Wyścigi w polu elektrycznym
|
|
- Aniela Stanisława Walczak
- 6 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Wyścigi w polu elektrycznym - czyli słów kilka o nowoczesnych technikach elektromigracyjnych Paweł Kubalczyk Katedra Chemii Środowiska Wydział Chemii UŁ
2 Mieszaniny Mieszanina to układ dwóch lub więcej składników (pierwiastków lub związków chemicznych) zmieszanych z sobą w dowolnym stosunku i wykazujących swoje indywidualne właściwości 2
3 Podział mieszanin Mieszaniny niejednorodne (heterogeniczne) Mieszaniny jednorodne (homogeniczne) W mieszaninach niejednorodnych ich składniki można odróżnić bez pomocy aparatury analitycznej, wzrokowo. Np. piasek z wodą, zaprawa murarska, kawa mielona z wodą, groch z fasolą W mieszaninach jednorodnych odróżnienie ich składników jest zazwyczaj niemożliwe gołym okiem, przy pomocy lupy lub mikroskopu. Np. stopy metali (brąz, mosiądz itp.), benzyna, ocet, roztwory wodne soków, powietrze. 3
4 Niektóre sposoby rozdzielania mieszanin Przesiewanie np. przez sito Sączenie (filtracja) Wirowanie Sedymentacja Dekantacja Odparowanie Krystalizacja Destylacja 4
5 Historia elektroforezy 1909 rok - Michaelis wprowadza pojęcie elektroforezy Twórcą elektroforezy był szwedzki uczony Arne Tiselius Pierwszy eksperyment rozdzielanie mieszaniny białek, rok 1937 Nagroda Nobla w 1948 roku 1967 rok zastosowanie przez Hjertena szklanych kapilar o średnicy wewnętrznej 3 mm 1983 rok pierwsze kapilary krzemionkowe o średnicy wewnętrznej 100 mm Arne Wilhelm Kaurin Tiselius rok pierwsze zastosowanie elektroforezy do rozdzielania cząstek nieposiadających ładunku Rozwój aparatury, miniaturyzacja 5
6 Elektroforeza jest to ruch naładowanych cząstek pod wpływem przyłożonego pola elektrycznego. Elektroforeza to narzędzie analityczne stosowane do analizy i oczyszczania: - bardzo dużych cząsteczek (białka, kwasy nukleinowe) - prostych cząstek (proste jony, aminokwasy, peptydy). 6
7 Prędkość migracji jonu w elektroforezie v = m e E gdzie v = prędkość jonu µ = e ruchliwość elektroosmotyczna (cm 2 / Vs) E = zastosowane pole elektryczne (V) 7
8 Ruchliwość jonu m e = q 6phr gdzie q = ładunek jonu h = lepkość roztworu r = promień jonu 8
9 Prędkość poruszania się jonów w polu elektrycznym V 1 V 2 V 3 V 1 < V 2 < V 3 V 2 = 2V 1 V 3 = 2V 2 = 4V 1 9
10 Taka sama moc silników 10
11 Elektroforeza żelowa 11
12 Elektroforeza makromolekuł jest prowadzona poprzez wprowadzenie cienkiej warstwy próbki do roztworu stabilizowanego porowatą matrycą (żelem). Pod wpływem przyłożonego napięcia molekuły zawarte w próbce poruszają się w żelu z różną prędkością, po zakończeniu rozdzielania są wykrywane w innych miejscach matrycy. 12
13 Najczęściej stosuje się żele wykonane z agarozy lub poliakrylamidu Agaroza złożony łańcuch cukrowy otrzymywany z morskich wodorostów. Jest ona powszechnie stosowana w żywności (lody, bita śmietana, galaretki). Ma pory o dużej wielkości, dobre do szybkiego rozdzielania dużych cząstek. Wodorosty Poliakrylamid łańcuch złożony z cząsteczek kwasu akrylowego. Jest często używany do tworzyw sztucznych i gumy. Ma mały rozmiar porów, dobry do powolnego rozdzielania drobnych cząsteczek. Akrylamid 13
14 żel poliakrylamidowy tunele o różnych średnicach Żel jest koloidem w formie stałej (jego 99% stanowi woda). Matryca żelu pełni funkcję sita molekularnego. Podczas elektroforezy, przyłożone pole elektryczne wymusza ruch makromolekuł poprzez pory w żelu. agaroza Makromolekuły migrują z różną prędkością zależną głównie od promienia cząsteczki. 14
15 W większości urządzeń do elektroforezy żel montowany jest pomiędzy dwoma zbiornikami zawierającymi bufor, w taki sposób aby jedyną drogą przepływu prądu był żel. Żel w postaci pionowej rurki lub płytki (A-B) pozwala na najefektywniejsze wykorzystanie pola elektrycznego. Występują jednak pewne problemy w zaprojektowaniu aparatury, ponieważ połączenia muszą być szczelne, bezpieczne elektrycznie i wygodne w obsłudze. W przypadku podwodnego żelu (submarine gel) jest on umieszczony w pozycji poziomej na platformie pomiędzy zbiornikami z buforem, w taki sposób że na kilka milimetrów jest zanurzony w buforze (C). 15
16 16
17 Prawidłowe wprowadzenie próbki do studzienki Nieprawidłowe wprowadzenie próbki, przebita studzienka Zbyt dużo próbki w studzience 17
18 18
19 Wizualizacja poprzez barwienie żelu Proteiny są zazwyczaj barwione srebrem lub błękitem Coomassie. Barwienia błękitem Coomassie jest powszechnie stosowane ze względu na prostotę i wygodę. Żel jest zanurzany w roztworze barwnika na kilkadziesiąt minut, a następnie przenoszony do innego roztworu gdzie jest odmywany jego nadmiar, który nie został związany z białkiem. Błękit Coomassie wiąże się z białkiem w stosunku stechiometrycznym, dlatego ta metoda barwienia jest preferowana przy densytometrycznym oznaczaniu ilości białek. 19
20 Elektroforeza kapilarna
