na dobry początek WielkANOC 2011 Nadeszła kolejna Wielkanoc Pan Zmartwychwstał, Jezus żyje!

Transkrypt

1 1

2 2 Ks. Łukasz Ogórek SCJ na dobry początek Tegoroczne święta upływają nam w atmosferze oczekiwania na jedno z najważniejszych dla naszej ojczyzny wydarzeń, jakim jest beatyfikacja Ojca Świętego Jana Pawła II. Wszyscy żywimy głębokie przekonanie, że Jan Paweł II jest wielkim świętym naszych i nie tylko naszych czasów. Beatyfikacja to jedynie publiczne i oficjalne potwierdzenie tego, co już na Jego pogrzebie wyrażano poprzez transparety i wołanie Santo subito. O tym co działo się w Rzymie przed beatyfikacją napisał nam ks. Radosław Warenda SCJ. Ponadto polecamy gorąco artykuł, a raczej niezwykłe świadectwo zatytułowane O królu Karolu i małym księciu. Tytuł niczym z bajki. Niestety opisana historia to nie bajka i w przeciwieństwie do niej nie kończy się happy endem. Ten artykuł to niezwykłe świadectwo wiary i miłości gotowej przezwyciężyć wszystko. Ponadto znajdziecie państwo wiele innych artykułów, m.in. Małgorzata Kubicka-Frączek opisuje kolejną wielką kobietę Biblii, Joanna Romaniuk wyjaśnia Jak powstają witraże, a także kolejne opowiadanie z cyklu Co ma piernik do wiatraka i wiele innych, mamy nadzieję ciekawych, artykułów. Z wielkanocnym pozdrowieniem życzę państwu: Miłej lektury. Nadeszła kolejna Wielkanoc Pan Zmartwychwstał, Jezus żyje! Niech te słowa towarzyszą tym najbliższym dniom, ale i kolejnym tygodniom naszego życia. Niech zawsze autentycznie Jezus żyje w naszych sercach, niech te słowa trwają przy nas w czasie każdej mszy świętej i pomagają w codziennym życiu dokonywać dobrych wyborów, dobrych uczynków, aby zmartwychwstanie stało się także naszym udziałem. Tego z całą serdecznością życzy redakcja PASTERZA Pasterz - Wiadomości Parafii Dobrego Pasterza w Lublinie. Czasopismo do użytku wewnętrznego. Numer pod redakcją: Joanny Romaniuk. Redakcja: Dorota Kowalczyk (red. nacz.), Jacek Bojarski, Michał Chodkowski, Katarzyna Daniłko (okładki), Magda Galińska, Małgorzata Gruza, Małgorzata Kruszyńska, Małgorzata Kubicka-Frączek, Natalia Kulig, Józef Maleszyk, Katarzyna Manaj, Joanna Romaniuk (korekta), Adrian Szumowski, Agnieszka Tobiasz, Edyta Wiszewska. Asystent kościelny: ks. Łukasz Ogórek SCJ. Zdjęcia: Michał Chodkowski, ks. Łukasz Ogórek SCJ, Joanna Romaniuk, Mirosław Trembecki, ks. Radosław Warenda SCJ, Jarosław Hamaluk. Adres: Redakcja Pasterza, Parafia rzymsko-katolicka Dobrego Pasterza, ul. Radzyńska 3, Lublin, tel. (0-81) Strona internetowa: Adres pasterz@lublin.scj.pl; Skład: Wydawnictwo DEHON. Redakcja zastrzega sobie prawo do dokonywania skrótów i zmian w tekstach. Zdjęcia osób zamieszczone w sąsiedztwie artykułów są całkowicie przypadkowe.

3 Dorota Kowalczyk zmartwychwstanie tyle ich już było Święta Wielkanocne są co roku. To oczywista oczywistość. Czasem przynoszą kapryśną, marcową pogodę, przedwiosenny chłód i deszcz, czasem rozpieszczają nas ciepłymi promieniami słońca, ogrzewają twarze i serca. Niezmiennie uczestniczymy w Triduum Paschalnym i celebrujemy dwa świąteczne dni. Idziemy w procesji rezurekcyjnej i śpiewamy Alleluja. Co roku. Co roku jest Wielkanoc. Ale czy Zmartwychwstanie też? Powiesz może: Oczywiście! Przecież obchodzimy święta wielkanocne, przecież wierzymy w zmartwychwstanie Chrystusa, przecież to właśnie pamiątkę tego wydarzenia czcimy każdej wiosny. Ale co to znaczy zmartwychwstanie? To niepojęta tajemnica i sensacyjna wiadomość, która bardzo nam spowszedniała, powtarzana każdego roku, każdej niedzieli, przy wielu okazjach. Jezus umarł za nasze grzechy, z miłości do nas, abyśmy mogli być wolni. I zmartwychwstał, obiecując nam życie wieczne. To prawda, ale słyszymy ją tak często, że czasem brzmi dla nas jak bajka. To prawda, której znaczenia i wartości nie są w stanie oddać żadne słowa. Bo jak opisać cud? Cud miłości. I czy ten cud jeszcze robi na nas wrażenie? Czy w dzisiejszych czasach, kiedy media bombardują nas kontrowersyjnymi, szokującymi, sensacyjnymi wiadomościami, coś jeszcze jest w stanie nas zadziwić? Kręcimy głowami z niedowierzaniem oglądając telewizję, a ludzie polityki i show biznesu prześcigają się w pomysłach na sprzedanie siebie. Jesteśmy świadkami wydarzeń, które wcześniej nie mieściły nam się w głowach, dlatego powoli stajemy się obojętni na to, co dzieje się tuż obok. Media prezentują nam model kolorowego i wolnego życia, a my pod ich wpływem szukamy sztucznych bodźców, które uatrakcyjnią naszą szarą codzienność. Jaki niemodny w świetle dzisiejszych kanonów jest więc skromny, pokorny Chrystus w obdartych, zakrwawionych, spoconych szatach, z ciężarem na ramionach. A to właśnie Jego postawa oraz dar życia i zmartwychwstania powinny nas dziwić najbardziej. Najpiękniejszy dar ofiarowany nam z czystej, bezgranicznej miłości. Bo czy to, że jest Ktoś, kto oddał za nas własne życie, byśmy mogli żyć, kto kocha nas bezinteresownie, niezależnie od naszych wad i zalet, cnót i grzechów, kto wybacza najcięższe przewinienia, kto nigdy nas nie opuści, nie powinno napełniać naszych serc zwyczajnym ludzkim zdziwieniem? A zaraz potem bezgraniczną wdzięcznością, radością i spokojem? To najbardziej szokująca i zadziwiająca wiadomość w dziejach ludzkości: Bóg stał się słabym człowiekiem i poświęcił swoje życie, byśmy my mogli żyć wiecznie.i zmartwychwstał. Niech w te święta zmartwychwstanie także w naszych sercach i obdarzy nas żywą wiarą, nową nadzieją i prawdziwym pokojem. 3

