Zawód: asystent społeczny. Lekcje o EFS. Rodzic w pracy. Diament edukacji. Innowacyjność. Dobre Praktyki Promocja przedsiębiorczości.

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Zawód: asystent społeczny. Lekcje o EFS. Rodzic w pracy. Diament edukacji. Innowacyjność. Dobre Praktyki Promocja przedsiębiorczości."

Transkrypt

1 wrzesień W W O J E W Ó D Z T W I E Ś L Ą S K I M Biuletyn informacyjny Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki egzemplarz bezpłatny Lekcje o EFS Zawód: asystent społeczny Rodzic w pracy Innowacyjność Diament edukacji Dobre Praktyki Promocja przedsiębiorczości PO KL w regionie Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

2 Czym jest Program Operacyjny Kapitał Ludzki? Kim jest beneficjent? Co to jest dotacja? Na te i wiele innych pytań uczniowie szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych z województwa śląskiego znajdą odpowiedź podczas Lekcji o Europejskim Funduszu Społecznym. Kolejna edycja programu właśnie wystartowała. FOT: MAGDALENA TRAMER Ruszają europejskie lekcje Nauka przez zabawę W trakcie zajęć przygotowanych przez Fundację Viribus Unitis młodzież dowie się, według jakich zasad wydawane są pieniądze z unijnego budżetu oraz kto może je otrzymać. Pozna specyfikę Europejskiego Funduszu Społecznego i dowie się nieco więcej o Europejskim Roku Obywateli 2013, ustanowionym przez Komisję Europejską. Jednak lekcje nie będą tylko suchą teorią. Będzie i praktyka. Młodzi Europejczycy spróbują swoich sił w pisaniu projektów unijnych, których realizacja miałaby przyczynić się do rozwiązania problemów społeczności, z której pochodzą. Uczniowie przygotują również prezentacje multimedialne, poznają tajniki autoprezentacji i wystąpień publicznych. Pozwoli im to w profesjonalny sposób przedstawić efekty przeprowadzonych prac na forum publicznym. Młodzież ruszy także w teren. 10 października na terenie Katowic odbędzie się Gra Miejska Kapitał to TY!. W jej trakcie uczniowie będą mogli wykazać się wiedzą zdobytą podczas warsztatów, a także... umiejętnościami dziennikarskimi. Na zakończenie zmierzą się w konkursie Eurowyzwanie. Do 12 listopada organizatorzy czekać będą na elektroniczne wersje przygotowanych projektów. Autorzy najlepszych propozycji spotkają się 10 grudnia w Sali Sejmu Śląskiego podczas wielkiego finału turnieju, w którym zmierzą się reprezentacje trzech klas w dwóch kategoriach: szkoły gimnazjalne i ponadgimnazjalne. Na zwycięskie drużyny czekać będą atrakcyjne nagrody. Szczegółowe informacje na temat Lekcji o EFS znaleźć można na stronie Wydziału Europejskiego Funduszu Społecznego Urzędu Marszałkowskiego: oraz fundacji Viribus Unitis: Organizatorem Lekcji o EFS jest Wydział Europejskiego Funduszu Społecznego Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego. Projekt realizuje Fundacja na Rzecz Wspierania Edukacji i Rozwoju Samorządności wśród Młodzieży Viribus Unitis. Wydarzenie współfinansowane jest ze środków Unii Europejskiej w ramach EFS.

3 Szanowni Państwo! Biuletyn, który oddaję w Państwa ręce, poświęcony jest w głównej mierze tematowi innowacyjności. Innowacyjność definiowana jest na wiele sposobów, a jej efekty mają różnorodny charakter. Doskonale wiemy, jak ważne dla Unii Europejskiej są wszelkie działania realizowane przez państwa członkowskie stymulujące sektor badawczy i technologiczny. Dla Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki istotna jest innowacja o charakterze społecznym, która stara się znaleźć lepsze i skuteczniejsze rozwiązania dla problemów zlokalizowanych w obszarach wspierających Europejski Fundusz Społeczny, a najważniejszym jej efektem jest wypracowane rozwiązanie innowacyjne. W naszym województwie prężnie realizowane są projekty innowacyjne z zakresu integracji społecznej, adaptacyjności i zatrudnienia, o czym dane będzie się przekonać podczas lektury dobrych praktyk EFS. W myśl pojęcia, że wiedza napędza rozwój, warto przyjrzeć się projektowi systemowemu realizowanemu przez Samorząd Województwa pt.: Zarządzanie, wdrażanie i monitorowanie Regionalnej Strategii Innowacji Województwa Śląskiego (III edycja), który stwarza przestrzeń wymiany doświadczeń pomiędzy nauką a biznesem, co niewątpliwie stanowi istotny instrument rozwoju innowacyjnego regionu. Zaproszeni do rozmowy eksperci zapewniają, że działania podejmowane w perspektywie finansowej na lata w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego będą nadal sprzyjać realizowaniu i promowaniu kolejnych innowacyjnych przedsięwzięć. Szczególnej uwadze polecam również wywiad z Rafałem Kołodziejem strategiem-innowatorem, który przekonuje, że design thinking czyli myślenie projektowe jest przyszłością wdrażania innowacji w biznesie, bowiem stawia na interdyscyplinarność oraz maksimum użyteczności, a także pozwala kreatywnie rozwiązywać problemy. Życzę Państwu interesującej lektury! Arkadiusz Chęciński Członek Zarządu Województwa Śląskiego w numerze 4 Rozmowa z Edytą Smolarską 6 Kierunek: nowatorska Polska 8 Popyt na innowacje 9 Od pomysłu do przemysłu 11 Matryca innowacji 12 Centrum Asystentury Społecznej 14 Diament edukacji 16 Innowacyjne myślenie Nowe drogi 19 Design Thinking 20 Rodzic w pracy to się opłaca! 22 Innowacje na rynku pracy Program Operacyjny Kapitał Ludzki w Województwie Śląskim. Biuletyn informacyjny Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Wydawca: Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego ul. Ligonia 46, Katowice, Wydział Europejskiego Funduszu Społecznego Redakcja: Łukasz Karkoszka, Marek M. Magda, Magdalena Błaszczyk,Agata Woźniak, Joanna Dejka, Barbara Bujnowska-Sęda, Paulina Cius Druk: Mikopol, ul. Nałkowskiej 51, Radzionków, tel.: Opracowanie i skład: Wydawnictwo KA s.c., ul. Górnicza 12, Tarnowskie Góry, tel.: Publikacja bezpłatna, współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Istnieje możliwość zamówienia bezpłatnej prenumeraty biuletynu. Zamówienia należy kierować na adres: efs@slaskie. pl z dopiskiem Zamówienie biuletynu PO KL

4 4 Rozmowa numeru Jak sprostać wyzwaniom społecznym EDYTA SMOLARSKA Naczelnik Krajowej Instytucji Wspomagającej PO KL FOT: Archiwum prywatne Coraz więcej mówi się o potrzebie kreowania innowacyjnej gospodarki. Dlaczego wdrażanie innowacji w projektach współfinansowanych ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego jest tak ważne? Innowacje społeczne realizowane w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki nieco różnią się od potocznego rozumienia słowa innowacja, szczególnie w jego znaczeniu technicznym. Nie są one bowiem definiowane tylko jako proces tworzenia czegoś zupełnie nowego, od podstaw. W przypadku innowacji społecznych mówimy także o szeroko rozumianym dostosowaniu rozwiązań, które np. sprawdziły się w innych instytucjach, do nowej rzeczywistości lub specyfiki działania czy potrzeb naszej organizacji. Podam przykład: za innowację społeczną w obszarze rynku pracy można uznać istniejącą już metodę pracy z bezrobotnymi absolwentami szkół wyższych, którą np. zastosujemy w naszej działalności, ale wzbogacimy ją o nowe narzędzia odpowiadające na zidentyfikowane potrzeby np. wyposażymy doradców zawodowych w nowe kompetencje związane z diagnozowaniem potrzeb lokalnego rynku pracy, gdyż ten właśnie aspekt był u nas do tej pory niedostrzegany. W przypadku projektów realizowanych w ramach PO KL mamy do czynienia z innowacjami społecznymi, czyli działaniami mającymi na celu sprostanie wyzwaniom społecznym, jakie stawia przed nami codzienność, takim, jak na przykład: niedostosowanie oferty kształcenia zawodowego i ustawicznego do potrzeb rynku pracy, wysoka stopa bezrobocia wśród osób po 45 roku życia, niewystarczający poziom innowacyjności małych i średnich przedsiębiorstw czy niedostateczny rozwój metod i narzędzi zarządzania w jednostkach samorządu terytorialnego. Twórcy innowacji społecznych wypracowywanych w ramach PO KL reagują na zmieniającą się rzeczywistość i starają się tak opracowywać rozwiązania, aby jak najlepiej odpowiadały na identyfikowane problemy. Innowacje współfinansowane z PO KL dotyczą więc nas wszystkich, jeśli nie bezpośrednio, to z pewnością otoczenia, w jakim funkcjonujemy. Największą grupę realizowanych aktualnie projektów innowacyjnych w ramach PO KL stanowią rozwiązania z obszaru zatrudnienia i integracji społecznej, a wśród nich instrumenty skierowane do osób bezrobotnych powyżej 45 roku życia. Pojawiają się tam ciekawe pomysły dotyczące aktywizacji tej grupy osób, na przykład poprzez zdobycie kwalifikacji w zawodach powszechnie uważanych za niszowe, związanych z ekologią czy rolnictwem. Zmianie ulega także podejście do szkolenia zawodowego osób bezrobotnych w ogóle, zwraca się bowiem większą uwagę na dopasowanie umiejętności do potrzeb konkretnych pracodawców. Z kolei w projektach związanych z godzeniem życia zawodowego i rodzinnego, które również stanowią znaczną grupę rozwiązań, poza młodymi matkami, na które zwracano dotychczas większą uwagę, pojawiły się rozwiązania uwzględniające obydwoje rodziców. Długo można mówić o wypracowywanych aktualnie narzędziach innowacyjnych mamy również ciekawe rozwiązania o charakterze systemowym, dotyczące promowania zlecania usług rynku pracy podmiotom prywatnym, które idą w parze z planowaną przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej reformą instytucji rynku pracy. Innowacje współfinansowane w ramach PO KL w pewnym sensie możemy nazwać innowacjami pozytywistycznymi, zmieniającymi krok po kroku otaczającą nas rzeczywistość. Potrzeba poszukiwania innowacji społecznych jest również istotna w kontekście podnoszonej przez Unię Europejską polityki spójności, zakładającej ścisłą współpracę pomiędzy polityką społeczną i gospodarczą. Jej kreowanie w sposób systemowy i trwały jest jednym z najważniejszych wyzwań dla rozwoju gospodarki i społeczeństwa oraz tworzenia podstaw równości szans regionów i środowisk lokalnych. Na czym polega specyfika projektów innowacyjnych realizowanych w ramach PO KL? Czym różnią się od standardowo realizowanych projektów? Zgodnie z Wytycznymi Ministra Rozwoju Regionalnego w zakresie wdrażania projektów innowacyjnych i współpracy ponadnarodowej w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, które regulują zasady realizacji innowacji w ramach PO KL, celem projektów innowacyjnych jest poszukiwanie nowych, lepszych lub efektywniejszych sposobów rozwiązywania problemów mieszczących się w obszarach wsparcia Europejskiego Funduszu Społecznego. Tym, co odróżnia projekty innowacyjne od projektów standardowych, jest właśnie to poszukiwanie nowych rozwiązań, w odróżnieniu od tak zwanych projektów standardowych, które wykorzystują sposoby już znane i sprawdzone. To poszukiwanie nowych, lepszych lub efektywniejszych, sposobów rozwiązywania problemów należy jednocze-

