ISBN

Transkrypt

1

2 Copyright by Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2010 Recenzent: prof. WSEwS dr Czesława Tukiendorf Redakcja wydawnicza: Zuzanna Bochenek Projekt okładki: Andrzej Augustyński ISBN Oficyna Wydawnicza Impuls Kraków, ul. Turniejowa 59/5 tel. (12) , fax (12) Wydanie I, Kraków 2010

3 SPIS TREŚCI ZAMIAST WSTĘPU... 7 PROGRAM WYCHOWANIA FIZYCZNEGO EDUKACJA WCZESNOSZKOLNA ZAKRES TREŚCI WYCHOWANIA FIZYCZNEGO OKREŚLONY W PODSTAWIE PROGRAMOWEJ PRZEDSZKOLI DIAGNOZA I PROGNOZA Wstęp Diagnoza stanu zdrowia i rozwoju fizycznego Diagnoza sprawności fizycznej Diagnoza rozwoju sprawności manualnej i procesów poznawczych Diagnoza rozwoju emocjonalno-społecznego ROCZNE PLANY PRACY W ZAKRESIE WYCHOWANIA FIZYCZNEGO Wstęp Szczegółowy roczny plan pracy nauczyciela nauczania zintegrowanego w zakresie wychowania fizycznego w klasie I szkoły podstawowej na podstawie programu wychowania fizycznego Zdrowie Sport Rekreacja. Edukacja wczesnoszkolna Szczegółowy roczny plan pracy nauczyciela nauczania zintegrowanego w zakresie wychowania fizycznego w klasie II szkoły podstawowej na podstawie programu wychowania fizycznego Zdrowie Sport Rekreacja. Edukacja wczesnoszkolna Szczegółowy roczny plan pracy nauczyciela nauczania zintegrowanego w zakresie wychowania fizycznego w klasie III szkoły podstawowej na podstawie programu wychowania fizycznego Zdrowie Sport Rekreacja. Edukacja wczesnoszkolna... 82

4 6 SPIS TREŚCI METODY REALIZACJI ZADAŃ W WYCHOWANIU FIZYCZNYM Trochę teorii Trochę praktyki charakterystyka wybranych metod realizacji zadań ruchowych PLAN ZAJĘĆ WYCHOWANIA FIZYCZNEGO Trochę teorii Trochę praktyki konspekty zajęć wychowania fizycznego PRZYKŁADOWE KONSPEKTY ZAJĘĆ KLASA I PRZYKŁADOWE KONSPEKTY ZAJĘĆ KLASA II OCENIANIE Wstęp Zasady oceniania EWALUACJA ZAJĘĆ WYCHOWANIA FIZYCZNEGO KARTY EWALUACJI PROPOZYCJE WYKAZ WAŻNIEJSZYCH AKTÓW PRAWNYCH OBOWIĄZKOWE DOKUMENTY WEWNĄTRZSZKOLNE BIBLIOGRAFIA

5 ZAMIAST WSTĘPU Przestajemy się bawić, nie dlatego że się starzejemy, lecz starzejemy się, dlatego że przestajemy się bawić. Do nauczycieli nauczania początkowego Dzieci uwielbiają zabawę, a prawie każdej zabawie towarzyszy ruch. Aktywność fizyczna odpręża, sprzyja zdrowiu, kształtuje charakter, dodaje pewności siebie. Ruch wzbogaca i ubarwia życie, czyni je radosnym i pogodnym. Dzieci posiadają naturalną potrzebę ruchu, dlatego podstawowym zadaniem nauczyciela nauczania zintegrowanego w zakresie wychowania fizycznego jest wykorzystać te naturalne predyspozycje, rozwijać je i utrwalać. Koncepcja edukacji fizycznej Zdrowie Sport Rekreacja to programy nauczania wychowania fizycznego dla czterech etapów edukacyjnych. W niniejszej publikacji proponuję nauczycielom edukacji wczesnoszkolnej program wychowania fizycznego dla klas I III oparty na nowej podstawie programowej. Reforma edukacji zapoczątkowana 1 września 2009 r. wprowadziła do klas pierwszych szkoły podstawowej nowy ramowy plan nauczania. Wychowanie fizyczne może zostać wydzielone z całości edukacji i być prowadzone przez nauczycieli specjalistów lub też, tak jak do tej pory, może być realizowane jako jedna z edukacji w ramach nauczania zintegrowanego. Niezależnie od tego, czy zajęcia traktowane są jako oddzielny przedmiot, czy nie, liczba godzin powinna wynosić co najmniej 290 w całym, trzyletnim cyklu kształcenia, co daje minimum trzy godziny zajęć w tygodniu. Zmiany w przepisach prawa związane z dopuszczaniem do użytku programów nauczania powinny stymulować nauczycieli do tworzenia własnych programów. Mam jednak świadomość, że napisanie programu nauczania nie jest sprawą prostą. Prezentowany w poradniku materiał może się stać wzorem i inspiracją dla

6 8 ZAMIAST WSTĘPU nauczycieli. Sam program zyskał pozytywną opinię specjalistów z zakresu metodyki i dydaktyki wychowania fizycznego i może być realizowany przez każdego nauczyciela, może być także pomocą w tworzeniu własnych programów. Każda szkoła działa w specyficznych warunkach, dlatego prezentowany materiał powinien być koniecznie zmodyfikowany, dostosowany do realiów życia konkretnej placówki oświatowej. W celu zachowania ciągłości procesu dydaktycznego konieczne jest, by nauczyciele klas pierwszych znali podstawę programową przedszkola. Ważna jest świadomość tego, z jakimi umiejętnościami uczeń powinien przyjść do klasy I. Dlatego w poradniku zamieściłam także zakres materiału związany z wychowaniem fizycznym określony w podstawie programowej wychowania przedszkolnego. Szkolna edukacja powinna zapewnić wszechstronny osobowy rozwój ucznia poprzez harmonijną realizację zadań z zakresu kształcenia umiejętności, nauczania i wychowywania. Nauka na poziomie szkoły podstawowej tworzy fundament dalszego wykształcenia. Stanowi bazę rozwoju intelektualnego, etycznego, emocjonalnego, społecznego i fizycznego. Istotą czynności edukacyjnych jest przedstawianie otaczającej rzeczywistości w sposób zharmonizowany i całościowy. Edukacja w zakresie wychowania fizycznego, wraz z edukacją polonistyczną, matematyczną, przyrodniczą, techniczną i artystyczną, stanowi swoistą całość i powinna być tak samo ważna w procesie kształcenia i wychowania. Obserwując rzeczywistość, należy jednak z niepokojem stwierdzić, że pojawiają się tendencje do traktowania zajęć ruchowych w nauczaniu zintegrowanym jako przerywnika w innych zajęciach, dodatkowego, niezbyt ważnego elementu edukacji. Zminimalizowane i ograniczone do dwudziestominutowych zabaw i gier wychowanie fizyczne pozostaje na uboczu nurtu edukacyjnego. W większości programów nauczania zintegrowanego edukacji ruchowej poświęcono bardzo mało miejsca. A przecież realizacja czynności ruchowych oraz zdobycie wiedzy i umiejętności opisanych w standardach osiągnięć podstawy programowej wymagają przemyślanych sposobów działania, odpowiednich warunków, specjalistycznego sprzętu, właściwego przygotowania nauczyciela i uczniów. Poprzez wychowanie fizyczne dziecko w relacjach z innymi uczy się poczucia swojej wartości, pokonywania przeszkód i trudności, dokonywania wyborów, komunikacji, współdziałania i współpracy, samodyscypliny, współzawodnictwa, zasady czystej gry, przestrzegania przepisów, szacunku dla przeciwnika oraz umiejętności przyjmowania porażek. Specyfika tego kierunku kształcenia wymaga starannie zaplanowanych zajęć, określonych ram czasowych, swoistych metod działania. Wyprowadzenie lekcji wychowania fizycznego z klasy, wyznaczenie ich w tygodniowym rozkładzie zajęć nie jest propozycją powrotu do systemu przedmiotowego, a jedynie zapewnieniem prawidłowych warunków realizacji założeń treści podstawy programowej. Zadaniem wychowania fizycznego na wszystkich etapach kształcenia, poczynając od nauczania zintegrowanego, jest wyposażenie ucznia w przekonania i wartości, umiejętności i wiedzę oraz postawy wobec kultury fizycznej, które przejawiać się będą w stałym aktywnym działaniu na rzecz zdrowia i aktywności fizycznej. Realizacja tego zadania zależy od nauczycieli, od ich zaangażowania i przygotowania.

7 ZAMIAST WSTĘPU 9 Prezentowane materiały to rezultat własnej pracy nad udoskonalaniem warsztatu pedagogicznego. Mam nadzieję, że pozycja ta ułatwi, chociaż w niewielkim stopniu, sprostanie wymogom postawionym nauczycielom nauczania zintegrowanego w dziedzinie wychowania fizycznego przez zmiany dydaktyczno-organizacyjne nowej szkoły. Podane przykłady planowania pracy, ćwiczeń, zabaw, gier i osnów lekcyjnych powinny nie tylko pomóc w prowadzeniu zajęć wychowania fizycznego, ale zachęcić także do poszukiwania własnych ciekawych rozwiązań, czego wszystkim serdecznie życzę. Urszula Kierczak

8 PROGRAM WYCHOWANIA FIZYCZNEGO EDUKACJA WCZESNOSZKOLNA ZDROWIE SPORT REKREACJA Koncepcja wychowania fizycznego dla wszystkich etapów edukacyjnych I etap edukacyjny Klasy I III szkoła podstawowa Założenia wstępne: 1. Nauczanie początkowe ma charakter zintegrowany. Przedstawiony program należy traktować jako rozbudowanie i poszerzenie działań edukacji fizycznej w ramach edukacji wczesnoszkolnej, biorąc pod uwagę docelową realizację trzech godzin wychowania fizycznego w tygodniu. 2. Program zawiera wszystkie treści określone w nowej podstawie programowej kształcenia ogólnego dla szkół podstawowych w zakresie wychowania fizycznego. 3. Program jest częścią koncepcji edukacji fizycznej Zdrowie Sport Rekreacja, która obejmuje programy wychowania fizycznego na kolejne etapy edukacji. 4. Program powinien się stać inspiracją nauczycieli wychowania fizycznego do samodzielnych poszukiwań zarówno w zakresie realizacji celów, jak i systematycznego uzupełniania oraz dostosowywania treści do możliwości, potrzeb, inwencji i zainteresowań uczniów. 5. Nauczyciele powinni modyfikować program w zależności od uwarunkowań środowiskowych i posiadanej bazy materialnodydaktycznej z zachowaniem treści określonych w podstawie programowej.

9 12 PROGRAM WYCHOWANIA FIZYCZNEGO EDUKACJA WCZESNOSZKOLNA Podstawa teoretyczna: Wychowanie fizyczne, według nowej podstawy programowej, to nie tylko działania zmierzające do poprawy sprawności fizycznej, to przede wszystkim kształtowanie umiejętności dbania o zdrowie własne i innych oraz przygotowanie do aktywnego uczestnictwa w kulturze fizycznej. Dla wychowania fizycznego podstawą działania jest wiedza naukowa, której źródła stanowią teoria i metodyka kultury fizycznej oraz osiągnięcia nauk przyrodniczych i społecznych. Zmieniające się na przestrzeni lat teoretyczne podejście do wychowania fizycznego obejmowało na początku jedynie kształtowanie ciała (ćwiczenia cielesne), następnie wychowanie przez ćwiczenia ciała, współcześnie zaś mamy do czynienia z koncepcją wychowania w trosce o ciało. Program w swoich założeniach teoretycznych jest zgodny z współczesnymi tendencjami rozwoju szkolnej edukacji fizycznej. Stanowią je przede wszystkim: Wychowanie zdrowotne rozumiane jako troska o zdrowie, dbałość i poszanowanie swojego ciała, kształtowanie zdrowego stylu życia. Ukazywanie szkodliwości używek, kształtowanie odpowiedzialności za zdrowie swoje i innych, postaw asertywnych, umiejętności obrony własnego zdania i przeciwstawienia się naciskom. Wychowanie dla przyszłości, wychowanie do rekreacji wytworzenie nawyku uprawiania różnych form rekreacji ruchowej i sportu w czasie wolnym. Wykształcenie potrzeby ruchu i czynnego wypoczynku, które niosą przyjemne przeżycia, zadowolenie i radość. Rozwijanie zainteresowań, przekonań i pozytywnych postaw wobec szeroko rozumianego uczestnictwa w kulturze fizycznej. Autoedukacja stopniowe zastępowanie kontroli samokontrolą, oceny samooceną. Poszerzanie udziału ucznia w podejmowaniu przez niego działań, uświadamianie współodpowiedzialności za efekty kształcenia i współtworzenie zajęć. Kształcenie umiejętności oceny własnej sprawności fizycznej i przebiegu rozwoju fizycznego. Indywidualizacja wychowanie fizyczne powinno uwzględniać zróżnicowane potrzeby i właściwości psychofizyczne uczniów. Indywidualizacja prowadzonych zajęć, stosowanie metod twórczych, uwzględniających indywidualne predyspozycje i uzdolnienia wychowanków. Humanizacja człowiek jest najwyższym dobrem. Uczeń jest podmiotem, a nie przedmiotem działań, jest osobą, która ma prawo do wyrażania własnych poglądów. Nauczyciel swoim przykładem, profesjonalizmem w działaniu powinien ukazać swoim podopiecznym świat wartości kultury fizycznej. Uczeń, identyfikując się z tymi wartościami, powinien chcieć aktywnie i kreatywnie podejmować wysiłek fizyczny. Można wymusić obecność uczniów na zajęciach, ale nie ich zaangażowanie. Intelektualizacja uczestnik lekcji powinien posiadać świadomość uczestnictwa, powinien wiedzieć, po co ćwiczy, jakie są korzyści z podejmowanego wysiłku. Wiedza powinna się stać podstawą działania. Wychowanie fizyczne powinno umożliwić uczniowi zrozumienie siebie i swoich potrzeb. Holizm jedność procesu edukacyjnego we wszystkich dziedzinach, spójność nauczania i wychowania. Rozwijanie ogólnej kultury człowieka i jego pełnej osobowości. Uczeń w trakcie edukacji fizycznej powinien być wprowadzany w świat kultury fizycznej, w obszarach: kultury współzawodnictwa