4 Legion Maryi 4 Legion Maryi jest stowarzyszeniem ludzi świeckich, których celem jest głoszenie chwały Bożej, wspieranie Kościoła na polu ewangelizacyjnym i dążenie do osobistej świętości poprzez modlitwę i pracę apostolską w duchu zawierzenia i pod przewodnictwem Najświętszej Maryi Panny. Legion Maryi wziął swą nazwę od legionów rzymskich, gdyż miał być - tak, jak one - niepokonaną armią Maryi, której sukcesy będą zależały w dużym stopniu od niezłomnego ducha legionistów. Pomagają oni Maryi w doprowadzeniu wszystkich do Jej Syna. Legion jest armią, która zdobywa świat dla Chrystusa przez Maryję. To zadanie pełni od święta Narodzenia Najświętszej Maryi Panny 1921 roku, tj. od czasu założenia Legionu Maryi przez Sługę Bożego Franciszka Duffa, irlandczyka. Do naszej ojczyzny Legion Maryi przywiózł Anatol Kaszczuk, więzień obozu w Kozielsku, oficer lotnictwa, który osobiście poznał Franciszka Duffa, brał udział w pracach tamtejszego Legionu i przygotowywał się do misji w Polsce. Po powrocie do kraju w 1948 r. założył pierwsze prezydium Legionu w Ostródzie, Olsztynie, Lublinie i Warszawie. W czasach komunizmu Legion Maryi, podobnie jak inne stowarzyszenia katolickie, został zawieszony aż do początku lat 80. W1982 r. Ojciec Święty Jan Paweł II udzielił wszystkim członkom Legionu apostolskiego błogosławieństwa, a także odpustu zupełnego dla aktywnych członków w dniu, w którym składają swoje Przyrzeczenie Legionowe oraz za jego odnowienie w różne uroczystości czy święta. Z okazji 85-lecia polscy legioniści otrzymali w 2006 r. błogosławieństwo papieża Benedykta XVI. Opiekunem krajowym Legionu Maryi jest bp Roman Marcinkowski z Płocka. Duchowym kierownikiem Legionu Maryi na naszą archidiecezję jest ks. Józef Sarzyński, który pełni również funkcję egzorcysty diecezjalnego. W kościele, gdzie na co dzień pełni on swoją posługę odbywają się Jerycha różańcowe legionistów. W naszym dekanacie rolę kierownika duchowego pełni ks. Paweł Kamola, pracujący w parafii św. Jadwigi. W naszej parafii Legion Maryi powstał 30 października 1997 r. za zgodą proboszcza ks. Stefana Zabdyra, a pierwszym kierownikiem duchowym był ks. Krzysztof Paluch. Obecnie naszym opiekunem jest ks. Stanisław Mleczko. Podstawowa jednostka Legionu to prezydium. Nasze jest pod wezwaniem Matki Bożej Ostrobramskiej, której wizerunek znajduje się w bocznej kaplicy naszej świątyni. Aktualności legionowe można przeczytać w gablocie w przedsionku Kościoła. Legion pracuje według reguł zawartych w podręczniku. Prezydium jest zobowiązane do cotygodniowych spotkań, których istotnym celem jest modlitwa wspólnotowa, podejmowanie no-

5 wych zadań i zdawanie sprawozdania z zadań już wypełnionych. W naszym prezydium jest 6 członków czynnych i 18 wspierających, wśród których są 4 osoby, które wspierają nas jedynie modlitwą, bo ich stan zdrowia nie pozwala na udział w spotkaniach. Prace, jakie podejmuje legion to m.in. apostolstwo w szpitalu onkologicznym, Domu pomocy społecznej, pomoc potrzebującym w najbliższym otoczeniu, niepełnosprawnym. Pomagamy również parafii poprzez roznoszenie opłatków, zbiórki darów w sklepie, rozprowadzanie chlebków dobroci czy świec adwentowych, zbiórki do puszek, itp. Członkowie Legionu czynnie uczestniczą w spotkaniach modlitewnych, pracach formacyjnych. We wrześniu odbywa się coroczna ogólnopolska pielgrzymka Legionu Maryi do Częstochowy. Głęboko przeżyliśmy Godzinę łaski w uroczystość Niepokalanego Poczęcia NMP. Kontynuujemy duchową adopcję dziecka poczętego, uczestniczymy w apostolacie Margaretka modląc się za kapłanów, także w uczestnicząc w Betańskiej Misji Wspierania Kapłanów. Niedawno, bo 26 marca, odbyła się w naszym kościele największa doroczna uroczystość Legionu Maryi o nazwie ACIES. Udział wzięli wszyscy legioniści z dekanatu Lublin-Północ. Mszy Świętej, którą sprawowało pięciu kapłanów, przewodniczył ks. Stanisław Mleczko SCJ, który wygłosił także homilię. Acies to dla nas okazja do wyrażenia i umocnienia jedności z Maryją, to zbiorowe odnowienie legionowej deklaracji wierności członków tego apostolatu i akt osobistego zawierzenia i poświęcenia się Matce Bożej. 5