5 5 W wielostopniowy proces tworzenia innowacji społecznych zaangażowane są instytucje sektora rządowego, samorządowego i pozarządowego, a także niezależni eksperci. śnie rozpatrywać w kontekście specyfiki innowacji społecznych, o której wspominałam odpowiadając na wcześniejsze pytanie. Z technicznego punku widzenia, istotą projektów innowacyjnych jest tzw. produkt finalny, czyli wypracowane rozwiązanie innowacyjne. Może ono mieć formę modelu, narzędzia, instrumentu, metody postępowania czy nowego lub ulepszonego podejścia do rozwiązania zidentyfikowanego problemu. Produkt finalny to najważniejszy element projektu innowacyjnego, który dodatkowo musi zostać opisany w sposób umożliwiający innym jego praktyczne zastosowanie, na przykład jako poradnik, instrukcja stosowania, przewodnik czy program internetowy. Jako przedstawicielka instytucji zajmującej się zagadnieniami horyzontalnymi, związanymi z projektami innowacyjnymi, chciałabym podkreślić ich wartość wynikającą z przyjętego systemu realizacji. Rozwiązania innowacyjne powstające w ramach PO KL są wypracowywane przez osoby i instytucje, które na co dzień zajmują się problemami, na które te rozwiązania odpowiadają znając je z życia codziennego, wiedzą, co stanowi ich źródło, i dzięki temu potrafią właściwie dobrać sposób ich rozwiązania. Użyteczność wypracowywanych narzędzi jest następnie weryfikowana w praktyce poprzez testowanie przez osoby, których poszczególne problemy dotyczą. Dodatkowo, nowe narzędzia bardzo często powstają w ramach szerszej współpracy, w tym z instytucjami z innych państw, co zwiększa ich wartość, poprzez spojrzenie na problem z szerszej perspektywy oraz możliwość zastosowania u nas metod sprawdzonych już gdzie indziej. Niezwykle istotne jest także to, że wypracowane przez jedną instytucję narzędzia mogą być z powodzeniem zastosowane przez inne, które borykają się z podobnymi problemami. Same rozwiązania, o czym już wspominałam, mają konkretną, gotową do zastosowania w praktyce formę, a dostęp do nich jest bezpłatny. Wszystkie te elementy definiują specyfikę projektów innowacyjnych realizowanych w ramach PO KL oraz decydują o ich wartości dla kreowania lepszej rzeczywistości. Do kogo adresowane są projekty innowacyjne? W wielostopniowy proces tworzenia innowacji społecznych zaangażowane są liczne instytucje sektora rządowego, samorządowego i pozarządowego, a także niezależni eksperci oraz osoby testujące nowe pomysły. Przed przystąpieniem do realizacji projektów innowacyjnych istotne jest posiadanie innowacyjnego pomysłu oraz świadomość, że nie chodzi jedynie o złożenie wniosku, ale o opracowanie konkretnego rozwiązania, które będzie nie tylko innowacyjne, ale także będzie miało szansę przynieść określone, praktyczne efekty. Mówiąc o grupach docelowych projektów innowacyjnych, posługując się terminologią PO KL, mamy na myśli tak zwanych użytkowników, czyli te instytucje lub organizacje, które mogą zastosować wypracowane narzędzia w swojej działalności oraz tak zwanych odbiorców, czyli te grupy osób, których problemy powinny zostać rozwiązane dzięki wypracowanym rozwiązaniom. Realizatorami projektów innowacyjnych, to jest użytkownikami, mogą być wszystkie podmioty uprawnione do tego w ramach PO KL oraz potrafiące zaproponować nowatorskie rozwiązanie w jednym z czterech obszarów wsparcia, do których należą: zatrudnienie i integracja społeczna, edukacja i szkolnictwo wyższe, adaptacyjność, dobre rządzenie. Tymi podmiotami mogą być na przykład: instytucje rynku pracy oraz pomocy i integracji społecznej, małe i średnie przedsiębiorstwa, instytucje otoczenia biznesu, szkoły oraz uczelnie wyższe, organizacje pozarządowe, instytucje administracji publicznej (rządowej i samorządowej), placówki szkolno-wychowawcze czy poradnie psychologicznopedagogiczne. Odbiorcami wsparcia będą natomiast wszystkie te grupy osób, do których poszczególne rozwiązania innowacyjne będą skierowane, na przykład wychowankowie placówek opiekuńczo-wychowawczych, uczniowie, pracownicy przedsiębiorstw, osoby powyżej 50 roku życia. Ze względu na specyfikę projektów innowacyjnych, które są przedsięwzięciami długotrwałymi i trudnymi, warto pamiętać, że w procesie efektywnej realizacji tego typu przedsięwzięć dużą rolę odgrywa potencjał instytucji zgłaszającej projekt. Istotne znaczenie mają w szczególności możliwości badawcze, zdolność testowania wypracowanych rozwiązań oraz potencjał do wdrażania i upowszechniania rozwiązań typowych dla obszaru Europejskiego Funduszu Społecznego. Konkludując, należy stwierdzić, że projekty innowacyjne adresowane są do wszystkich tych, którzy dostrzegają potrzebę zmiany w danym obszarze życia społecznego oraz mają odpowiedni pomysł, potencjał i motywację to tego, aby wypracować rozwiązanie, które może przynieść faktyczne rozwiązanie identyfikowanego problemu. Jak Polska wypada na tle innych krajów europejskich w procesie wdrażania projektów innowacyjnych PO KL? Pod względem ilościowym z pewnością prezentujemy się bardzo dobrze na tle innych państw Unii Europejskiej aktualnie w ramach PO KL mamy realizowanych 400 projektów innowacyjnych oraz współpracy ponadnarodowej. Część z tych rozwiązań już teraz zmienia na lepsze naszą społeczną rzeczywistość. W Wielkiej Brytanii na przykład, skala realizowanych projektów jest znacznie mniejsza niż w Polsce. Należy jednak pamiętać, że systemy wdrażania projektów innowacyjnych w innych krajach, w tym w Wielkiej Brytanii czy Szwecji, z którymi blisko współpracujemy, są inne. Odmienne są także uwarunkowania wypracowywania i wdrażania innowacyjnych rozwiązań do praktyki czy polityki. Dlatego porównywanie z innymi krajami, bez przedstawienia szerszego kontekstu uwarunkowań systemowych czy społeczno-gospodarczych, nie byłoby właściwe. Wskazana jest natomiast wymiana doświadczeń i wiedzy na temat specyfiki podejścia w różnych krajach oraz mówienie o dobrych i złych praktykach. Polska ma wiele cennych doświadczeń związanych z wdrażaniem innowacyjności i ponadnarodowości, którymi dzielimy się z przedstawicielami z innych państw, w tym w obszarze planowania implementacji tego typu inicjatyw w przyszłości. Na poziomie systemowym ma to miejsce między innymi w ramach ponadnarodowej Sieci ds. współpracy ponadnarodowej, w której uczestniczy, wraz z Instytucją Zarządzającą PO KL, także przedstawiciel KIW. Polscy beneficjenci również dzielą się wypracowanymi dobrymi praktykami z przedstawicielami innych krajów, np. podczas konferencji czy seminariów międzynarodowych, takich jak Working Life coroczne wydarzenie organizowane przez Szwecję w formie targów wystawienniczych, na którym polscy beneficjenci stanowili w roku 2012 najliczniejszą grupę. Rozmawiał: Marek M. Magda

6 6 Innowacyjność a EFS FOT: WOJCIECH LEMBRYK dziennikarz, kulturoznawca, absolwent podyplomowych studiów gender studies na UJ autor artykułu: Łukasz Karkoszka Kierunek: Gospodarka oparta na wiedzy to dziś najlepsza droga do dynamicznego rozwoju. Regiony, które inwestują w nowe technologie, innowacje oraz sektor badań stosowanych i prac rozwojowych potrzebnych do wytwarzania innowacji, mają szansę na skok cywilizacyjny. Mogą też osiągnąć wymierne korzyści ekonomiczne i społeczne. Innowacje najczęściej kojarzone są ze sferą naukowo-technologiczną, tymczasem do zbudowania gospodarki opartej na wiedzy niezbędne jest również wprowadzanie nowatorskich rozwiązań o charakterze społecznym.

7 7 Działania związane z wprowadzaniem innowacji aktywnie wspiera Unia Europejska, wskazując w dokumencie EUROPA 2020 na trzy najważniejsze priorytety: wzrost inteligentny (ang. smart growth), czyli rozwój oparty na wiedzy i innowacjach, wzrost zrównoważony (ang. sustainable growth), czyli transformacja w kierunku gospodarki niskoemisyjnej, efektywnie korzystającej z zasobów i konkurencyjnej oraz wzrost sprzyjający włączeniu społecznemu (ang. inclusive growth), czyli wspieranie gospodarki charakteryzującej się wysokim poziomem zatrudnienia i zapewniającej spójność gospodarczą, społeczną i terytorialną. Wiedza i informacja W krajach wysoko rozwiniętych już dawno nastąpił przeskok z gospodarki opartej na surowcach i taniej sile roboczej, na system gospodarczy, w którym innowacyjność traktowana jest priorytetowo. Tam właśnie na styku kooperacji ośrodków badawczych i przedsiębiorców, powstają projekty badawczo-wdrożeniowe adaptowane następnie na masową skalę. Zjawisko to jest koherentne z obserwacjami poczynionymi przez amerykańskiego socjologa Daniela Bella, który zauważył, że w społeczeństwie postindustrialnym wiedza i informacja stały się źródłem strategii i przemian, czyli tym samym, co kapitał i praca w społeczeństwie przemysłowym. Polska, według rankingu Innovation Union Scoreboard, zaliczana jest do państw określanych mianem tzw. umiarkowanych innowatorów. Naszą mocną stroną jest kapitał intelektualny. Nieco słabiej wypadamy w miernikach konkurencyjności krajowych sieci badawczych. Aby zmienić tę sytuację, niezbędne jest podniesienie na poziomie krajowym jakości edukacji, działalności badawczej przede wszystkim w obszarze badań stosowanych i prac rozwojowych, wspieranie transferu innowacji i wiedzy, a także zwiększenie roli technologii informacyjno-komunikacyjnych i przedsiębiorczości. To już się dzieje, a działania jeszcze bardziej zostaną zintensyfikowane w najbliższych latach. Świadczą o tym zapisy zawarte w Strategii Innowacyjności i Efektywności Gospodarki Dynamiczna Polska 2020, przygotowanej przez Ministerstwo Gospodarki i wysokość środków, które nasz kraj otrzyma w nowym okresie programowania na wspieranie B+R+I (badań, rozwoju i innowacji). Mocną stroną Polski jest kapitał intelektualny. Nieco słabiej wypadamy w miernikach konkurencyjności krajowych sieci badawczych. Społeczne innowacje Obok innowacji wprowadzanych w sferę gospodarki, nie mniej ważne są innowacje społeczne. Pod tym pojęciem kryją się innowacyjne strategie, modele, metody oraz rozwiązania projektowe, które powstają w odpowiedzi na wyzwania społeczne. Kreatorami innowacji społecznych mogą być zarówno osoby indywidualne, grupy i społeczności, jak i organizacje pozarządowe, firmy czy instytucje publiczne. Gros działań innowacyjnych współfinansowanych jest ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki. To, co odróżnia projekt innowacyjny od standardowego, to poszukiwanie nowych rozwiązań, które wcześniej nie były stosowane. Wyróżnić możemy projekty innowacyjne testujące, mające na celu wypracowanie, upowszechnienie i włączenie nowych rozwiązań oraz projekty innowacyjne upowszechniające, których celem jest upowszechnienie i włączenie dobrych rozwiązań wypracowanych w ramach innych programów czy też projektów PO KL. Innowacja dotyczyć może uczestników projektów (nastawienie na wsparcie nowych, nietypowych grup niekorzystających wcześniej z pomocy), problemu (rozwiązanie kwestii, która do tej pory nie była w wystarczającym stopniu uwzględniona) czy proponowanych form wsparcia (wykorzystanie nowych instrumentów w rozwiązywaniu dotychczasowych problemów). W praktyce W naszym kraju znaleźć możemy przykłady udanych innowacyjnych działań społecznych. Jednym z bardziej spektakularnych przedsięwzięć jest projekt Indywidualne Ścieżki Zatrudnienia Elbląskiej Rady Konsultacyjnej Osób Niepełnosprawnych, który został laureatem prestiżowego konkursu RegioStars 2013, organizowanego przez Komisję Europejską. Jury doceniło innowacyjne podejście do aktywizacji zawodowej osób starszych i niepełnosprawnych. Wprowadzona innowacja polegała na połączeniu tradycyjnych i nowoczesnych form aktywizacji zawodowej. Nowatorskim działaniem w projekcie było włączenie opieki medycznej w mechanizm przystosowania i przygotowania do ponownego rozpoczęcia życia zawodowego 28 osób długotrwale bezrobotnych lub nieaktywnych zawodowo. Interdyscyplinarny zespół specjalistów: lekarz, psycholog i doradca zawodowy pracował z klientem, aby dokładnie ocenić jego potencjał zdrowotny, psychospołeczny i zawodowy. Był to punkt wyjścia do opracowania Planu Rozwoju Osobistego i indywidualnej ścieżki zawodowej. Efekt: 22 uczestników (w tym 16 osób niepełnosprawnych) znalazło zatrudnienie. Innym projektem wartym uwagi jest MOS-t w przyszłość. Wypracowanie nowych form aktywizacji zawodowej dla wychowanków Młodzieżowych Ośrodków Socjoterapii, który zajął drugie miejsce w konkursie Regaty rozwoju: liderzy innowacji i współpracy ponadnarodowej PO KL Przedsięwzięcie skierowane zostało do wychowanków Młodzieżowego Ośrodka Socjoterapii w Ustce. W ramach projektu wypracowana została innowacyjna metoda pracy z wychowankami, wdrażająca współpracę z pracodawcami. Dzięki temu podopieczni ośrodka mają w łatwiejszy niż dotychczas sposób zdobyć doświadczenie zawodowe. Także w Śląskiem znaleźć można przykłady udanych projektów innowacyjnych. Jednym z nich jest projekt Matryca Potrzeb Marketingowych w sektorze MMŚP Politechniki Śląskiej, o którym piszemy na dalszych stronach naszego biuletynu. Wdrażanie innowacji i rozwój gospodarki opartej na wiedzy to jedyna szansa na dynamiczny rozwój kraju. Nic dziwnego, że w nowej perspektywie finansowej UE szeroki strumień unijnych dotacji popłynie na działania, które będą wspierać sektor nauki i biznesu. W Śląskiem szczególny nacisk położony zostanie na wspieranie specjalizacji określonych w Regionalnej Strategii Innowacji na lata Będą to: medycyna, energetyka oraz technologie informacyjne i telekomunikacyjne. Łukasz Karkoszka