10 PROGRAM WYCHOWANIA FIZYCZNEGO EDUKACJA WCZESNOSZKOLNA 13 zasad czystej i uczciwej rywalizacji, równości szans dla wszystkich, kultury kibicowania właściwego zachowania się na trybunach sportowych zarówno w sytuacji zwycięstwa, jak i porażki swoich faworytów, kultury sędziowania sprawiedliwej, uczciwej, rzetelnej i obiektywnej oceny wyników. Zajęcia wychowania fizycznego powinny zawierać założenia edukacji olimpijskiej według pedagogiki sportowej Pierre a de Coubertina i kształtować takie wartości moralne, jak: uczciwość, odwaga, lojalność, współpraca w zespole, przestrzeganie obowiązujących norm, przepisów i reguł.

11 14 PROGRAM WYCHOWANIA FIZYCZNEGO EDUKACJA WCZESNOSZKOLNA Cele realizacji zajęć wychowania fizycznego w programie Zdrowie Sport Rekreacja. Edukacja wczesnoszkolna Cel główny: Wspomaganie wszechstronnego i harmonijnego rozwoju dziecka, kształtowanie postaw prozdrowotnych, wyzwalanie aktywności ruchowej przez zabawę. Cele kształcenia: 1. Kształtowanie i rozwijanie umiejętności ruchowych indywidualnie, w grupie rówieśniczej i rodzinnej. 2. Wdrażanie do odpowiedzialności, samodzielności i samodyscypliny. 3. Poznanie podstawowych wiadomości z zakresu bezpieczeństwa zabaw i bezpieczeństwa ruchu drogowego. 4. Wykształcenie nawyków higienicznych, w tym nawyku codziennej aktywności ruchowej. 5. Kształtowanie poczucia odpowiedzialności, sprawiedliwości i poszanowania godności innych. 6. Kształcenie umiejętności porozumiewania się z rówieśnikami i czynnego współuczestnictwa w grupie. Wymagania szczegółowe, określone w podstawie programowej, wymienione zostały jako podstawowe osiągnięcia dla poszczególnych klas, ponieważ ich realizacja jest dla każdego nauczyciela obowiązkowa. Do wymagań szczegółowych dobrane zostały określone treści nauczania, czyli zakres materiału, którego realizacja pozwala osiągnąć zaplanowane cele edukacyjne. Wymagania szczegółowe, czyli przewidywane rezultaty kształcenia określone są w zakresie wiadomości, umiejętności oraz postaw. Materiał nauczania został podzielony na cztery moduły: w zakresie sprawności fizycznej Jestem sprawny; w zakresie treningu zdrowotnego Będę sportowcem; w zakresie sportów całego życia i wypoczynku Odpoczywam i się bawię; w zakresie bezpieczeństwa i edukacji zdrowotnej Dbam o swoje zdrowie i bezpieczeństwo. Podstawowe treści nauczania przewidziane są do realizacji w wymiarze trzech godzin dydaktycznych w tygodniu z jednoczesną możliwością rozbudowania o treści zajęć dodatkowych.

12 PROGRAM WYCHOWANIA FIZYCZNEGO EDUKACJA WCZESNOSZKOLNA 15 Cele kształcenia Diagnoza rozwoju fizycznego, sprawności i aktywności fizycznej. Samoocena i samokontrola postawy ciała, rozwoju fizycznego sprawności i umiejętności ruchowych. Ćwiczenie, rozwijanie i utrwalanie sprawności koordynacyjnej poprzez gimnastykę podstawową i artystyczną. Treści nauczania Zabawy organizacyjno-porządkowe (różnorodne zbiórki, ustawianie się, reakcja na sygnały wzrokowe i słuchowe). Cechy prawidłowej sylwetki. Utrzymywanie prawidłowej postawy w czasie pracy i odpoczynku. Okresowy pomiar wagi i wzrostu. Ocena umiejętności ruchowych w ćwiczeniach i zabawach. Swobodny, symetryczny chód po wyznaczonej linii. Koordynacja ruchów głowy, kończyn i tułowia. Ćwiczenia zapobiegające płaskostopiu i kształtujące nawyk prawidłowego siedzenia, stania i leżenia. Proste testy sprawności ruchowej jako próba określenia sprawności fizycznej. Próba siły mięśni brzucha, próba gibkości. Różne pozycje wyjściowe i końcowe w ćwiczeniach. Ćwiczenia i zabawy zwinnościowe (przetaczania, przewroty, skłony, skrętoskłony). Ćwiczenia równoważne wolne i na przyrządach typowych i nietypowych. Ćwiczenia i zabawy kształtujące z przyborami (woreczki, szarfy, skakanki, laski gimnastyczne). Przewrót w przód z przysiadu i stania, przewrót w tył z leżenia i przysiadu. Łączenie przewrotów. Wyskok kuczny na skrzynię. Zwisy z prawidłową asekuracją. Proste układy rytmiczno-taneczne. Tworzenie własnych, prostych układów ćwiczeń z przyborami lub bez. JESTEM SPRAWNY Efekty kształcenia wymagania szczegółowe przewidywane osiągnięcia uczniów w zakresie: postaw umiejętności wiadomości Uczestniczy w zajęciach rozwijających sprawność fizyczną. Jest zainteresowany poziomem rozwoju swoich zdolności motorycznych. Dba o prawidłową postawę, np. siedząc w ławce, przy stole. Uczeń chętnie wykonuje zadania ruchowe wskazane przez nauczyciela. Rozumie i dokładnie wykonuje instrukcje nauczyciela związane z różnorodnymi działaniami ruchowymi. Jest świadom swoich fizycznych możliwości. Stosuje samoasekurację. Nazywa części swojego ciała. Wykonuje proste ćwiczenia zapobiegające wadom postawy. Z pomocą dokonuje pomiaru swojego wzrostu i wagi. Wykonuje próby siły mięśni brzucha i gibkości dolnego odcinka kręgosłupa. Pomaga innym w czasie wykonywania ćwiczeń. Wykonuje ćwiczenia równoważne bez przyboru i z przyborem i na przyrządzie. Pokonuje strach przed wykonaniem trudnego ćwiczenia. Potrafi bezpiecznie korzystać z przyrządów typowych i nietypowych. Zna cechy prawidłowej sylwetki. Wie, jak prawidłowo stać i siedzieć. Zna swój wzrost i wagę. Wie, jak utrzymać prawidłową sylwetkę w czasie stania, siedzenia i chodzenia. Uczeń zna pozycje wyjściowe do ćwiczeń. Wie, jakie ćwiczenia rozwijają go fizycznie. Uwagi o realizacji Do wyboru: test Coopera dla dzieci, EUROFIT, Indeks Sprawności Fizycznej K. Zuchory lub inne. Diagnoza minimum 2 razy w ciągu roku szkolnego. Należy dokonać pomiarów sprawności ruchowej minimum 2 razy w ciągu roku za pomocą prostych testów, np. rzut piłeczką, skok na odległość, przeskoki przez skakankę itp.

13 16 PROGRAM WYCHOWANIA FIZYCZNEGO EDUKACJA WCZESNOSZKOLNA BĘDĘ SPORTOWCEM Cele kształcenia Kształtowanie i rozwijanie sprawności psychomotorycznej. Kształtowanie ambicji, wytrwałości w dążeniu do celu i wiary we własne siły. Treści nauczania BIEGI: Zabawy bieżne z przyborami i bez przyborów (sztafety, wyścigi szeregów, pisanie liter i wyrazów, biegi wahadłowe itp.). Szybkie biegi po prostej (30 40 m). Biegi z przeszkodami (omijanie, obieganie, przeskakiwanie). Biegi po wyznaczonych torach, ze zmianą tempa i kierunku. Starty z różnych pozycji (stojąc, siedząc, leżąc, przodem, tyłem). Marszobieg i trucht w zróżnicowanym terenie. SKOKI: Zabawy skoczne z różnymi przyborami. Skoki z wyznaczonych miejsc obunóż, jednonóż, łączenie skoków. Wieloskoki. Skoki nad przeszkodą. Skoki z przyborem, skakanka. Pokonywanie przeszkód nieruchomych o różnych wysokościach. Przeskoki przez przeszkody jako naśladownictwo skoku wzwyż (wysokość dostosowana indywidualnie do dziecka). Przeskoki przez przeszkody jako naśladownictwo skoku wzwyż (wysokość dostosowana indywidualnie do dziecka). Wyskoki w górę z miejsca i z rozbiegu. Zeskoki z niewielkiej wysokości (do 1,5 m) na bezpieczne podłoże. Mierzenie długości i wysokości skoku. Efekty kształcenia wymagania szczegółowe przewidywane osiągnięcia uczniów w zakresie: postaw umiejętności wiadomości Ma opanowaną koordynację wzrokowo-ruchową. Dostrzega i wykorzystuje własne predyspozycje do osiągnięcia sukcesu. Umie się poddać regułom konkurencji w czasie zawodów sportowych, cieszyć się ze zwycięstwa, a porażki przyjmować jako czynnik mobilizujący do dalszej pracy. Potrafi właściwie wykonać podstawowe czynności ruchowe o charakterze utylitarnym. Pokonuje przeszkody naturalne i sztuczne. Realizuje marszobieg trwający co najmniej 15 min. Z pomocą potrafi dokonać pomiaru czasu biegu, długości skoku i rzutu, wysokości wyskoku i przeskoku. Przyjmuje pozycje wyjściowe do ćwiczeń, wykonuje przewrót w przód. Skacze przez skakankę, wykonuje przeskoki jednonóż i obunóż nad niskimi przeszkodami. Chwyta piłkę, rzuca nią do celu i na odległość. Zna zasady pomiaru skoku i rzutu. Wie, w jaki sposób obliczyć czas biegu. Uwagi o realizacji

14 PROGRAM WYCHOWANIA FIZYCZNEGO EDUKACJA WCZESNOSZKOLNA 17 RZUTY: Zabawy z elementami rzutu, konkursy rzutów, pomiar odległości. Rzuty małymi przedmiotami prawą i lewą ręką, oburącz do celu statycznego i będącego w ruchu. Rzuty różnorodnymi przyborami o różnej wadze i wielkości, dostosowanej do indywidualnych możliwości, jednorącz i oburącz. DŹWIGANIE I WSPINANIE: Zabawy z mocowaniem. Ergonomiczne podnoszenie i przenoszenie przedmiotów samodzielnie (do 2 kg) i parami (do 5 kg). Przeciąganie przedmiotów (do 5 kg) po podłożu i wciąganie ich na niewielkie wysokości. Wspinanie się na przeszkody (do 2 m) i bezpieczne schodzenie w dół. PEŁZANIE I CZWORAKOWANIE: Pełzanie z przyborem i bez. Zabawy i tory przeszkód z elementami pełzania i czworakowania. Chód na czworakach po różnym podłożu i na różnych skośnych płaszczyznach (ławeczka gimnastyczna, belka, kładka). ZWINNOŚĆ, ZRĘCZNOŚĆ, RÓWNOWAGA, KOORDYNACJA RUCHOWA: Zabawy zwinnościowe i tory przeszkód. Ćwiczenia na różnorodnym podłożu (piasek, głęboki śnieg, trawa, miękki materac). Przejścia równoważne po podłożu stałym i ruchomej kładce. Chodzenie, wbieganie i zbieganie po płaszczyznach ustawionych pod różnym kątem. Wymijanie, omijanie, przetaczanie się, przeskoki. Ćwiczenia i zabawy z zastosowaniem drobnych przyborów (woreczki, szarfy, skakanki), żonglerka, przekazywanie przedmiotów z ręki do ręki, wokół tułowia, uda, podania i chwyty jednorącz i oburącz, w miejscu i w ruchu. Toczy i kozłuje piłkę. Wykonuje ćwiczenia równoważne.