6 sara Małgorzata Kubicka-Frączek założycielka rodu 6 Żadna inna wielka wiara nie miała tak wiekowych założycieli jak judaizm. Kiedy Abram i jego żona Saraj opuszczają Charan leżące między domem przodków Abrama Ur chaldejskim (dzisiejszy Irak) a Kanaanem (obecnie Izrael) ona ma sześćdziesiąt pięć lat, onsiedemdziesiąt pięć. Porzucają dotychczasowe życie i dobrobyt dla wizji tak rewolucyjnej dla ówczesnego świata jak istnienie jednego, jedynego Boga, niewidzialnego i bezcielesnego. Łączy ich żywa i trwała miłość. Żyją i pracują razem. Wyruszają do miejsca im nieznanego, poświęcając się wizji i obietnicy, jaką daje im Bóg. Chociaż Biblia nie wymienia kryteriów, jakie stosuje Bóg wybierając patriarchów, jest mało prawdopodobne, aby wybrał Abrama i Saraj przypadkowo. Można założyć, że obserwował ich wzajemne oddanie, udowadniane przez lata i stwierdził, że spełniają Jego wymagania. Są już w zaawansowanym wieku, więc skupiają się na sprawach ważniejszych niż własne życie, w szczególności troszczą się o wiarę i wartości wykraczające poza ich byt, a mające wpływ na pokolenia, które przyjdą po nich. Uczynię bowiem z ciebie wielki naród, będę ci błogosławił ( ), przez ciebie będą otrzymywały błogosławieństwo ludy całej ziemi - jak obiecuje Abramowi Bóg. Ale... nie mają dzieci. Mimo bezpłodności i przekroczonego wieku, w którym mogłaby urodzić dziecko, Saraj wierzy w Boską obietnicę. Przybywają do Kanaanu, gdzie właśnie panuje głód. Aby przeżyć jadą dalej, na południe - do Egiptu. Pokonując drogę przez pustynię Negew i Synaj może dyskutowali o tym, jak oni i nowa wiara, za którą czują się odpowiedzialni, może przetrwać. Abram obawia się, że może zostać zabity wjeżdżając do Egiptu jako mąż pięknej kobiety, a Saraj porwana do haremu. Jeśli głowa rodziny zginie, reszta domowników rozproszy się, nie przetrwa. Abram bardzo kocha swoją żonę, zapewnia: wiem,że jesteś kobietą urodziwą, obawia się, że inni mężczyźni mogą jej pożądać. W swych apelach do Saraj Abram używa słowa proszę - czym okazuje szacunek i poważanie dla zdania swojej żony. Abram prosi ją, by skłamała i powiedziała, że są bratem i siostrą, wiedząc, że kłamstwo to wymaga od niej konkretnego poświęcenia. Z naszego punktu widzenia wydaje się to odrażające. My, żyjący w zasobnych, demokratycznych społeczeństwach mamy tendencję do oskarżania Abrama o skrajny egoizm, ale myślę, że decyzja ta była przemyślana i obopólona. Saraj przedkłada przetrwanie Przymierza nad wszelkie osobiste względy, nawet jeśli pociąga to za sobą złożenie w ofierze swojego ciała i czci. Czy Saraj oddała się faraonowi? Brak zaprzeczenia sugeruje, że się oddała, chociaż komentatorom biblijnym zapewne trudno pogodzić się z faktem, że pierwsza matka rodu żydowskiego została zmuszona do poniżenia się. Wniosek, jaki można wyciągnąć z tej historii jest taki: musisz zrobić to, co konieczne, aby przetrwać i żyć dalej, bo bez życia nie ma nadziei. Ważniejsze, że Bóg ocalając Saraj, dokonuje pierwszego z wielu cudów, by chronić odważną kobietę, tak istotną w Jego wizji. Nie potulność każe kobiecie postąpić, jak postąpiła, ale odwaga i roztropność Saraj ratuje życie Abrama. Para patriarchów wraca do Kanaanu, ale Saraj pozostaje bezpłodna. Abram nigdy nie wyrzuca żonie braku potomstwa, omawia swoje problemy z Bogiem. Przepełniona frustracją niewiasta bierze sprawy w swoje ręce. Jest upokorzona niemożnością urodzenia dziecka - najważniejszym zadaniem kobiety w tamtych czasach. Czy traci cierpliwość? Nadzieję? Czy czuje, że zawodzi swego męża? Boga? Działa stanowczo, ale niestety pod wpływem emocji i impulsu, nie tracąc czasu na myślenie o konsekwencjach swoich czynów. Wyznacza

7 swoją niewolnicę-egipcjankę Hagar - na matkę zastępczą. Abram nigdy nie wspominał o chęci wzięcia drugiej żony. Za tę decyzję Saraj może obwiniać tylko siebie. W swym rozpaczliwym pragnieniu posiadania dziecka traktuje Hagar jako narzędzie, inkubator dla dziecka. Ale Hagar udowadnia, że mimo iż jest tylko niewolnicą, ma własne ambicje. Dzięki seksualnym względom pana jej status podnosi się. W domu pojawia się zazdrość i nienawiść. Kiedy Hagar spostrzegła, że jest brzemienna, zaczęła lekceważyć swoją panią - brak taktu Hagar i błędna decyzja powodują, że Saraj uznaje swój własny plan za niemożliwy do zaakceptowania. Saraj czuje się fatalnie, co ma zły wpływ na jej rozsądek, mimo że wykorzystanie Hagar jako zastępczej matki było całkowicie jej pomysłem, atakuje Abrama: przez ciebie doznaję zniewagi. Abram wykręca się od konfrontacji: niewolnica twoja jest w twojej mocy, postąp z nią jak uznasz za stosowne. Saraj upokarza Hagar, aż ta ucieka na pustynię. Wraca jednak i rodzi syna Ismaela. Mijają lata, ale para patriarchów nie wyrzekła się jeszcze marzeń o rodzicielstwie i daniu początku narodowi. Bóg jeszcze raz powtarza: oto moje przymierze z tobą, staniesz się ojcem mnóstwa narodów. I wprowadza nową ideę - rytuał obrzezania. Bóg zmienia znaczenie obrzezania z seksualnego (praktykowanego na Bliskim Wschodzie w dojrzałym wieku w celach higienicznych) na duchowe. Łączy ono ojca w świętym zobowiązaniu, że dziecko zostanie wychowane w wierze ojców. Jako część Przymierza nadaje wybranej parze nowe imiona: Abraham i Sara (hebr. księżniczka). Zmianą imienia Sara na równi z Abrahamem zostaje włączona do Przymierza. Bóg mówi: błogosławiąc jej, dam ci z niej syna i będę jej nadal błogosławił. Punktem zwrotnym historii Sary i Abrahama staje się upalny dzień w cieniu namiotów pod dębami Mamre. Abraham dostrzega trzech znużonych wędrowców. Gościnność wobec podróżnych, zwłaszcza w krajach pustynnych, jest nakazem kulturowym, ale jest to też cecha otaczana w Biblii ogromnym szacunkiem. Nasza para z serdeczną gościnnością podejmuje nieznajomych. Obietnicę dotyczącą swej rychłej ciąży Sara przyjmuje z rozbawieniem - jest starszą kobietą w wieku postmenopauzalnym: teraz, gdy przekwitłam, mam doznawać rozkoszy i mój stary mąż? Jak wielu partnerów w długoletnim związku dobrze wie, że seks w małżeństwie przypływa i odpływa. Ale ją i Abrahama łączy jednocześnie namiętność i wielka, zmysłowa więź, która dodaje im sił w trudnych czasach. 7