8 8 Innowacyjność a EFS Fot. Radosław Kaźmierczak wacje w obszarach zgodnych z Programem Rozwoju Technologii na lata zatem z obszarami kluczowymi dla rozwoju regionu. Część działań będzie również związana z animowaniem współpracy sektora mikro-, małych i średnich Jarosław Wesołowski Dyrektor Wydziału EFS Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego Popyt na innowacje W latach nastąpi koncentracja środków przeznaczonych na działania związane z wdrażaniem innowacyjności. Czy wiadomo już, jak w praktyce przebiegać będzie wdrażanie innowacji w Europejskim Funduszu Społecznym? W chwili obecnej toczą się prace nad RPO na lata Nowy program to wiele wyzwań, ale również ogromna odpowiedzialność. Opracowując program, staramy się sprostać wyzwaniom stawianym przez UE, jak również odpowiedzieć na potrzeby zdiagnozowane w regionie. Do tej pory w ramach EFS innowacje były wspierane w priorytecie VIII PO KL Regionalne Kadry Gospodarki, gdzie sektor nauki i biznesu mógł aplikować o środki na szkolenia, staże przedsiębiorców w jednostkach naukowych oraz naukowców w przedsiębiorstwach czy też stypendia dla doktorantów. RPO na lata w części finansowanej z EFS w dalszym ciągu będzie wspierało te sektory. Działania skierowane do sektora nauki w głównej mierze zorientowane zostaną na wzrost transferu wiedzy pomiędzy sektorem nauki, a sektorem biznesu oraz komercjalizację wyników tej współpracy. Mówimy tu przede wszystkim o wsparciu współpracy pomiędzy tymi sektorami, ale także o środkach na badania, doradztwo i szkolenia praktyczne pozwalające na kojarzenie partnerów w celu opracowania i wdrożenia innowacyjnych rozwiązań w przedsiębiorstwach. O sfinansowanie tego typu projektu będą mogli starać się zarówno przedstawiciele sektora przedsiębiorstw, jak i instytucje otoczenia biznesu oraz nauki. Biznes może oczekiwać również wsparcia w postaci kompleksowego doradztwa strategicznego, szkoleń specjalistycznych oraz instrumentów popytowych na inno- Spójność w podejściu do innowacji nastawiona jest na implementację założeń Regionalnej Strategii Innowacji Województwa Śląskiego na lata przedsiębiorstw, czego efektem ma być umożliwienie przedsiębiorcom wyjścia ze swoimi usługami i produktami poza region. W mojej ocenie istotne jest bardziej popytowe nastawienie do wsparcia współpracy, to jest pieniądz idzie za przedsiębiorcą poszukującym innowacji. Strategia 2020 stawia przed regionami wiele wyzwań. Jednym z nich jest wskazanie inteligentnych specjalizacji regionalnych. W jakich obszarach województwa śląskiego drzemie największy potencjał rozwojowy? Rzeczywiście, nowa perspektywa to wiele wyzwań związanych z reorientacją dotychczasowego podejścia do wdrażania innowacji oraz wyznaczeniem specjalizacji na poziomie regionalnym jako elementu koncentracji wsparcia na silnych stronach danego województwa, na tym, co najlepiej rozwija gospodarkę, a w konsekwencji przyczynia się do podniesienia jej konkurencyjności zarówno wewnątrz regionu, jak i wobec innych regionów kraju i Europy. Proces określenia specjalizacji w naszym regionie trwał od 2009 r., kiedy to podjęliśmy decyzję o aktualizacji Regionalnej Strategii Innowacji oraz o opracowaniu Programu Rozwoju Technologii [PRT] stanowiącego podstawę do wskazania specjalizacji województwa. PRT, zgodnie z koncepcją inteligentnych specjalizacji, wskazuje silne strony województwa w ośmiu obszarach technologicznych, do których należą: technologie medyczne, technologie dla energetyki i górnictwa, technologie dla ochrony środowiska, technologie informacyjne i telekomunikacyjne, produkcja i przetwarzanie materiałów, transport i infrastruktura transportowa, przemysł maszynowy, samochodowy, lotniczy i górniczy, nanotechnologie i nanomateriały. PRT umożliwia prowadzenie skutecznej polityki wsparcia dla protechnologicznego rozwoju województwa poprzez, między innymi, realizację cyklicznej oceny potencjału regionu w obszarach technologicznych. Na tej podstawie w pracach nad aktualizacją Regionalnej Strategii Innowacji na lata określono specjalizacje województwa: medycyna, energetyka oraz technologie informacyjne i telekomunikacyjne. Specjalizacje te nie są tylko i wyłącznie technologicznym ujęciem rozwoju województwa, istotnym aspektem wskazania inteligentnych specjalizacji jest ich wielowymiarowe podejście wykraczające poza branżowe ujęcie rozwoju, jednocześnie pozwalające na rozwój produktów, usług i najważniejsze potencjału wiedzy zarówno sektora biznesu, nauki, jak i publicznego. Tematyczne ujęcie specjalizacji pozwala również na wskazanie tego, co najważniejsze z perspektywy rozwoju gospodarki regionu, co ma horyzontalne dla niej znaczenie, ponadto jest ważnym aspektem usług publicznych. Biorąc pod uwagę wdrażanie inteligentnych specjalizacji regionu, jakie projekty będą mieć największe szanse

9 9 na dofinansowanie w ramach RPO? Należy zwrócić uwagę na komplementarność działań, jakie zostały wskazane w obu częściach RPO, a to oznacza, że w części RPO finansowanej z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego sektor przedsiębiorstw, nauki, instytucje otoczenia biznesu będą miały szansę na otrzymanie wsparcia niezbędnego dla wdrażania innowacji infrastruktury umożliwiającej wykreowanie i wdrożenie nowego produktu czy nowej usługi na rynek. Spójność w podejściu do innowacji nastawiona jest na implementację założeń Regionalnej Strategii Innowacji Województwa Śląskiego na lata , czyli zorientowanie wsparcia na komercjalizację wyników prac sfery nauki, na usługi innowacyjne IOB, w tym ich profesjonalizację, oraz rozwój infrastruktury przyczyniającej się do wzrostu innowacyjności przedsiębiorstw. Projekty, które z tej perspektywy są pożądane w regionie, dotyczyć powinny doskonalenia, poprawy jakości, wzmocnienia potencjału kreatywnego i innowacyjnego podmiotów sektora B+R+I (badań, rozwoju, innowacji) i przedsiębiorstw. W ramach działań współfinansowanych z EFRR będą mogły być także wsparte badania naukowe i technologiczne, jak również zakup i wdrożenie wyników prac B+R w przedsiębiorstwach czy nabycie usługi wsparcia w zakresie przejścia procedury ochrony patentowej. Prócz tego w RPO przewidujemy także wsparcie dla zwiększenia konkurencyjności mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP), czyli podniesienie atrakcyjności biznesu poprzez wzrost poziomu wdrażania rozwiązań innowacyjnych produktowych, ale także organizacyjnych. Ponadto dofinansowanie będą mogły otrzymać projekty dotyczące transformacji w kierunku gospodarki niskoemisyjnej we wszystkich sektorach, czy też zwiększenia wykorzystania technologii informacyjnokomunikacyjnych w MŚP tudzież e-usługi na rzecz poprawienia jakości życia mieszkańców regionu. Perspektywa , a w tym kontekście implementacja działań zgodnych z inteligentnymi specjalizacjami, to budowanie mostów między sferą badań i innowacji z jednej strony, a rozwojem gospodarczym z drugiej. Tym, co charakteryzuje planowanie nowej perspektywy, jest osiągnięcie wysokiej jakości efektów wdrażanych działań, które będą również procentowały po 2020 r. Rozmawiała Barbara Bujnowska-Sęda Fot. Archiwum prywatne Agnieszka Dawydzik Dyrektor Departamentu Koordynacji Polityki Strukturalnej w Ministerstwie Rozwoju Regionalnego Od pomysłu do przemysłu Pomimo szerokiego strumienia środków unijnych, które płyną na działania związane z rozwojem gospodarki opartej na wiedzy, Polska nadal pozostaje krajem o relatywnie niskim stopniu innowacyjności. Dlaczego w naszym kraju odnotowujemy tak niewielki wzrost poziomu innowacyjności? To złożony problem. Od lat, co najmniej od okresu przygotowań do obecnej perspektywy, próbujemy zdiagnozować problem niskiego stopnia innowacyjności. Czynników wpływających na ten stan jest wiele. Pierwszy i chyba najgorszy w skutkach jest niski poziom świadomości innowacyjnej. Trzeba dołożyć starań, abyśmy chcieli być innowatorami i umieli z innowacji korzystać. Potrzebna jest zatem solidna edukacja, ale nie tylko przedsiębiorców. Powinniśmy o korzyściach z innowacji mówić także dzieciom, młodzieży czy studentom. Dobrze wykształcony i przygotowany do konkurencji na rynku globalnym kapitał ludzki jest bezcenny, jeśli mówimy o wpływie na innowacyjność gospodarki. Szczególną wagę w nowej perspektywie finansowej będziemy przykładali także do zwiększenia wykorzystania wyników badań w gospodarce, ochronie zdrowia, edukacji i kulturze. Przyczyną niskiej liczby projektów B+R realizowanych na zlecenie przedsiębiorstw jest słabość powiązań nauki z gospodarką. Powstająca w ośrodkach akademickich, naukowych i badawczych wiedza w większym niż dotychczas stopniu powinna być przekształcana w sukces rynkowy. Dalsza poprawa jakości prowadzonych prac B+R będzie też czynnikiem zachęcającym prywatne podmioty do inwestycji w tej sferze. Oczekiwania z tym związane są znaczne, gdyż dotychczasowe zaangażowanie prywatnych podmiotów w finansowanie badań znacznie odbiega od wskaźników typowych dla UE. Problemem jest też słaba, na tle innych krajów europejskich, aktywność wynalazcza oraz niski odsetek przedsiębiorstw aktywnych innowacyjnie. Pozytywne efekty przynieść powinno zwiększenie sprawności i efektywności działania istniejących instytucji otoczenia biznesu. Ich oferta po 2014 roku będzie wspierać uwalnianie i wykorzystanie kreatywnego potencjału przedsiębiorstw. Zdaniem ekspertów, skuteczne zarządzanie innowacyjnością trzeba budować w sieci zasobów, działania i podmiotów. Szczególnie istotna wydaje się współpraca na styku nauki, biznesu i samorządów. W jakich obszarach ta współpraca powinna być zintensyfikowana w najbliższych latach? W tym trójkącie często niedoceniana jest rola samorządów lokalnych. Tymczasem mają one do odegrania niezmiernie istotną rolę. Rozważne i umiejętne ukierunkowanie inwestycji mających duże znaczenie dla rozwoju gospodarczego regionu jest silnym instrumentem umożliwiającym wykorzystanie potencjałów środowiska naukowego i przedsiębiorców. W polskich warunkach, w których trzeba to otwarcie przyznać gotowość do współpracy nie jest naszą mocną stroną, samorządy mają do odegrania również istotną rolę w zbliżeniu tych środowisk.

