WPISUJE UCZEŃ KOD UCZNIA BADANIE UMIEJĘTNOŚCI UCZNIÓW W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM CZĘŚĆ HUMANISTYCZNA JĘZYK POLSKI

Transkrypt

1 WPISUJE UCZEŃ KOD UCZNIA BADANIE UMIEJĘTNOŚCI UCZNIÓW W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM CZĘŚĆ HUMANISTYCZNA JĘZYK POLSKI Instrukcja dla ucznia 1. Sprawdź, czy zestaw zadań zawiera 15 stron (zadania1 24). Ewentualny brak stron lub inne usterki zgłoś nauczycielowi. 2. Następnie wpisz swój kod. 3. Czytaj uważnie wszystkie teksty i zadania. Wykonuj zadania zgodnie z poleceniami. 4. Rozwiązania zadań zapisuj długopisem lub piórem z czarnym tuszem/ atramentem. Nie używaj korektora. 5. W każdym zadaniu wyboru wielokrotnego wybierz jedną z podanych odpowiedzi i zaznacz ją znakiem X, np.: Czas pracy: 90 minut A. I i III B. II i IV C. III i IV D. I i II 6. W zadaniach typu prawda / fałsz lub tak / nie zaznacz właściwe odpowiedzi P / F lub T / N znakiem X, np.: P / F lub T / N 7. W zadaniach na dobieranie do informacji oznaczonych liczbą dobierz informacje oznaczone odpowiednią literą i zaznacz tę literę znakiem X, tak jak w zadaniach wyboru wielokrotnego. 8. W zadaniach z luką wpisz w odpowiednie luki litery lub liczby oznaczające właściwe odpowiedzi. 9. Staraj się nie popełniać błędów przy zaznaczaniu odpowiedzi. Jeśli się pomylisz, to błędne zaznaczenie otocz kółkiem i wybierz inną odpowiedź, np.: A. I i III B. II i IV C. III i IV D. I i II 10. Rozwiązania zadań otwartych zapisz czytelnie i starannie w wyznaczonych miejscach. Pomyłki przekreślaj. 11. Rozwiązując zadania, możesz wykorzystać miejsce opatrzone napisem Brudnopis. Zapisy w brudnopisie nie będą sprawdzane i oceniane. Powodzenia!

2 OPOWIEŚĆ WIGILIJNA Na wstępie muszę was zapewnić, że Marley umarł. Nie było co do tego żadnych wątpliwości. Akt zgonu podpisał pastor, notariusz, właściciel zakładu pogrzebowego i jedyny żałobnik Scrooge. A podpis tego ostatniego wystarczająco uwierzytelniał każdy dokument, na którym był złożony. [...] Nie mogło być inaczej, skoro od nie wiem ilu lat prowadzili wspólne interesy. Właśnie Scrooge, jedyny przyjaciel Marleya, stał się jedynym wykonawcą jego testamentu, jedynym zarządcą majątku, jedynym spadkobiercą i żałobnikiem. Ta odpowiedzialna rola nie zrobiła na nim większego wrażenia uczcił pogrzeb Marleya kolejnym wspaniałym interesem. [...] Jedyną jego pasją były interesy, które prowadził twardą ręką. A będąc człowiekiem chciwym, zachłannym i obrotnym, osiągał duże sukcesy finansowe. Nigdy nie pozwolił się oszukać. Był twardy i ostry jak krzemień, choć nic nie zdołałoby wykrzesać z niego ani jednej iskierki i oschły, jak tylko może być człowiek, który nie potrzebuje niczego od innych. Oziębłość przez lata wyostrzyła mu rysy, biła z jego zgarbionej postaci, haczykowatego nosa, zsiniałych ust i zaczerwienionych oczu. Nieukrywana niechęć do świata dźwięczała nieprzyjemnie w jego głosie. Wszędzie, gdzie się tylko zjawiał, robiło się nieznośnie zimno. [...] I mylicie się, drodzy czytelnicy, jeżeli myślicie, że Scrooge się tym przejmował. Przeciwnie! Czuł się z tym doskonale. Przemykał samotnie między ludźmi i z całą premedytacją odstraszał wszelkie odruchy życzliwości. [...] To naprawdę bardzo zabawny, stary dziwak śmiał się nadal Fred. Rzeczywiście nie jest zbyt sympatyczny. Ale te wszystkie wady mszczą się na nim. Jest samotny i dlatego godny litości. On chyba jest bardzo bogaty, przynajmniej tak kiedyś mówiłeś wspomniała żona. Co z tego, kochanie. Nie ma z tego żadnego pożytku. Sam z tych pieniędzy nie korzysta ani nie dzieli się z innymi... Jest tak zgorzkniały, że chyba nawet nie ma przyjemnych myśli... Ciekawe, czy myśl, że możemy po nim dziedziczyć, bardzo wyprowadza go z równowagi? Cha, cha, cha... Fragment tekstu Lektury z Opracowaniem Wydawnictwa GREG: Karol Dickens, Opowieść wigilijna, Kraków Zadanie 1. Oceń prawdziwość poniższych zdań. Wybierz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F jeśli jest fałszywe Scrooge zarządzał majątkiem Marleya za jego życia. P F 1.2. Marley był właścicielem zakładu pogrzebowego. P F 1.3. Wygląd Scrooge a współgrał z jego charakterem. P F 1.4. Fred był spadkobiercą Scrooge a. P F Strona 2 z 12