8 8 Kronika parafialna Zmarł abp Józef Życiński Tego dnia dotarła do nas tragiczna wiadomość o nagłej i niespodziewanej śmierci metropolity lubelskiego arcybiskupa Józef Życińskiego. Msza żałobna w intencji zmarłego pasterza naszej diecezji została w naszej parafii odprawiona w niedzielę, 13 lutego Bal karnawałowy 26 lutego Sala Kolumnowa zamieniła się w salę balową, na której bawiły się dzieci w fantastycznych strojach. Zabawa zaczęła się o godz inscenizacją bajki Czerwony Kapturek, w wykonaniu parafialnej grupy teatralnej EKG 24. Między tańcami dzieci brały udział w konkursach, prezentowały stroje, dedykowały piosenki na specjalne zamówienie. Na zmęczonych czekały ciasteczka i napoje Nowenna przed beatyfikacją Jana Pawła II Tego dnia rozpoczęła się dziewięciotygodniowa nowenna przed zbliżającą się beatyfikacją Ojca Świętego Jana Pawła II. Nowenna ta, to codzienna modlitwa Koronką do Miłosierdzia Bożego jako podziękowanie za pontyfikat Sługi Bożego Jana Pawła II, a także nabożeństwo podczas niedzielnej adoracji Najświętszego Sakramentu Dzień wynagrodzenia We wtorek poprzedzający Środę Popielcową Zgromadzenie Księży Najświętszego Serca Jezusowego przeżywało Dzień Wynagrodzenia Bogu za wszelkie grzechy popełnione przeciw Jego Miłości Nabożeństwo czterdziestogodzinne W tych dniach od godz w naszym kościele parafianie uczest- Po wielu latach błagań i obietnic długo oczekiwane dziecko pojawia się. Abraham i Sara są jego biologicznymi rodzicami. Sara znowu zaczyna się uśmiechać, odzyskuje poczucie humoru, stronę jej charakteru do tej pory głęboko ukrytą - powód do śmiechu dał mi Bóg - mówi. Imię Izaak w języku hebrajskim pochodzi od słowa oznaczającego śmiech. W czasie gdy większość par dobiega kresu, ci sędziwi rodzice rozkwitają, ich małżeństwo nabiera nowej siły. Urodzenie Izaaka zmienia wszystko. Sara zaciekle broni swego dziecka, jego przyszłość jest zawsze na pierwszym miejscu. Nieufność i zazdrość znów burzą spokój w namiocie. Sara nie znosi Hagar, Abraham ma silne uczucia ojcowskie do Ismaela. Sara wpadając na swój genialny pomysł sądziła, że będzie kochała chłopca jak własne dziecko, ale okazuje się, że nie może znieść jego obecności. Teraz, kiedy urodził się Izaak, Sara obsesyjnie martwi się, co się stanie, kiedy Abraham umrze i dwaj chłopcy zaczną walczyć o przywództwo nad klanem. Ponadto Ismael jest męski i pewny siebie, podczas gdy Izaak wciąż młody i naiwny. Sara nie jest w stanie tolerować dłużej tej sytuacji, w której nikt nie będzie szczęśliwy. Wypędza niewolnicę i jej syna, postępuje okrutnie wobec Hagar i Ismaela, ale jest zdeterminowana, by tworzyć silną i stabilną rodzinę, bez uczucia strachu, zazdrości i podejrzeń. Sara posiada wiedzę i przenikliwość w sprawach ważnych dla rodziny. Bóg ostrzega Abrahama: posłuchaj jej, gdyż tylko od Izaaka będzie nazwane twoje potomstwo. Wieloletni związek Abrahama i Sary ma pierwszeństwo. Bóg woli monogamię, powtarzając z naciskiem, że to syn Sary, a nie dziecko, które urodzi Abrahamowi inna kobieta, będzie kontynuatorem ich misji dziejowej. Sara, w końcu spełniona, jest zadowolona ze swego życia. Wraca do bezpiecznej codzienności. Umiera w Kiriat-Arba w pobliżu Hebronu w wieku 127 lat. Jej grób jest czczony do dzisiaj. Matka rodu zostaje pochowana w jaskini Makpela, która później będzie miejscem pochówku Abrahama, Izaaka, Rebeki, Jakuba i Lei. Oboje, Abraham i Sara, z wiarą i ufnością poświęcili swe życie przyszłości. Umacniali swą wiarę, mimo że nie mieli ani kawałka ziemi, którą mogliby nazwać własną. Są sobie oddani, tworząc związek zaskakująco monogamiczny w poligamicznym społeczeństwie. Bardziej niż jakiekolwiek inne małżeństwo w Starym Testamencie, łączy ich związek oparty na wzajemnym oddaniu i lojalności dla wspólnej wiary i wizji. Do końca wspólnego życia Sara jest partnerką, którą Abraham darzy miłością i którą Bóg akceptuje. Nie jest stereotypową starą kobietą, tkwiącą w nudnym, starym małżeństwie. Może stanowić przykład dla współczesnych starszych kobiet, które pragną resztę życia poświęcić jakiemuś celowi i tchnąć ducha w swe dotychczasowe związki. Wie, że pożądanie seksualne nie gaśnie w kobietach, które przekroczyły wiek rozrodczy, co jest właściwe tylko dla gatunku ludzkiego. Jest szczerą do bólu kobietą, wytrwałą,odporną, niezależnie myślącą. Zrobiła wszystko, by zachować wiarę i przetrwać.