10 10 Innowacyjność a EFS Dobrą ku temu okazją jest koordynowany przez regionalne władze proces określania inteligentnych specjalizacji, w który zaangażowani muszą być wszyscy partnerzy. Oczywiście ich aktywny udział niezbędny jest również na etapie wdrażania i monitorowania strategii. Rolą samorządów jest zatem zachęcanie wszystkich partnerów do zjednoczenia się wokół wspólnej wizji. Ich aktywność nie powinna zastępować bezpośredniej więzi między nauką a biznesem, ale pomagać w budowaniu kreatywnego kapitału społecznego w obrębie danej społeczności. W ramach Umowy Partnerstwa do nowej perspektywy finansowej UE w obszarze innowacyjności i przedsiębiorczości polski rząd zakłada znaczny wzrost nakładów na sektor B+R. Jakie działania zostaną podjęte, aby zrealizować ten cel? Rząd zakłada również wzrost nakładów na B+R ponoszonych przez przedsiębiorstwa. Jak przekonać polskich przedsiębiorców do rozwoju kreatywnej działalności? Środki europejskie nie są oczywiście jedynym źródłem finansowania. Znaczne nakłady na ten cel pochodzą z budżetu państwa i w kolejnych latach będą systematycznie zwiększane. Dowodzi tego prowadzona i skutecznie wdrażana przez Ministerstwo Nauki reforma szkolnictwa wyższego. Kluczową sprawą i największym wyzwaniem, przed jakim stoi Polska w tej dziedzinie, jest jednak wzrost prywatnych nakładów na B+R. Dotychczas są one na niewielkim i zdecydowanie niewystarczającym poziomie. Na szczęście widzimy już pierwsze symptomy zmian. Wśród polskich przedsiębiorców coraz powszechniejsza staje się świadomość, że współcześnie zdobycie i utrzymanie przewagi konkurencyjnej oparte musi być na innowacyjności. Zachodzący równocześnie proces wzmocnienia potencjału i efektywności krajowego sektora B+R pozwala na optymizm. Zaproponowany podział ról i środków na programy regionalne i krajowe wskazuje, że oferta EFS będzie kompleksowa. W mniejszym niż dotychczas zakresie, tylko w sytuacjach, kiedy konieczna jest kontynuacja kolejnego etapu inwestycji infrastrukturalnych, będziemy oferować wsparcie na zakup infrastruktury B+R. Zdecydowany nacisk położymy na badania, prace rozwojowe, powstawanie nowych technologii, ich transfer i komercjalizację do nowych lub już istniejących firm. Wśród najbardziej popularnych zadań programu krajowego będzie wsparcie innowacyjnych rozwiązań od pomysłu do przemysłu. Jeśli zaś chodzi o domenę programów regionalnych, to będą się specjalizować w adaptacji i wdrażaniu technologii, także tych gotowych, czekających na wykorzystanie w działalności małych i średnich przedsiębiorstw. Do tego wsparcie ochrony patentowej, internacjonalizacja czy system finansowania zewnętrznego. Katalog instrumentów wsparcia jest budowany w oparciu o bardzo ważną i trudną zasadę: środki pochodzące z UE będą realizować zadania komplementarne do instrumentów oferowanych przez budżet krajowy. Mamy nadzieję, że będzie to kompleksowy pakiet oferta dająca możliwość znalezienia finansowego wsparcia dla każdego etapu działalności innowacyjnej. Liczymy na kreatywność przedsiębiorców i podejście smart, jeśli chodzi o znalezienie swojego miejsca w tej układance finansowej. Dodatkowo, aby zapewnić ciągłość wsparcia każdego etapu absorpcji innowacji pomiędzy poziomem krajowym i regionalnym, wspólnie wypracowane zostaną mechanizmy koordynacji kierunków wsparcia. Szczególną wagę w nowej perspektywie finansowej będziemy przykładali także do zwiększenia wykorzystania wyników badań m.in. w gospodarce i ochronie zdrowia W perspektywie przewiduje się też wsparcie miast w obszarze innowacyjności i przedsiębiorczości. Dlaczego? W miastach znajduje się najwięcej przedsiębiorstw, dlatego też ze wsparcia w ramach Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój skorzystają przede wszystkim te usytuowane w ośrodkach miejskich. Dodatkowo z inicjatywy MRR w przyszłej perspektywie w sposób szczególny wspierane będą miasta wojewódzkie oraz gminy powiązane z nimi funkcjonalnie, tworzące tzw. obszary funkcjonalne miasta wojewódzkiego. Dla tych obszarów przygotowany został specjalny instrument Zintegrowane Inwestycje Terytorialne (ZIT). W ramach powyższego instrumentu będzie możliwe nie tylko budowanie sprawnego, zintegrowanego systemu transportu czy kompleksowa rewitalizacja. Liczymy, że wśród partnerskich projektów w ZIT-ach znajdą się też te, które dotyczą wzrostu innowacyjności przedsiębiorstw, wdrożenia dostępnych wyników prac B+R/technologii oraz profesjonalizacji i rozwoju usług oferowanych przez instytucje otoczenia biznesu. Rozmawiał: Marek M. Magda FOT: WOJCIECH LEMBRYK

11 Dobre praktyki 11 Marketingowa skuteczność Dotychczasowe działania prowadzone dla MŚP w zakresie innowacyjności miały charakter przypadkowy i często jednorazowy (wynajęcie zewnętrznej firmy konsultingowej, przeprowadzenie audytów marketingowych). Brakowało kompleksowego narzędzia umożliwiającego firmom samodzielne przeprowadzanie diagnozy potrzeb w zakresie marketingu innowacyjnych dóbr i usług. Stąd pomysł na realizację projektu Z matrycą do innowacyjnej przedsiębiorczości, który byłby odpowiedzią na potrzeby przedsiębiorców w zakresie tworzenia wyspecjalizowanych funkcji marketingowych wyjaśnia dr Piotr Weryński, koordynator projektu z Katedry Stosowanych Nauk Społecznych Wydziału Organizacji i Zarządzania Politechniki Śląskiej. Dziś od przedsiębiorstw oczekuje się innowacyjnych produktów, przy których tworzeniu wykorzystuje się innowacyjne technologie. Jednak wytworzenie produktu to nie wszystko, należy go także wypromować i sprzedać, czemu służy e-komunikacja wraz z otoczeniem i odpowiednie działania marketingowe, z którymi wiele firm z sektora MŚP ma nadal problem dodaje. Obszary wsparcia Eksperci, diagnozując potrzeby śląskich firm, zwrócili szczególną uwagę na dwa obszary, w których powinny być wdrażane nowe rozwiązania. Są to: innowacja marketingowa i marketing innowacji. Pod tym pierwszym pojęciem kryją się niestandardowe rozwiązania do tej pory niewykorzystywane w działalności firm (np. zmiana designu produktu czy sposobu komunikacji firmy z klientem). Z kolei marketing innowacji to nic innego, jak analiza marketingowych narzędzi zarządzania innowacją oraz zakres ich wykorzystania w celu wprowadzenia na rynek nowych produktów lub usług. Matryca pozwala badać problematykę tych Matryca służy autodiagnozie mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw. Ponadstuosobowy zespół Politechniki Śląskiej przez dwa lata pracował nad innowacyjnym narzędziem marketingowym dla mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw. Efektem podjętych działań jest Matryca Potrzeb Marketingowych, która pozwala oszacować pozycję firmy w wymiarze innowacyjności. Jest to jedyne tego typu narzędzie dla sektora MŚP na skalę europejską! Matryca innowacji dwóch pojęć w sześciu wymiarach: kompetencji, postrzegania otoczenia, orientacji na klienta, świadomości kreowania marki, procesów i strategii, tendencji do działań proinnowacyjnych. Dzięki temu przedsiębiorca dowie się, jakie ma braki i jakie należy podjąć działania, aby zintensyfikować sprzedaż i kontakty z klientami. Matryca służy autodiagnozie mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw. W krótkim czasie badanie trwa około 30 minut ma dostarczyć istotnych informacji na temat funkcjonowania firmy pod względem kryterium innowacyjności. Narzędzie składa się z 21 pytań. Każde z nich ma określone opcje odpowiedzi i przekształcania ich w wynik liczbowy i interpretację jakościową wyjaśnia koordynator projektu. Dzięki temu po udzieleniu odpowiedzi na wszystkie pytania będzie możliwe sformułowanie interpretacji ogólnej przedsiębiorstwa oraz szczegółowej jakościowej, polegającej na określeniu mocnych stron firmy i najważniejszych potrzeb marketingowych pod względem ich gotowości do podejmowania działań rozwojowych, innowacyjnych dodaje. Skuteczne narzędzie Diagnozowane przedsiębiorstwo po zakończeniu badania może zostać zakwalifikowane jako: lider innowacji (firmę cechuje wówczas wysoki zasób wiedzy na temat innowacyjności), potencjalny innowator (pracownicy przedsiębiorstwa posiadają przeciętną wiedzę i umiejętności nt. realizacji działań innowacyjnych) lub antyinnowator (firma przejawia spore potrzeby w zakresie wiedzy, świadomości i możliwości realizacji innowacji). Nasz projekt miał charakter innowacyjny, testujący. W trakcie opracowywania matrycy odbywały się spotkania z doktorantami i studentami ostatnich lat studiów Politechniki Śląskiej, a także przedstawicielami MMŚP oraz trenerami firm szkoleniowych. Przeprowadzano z nimi zogniskowane wywiady grupowe (fokusy) i warsztaty. Mieli też okazję testować matrycę. Po zebraniu wszystkich wyników ilościowych i jakościowych odbyło się seminarium eksperckie, którego efektem jest finalna konstrukcja narzędzia mówi dr Piotr Weryński. Matryca w wersji elektronicznej dostępna jest na: Dostęp do niej jest bezpłatny. W biurze projektu (Politechnika Śląska, Katedra Nauk Społecznych, Zabrze, ul. Roosvelta pok. 310A) powstał także Punkt Doradztwa Biznesowego, w którym przedsiębiorcy mogą uzyskać informacje i pomoc w zakresie: wykorzystania Matrycy potrzeb marketingowych, zdiagnozowania potrzeb marketingowych firmy pod względem docelowej grupy odbiorców czy konstrukcji planu marketingowego przedsiębiorstwa. Punkt będzie czynny do kwietnia 2014 r. Łukasz Karkoszka Źródło: Matryca Potrzeb Marketingowych w sektorze MMŚP. Diagnoza problemu i konstrukcja narzędzia pod red. Piotra Weryńskiego, Warszawa 2012 Projekt Z matrycą do innowacyjnej przedsiębiorczości realizowany jest w ramach PO KL, Działanie 8.3. Projekty innowacyjne. Całkowita wartość projektu wynosi ,92 zł.

12 12 Dobre praktyki Centrum Asystentury Społecznej Pan Adam ma 32 lata i jest tetraplegikiem. Na skutek uszkodzenia rdzenia kręgowego w odcinku szyjnym ma sparaliżowane kończyny. Od wypadku minęło 16 lat, z czego 12 spędził w Domu Pomocy Społecznej. Jego pobyt w DPS kosztuje około 3500 zł miesięcznie. Adam nie chce być dla nikogo ciężarem, chętnie zacząłby samodzielne życie, ale bez wsparcia drugiego człowieka nie da rady. Zbyt wielkie ryzyko. Potrzebny mu asystent. Żeby poczuć się osobą wolną, musiałby dostać od asystenta 10 godzin wsparcia tygodniowo. Tylko 10 godzin, żeby pracować i uprawiać sport (trenuje piłkę na wózku). Projekt Centrum Asystentury Społecznej (CAS) model wsparcia zadań OPS/PCPR w aktywizacji społecznej i zawodowej ON realizowany jest w ramach PO KL, Działanie Aktywizacja zawodowa i społeczna osób zagrożonych wykluczeniem społecznym. Całkowita wartość projektu wynosi ,95 zł.