3 Zadanie 2. Dokończ poniższe zdanie, wybierając odpowiedź spośród podanych. W dniu pogrzebu Marleya Scrooge A. sprzedał firmę przyjaciela. B. sfinalizował kolejny interes. C. zorganizował stypę. D. odwiedził Freda. Zadanie 3. Dokończ poniższe zdanie, wybierając odpowiedź spośród podanych. Scrooge był bogatym człowiekiem, ponieważ A. prowadził nieuczciwe interesy. B. miał motywację do działania. C. natrafił na pomoc życzliwych ludzi. D. miał wykształcenie finansowe. Zadanie 4. Które z podanych określeń charakteryzuje Scrooge a? Wybierz odpowiedź 1 4 i jej uzasadnienie spośród A D. Scrooge miał 1. złote serce, A. lubił hodować zwierzęta. 2. kiełbie we łbie, B. niechętnie wydawał pieniądze. ponieważ 3. węża w kieszeni, C. umiał zarządzać finansami. 4. świetlaną przyszłość, D. był otwarty na problemy innych. Zadanie 5. Tabela zawiera cytaty charakteryzujące Scrooge a. Każdemu zdaniu przyporządkuj odpowiednią cechę bohatera, wybierając ją spośród oznaczonych literami A D. W tabeli zakreśl literę, którą oznaczono wybraną cechę Scrooge a Ta odpowiedzialna rola nie zrobiła na nim żadnego wrażenia. A B C D 5.2. Och, twardą miał rękę ten Scrooge i umiał wyciskać pot z czoła. A B C D 5.3. Przemykał samotnie między ludźmi i z całą premedytacją odstraszał wszelkie odruchy życzliwości. A B C D Strona 3 z 15

4 A. dusigrosz B. bezwzględny C. zdystansowany wobec innych D. pewny siebie Zadanie 6. W tabeli zdefiniowano trzy typy osobowości. Określ, który z nich jest charakterystyczny dla Scrooge a, a który dla Freda. W odpowiednich rubrykach zaznacz Scrooge (S) lub Fred (F). Jeśli definicja nie pasuje do żadnego z bohaterów, zakreśl literę Ż Introwertyk to człowiek zamknięty w sobie, mający tendencję do interesowania się wyłącznie własnymi myślami i uczuciami, z jednoczesnym zmniejszonym zainteresowaniem skierowanym na świat zewnętrzny. Ekstrawertyk jest człowiekiem otwartym na zewnątrz, interesującym się otaczającą rzeczywistością, łatwo nawiązującym kontakty z innymi ludźmi. Melancholik to osoba o pesymistycznym, negatywnym podejściu do przyszłości, życia i samego siebie, a także do codziennych spraw. Często ma trudności z podejmowaniem decyzji, brakuje jej wiary w siebie. S F Ż S F Ż S F Ż Zadanie 7. Zaznacz literę P przy określeniach, które są synonimami słowa introwertyk. 1. mrukliwy P 2. otwarty P 3. nieprzystępny P 4. wylewny P 5. emocjonalny P Zadanie 8. Uzupełnij poniższy tekst, przyporządkowując do każdego zdania właściwą odpowiedź spośród podanych. Rozmowa Freda z żoną świadczy o tym, że traktuje on Scrooge a z Fred 8.2. starego człowieka i traktuje go jak A. sympatią B. obojętnością C. niechęcią 8.2. A. podziwia B. żałuje C. wyśmiewa 8.3. A. wroga B. przyjaciela C. kogoś bliskiego. Strona 4 z 15