15 18 PROGRAM WYCHOWANIA FIZYCZNEGO EDUKACJA WCZESNOSZKOLNA BĘDĘ SPORTOWCEM, CD. Cele kształcenia Kształtowanie umiejętności nawiązywania i utrzymywania poprawnych kontaktów z rówieśnikami i osobami dorosłymi, współpracy w grupie, umiejętności podporządkowania się określonym regułom działania w zespole. Zasady kultury kibicowania. Treści nauczania MINIPIŁKA RĘCZNA zabawy, gry i ćwiczenia kształtujące umiejętności: kozłowania w miejscu i marszu; chwytów i rzutów piłki oburącz i jednorącz, w miejscu i w ruchu; rzutu piłką do celu; zabawy z elementami minipiłki ręcznej. MINIKOSZYKÓWKA zabawy, gry i ćwiczenia kształtujące umiejętności: podania piłki do partnera oburącz i jednorącz; chwytów oburącz górnych i dolnych; rzutu do celu (obręczy, tarczy kosza); kozłowania piłki w miejscu, marszu i truchcie; zabawy z elementami minikoszykówki. MINIPIŁKA SIATKOWA zabawy, gry i ćwiczenia kształtujące umiejętności: odbicia i przyjęcia dolnego i górnego lekkimi piłkami; kierowania odbiciem górnym i dolnym jednorącz piłki plażowej w określone miejsce; zabawy z elementami minipiłki siatkowej. MINIPIŁKA NOŻNA zabawy, gry, i ćwiczenia kształtujące umiejętności: prowadzenia piłki w marszu i biegu; przyjęcia i zatrzymania piłki w miejscu; strzału na bramkę; zabawy z elementami minipiłki nożnej; małe gry. Efekty kształcenia wymagania szczegółowe przewidywane osiągnięcia uczniów w zakresie: postaw umiejętności wiadomości Stara się pomagać słabszym. Postępuje zgodnie z ustalonymi i znanymi sobie regułami i przepisami. Panuje nad własnymi emocjami. Wie, jak się zachować w sytuacji zwycięstwa i radzi sobie z porażkami na miarę swoich możliwości. Potrafi współpracować w grupie w celu osiągnięcia zamierzonego wyniku. Potrafi współdziałać z innymi w toku zabaw i gier, podporządkować się regułom przynależności do drużyny, zespołu sportowego. Posługuje się piłką: rzuca, chwyta, kozłuje, odbija i ją prowadzi. Bierze udział w zabawach, minigrach i grach terenowych, zawodach sportowych, respektuje reguły i podporządkowuje się decyzjom sędziego. Wie, jak zorganizować gry i zabawy ruchowe dla rówieśników. Zna reguły różnych zabaw. Zna podstawową terminologię gier ruchowych. Wie, jak właściwie się zachować w roli kibica. Uwagi o realizacji W każdym roku nauki należy utrwalać już nabyte umiejętności i nauczać nowych w zależności od poziomu opanowania wcześniejszych. Zwrócić uwagę głównie na kulturę zachowania się na boisku jako zawodnik i poza nim jako kibic.

16 PROGRAM WYCHOWANIA FIZYCZNEGO EDUKACJA WCZESNOSZKOLNA 19 Cele kształcenia Rozwijanie aktywności ruchowej poprzez zajęcia w wodzie. Kształtowanie i podnoszenie odporności organizmu poprzez zimowe zajęcia na świeżym powietrzu. Rozwijanie i podnoszenie aktywności ruchowej poprzez różnego rodzaju formy rekreacji, turystyki i współzawodnictwa sportowego. Poznanie różnych sposobów odpoczynku i relaksu. Treści nauczania Podstawowe zasady bezpieczeństwa zabaw nad wodą i w wodzie. Zabawy oswajające z wodą, ćwiczenia oddechowe. Utrzymanie się na wodzie w leżeniu na piersiach i na grzbiecie. Skoki oswajające z wodą (na nogi z przysiadu i półprzysiadu z niewielkiej wysokości). Właściwości wody (temperatura, opór, siła wyporu). Zasady bezpieczeństwa w czasie zajęć na śniegu i lodzie. Odpowiedni ubiór i przygotowanie się do zabaw zimą na świeżym powietrzu. Zabawy na śniegu (rzeźby w śniegu, rzuty śnieżkami, toczenie kul śniegowych). SANECZKARSTWO zjazd w skos i na wprost z niewielkich wzniesień, hamowanie, skręcanie. NARCIARSTWO, ŁYŻWIARSTWO ćwiczenia przygotowawcze do jazdy na nartach i łyżwach. Ćwiczenia w utrzymaniu równowagi, umiejętność upadania i podnoszenia się. Podstawy jazdy na rowerze wsiadanie i zsiadanie z roweru, utrzymanie równowagi, jazda na wprost i po łuku, jazda po wyznaczonej trasie, sygnalizacja zamiaru skrętu, skręcanie, zatrzymywanie. Podstawy jazdy na wrotkach utrzymanie równowagi, jazda w przód po prostej i po łuku, skręcanie, zatrzymywanie. Gry rekreacyjne (np. kręgle, wybijanka, ringo, kometka, dwa ognie itp.). Zabawy w terenie kształtujące orientację (określanie stron świata, ocena odległości, obserwacja krajobrazu, ruchu ulicznego, zabawy z tropieniem). ODPOCZYWAM I SIĘ BAWIĘ Efekty kształcenia wymagania szczegółowe przewidywane osiągnięcia uczniów w zakresie: postaw umiejętności wiadomości Chętnie uczestniczy w różnorodnych zajęciach w wodzie. Podczas zajęć w wodzie stosuje zasady bezpieczeństwa. Chętnie uczestniczy w zajęciach zimowych na świeżym powietrzu. Jest inicjatorem zabaw na śniegu i lodzie dla swoich rówieśników. Hartuje swoje ciało. Uczestniczy w pozalekcyjnych działaniach rekreacyjnych organizowanych przez szkołę. Bierze udział w klasowych i szkolnych zawodach sportowych w roli zawodnika. Pełni funkcje dyżurnego porządkowego na zajęciach. Zanurza się cały w wodzie. Potrafi się samodzielnie utrzymać na wodzie. Potrafi samodzielnie przepłynąć dowolnym sposobem 15 m. Ma opanowane podstawy jazdy na sankach, łyżwach i nartach. Potrafi zorganizować dla siebie i rówieśników bezpieczne zabawy zimowe. Jeździ na rowerze lub wrotkach. Potrafi zaplanować wycieczkę i się do niej przygotować (posługiwanie się rozkładem jazdy, obliczanie kosztów podróży i czasów przejazdu). Wie, jak bezpiecznie się bawić w wodzie i nad wodą. Wie, jak prawidłowo się przygotować do zabaw zimowych i jak bezpiecznie się bawić na śniegu i lodzie. Wie, jak bezpiecznie się zachować na spacerze, wycieczce, biwaku. Wie, w jaki sposób aktywnie i zdrowo wypoczywać. Zna wartość ruchu w terenie. Wie, jakie czynności ruchowe mają wpływ na jego zdrowie Uwagi o realizacji W razie braku dostępu do basenu w dni nauki zajęcia zaplanować w dni wolne. Zimą jak najczęściej realizować zajęcia na świeżym powietrzu. Zajęcia dodatkowe organizować we współpracy z rodzicami uczniów, np. biwaki lub rajdy rodzinne. Na te zajęcia przeznaczyć czwartą i piątą godzinę tygodniowego wymiaru wychowania fizycznego.

17 20 PROGRAM WYCHOWANIA FIZYCZNEGO EDUKACJA WCZESNOSZKOLNA ODPOCZYWAM I SIĘ BAWIĘ, CD. Cele kształcenia Kształtowanie zdolności rytmiczno- -tanecznych, harmonii i piękna ruchu. Wyzwalanie naturalnej ekspresji. Treści nauczania Krótkie zabawy i gry jako formy odpoczynku w czasie przerw w pracy w szkole i w domu. Udział w różnego rodzaju wycieczkach, rajdach, biwakach wspólnie z rodzicami i opiekunami. Planowanie czasu pracy i wypoczynku. Samodzielne i pod opieką uczestnictwo w ruchu drogowym w roli pieszego oraz rowerzysty. Zabawy ze śpiewem. Rytmiczny marsz. Biegi, podskoki, cwał w określonym rytmie. Wystukiwanie rytmu. Wykonywanie różnorodnych ruchów w określonym temacie rytmicznym. Reagowanie ruchem na zmiany tempa, dynamiki oraz pauzy w muzyce. Swobodna ilustracja ruchowa znanych piosenek. Naśladowanie ruchów innych ludzi, zwierząt, maszyn. Elementy tańców regionalnych i towarzyskich. Muzyka, instrumenty i stroje ludowe własnego regionu. Zasady zachowania się w czasie balów i zabaw tanecznych. Efekty kształcenia wymagania szczegółowe przewidywane osiągnięcia uczniów w zakresie: postaw umiejętności wiadomości Interesuje się wybraną dyscypliną sportu, na bieżąco śledzi wydarzenia sportowe w kraju i na świecie. Przejawia inwencję w różnych formach aktywności ruchowej. Zachęca innych do aktywności ruchowej. Uczestniczy w zajęciach rytmiczno- -tanecznych. Właściwie się zachowuje w czasie balu i zabawy tanecznej. Potrafi wyrazić za pomocą ruchu własne emocje i przeżycia. Potrafi się poruszać w rytm muzyki. Umie wykonywać elementy tańców regionalnych i współczesnych. Potrafi naśladować ruchy. Wie, jak właściwie można rozładować napięcie emocjonalne. Zna różne zabawy ze śpiewem. Uwagi o realizacji