13 13 Takich osób jak pan Adam jest więcej. Wielu niepełnosprawnych zgłasza od dawna zapotrzebowanie na usługi asystenckie. Tak zrodziła się nasza idea mówi Barbara Górka, kierowniczka projektu Centrum Asystentury Społecznej. W 2008 roku realizowaliśmy dla Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Bielsku-Białej usługi asystenckie w ramach projektu systemowego. Z ewaluacji wynikało, że potrzeby są ogromne, lecz usługi nie są usystematyzowane w ramach jednej instytucji. Tymczasem niepełnosprawni od lat powtarzają: Chciałbym wyjść z domu, mam różne pomysły, nie mogę ich realizować, bo potrzebuję drugiej osoby. Albo: Mam kwalifikacje, mógłbym pracować, lecz nie mogę się dostać z domu do zakładu. Chciałbym mieć kogoś, kto mnie będzie woził. Takie banalne sytuacje powodują, że ludzie nie pracują, nie chodzą do kina i teatru, nie jeżdżą do galerii handlowych i na mecze. Barbara Górka: Centrum Asystentury Społecznej jest rozwiązaniem, które umożliwi kumulowanie środków i dobieranie asystentów dla takich osób, jak pan Adam. Spełni on swoje marzenia o zwykłym, normalnym życiu. Zdobędzie dostęp do godzin profesjonalnego wsparcia miesięcznie. Wsparcia świadczonego przez asystenta, czyli przez kogoś, kto będzie towarzyszył mu w pokonywaniu życiowych trudności i realizacji indywidualnych celów. CAS to pierwszy projekt innowacyjny w 14-letniej historii Bielskiego Stowarzyszenia Artystycznego Teatr Grodzki. Stowarzyszenie od dawna działa na rzecz osób niepełnosprawnych, prowadzi dwa Zakłady Aktywności Zawodowej i Warsztat Terapii Zajęciowej, ma za sobą kilkadziesiąt zadań i projektów, lecz ten najnowszy jest wyjątkowy. Nie ma w tym przesady. Kiedy się zakończy, organizacje pozarządowe i samorządy pomagające niepełnosprawnym otrzymają gotowe, sprawdzone narzędzie wsparcia. Doprecyzowany zostanie standard usług realizowanych przez odpowiednio przygotowanych asystentów osób niepełnosprawnych. Dla tych ostatnich będzie to szansa wyjścia z czterech ścian, zaprezentowania swoich możliwości społecznych i zawodowych. Mówi Magdalena Wojtczak, prezes stowarzyszenia Teatr Grodzki: Mam nadzieję, że dzięki nam asystenci osób niepełnosprawnych staną się silną grupą zawodową. Asystent nie powinien być kojarzony z pielęgniarzem czy pracownikiem socjalnym, który zajmuje się podstawowymi potrzebami: umyciem, posprzątaniem, zrobieniem zakupów, podaniem jedzenia. Wykwalifikowany asystent to osoba, która z niepełnosprawnym wyjdzie do kina, restauracji, na spotkanie z przyjaciółmi, która będzie partnerem w dobrze rozumianym znaczeniu tego słowa, organizatorem czasu. Nie można tego upraszczać i sprowadzać do wyprowadzenia do toalety, choć i taka pomoc musi być świadczona. Asystentem powinna być osoba, która pomoże niepełnosprawnemu w zaspokajaniu jego potrzeb w pracy i czasie wolnym. Rzecz jest prosta: co zrobić, żeby rozproszone dotąd usługi asystenckie dla niepełnosprawnych były realizowane skutecznie, profesjonalnie, lepiej niż do tej pory? Od zdefiniowania roli asystenta był już tylko krok do stworzenia idei CAS. To będzie odrębny podmiot realizujący kompleksowo usługi asystenckie dla osób niepełnosprawnych w gminie lub powiecie. Nasz projekt już trwa. Jesteśmy po ośmiu miesiącach badań i analiz. Z końcem maja przygotowaliśmy raport z badań, a 3 lipca obroniliśmy strategię wdrażania modelu CAS informuje Barbara Górka. W sierpniu ruszył drugi etap, najdłuższy. Teraz pomysł będzie testowany i konsultowany przez ponad rok. Działania praktyczne potrwają do grudnia 2014, a projekt zakończy się w czerwcu dziennikarz, publicysta autor artykułu: Stanisław Bubin 2015 roku. Wtedy nastąpi okres upowszechniania efektów. Założenia CAS konsultowane były z Wojewódzką Radą ds. Osób Niepełnosprawnych, z wieloma organizacjami pozarządowymi, uzyskały także rekomendacje poselskie, m.in. posła Marka Plury. Projektowi towarzyszy dobra atmosfera, więc nie można wykluczyć, że jego rozwiązania zostaną uwzględnione w projektach legislacyjnych. Tak ogromnemu zadaniu Teatr Grodzki nie dałby rady w pojedynkę, zwłaszcza że to projekt testujący. Niezbędni byli doświadczeni partnerzy. I znaleźli się. Są to: Fundacja Imago z Wrocławia (ogromny kapitał w myśleniu strategicznym), przedsiębiorstwo Limes Piotra Bartkowiaka z Leszna (bogate doświadczenia związane z zatrudnianiem niepełnosprawnych) i Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej z Bielska-Białej. Mówi Piotr Kuźniak, prezes fundacji Imago: Zespół fundacji współtworzył od początku kluczowe założenia projektu CAS. Zdecydowaliśmy o współrealizacji działań ze względu na ich nowatorski charakter, możliwość podjęcia nowego wyzwania, a także wyjątkową szansę uczenia się od lepszych. Życzyłbym sobie, by po zakończeniu projektu usługi asystenckie stały się częścią systemu wsparcia osób z niepełnosprawnościami, ponieważ zapotrzebowanie na wsparcie kompetentnych asystentów jest bardzo duże. Zespół fundacji kształtuje razem z partnerstwem projektowym główne założenia: fundament działania CAS. Choć odpowiadamy przede wszystkim za ewaluację i konsultacje zewnętrzne, to angażujemy się również w popularyzację usług asystenckich w innych województwach i tworzenie platformy współpracy na rzecz upowszechniania asystentury. W sierpniu rozpoczął się nabór 40 osób niepełnosprawnych z województwa śląskiego, kobiet i mężczyzn, głównie z dysfunkcją narządu ruchu, wzroku, mowy i słuchu, z zaburzeniami psychicznymi. Im bardziej różnorodna będzie grupa, tym lepiej, bo pozwoli to zebrać pełny materiał porównawczy. Natomiast we wrześniu ruszy rekrutacja 20 asystentów. Wielostopniowa, żeby na listę trafili jak najlepsi kandydaci. Wiele osób deklaruje, że chce pracować z niepełnosprawnymi, a kiedy dojdzie do konfrontacji, okazuje się, że kandydat przecenił swoje siły. Chcemy zdobyć asystentów, którzy świadomie wejdą w relacje z osobami niepełnosprawnymi dodaje Barbara Górka. Asystenci wezmą udział w szkoleniach, treningach interpersonalnych i specjalistycznych. Proces szkoleniowy zakończy się w październiku, a same usługi i rzeczywista praca CAS rozpoczną się w listopadzie. Usługi asystenckie będą realizowane co najmniej 14 miesięcy. W tym czasie lider i partnerzy projektu chcą wypracować nie tylko standardy obsługi, ale też znaleźć źródła finansowania CAS. Nie chcą korzystać wyłącznie ze środków publicznych, lecz również ze wsparcia przedsiębiorców, uczelni, osób indywidualnych. Na przełomie 2014/2015 zaprezentują gminom i organizacjom pozarządowym różne możliwości finansowania. Dobre praktyki już są. Teatr Grodzki jest organizacją, która niejeden mur już przebiła i teraz też robi coś dobrego. Nie jest kwestią przypadku, że system CAS tworzony jest akurat w Bielsku-Białej.

Podstawy procesu programowania perspektywy finansowej 2014-2020. Konsultacje społeczne Gliwice, 24 maja 2013 r.

Podstawy procesu programowania perspektywy finansowej 2014-2020. Konsultacje społeczne Gliwice, 24 maja 2013 r. Podstawy procesu programowania perspektywy finansowej 2014-2020 Konsultacje społeczne Gliwice, 24 maja 2013 r. Uwarunkowania programowe Unia Europejska Strategia Europa 2020 Pakiet legislacyjny dla Polityki

Bardziej szczegółowo

Wsparcie przedsiębiorców w latach 2014-2020 możliwości pozyskania dofinansowania w nowej perspektywie unijnej

Wsparcie przedsiębiorców w latach 2014-2020 możliwości pozyskania dofinansowania w nowej perspektywie unijnej Wsparcie przedsiębiorców w latach 2014-2020 możliwości pozyskania dofinansowania w nowej perspektywie unijnej Iwona Wendel Podsekretarz Stanu Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju Warszawa, 22 maja 2014

Bardziej szczegółowo

Sieć Regionalnych Obserwatoriów Specjalistycznych. Radlin, 14 marca 2014 r.

Sieć Regionalnych Obserwatoriów Specjalistycznych. Radlin, 14 marca 2014 r. Sieć Regionalnych Obserwatoriów Specjalistycznych Radlin, 14 marca 2014 r. Sieć Regionalnych Obserwatoriów Specjalistycznych Cele Obserwatoriów Specjalistycznych 1. Wsparcie i usprawnienie zarządzania

Bardziej szczegółowo

Innowacje społeczne w obszarze Edukacja i szkolnictwo wyższe PO KL Krajowa Instytucja Wspomagająca Łódź, 9 września 2013

Innowacje społeczne w obszarze Edukacja i szkolnictwo wyższe PO KL Krajowa Instytucja Wspomagająca Łódź, 9 września 2013 Innowacje społeczne w obszarze Edukacja i szkolnictwo wyższe PO KL Krajowa Instytucja Wspomagająca Łódź, 9 września 2013 Spotkanie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu

Bardziej szczegółowo

I oś priorytetowa Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Zachodniopomorskiego 2014-2020. Szczecinek, 24 września 2015r.

I oś priorytetowa Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Zachodniopomorskiego 2014-2020. Szczecinek, 24 września 2015r. I oś priorytetowa Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Zachodniopomorskiego 2014-2020 Szczecinek, 24 września 2015r. GOSPODARKA- INNOWACJE- NOWOCZESNE TECHNOLOGIE Celem głównym OP 1 jest podniesienie

Bardziej szczegółowo

Zawód: asystent społeczny. Lekcje o EFS. Rodzic w pracy. Diament edukacji. Innowacyjność. Dobre Praktyki Promocja przedsiębiorczości.

Zawód: asystent społeczny. Lekcje o EFS. Rodzic w pracy. Diament edukacji. Innowacyjność. Dobre Praktyki Promocja przedsiębiorczości. www.efs.slaskie.pl wrzesień 2013 2 0 0 7 2 0 1 3 W W O J E W Ó D Z T W I E Ś L Ą S K I M Biuletyn informacyjny Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki egzemplarz bezpłatny Lekcje o EFS Zawód: asystent społeczny

Bardziej szczegółowo

Innowacyjne rozwiązania w obszarze współpracy nauki i biznesu współfinansowane z EFS Krajowa Instytucja Wspomagająca Warszawa, 25 września 2013

Innowacyjne rozwiązania w obszarze współpracy nauki i biznesu współfinansowane z EFS Krajowa Instytucja Wspomagająca Warszawa, 25 września 2013 Innowacyjne rozwiązania w obszarze współpracy nauki i biznesu współfinansowane z EFS Krajowa Instytucja Wspomagająca Warszawa, 25 września 2013 Spotkanie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w

Bardziej szczegółowo

TURYSTYKI DO 2020 ROKU. Warszawa, 17 września 2015 r.

TURYSTYKI DO 2020 ROKU. Warszawa, 17 września 2015 r. PROGRAM ROZWOJU TURYSTYKI DO 2020 ROKU Warszawa, 17 września 2015 r. Strategia Europa 2020 Program Rozwoju Turystyki do 2020 roku, a dokumenty strategiczne Polski Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju

Bardziej szczegółowo

Programowanie perspektywy finansowej w Wielkopolsce. Oś Priorytetowa I- Innowacyjna i konkurencyjna gospodarka

Programowanie perspektywy finansowej w Wielkopolsce. Oś Priorytetowa I- Innowacyjna i konkurencyjna gospodarka 1 Programowanie perspektywy finansowej 2014-2020 w Wielkopolsce Oś Priorytetowa I- Innowacyjna i konkurencyjna gospodarka 2 Alokacja środków na WRPO 2014+ WRPO 2014+ 2 450,2 mln euro (EFRR 1 760,9 mln

Bardziej szczegółowo

WSPARCIE WIELKOPOLSKIEJ PRZEDSIĘBIORCZOŚCI W RAMACH WRPO 2014+ 1 Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego w Poznaniu

WSPARCIE WIELKOPOLSKIEJ PRZEDSIĘBIORCZOŚCI W RAMACH WRPO 2014+ 1 Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego w Poznaniu WSPARCIE WIELKOPOLSKIEJ PRZEDSIĘBIORCZOŚCI W RAMACH WRPO 2014+ 1 Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego w Poznaniu Cel główny WRPO 2014+ POPRAWA KONKURENCYJNOŚCI I SPÓJNOŚCI WOJEWÓDZTWA Alokacja

Bardziej szczegółowo

Innowacyjne rozwiązania w obszarze współpracy nauki i biznesu współfinansowane z EFS Krajowa Instytucja Wspomagająca Warszawa, 10 maja 2013

Innowacyjne rozwiązania w obszarze współpracy nauki i biznesu współfinansowane z EFS Krajowa Instytucja Wspomagająca Warszawa, 10 maja 2013 Innowacyjne rozwiązania w obszarze współpracy nauki i biznesu współfinansowane z EFS Krajowa Instytucja Wspomagająca Warszawa, 10 maja 2013 Spotkanie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach

Bardziej szczegółowo

Anna Ober Aleksandra Szcześniak 09.05.2014

Anna Ober Aleksandra Szcześniak 09.05.2014 Anna Ober Aleksandra Szcześniak 09.05.2014 http://www.funduszeeuropejskie.gov.pl/2014_2020/strony/ glowna.aspx 2 I Wsparcie prowadzenia prac B+R przez przedsiębiorstwa oraz konsorcja naukowoprzemysłowe

Bardziej szczegółowo

Szkolnictwo Wyższe i Nauka

Szkolnictwo Wyższe i Nauka Szkolnictwo Wyższe i Nauka Priorytet IV Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013 Paulina Gąsiorkiewicz-Płonka 20.11.2008 r. Projekt współfinansowany z Europejskiego Funduszu Społecznego Ministerstwo

Bardziej szczegółowo

INFORMACJE O PROJEKTACH, O KTÓRYCH MOWA W ART. 2 UST

INFORMACJE O PROJEKTACH, O KTÓRYCH MOWA W ART. 2 UST INFORMACJE O PROJEKTACH, O KTÓRYCH MOWA W ART. 2 UST. 1 PKT 26A USTAWY, W RAMACH KTÓRYCH MOŻNA UZYSKAĆ POMOC W ZAKRESIE PORADNICTWA ZAWODOWEGO I INFORMACJI ZAWODOWEJ ORAZ POMOCY W AKTYWNYM POSZUKIWANIU

Bardziej szczegółowo

Finansowanie przedsiębiorstw ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w perspektywie finansowej

Finansowanie przedsiębiorstw ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w perspektywie finansowej Finansowanie przedsiębiorstw ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w perspektywie finansowej 2014-2020 Regionalny Program Operacyjny Program regionalny to jeden z programów, który umożliwi

Bardziej szczegółowo

Rewitalizacja. Komplementarny proces. Kompleksowa zmiana

Rewitalizacja. Komplementarny proces. Kompleksowa zmiana Rewitalizacja. Komplementarny proces. Kompleksowa zmiana Rewitalizacja to wyprowadzanie ze stanu kryzysowego obszarów zdegradowanych poprzez działania całościowe, obejmujące różne sfery życia. Sama definicja

Bardziej szczegółowo

WIELKOPOLSKI REGIONALNY PROGRAM OPERACYJNY NA LATA Oś Priorytetowa I Innowacyjna i konkurencyjna gospodarka

WIELKOPOLSKI REGIONALNY PROGRAM OPERACYJNY NA LATA Oś Priorytetowa I Innowacyjna i konkurencyjna gospodarka WIELKOPOLSKI REGIONALNY PROGRAM OPERACYJNY NA LATA 2014-2020 Oś Priorytetowa I Innowacyjna i konkurencyjna gospodarka Alokacja środków na WRPO 2014+ WRPO 2014+ 2 450,2 mln euro (EFRR 1 760,9 mln euro;

Bardziej szczegółowo

TYTUŁ PREZENTACJI. III wersja projektu Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego r. Katowice

TYTUŁ PREZENTACJI. III wersja projektu Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego r. Katowice TYTUŁ PREZENTACJI III wersja projektu Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego 2014-2020 12.12.2013 r. Katowice Harmonogram prac opracowanie 3 wersji RPO WSL Wrzesieo/ październik 2013r.