21 Porównanie elektroforezy kapilarnej z elektroforezą żelową cm Żel 5-25 cm µm 5-25 cm 1-2 mm µm W elektroforezie kapilarnej mamy możliwość zastosowania wyższego napięcia wysoka sprawność, krótsze czasy analizy 21
22 Budowa aparatury do elektroforezy kapilarnej 22
23 Powstawanie przepływu elektroosmotycznego Ujemnie naładowana powierzchnia krzemionki (Si-O - ) Przyciągane kationy gromadzą się w pobliżu ściany kapilary Przepływ w kierunku katody pod wpływem zastosowanego pola elektrycznego 23
24 Kolejność poruszania się jonów w kapilarnej elektroforezie Nurt rzeki V N V w V w V 3 V 2 V 1 V 3 = V N V w, gdy V N > V w V 2 = V N V 1 = V N + V w V 3 = V w V N, gdy V N < V w 24
25 Migracja wspomagana EOF w kapilarnej elektroforezie strefowej 25
26 Micelarna elektrokinetyczna chromatografia
27 Micelarna elektrokinetyczna chromatografia Najczęściej zastosowanie znajdują anionowe środki powierzchniowo czynne, najpopularniejszym z nich jest dodecylosiarczan sodu (SDS). Pojedyncze cząsteczki SDS wprowadzone do wody w odpowiednim stężeniu (powyżej CMC) tworzą micele, hydrofobowe fragmenty zorientowane do środka tworzą rdzeń, fragmenty hydrofilowe zorientowane są na zewnątrz. 27
28 Micele są tworami dynamicznymi z czasem życia mniejszym niż 10 ms CMC w wodzie 8 mm, w roztworach buforowych nawet 3 mm. System MEKC składa się z dwóch faz: fazy wodnej i micelarnej. Micele posiadają duży ładunek ujemny więc poruszają się w kierunku anody, czyli przeciwnie do EOF z którym wędrują obojętne anality. 28
29 Trojakiego rodzaju mechanizmy oddziaływania analitu z micelą: (1) włączenie analitu do hydrofobowego rdzenia, (2) adsorpcja analitu na powierzchni i (3) włączenie analitu w charakterze kosurfaktanta. 29
30 Zasada rozdzielania w micelarnej elektrokinetycznej chromatografii 30
31 Kapilarne izoelektroogniskowanie
32 Kapilarne ogniskowanie izoelektryczne polega na rozdzielaniu składników mieszaniny na podstawie różnic w wartościach ich punktów izoelektrycznych. Punkt izoelektryczny (pi) to taka wartość ph dla której dana cząsteczka nie posiada ładunku lub posiada ładunek netto równy 0. Przykładem mogą być białka, peptydy, aminokwasy. 32
33 Ogniskowanie polega na skupieniu w jednym miejscu w kapilarze (odpowiednie ph) cząsteczek o określonym punkcie izoelektrycznym. 33
34 Zastosowanie technik elektromigracyjnych Przemysł farmaceutyczny Przemysł chemiczny Przemysł kosmetyczny Przemysł spożywczy Medycyna Ochrona środowiska Rolnictwo Laboratoria badawcze Kryminalistyka 34
WYSOKOSPRAWNA ELEKTROFOREZA KAPILARNA (HPCE) + +
WYSOKOSPRAWNA ELEKTROFOREZA KAPILARNA (HPCE) WSTĘP Zjawisko elektroforezy polega na poruszaniu się lub migracji cząstek naładowanych w polu elektrycznym w wyniku przyciągania względnie odpychania. Najprostszy
Bardziej szczegółowoMetody chromatograficzne w chemii i biotechnologii, wykład 6. Łukasz Berlicki
Metody chromatograficzne w chemii i biotechnologii, wykład 6 Łukasz Berlicki Techniki elektromigracyjne Elektroforeza technika analityczna polegająca na rozdzielaniu mieszanin związków przez wymuszenie
Bardziej szczegółowoElektroforeza kapilarna oznaczanie benzoesanu sodu w próbkach wodnych + +
Elektroforeza kapilarna oznaczanie benzoesanu sodu w próbkach wodnych Instrukcja do ćwiczeń opracowana w Katedrze Chemii Środowiska Uniwersytetu Łódzkiego. 1. Wstęp Zjawisko elektroforezy polega na poruszaniu
Bardziej szczegółowoCE1. Elektroforeza kapilarna dobór warunków rozdzielania CE2. Elektroforeza kapilarna oznaczanie homocysteiny w próbkach wodnych + +
CE1. Elektroforeza kapilarna dobór warunków rozdzielania CE2. Elektroforeza kapilarna oznaczanie homocysteiny w próbkach wodnych Instrukcja do ćwiczeń opracowana w Katedrze Chemii Środowiska Uniwersytetu
Bardziej szczegółowoPodstawy chromatografii i technik elektromigracyjnych / Zygfryd Witkiewicz, Joanna Kałużna-Czaplińska. wyd. 5, 4 dodr. Warszawa, 2015.
Podstawy chromatografii i technik elektromigracyjnych / Zygfryd Witkiewicz, Joanna Kałużna-Czaplińska. wyd. 5, 4 dodr. Warszawa, 2015 Spis treści Przedmowa 11 1. Wprowadzenie 13 1.1. Krótka historia chromatografii
Bardziej szczegółowoPodstawy chromatografii i technik elektromigracyjnych / Zygfryd Witkiewicz, Joanna Kałużna-Czaplińska. wyd. 6-1 w PWN. Warszawa, cop.
Podstawy chromatografii i technik elektromigracyjnych / Zygfryd Witkiewicz, Joanna Kałużna-Czaplińska. wyd. 6-1 w PWN. Warszawa, cop. 2017 Spis treści Przedmowa 11 1. Wprowadzenie 13 1.1. Krótka historia
Bardziej szczegółowo8 k ELEKTROFOREZA. Właściwości elektryczne koloidów
8 k ELEKTROFOREZA Zagadnienia teoretyczne Układy koloidalne. Podział zoli. Budowa cząstki koloidalnej (miceli) koloidu fazowego, cząsteczkowego i asocjacyjnego. Właściwości elektryczne zoli, potencjał
Bardziej szczegółowo- oznaczenia naukowo-badawcze. - jedna z podstawowych technik. - oznaczenia laboratoryjnodiagnostyczne. Elektroforeza. badawczych.