18 PROGRAM WYCHOWANIA FIZYCZNEGO EDUKACJA WCZESNOSZKOLNA 21 Cele kształcenia Poznanie i wdrażanie do stosowania podstawowych zasad bezpieczeństwa w czasie zajęć. Kształcenie nawyków higienicznych i zachowań prozdrowotnych. Treści nauczania Zasady bezpieczeństwa i dyscyplina na zajęciach ruchowych. Podstawy bezpiecznego korzystania z przyborów i sprzętu sportowego. Bezpieczna droga do szkoły, podstawowe przepisy ruchu drogowego. Bezpieczne miejsca zabaw i gier. Dostosowanie ubioru do warunków atmosferycznych i rodzaju zajęć. Hartowanie organizmu i zapobieganie przeziębieniom, podejmowanie aktywności ruchowej bez względu na pogodę. Czystość ciała i ubioru. Korzystanie z umywalni (mycie się i zmiana stroju po zajęciach). Prawidłowe odżywianie się, dostosowanie diety do wieku, płci, pory roku, stanu zdrowia i aktywności życiowej. Pomiar wagi i wzrostu. Odpoczynek czynny i bierny. Znaczenie aktywności fizycznej dla zdrowia. Pierwsza pomoc przy skaleczeniach i zadrapaniach. Zachowanie się w nagłych wypadkach. Telefony alarmowe, sposoby wzywania pomocy. Zdrowie a choroba. Stosowanie lekarstw. Zagrożenia związane ze środkami chemicznymi używanymi w gospodarstwie domowym. Różne stopnie niepełnosprawności, pomoc osobom niepełnosprawnym. Koleżeństwo i przyjaźń, pomoc wzajemna. Wyrażanie emocji. Osoby, które mogą pomóc w trudnych sytuacjach. Wsparcie społeczne. Prawidłowe relacje w grupie rówieśniczej. Ćwiczenia fizyczne pomagające rozładować napięcie nerwowe i emocjonalne. DBAM O SWOJE ZDROWIE I BEZPIECZEŃSTWO Efekty kształcenia wymagania szczegółowe przewidywane osiągnięcia uczniów w zakresie: postaw umiejętności wiadomości Wykazuje troskę o swoje zdrowie. Stosuje na co dzień podstawowe zasady higieny osobistej. Dba o higienę osobistą i czystość odzieży. Dba o to, aby prawidłowo siedzieć w ławce i przy stole. Przestrzega zasad poruszania się po drogach. Pomaga osobom niepełnosprawnym. Potrafi wybrać bezpieczne miejsce do zabaw i gier ruchowych. Przestrzega zasad bezpiecznego zachowania się w trakcie zajęć ruchowych. Posługuje się przyborami sportowymi zgodnie z ich przeznaczeniem. Potrafi wybrać bezpieczne miejsce zabaw. Umie udzielić sobie pierwszej pomocy w przypadku zranienia, wezwać pomoc w nagłym wypadku. Wie, jak bezpiecznie się bawić w każdym środowisku i warunkach. Zna i stosuje podstawowe zasady bezpieczeństwa ruchu drogowego. Zna i stosuje zasady zdrowego i higienicznego trybu życia. Wie, jakie znaczenie dla zdrowia ma właściwe odżywianie się oraz aktywność fizyczna. Wie, że choroby są zagrożeniem dla zdrowia i jak można im zapobiegać. Jest świadomy tego, że dzieci niepełnosprawne znajdują się w trudnej sytuacji. Wie, do kogo się zwrócić o pomoc w sytuacji zagrożenia zdrowia lub życia. Wie, że nie można samodzielnie zażywać lekarstw i stosować środków chemicznych. Uwagi o realizacji Należy zapewnić dzieciom możliwość przestrzegania zasad higieny dbać o czystość i zmianę stroju, korzystanie z umywalni. Zwracać uwagę na zasady bezpieczeństwa i higieny w czasie każdych zajęć.

19 22 PROGRAM WYCHOWANIA FIZYCZNEGO EDUKACJA WCZESNOSZKOLNA Podstawowe osiągnięcia uczniów w zakresie edukacji fizycznej określone w podstawie programowej dla klasy I i III (dla klasy II ustalone według treści programu) Podane umiejętności dotyczą uczniów o prawidłowym rozwoju fizycznym. Umiejętności dzieci niepełnosprawnych ustala się stosownie do ich możliwości. Po zakończeniu klasy I: 1. W zakresie umiejętności i sprawności uczeń: chwyta piłkę, rzuca nią do celu i na odległość, toczy ją i kozłuje; pokonuje przeszkody naturalne i sztuczne; wykonuje ćwiczenia równoważne. 2. W zakresie wiedzy uczeń: wie, że choroby są zagrożeniem dla zdrowia i że można im zapobiegać poprzez szczepienie ochronne, właściwe odżywianie się, aktywność fizyczną, dbanie o higienę; wie, że nie może samodzielnie zażywać lekarstw i stosować środków chemicznych (np. środków czystości, środków ochrony roślin). 3. W zakresie wartości, postaw, przekonań uczeń: uczestniczy w zajęciach rozwijających sprawność fizyczną, zgodnie z regułami; dba o to, aby prawidłowo siedzieć w ławce, przy stole itp.; zachowuje się właściwie w sytuacji choroby; wie, że dzieci niepełnosprawne znajdują się w trudnej sytuacji i im pomaga. Po zakończeniu klasy II: 1. W zakresie umiejętności i sprawności uczeń: realizuje marszobieg trwający co najmniej 10 min; umie wykonać z pomocą nauczyciela próbę siły mięśni brzucha oraz próbę gibkości dolnego odcinka kręgosłupa; przyjmuje pozycje wyjściowe oraz ustawienia do ćwiczeń; skacze przez skakankę, wykonuje przeskoki jednonóż i obunóż nad niskimi przeszkodami sposobem naturalnym; wykonuje ćwiczenia równoważne bez przyboru na przyrządzie; posługuje się piłką: rzuca, chwyta, kozłuje; jeździ np. na rowerze, wrotkach. 2. W zakresie wiedzy uczeń: wie, jakie znaczenie dla zdrowia ma aktywny wypoczynek; wie, jak należy się zachować w sytuacji choroby; wie, jakie mogą być konsekwencje niekontrolowanego zażywania lekarstw i stosowania środków chemicznych; wie, do kogo się zwrócić o pomoc w sytuacji zagrożenia zdrowia lub życia.

20 PROGRAM WYCHOWANIA FIZYCZNEGO EDUKACJA WCZESNOSZKOLNA W zakresie wartości, postaw, przekonań uczeń: przestrzega zasad poruszania się po drogach; bierze udział w zabawach, minigrach i grach terenowych, zawodach sportowych, respektując ich reguły i podporządkowując się decyzjom sędziego; stara się dbać o higienę osobistą i czystość odzieży; koryguje swoją postawę, np. siedząc w ławce, przy stole; potrafi pomóc niepełnosprawnym kolegom w podstawowych, codziennych czynnościach; przestrzega zasad bezpiecznego zachowania się w trakcie zajęć ruchowych. Po zakończeniu klasy III: 1. W zakresie umiejętności i sprawności uczeń: realizuje marszobieg trwający co najmniej 15 min; umie wykonać próbę siły mięśni brzucha oraz próbę gibkości dolnego odcinka kręgosłupa; przyjmuje pozycje wyjściowe i ustawienia do ćwiczeń oraz wykonuje przewrót w przód; skacze przez skakankę, wykonuje przeskoki jednonóż i obunóż nad niskimi przeszkodami; wykonuje ćwiczenia równoważne z przyborem, bez przyboru i na przyrządzie; posługuje się piłką: rzuca, chwyta, kozłuje, odbija i ją prowadzi; jeździ np. na rowerze, wrotkach. 2. W zakresie wiedzy uczeń: wie, jakie znaczenie dla zdrowia ma właściwe odżywianie się oraz aktywność fizyczna; wie, że nie może samodzielnie zażywać lekarstw i stosować środków chemicznych niezgodnie z przeznaczeniem; wie, jak należy się zachować w sytuacjach zwycięstwa. 3. W zakresie wartości, postaw, przekonań uczeń: przestrzega zasad poruszania się po drogach; bierze udział w zabawach, minigrach i grach terenowych, zawodach sportowych, respektując ich reguły i podporządkowując się decyzjom sędziego; radzi sobie z porażkami w miarę swoich możliwości; dba o higienę osobistą i czystość odzieży; dba o prawidłową postawę, np. siedząc w ławce, przy stole, przestrzega zasad bezpiecznego zachowania się podczas zajęć ruchowych; posługuje się przyborami sportowymi zgodnie z ich przeznaczeniem; potrafi wybrać bezpieczne miejsce do zabaw i gier ruchowych; wie, do kogo się zwrócić o pomoc w sytuacji zagrożenia zdrowia lub życia.

21 24 PROGRAM WYCHOWANIA FIZYCZNEGO EDUKACJA WCZESNOSZKOLNA Zalecane warunki i sposób realizacji, procedury osiągania celów Program jest zgodny w celach, treściach i osiągnięciach z podstawą programową kształcenia ogólnego. Organizacja procesu dydaktyczno-wychowawczego na pierwszym etapie edukacyjnym powinna zapewnić zajęcia ruchowe każdego dnia, a łączny tygodniowy czas tych zajęć nie powinien być krótszy niż trzy godziny. Zajęcia ruchowe nie mogą mieć charakteru przerywnika, wymagają odpowiedniego czasu, miejsca, specjalistycznego sprzętu i demonstracji ćwiczeń przez nauczyciela. Powinny być wyodrębnione w planie lekcji. Dopuszcza się możliwość prowadzenia zajęć ruchowych przez specjalistę wychowania fizycznego, jednak przy zachowaniu zintegrowanego charakteru procesu dydaktyczno-wychowawczego. Dlatego plan zajęć powinien być opracowany wspólnie przez nauczyciela nauczania początkowego i nauczyciela wychowania fizycznego, a realizacja programu wychowania fizycznego powinna być dostosowana do realizacji pozostałych elementów kształcenia zintegrowanego zarówno pod względem treści, jak i metod nauczania. Program zakłada realizację treści podstawowych w systemie zintegrowanym w wymiarze trzech godzin. Przewiduje także prowadzenie dodatkowych zajęć realizujących treści fakultatywne określone w programie, w sposobach i formach wybranych przez rodziców lub prawnych opiekunów uczniów. Zajęcia te mogą być także przeznaczone na rozwijanie uzdolnień i zainteresowań dzieci, gimnastykę korekcyjną lub trening specjalistyczny. W celu zapewnienia ciągłości wychowania i kształcenia, nauczyciele uczący w klasie I szkoły podstawowej powinni znać podstawę programową wychowania przedszkolnego. Należy zadbać o adaptację dzieci do warunków szkolnych, w tym o ich poczucie bezpieczeństwa. Czas trwania okresu adaptacyjnego określa nauczyciel, biorąc pod uwagę potrzeby swoich podopiecznych. Wskazane jest, aby edukacja w klasach I III szkoły podstawowej odbywała się w zespołach rówieśniczych liczących nie więcej niż 26 osób. W miarę możliwości zajęcia wychowania fizycznego powinny być realizowane na świeżym powietrzu. Realizacja materiału powinna się opierać głównie na różnorodnych formach zabawowych i grach rekreacyjnych. Przebiegać powinna w etapach rocznych, tak by każdego roku można było powtarzać poszczególne zadania edukacyjne, dokonując zmian w sposobach ich realizacji poprzez stopniowanie trudności, utrwalanie umiejętności i rozwijanie uzdolnień. Treści nauczania powinny narastać i się rozszerzać w układzie spiralnym, tzn. w każdym następnym roku edukacji wiadomości i umiejętności nabyte przez ucznia mają być powtarzane i pogłębiane, a potem rozszerzane. Należy dostosowywać tok poszczególnych zajęć do zainteresowań i potrzeb uczniów, aby wszyscy chętnie uczestniczyli w zajęciach. Trzeba indywidualnie dobierać obciążenie poszczególnych zadań ruchowych, tak by umożliwić pełne i aktywne uczestnictwo w zajęciach wszystkim dzieciom.

22 PROGRAM WYCHOWANIA FIZYCZNEGO EDUKACJA WCZESNOSZKOLNA 25 W sposobach realizacji należy uwzględnić organizację dodatkowych zajęć wspólnie z rodzicami i opiekunami uczniów, takich jak: organizacja zawodów klasowych i szkolnych, zajęcia rekreacyjne i turystyczne (wycieczki, rajdy, biwaki). Zajęcia z zakresu edukacji zdrowotnej mogą być realizowane z udziałem specjalisty zdrowia publicznego lub dietetyki, pielęgniarki lub higienistki szkolnej. Zaleca się, aby zajęcia prowadzone były na boisku lub w sali gimnastycznej itp. Czas realizacji tego obszaru kształcenia ma być przeznaczony na rozwijanie sprawności fizycznej uczniów. Doceniając rolę edukacji zdrowotnej, treści z tego zakresu umieszczono w wielu obszarach kształcenia, w tym także w obszarze wychowania fizycznego. Ze względu na dobro uczniów, należy zadbać o to, aby rozumieli oni konieczność oraz mieli nawyk dbania o zdrowie swoje i innych. Powinni także wiedzieć, do kogo mogą się zwrócić w razie konieczności udzielania pierwszej pomocy.

23 26 PROGRAM WYCHOWANIA FIZYCZNEGO EDUKACJA WCZESNOSZKOLNA Ocenianie Każde dziecko jest uzdolnione. Nauczyciel ma za zadanie odkryć te uzdolnienia i je rozwijać. W trosce o to, aby dzieci odczuwały satysfakcję z aktywności fizycznej, trzeba im stwarzać warunki do prezentowania swych osiągnięć i podkreślać każdy postęp w rozwijaniu ich sprawności. Program edukacji wczesnoszkolnej przewiduje ocenę opisową. Powinna ona podkreślać te elementy, które uczeń już opanował. Ocenianie powinno mieć charakter ciągły. Nauczyciel w trakcie kontroli wykonania zadania powinien nagradzać pochwałą, gestem, uśmiechem. Powinien podkreślać własne osiągnięcia ucznia, a nie porównywać go z innymi dziećmi. W ocenie powinny być zawarte informacje dotyczące: chęci, czyli stosunku do własnej aktywności fizycznej, wysiłku wkładanego przez ucznia w wywiązywanie się z zadań; postępu, czyli osiągniętych zmian w stosunku do diagnozy wstępnej zgodnie z posiadanymi umiejętnościami i predyspozycjami każdego ucznia; postawy, czyli stosunku do partnera ćwiczeń, przeciwnika, sędziego; rezultatu biorąc pod uwagę możliwości uczniów, opisujemy dokładność wykonania ćwiczeń. Szczegółowe informacje o ocenie opisowej umieszczone są w rozdziale Ocenianie niniejszego poradnika.