Bardziej szczegółowo

Regionalny Ośrodek Rozwoju Innowacyjności i Społeczeństwa Informacyjnego

Regionalny Ośrodek Rozwoju Innowacyjności i Społeczeństwa Informacyjnego URZĄD MARSZAŁKOWSKI KUJAWSKO-POMORSKIEGO WOJEWÓDZTWA Regionalny Ośrodek Rozwoju Innowacyjności i Społeczeństwa Informacyjnego DEPARTAMENT PLANOWANIA STRATEGICZNEGO I GOSPODARCZEGO Regionalny Ośrodka Rozwoju

Bardziej szczegółowo

Wsparcie dla przedsiębiorców w nowej perspektywie finansowej 2014-2020

Wsparcie dla przedsiębiorców w nowej perspektywie finansowej 2014-2020 Wsparcie dla przedsiębiorców w nowej perspektywie finansowej 2014-2020 Marcin Łata Departament Konkurencyjności i Innowacyjności Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju Katowice, 15 kwietnia 2015 r. Alokacja

Bardziej szczegółowo

Możliwości rozwoju placówki. Fundusze kilka słów wstępu. EFRR a EFS

Możliwości rozwoju placówki. Fundusze kilka słów wstępu. EFRR a EFS Możliwości rozwoju placówki z wykorzystaniem funduszy UE II KRAJOWA KONFERENCJA DYREKTORÓW SZKÓŁ KSZTAŁCENIA ZAWODOWEGO Miętne, 18 kwietnia 2009 r. Fundusze kilka słów wstępu Dzięki funduszom strukturalnym

Bardziej szczegółowo

Środki strukturalne na lata

Środki strukturalne na lata Środki strukturalne na lata 2007-2013 Prof. Tadeusz Więckowski Prorektor ds. Badań Naukowych i Współpracy z Gospodarką Plan wystąpienia: Część I Charakterystyka ogólna Część II Finansowanie infrastruktury

Bardziej szczegółowo

Projekt Europejski Wymiar Łodzi Wsparcie przedsiębiorców z Łodzi środkami Unii Europejskiej

Projekt Europejski Wymiar Łodzi Wsparcie przedsiębiorców z Łodzi środkami Unii Europejskiej Projekt Europejski Wymiar Łodzi Wsparcie przedsiębiorców z Łodzi środkami Unii Europejskiej Towarzystwo Inicjatyw Europejskich ul. Próchnika 1 lok. 303 90-408 Maj 2013 Operator Programu Wolontariatu Długoterminowego

Bardziej szczegółowo

Wsparcie dla przedsiębiorców w ramach Programu Operacyjnego Inteligentny

Wsparcie dla przedsiębiorców w ramach Programu Operacyjnego Inteligentny Wsparcie dla przedsiębiorców w ramach Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój, 2014-2020 Marcin Łata Departament Konkurencyjności i Innowacyjności Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju Katowice, 16 maja

Bardziej szczegółowo

Regionalny Program Operacyjny Województwa Mazowieckiego. Założenia perspektywy finansowej 2014-2020. www.pgie.pl

Regionalny Program Operacyjny Województwa Mazowieckiego. Założenia perspektywy finansowej 2014-2020. www.pgie.pl Regionalny Program Operacyjny Województwa Mazowieckiego Założenia perspektywy finansowej 2014-2020 www.pgie.pl Perspektywa 2014-2020 W latach 2014-2020 Polska otrzyma z budżetu UE ok. 119,5 mld euro. Na

Bardziej szczegółowo

Fundusze Europejskie na rzecz rozwoju przedsiębiorczości i innowacji

Fundusze Europejskie na rzecz rozwoju przedsiębiorczości i innowacji Fundusze Europejskie na rzecz rozwoju przedsiębiorczości i innowacji Webinarium nr 4-8 grudnia 2016 Projekt Fundusze Europejskie na jedynce prasy lokalnej i regionalnej jest realizowany w ramach konkursu

Bardziej szczegółowo

Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka

Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka Cel główny: Rozwój polskiej gospodarki w oparciu o innowacyjne przedsiębiorstwa Cele szczegółowe: zwiększenie innowacyjności przedsiębiorstw, wzrost konkurencyjności

Bardziej szczegółowo

Jednostka Koordynująca Wdrażanie RIS. Śląska Rada Innowacji - Komisja Ekspertów ds. Programu Wykonawczego Ustalenia strategiczne

Jednostka Koordynująca Wdrażanie RIS. Śląska Rada Innowacji - Komisja Ekspertów ds. Programu Wykonawczego Ustalenia strategiczne Jednostka Koordynująca Wdrażanie RIS Śląska Rada Innowacji - Komisja Ekspertów ds. Programu Wykonawczego 2009-2010 Ustalenia strategiczne Programu Wykonawczego 2009-2010 dla Regionalnej Strategii Innowacji

Bardziej szczegółowo

Program Operacyjny Kapitał Ludzki Perspektywą Rozwoju Województwa Lubelskiego

Program Operacyjny Kapitał Ludzki Perspektywą Rozwoju Województwa Lubelskiego URZĄD MARSZAŁKOWSKI WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO W LUBLINIE Departament Europejskiego Funduszu Społecznego Program Operacyjny Kapitał Ludzki Perspektywą Rozwoju Województwa Lubelskiego Małgorzata Baran - Sanocka

Bardziej szczegółowo

Przedsiębiorcza Łomża otwarci na Biznes

Przedsiębiorcza Łomża otwarci na Biznes PROGRAM ROZWOJU MIASTA ŁOMŻA DO ROKU 2020 PLUS CEL HORYZONTALNY I: KULTURA, EDUKACJA I SPORT JAKO BAZA ROZWOJU SPOŁECZNO GOSPODARCZEGO CEL HORYZONTALNY II: INFRASTRUKTURA JAKO BAZA ROZWOJU SPOŁECZNO -

Bardziej szczegółowo

Rola regionalnej polityki społecznej

Rola regionalnej polityki społecznej Konferencja, 20-21 listopada 2014 roku, Ustroń, hotel Wilga Rola regionalnej polityki społecznej w integracji społecznej mieszkańców województwa śląskiego Konferencja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej

Bardziej szczegółowo

Regionalny Program Strategiczny w zakresie aktywności zawodowej i społecznej. Wejherowo, 9 październik 2013 r.

Regionalny Program Strategiczny w zakresie aktywności zawodowej i społecznej. Wejherowo, 9 październik 2013 r. Regionalny Program Strategiczny w zakresie aktywności zawodowej i społecznej Wejherowo, 9 październik 2013 r. Strategia 6 RPS RPO 2014-2020 Strategia Rozwoju Województwa Pomorskiego 2020 (wrzesień 2012)

Bardziej szczegółowo

Wsparcie edukacji zawodowej w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Lubelskiego na lata 2014 2020

Wsparcie edukacji zawodowej w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Lubelskiego na lata 2014 2020 Wsparcie edukacji zawodowej w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Lubelskiego na lata 2014 2020 Agnieszka Pidek-Klepacz Urząd Marszałkowski Województwa Lubelskiego w Lublinie Lublin,

Bardziej szczegółowo

Program Operacyjny Inteligentny Rozwój 2014-2020

Program Operacyjny Inteligentny Rozwój 2014-2020 Program Operacyjny Inteligentny Rozwój 2014-2020 Daniel Szczechowski Departament Konkurencyjności i Innowacyjności Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju Opole, 13 listopada 2014 r. Potencjał innowacyjny

Bardziej szczegółowo

Cel Działania: Podniesienie i dostosowanie kwalifikacji i umiejętności osób pracujących do potrzeb regionalnej gospodarki.

Cel Działania: Podniesienie i dostosowanie kwalifikacji i umiejętności osób pracujących do potrzeb regionalnej gospodarki. Priorytet VIII Regionalne kadry gospodarki Działanie 8.1 Rozwój pracowników i przedsiębiorstw w regionie Cel Działania: Podniesienie i dostosowanie kwalifikacji i umiejętności osób pracujących do potrzeb

Bardziej szczegółowo

Stymulowanie innowacyjności i konkurencyjności przedsiębiorstw poprzez klastry propozycja działań

Stymulowanie innowacyjności i konkurencyjności przedsiębiorstw poprzez klastry propozycja działań 2013 Joanna Podgórska Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości Stymulowanie innowacyjności i konkurencyjności przedsiębiorstw poprzez klastry propozycja działań 2014-2020 II Forum Innowacji Transportowych

Bardziej szczegółowo

Wsparcie dla MŚP w ramach Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój, 2014-2020. 23 stycznia 2014 r.

Wsparcie dla MŚP w ramach Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój, 2014-2020. 23 stycznia 2014 r. Wsparcie dla MŚP w ramach Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój, 2014-2020 23 stycznia 2014 r. Założenia PO IR Najważniejsze założenia Programu: realizacja projektów B+R w konsorcjach biznesu i nauki,

Bardziej szczegółowo

Środki na projekty B+R i transfer technologii w RPO WM

Środki na projekty B+R i transfer technologii w RPO WM Środki na projekty B+R i transfer technologii w RPO WM 2014-2020 Mazowiecka Jednostka Wdrażania Programów Unijnych Warszawa, 11 grudnia 2013 br. 1 Mazowiecka Jednostka Wdrażania Programów Unijnych MIR:

Bardziej szczegółowo

Warsztaty dla początkujących czyli o co chodzi w Funduszach Europejskich?

Warsztaty dla początkujących czyli o co chodzi w Funduszach Europejskich? Warsztaty dla początkujących czyli o co chodzi w Funduszach Europejskich? Program Operacyjny Inteligentny Rozwój Irena Romańczuk Departament Programów Regionalnych Główny Punkt Informacyjny Funduszy Europejskich

Bardziej szczegółowo

INNOWACYJNE NARZĘDZIA do ZASTOSOWANIA w obszarze ZATRUDNIENIE I INTEGRACJA SPOŁECZNA

INNOWACYJNE NARZĘDZIA do ZASTOSOWANIA w obszarze ZATRUDNIENIE I INTEGRACJA SPOŁECZNA INNOWACYJNE NARZĘDZIA do ZASTOSOWANIA w obszarze ZATRUDNIENIE I INTEGRACJA SPOŁECZNA Szanowni Państwo, W ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki wypracowywane są, współfinansowane ze środków Unii Europejskiej,

Bardziej szczegółowo

Niniejsza prezentacja jest materiałem merytorycznym powstałym w ramach projektu Fundusze Europejskie dla Organizacji Pozarządowych w Polsce

Niniejsza prezentacja jest materiałem merytorycznym powstałym w ramach projektu Fundusze Europejskie dla Organizacji Pozarządowych w Polsce Niniejsza prezentacja jest materiałem merytorycznym powstałym w ramach projektu Fundusze Europejskie dla Organizacji Pozarządowych w Polsce Beneficjent: Towarzystwo Amicus Celem projektu jest też upowszechnienie

Bardziej szczegółowo

Załącznik nr 2 do Programu Rozwoju Innowacji Województwa Lubuskiego

Załącznik nr 2 do Programu Rozwoju Innowacji Województwa Lubuskiego Załącznik nr 2 do Programu Rozwoju Innowacji Województwa Lubuskiego Szczegółowe nakłady na realizację Programu Rozwoju Innowacji Województwa Lubuskiego. Dokument przedstawia w formie tabelarycznej szacunkową

Bardziej szczegółowo

Dotacje dla wiedzy i technologii

Dotacje dla wiedzy i technologii Dotacje dla wiedzy i technologii Ewelina Hutmańska, Wiceprezes Zarządu Capital-ECI sp. z o.o. Polskie firmy wciąż są wtórnymi innowatorami Ponad 34,5 mld zł wydały na innowacje firmy, zatrudniające powyżej

Bardziej szczegółowo

dla badań i rozwoju: Osie Priorytetowe PO IG Osie Priorytetowe PO IG

dla badań i rozwoju: Osie Priorytetowe PO IG Osie Priorytetowe PO IG Osie Priorytetowe PO IG Osie Priorytetowe PO IG dla badań i rozwoju: Oś Priorytetowa 1. - Badania i rozwój nowoczesnych technologii Oś Priorytetowa 2. Infrastruktura sfery B+R Oś Priorytetowa 3. Kapitał

Bardziej szczegółowo

Rozwój konkurencyjności polskiej gospodarki poprzez cyfryzację Program Operacyjny Inteligentny Rozwój 2014-2020.