9 Joanna Romaniuk Z pewnością wielu z nas z wchodząc do naszego kościoła z niecierpliwością spogląda w okna, zastanawiając się czy ujrzy w nich długo oczekiwane witraże. Tymczasem powstawanie witraży to proces długi i mozolny, ale jak zachwycający i efektowny, dla którego warto czekać. Jest to forma ozdobnego wypełniania okna znana już od VIII wieku. Piękno takich elementów doceniono szczególnie w gotyku, ówczesne świątynie to właśnie gra świateł wpadających do wnętrza, które miały ułatwić modlącym się kontakt z Bogiem. Tradycyjna technika wykonania witraży daje bardzo trwały efekt. W ten sposób wypełnione powierzchnie mogą być narażone na drżenia lub naprężenia bez wpływu na ich jakość i trwałość. Ale aby powstały, potrzeba czasu Czasami sam projekt zajmuje kilka miesięcy albo nawet cały rok. Plan trzeba później rozrysować w skali 1:1, a więc w przypadku witraży do dużych okien potrzeba także wyobraźni, by ogarnąć tak sporą powierzchnię jak powstają witraże wizerunkiem tego, co później będzie stanowiło grę kolorów ze światłem. Następnie fragmenty przyszłego witraża są wycinane ze szkła. Potem szkła są malowane, czasami kilkakrotnie, do uzyskania planowanego efektu i utrwalane przez wypalanie w wysokiej temperaturze. Kolejnym etapem pracy jest połączenie kawałków szkła ołowianymi listwami (tzw. szprosami), które są ze sobą zlutowane i tworzą siatkę konstrukcyjną witraża. Wszystkie szczeliny pomiędzy szkłem a ścianką profilu wypełnione są kitem. Witraże, których powierzchnia przekracza pół metra kwadratowego, wymagają dodatkowego wzmocnienia, może to być postać wlutowanego drutu, stalowej siatki itp. Technika klasyczna zapewnia dużą elastyczność witraża, ponieważ każde szkło oddziela od siebie 1 mm miękkiego ołowiu. Warto zatem zaczekać na takie dzieła sztuki, które muszą powstawać długo, żeby potem przez lata cieszyć wzrok wiernych w świątyni. Witraże do naszego kościoła są już także projektowane, a wykona je Pracownia Witraży i Oszkleń Artystycznych Anna Zarzycka z Krakowa. niczyli w modlitwie błagalno wynagradzającej za grzechy swoje i bliźnich w nabożeństwie czterdziestogodzinnym Msza w intencji śp. abpa Józefa Życińskiego W tym dniu o godz została odprawiona Msza św. w intencji zmarłego ks. Arcybiskupa Józefa Życińskiego w 30 dzień po śmierci Rocznica urodzin o. Leona Dehona W poniedziałek podczas szczególnego nabożeństwa z okazji urodzin O. Leona Jana Dehona, założyciela Zgromadzenia Księży Sercanów, w czasie adoracji o godz , a później na Mszy św. Sercańska Wspólnota Świeckich i Ruch Sercańskiej Młodzieży, księża, a także parafianie modlili się o nowe powołania do kapłaństwa i życia zakonnego Duchowa adopcja dziecka poczętego Kościół katolicki obchodzi uroczystość Zwiastowania Pańskiego, w którym wspomina jedno z najważniejszych zdarzeń w historii Zbawienia, jakim było Wcielenie Syna Bożego. Tego dnia wielu naszych parafian podjęło się duchowej adopcji dziecka poczętego. Przez 9 miesięcy modlić się będą o dar życia dla dzieci zagrożonych aborcją Poświęcenie książeczek Msza Święta dla dzieci klas drugich i ich rodziców to kolejny krok na drodze przygotowania do pierwszego pełnego uczestnictwa w Eucharystii. Pomocą mają być również poświęcone książeczki. Modliliśmy się, aby Bóg umocnił w sercach tych dzieci ducha pobożności, a poświęcone książeczki były dla nich pomocą w wytrwałej modlitwie i postępowaniu na drodze do zbawienia. Mszę Świętą poprzedziła Droga Krzyżowa prowadzona przez rodziców i dzieci. 9

10 10 o królu karolu i małym księciu Dla młodego małżeństwa wiadomość będziemy mieli dziecko jest najwspanialszą i najradośniejszą wiadomością. Jednak w naszym przypadku ta euforia nie trwała długo, bowiem tylko do 12 tygodnia ciąży. Oboje z mężem jako przyszli rodzice udaliśmy się na pierwsze badanie USG naszego dziecka. Podekscytowani, bo na ekranie zobaczyliśmy zarys naszego maleństwa z niecierpliwością czekaliśmy na słowa lekarza wszystko jest w porządku, dziecko rozwija się prawidłowo. Jednak te słowa nie padły. Lekarz dość długo wykonywał badanie, w końcu po długiej ciszy powiedział że są bardzo duże nieprawidłowości w rozwoju płodu, należy wykonać dodatkowe badania, jeśli wynik się potwierdzi, ciąże trzeba usunąć, tego się nie nosi!!! W jednej chwili cała radość, szczęście, pękła jak bańka mydlana - to nie możliwe, postanowiliśmy zmienić lekarza. W dość krótkim czasie udało nam się dostać do profesora o którym słyszeliśmy bardzo pozytywne opinie. Idąc na wizytę liczyliśmy, że nie potwierdzi on tych tragicznych wiadomości. Po przeanalizowaniu wyniku USG i wyników kolejnego badania, pan doktor skierował na specjalistyczne badania do Warszawy. Mijały kolejne tygodnie ciąży w strachu, niepewności czekaliśmy na wykonanie badań, które jednoznacznie zaprzeczą bądź potwierdzą dramatyczną dla nas wiadomość. Około tygodnia ciąży pojawiło się plamienie, wiedziałam że to już raczej koniec. Niemal natychmiast pojechaliśmy do szpitala, po badaniu lekarza jednoznacznie stwierdził, że przy tak dużych nieprawidłowościach w rozwoju płodu organizm sam zwalcza ciąże, proszę przygotować się na najgorsze, najprawdopodobniej nie donosi pani ciąży do końca. Słowa lekarza odebrały mi jakąkolwiek nadzieję, że jeszcze może być dobrze. Moje serce błyskawicznie napełniło się ogromnym bólem, cierpieniem, żalem przeplatanym z rozgoryczeniem, od razu pojawiły się pytania dlaczego??? dlaczego nas to spotyka, nasze ukochane dziecko jest chore. Jakim prawem Bóg odbiera nam w tak okrutny sposób, radość życia? Na szczęście w całej tragedii nie zostaliśmy sami, otrzymaliśmy ogromne wsparcie rodziny, przyjaciół, znajomych, którzy ofiarowywali modlitwę za nas i nasze dziecko. Po paru dniach ogromnego zwątpienia i załamania uklękłam do modlitwy. Prosiłam Boga, jeżeli chce zabrać nam nasze maleństwo niech zrobi to teraz i żeby dał nam siłę do przetrwania tych trudnych chwil. Z dnia na dzień plamienie samoistnie ustało, bez leków, bez pomocy lekarzy. To był pierwszy znak, przekonałam się że nie jesteśmy sami a naszym sprzymierzeńcem jest sam Bóg. Od tego momentu gorliwiej oddawałam się modlitwie, prosząc o siły i wsparcie. W połowie stycznia 2010 roku razem z mężem stawiliśmy się w warszawskiej klinice na badania. Jakież było moje zdziwienie bowiem w żadnym badaniu nie mógł uczestniczyć mój mąż, mimo iż pierwsza część badań to tylko szczegółowy wywiad. Zostałam sama, bez wsparcia. Podczas rozmowy z lekarzem dowiedziałam się w ilu procentach wynik jest dokładny, no i oczywiście dalsze postępowanie jest jedno, gdy wynik negatywny ciąże się usuwa prawo zezwala w takich przypadkach. Na korytarzu przekazałam mężowi informacje, jak wyglądają badania i co się robi gdy wynik jest negatywny jak łatwo dokonuje się zabiegów aborcyjnych... przecież prawo zezwala. Druga część badań to USG z pobraniem płynów owodniowych. Tu również nie mógł ze mną być i wspierać mnie mój mąż. Lekarz wykonując badanie USG nie udzielał mi żadnych informacji, nie raczył poinformować mnie co dzieje się z moim dzieckiem, moje pytania były całkowicie lekceważone, a doktor dbał jedynie aby grono pielęgniarek i stażystek (około 10 pań), które przebywały obecnie w gabinecie dobrze się bawiły!!! prowadząc konwersacje na bardzo prywatne tematy. Po badaniu pan doktor w opieszały i dość opryskliwy sposób poinformował mnie tylko, że wynik najpraw-