Elektroforeza - jedna z podstawowych technik badawczych - oznaczenia naukowo-badawcze - oznaczenia laboratoryjnodiagnostyczne Annals of the New York Academy of Sciences 928:54-64 (2001) 2001 New York
Bardziej szczegółowo8 ELEKTROFOREZA. Sprawdzono w roku 2014 przez A.Klimek-Turek. Właściwości elektryczne koloidów
8 ELEKTROFOREZA Zagadnienia teoretyczne Układy koloidalne. Podział zoli. Budowa cząstki koloidalnej (miceli) koloidu fazowego, cząsteczkowego i asocjacyjnego. Właściwości elektryczne zoli, potencjał elektrokinetyczny,.
Bardziej szczegółowo8 ELEKTROFOREZA. Sprawdzono w roku 2017 przez A.Klimek-Turek. Właściwości elektryczne koloidów
8 ELEKTROFOREZA Zagadnienia teoretyczne Układy koloidalne. Podział zoli. Budowa cząstki koloidalnej (miceli) koloidu fazowego, cząsteczkowego i asocjacyjnego. Właściwości elektryczne zoli, potencjał elektrokinetyczny,.
Bardziej szczegółowoPODSTAWY TEORETYCZNE TECHNIK ELEKTROMIGRACYJNYCH
SPIS TREŚCI WPROWADZENIE Bogusław Buszewski, Ewelina Dziubakiewicz, Michał Szumski....15 Rozdział 1 RYS HISTORYCZNY Bogusław Buszewski, Ewelina Dziubakiewicz...18 Literatura... 20 Rozdział 2 PODSTAWY TEORETYCZNE
Bardziej szczegółowoELEKTROFORETYCZNY ROZDZIAŁ
POLITECHNIKA ŁÓDZKA INSTRUKCJA Z LABORATORIUM W ZAKŁADZIE BIOFIZYKI Ćwiczenie 2 ELEKTROFORETYCZNY ROZDZIAŁ BIAŁEK I. WSTĘP TEORETYCZNY Elektroforeza jest ruchem fazy rozproszonej względem fazy rozpraszanej,
Bardziej szczegółowoŚciąga eksperta. Mieszaniny. - filmy edukacyjne on-line Strona 1/8. Jak dzielimy substancje chemiczne?
Mieszaniny Jak dzielimy substancje chemiczne? Mieszaninami nazywamy substancje złożone z kilku skład, zachowujących swoje właściwości. Mieszaniny uzyskuje się na drodze mechanicznego mieszania ze sobą
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE I. ELEKTROFOREZA ŻELOWA BARWNIKÓW SPOŻYWCZYCH. µ = ν / E ELEKTROFOREZA
ĆWICZENIE I. ELEKTROFOREZA ŻELOWA BARWNIKÓW SPOŻYWCZYCH ELEKTROFOREZA Elektroforeza jest ruchem fazy rozproszonej względem fazy rozpraszanej, zachodzącym pod wpływem przyłożonej zewnętrznie różnicy potencjałów
Bardziej szczegółowoELEKTROFOREZA ŻELOWA BARWNIKÓW SPOŻYWCZYCH
ELEKTROFOREZA ŻELOWA BARWNIKÓW SPOŻYWCZYCH Instrukcja wykonana w Katedrze Chemii Środowiska ELEKTROFOREZA Elektroforeza jest ruchem fazy rozproszonej względem fazy rozpraszanej, zachodzącym pod wpływem
Bardziej szczegółowoBadanie właściwości związków powierzchniowo czynnych
POLITECHNIKA ŚLĄSKA WYDZIAŁ CHEMICZNY KATEDRA TECHNOLOGII CHEMICZNEJ ORGANICZNEJ I PETROCHEMII INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH: Badanie właściwości związków powierzchniowo czynnych Laboratorium z
Bardziej szczegółowoKatedra Chemii Organicznej, Bioorganicznej i Biotechnologii ELEKTROFOREZA. Prowadzący: mgr inż. Marta Grec Miejsce ćwiczeń: sala 102
Katedra Chemii Organicznej, Bioorganicznej i Biotechnologii ELEKTROFOREZA Prowadzący: mgr inż. Marta Grec Miejsce ćwiczeń: sala 102 1. Wstęp teoretyczny Przyłożenie pola elektrycznego do wodnego roztworu
Bardziej szczegółowoK05 Instrukcja wykonania ćwiczenia
Katedra Chemii Fizycznej Uniwersytetu Łódzkiego K05 Instrukcja wykonania ćwiczenia Wyznaczanie punktu izoelektrycznego żelatyny metodą wiskozymetryczną Zakres zagadnień obowiązujących do ćwiczenia 1. Układy
Bardziej szczegółowoZagadnienia na egzamin dyplomowy Wydział Inżynierii. studia I stopnia. Kierunek: Chemia kosmetyczna
Zagadnienia na egzamin dyplomowy Wydział Inżynierii studia I stopnia Kierunek: Chemia kosmetyczna rok akademicki 2018/2019 1. Proszę podać jakie przepisy i akty prawne regulują kwestie stosowania związków
Bardziej szczegółowoElektroforeza kwasów nukleinowych
Elektroforeza kwasów nukleinowych Elektroforeza jest podstawową techniką wizualizacji kwasów nukleinowych pozwala bezpośrednio identyfikować cząsteczki DNA ze stosunkowo wysoką czułością (po odpowiednim
Bardziej szczegółowoElektroforeza kwasów nukleinowych
Elektroforeza kwasów nukleinowych Elektroforeza jest podstawową techniką wizualizacji kwasów nukleinowych pozwala bezpośrednio identyfikować cząsteczki DNA ze stosunkowo wysoką czułością (po odpowiednim
Bardziej szczegółowoPORÓWNANIE FAZ STACJONARNYCH STOSOWANYCH W HPLC
PORÓWNANIE FAZ STACJONARNYCH STOSOWANYCH W HPLC Instrukcja do ćwiczeń opracowana w Katedrze Chemii Środowiska Uniwersytetu Łódzkiego 1. Wstęp Chromatografia jest techniką umożliwiającą rozdzielanie składników
Bardziej szczegółowoUkłady zdyspergowane. Wykład 6