5 Zadanie 9. Określ rodzaj zdania podrzędnie złożonego. Każdemu ze zdań przyporządkuj odpowiednią nazwę, wybierając ją spośród oznaczonych literami A E. W tabeli zakreśl litery, którymi oznaczono wybrane rodzaje zdań Na wstępie muszę was zapewnić, że Marley umarł. A B C D E 9.2. Jedyną jego pasją były interesy, które prowadził twardą ręką. A B C D E 9.3. Jest tak zgorzkniały, że chyba nawet nie ma przyjemnych myśli. A B C D E A. zdanie złożone z podrzędnym dopełnieniowym B. zdanie złożone z podrzędnym przydawkowym C. zdanie złożone z podrzędnym okolicznikowym czasu D. zdanie złożone z podrzędnym okolicznikowym sposobu E. zdanie złożone z podrzędnym okolicznikowym miejsca Zadanie 10. Dokończ poniższe zdanie, wybierając odpowiedź spośród podanych. W wypowiedzeniu: Akt zgonu podpisał pastor, notariusz, właściciel zakładu pogrzebowego i jedyny żałobnik Scrooge nie występuje A. podmiot. B. orzeczenie. C. przydawka. D. okolicznik. Zadanie 11. Dokończ poniższe zdanie, wybierając odpowiedź spośród podanych definicji. W zdaniu: Podpis Scrooge a wystarczająco uwierzytelniał każdy dokument, na którym był złożony czasownik uwierzytelnić został użyty w znaczeniu: A. czynić coś wiarygodnym, uwiarygodnić. B. stwierdzić autentyczność dokumentu lub podpisu. C. stwierdzić zgodność z prawem jakiejś czynności prawnej. D. zaopatrzyć kogoś w dokumenty stwierdzające powierzenie mu funkcji dyplomatycznej. Strona 5 z 15

6 Zadanie 12. Przeczytaj poniższe zdanie, a następnie zaznacz właściwą odpowiedź na pytanie zamieszczone pod zacytowanym fragmentem i zakreśl jej odpowiednie uzasadnienie spośród A D. Właśnie Scrooge, jedyny przyjaciel Marleya, stał się jedynym wykonawcą jego testamentu, jedynym zarządcą majątku, jedynym spadkobiercą i żałobnikiem. Czy w zdaniu popełniono błąd powtórzeniowy? Tak, Nie, ponieważ A. kilkakrotnie powtarza się określenie jedyny. B. w zdaniu nie należy używać tych samych określeń. C. autor powinien zastosować synonimy. D. jest to świadomy zabieg stylistyczny. Zadanie 13. Przeczytaj poniższe wypowiedzenie, a następnie w tabeli wybierz odpowiedni termin składniowy 1 5 oraz wskaż cel zastosowania takiego zabiegu A D. Akt zgonu podpisał pastor, notariusz, właściciel zakładu pogrzebowego i jedyny żałobnik Scrooge. 1. podmiotu domyślnego A. prezentacji bohaterów drugoplanowych. W zacytowanym wypowiedzeniu użyto podmiotu szeregowego zdania bezpodmiotowego orzeczenia imiennego w celu B. C. uwypuklenia roli Scrooge a w życiu Marleya. udokumentowania zgonu Marleya. D. uwiarygodnienia informacji. 5. równoważnika zdania E. podanych w zdaniach poprzednich. SKĄPIEC AKT I SCENA I Walery, Eliza Cóż to, nadobna Elizo, zapadłaś, widzę w smutek po chwili serdecznego zapału, który sprawił, iż tak wspaniałomyślnie oddałaś mi wiarę i słowo? Wzdychasz, gdy ja jestem tak pełen radości! Powiedz, miałażbyś żałować, żeś mnie uczyniła szczęśliwym? [...] Strona 6 z 15