Rozwój konkurencyjności polskiej gospodarki poprzez cyfryzację Program Operacyjny Inteligentny Rozwój 2014-2020. Program Operacyjny Inteligentny Rozwój 2014-2020. Raport Społeczeństwo informacyjne w liczbach 2012 http://www.mac.gov.pl/raporty-i-dane/ 2 3% populacji firm w Polsce 1540 firm dużych Potencjał sektora

Bardziej szczegółowo

OŚ PRIORYTETOWA 8 RPO WO INTEGRACJA SPOŁECZNA KRYTERIA MERYTORYCZNE SZCZEGÓŁOWE

OŚ PRIORYTETOWA 8 RPO WO INTEGRACJA SPOŁECZNA KRYTERIA MERYTORYCZNE SZCZEGÓŁOWE OŚ PRIORYTETOWA 8 RPO WO 2014-2020 INTEGRACJA SPOŁECZNA KRYTERIA MERYTORYCZNE SZCZEGÓŁOWE Załącznik do Uchwały Nr 30/2015 KM RPO WO 2014-2020 z dnia 23 października 2015 r. Oś priorytetowa Działanie Tryb

Bardziej szczegółowo

Dofinansowanie na rozwój działalności i wdrożenie innowacji

Dofinansowanie na rozwój działalności i wdrożenie innowacji RPO Lubuskie 2020 Oś Priorytetowa 1 Gospodarka i innowacje PI 3 c Zwiększone zastosowanie innowacji w przedsiębiorstwach sektora MŚP W ramach PI mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa mogą uzyskać wsparcie

Bardziej szczegółowo

Warsztaty dla początkujących czyli o co chodzi w Funduszach Europejskich?

Warsztaty dla początkujących czyli o co chodzi w Funduszach Europejskich? Warsztaty dla początkujących czyli o co chodzi w Funduszach Europejskich? Irena Romańczuk Departament Programów Regionalnych Główny Punkt Informacyjny Funduszy Europejskich Urząd Marszałkowski Województwa

Bardziej szczegółowo

ZARZĄDZANIE ZMIANĄ GOSPODARCZĄ. Autor: Agnieszka Wojciechowska

ZARZĄDZANIE ZMIANĄ GOSPODARCZĄ. Autor: Agnieszka Wojciechowska ZARZĄDZANIE ZMIANĄ GOSPODARCZĄ Autor: Agnieszka Wojciechowska Istota zarządzania zmianą gospodarczą Czemu i komu służy Strategia Zarządzania Zmianą Gospodarczą na poziomie lokalnym? Istota zarządzania

Bardziej szczegółowo

Założenia Regionalnego Programu Operacyjnego na lata w kontekście wsparcia szkolnictwa wyższego oraz infrastruktury B+R

Założenia Regionalnego Programu Operacyjnego na lata w kontekście wsparcia szkolnictwa wyższego oraz infrastruktury B+R Założenia Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2014-2020 w kontekście wsparcia szkolnictwa wyższego oraz infrastruktury B+R Gorzów Wielkopolski, 4 marca 2013 r. Plan prezentacji Strategia Rozwoju

Bardziej szczegółowo

Priorytet VIII. Regionalne kadry gospodarki

Priorytet VIII. Regionalne kadry gospodarki Priorytet VIII Regionalne kadry gospodarki 1 Alokacja środków na województwo mazowieckie na lata 2007-2013 w ramach Priorytetu VIII PO KL (w euro)* Ogółem: 202 889 967,07 * Zgodnie ze Szczegółowym Opisem

Bardziej szczegółowo

Opis III Osi Priorytetowej Programu: Szkolnictwo wyższe dla gospodarki i rozwoju

Opis III Osi Priorytetowej Programu: Szkolnictwo wyższe dla gospodarki i rozwoju Program Operacyjny Wiedza Edukacja Rozwój zastępuje Program Operacyjny Kapitał Ludzki 2007-2013. Celem programu jest dofinansowanie działań w zakresie edukacji, szkolnictwa wyższego, włączenia społecznego,

Bardziej szczegółowo

TYTUŁ PREZENTACJI SZCZEGÓŁOWY OPIS OSI PRIORYTETOWYCH W ZAKRESIE EFS REGIONALNEGO PROGRAMU OPERACYJNEGO WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO NA LATA

TYTUŁ PREZENTACJI SZCZEGÓŁOWY OPIS OSI PRIORYTETOWYCH W ZAKRESIE EFS REGIONALNEGO PROGRAMU OPERACYJNEGO WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO NA LATA TYTUŁ PREZENTACJI SZCZEGÓŁOWY OPIS OSI PRIORYTETOWYCH W ZAKRESIE EFS REGIONALNEGO PROGRAMU OPERACYJNEGO WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO NA LATA 2014-2020 24.06.2014 r. Katowice Koncentracja tematyczna - EFS 8.5

Bardziej szczegółowo

Osiągnięcia Projektu systemowego Zarządzanie, wdrażanie i monitorowanie Regionalnej Strategii Innowacji Województwa Śląskiego

Osiągnięcia Projektu systemowego Zarządzanie, wdrażanie i monitorowanie Regionalnej Strategii Innowacji Województwa Śląskiego Osiągnięcia Projektu systemowego Zarządzanie, wdrażanie i monitorowanie Regionalnej Strategii Innowacji Województwa Śląskiego Katowice, 25 kwietnia 2012r. Projekt - charakterystyka Wdrażanie Regionalnej

Bardziej szczegółowo

Cel bezpośredni

Cel bezpośredni 2012-05-31 1 Model współpracy ośrodka pomocy społecznej, powiatowego urzędu pracy i organizacji pozarządowej w celu realizacji usługi integracji społeczno-zawodowej 2012-05-31 2 Cel bezpośredni Stworzenie

Bardziej szczegółowo

Plan Działania na rok 2010

Plan Działania na rok 2010 Konferencja Regionalna Plan Działania na rok 2010 Priorytet VII Promocja integracji społecznej Priorytet VII Promocja integracji społecznej Działanie 7.2 PRZECIWDZIAŁANIE WYKLUCZENIU I WZMOCNIENIE SEKTORA

Bardziej szczegółowo

Tekst Zadanie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Tekst Zadanie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego WPŁYW PRZEDSIĘBIORCZOŚCI AKADEMICKIEJ NA ROZWÓJ INNOWACYJNOŚCI DOLNEGO ŚLĄSKA - EWALUACJA MID TERM I EX POST PROJEKTU PRZEDSIĘBIORCZY DOKTORANT INWESTYCJA W INNOWACYJNY ROZWÓJ REGIONU dr Marcin Haberla

Bardziej szczegółowo

EUROPEJSKI FUNDUSZ SPOŁECZNY. Program Operacyjny Kapitał Ludzki

EUROPEJSKI FUNDUSZ SPOŁECZNY. Program Operacyjny Kapitał Ludzki EUROPEJSKI FUNDUSZ SPOŁECZNY Program Operacyjny Kapitał Ludzki Wprowadzenie do EFS Europejski Fundusz Społeczny (EFS): jest instrumentem Unii Europejskiej, powołanym do życia w 1957 roku mającym na celu

Bardziej szczegółowo

Polityki horyzontalne Program Operacyjny

Polityki horyzontalne Program Operacyjny Konferencja Regionalna Polityki horyzontalne Program Operacyjny Kapitał Ludzki Ogólne kryteria horyzontalne Kryteria horyzontalne dotyczą:: zgodności wniosku z właściwymi politykami i zasadami wspólnotowymi

Bardziej szczegółowo

Finansowanie MŚP w ramach funduszy strukturalnych

Finansowanie MŚP w ramach funduszy strukturalnych Finansowanie MŚP w ramach funduszy strukturalnych Marceli Niezgoda Podsekretarz Stanu Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju Lublin, 22 czerwca 2015 r. Wyzwanie na najbliższe lata zwiększenie poziomu zatrudnienia

Bardziej szczegółowo

POWIATOWY PROGRAM DZIAŁAŃ NA RZECZ OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH Z ZAKRESU REHABILITACJI SPOŁECZNEJ, ZAWODOWEJ I ZATRUDNIANIA ORAZ

POWIATOWY PROGRAM DZIAŁAŃ NA RZECZ OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH Z ZAKRESU REHABILITACJI SPOŁECZNEJ, ZAWODOWEJ I ZATRUDNIANIA ORAZ Załącznik do Uchwały Nr XXV/149/2008 Rady Powiatu Średzkiego z dnia 30 grudnia 2008 roku POWIATOWY PROGRAM DZIAŁAŃ NA RZECZ OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH Z ZAKRESU REHABILITACJI SPOŁECZNEJ, ZAWODOWEJ I ZATRUDNIANIA

Bardziej szczegółowo

Konferencja pt. Transformacja Gospodarcza Subregionu Konińskiego kierunek wodór. 12 grudnia 2018r.

Konferencja pt. Transformacja Gospodarcza Subregionu Konińskiego kierunek wodór. 12 grudnia 2018r. Konferencja pt. Transformacja Gospodarcza Subregionu Konińskiego kierunek wodór 12 grudnia 2018r. O AGENCJI Działamy na rynku ponad 25 lat Jesteśmy spółką Marszałka Województwa Wielkopolskiego utworzoną

Bardziej szczegółowo

Leszno. Europejski Funduszu Społeczny w Wielkopolsce zaproszenie do współpracy

Leszno. Europejski Funduszu Społeczny w Wielkopolsce zaproszenie do współpracy www.leszno.roefs.pl Leszno Europejski Funduszu Społeczny w Wielkopolsce zaproszenie do współpracy Już od 2004 roku wielkopolskie organizacje i instytucje mogą korzystać ze środków Europejskiego Funduszu

Bardziej szczegółowo

Narodowe Centrum Badań i Rozwoju

Narodowe Centrum Badań i Rozwoju Narodowe Centrum Badań i Rozwoju Program Badań Stosowanych Projekty Badawcze Rozwojowe Projekty Celowe Inicjatywa Technologiczna Innotech Program Badań Stosowanych PBS Program Badań Stosowanych Narodowego

Bardziej szczegółowo

Wydatkowanie czy rozwój

Wydatkowanie czy rozwój Wydatkowanie czy rozwój priorytety Polityki Spójności 2014-2020 i nowego RPO Województwa Łódzkiego Agnieszka Dawydzik Dyrektor Departamentu Koordynacji Strategii i Polityk Rozwoju Łódź, 27 maja 2015 r.

Bardziej szczegółowo

Regionalna Strategia Innowacyjności Województwa Warmińsko-Mazurskiego do roku 2020

Regionalna Strategia Innowacyjności Województwa Warmińsko-Mazurskiego do roku 2020 Regionalna Strategia Innowacyjności Województwa Warmińsko-Mazurskiego do roku 2020 Gabriela Zenkner-Kłujszo Departament Polityki Regionalnej Urząd Marszałkowski Województwa Warmińsko Mazurskiego RIS Warmia

Bardziej szczegółowo

Wsparcie małej i średniej przedsiębiorczości w ramach WRPO założenia programowe

Wsparcie małej i średniej przedsiębiorczości w ramach WRPO założenia programowe Wsparcie małej i średniej przedsiębiorczości w ramach WRPO 2014+ - założenia programowe Wielkopolskiego Departament Wdrażania Programu Regionalnego Wsparcie przedsiębiorczości w ramach WRPO 2007-2013 Podział

Bardziej szczegółowo

Inteligentne specjalizacje województwa mazowieckiego proces przedsiębiorczego odkrywania i koncentracja na priorytetowych kierunkach badań

Inteligentne specjalizacje województwa mazowieckiego proces przedsiębiorczego odkrywania i koncentracja na priorytetowych kierunkach badań Inteligentne specjalizacje województwa mazowieckiego proces przedsiębiorczego odkrywania i koncentracja na priorytetowych kierunkach badań Małgorzata Rudnicka Kierownik Wydziału Innowacyjności i Rozwoju

Bardziej szczegółowo

Program Operacyjny Kapitał Ludzki

Program Operacyjny Kapitał Ludzki 4 marca 2009 Priorytet IV Szkolnictwo wyższe i nauka Program Operacyjny Kapitał Ludzki Paulina Gąsiorkiewicz-Płonka Zastępca Dyrektora Departament Wdrożeń i Innowacji Priorytet IV Szkolnictwo wyższe i

Bardziej szczegółowo

Klastry wyzwania i możliwości

Klastry wyzwania i możliwości Klastry wyzwania i możliwości Stanisław Szultka Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową 29 września 2015 Klastry wyzwania nowej perspektywy 1. Klastry -> inteligentne specjalizacje 2. Organizacje klastrowe

Bardziej szczegółowo

Zaproszenie Usługa realizowana w ramach Projektu Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości Zarządzanie kompetencjami w MSP

Zaproszenie Usługa realizowana w ramach Projektu Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości Zarządzanie kompetencjami w MSP Zaproszenie Usługa realizowana w ramach Projektu Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości Zarządzanie kompetencjami w MSP Szanowni Państwo, Mam przyjemność zaprosić Państwa firmę do udziału w Usłudze

Bardziej szczegółowo

Projekty Innowacyjne PO KL na Podkarpaciu. Czerwiec 2012

Projekty Innowacyjne PO KL na Podkarpaciu. Czerwiec 2012 Projekty Innowacyjne PO KL na Podkarpaciu Czerwiec 2012 Projekt innowacyjny jego celem jest poszukiwanie nowych, lepszych, efektywniejszych sposobów rozwiązywania problemów mieszczących się w obszarach

Bardziej szczegółowo

Nowe wytyczne dla beneficjentów środków unijnych 2014-2020

Nowe wytyczne dla beneficjentów środków unijnych 2014-2020 BIBLIOTEKA ZAMÓWIEŃ PUBLICZNYCH Agnieszka Pogorzelska ekspert ds. funduszy europejskich w Centralnym Punkcie Informacyjnym Nowe wytyczne dla beneficjentów środków unijnych 2014-2020 Strona 2 Spis treści