Układy zdyspergowane Wykład 6 Treśd Podwójna warstwa elektryczna Zjawiska elektrokinetyczne Potencjał zeta Nowoczesne metody oznaczania Stabilnośd dyspersji Stabilnośd dyspersji koloidalnej jest wypadkową
Bardziej szczegółowoK02 Instrukcja wykonania ćwiczenia
Katedra Chemii Fizycznej Uniwersytetu Łódzkiego K2 Instrukcja wykonania ćwiczenia Wyznaczanie krytycznego stężenia micelizacji (CMC) z pomiarów napięcia powierzchniowego Zakres zagadnień obowiązujących
Bardziej szczegółowoElektroforeza kwasów nukleinowych
Elektroforeza kwasów nukleinowych Elektroforeza jest podstawową techniką wizualizacji kwasów nukleinowych pozwala bezpośrednio identyfikować cząsteczki DNA i jest stosunkowo czuła (po odpowiednim wybarwieniu
Bardziej szczegółowoELEKTROFOREZA BIAŁEK W ŻELU POLIAKRYLAMIDOWYM W WARUNKACH DENATURUJĄCYCH
ELEKTROFOREZA BIAŁEK W ŻELU POLIAKRYLAMIDOWYM W WARUNKACH DENATURUJĄCYCH WPROWADZENIE Elektroforeza od ponad 60 lat pozostaje najczęściej stosowaną metodą izolacji makrocząstek w układach biologicznych
Bardziej szczegółowoSCENARIUSZ LEKCJI BIOLOGII Z WYKORZYSTANIEM FILMU ELEKTROFOREZA
SCENARIUSZ LEKCJI BIOLOGII Z WYKORZYSTANIEM FILMU ELEKTROFOREZA SPIS TREŚCI: I. Wprowadzenie. II. Części lekcji. 1. Część wstępna. 2. Część realizacji. 3. Część podsumowująca. III. Karty pracy. 1. Karta
Bardziej szczegółowoSubstancje i ich właściwości - zadania
Zadanie 1 Spośród niżej wymienionych pierwiastków zaznacz ten, który jest metalem: a. N b. C c. S d. Ag Zadanie 2 Ceglastoczerwonym metalem jest: a. Zelazo b. Wapń c. Miedź d. Srebro Zadanie 3 Charakterystycznego
Bardziej szczegółowoMetody rozdziału substancji, czyli śladami Kopciuszka.
1 Metody rozdziału substancji, czyli śladami Kopciuszka. Czas trwania zajęć: 45 minut Pojęcia kluczowe: - ekstrakcja, - chromatografia, - adsorpcja, - sedymentacja, - dekantacja, - odparowywanie oraz z
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 1. Ćwiczenie Temat: Podstawowe reakcje nieorganiczne. Obliczenia stechiometryczne.
PROGRAM ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH Z CHEMII (SEMESTR LETNI) OCHRONA ŚRODOWISKA Literatura zalecana 1. P. Szlachcic, J. Szymońska, B. Jarosz, E. Drozdek, O. Michalski, A. Wisła-Świder, Chemia I: Skrypt do
Bardziej szczegółowoSPECYFIKACJA TECHNICZNA AGAROZ
SPECYFIKACJA TECHNICZNA AGAROZ D1 LOW EEO i D1 MEDIUM EEO, D1 HIGH EEO D1 LOW EEO GQT; (Genetic Quality Tested) D2 HIGH GELLING TEMPERATURE D5 HIGH STRENGTH GEL Agaroza LM Agaroza LM GQT; (Genetic Quality
Bardziej szczegółowoNA ŻELU POLIAKRYLAMIDOWYM
Z48 ELEKTROFOREZA BIAŁEK NA ŻELU POLIAKRYLAMIDOWYM Terminem elektroforeza określa się zjawisko migracji cząstek lub cząsteczek w polu elektrycznym w zależności od posiadanego ładunku. Elektroforeza jako
Bardziej szczegółowoWykład 3. Termodynamika i kinetyka procesowa - wykład 2. Anna Ptaszek. 24 kwietnia Katedra Inżynierii i Aparatury Przemysłu Spożywczego
Wykład 3 wykład 2 Katedra Inżynierii i Aparatury Przemysłu Spożywczego 24 kwietnia 2018 1 / 1 Konformacje łańcuchów Budowa amylozy i amylopektyny http://polysac3db.cermav.cnrs.fr/home.html 2 / 1 Konformacje
Bardziej szczegółowoPrzedmiotowy system oceniania z chemii kl. 1
Wymagania programowe z chemii dla klasy I Substancje chemiczne i ich przemiany ocena Wymagania Uczeń : Dopuszczająca zna zasady prawidłowego i bezpiecznego zachowania się w pracowni chemicznej wyjaśnia
Bardziej szczegółowoZAKŁAD CHEMII ANALITYCZNEJ
ZAKŁAD CHEMII ANALITYCZNEJ Chemia analityczna I E 105 30 75 II 8 Chemia analityczna II E 105 30 75 III 7 Chromatografia II Zal/o 30 30 2 Elektroanaliza I Zal/o 45 15 30 285 105 180 Chemia analityczna I
Bardziej szczegółowoTEST NA EGZAMIN POPRAWKOWY Z CHEMII DLA UCZNIA KLASY II GIMNAZJUM
TEST NA EGZAMIN PPRAWKWY Z CHEMII DLA UCZNIA KLASY II GIMNAZJUM I. Część pisemna: 1. Które z poniższych stwierdzeń jest fałszywe? a.) Kwasy są to związki chemiczne zbudowane z wodoru i reszty kwasowej.
Bardziej szczegółowoROZDZIELENIE OD PODSTAW czyli wszystko (?) O KOLUMNIE CHROMATOGRAFICZNEJ
ROZDZIELENIE OD PODSTAW czyli wszystko (?) O KOLUMNIE CHROMATOGRAFICZNEJ Prof. dr hab. inż. Agata Kot-Wasik Katedra Chemii Analitycznej Wydział Chemiczny, Politechnika Gdańska agawasik@pg.gda.pl ROZDZIELENIE
Bardziej szczegółowoProteomika. Złożoność proteomów
Proteomika Złożoność proteomów Źródła złożoności Złożoność jakościowa pojedynczych białek geny alternatywnie złożone transkrypty, modyfikacje potranslacyjne przycinanie, itp. struktura Oddziaływania z
Bardziej szczegółowoWykład 6. Anna Ptaszek. 8 września Katedra Inżynierii i Aparatury Przemysłu Spożywczego. Fizykochemia biopolimerów - wykład 6.