7 ELIZA Nie, Walery, nie żałuję niczego. Zbyt słodka jakaś władza niewoli mnie ku tobie; nie mam nawet siły pragnąć, aby się to nie było stało. Ale jeżeli mam być szczerą, przyszłość napełnia mnie niepokojem [...]. [...] Ale skąd tak czarne przypuszczenia? ELIZA Ach, wcale nie jestem pewna, czy świat zechce zrozumieć moje uczucia! [...] ELIZA Ach, Walery, [...] staraj się tylko zjednać przychylność ojca. Widzisz sama, jak usilnie pracuję nad tym i ile trzeba było zręczności, aby dostać się do jego domu; jak się maskuję nieustannie, byle mu się przypodobać, i jaką rolę odgrywam tutaj, jedynie dla kupienia sobie jego życzliwości. Czynię w niej zresztą zadziwiające postępy. Przekonywam się, że aby pozyskać sobie ludzi, nie ma lepszej drogi, niż stroić się we własne ich skłonności, przejmować się ich mniemaniami, patrzeć z zachwytem na wady i przyklaskiwać wszystkim uczynkom. Nie ma obawy, aby można było przesadzić w tej komedii, choćby się ją grało w sposób najwidoczniejszy na świecie. Gdy chodzi o pochlebstwo, najmędrsi ludzie posiadają istne skarby naiwności; nie ma nic tak bezczelnego ani niedorzecznego, czego by nie połknęli, skoro się należycie rzecz zaprawi pochwałami. Szczerość szwankuje cokolwiek przy takim zatrudnieniu, ale cóż, kiedy się potrzebuje kogoś, trzeba się doń nagiąć! Skoro jest to jedyny sposób zdobycia ufności, wina nie leży po stronie pochlebców, lecz tych, którzy domagają się pochlebstwa. [...] SCENA VII Walery, Harpagon, Eliza Chodź no, Walery. Obraliśmy cię właśnie, abyś powiedział, kto z nas ma słuszność: ja czy córka. Ani wątpliwości, że pan. A czy wiesz, o co chodzi? Nie. Ale pan nie może nie mieć słuszności: pan, który jesteś wcieleniem rozsądku!... Strona 7 z 15

8 Pragnę dziś wieczór jeszcze wydać ją za mąż za statecznego i bogatego człowieka; a tymczasem ta ladaco w nos mi powiada, że jej to ani w głowie! Cóż ty na to? [...] Powiadam, że w gruncie jestem najzupełniej pańskiego zdania; słuszność jest najoczywiściej po pańskiej stronie. Ale i córka nie jest tak zupełnie w błędzie, jeżeli... Jak to? Imć Anzelm jest partią pierwszej wody: szlachcic, i to herbowy, człowiek spokojny, przyzwoity, rozsądny, zamożny, niemający dzieci z pierwszego małżeństwa. Co, mogłaby znaleźć lepszego? Wszystko prawda. Ale córka mogłaby znów odpowiedzieć, że pan traktujesz sprawę zbyt nagle; że trzeba by przynajmniej trochę czasu, aby się przekonać, czy jej serce... Nie; taką sposobność trzeba w lot chwytać po prostu. Sprawa ta przedstawia dla mnie korzyść, której w innych warunkach nie mógłbym się spodziewać: godzi się ją wziąć bez posagu. Bez posagu? Tak. Ha! na to już nic nie mogę odpowiedzieć. Bagatela! to w istocie decydujący argument; muszę uchylić czoła. Pewno, że to stanowi dla mnie oszczędność wcale pokaźną. Oczywiście; nie można zaprzeczyć. Prawda, iż córka mogłaby nadmienić, że małżeństwo jest sprawą ważniejszą, niżby się zdawało; że chodzi tu o szczęście lub niedolę całego życia; że zobowiązanie, które ma trwać aż do zgonu, należy zaciągnąć z największą ostrożnością... Bez posagu! Ma pan słuszność; to rozstrzyga o wszystkim, rozumie się. Są ludzie, którzy by mogli sądzić, że w podobnej sprawie należałoby się liczyć i ze skłonnością córki; że tak znaczna nierówność wieku, chęci usposobień narazić może na dotkliwe niebezpieczeństwa... Strona 8 z 15

