysków i strat przedsibiorstwa za stycze 2011 r. oraz prace zwizane z ocen zyskownoci dziaalnoci PP Karolina. Sporzd rachunek zysków i strat na dzie r. dla przedsibiorstwa produkcyjnego w wariancie porównawczym w oparciu o zaczone dowody ksigowe. Oce zyskowno dziaalnoci PP Karolina. Projekt realizacji prac powinien zawiera: 1. Wykaz operacji gospodarczych ze stycznia 2011 r. opracowany na podstawie dowodów ksigowych Zacznik Wykaz prac zwizanych z ewidencj operacji gospodarczych ze stycznia 2011 r.. 3. Dowody polecenia ksigowania operacji gospodarczych ze stycznia 2011 r.. 4. Dekretacj operacji gospodarczych ze stycznia 2011 r.. 5. Ewidencj operacji gospodarczych ze stycznia 2011 r., zgodnie z dokumentacj Zacznik Wykaz prac zwizanych ze sporzdzeniem rachunku zysków i strat w wariancie porównawczym za stycze 2011 r.. 7. Zestawienie obrotów i sald. 8. Rachunek zysków i strat w wariancie porównawczym za stycze 2011 r.. 9. Wykaz prac zwizanych z ocen zyskownoci dziaalnoci PP Karolina. 10. Ocen zyskownoci dziaalnoci PP Karolina. Do opracowania projektu realizacji prac wykorzystaj: Zacznik 1. Dane identyfikacyjne PP Karolina Zacznik 2. Dowody ksigowe ze stycznia 2011 r. Zacznik 3. Zakadowy plan kont Prace zwizane z rozwizaniem zadania lub jego elementów mog by wykonywane na stanowisku komputerowym wyposaonym zgodnie ze standardem wymaga egzaminacyjnych dla zawodu. Stanowisko komputerowe bdzie dostpne w sali egzaminacyjnej. W komputerowej bazie 28

29 Etap praktyczny danych znajdziesz midzy innymi: dane identyfikacyjne firmy, druki dokumentów i sprawozda stosowanych w firmie oraz wskaniki do analizy ekonomicznej. Czas przeznaczony na wykonanie zadania wynosi 240 minut. Dane identyfikacyjne PP Karolina Przedsibiorstwo Produkcyjne Karolina Sp. z o.o Warszawa, ul. Prosta 2 NIP REGON konto bankowe Dowody ksigowe ze stycznia 2011 r. Zacznik 1. Zacznik 2. 29

30 Etap praktyczny 30

31 Etap praktyczny 31

32 Etap praktyczny 32

33 Etap praktyczny Zacznik 3. Zakadowy plan kont ZESPÓ 0 AKTYWA TRWAE 010 rodki trwae ZESPÓ l RODKI PIENINE, RACHUNKI BANKOWE ORAZ INNE KRÓTKOTERMINOWE AKTYWA FINANSOWE 100 Kasa 131 Rachunek biecy 137 Kredyty bankowe ZESPÓ 2 ROZRACHUNKI I ROSZCZENIA 200 Rozrachunki z odbiorcami i dostawcami 222 Rozrachunki publicznoprawne Urzd Skarbowy (US) 223 Rozrachunki z Urzdem Skarbowym z tytuu VAT 224 Rozliczenie nalenego VAT (VAT naleny) 225 Rozliczenie naliczonego VAT (VAT naliczony) ZESPÓ 3 MATERIAY I TOWARY 300 Rozliczenie zakupu 310 Materiay ZESPÓ 4 KOSZTY WEDUG RODZAJÓW I ICH ROZLICZENIE 401 Zuycie materiaów i energii 402 Usugi obce 403 Podatki i opaty 490 Rozliczenie kosztów ZESPÓ 5 KOSZTY WEDUG TYPÓW DZIAALNOCI I ICH ROZLICZENIE 501 Koszty dziaalnoci produkcyjnej (Koszty produkcji) 502 Produkcja w toku 503 Koszty zarzdu 580 Rozliczenie kosztów dziaalnoci ZESPÓ 6 PRODUKTY I ROZLICZENIA MIDZYOKRESOWE 601 Produkty gotowe (Wyroby gotowe) ZESPÓ 7 PRZYCHODY I KOSZTY ZWIZANE Z ICH OSIGNICIEM 701 Sprzeda produktów gotowych (Sprzeda wyrobów gotowych) 711 Koszt wasny sprzedanych produktów 750 Przychody finansowe (przychody z operacji finansowych) 755 Koszty finansowe (koszty operacji finansowych) 760 Pozostae przychody operacyjne 33