Wykład 6 Katedra Inżynierii i Aparatury Przemysłu Spożywczego 8 września 2016 1 / 27 Konformacje łańcuchów Budowa amylozy i amylopektyny http://polysac3db.cermav.cnrs.fr/home.html 2 / 27 Konformacje łańcuchów
Bardziej szczegółowomasy cząsteczkowej polimerów nisko i średnio polarnych, a także lipidów, fosfolipidów itp.. silanizowanyżel krzemionkowy
CHROMATOGRAFIA WYKLUCZANIA (dawniej ŻELOWA PC/SEC) Układy chromatograficzne typu GPC / SEC 1. W warunkach nie-wodnych - eluenty: THF, dioksan, czerochloroetylen, chlorobenzen, ksylen; fazy stacjonarne:
Bardziej szczegółowoPROGRAM ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH Z CHEMII (SEMESTR LETNI) OCHRONA ŚRODOWISKA
PROGRAM ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH Z CHEMII (SEMESTR LETNI) OCHRONA ŚRODOWISKA Ćwiczenie 1 (Karta pracy - 1a, 1b, 1c, 1d, 1e) 1. Organizacja ćwiczeń. Regulamin pracowni chemicznej i przepisy BHP (Literatura
Bardziej szczegółowoELEKTROFOREZA. Wykonanie ćwiczenia 8. ELEKTROFOREZA BARWNIKÓW W ŻELU AGAROZOWYM
Wykonanie ćwiczenia 8. ELEKTROFOREZA BARWNIKÓW W ŻELU AGAROZOWYM Zadania: 1. Wykonać elektroforezę poziomą wybranych barwników w żelu agarozowym przy trzech różnych wartościach ph roztworów buforowych.
Bardziej szczegółowoZakres zastosowań chromatografii wykluczania
Zakres zastosowań chromatografii wykluczania CHROMATOGRAFIA WYKLUCZANIA (dawniej żelowa PC/SEC) prof. M. Kamiński WCh-PG Gdańsk, 2013 - Badanie rozkładu masy molekularnej różnego typu materiałów polimerów
Bardziej szczegółowoTermodynamika fazy powierzchniowej Zjawisko sorpcji Adsorpcja fizyczna: izoterma Langmuira oraz BET Zjawiska przylegania
ermodynamika zjawisk powierzchniowych 3.6.1. ermodynamika fazy powierzchniowej 3.6.2. Zjawisko sorpcji 3.6.3. Adsorpcja fizyczna: izoterma Langmuira oraz BE 3.6.4. Zjawiska przylegania ZJAWISKA PWIERZCHNIWE
Bardziej szczegółowoInstrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych
UNIWERSYTET GDAŃSKI Pracownia studencka Katedry Analizy Środowiska Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych Ćwiczenie nr 2 Oznaczanie benzoesanu denatonium w skażonym alkoholu etylowym metodą wysokosprawnej
Bardziej szczegółowoSubstancje i ich właściwości
Pierwsza partia materiału i dobrane do nich zadania typu egzaminacyjnego. Materia jest to wszystko co nas otacza. Materię tworzą substancje, posiadające określony stały skład i określone właściwości. Właściwości
Bardziej szczegółowoODNAWIALNE ŹRÓDŁA ENERGII I GOSPODARKA ODPADAMI STUDIA STACJONARNE
PROGRAM ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH Z CHEMII (SEMESTR ZIMOWY) ODNAWIALNE ŹRÓDŁA ENERGII I GOSPODARKA ODPADAMI STUDIA STACJONARNE Ćwiczenie 1 (Karty pracy laboratoryjnej: 1a, 1b, 1d, 1e) 1. Organizacja ćwiczeń.
Bardziej szczegółowoLista materiałów dydaktycznych dostępnych w Multitece Chemia Nowej Ery dla klasy 7
Lista materiałów dydaktycznych dostępnych w Multitece Chemia Nowej Ery dla klasy 7 W tabeli zostały wyróżnione y z doświadczeń zalecanych do realizacji w szkole podstawowej. Temat w podręczniku Tytuł Typ
Bardziej szczegółowoPieczątka szkoły Kod ucznia Liczba punktów
Pieczątka szkoły Kod ucznia Liczba punktów WOJEWÓDZKI KONKURS CHEMICZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2016/2017 18 LISTOPADA 2016R. 1. Test konkursowy zawiera 27 zadań. Są to zadania zamknięte
Bardziej szczegółowoCHEMIA klasa 1 Wymagania programowe na poszczególne oceny do Programu nauczania chemii w gimnazjum. Chemia Nowej Ery.