11 dopodobniej będzie negatywny więc jeżeli w klinice nie przygotują dokumentów to on przygotuje bo to trzeba usunąć... Ogromny ból i żal przeszył moje serce, TO moje kochane, upragnione dziecko, ktoś od tak zdyskwalifikował i nie pozwoli mu przyjść na świat tylko dlatego że jest bardzo ciężko chore i nie spełnia norm i parametrów medycznych. Zdruzgotani podejściem lekarzy wróciliśmy do domu. Zaczęliśmy szukać pomocy na własną rękę, wspierani przez najbliższych zdecydowaliśmy się podjąć walkę o życie naszego maleństwa. Skoro Bóg nie zabrał go do tej pory to nie pozwolimy na to, by ktoś podniósł na niego rękę. Po czterech tygodniach otrzymałam telefon z kliniki w Warszawie, że natychmiast muszę zgłosić, by podpisać dokumenty, bo to jest ostatni moment na bezkomplikacyjne przeprowadzenie aborcji (22 tydzień ciąży)! Jechaliśmy z mężem do Warszawy z podjętą decyzją NIE ZABIJAMY NASZEGO KAROLKA!!!! W klinice spotkaliśmy się z lekarzami, którzy przygotowali stosowne dokumenty zezwalające na wykonanie zabiegu. Czekały tylko na nasz podpis. Lekarze wyjaśnili nam jak ciężko chore jest nasze dziecko, choroba spowodowana jest przypadkiem mamy szanse na kolejne dzieci w stu procentach zdrowe, a w tej sytuacji jest to najlepsze rozwiązanie w pełni legalne. Zadaliśmy lekarzom jedno pytanie czy jest zagrożenie dla mojego życia?. Ogromne zdziwienie pojawiło się na twarzach medyków. Udzielali niepełnych odpowiedzi, wręcz omijając najważniejszą kwestię, w końcu padła odpowiedź, - nie ma zagrożenia dla mojego życia. W zdecydowany sposób poinformowaliśmy, że NIE ZABIJEMY NASZEGO DZIECKA!!! Po chwili lekarze odstąpili od nacisku stwierdzili, że decyzja należy do nas. Nawiązaliśmy współpracę z Warszawskim Hospicjum dla dzieci, które zaoferowało nam pomoc. W trakcie spotkania dowiedzieliśmy się, że Lubelskie Hospicjum dla Dzieci im. Małego Księcia jest gotowe przyjąć nas pod swoją opiekę. Umocnieni i dumni z podjętej decyzji wróciliśmy do domu. Ciąża przebiegała bez problemów, pod opieką profesora, który nie odmówił nam pomocy (zgodził się prowadzić ciąże), nasze Kochane Maleństwo rosło i rozwijało się tak jak zdrowe dziecko, każdego dnia dawało nam bardzo dużo radości wiercąc się i kopiąc a my obdarzaliśmy Go coraz to większą miłością, dziękując Bogu że po raz drugi daliśmy życie naszemu dziecku. Donosiłam Karolka pod swoim sercem do 38 tygodnia ciąży, myślałam że już wyczerpałam limit upokorzeń ze strony lekarzy, jednak apogeum nastąpiło na trakcie porodowym w szpitalu przy ul. K. Jaczewskiego w Lublinie, gdy pani doktor pediatra neonatolog oburzonym tonem zapytała dlaczego nie pozbyliśmy się tego problemu wcześniej, jak było można??? Nasz Kochany Karolek żył 3 tygodnie. Tydzień był z nami w domu, pod opieką Lubelskiego Hospicjum im. Małego Księcia, które zapewniło niezbędny sprzęt medyczny, opiekę lekarską oraz pomoc we wszystkim. Odchodził bardzo łagodnie w moich ramionach, otoczony ogromną miłością i ciepłem rodzinnym, w zaciszu swojego pokoiku. Dziękuję Bogu, że dał nam Karolka, za każdą chwilę spędzoną z moim Skarbem, która teraz wypełnia moje serce, cieszę się że mogliśmy przy Nim być w tych ostatnich minutach, że mogliśmy Go odprowadzić do Pana. Zabierając Karolka do domu daliśmy życie naszemu dziecku po raz trzeci. Cudowne chwile z życia Maleństwa wynagrodziły wszystkie upokorzenia i przykrości jakich doświadczyliśmy w czasie ciąży. To były najwspanialsze trzy tygodnie w naszym życiu, gdy mogliśmy przytulać, pielęgnować i po prostu być przy naszym Kochanym Dziecku! Z serca płynące podziękowania składamy na ręce Ojca Filipa Buczyńskiego założyciela Lubelskiego Hospicjum dla Dzieci im. Małego Księcia za objęcie nas opieką oraz ofiarowanie niezbędnej pomocy w zabraniu Karolka do domu. Pasterz czeka na TWOJĄ opinię Szanowny Czytelniku. W obecnym numerze oferujemy Tobie możliwość bezpośredniego wpływu na wygląd Waszej gazety parafialnej. Twoja opinia jest dla nas ważna: świadczy o tym, że praca redaktorów Pasterza spotyka się z odzewem. Przecież wszystkie te artykuły, utkane w gazetę parafialną, pisane są z myślą o Tobie, Czytelniku. Prosimy o zapoznanie się z zamieszczoną poniżej ankietą oraz o wypełnienie jej i odcięcie oraz pozostawienie w zakrystii lub u ministrantów sprzedających prasę. Bardzo dziękujemy za poświęcony czas! 1. O czym chciał(a)by Pan/Pani przeczytać w Pasterzu? Co można ulepszyć w Pasterzu? 3. Co można usunąć z Pasterza? 4. Inne uwagi i wnioski &