9 Bez posagu! Tak, na to nie ma odpowiedzi; wiadomo! Któż, u diaska, mógłby się sprzeciwiać! Istnieją wprawdzie ojcowie, którzy by woleli raczej liczyć się z chęciami córki, niż z takim wydatkiem; którzy by nie chcieli poświęcić jej szczęścia dla swojej korzyści i którzy ponad wszystko inne stawiają w małżeństwie słodką wzajemną sympatię, ową rękojmię czci, spokoju i szczęścia; słowem... Bez posagu! To prawda; to zamyka usta. Bez posagu! Jak się tu oprzeć takiemu argumentowi? na stronie, spoglądając w stronę ogrodu Oho! zdaje mi się, że to pies szczeka. Czy tam komu nie przyszła chętka dobierać się do moich pieniędzy. do Walerego Nie rusz się; wracam za chwilę. SCENA VIII Eliza, Walery ELIZA Czy ty żarty stroisz, Walery, aby mówić w ten sposób? To, aby go nie rozdrażnić i łatwiej dać sobie z nim rady. Sprzeciwić się wprost, to pewny sposób, aby wszystko popsuć; są ludzie, których można opanować jedynie pozorną ustępliwością; usposobienia nieznoszące opozycji. Takie natury buntują się przeciw każdej prawdzie, bronią się, ile w ich mocy, przed drogą rozsądku i jedynie krętymi ścieżkami można je doprowadzić tam, gdzie się zmierza. Udaj, że się zgadzasz na wszystko, a łatwiej zdołasz... ELIZA Ale to małżeństwo, Walery! Poszukamy sposobów, aby je udaremnić. [...] Strona 9 z 15

10 SCENA X Harpagon, Walery Panie, pójdę jej jeszcze roztrząsać sumienie. Owszem; bardzo ci będę wdzięczny. Z pewnością... [...] idąc w stronę, którą wyszła Eliza i zwracając się jak gdyby do niej Tak, pieniądz jest darem najcenniejszym w świecie; powinnaś pani dziękować niebiosom, iż dały pani tak dzielnego i zacnego ojca. Skoro ktoś gotów jest wziąć pannę bez posagu, nie ma się co dłużej zastanawiać. Wszystko mieści się w tym słowie: b e z p o s a g u; ono powinno starczyć za młodość, piękność, urodzenie, honor, rozum i uczciwość. Dzielny chłopak! To się nazywa mówić jak wyrocznia. Szczęśliwy, kto ma przy boku takiego człowieka. Molier, Skąpiec, tłum. T. Boy-Żeleński, Kraków Zadanie 14. Oceń prawdziwość poniższych zdań. Wybierz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F jeśli jest fałszywe Anzelm jest konkurentem do ręki Elizy. P F Harpagon to tytułowy bohater utworu. P F Walery kocha Elizę z wzajemnością. P F Eliza nie jest świadoma gry, jaką z Harpagonem prowadzi Walery. P F W scenie I zawiązuje się akcja, w której biorą udział osoby występujące w scenie VII. P F Zadanie 15. Dokończ poniższe zdanie, wybierając odpowiedź spośród podanych. W rozmowie z Walerym Harpagon kilkakrotnie powtarza słowa: Bez posagu! Stwierdzenie to A. charakteryzuje Elizę jako pannę na wydaniu, ale bez posagu. B. podsumowuje akcję i stanowi punkt kulminacyjny utworu. C. zwraca uwagę na kwestię, która jest dla bohatera kluczowa. D. pełni w utworze funkcję typowego dla utworów dramatycznych refrenu. Strona 10 z 15