CHEMIA klasa 1 Wymagania programowe na poszczególne oceny do Programu nauczania chemii w gimnazjum. Chemia Nowej Ery. Dział - Substancje i ich przemiany WYMAGANIA PODSTAWOWE stosuje zasady bezpieczeństwa
Bardziej szczegółowoCHEMIA I GIMNAZJUM WYMAGANIA PODSTAWOWE
WYMAGANIA PODSTAWOWE wskazuje w środowisku substancje chemiczne nazywa sprzęt i szkło laboratoryjne opisuje podstawowe właściwości substancji będących głównymi składnikami stosowanych na co dzień produktów
Bardziej szczegółowoSPECJALNE TECHNIKI ROZDZIELANIA W BIOTECHNOLOGII. Laboratorium nr1 CHROMATOGRAFIA ODDZIAŁYWAŃ HYDROFOBOWYCH
SPECJALNE TECHNIKI ROZDZIELANIA W BIOTECHNOLOGII Laboratorium nr1 CHROMATOGRAFIA ODDZIAŁYWAŃ HYDROFOBOWYCH Opracowała: dr inż. Renata Muca I. WPROWADZENIE TEORETYCZNE Chromatografia oddziaływań hydrofobowych
Bardziej szczegółowoKierunek i poziom studiów: Biotechnologia, pierwszy Sylabus modułu: Chemia ogólna (1BT_05)
Uniwersytet Śląski w Katowicach str. 1 Kierunek i poziom studiów: Biotechnologia, pierwszy Sylabus modułu: Chemia ogólna (1BT_05) 1. Informacje ogólne koordynator modułu/wariantu rok akademicki 2014/2015
Bardziej szczegółowoPytania z Wysokosprawnej chromatografii cieczowej
Pytania z Wysokosprawnej chromatografii cieczowej 1. Jak wpłynie 50% dodatek MeOH do wody na retencję kwasu propionowego w układzie faz odwróconych? 2. Jaka jest kolejność retencji kwasów mrówkowego, octowego
Bardziej szczegółowoLaboratorium Ochrony przed Korozją. Ćw. 9: ANODOWE OKSYDOWANIEALUMINIUM
Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica Wydział Inżynierii Materiałowej i Ceramiki Katedra Fizykochemii i Modelowania Procesów Laboratorium Ochrony przed Korozją Ćw. 9: ANODOWE OKSYDOWANIEALUMINIUM
Bardziej szczegółowoSZCZEGÓŁOWE KRYTERIA OCENIANIA Z CHEMII DLA KLASY II GIMNAZJUM Nauczyciel Katarzyna Kurczab
SZCZEGÓŁOWE KRYTERIA OCENIANIA Z CHEMII DLA KLASY II GIMNAZJUM Nauczyciel Katarzyna Kurczab CZĄSTECZKA I RÓWNANIE REKCJI CHEMICZNEJ potrafi powiedzieć co to jest: wiązanie chemiczne, wiązanie jonowe, wiązanie
Bardziej szczegółowoInstrukcja dla uczestnika
III edycja Konkursu Chemicznego Chemik dla uczniów szkół podstawowych i gimnazjalnych rok szkolny 2017/2018 Instrukcja dla uczestnika I etap Konkursu (etap szkolny) 1. Sprawdź, czy arkusz konkursowy, który
Bardziej szczegółowoWykład 2. Wprowadzenie do metod membranowych (część 2)
Wykład 2 Wprowadzenie do metod membranowych (część 2) Mechanizmy filtracji membranowej Model kapilarny Model dyfuzyjny Model dyfuzyjny Rozpuszczalność i szybkość dyfuzji Selektywność J k D( c c ) / l n
Bardziej szczegółowoMetody badania ekspresji genów
Metody badania ekspresji genów dr Katarzyna Knapczyk-Stwora Warunki wstępne: Proszę zapoznać się z tematem Metody badania ekspresji genów zamieszczonym w skrypcie pod reakcją A. Lityńskiej i M. Lewandowskiego
Bardziej szczegółowon liczba moli elektronów E siła elektromotoryczna ogniwa F = en A stała Faradaya C/mol
Zmiana entalpii swobodnej G podczas reakcji w której zachodzi przepływ elektronów jest pracą nieobjętościową i może być wyrażona jako iloczyn napięcie i ładunku. na przykład procesy oksydo-redukcyjne zachodzące
Bardziej szczegółowoWymagania programowe na poszczególne oceny chemia kl. II Gimnazjum Rok szkolny 2015/2016 Wewnętrzna budowa materii
Wymagania programowe na poszczególne oceny chemia kl. II Gimnazjum Rok szkolny 2015/2016 Wewnętrzna budowa materii Dopuszczający (K) Dostateczny(P) Dobry(R) Bardzo dobry (D) Celujący (W) Uczeń : - wie,
Bardziej szczegółowoWOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY Z CHEMII DLA UCZNIÓW DOTYCHCZASOWYCH GIMNAZJÓW 2017/2018. Eliminacje szkolne
ŁÓDZKIE CENTRUM DOSKONALENIA NAUCZYCIELI I KSZTAŁCENIA PRAKTYCZNEGO WOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY Z CHEMII DLA UCZNIÓW DOTYCHCZASOWYCH GIMNAZJÓW 2017/2018 Eliminacje szkolne Podczas rozwiązywania zadań
Bardziej szczegółowoSUBSTANCJE CHEMICZNE I ICH PRZEMIANY
DOPUSZCZAJĄCĄ DZIAŁ SUBSTANCJE CHEMICZNE I ICH PRZEMIANY -zna zasady bhp obowiązujące w pracowni chemicznej -nazywa sprzęt i szkło laboratoryjne używane w pracowni chemicznej -wie, że substancje charakteryzują
Bardziej szczegółowoXIV Konkurs Chemiczny dla uczniów gimnazjum województwa świętokrzyskiego. II Etap - 18 stycznia 2016
XIV Konkurs Chemiczny dla uczniów gimnazjum województwa świętokrzyskiego II Etap - 18 stycznia 2016 Nazwisko i imię ucznia: Liczba uzyskanych punktów: Drogi Uczniu, przeczytaj uważnie instrukcję i postaraj
Bardziej szczegółowoWymagania programowe na poszczególne oceny. Chemia Kl.1. I. Substancje chemiczne i ich przemiany
Wymagania programowe na poszczególne oceny Chemia Kl.1 I. Substancje chemiczne i ich przemiany Ocena dopuszczająca [1] zna zasady bhp obowiązujące w pracowni chemicznej nazywa sprzęt i szkło laboratoryjne
Bardziej szczegółowoWymagania przedmiotowe do podstawy programowej - chemia klasa 7
Wymagania przedmiotowe do podstawy programowej - chemia klasa 7 I. Substancje i ich właściwości opisuje cechy mieszanin jednorodnych i niejednorodnych, klasyfikuje pierwiastki na metale i niemetale, posługuje
Bardziej szczegółowoPrędkości cieczy w rurce są odwrotnie proporcjonalne do powierzchni przekrojów rurki.
Spis treści 1 Podstawowe definicje 11 Równanie ciągłości 12 Równanie Bernoulliego 13 Lepkość 131 Definicje 2 Roztwory wodne makrocząsteczek biologicznych 3 Rodzaje przepływów 4 Wyznaczania lepkości i oznaczanie
Bardziej szczegółowoBADANIE WYNIKÓW NAUCZANIA Z CHEMII KLASA I GIMNAZJUM. PYTANIA ZAMKNIĘTE.