24 ZAKRES TREŚCI WYCHOWANIA FIZYCZNEGO OKREŚLONY W PODSTAWIE PROGRAMOWEJ PRZEDSZKOLI Fragmenty związane z wychowaniem fizycznym Załącznik nr 1 do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. (Dziennik Ustaw z dnia 15 stycznia 2009 r. Nr 4, poz. 17) Podstawa programowa wychowania przedszkolnego dla przedszkoli, oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych oraz innych form wychowania przedszkolnego: Podstawa programowa wychowania przedszkolnego opisuje proces wspomagania rozwoju i edukacji dzieci objętych wychowaniem przedszkolnym. Przedszkola, oddziały przedszkolne w szkołach podstawowych oraz inne formy wychowania przedszkolnego w równej mierze pełnią funkcje opiekuńcze, wychowawcze i kształcące. Zapewniają dzieciom możliwość wspólnej zabawy i nauki w warunkach bezpiecznych, przyjaznych i dostosowanych do ich potrzeb rozwojowych. Celem wychowania przedszkolnego jest: 1) wspomaganie dzieci w rozwijaniu uzdolnień oraz kształtowanie czynności intelektualnych potrzebnych im w codziennych sytuacjach i w dalszej edukacji; 2) budowanie systemu wartości, w tym wychowywanie dzieci tak, żeby lepiej orientowały się w tym, co jest dobre, a co złe; 3) kształtowanie u dzieci odporności emocjonalnej koniecznej do racjonalnego radzenia sobie w nowych i trudnych sytuacjach, w tym także do łagodnego znoszenia stresów i porażek; 4) rozwijanie umiejętności społecznych dzieci, które są niezbędne w poprawnych relacjach z dziećmi i dorosłymi; 5) stwarzanie warunków sprzyjających wspólnej i zgodnej zabawie oraz nauce dzieci o zróżnicowanych możliwościach fizycznych i intelektualnych; 6) troska o zdrowie dzieci i ich sprawność fizyczną; zachęcanie do uczestnictwa w zabawach i grach sportowych;

25 28 ZAKRES TREŚCI WYCHOWANIA FIZYCZNEGO OKREŚLONY W PODSTAWIE PROGRAMOWEJ PRZEDSZKOLI 7) budowanie dziecięcej wiedzy o świecie społecznym, przyrodniczym i technicznym oraz rozwijanie umiejętności prezentowania swoich przemyśleń w sposób zrozumiały dla innych; 8) wprowadzenie dzieci w świat wartości estetycznych i rozwijanie umiejętności wypowiadania się poprzez muzykę, małe formy teatralne oraz sztuki plastyczne; 9) kształtowanie u dzieci poczucia przynależności społecznej (do rodziny, grupy rówieśniczej i wspólnoty narodowej) oraz postawy patriotycznej; 10) zapewnienie dzieciom lepszych szans edukacyjnych poprzez wspieranie ich ciekawości, aktywności i samodzielności, a także kształtowanie tych wiadomości i umiejętności, które są ważne w edukacji szkolnej. Cele te są realizowane we wszystkich obszarach działalności edukacyjnej przedszkola. W każdym z obszarów podane są umiejętności i wiadomości, którymi powinny wykazywać się dzieci pod koniec wychowania przedszkolnego. Aby osiągnąć cele wychowania przedszkolnego, należy wspomagać rozwój, wychowywać i kształcić dzieci w następujących obszarach: 1. Kształtowanie umiejętności społecznych dzieci: porozumiewanie się z dorosłymi i dziećmi, zgodne funkcjonowanie w zabawie i w sytuacjach zadaniowych. Dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej: 1) obdarza uwagą dzieci i dorosłych, aby rozumieć to, co mówią i czego oczekują; grzecznie zwraca się do innych w domu, w przedszkolu, na ulicy; 2) przestrzega reguł obowiązujących w społeczności dziecięcej (stara się współdziałać w zabawach i w sytuacjach zadaniowych) oraz w świecie dorosłych; 3) w miarę samodzielnie radzi sobie w sytuacjach życiowych i próbuje przewidywać skutki swoich zachowań; 4) wie, że nie należy chwalić się bogactwem i nie należy dokuczać dzieciom, które wychowują się w trudniejszych warunkach, a także, że nie należy wyszydzać i szykanować innych; 5) umie się przedstawić: podaje swoje imię, nazwisko i adres zamieszkania; wie, komu można podawać takie informacje. 2. Kształtowanie czynności samoobsługowych, nawyków higienicznych i kulturalnych. Wdrażanie dzieci do utrzymywaniu ładu i porządku. Dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej: 1) umie poprawnie umyć się i wytrzeć oraz umyć zęby; [...] 4) samodzielnie ubiera się i rozbiera, dba o osobiste rzeczy i nie naraża ich na zgubienie lub kradzież; 5) utrzymuje porządek w swoim otoczeniu. [...] 4. Wspieranie dzieci w rozwijaniu czynności intelektualnych, które stosują w poznawaniu i rozumieniu siebie i swojego otoczenia. Dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej: 1) przewiduje, w miarę swoich możliwości, jakie będą skutki czynności manipulacyjnych na przedmiotach (wnioskowanie o wprowadzanych i obserwowanych zmianach); 2) grupuje obiekty w sensowny sposób (klasyfikuje) i formułuje uogólnienia typu: to do tego pasuje, te obiekty są podobne, a te są inne; 3) stara się łączyć przyczynę ze skutkiem i próbuje przewidywać, co się może zdarzyć.

26 ZAKRES TREŚCI WYCHOWANIA FIZYCZNEGO OKREŚLONY W PODSTAWIE PROGRAMOWEJ PRZEDSZKOLI Wychowanie zdrowotne i kształtowanie sprawności fizycznej dzieci. Dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej: 1) dba o swoje zdrowie; zaczyna orientować się w zasadach zdrowego żywienia; 2) dostrzega związek pomiędzy chorobą a leczeniem, poddaje się leczeniu, np. wie, że przyjmowanie lekarstw i zastrzyki są konieczne; 3) jest sprawne fizycznie lub jest sprawne w miarę swoich możliwości, jeżeli jest dzieckiem mniej sprawnym ruchowo; 4) uczestniczy w zajęciach ruchowych, w zabawach i grach w ogrodzie przedszkolnym, w parku, na boisku, w sali gimnastycznej. 6. Wdrażanie dzieci do dbałości o bezpieczeństwo własne oraz innych. Dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej: 1) wie, jak trzeba zachować się w sytuacji zagrożenia i gdzie można otrzymać pomoc, umie o nią poprosić; 2) orientuje się w bezpiecznym poruszaniu się po drogach i korzystaniu ze środków transportu; 3) zna zagrożenia płynące ze świata ludzi, roślin oraz zwierząt i unika ich; 4) wie, że nie może samodzielnie zażywać lekarstw i stosować środków chemicznych (np. środków czystości); 5) próbuje samodzielnie i bezpiecznie organizować sobie czas wolny w przedszkolu i w domu; ma rozeznanie, gdzie można się bezpiecznie bawić, a gdzie nie. 7. Wychowanie przez sztukę dziecko widzem i aktorem. Dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej: [...] 2) odgrywa role w zabawach parateatralnych, posługując się mową, mimiką, gestem i ruchem; umie posługiwać się rekwizytami (np. maską). 8. Wychowanie przez sztukę muzyka i śpiew, pląsy i taniec. Dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej: 1) śpiewa piosenki z dziecięcego repertuaru oraz łatwe piosenki ludowe; chętnie uczestniczy w zbiorowym śpiewie, w tańcach i muzykowaniu; 2) dostrzega zmiany dynamiki, tempa i wysokości dźwięku utworu muzycznego, wyraża je, pląsając lub tańcząc; 3) tworzy muzykę, korzystając z instrumentów perkusyjnych (oraz innych przedmiotów), a także improwizuje ją ruchem; [...] 11. Pomaganie dzieciom w rozumieniu istoty zjawisk atmosferycznych i w unikaniu zagrożeń. Dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej: 1) rozpoznaje i nazywa zjawiska atmosferyczne charakterystyczne dla poszczególnych pór roku; podejmuje rozsądne decyzje i nie naraża się na niebezpieczeństwo wynikające z pogody, np. nie stoi pod drzewem w czasie burzy, nie zdejmuje czapki w mroźną pogodę; 2) wie, o czym mówi osoba zapowiadająca pogodę w radiu i w telewizji, np. że będzie padał deszcz, śnieg, wiał wiatr; stosuje się do podawanych informacji w miarę swoich możliwości. [...]

27 30 ZAKRES TREŚCI WYCHOWANIA FIZYCZNEGO OKREŚLONY W PODSTAWIE PROGRAMOWEJ PRZEDSZKOLI 13. Wspomaganie rozwoju intelektualnego dzieci wraz z edukacją matematyczną. Dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej: [...] 4) rozróżnia stronę lewą i prawą, określa kierunki i ustala położenie obiektów w stosunku do własnej osoby, a także w odniesieniu do innych obiektów; 5) wie, na czym polega pomiar długości, i zna proste sposoby mierzenia: krokami, stopa za stopą; [...] 14. Kształtowanie gotowości do nauki czytania i pisania. Dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej: [...] 7) rozumie sens informacji podanych w formie uproszczonych rysunków oraz często stosowanych oznaczeń i symboli, np. w przedszkolu, na ulicy, na dworcu. [...]

28 DIAGNOZA I PROGNOZA Wstęp Podstawą do realizacji programu nauczania jest staranne planowanie. Planowanie nie może być celem samym w sobie i nie może być doraźne. Zgodnie ze schematem prakseologicznym na całość procesu planowania składa się: diagnoza (osobnicza, grupowa, środowiskowa); prognoza (rokowanie pedagogiczne); ordynacja (ze szczególnym uwzględnieniem środków i metod); wykonawstwo (realizacja zaplanowanych zadań); epikryza (kontrola wykonanych zadań i ocena osiągniętych wyników). Diagnoza to określenie etapu wyjściowego, prognoza to ustalenie realnych granic przewidywalnych zmian, wskazanie i zapewnienie środków działania. Prognoza powinna ułatwić nauczycielowi przewidywanie wyników i ustalenie poziomu zmian na skutek procesu nauczania. Właściwie przeprowadzone diagnoza i prognoza pozwolą ocenić postępy ucznia w rozwoju, wysiłek, który wkłada w wywiązywanie się z zadań. Dzięki prawidłowemu rozpoznaniu pedagogicznemu nauczyciel może określić stopień trudności zadań stawianych uczniowi. Niedopuszczalne jest wyznaczanie zadań zbyt trudnych lub zbyt łatwych. W pierwszym przypadku skazujemy ucznia na ciągłe niepowodzenia i porażki, w drugim wywołujemy jedynie lekceważenie i zniechęcenie. Zadania powinny motywować do podejmowania wysiłku i przezwyciężania trudności, a ich wykonanie inspirować do dalszej pracy. Diagnoza pozwala lepiej zrozumieć uzdolnienia ucznia lub jego trudności. Należy poznać stan wyjściowy, początkowy, przed przystąpieniem do realizacji obowiązków. Diagnoza dostarcza informacji o indywidualnych możliwościach ucznia, o zgromadzonych w okresie przedszkolnym wiadomościach i umiejętnościach. Jej ostatecznym celem jest opracowanie wskazań edukacyjnych, które będą stymulowały, wspierały i wspomagały rozwój potencjalnych możliwości dziecka.