Bardziej szczegółowo

Założenia Regionalnego Programu Operacyjnego - LUBUSKIE 2020 - EFS

Założenia Regionalnego Programu Operacyjnego - LUBUSKIE 2020 - EFS Założenia Regionalnego Programu Operacyjnego - LUBUSKIE 2020 - EFS Regionalny Program Operacyjny - Lubuskie 2020 cel główny Długofalowy, inteligentny i zrównoważony rozwój oraz wzrost jakości życia mieszkańców

Bardziej szczegółowo

Projekty systemowe realizowane w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki wsparcie działalności naukowej

Projekty systemowe realizowane w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki wsparcie działalności naukowej URZĄD MARSZAŁKOWSKI WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO W LUBLINIE Departament Europejskiego Funduszu Społecznego Projekty systemowe realizowane w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki wsparcie działalności

Bardziej szczegółowo

CEL STRATEGICZNY I. ROZWÓJ PRZEDSIĘBIORCZOŚCI I STABILNEGO RYNKU PRACY. Program Operacyjny Wiedza Edukacja Rozwój na lata 2014-2020:

CEL STRATEGICZNY I. ROZWÓJ PRZEDSIĘBIORCZOŚCI I STABILNEGO RYNKU PRACY. Program Operacyjny Wiedza Edukacja Rozwój na lata 2014-2020: NAZWA CELU FINANSOWANIE Cel I.1. Wspieranie aktywności i przedsiębiorczości mieszkańców CEL STRATEGICZNY I. ROZWÓJ PRZEDSIĘBIORCZOŚCI I STABILNEGO RYNKU PRACY Oś I. Osoby młode na rynku pracy: 1. Poprawa

Bardziej szczegółowo

Aktywne formy kreowania współpracy

Aktywne formy kreowania współpracy Projekt nr... Kształtowanie sieci współpracy na rzecz bezpieczeństwa energetycznego Dolnego Śląska ze szczególnym uwzględnieniem aspektów ekonomiczno społecznych Aktywne formy kreowania współpracy Dr inż.

Bardziej szczegółowo

TRAILS Mobilne Laboratoria Innowacyjności i usług wzmacniania potencjału innowacyjności w regionie transgranicznym.

TRAILS Mobilne Laboratoria Innowacyjności i usług wzmacniania potencjału innowacyjności w regionie transgranicznym. TRAILS Mobilne Laboratoria Innowacyjności i usług wzmacniania potencjału innowacyjności w regionie transgranicznym. Partnerzy projektu: - Technische Universität Dresden - Urząd Marszałkowski Województwa

Bardziej szczegółowo

Wsparcie dla MŚP w ramach Programu Operacyjnego Polska Wschodnia 2014-2020

Wsparcie dla MŚP w ramach Programu Operacyjnego Polska Wschodnia 2014-2020 Wsparcie dla MŚP w ramach Programu Operacyjnego Polska Wschodnia 2014-2020 INFORMACJE OGÓLNE Dodatkowe wsparcie dla Polski Wschodniej województw: lubelskiego, podlaskiego, podkarpackiego, świętokrzyskiego

Bardziej szczegółowo

Czym jest SIR? Cele szczegółowe SIR:

Czym jest SIR? Cele szczegółowe SIR: Czym jest SIR? Sieć na rzecz innowacji w rolnictwie i na obszarach wiejskich funkcjonuje w ramach Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich (podsieć KSOW) i ma charakter otwarty. Uczestnikami Sieci mogą być wszystkie

Bardziej szczegółowo

Informacje o projekcie przedstawiamy Państwu w niniejszym dokumencie. Na Państwa pytania odpowie nasz zespół.

Informacje o projekcie przedstawiamy Państwu w niniejszym dokumencie. Na Państwa pytania odpowie nasz zespół. Szanowni Państwo, Fundacja Instytut Rozwoju Społecznego jest instytucją otoczenia biznesu. Działamy na rzecz wspierania rozwoju społecznego. Obserwujemy zjawiska w tej sferze reagując na ich wydźwięk.

Bardziej szczegółowo

Środki UE na innowacyjność Program Operacyjny Inteligentny Rozwój 2014-2020

Środki UE na innowacyjność Program Operacyjny Inteligentny Rozwój 2014-2020 Środki UE na innowacyjność Program Operacyjny Inteligentny Rozwój 2014-2020 Marcin Łata Departament Konkurencyjności i Innowacyjności Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju Warszawa, 16 grudnia 2014 r.

Bardziej szczegółowo

Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój-

Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój- Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój- www.power.gov.pl 1.Oś priorytetowa I Osoby młode na rynku pracy Zwiększenie możliwości zatrudnienia osób młodych do 29 roku życia bez pracy, w tym w szczególności

Bardziej szczegółowo

Wsparcie Ośrodków Pomocy Społecznej w ramach Działania 11.1 RPO WL

Wsparcie Ośrodków Pomocy Społecznej w ramach Działania 11.1 RPO WL Wojewódzki Urząd Pracy w Lublinie Instytucja Pośrednicząca w ramach RPO WL 2014-2020 Wsparcie Ośrodków Pomocy Społecznej w ramach Działania 11.1 RPO WL Oś Priorytetowa 11 Włączenie społeczne Regionalnego

Bardziej szczegółowo

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Badanie ewaluacyjne dot. oceny systemu realizacji projektu systemowego pt. Zwiększenie poziomu wiedzy na temat funkcjonowania sektora pozarządowego i dialogu obywatelskiego oraz doskonalenie umiejętności

Bardziej szczegółowo

Inteligentne Mazowsze w ramach RPO WM 2014 2020

Inteligentne Mazowsze w ramach RPO WM 2014 2020 Inteligentne Mazowsze w ramach RPO WM 2014 2020 Wydział Innowacyjności i Rozwoju Departament Rozwoju Regionalnego i Funduszy Europejskich Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego w Warszawie 1 Siedlce,

Bardziej szczegółowo

Instrumenty wsparcia przedsiębiorstw w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego

Instrumenty wsparcia przedsiębiorstw w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Urząd d Marszałkowski Województwa Świętokrzyskiego Instrumenty wsparcia przedsiębiorstw w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007 - Ostrowiec Świętokrzyski,

Bardziej szczegółowo

XV Małopolskie Forum Organizacji Pozarządowych Ekonomia społeczna perspektywy rozwoju podmiotów ekonomii społecznej w Małopolsce

XV Małopolskie Forum Organizacji Pozarządowych Ekonomia społeczna perspektywy rozwoju podmiotów ekonomii społecznej w Małopolsce Ekonomia społeczna perspektywy rozwoju podmiotów ekonomii społecznej w Małopolsce 1 UMIEJSCOWIENIE WIELOLETNIEGO PLANU W KONTEKŚCIE DOKUMENTÓW WYŻSZEGO RZĘDU Strategia Rozwoju Kraju 2020, Strategia Rozwoju

Bardziej szczegółowo

Kliknij, żeby dodać tytuł

Kliknij, żeby dodać tytuł Departament Funduszy Strukturalnych Kliknij, żeby dodać tytuł Edukacja w perspektywie finansowej 2014-2020 Plan prezentacji 1. Środki przewidziane na edukację w latach 2014-2020 w ramach EFS 2. Edukacja

Bardziej szczegółowo

ZAŁOŻENIA POLITYKI PAŃSTWA W OBSZARZE NAUKI DO 2020 ROKU

ZAŁOŻENIA POLITYKI PAŃSTWA W OBSZARZE NAUKI DO 2020 ROKU ZAŁOŻENIA POLITYKI PAŃSTWA W OBSZARZE NAUKI DO 2020 ROKU maj-czerwiec, 2013 ul. Hoża 20 \ ul. Wspólna 1/3 \ 00-529 Warszawa \ tel. +48 (22) 529 27 18 \ fax +48 (22) 628 09 22 ZAŁOŻENIA POLITYKI PAŃSTWA

Bardziej szczegółowo

PRIORYTETY I DZIAŁANIA EFS PROPOZYCJA

PRIORYTETY I DZIAŁANIA EFS PROPOZYCJA Tablica Działania EFS w ramach SOP Działanie (obszar interwencji) 1.1. Rozwój i modernizacja instrumentów i instytucji rynku 1.2. Wspieranie młodzieży poszukującej zarządzająca (Managing authority) EFS

Bardziej szczegółowo

Załącznik nr 2 do Programu Rozwoju Innowacji Województwa Lubuskiego (Załącznik do uzupełnienia)

Załącznik nr 2 do Programu Rozwoju Innowacji Województwa Lubuskiego (Załącznik do uzupełnienia) Załącznik nr 2 do Programu Rozwoju Innowacji Województwa Lubuskiego (Załącznik do uzupełnienia) Szczegółowe nakłady na realizację Programu Rozwoju Innowacji województwa lubuskiego. Dokument przedstawia

Bardziej szczegółowo

Możliwości dofinansowania w nowej perspektywie 2014-2020 na projekty badawczo-rozwojowe oraz innowacje

Możliwości dofinansowania w nowej perspektywie 2014-2020 na projekty badawczo-rozwojowe oraz innowacje Katowice, 02.09.2015r Możliwości dofinansowania w nowej perspektywie 2014-2020 na projekty badawczo-rozwojowe oraz innowacje RPO WSL Regionalny Program Operacyjny Województwa Śląskiego (RPO WSL) przewiduje

Bardziej szczegółowo

DESIGN THINKING I TIK W EFEKTYWNYM KSZTAŁCENIU DOKTORANTÓW ORAZ NAUCZYCIELI AKADEMICKICH. Dr hab. Lidia Pokrzycka, prof. UMCS

DESIGN THINKING I TIK W EFEKTYWNYM KSZTAŁCENIU DOKTORANTÓW ORAZ NAUCZYCIELI AKADEMICKICH. Dr hab. Lidia Pokrzycka, prof. UMCS DESIGN THINKING I TIK W EFEKTYWNYM KSZTAŁCENIU DOKTORANTÓW ORAZ NAUCZYCIELI AKADEMICKICH Dr hab. Lidia Pokrzycka, prof. UMCS FORMY ZAJĘĆ Zajęcia konwersatoryjne z zakresu specjalistycznego języka angielskiego

Bardziej szczegółowo

ROLA PARTNERSTW STRATEGICZNYCH I MOBILNOŚCI W PROGRAMIE ERASMUS+

ROLA PARTNERSTW STRATEGICZNYCH I MOBILNOŚCI W PROGRAMIE ERASMUS+ ROLA PARTNERSTW STRATEGICZNYCH I MOBILNOŚCI W PROGRAMIE ERASMUS+ Akcja 1 Mobilność edukacyjna uczniów i kadry VET Akcja 2 Partnerstwa strategiczne VET AKCJA 1. MOBILNOŚĆ EDUKACYJNA Staże zawodowe za granicą

Bardziej szczegółowo

www.asap24.com.pl Środki Unijne TRWALE WSPIERAJĄCE ROZWÓJ PRZEDSIĘBIORSTWA 0 801 2727 24 (22 654 09 35)

www.asap24.com.pl Środki Unijne TRWALE WSPIERAJĄCE ROZWÓJ PRZEDSIĘBIORSTWA 0 801 2727 24 (22 654 09 35) Środki Unijne TRWALE WSPIERAJĄCE ROZWÓJ PRZEDSIĘBIORSTWA 0 801 2727 24 (22 654 09 35) Właścicielu! Dyrektorze! Czy poszukujesz środków na rozwój swojej działalności? Chciałbyś sfinansować nowy projekt?

Bardziej szczegółowo

Wsparcie przedsiębiorczości jako jeden z głównych priorytetów NSRO. Opole, 7 marca 2008

Wsparcie przedsiębiorczości jako jeden z głównych priorytetów NSRO. Opole, 7 marca 2008 Wsparcie przedsiębiorczości jako jeden z głównych priorytetów NSRO ElŜbieta Bieńkowska Minister Rozwoju Regionalnego Fundusze strukturalne jako instrument wsparcia rozwoju gospodarczego Opolszczyzny Opole,

Bardziej szczegółowo

Przypomnienie celów i metodyki cyklu Konferencji PG i gospodarka Pomorza wspólne wyzwania rozwojowe

Przypomnienie celów i metodyki cyklu Konferencji PG i gospodarka Pomorza wspólne wyzwania rozwojowe Przypomnienie celów i metodyki cyklu Konferencji PG i gospodarka Pomorza wspólne wyzwania rozwojowe dr inż. Jacek Jettmar Politechniczny Klub Biznesu PKB+ JAK POWSTAŁA INICJATYWA KONFERENCJI 2010 2012?

Bardziej szczegółowo

Model aktywizacji rodziców samotnie wychowujących dzieci pozostających bez pracy

Model aktywizacji rodziców samotnie wychowujących dzieci pozostających bez pracy Model aktywizacji rodziców samotnie wychowujących dzieci pozostających bez pracy Projekt jest współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego Wyzwania w aktywizacji zawodowej osób bezrobotnych

Bardziej szczegółowo

Joanna Kopczyńska Departament Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko

Joanna Kopczyńska Departament Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko Joanna Kopczyńska Departament Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 1 22 grudnia 2014 Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010-2020: Regiony, Miasta, Obszary Wiejskie, przyjęta przez Radę

Bardziej szczegółowo