12 beatyfikacja 12 Proszę zaznaczyć cyfrę: 1 bardzo mi nie odpowiada; 2 nie odpowiada mi; 3 nie mam zdania; 4 odpowiada mi; 5 bardzo mi odpowiada. Ankietę prosimy zostawić w kancelarii lub w koszyku pod chórem. Dziękujemy! Ks. Radosław Warenda SCJ Beatyfikacja od kuchni? Czyli powinno być albo o kremówkach albo o włoskich makaronach. Ani o tym, ani o tamtym. Będzie o beatyfikacji, która już dawno się dokonała, tak jak pomysł na posiłek w głowie szefa kuchni. Beatyfikacji, ba kanonizacji, w ludzkich sercach, której nic nie jest w stanie zmienić. Nie narzuci jej żaden papieski dekret ani nie wstrzyma rozgoryczenie niektórych środowisk. Korytarz Ciasny marmurowy korytarz, wcale nie przypominający cmentarza, a jednak pełen papieskich grobowców, nagrobków. Tłum turystyczny z aparatami na szyi przewija się jak wokół setek pizzerii w mieście. Niewiele mówi nagrobna płyta Pawła VI, za którego pontyfikatu Kościół przybrał obecny kształt dzięki II Soborowi Watykańskiemu. Ani złożone szczątki Piusa XI ani Jana Pawła I. Czerwony sznur przedziela na dwie części ciasny marmurowy korytarz. Jedna do przejścia, druga do zatrzymania się na chwilę. Zbliżający się turyści nieraz ukradkiem zerkają, by zobaczyć co tam jest takiego, że ci po drugiej stronie sznura klęczą, przesuwają różańcowe paciorki, stoją w zamyśleniu, siedzą na podłodze. Grób Jana Pawła II. Przechodzą obok, czasem robią znak krzyża, czasem przyklękają, rzadko sięgają po aparat by zrobić i tak zakazane zdjęcie z szacunku dla modlących się. Wracają często za drugą stronę sznura, zatrzymując się na długo, objaśniając swoim dzieciom co i dlaczego. Gdyby ktoś dziś chciał dowodu świętości Jana Pawła II zaprowadziłbym go właśnie tutaj. Attenzione un luogo sacro Niegdyś było tak, że do Rzymu pielgrzymowano, by pomodlić się przy grobach Apostołów, a nie jedynie po to, by zobaczyć obecnego Papieża. Turyści, którzy tutaj przychodzą często zmieniają się w pielgrzymów. Całkiem nieświadomie ostrzega przed tą przemianą głos z głośników: Uwaga, to jest miejsce święte, prosimy o ciszę i skupienie. Miejsce święte ma moc, moc przemiany, wprowadzenia w stan refleksji, życiowego zatrzymania. Nie jedynie chwilowego powspominania i zapłakania. Odmówiła różaniec, wstała i wyciągnęła telefon. Założyła słuchawki, sprawnie znalazła plik z papieską homilią, zerkała to w malutki ekran telefonu, to na papieski nagrobek, mając świadomość nie tylko fizycznej bliskości jego ludzkich szczątek, ale i jego nauczania. To jest miejsce święte. Każdy w tym Janowo-Pawłowym świętym miejscu może się znaleźć, w świętej przestrzeni jego słowa, dokonując prywatnej beatyfikacji wewnątrz siebie.

13 od kuchni Auguri Padre Rzymskie uniwersyteckie aule i korytarze w czasie przerwy zamieniają się w prawdziwy festiwal różnorodności. Języki, tematy, kultura. Łączy je uniwersyteckie zmaganie, plany na przyszłość. Ale od jakiegoś też czasu zbliżająca się beatyfikacja. Już niejednokrotnie odbierałem gratulacje tylko dlatego, że jestem Polakiem, od tych, dla których John Paul II, Giovanni Paolo II czy też Juan Pablo II jest już święty, którzy oficjalne ogłoszenie go przez Kościół jako błogosławionego widzą też jako sprawiedliwość i wdzięczność składaną narodowi polskiemu. Rzeczywiście będzie to również polskie święto. Radość z beatyfikacji poprzedzi wieczorne czuwanie na terenie antycznego Circo Massimo, nieopodal Koloseum. To miejsce bardzo symboliczne, tutaj bowiem swoje życie oddawali pierwsi chrześcijanie świadcząc w ten sposób o Jezusie. Wieczorną modlitwę spędzimy na modlitwie różańcowej, słuchaniu rozważania Benedykta XVI i duchowej łączności z 5 największymi sanktuariami świata, wspieranej przez telemost. Co potem? Czuwanie zakończy się o ok lecz wszystkie kościoły w starożytnej części Rzymu pozostaną tej nocy otwarte. Zapewne nie braknie też księży służących sakramentem pojednania. Takich wydarzeń nie można przeżywać inaczej jak z pełną wolnością wewnętrzną. Niedzielna liturgia eucharystyczna na placu św. Piotra pod przewodnictwem Benedykta XVI rozpocznie się o godz I choć pewnie wielu z nas będących w Rzymie w tym czasie nie uda się znaleźć bezpośrednio w samym centrum wydarzeń, to niezmiennie towarzyszyć będzie atmosfera, świadomość tworzenia wspólnoty i bezpośredniego udziału w historycznych momentach Kościoła i Polski. Już po zakończeniu uroczystości będzie można pomodlić się przy zamkniętej trumnie z ciałem nowo ogłoszonego błogosławionego w Bazylice watykańskiej. Natomiast w poniedziałek o znów spotkamy się na Eucharystii pod przewodnictwem kard. Tarcisio Bertone, watykańskiego Sekretarza Stanu. Smak zwycięstwa Każdy z nas ma doświadczenia związane z Janem Pawłem II, wspomnienia jego pielgrzymek, wypowiadanych słów, jeszcze niewystygłe wspomnienia z czuwania przy jego śmierci i pogrzebu. Warto wzbogacić je o doznania związanie z radością i szczęściem z życia Człowieka, który wygrał swoje życie, życie wieczne. Dla mnie bycie tutaj w centrum wydarzeń to wielka łaska i niesamowita wewnętrzna radość. Także radość z tego, że do dzisiejszego grobu Jana Pawła II w watykańskich grotach mogę zanosić sprawy tych, z którymi spotykałem się pracując w Lublinie. Polecam więc w oczekiwaniu na wydarzenia majowe odwiedzić specjalnie przygotowaną przez diecezję rzymską stronę internetową poświęconą beatyfikacji: gdzie każdy odnajdzie się w dobrze sobie znanym języku. Tym zaś, którzy z naszej parafii wybierają się na sierpniową pielgrzymkę, po duchowych przeżyciach polecam z wyśmienitej włoskiej kuchni penne al salmone makaron z łososiem. 13