29 32 DIAGNOZA I PROGNOZA Diagnoza wstępna to ocena stanu zdrowia, określenie poziomu rozwoju fizycznego, poziomu sprawności fizycznej, poziomu rozwoju społeczno-emocjonalnego oraz ocena sprawności manualnej i procesów poznawczych. Diagnozę należy przeprowadzić w trzech zasadniczych obszarach: diagnoza osobnicza (stan zdrowia i rozwój fizyczny, poziom sprawności fizycznej, zakres opanowanych umiejętności i wiadomości, rozwój emocjonalno-społeczny); diagnoza grupowa (zwartość grupy i interakcje pomiędzy jej członkami, istnienie nieformalnych grup społecznych, funkcji i ról przyjmowanych w grupie, zespołów uczniowskich wymagających specjalnej troski); diagnoza środowiskowa (nastawienie do wychowania fizycznego w szkole i jej otoczeniu, tradycje i klimat społeczny w obszarze kultury fizycznej, stan bazy i wyposażenia, osobliwości terenu i warunków klimatycznych). Diagnozę grupową i środowiskową przeprowadzamy głównie, opierając się na obserwacji i wywiadach. Podstawę diagnozy osobniczej stanowią: obserwacja zachowań dzieci w różnych sytuacjach zadaniowych i społecznych, rozmowa z uczniem, wywiad z rodzicami, analiza wszelkich wytworów dziecka. Badania diagnostyczne wstępne przeprowadzamy na początku klasy I, ale powtarzamy je również po każdym semestrze i roku nauki, ponieważ w ten sposób uzyskujemy obraz rozwoju ucznia. Diagnoza etapowa jest uzupełnieniem procesu oceniania i stanowi podstawę ewaluacji całego procesu edukacyjnego.

30 Diagnoza stanu zdrowia i rozwoju fizycznego Diagnoza stanu zdrowia i rozwoju fizycznego 33 Podejmowanie jakichkolwiek działań z zakresu aktywności ruchowej jest uwarunkowane stanem zdrowia ucznia. Dlatego konieczne jest rozpoznanie, czy w klasie znajdują się osoby, które z powodów zdrowotnych powinny uczestniczyć w zajęciach wychowania fizycznego w ograniczonym zakresie, a nawet być z tych zajęć zwolnione. Dyrektor szkoły zwalnia ucznia z zajęć wychowania fizycznego na podstawie opinii wydanej przez lekarza, na czas określony w tej opinii. Nauczyciel nie powinien jednak korzystać tylko z diagnozy lekarskiej. Na podstawie wywiadu z rodzicami, analizy wyników z bilansu zdrowia, i własnych obserwacji może zebrać informacje o poważnych chorobach uczniów przebytych i aktualnych, zmianach w postawie ciała, zaburzeniach w funkcjonowaniu narządów zmysłu. Barbara Woynarowska (1993, 2003) wyróżnia następujące grupy kwalifikacyjne uczniów do udziału w zajęciach wychowania fizycznego: Symbol Nazwa Charakterystyka Możliwość udziału w rywalizacji sportowej A Zdolny do zajęć bez ograniczeń Bez odchyleń w stanie zdrowia i rozwoju lub z odchyleniami, Bez ograniczeń których rodzaj i stopień nie stanowią As Uprawiający sport w szkole lub poza szkołą przeciwwskazań do udziału w zajęciach wf. B Zdolny do zajęć z ograniczeniami i/lub wymagający specjalnej uwagi nauczyciela Z odchyleniami w stanie zdrowia i rozwoju, którzy wymagają: 1. Pewnych ograniczeń w zakresie zajęć wf., dotyczących intensywności i czasu trwania zajęć prowadzonych w niekorzystnych warunkach. 2. Specjalnej uwagi nauczyciela, indywidualnego traktowania, np. ze względu na podwyższone ryzyko urazu. 3. Aktywnego udziału nauczyciela wf. w wyrównywaniu, korekcji lub leczeniu niektórych zaburzeń. Ewentualne ograniczenia ustalane w zależności od stanu zdrowia Bk Zdolny do zajęć z ograniczeniami, wymagający dodatkowych zajęć ruchowych, korekcyjnych Uczniowie, którzy ze względu na stan zdrowia wymagają dodatkowych zajęć ruchowych, w tym także korekcyjnych. C Niezdolny do zajęć wychowania fizycznego Uczniowie, których stan zdrowia uniemożliwia okresowo lub długotrwale udział w zajęciach wf. C1 Niezdolny do zajęć wychowania fizycznego, uczestniczy w zajęciach rehabilitacyjnych Uczniowie uczestniczący w zajęciach rehabilitacyjnych lub innej formie terapii ruchowej poza szkołą Ewentualne ograniczenia ustalane w zależności od stanu zdrowia Niezdolny do udziału Niezdolny do udziału

31 34 DIAGNOZA I PROGNOZA Każdy posiada swoisty rytm rozwojowy. Przynależność do klasy szkolnej nie jest wyznacznikiem poziomu rozwoju fizycznego. W klasie różnice mogą dochodzić do 2 3 lat i fakt ten musi nauczyciel uwzględnić zarówno na etapie stawiania zadań, jak i doboru środków. Różne tempo rozwoju stosunkowo łatwo jest stwierdzić poprzez obserwację wzrostu i ciężaru ciała. W celu określenia wieku rozwojowego należy dokonane pomiary porównać z normami przewidywanymi dla danego wieku kalendarzowego. Stan zdrowia oraz rozwój fizyczny dziecka są ściśle powiązane z jego rozwojem społeczno-emocjonalnym i intelektualnym. Dziecko z wadami rozwojowymi i złym stanem zdrowia szybciej się męczy przy pracy umysłowej, ma mniejsze możliwości prawidłowego spostrzegania, zapamiętywania i odtwarzania informacji, słabo koncentruje uwagę. W rezultacie, nie z własnej winy, uzyskuje słabe wyniki i traci motywację do nauki, a w związku z tym: pojawiają się zaburzenia osobowości, związane z niezaspokojeniem potrzeb; kształtują się negatywne postawy w stosunku do nauki, nauczycieli, rówieśników, rodziców; pojawiają się zachowania odbiegające od przyjętych norm postępowania; kształtuje się negatywny obraz własnej osoby. Aby śledzić rozwój fizyczny dziecka, niektóre badania diagnostyczne powinny być powtarzane po semestrze lub roku nauki, dlatego proponujemy założenie arkusza rozwoju fizycznego ucznia. Arkusz taki może być w starszych klasach prowadzony samodzielnie przez uczniów pod kontrolą nauczyciela. ARKUSZ ROZWOJU FIZYCZNEGO NAZWISKO... IMIĘ... Data Waga ciała Wzrost Określenie stosunku wagowo-wzrostowego według siatki centylowej lub wskaźnika BMI* Postawa ciała Ogólny stan zdrowia Uwagi *BMI wskaźnik masy ciała body mass index to najprostszy sposób określenia otyłości u człowieka. BMI jest wyliczany z prostego wzoru, w którym masa ciała w kilogramach dzielona jest przez wzrost w metrach podniesiony do potęgi drugiej. BMI = masa ciała w kg/wzrost w m 2 Klasyfikacja otyłości (WHO) BMI (kg/m 2 ) prawidłowa masa ciała 18,5 24,9 nadwaga powyżej i równy 25 nadwaga bez otyłości 25 29,9 stopień I otyłości 30 34,9 stopień II otyłości 35 39,9 stopień III otyłości (ekstremalna) powyżej i równy 40

32 Diagnoza sprawności fizycznej Diagnoza sprawności fizycznej 35 Jednym z celów zajęć wychowania fizycznego jest rozwój sprawności fizycznej uczniów, na którą składają się: zdolności kondycyjne (siła, szybkość, wytrzymałość); zdolności koordynacyjne; gibkość. Ocena poziomu cech motorycznych powinna być dokonywana przez nauczyciela na początku etapu edukacyjnego i w trakcie jego trwania. Pomiar przeprowadzony na początku klasy I jest diagnozą wstępną, określającą poziom wyjściowy, na bazie którego nauczyciel planuje swoją pracę. Następne pomiary, co najmniej trzy razy w roku, służą kontroli efektów pracy ucznia i nauczyciela, która umożliwia dokonanie analizy postawionych celów i zastosowanych do ich realizacji środków. Do oceny zdolności motorycznych uczniów mogą być zastosowane testy syntetyczne i analityczne. Test syntetyczny polega na łącznej ocenia cech kondycyjnych i koordynacyjnych w jednej próbie. Jego przykładem jest odpowiednio skonstruowany tor przeszkód, a wykładnikiem poziomu badanych cech czas wykonania próby. Przydatność takiego testu w warunkach szkolnych jest jednak niewielka, bowiem informacja w postaci czasu pokonania toru nie daje oceny poszczególnych cech motorycznych. Można jedynie stwierdzić występowanie różnic między poszczególnymi uczniami. Testy analityczne dostarczają nam w miarę obiektywnej informacji o poziomie badanych cech motorycznych. Pamiętać należy, że podane normy w poszczególnych testach nie zawsze są odpowiednie dla wszystkich uczniów, ponieważ uwzględniają one określone populacje, w związku z czym należy je traktować orientacyjnie. W ocenianiu zdolności koordynacyjno-kondycyjnych bierzemy pod uwagę przede wszystkim postęp ucznia w usprawnianiu. W żadnym wypadku wyniki testu nie mogą być zamieniane na ocenę szkolną! Spośród znanych testów analitycznych szczególnie przydatne mogą być: Indeks Sprawności Fizycznej (IFS) Krzysztofa Zuchory, Międzynarodowy Test Sprawności Fizycznej (MTSF), EUROFIT, Test Chromińskiego, Próba Harwardzka, Test Coopera. Opis prób i tabele punktowe znajdują się w wielu opracowaniach książkowych oraz dostępne są na stronie internetowej: Ważną umiejętnością kształconą na poziomie szkoły podstawowej jest samoocena własnej sprawności fizycznej. Wykonywanie prób początkowo pod kierunkiem nauczyciela, a następnie samodzielnie oraz interpretacja uzyskanych wyników przygotowuje ucznia do świadomej kontroli i oceny postępu w rozwoju określonych cech motorycznych.

33 36 DIAGNOZA I PROGNOZA Diagnoza rozwoju sprawności manualnej i procesów poznawczych Prawidłowe działanie podstawowych funkcji fizycznych i psychicznych zapewnia właściwy rozwój procesów wyższych. Rozpoznanie ich poziomu ma dla postępów edukacji duże znaczenie. Sprawność manualna i odpowiedni poziom percepcji słuchowej oraz wzrokowej umożliwia rozpoznawanie, zapamiętywanie i odwzorowywanie liter i głosek, cyfr i znaków, co z kolei stanowi podstawę do opanowania czytania i pisania. Przedmiotem diagnozy rozwoju funkcji percepcyjno-motorycznych są: 1. Sprawność manualna: napięcie mięśniowe (słabe normalne silne), tempo pracy (wolne przeciętne szybkie), precyzja (zaburzona prawidłowa), koordynacja wzrokowo-ruchowa (prawidłowa zaburzona). 2. Percepcja wzrokowa: spostrzeganie wzrokowe, orientacja przestrzenna, analiza i synteza wzrokowa. 3. Percepcja słuchowa: analiza słuchowa, synteza słuchowa. 4. Mowa: zasób słownictwa (mały przeciętny duży), wady wymowy, sposób wypowiadania się. 5. Myślenie: analiza i synteza, porównywanie, dostrzeganie podobieństw i różnic, abstrahowanie, uogólnianie, klasyfikowanie. 6. Rozumienie treści obrazków, zagadek, poleceń: dostrzeganie związków przyczynowo-skutkowych. Diagnoza w zakresie wymienionych sprawności odbywa się za pomocą: analizy wytworów (rysunek, wzory literopodobne, wzory figur geometrycznych, pisanie liter, cyfr i znaków matematycznych, układanie obrazka z części); analizy błędów w czytaniu i pisaniu; specjalistycznych metod; obserwacji dziecka w różnych sytuacjach, połączonych z wypowiedziami; obserwacji czynności samoobsługowych. Szczególnie zajęcia ruchowe sprzyjają wszechstronnej obserwacji ucznia. Zasygnalizowany problem jest omówiony szerzej w specjalistycznych publikacjach wymienionych w bibliografii poradnika.