BADANIE WYNIKÓW NAUCZANIA Z CHEMII KLASA I GIMNAZJUM. PYTANIA ZAMKNIĘTE. 1. Którą mieszaninę można rozdzielić na składniki poprzez filtrację; A. Wodę z octem. B. Wodę z kredą. C. Piasek z cukrem D. Wodę
Bardziej szczegółowowiczenie U4 Analiza chemiczna materiałów kryj cych ekstrahowanych z papieru kryminalistyczne badania dokumentów Prowadz cy: mgr Małgorzata Szafarska
Ćwiczenie U4 Analiza chemiczna materiałów kryjących ekstrahowanych z papieru kryminalistyczne badania dokumentów Prowadzący: mgr Małgorzata Szafarska - 1 - ELEKTROFOREZA KAPILARA JAKO ARZĘDZIE W BADAIACH
Bardziej szczegółowoRealizacja wymagań szczegółowych podstawy programowej w poszczególnych tematach podręcznika Chemia Nowej Ery dla klasy siódmej szkoły podstawowej
Realizacja wymagań szczegółowych podstawy programowej w poszczególnych tematach podręcznika Chemia Nowej Ery dla klasy siódmej szkoły podstawowej Temat w podręczniku Substancje i ich przemiany 1. Zasady
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE III. ELEKTROFOREZA W ŻELU POLIAKRYLAMIDOWYM (ANG. POLYACRYLAMIDE GEL ELECTROPHORESIS - PAGE)
ĆWICZENIE III. ELEKTROFOREZA W ŻELU POLIAKRYLAMIDOWYM (ANG. POLYACRYLAMIDE GEL ELECTROPHORESIS - PAGE) ELEKTROFOREZA BIAŁEK W ŻELU POLIAKRYLAMIDOWYM W WARUNKACH DENATURUJĄCYCH (SDS-PAGE) DETEKCJA BIAŁEK
Bardziej szczegółowoI. Substancje i ich przemiany
Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny szkolne klasa 7 Niepełnosprawność intelektualna oraz obniżenie wymagań i dostosowanie ich do możliwości ucznia I. Substancje i ich przemiany stosuje zasady bezpieczeństwa
Bardziej szczegółowoRealizacja wymagań szczegółowych podstawy programowej z chemii dla klasy siódmej szkoły podstawowej
Realizacja wymagań szczegółowych podstawy programowej z chemii dla klasy siódmej szkoły podstawowej Nauczyciel: Marta Zielonka Temat w podręczniku Substancje i ich przemiany 1. Zasady bezpiecznej pracy
Bardziej szczegółowoCHEMIA KLASA I GIMNAZJUM
2016-09-01 CHEMIA KLASA I GIMNAZJUM SZKOŁY BENEDYKTA Tom I podręcznika Chemia wyd. Operon Tom pierwszy obejmuje następujące punkty podstawy programowej: 1. Substancje i ich właściwości. 2. Wewnętrzna budowa
Bardziej szczegółowoSubstancje chemiczne Powietrze
Substancje chemiczne Powietrze strona 1/5 Dorota Lewandowska, Anna Warchoł, Lidia Wasyłyszyn Treść podstawy programowej: Substancje i przemiany chemiczne w otoczeniu człowieka. Metale i niemetale, mieszaniny,
Bardziej szczegółowoKryteria oceniania z chemii kl VII
Kryteria oceniania z chemii kl VII Ocena dopuszczająca -stosuje zasady BHP w pracowni -nazywa sprzęt laboratoryjny i szkło oraz określa ich przeznaczenie -opisuje właściwości substancji używanych na co
Bardziej szczegółowoSpis treści. Definicja
Spis treści 1 Definicja 2 Podstawy fizyczne 3 Czynniki wpływające na przebieg elektroforezy 4 Etapy planowania i wykonania elektroforezy 5 Wybór nośnika elektroforetycznego 5.1 Główne rodzaje nośników
Bardziej szczegółowoI BIOTECHNOLOGIA. 3-letnie studia stacjonarne I stopnia
I BIOTECHNOLOGIA 3-letnie studia stacjonarne I stopnia PRZEDMIOT: CHEMIA OGÓLNA Z ELEMENTAMI CHEMII FIZYCZNEJ Ćwiczenia laboratoryjne semestr pierwszy 30 godz. Program ćwiczeń laboratoryjnych będzie realizowany
Bardziej szczegółowodobra (2+3+4) Substancje chemiczne i ich przemiany chemicznej. - sporządza mieszaniny -dobiera metodę rozdzielania mieszanin
Wymagania edukacyjne niezbędne do otrzymania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z chemii dla klasy VII. Opracowano na podstawie programu nauczania chemii w szkole podstawowej
Bardziej szczegółowoUmiejętności ponadpodstawowe Ocena bardzo dobra. Substancje chemiczne i ich przemiany
Wymagania edukacyjne niezbędne do otrzymania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z chemii dla klasy VII, opracowane na podstawie programu nauczania chemii w szkole podstawowej
Bardziej szczegółowoDZIAŁ 3: ROZTWORY WODNE OCENA ŚRÓDROCZNA
Wymagania edukacyjne niezbędne do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z chemii w klasie II, wynikające z realizowanego programu nauczania chemii w gimnazjum K.M. Pazdro
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA EDUKACYJNE
GIMNAZJUM NR 2 W RYCZOWIE WYMAGANIA EDUKACYJNE niezbędne do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z CHEMII w klasie II gimnazjum str. 1 Wymagania edukacyjne niezbędne do
Bardziej szczegółowoPODSTAWY CHEMII INŻYNIERIA BIOMEDYCZNA. Wykład 2
PODSTAWY CEMII INŻYNIERIA BIOMEDYCZNA Wykład Plan wykładu II,III Woda jako rozpuszczalnik Zjawisko dysocjacji Równowaga w roztworach elektrolitów i co z tego wynika Bufory ydroliza soli Roztwory (wodne)-
Bardziej szczegółowoELEKTROFOREZA DWUWYMIAROWA 2-DE BIAŁEK
ELEKTROFOREZA DWUWYMIAROWA 2-DE BIAŁEK WPROWADZENIE Dwuwymiarowa elektroforeza żelowa jest metodą znaną od lat 70-tych ubiegłego wieku. Obecnie jest powszechnie stosowaną metodą rozdziału pozwalającą na
