Sesja V: Laboratoryjna diagnostyka niewydolności serca. Prognostyczne znaczenie peptydów natriuretycznych

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Sesja V: Laboratoryjna diagnostyka niewydolności serca. Prognostyczne znaczenie peptydów natriuretycznych"

Stanisław Laskowski
6 lat temu
Przeglądów:

XIX Zjazd Sesja V: Laboratoryjna diagnostyka

1 XIX Zjazd Sesja V: Laboratoryjna diagnostyka niewydolności serca Prognostyczne znaczenie peptydów natriuretycznych Prof. dr hab. n. med. Marek Paradowski Uniwersytecki Szpital Kliniczny im. Wojskowej Akademii Medycznej Centralny Szpital Weteranów w Łodzi Kraków, 6 września 2017 r.

NPs w rokowaniu w ostrych zespołach wieńcowych Niedotlenienie serca oraz nieprawidłowości w fazach skurczu i rozkurczu serca powodują uwalnianie NP (Mair P et al.

Wykazano, że NPs są użytecznymi, mocnymi markerami prognostycznymi w ozw. NPs w surowicy w kombinacjach oznaczeń z ctn wzmacnia stratyfikację ryzyka w NSTEMI (de Lemos JA et al.

2 NPs w rokowaniu w ostrych zespołach wieńcowych Niedotlenienie serca oraz nieprawidłowości w fazach skurczu i rozkurczu serca powodują uwalnianie NP (Mair P et al.: Clin Chim Acta 261:57-68,1997; Badania wskazują na szczególną rolę oznaczeń NPs w klinicznej ocenie ryzyka pozawałowego (Khan SQ et al.: Clin Sci (Lond) 117: 31-39, 2009). Wykazano, że NPs są użytecznymi, mocnymi markerami prognostycznymi w ozw. NPs w surowicy w kombinacjach oznaczeń z ctn wzmacnia stratyfikację ryzyka w NSTEMI (de Lemos JA et al.: N Engl J Med: 345, ) 2001) Ocena stężeń BNP/NT-proBNP, obok stężeń innych markerów (ctn i hscrp), polepsza zdolność rokowania w ozw (Sabatine M.S. i wsp.: Circulation 2002, 105: ). 2

3 BNP w osoczu w rokowaniu po MI BNP <115 pg/ml Survival % Kaplan-Mejer survival curves for patients with AMI subdivided by day 3 post MI supine BNP Days 3 BNP >115 pg/ml Prognozowanie przeżycia u pacjentów w 3. dniu po zawale serca days * Circ.(1996);1996:93:1963

Stężenie BNP w osoczu dla predykcji klinicznych epizodów sercowych u ludzi z czynnikami ryzyka % pacjentów z 3 czynnikami ryzyka z epizodami S-N 45% 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% Śmierć lub

4 Stężenie BNP w osoczu dla predykcji klinicznych epizodów sercowych u ludzi z czynnikami ryzyka % pacjentów z 3 czynnikami ryzyka z epizodami S-N 45% 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% Śmierć lub hospitalizacja z powodu chorób S-N Predykcja średniookresowa BNP > 480 pg/ml BNP pg/ml BNP < 230 pg/ml dni 4 (Harrison, Maisel Ann Emerg Med 2002;39: )

NT-proBNP jako silny predyktor zdarzeń CVD u zdrowych ludzi 2013 NT-proBNP >56 pg/ml 31-56 pg/ml 14-30 pg/ml <14 pg/ml hs-crp >3,65 mg/l 0,84 mg/l W 15-letnich badaniach WOSCOPS (West of Scotland

5 NT-proBNP jako silny predyktor zdarzeń CVD u zdrowych ludzi 2013 NT-proBNP >56 pg/ml pg/ml pg/ml <14 pg/ml hs-crp >3,65 mg/l 0,84 mg/l W 15-letnich badaniach WOSCOPS (West of Scotland Coronary prevention Study) u 4801 zdrowych pacjentów odnotowano 1690 epizodów sercowo-naczyniowych (łącznie zdarzenia sercowonaczyniowe z przeżyciem i śmiertelne), z czego 856 przypadków śmierci. NT-proBNP i CRP - kumulatywna śmiertelność wszystkich zdarzeń sercowo-naczyniowych W konkluzji: oznaczanie NT-proBNP pozwala na przewidywanie zdarzeń S-N u zdrowych (bez wcześniejszych klinicznych objawów przewlekłej niewydolności serca, choroby wieńcowej czy udaru mózgu). Predykcja zdarzeń CVD z zastosowaniem oznaczeń NT-proBNP ma większą czułość diagnostyczną niż oznaczanie CRP. Jednak oznaczanie równoczesne NT-proBNP i CRP zwiększa czułość diagnostyczną NT-proBNP dla przewidywania zdarzeń S-N. WNIOSEK: NT-proBNP jest niezależnym 5 predyktorem zdarzeń S-N w prewencji pierwotnej. (Welsh P et al.: Eur Heart J 34: , 2013)