34 Diagnoza rozwoju emocjonalno-społecznego Diagnoza rozwoju emocjonalno-społecznego 37 Emocje i uczucie pozwalają na ustosunkowanie się do otoczenia i do samego siebie. Wpływają na oddziaływania pomiędzy ludźmi, komunikowanie się i przystosowanie do otoczenia. Rozwój społeczno-emocjonalny ucznia polega na: rozpoznawaniu własnych emocji i emocji innych, panowaniu nad uczuciami negatywnymi, poznawaniu sposobów radzenia sobie z emocjami, opanowaniu umiejętności wyrażania uczuć, zdobyciu umiejętności komunikowania się z ludźmi. Często emocje decydują o efektach edukacji. Nastawienie emocjonalne do uczenia się wpływa na motywację, podwyższając lub obniżając aktywność i efektywność nauki. Emocje stanowią przyczynę lub skutek pozytywnego bądź negatywnego stosunku do nauczycieli, rodziców, rówieśników. Zdobycie przez dziecko umiejętności komunikowania się wpływa na zaspokojenie potrzeb, kształtowanie postaw, stosowanie ogólnie przyjętych norm i zasad postępowania, kształtowanie pozytywnego obrazu samego siebie. Diagnoza rozwoju emocjonalno-społecznego odbywa się przez: obserwację dziecka w różnych sytuacjach rzeczywistych, rozmowę z dzieckiem i rodzicami, rozpoznawanie przeżyć dziecka w aranżowanych sytuacjach zadaniowych, stosowanie technik socjometrycznych. We wstępnej diagnozie rozwoju społeczno-emocjonalnego zwracamy uwagę na zachowania związane ze stosunkiem do szkoły, nauki i kolegów. Korzystając z pozycji Jadwigi Hanisz (i inni) Wesoła szkoła. Ocena opisowa i sprawdzian osiągnięć uczniów (2001), w tabeli zawarto przedmiot i sposób diagnozowania rozwoju społecznoemocjonalnego ucznia.

35 38 DIAGNOZA I PROGNOZA Przedmiot diagnozy Co badamy? Rodzaje emocji: pozytywne negatywne; silne słabe. Treść emocji: radość, zadowolenie, złość, strach, gniew, lęk. Rodzaje uczuć: poznawcze; społeczne (współpraca, współdziałanie, przyjaźń, miłość, sympatia, życzliwość, tolerancja, empatia, asertywność); estetyczne (wrażliwość na piękno przyrody i sztuki); praktyczne (radość z działania, organizowania, pomagania); moralne (uczciwość, prawdomówność, przestrzeganie norm i reguł). Wyrażanie uczuć i emocji: werbalne (mówienie i pisanie); niewerbalne (gest, mimika, ruch). Uczestnictwo w grupie: współżycie i współdziałanie, pozycja w grupie (akceptacja, izolacja, odrzucenie, podporządkowanie, przywództwo), relacje z dorosłymi i rówieśnikami, stosunek do nauki i obowiązków szkolnych, stosunek do norm społecznych, stosunek do samego siebie. Sposób diagnozowania Jak badamy? Jakie emocje pozytywne i negatywne ujawnia? Czy potrafi nazwać emocje? Czy potrafi kontrolować własne emocje? Czy rozumie uczucia swoje i innych? Czy reaguje emocjonalnie, adekwatnie do sytuacji? Czy potrafi wyrażać swoje uczucia? Czy potrafi mówić o swoich uczuciach? Czy panuje nad uczuciami negatywnymi? Czy zachowuje się w sposób społecznie akceptowany? Jak przyjmuje porażki i sukcesy? Jak reaguje na kary i pochwały? Obserwacja czy: jest akceptowany w klasie, potrafi nawiązać kontakt z innymi, umie słuchać innych, ma poczucie odpowiedzialności, wypełnia polecenia nauczyciela, przestrzega reguł i norm, umie przeprosić, wybaczyć, wierzy we własne siły, ma poczucie własnej wartości, ma pozytywny stosunek do siebie i innych, ma pozytywną samoocenę.

36 Diagnoza rozwoju emocjonalno-społecznego 39 Rozwiązywanie problemów i konfliktów. Obserwacja czy: wywołuje konflikty, jest tolerancyjny dla innych, umie akceptować potrzeby, zainteresowania, upodobania i poglądy innych, umie zaspokajać swoje potrzeby, uwzględniając potrzeby innych, respektuje umowy i ustalenia, dochodzi do kompromisu, wykazuje inicjatywę w rozwiązywaniu konfliktów, chce i umie pomagać innym, potrafi pokonać trudności.

37 ROCZNE PLANY PRACY W ZAKRESIE WYCHOWANIA FIZYCZNEGO Wstęp Planowanie pracy jest podstawą skutecznego działania we wszystkich dziedzinach życia. Nauczyciel na podstawie programu edukacyjnego buduje własny plan pracy rocznej, określając zadania do realizacji i przewidywane osiągnięcia uczniów. W ramach planu pracy nauczania zintegrowanego, dotyczącego realizacji materiału dydaktycznego ze wszystkich edukacji, nauczyciel tworzy także plan pracy w zakresie wychowania fizycznego. Plan ten powinien być oparty na wcześniej przeprowadzonej diagnozie indywidualnej, grupowej i środowiskowej. Aby umożliwić uczniom twórczy oraz aktywny udział w procesie edukacji, plan pracy powinien uwzględniać także ich zainteresowania. Podstawową formą pracy w kształceniu zintegrowanym jest dzień aktywności dziecka. Treści kształcenia i wychowania powinny stanowić jedność dla wszystkich edukacji w danym dniu. Ułożenie planu polega więc na dokonaniu doboru podstawowych wiadomości, umiejętności i sprawności z poszczególnych edukacji i powiązaniu ich w logiczną całość. Proponowany plan zajęć jest kompatybilny z różnymi programami edukacji zintegrowanej i może być wykorzystany przez wszystkich nauczycieli jako pomoc w planowaniu własnej pracy w sferze edukacji ruchowej. Materiał dla każdej klasy podzielono na dwutygodniowe cykle. W trzech latach nauki uczniowie powtarzają poszczególne zadania, rozwijając uzdolnienia, utrwalając i nabywając nowe umiejętności i wiadomości. Ułożenie pracy w cykle zapobiega chaotyczności, systematyzuje materiał dydaktyczny i ułatwia pracę nauczyciela. W każdym cyklu realizowane są określone zadania z zakresu wychowania, umiejętności ruchowych i nauczania, które wynikają z założonego celu edukacyjnego. Ustalenie strategii realizacji danego zadania, czyli zastosowane metody, formy i środki dydaktyczne, ma doprowadzić do przewidywanych osiągnięć ucznia. Taka forma

38 42 ROCZNE PLANY PRACY W ZAKRESIE WYCHOWANIA FIZYCZNEGO planowania łączy w sobie plan pracy rocznej z planami realizacji kolejnych cykli osnowami. Nauczycielowi pozostaje już tylko opracowanie pierwszej lekcji danego cyklu, tak by następne zajęcia mogły być prowadzone na bazie tego samego konspektu skorygowanego zgodnie z rzeczywistym przebiegiem lekcji poprzedniej. W niniejszym poradniku opracowano w formie szczegółowych konspektów przykładowe zajęcia dla każdego cyklu w poszczególnych klasach. Zajęcia te oznaczono literą (K) w szczegółowych, rocznych planach pracy. Zajęcia wychowania fizycznego powinny być tematycznie połączone z pozostałymi edukacjami realizowanymi w ramach edukacji wczesnoszkolnej. Ramowy plan nauczania klas I III umieszcza wychowanie fizyczne na tym etapie edukacji. W przypadku wyłączenia wychowania fizycznego z całości edukacji określono, że godzin wychowania fizycznego w trzyletnim cyklu kształcenia powinno być co najmniej 290. Aby przedstawiona propozycja miała charakter uniwersalny i po modyfikacji mogła być wykorzystywana przez każdego nauczyciela, proponuję podział rocznego kształcenia na dwutygodniowe cykle liczące po sześć godzin lekcyjnych. Tematy poszczególnych zajęć należy traktować jako propozycje, które nauczyciel powinien dostosować lub zmienić w zależności od realizowanego ośrodka tematycznego dnia. Dobór treści także powinien być zmodyfikowany i dostosowany do realizowanego programu oraz powiązany z pozostałymi zajęciami dnia lub tygodnia.

39 Szczegółowy roczny plan pracy nauczyciela nauczania zintegrowanego w zakresie wychowania fizycznego w klasie I Szczegółowy roczny plan pracy nauczyciela nauczania zintegrowanego w zakresie wychowania fizycznego w klasie I szkoły podstawowej na podstawie programu wychowania fizycznego Zdrowie Sport Rekreacja. Edukacja wczesnoszkolna Nr cyklu Cykl Realizowane cele 1 Jestem uczniem Wstępna diagnoza rozwoju fizycznego oraz poziomu umiejętności ruchowych uczniów w zabawach i grach. Integracja grupy. Poznanie i wdrażanie do stosowania podstawowych zasad bezpieczeństwa w czasie zajęć. 2 Jaki jestem? Nabywanie umiejętności samooceny i samokontroli postawy ciała, rozwoju fizycznego i umiejętności ruchowych. 6 3 W zespole Kształcenie umiejętności ruchowych związanych z grami sportowymi. Kształtowanie umiejętności nawiązywania poprawnych kontaktów z rówieśnikami i współpracy w grupie. 4 Bezpiecznie i zdrowo Kształcenie nawyków higienicznych i zachowań prozdrowotnych. Wdrażanie do stosowania podstawowych zasad bezpieczeństwa w czasie zajęć. 5 W lesie lub parku Kształtowanie i rozwijanie sprawności psychomotorycznej. Kształtowanie ambicji, wytrwałości w dążeniu do celu i wiary we własne siły. 6 W wodzie Rozwijanie aktywności ruchowej poprzez zajęcia w wodzie. 6 7 Ruch i muzyka Kształtowanie zdolności rytmiczno-tanecznych, harmonii i piękna ruchu. Wyzwalanie naturalnej ekspresji. 6 8 Na podwórku Kształcenie nawyków higienicznych i zachowań prozdrowotnych. Kształtowanie i rozwijanie sprawności psychomotorycznej. 6 9 Sprawny jak Kształtowanie i rozwijanie sprawności psychomotorycznej. Kształtowanie ambicji, wytrwałości w dążeniu do celu i wiary we własne siły. 10 Zima wcale nie jest zła Kształtowanie i podnoszenie odporności organizmu poprzez zajęcia ruchowe na świeżym powietrzu W karnawale Kształtowanie zdolności rytmiczno-tanecznych, harmonii i piękna ruchu. Wyzwalanie naturalnej ekspresji ruchowej inspirowanej muzyką. 12 Piłka w grze Kształtowanie umiejętności nawiązywania i utrzymywania poprawnych kontaktów z rówieśnikami i umiejętności współpracy w grupie. Podporządkowanie się określonym regułom działania. 13 Gimnastyka na co dzień Ćwiczenie, rozwijanie i utrwalanie sprawności koordynacyjnej poprzez gimnastykę podstawową i artystyczną W poszukiwaniu wiosny Rozwijanie aktywności ruchowej poprzez różnego rodzaju formy rekreacji, gry i zabawy na świeżym powietrzu. Poznanie różnych sposobów wypoczynku i relaksu. Kształtowanie i rozwijanie sprawności psychomotorycznej: biegi, skoki, rzuty. 15 Moje zdrowie Wykształcenie nawyków higienicznych, w tym nawyku codziennej aktywności ruchowej. Ćwiczenie i rozwijanie sprawności koordynacyjnej poprzez gimnastykę podstawową i artystyczną. 16 Olimpiada klasowa Rozwijanie aktywności ruchowej poprzez różnego rodzaju formy rekreacji i współzawodnictwa sportowego. Właściwe zachowanie się jako kibic i zawodnik. Liczba godzin

40 44 ROCZNE PLANY PRACY W ZAKRESIE WYCHOWANIA FIZYCZNEGO Cykl 1. Jestem uczniem Cel edukacyjny Wstępna diagnoza rozwoju fizycznego oraz poziomu umiejętności ruchowych uczniów w zabawach i grach. Integracja grupy. Poznanie i wdrażanie do stosowania podstawowych zasad bezpieczeństwa w czasie zajęć. Temat, zadanie główne zajęć 1. Poznajmy się; zabawy integracyjne. Normy, reguły i zasady zachowania się (K). 2. W szkole. Poznanie pomieszczeń szkolnych, zasady bezpieczeństwa na terenie szkoły. 3. Wesoło i bezpiecznie. Dyscyplina na zajęciach ruchowych. Zabawy organizacyjno-porządkowe. 4. Na boisku i w sali gimnastycznej. Zasady i przepisy korzystania z pomieszczeń i urządzeń sportowych. Zabawy orientacyjno-porządkowe (K). 5. Droga do szkoły. Podstawowe przepisy bezpieczeństwa ruchu drogowego. 6. W drodze do szkoły. Wycieczka poznanie okolicy szkoły, bezpieczne przejście przez drogę. Realizowane zadania w zakresie: postaw umiejętności ruchowych wiadomości Dostosowanie swoich zachować do poleceń nauczyciela. Dyscyplina na zajęciach ruchowych. Przestrzeganie określonych norm. Właściwe zachowanie się na drodze w roli pieszego, przestrzeganie podstawowych zasad ruchu drogowego. Przestrzeganie podstawowych zasad bezpieczeństwa korzystania z przyborów i sprzętu sportowego. Zabawy integracyjne, poznawanie i zapamiętywanie imion. Proste zabawy rzutne i bieżne (nauczyciel zwraca uwagę na wszelkie trudności i odchylenia od normy). Zabawy organizacyjno- -porządkowe, np. Zbiórka według kolorów, W lewo, w prawo, Policjant, Mijanie. Zabawy i gry ćwiczące różnego rodzaju ustawienia grupy. Ustawienie grupy i zbiórki w szeregu i w rzędzie. Zabawy i gry ruchowe orientacyjno-porządkowe, np. Pająk i muchy, Dzieci do domu, dzieci na spacer, Rób tak, nie rób tak, Skąd słychać dzwonek, Semafor. Szybkie reagowanie na sygnały słuchowe i wzrokowe. Ćwiczenia kształtujące orientację przestrzenną i refleks. Prawidłowy sposób noszenia tornistra. Sposoby ustawienia grupy w pary i w szeregu. Podstawowe zasady ruchu drogowego dotyczące pieszych. Zasady bezpiecznego korzystania ze sprzętu i urządzeń sportowych. Przewidywane osiągnięcia ucznia Zna imiona swoich kolegów i koleżanek z klasy. Wie, jak się ustawić w pary i w szeregu. Stara się stosować ustalone zasady gier i zabaw. Potrafi bezpiecznie się poruszać po drodze. Przestrzega podstawowych zasad bezpiecznego korzystania ze sprzętu i urządzeń sportowych. Stosuje reguły bezpiecznego poruszania się w kolumnie.