Bardziej szczegółowoKlasyfikacja procesów membranowych. Magdalena Bielecka Agnieszka Janus
Klasyfikacja procesów membranowych Magdalena Bielecka Agnieszka Janus 1 Co to jest membrana Jest granica pozwalająca na kontrolowany transport jednego lub wielu składników z mieszanin ciał stałych, ciekłych
Bardziej szczegółowoZimny cynk składa się z miliardów cząsteczek tworzących szczelną powłokę, które pokrywają powierzchnię w całości (zachowuje się podobnie jak piasek). Z tego powodu pokrycie zimnego cynku jest zawsze elastyczne
Bardziej szczegółowoBADANIE WŁASCIWOSCI FIZYKOCHEMICZNYCH KWASÓW NUKLEINOWYCH
BADANIE WŁASCIWOSCI FIZYKOCHEMICZNYCH KWASÓW NUKLEINOWYCH ROZPUSZCZALNOŚĆ KWASÓW NUKLEINOWYCH Kwasy nukleinowe mają charakter polianionowy, wynikający z bogactwa reszt fosforanowych w ich strukturze, dzięki
Bardziej szczegółowoWłaściwości błony komórkowej
Właściwości błony komórkowej płynność asymetria selektywna przepuszczalność Transport przez błony Cząsteczki < 150Da Błony - selektywnie przepuszczalne RóŜnice składu jonowego między wnętrzem komórki ssaka
Bardziej szczegółowoWŁAŚCIWOŚCI KOLIGATYWNE ROZTWORÓW
Ćwiczenie nr 1 WŁAŚCIWOŚCI KOLIGATYWNE ROZTWORÓW I. Pomiar ciśnienia osmotycznego ĆWICZENIA PRAKTYCZNE Ciśnienie osmotyczne - różnica ciśnień wywieranych na błonę półprzepuszczalną przez dwie ciecze, które
Bardziej szczegółowoKatedra Chemii Nieorganicznej i Analitycznej Uniwersytet Łódzki ul.tamka 12, Łódź
Katedra Chemii Nieorganicznej i Analitycznej Uniwersytet Łódzki ul.tamka 12, 91-403 Łódź Dr Paweł Krzyczmonik Łódź, marzec 2014 1 Plan wykładu Spektroskopia UV-ViS Światłowody- podstawy teoretyczne Fala
Bardziej szczegółowoDeproteinizacja jako niezbędny etap przygotowania próbek biologicznych
Deproteinizacja jako niezbędny etap przygotowania próbek biologicznych Instrukcja do ćwiczeń opracowana w Katedrze Chemii Środowiska Uniwersytetu Łódzkiego. 1. Wstęp Określenie próbka biologiczna jest
Bardziej szczegółowoChemia klasa VII Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny Semestr II
Chemia klasa VII Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny Semestr II Łączenie się atomów. Równania reakcji Ocena dopuszczająca [1] Ocena dostateczna [1 + 2] Ocena dobra [1 + 2 + 3] Ocena bardzo dobra
Bardziej szczegółowoPrzewodnictwo elektryczne roztworów wodnych. - elektrolity i nieelektrolity.
1 Przewodnictwo elektryczne roztworów wodnych - elektrolity i nieelektrolity. Czas trwania zajęć: 45 minut Pojęcia kluczowe: - elektrolit, - nieelektrolit, - dysocjacja elektrolityczna, - prąd, - jony.
Bardziej szczegółowoMikrofiltracja, ultrafiltracja i nanofiltracja. Katarzyna Trzos Klaudia Zięba Dominika Stachnik
Mikrofiltracja, ultrafiltracja i nanofiltracja. Katarzyna Trzos Klaudia Zięba Dominika Stachnik Procesy membranowe Procesy separacji przebiegające dzięki obecności membrany Zasadą technik mikrofiltracji,
Bardziej szczegółowoLaboratorium Ochrony przed Korozją. GALWANOTECHNIKA II Ćw. 6: ANODOWE OKSYDOWANIE ALUMINIUM
Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica Wydział Inżynierii Materiałowej i Ceramiki Katedra Fizykochemii i Modelowania Procesów Laboratorium Ochrony przed Korozją GALWANOTECHNIKA II Ćw. 6: ANODOWE
Bardziej szczegółowoElektroforeza kwasów nukleinowych
Elektroforeza kwasów nukleinowych Elektroforeza jest podstawową techniką wizualizacji kwasów nukleinowych pozwala bezpośrednio identyfikować cząsteczki DNA i jest stosunkowo czuła (po odpowiednim wybarwieniu
Bardziej szczegółowoPlan dydaktyczny do serii Chemia Nowej Ery wg programu nauczania autorstwa T. Kulawik i M. Litwin, zmodyfikowany przez K. Bieniek
Plan dydaktyczny do serii Chemia Nowej Ery wg programu nauczania autorstwa T. Kulawik i M. Litwin, zmodyfikowany przez K. Bieniek Tytuł rozdziału w podręczniku Temat lekcji i treści nauczania Termin Wymagania
Bardziej szczegółowoprotos (gr.) pierwszy protein/proteins (ang.)
Białka 1 protos (gr.) pierwszy protein/proteins (ang.) cząsteczki życia materiał budulcowy materii ożywionej oraz wirusów wielkocząsteczkowe biopolimery o masie od kilku tysięcy do kilku milionów jednostek
Bardziej szczegółowoWymagania programowe na poszczególne oceny CHEMII kl. II 2017/2018. III. Woda i roztwory wodne. Ocena dopuszczająca [1] Uczeń:
Wymagania programowe na poszczególne oceny CHEMII kl. II 2017/2018 III. Woda i roztwory wodne charakteryzuje rodzaje wód występujących w przyrodzie podaje, na czym polega obieg wody w przyrodzie wymienia
Bardziej szczegółowoZ m.a. I. SUBSTANCJE CHEMICZNE BUDOWA I WŁAŚCIWOŚCI H, 2 1 H, 3 1 GC.I.(5) 1 WAŻNE POJĘCIA W CHEMII:
pitagoras.d2.pl I. SUBSTANCJE CHEMICZNE BUDOWA I WŁAŚCIWOŚCI WAŻNE POJĘCIA W CHEMII: Pierwiastek chemiczny składnik prosty substancji, nie ulegający dalszemu rozkładowi w jakichkolwiek przemianach chemicznych.
Bardziej szczegółowo