Wartość predykcyjna NT-proBNP u pacjentów hospitalizowanych w OIT Duże (1086 pacjentów >65 lat, średnia 75), prospektywne badanie randomizowane u pacjentów hospitalizowanych w Oddziale Intensywnej

WNIOSEK: Autorzy zalecają, aby badać stężenia NT-pro BNP u wszystkich hospitalizowanych w OIT z różnych powodów sercowych Śmiertelność szpitalna Zależność między wystąpieniem śmiertelności w szpitalu

6 Wartość predykcyjna NT-proBNP u pacjentów hospitalizowanych w OIT Duże (1086 pacjentów >65 lat, średnia 75), prospektywne badanie randomizowane u pacjentów hospitalizowanych w Oddziale Intensywnej Terapii z powodu zaostrzenia istniejących różnych chorób S-N (głównie po zawale, z chorobą wieńcową, arytmią, bólem w klatce piersiowej). Badano stężenie NT-proBNP przy przyjęciu i wypisaniu pacjenta. WNIOSEK: Autorzy zalecają, aby badać stężenia NT-pro BNP u wszystkich hospitalizowanych w OIT z różnych powodów sercowych Śmiertelność szpitalna Zależność między wystąpieniem śmiertelności w szpitalu a stężeniem NT-proBNP>cut off u pacjentów przy przyjęciu do OIT Zależność między wystąpieniem śmiertelności pozaszpitalnej (6 m-cy) a stężeniem NT-proBNP>cut off u pacjentów przy przyjęciu do OIT Śmiertelność w czasie do 6 m-cy Luchner A et al.: N-terminal pro brain natriuretic peptide in the 6 management of patients in the medical emergency department (PROMPT) Eur J Heart Fail. 2012, 14,

7 NPs W OCENIE RYZYKA I SKUTECZNOŚCI LECZENIA OSTREJ NIEWYDOLNOŚCI SERCA NPs skracają czas rozpoznania ostrej postaci HF i rozpoczęcia terapii, skracają czas hospitalizacji pacjenta. (Moe GW et al.:circulation 115 : , 2007) U chorych hospitalizowanych z HF pozwalają na dokonanie stratyfikacji ryzyka niezależnie od etiologii powstania HF (Cohan-Solal A et al.: J Am Coll Cardiol 53: , 2009). NPs są pomocne w ilościowym oszacowaniu ciężkości HF i czasu przeżycia w przewidywaniu krótko- i długoterminowym. (Januzzi JL et al.: Arch Intern Med. 166:315,-320, 2006). Zmiany stężenia NPs w czasie hospitalizacji są niezależnym wskaźnikiem dobrego lub niepomyślnego rokowania u pacjentów z rozpoznaną ostrą niewydolnością serca (Bettencourt P et al.: Circulation 110: , 2004). Pomyślny przebieg wcześnie rozpoczętego leczenia ostrego HF rokuje obniżenie o > 30% stężenia wyjściowego NPs 7 (Cohan-Solal A et al.: J Am Coll Cardiol 53: , 2009).

8 PEPTYDY NATRIURETYCZNE W PROGNOZOWANIU POWTÓRNEJ HOSPITALIZACJI Z POWODU OSTREJ ZDEKOMPENSOWANEJ NIEWYDOLNOŚCI SERCA (ADHF) U pacjentów ze zdekompensowaną niewydolnością serca (ADHF) wykazano zależność między zmianą stężenia NT-proBNP w czasie hospitalizacji a powtórnymi hospitalizacjami U pacjentów w czasie hospitalizacji spadek stężenia NT-proBNP >30% ( responders ) dawał znamiennie niższe prawdopodobieństwo powtórnej hospitalizacji w porównaniu do chorych, u których ten spadek był niższy. (Bettencourt P, Azevedo A, Pimenta J, et al. N-terminal-pro-brain natriuretic peptide predicts outcome after hospital discharge in heart failure patients. Circulation. 2004;110: ). 8Skumulowane przeżycie bez zdarzeń S-N

9 BNP w prognozowaniu zdarzeń S-N w programie dla profilaktyki zapadania na niewydolność serca Randomizowane badanie (n=1374) w ciągu 8 lat. Autorzy badali użyteczność skryningowego programu dla zmniejszenia zapadalności HF z użyciem oznaczeń BNP. Włączono pacjentów z nadciśnieniem tętniczym i obecnością co najmniej 2 innych czynników ryzyka. Badanych podzielono na 2 grupy: kontrolną (n=677) i grupę interwencyjną (n=697), w której w czasie badań zastosowano terapię (leki z grupy RAA, p/płytkowe i statyny). A B BNP 50pg/mL BNP <50pg/mL N=876 N=498 Krzywe Kaplana Meiera niekorzystnych zdarzeń S-N (arytmia, udar, AMI, zator obwodowy lub tętnicy płucnej lub HF) u badanych pacjentów (gr. kontrola i z terapią, n=1374), z wyjściowym stężeniem BNP < 50 pg/ml (n=876) wykres A i w grupie pacjentów (n=498), u których na początku badania stężenie BNP wynosiło 50 pg/ml wykres B Ledwidge M et al.: Natriuretic peptide based screening 9and collaborative care for heart failure: the STOP-HF randomized trial. JAMA 2013;310:66 74.