34 Etap praktyczny 765 Pozostae koszty operacyjne ZESPÓ 8 KAPITAY (FUNDUSZE WASNE), FUNDUSZE SPECJALNE I WYNIK FINANSOWY 801 Kapita zakadowy 860 Wynik finansowy 871 Obowizkowe obcienia wyniku finansowego (Podatek dochodowy) 4. Komentarz do rozwizania zadania wraz z kryteriami oceniania Rozwizanie zadania bdzie obejmowa: 1. opracowanie wykazów prac zwizanych z ewidencj operacji gospodarczych i sporzdzeniem rachunku zysków i strat przedsibiorstwa PP Karolina za stycze 2011 r. oraz prac zwizanych z ocen zyskownoci dziaalnoci PP Karolina, 2. sporzdzenie rachunku zysków i strat na dzie r. dla przedsibiorstwa produkcyjnego w wariancie porównawczym w oparciu o zaczone dowody ksigowe oraz ocen zyskownoci dziaalnoci PP Karolina. Rozwizanie zadania powinno mie okrelon struktur (budow). Elementy struktury i ich nazwy odnale mona w treci zadania po sformuowaniu Rozwizanie zadania powinno zawiera:. S one nastpujce: 1. Wykaz operacji gospodarczych ze stycznia 2011 r. opracowany na podstawie dowodów ksigowych Zacznik Wykaz prac zwizanych z ewidencj operacji gospodarczych ze stycznia 2011 r. 3. Dowody polecenia ksigowania operacji gospodarczych ze stycznia 2011 r. 4. Dekretacja operacji gospodarczych ze stycznia 2011 r. 5. Ewidencja operacji gospodarczych ze stycznia 2011 r., zgodnie z Zakadowym Planem Kont Zacznik Wykaz prac zwizanych ze sporzdzeniem rachunku zysków i strat w wariancie porównawczym za stycze 2011 r.. 7. Zestawienie obrotów i sald. 8. Rachunek zysków i strat w wariancie porównawczym za stycze 2011 r 9. Wykaz prac zwizanych z ocen zyskownoci dziaalnoci PP Karolina. 10. Ocena zyskownoci dziaalnoci PP Karolina. Elementy te powinny wystpowa w rozwizaniu zadania, np. jako tytuy lub podtytuy rozdziaów. Zawarto merytoryczna rozwizania musi by odpowiednia do informacji wynikajcych z treci zadania. Rozwizanie zadania musi by zatem poprzedzone wnikliw, starann analiz treci zadania i dokumentacji stanowicej jej uzupenienie. Wyniki tej analizy s informacjami o charakterze danych do rozwizania zadania. Dane powinny wystpi w strukturze 34