11 Zadanie 16. Uzasadnij tezę, że Walery manipuluje Harpagonem. Podaj dwa argumenty. Zadanie 17. Przeczytaj przytoczony fragment rozmowy, a następnie dokończ poniższe zdanie, wybierając odpowiedź spośród podanych. (1) Bez posagu? (2) Tak. (3) Ha! (4) Na to już nic nie mogę odpowiedzieć. (5) Bagatela! (6) To w istocie decydujący argument. (7) Muszę uchylić czoła. Zdaniami są wypowiedzenia oznaczone numerami: A. 1, 2, 3, 5. B. 1, 3, 6. C. 4, 6, 7. D. 4, 7. Zadanie 18. Uzupełnij poniższe zdania, przyporządkowując właściwą odpowiedź spośród podanych. Gdyby zapytać Harpagona: I cóż ty zrobisz z tymi odpowiedziałby: Dołożę je do szkatułki. Razem z tymi zbierze się pokaźna sumka. tysiącami?, zapewne tysiącami, które już tam są, A. pięciuset B. pięćset C. pięćsetnymi A. sześciuset B. sześćset C. sześćsetnymi osiemdziesięcioma dwoma osiemdziesięcioma dwoma osiemdziesiąt dwa Zadanie 19. Dokończ poniższe zdanie, wybierając odpowiedź spośród podanych. Cechami łączącymi Scrooge a i Harpagona są A. skąpstwo i zamiłowanie do gromadzenia bogactw. B. mądrość oraz wiara w ogromną moc pieniądza. C. radość życia i budzące uznanie wśród ludzi używanie bogactwa. D. pewność siebie i bezwarunkowa miłość bliźnich. Strona 11 z 15

12 NA DOM W CZARNOLESIE Panie, to moja praca, a zdarzenie Twoje; Raczyż błogosławieństwo dać do końca swoje! Inszy niechaj pałace marmorowe mają I szczerym złotogłowem ściany obijają, Ja, Panie, niechaj mieszkam w tym gniaździe ojczystym, A Ty mię zdrowiem opatrz i sumnieniem czystym, Pożywieniem ućciwym, ludzką życzliwością, Obyczajmi znośnymi, nieprzykrą starością. Jan Kochanowski, Na dom w Czarnolesie, [w:] tegoż, Sobie śpiewam a muzom, Warszawa Zadanie 20. Uzupełnij poniższe zdania, przyporządkowując właściwą odpowiedź spośród podanych. Utwór Jana Kochanowskiego Na dom w Czarnolesie to Gatunek ten należy do Osobą wypowiadającą się w tym utworze jest Adresatem zamieszczonego tekstu jest A. fraszka B. bajka C. tren A. epiki B. liryki C. dramatu A. autor B. narrator C. podmiot liryczny A. pan Czarnolasu B. dom w Czarnolesie C. Bóg Zadanie 21. Dokończ poniższe zdanie, wybierając odpowiedź spośród podanych. Przykładem archaizmu nie jest wyraz A. mię. B. gniaździe. C. obyczajmi. D. pożywieniem. Zadanie 22. Dokończ poniższe zdanie, wybierając odpowiedzi spośród podanych. Nastrój wiersza Jana Kochanowskiego najpełniej oddają określenia: A. niepokój, pesymizm, niezadowolenie. B. rozgoryczenie, spokój, cierpienie. C. smutek, rozczarowanie, żal. D. spokój, równowaga duchowa, poczucie bezpieczeństwa. Strona 12 z 15

13 Zadanie 23. W tabeli wymieniono środki stylistyczne zastosowane w utworze Na dom w Czarnolesie. Zaznacz TAK lub NIE w zależności od tego, czy trafnie określono ich funkcje. Lp. Środek stylistyczny apostrofa Przykład z tekstu Funkcja TAK NIE Panie, to moja praca, a zdarzenie Twoje; epitet nieprzykrą starością wykrzyknienie Raczyż błogosławieństwo dać do końca swoje! charakteryzuje podmiot mówiący uwydatnia cechę opisywanego przedmiotu, nadaje mu odcień emocjonalny wskazuje emocjonalne zaangażowanie mówiącego T T T N N N Zadanie 24. Napisz rozprawkę na temat: Czy pieniądze dają szczęście? Wykorzystaj przykłady z literatury i życia codziennego. Twoja praca powinna zająć co najmniej połowę wyznaczonego miejsca. Strona 13 z 15

14 Strona 14 z 15

15 Brudnopis Strona 15 z 15