10 Prawdopodobieństwo (%) przeżycia bez zdarzeń S-N badanych pacjentów NT-proBNP z hs-tnt i GDF-15 w predykcji ryzyka śmierci u pacjentów z cukrzycą typu 2 Wcześniej wykazano, że NT-proBNP jest silnym predyktorem ryzyka śmierci u pacjentów z cukrzycą (Diabetes Care 2013;36: ). W nowych badaniach prospektywnych (M Resl et al. 2016) u 746 pacjentów z DM2 w obserwacji 5-letniej stosowano oznaczenia 3 markerów (NT-proBNP, hs-tnt i GDF-15). Punkt końcowy badań: nieplanowana hospitalizacja z powodu epizodów S-N (ozw, HF, arytmia, tachykardia, udar, choroba tętnic obwodowych lub zakrzepica żylna) oraz śmierć. Wniosek: NT-proBNP jest silnym predyktorem zdarzeń S-N u pacjentów z cukrzycą. Jego siła predykcyjna wzrasta przy równoczesnym oznaczaniu z hs-tnt i GDF norma 1 marker 2 markery 3 markery NT-proBNP, hs-tnt i GDF miesiące M Resl et al. 2016:

Panel 3 biomarkerów (NT-proBNP, hs-tnt i ST2) dla prognozowaniu hospitalizacji u pacjentów chorych na HF leczonych ambulatoryjnie 891 pacjentów ambulatoryjnych z HF.

11 Panel 3 biomarkerów (NT-proBNP, hs-tnt i ST2) dla prognozowaniu hospitalizacji u pacjentów chorych na HF leczonych ambulatoryjnie 891 pacjentów ambulatoryjnych z HF. Badano predykcyjne właściwości panelu 3 parametrów oznaczanych równocześnie (NT-proBNP, hs-tnt i ST2 dla oceny prawdopodobieństwa hospitalizacji w czasie 4,2 lat. Wniosek: Oznaczanie panelu 3 parametrów wykazuje lepsze właściwości predykcyjne niż każdy pojedynczy marker dla oceny prawdopodobieństwa występowania periodycznych hospitalizacji u chorych na HF. Stęż. 3 markerów w normie stęż. 1 markera stęż.2 markerów stęż.3 markerów Ryzyko hospitalizacji było znacząco wyższe u pacjentów ze stęż. markerów Wartości graniczne: (hs-tnt > 14 ng/l, NT-proBNP > 1000 ng/l, ST2 > 35 ng/ml) ST2 odzwierciedla włóknienie serca, remodeling i stan zapalny. 11 Bayes-Genis A et all: Multi-Biomarker Profiling and recurrent hospitalizations in heart Failure. Front Card Med 2016,3, 37

12 Biomarker diagnoza prognoza monitorowanie Synteza w m. sercowym BNP, NT-proBNP wyłącznie MR-proANP ? wyłącznie probnp ? częściowo GDF-15 _ +++? częściowo Gal-3 _ +++? częściowo Hs-TnI, hs-tnt ? wyłącznie MPO _ ++? częściowo CRP, TNF, IL-6, Copeptyna Użyteczność kliniczna markerów laboratoryjnych w niewydolności serca _ ++ Cystatyna C _ ++++? nie NGAL (Gelatynaza związana z lipokaliną)? nie _ +++? nie Nasrien E. et al.: Beyond Natriuretic Peptides for Diagnosis and Management 12 of Heart Failure Clinical Chemistry 63:1, (2017) Za: van Kimmenade RRJ, Januzzi JL. Emerging biomarkers in heart failure. Clin Chem 2012;58:

13 ZNACZENIE KLINICZNE PEPTYDÓW NATRIURETYCZNYCH (NP) PEPTYDY NATRIURETYCZNE (BNP, NT-proBNP) są uznanymi silnymi markerami stosowanymi dla rozpoznawania ostrej postaci niewydolności serca (HF) i dysfunkcji lewej komory i pomocnymi w rozpoznawaniu/wykluczaniu przewlekłej HF. Oznaczanie NP dodatkowo dostarcza: istotnych informacji prognostycznych: w niewydolność serca-hf, w ostrych zespołach wieńcowych (OZW), w nadciśnieniu tętniczym ale też u pacjentów: poddanych zabiegom chirurgicznym, nie tylko serca z udarem mózgu z ciężką sepsą w ciężkich urazach 13

14 Dziękuję za uwagę 14

Podobne dokumenty

Epidemia niewydolności serca Czy jesteśmy skazani na porażkę?

Epidemia niewydolności serca Czy jesteśmy skazani na porażkę? Piotr Ponikowski Klinika Chorób Serca Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu Ośrodek Chorób Serca Szpitala Wojskowego we Wrocławiu Niewydolność