35 Etap praktyczny rozwizania zadania przed punktem 1 (pod dowoln nazw, np. Dane). Decyduj one o jakoci wyniku rozwizania zadania. Do przedstawienia wyników rozwizania zadania lub jego elementów naley wykorzysta komputer, który znajduje si na stanowisku egzaminacyjnym. Rozwizanie zadania powinno by przejrzyste, logicznie uporzdkowane zarówno w swej strukturze jak i w sposobie oraz kolejnoci przedstawiania treci merytorycznych. Kryteria oceniania projektu realizacji prac bd uwzgldnia: oraz poprawno wykazu operacji gospodarczych za miesic stycze 2011 r., w odniesieniu do dokumentacji i treci zadania, poprawno wykazu prac zwizanych z ewidencj operacji gospodarczych ze stycznia 2011 r. w odniesieniu do dokumentacji i treci zadania, dobór dokumentu do polecenia ksigowania operacji gospodarczych, poprawno sporzdzenia dowodów polecenie ksigowania, zgodnie z wykazem operacji gospodarczych, poprawno dekretacji operacji gospodarczych w odniesieniu do dokumentacji, poprawno ewidencji operacji gospodarczych na kontach ksigowych, poprawno wykazu prac zwizanych ze sporzdzeniem rachunku zysków i strat w wariancie porównawczym za stycze 2011 r., w odniesieniu do dokumentacji i treci zadania, poprawno sporzdzenia zestawienia obrotów i sald, w odniesieniu do dokumentacji i treci zadania, poprawno sporzdzenia rachunku zysków i strat w odniesieniu do przyjtego wariantu i dokumentacji oraz obowizujcych zasad, poprawno wykazu prac zwizanych z ocen zyskownoci dziaalnoci PP Karolina, w odniesieniu do dokumentacji, dobór wskaników oceny zyskownoci dziaalnoci do posiadanych informacji, poprawno oceny zyskownoci dziaalnoci przedsibiorstwa w odniesieniu do wyników przyjtych wskaników przejrzysto struktury rozwizania zadania, logik ukadu przedstawionych treci rozwizania, poprawno terminologiczn i merytoryczn, waciw dla zawodu, form i sposób przedstawienia rozwizania zadania, jako i estetyk wykonanych zapisów w dokumentach i na kontach ksigowych. 35

36 Zaczniki IV. ZACZNIKI 1. Standard wymaga egzaminacyjnych dla zawodu Zawód: technik rachunkowoci symbol cyfrowy: 412[01] Etap pisemny egzaminu obejmuje: Cz I zakres wiadomoci i umiejtnoci waciwych dla kwalifikacji w zawodzie Absolwent powinien umie: 1. Czyta ze zrozumieniem informacje przedstawione w formie opisów, instrukcji, rysunków, szkiców, wykresów, dokumentacji technicznych i technologicznych, a w szczególnoci: 1.1. stosowa pojcia i terminy z zakresu mikroekonomii i makroekonomii, elementów prawa dziaalnoci gospodarczej, rachunkowoci i finansów; 1.2. klasyfikowa skadniki majtku (aktywa) jednostki gospodarczej i róda ich pochodzenia (pasywa); 1.3. okrela wpyw operacji gospodarczych na aktywa i pasywa; 1.4. rozrónia dokumenty ksigowe; 1.5. rozrónia zasady funkcjonowania kont ksigowych; 1.6. identyfikowa kategorie wynikowe (przychody, koszty, zyski, straty). 2. Przetwarza dane liczbowe i operacyjne, a w szczególnoci: 2.1. wycenia skadniki aktywów i pasywów; 2.2. stosowa podwójny i powtórzony (pojedynczy) zapis ksigowy; 2.3. identyfikowa bdy ksigowe w dokumentacji oraz na kontach ksigowych; 2.4. rozlicza wyniki inwentaryzacji; 2.5. stosowa zasady rozliczania kosztów; 2.6. oblicza wynik finansowy jednostki gospodarczej; 2.7. interpretowa wskaniki analizy ekonomiczno-finansowej jednostki gospodarczej; 2.8. kalkulowa koszt jednostkowy wytworzenia produktu lub usugi z wykorzystaniem rónych metod; 2.9. oblicza wysoko podatku, skadek na ubezpieczenia spoeczne i zdrowotne oraz innych obowizkowych opat. 3. Bezpiecznie wykonywa zadania zawodowe zgodnie z przepisami bezpieczestwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoarowej oraz ochrony rodowiska, a w szczególnoci: 3.1. stosowa przepisy i zasady bezpieczestwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpoarowej oraz ochrony rodowiska podczas wykonywania prac biurowych; 3.2. stosowa zasady archiwizacji dokumentacji ksigowej i ochrony baz danych; 36