14 14 Co ma piernik do wiatraka? Pewnego dnia, około godziny siódmej rano wyjrzałam na chwilę przez okno i... nie zobaczyłam nic szczególnego. Po prostu zwykły poranek w mieście. Tak naprawdę, w tym pospolitym widoku widziałam tego dnia coś, czego do tej pory nie dostrzegałam, albo raczej dostrzegałam tylko pośrednio. Widziałam bowiem błękit nieba i jasność dnia... Żeby wyjaśnić o co mi chodzi, zacznę od początku. Tego samego dnia obudziłam się przed godziną szóstą i postanowiłam powitać dzień na dworze, na świeżym powietrzu. Miałam szczęście, ponieważ właśnie wtedy następował wschód słońca. Widok był przepiękny. Nawet nie będę starała się go opisać. Mogę natomiast spróbować przekazać moje przeżycia i oczywiście skojarzenia związane z tą sytuacją. Wspomniany wschód słońcagra świateł i kolorów sprawiły, że zwykłe bloki, ulice i drzewa, na które codziennie patrzyłam, wydały mi się piękne, a nie jak dotąd szare i przeciętne. Patrzyłam więc i patrzyłam. Jednak w pewnej chwili odwróciłam głowę by spojrzeć na zachodnią stronę nieba. Jedyne co dało się tam zaobserwować to fakt, że robiło się po prostu jaśniej. Po chwili całe niebo było tylko i wyłącznie niebieskie, a piękno wschodu słońca przepadło dla wzroku, zostało jednak w mojej pamięci. Nie chcę tu jednak pisać o zachwycających widokach, chociaż każdemu polecam wstać o świcie i podziwiać. Poza wspomnianym widokiem, w mojej pamięci pozostało również pewne przemyślenie związane z tą sytuacją. Uświadomiłam sobie wówczas, że dla każdego człowieka pierwsze spotkanie z Jezusem Chrystusem jest takim właśnie wschodem słońca. Kiedy Jezus pozwoli nam się poznać i poczuć Jego bliskość i miłość, wszystko wokół się zmienia. To co do tej pory było przeciętne i zwykłe, czyli nasze otoczenie, ludzie, zajęcia staje się czymś wspaniałym. Zaczynamy w innych barwach widzieć nasze życie. Postać Chrystusa porywa nasze serca. Pełni zachwytu mówimy: Wszystko mogę w Tym, który mnie umacnia. Po prostu chce się żyć. Jezus rozjaśnia każdą dziedzinę naszego życia. Coś się tu jednak nie zgadza. Dlaczego tak wielu ludzi wierzących, którzy na swojej drodze spotkali Jezusa, tak często zaczynają wątpić w Jego obecność i pomoc na co dzień? Być może ta pomoc jest tak wszechobecna i ciągła, że przestajemy ją dostrzegać tak samo, jak nie widzimy, że jest jasno. Chcielibyśmy cały czas czuć tę niesamowitą moc, radość i pokój, którymi Jezus obdarzył nas przy pierwszym spotkaniu. Ale przecież wschód słońca nie może trwać przez cały dzień. Gdyby powtarzał się co kilka minut nie mógłby nas zachwycać, nie byłby czymś wyjątkowym. Myślę, że pierwsze spotkanie Chrystus czyni tak pięknym po to, byśmy mogli je nieustannie nosić w pamięci. Jest to wydarzenie jedyne w swoim rodzaju, ale na szczęście nie jest niepowtarzalne. Nieustannie mamy bowiem możliwość odnajdywania Go. Każde nasze, nawet najmniejsze, nawrócenie jest kolejnym wschodem słońca, który przecież powtarza się każdego dnia. Otrzymujemy wtedy światło na dalszą drogę do Niego. A to, że nasze życie często jest zupełnie zwykłe i przeciętne, nie znaczy, że nie ma w nim Chrystusa. W tej naszej codzienności umacniać ma nas wspomnienie owego pierwszego spotkania. Zachwyt, który wtedy przeżyliśmy ma sprawić, że kiedy zrobi się ciemno od naszych grzechów, zapragniemy przeżyć coś takiego jeszcze raz. Zapragniemy się nawrócić i znów żyć w pełnym świetle. Dlaczego więc tak ciężko jest się nawracać, skoro prowadzi to do tak pięknych przeżyć? Dlaczego niektórzy nie przeżyli jeszcze swojego wschodu słońca? Zastanówmy się, czy przypadkiem nie jest nam zbyt wygodnie w łóżkach naszego dotychczasowego życia. Może przez zwykłe lenistwo i wygodnictwo nie chce nam się podjąć tego małego wysiłku by wstać o świcie, trochę wcześniej niż zwykle i podziwiać... Kto przesypia poranki, przesypia najpiękniejsze godziny swego życia (Phil Bosmans).

15 statystyki parafialne Oliwia Anna Dycha Maja Dycha Agnieszka Pietruszka Klara Juraszewska Katarzyna Kaczmarzewska Adam Szymańczuk Igor Stasiak Sebastian Nosowski Józef Maleszyk chrzty krzyżówka krzyżów śluby Roman Dobrowolski Alina Dobrowolska Hanna Zugaj Natalia Kępa Julia Hawrył Maja Kępa pogrzeby Henryka Wrona l. 80 zm Irena Marzec l. 88 zm Dawid Kulik l. 23 zm Marcin Puliński l. 33 zm Edward Mojek l. 64 zm Jerzy Gongoł l. 62 zm Czesława Lebiedowicz-Lewandowska l. 92 zm Stanisław Kosior l. 53 zm Anna Górska l. 75 zm Irena Mańka l. 86 zm Wojciech Tarkowski l. 62 zm Pionowo: 1. na twarzy wesołego dziecka, 2. wiosenne święta, 3. wiekowe meble, 4. surowiec na pisankę, 6. pociecha matki, 9. słynny okrzyk Archimedesa, 11. do zbierania datków, 12. z premierem i ministrami, 14. faza księżyca. Poziomo: 5. niesiona w koszyczku do kościoła, 7. wędrówka do miejsc kultu, 8. wchodzenie do autobusu, 10. doskonały mówca, orator, 13. żółto kwitnie na bagnach, 15. biaława błona gałki ocznej. Rozwiązania krzyżówki można przesyłać na adres pocztowy lub mailowy redakcji do 24 maja. Czekają ciekawe publikacje książkowe!

16 16