41 Szczegółowy roczny plan pracy nauczyciela nauczania zintegrowanego w zakresie wychowania fizycznego w klasie I Cykl 2. Jaki jestem? Cel edukacyjny Nabywanie umiejętności samooceny i samokontroli postawy ciała, rozwoju fizycznego i umiejętności ruchowych. Temat, zadanie główne zajęć 1. Jak w wojsku. Kształtowanie prawidłowej postawy ciała w czasie chodzenia, stania i siedzenia (K). 2. Jaki ślad zostawiam? Kontrola wysklepienia stopy. 3. Szybko i zwinnie. Zabawy i gry oceniające podstawowe zdolności ruchowe i poziom rozwoju wybranych cech motorycznych (K). 4. Być sprawnym. Ćwiczenia wzmacniające mięśnie klatki piersiowej, grzbietu i brzucha. 5. Tor przeszkód. Proste próby sprawności ruchowej (próba wytrzymałości, skoczności, zwinności i siły mięśni brzucha). 6. Każdy z nas jest inny. Pomiar wzrostu i masy ciała. Realizowane zadania w zakresie: postaw umiejętności ruchowych wiadomości Wykonywanie określonych czynności ruchowych z pełnym zaangażowaniem i na miarę swoich możliwości. Świadomość potrzeby dbania o poziom własnej sprawności ruchowej. Różnice w wyglądzie osób i poszanowanie odmienności innych. Świadomość indywidualnych możliwości ruchowych. Prawidłowa postawa ciała w czasie chodzenia, stania, siedzenia i leżenia. Ćwiczenia kształtujące prawidłową postawę i zapobiegające wadom postawy. Ćwiczenia zapobiegające płaskostopiu. Zabawy i gry określające zdolności ruchowe. Proste testy sprawności ruchowej. Pomiar wzrostu i wagi. Porównanie wzrostu i wagi uczniów w grupie. Części własnego ciała. Sposoby kontroli wysklepienia stopy. Cechy prawidłowej postawy ciała w czasie chodzenia, stania, siedzenia i leżenia. Sposoby porównania i oceny umiejętności ruchowych. Sposoby pomiaru wzrostu i wagi. Zapis wyniku pomiaru wzrostu i wagi. Prawidłowa dieta a zapotrzebowanie organizmu. Sposób odżywiania się i ruch a wygląd zewnętrzny. Przewidywane osiągnięcia ucznia Stara się zachować prawidłową postawę ciała. Potrafi nazwać i wskazać części ciała. Dostrzega konieczność stałego dbania o rozwój sprawności ruchowej. Potrafi z pomocą dokonać pomiaru swojego wzrostu i wagi.

42 46 ROCZNE PLANY PRACY W ZAKRESIE WYCHOWANIA FIZYCZNEGO Cykl 3. W zespole Cel edukacyjny Kształcenie umiejętności ruchowych związanych z grami sportowymi. Kształtowanie umiejętności nawiązywania poprawnych kontaktów z rówieśnikami i współpracy w grupie. Temat, zadanie główne zajęć 1. Na boisku. Gry i ćwiczenia kształtujące umiejętności techniczne minipiłki ręcznej i nożnej (K). 2. Ja do ciebie, a ty do mnie. Współdziałanie i współpraca z partnerem dialog ruchowy. 3. Co ja mogę dać drużynie? Wyczucie ciężaru i siły, kształtowanie ruchu. 4. Przed siebie. Rzuty piłką w dowolny sposób do celu stałego. 5. Tańczące piłki. Rzuty do partnera w miejscu. Kozłowanie w miejscu. 6. Do partnera. Prowadzenie piłki wewnętrzną częścią stopy w marszu i truchcie. Podstawowe elementy minipiłki nożnej. Realizowane zadania w zakresie: postaw umiejętności ruchowych wiadomości Współdziałanie i współpraca z partnerem. Czysta, sportowa walka. Zasada fair play. Właściwe zachowanie się zarówno w czasie zwycięstwa, jak i porażki. Kulturalny doping. Zasady fair play we współzawodnictwie. Swobodny, symetryczny chód po wyznaczonej linii, koordynacja ruchów głowy, kończyn i tułowia. Marsz i bieg w podanym rytmie. Świadomość własnego ciała, wyczucie ciężaru i siły (temat 1, 2 i 3 z gimnastyki twórczej R. Labana). Zabawy kopne, gry i ćwiczenia kształtujące umiejętności techniczne minipiłki nożnej: prowadzenie piłki wewnętrzną częścią stopy w marszu i truchcie, uderzanie piłki wewnętrznym podbiciem, toczenie piłki w marszu i biegu. Ćwiczenia i zabawy przygotowujące do minipiłki ręcznej. Rzuty piłką w dowolny sposób do celu stałego. Rzuty do partnera w miejscu, jednorącz, prawą i lewą ręką. Kozłowanie w miejscu prawą i lewą ręką. Zabawy i gry ruchowe z elementami minigier. Zasady współdziałania a współzawodnictwo sportowe. Zabawy i gry kształtujące wybrane umiejętności techniczne minipiłki ręcznej i minipiłki nożnej. Drużyny piłkarskie z regionu. Przewidywane osiągnięcia ucznia Ma opanowaną koordynację ruchów części ciała podczas chodu. Stara się oddzielić współzawodnictwo sportowe od stosunków koleżeńskich na co dzień. Wykonuje rzuty małymi przedmiotami, prawą i lewą ręką.

43 Szczegółowy roczny plan pracy nauczyciela nauczania zintegrowanego w zakresie wychowania fizycznego w klasie I Cykl 4. Bezpiecznie i zdrowo Cel edukacyjny Kształcenie nawyków higienicznych i zachowań prozdrowotnych. Wdrażanie do stosowania podstawowych zasad bezpieczeństwa w czasie zajęć. Temat, zadanie główne zajęć 1. Gimnastyka poranna. Pozycje wyjściowe i końcowe w ćwiczeniach. Zabawy i gry drużynowe (K). 2. Widzę świat z zamkniętymi oczyma. Ćwiczenia sensoryczne. 3. Jak wezwać pomoc? Przyjmowanie określonych pozycji na sygnał. Telefony alarmowe. 4. Oj boli... Udzielanie pierwszej pomocy w przypadku skaleczeń. 5. Lekko i z gracją. Płynność ruchu w przestrzeni i w czasie. Użycie własnego ciała jako narzędzia w różnych czynnościach utylitarnych. 6. Strażacy w akcji. Zabawa bieżna Strażak. Zasady zachowania się w sytuacjach niebezpiecznych. Realizowane zadania w zakresie: postaw umiejętności ruchowych wiadomości Zachowanie higieny podczas wszystkich czynności w ciągu dnia. Zmiana stroju po zajęciach ruchowych, konieczność korzystania z umywalni. Umiejętność podporządkowania się określonym regułom działania zespołowego. Odpowiedzialność za bezpieczeństwo i zdrowie swoje i swoich kolegów. Pozycje wyjściowe i końcowe w ćwiczeniach. Ćwiczenia sensoryczne z zamkniętymi oczyma (podążanie w kierunku źródła dźwięku, wytrzymanie pozycji równoważnej z zamkniętymi oczyma). Płynność ruchu w przestrzeni i w czasie. Użycie własnego ciała jako narzędzia w różnych czynnościach utylitarnych (gesty, przenoszenie ciężaru ciała i środka ciężkości w miejscu, ruchy lokomocyjne, skoki, obroty). Improwizacja ruchowa, naśladowanie ruchem czynności charakterystycznych dnia codziennego. Zabawa bieżna Strażak. Możliwości kształtowania własnego ciała. Jak pomóc osobom niewidomym lub niedowidzącym? Udzielanie pierwszej pomocy w przypadku skaleczeń. Sposoby wezwania pomocy w sytuacjach zagrażających zdrowiu lub życiu. Przewidywane osiągnięcia ucznia Zna i stosuje podstawowe zasady higieny związane z ćwiczeniami fizycznymi. Wie, że dzieci niepełnosprawne znajdują się w trudnej sytuacji, pomaga im. Wie, jak postąpić w sytuacji zagrożenia, jak wezwać pomoc, do kogo się zwrócić, jak się zachować.

44 48 ROCZNE PLANY PRACY W ZAKRESIE WYCHOWANIA FIZYCZNEGO Cykl 5. W lesie lub parku Cel edukacyjny Kształtowanie i rozwijanie sprawności psychomotorycznej. Kształtowanie ambicji, wytrwałości w dążeniu do celu i wiary we własne siły. Temat, zadanie główne zajęć 1. W lesie. Wartość ruchu w terenie, zabawy i gry terenowe (K). 2. Tajemnice lasu. Biegi z przeszkodami, omijanie, obieganie, przeskakiwanie. 3. Tor przeszkód. Przeskoki nad przeszkodą jako naśladownictwo skoku wzwyż. 4. Jak żaby i kangury. Wyskoki w górę z miejsca i rozbiegu. 5. Do celu... Rzuty małymi przedmiotami, prawą i lewą ręką. 6. Bieg leśny. Marszobieg terenowy. Realizowane zadania w zakresie: postaw umiejętności ruchowych wiadomości Ambicja i wytrwałość w ćwiczeniach, pokonywanie własnego zmęczenia i ograniczeń, osiąganie wyników na miarę swoich możliwości. Współpraca w zespole dwuosobowym. Pomoc współćwiczącemu w wykonaniu zadania. Zabawy bieżne i skoczne. Zabawy i gry w terenie. Biegi z przeszkodami, omijanie, obieganie, przeskakiwanie. Biegi po wyznaczonych torach ze zmianą tempa i kierunku. Skoki nad przeszkodą. Przeskoki nad przeszkodą, jako naśladownictwo skoku wzwyż (wysokość dostosowana indywidualnie do dziecka). Wyskoki w górę z miejsca i rozbiegu. Gra rzutna Strzelec. Rzuty małymi przedmiotami, prawą i lewą ręką do celu. Zabawy rzutne. Pokonywanie przeszkód nieruchomych o różnych wysokościach. Wykorzystanie naturalnych walorów terenu do organizowania zabaw, gier i ćwiczeń. Sposoby mierzenia wysokości skoku. Zasady bezpiecznego pokonywania wysokich przeszkód i współpraca w zespole dwuosobowym w celu wykonania zadania. Zachowanie bezpieczeństwa w kontaktach ze zwierzętami. Przewidywane osiągnięcia ucznia Dostrzega i wykorzystuje własne predyspozycje do wykonania zadania ruchowego. Dostrzega przyjemności ruchu w terenie. Potrafi rzucać małymi przedmiotami prawą i lewą ręką. Realizuje marszobieg trwający co najmniej 10 min. Pokonuje przeszkody naturalne.

45 Szczegółowy roczny plan pracy nauczyciela nauczania zintegrowanego w zakresie wychowania fizycznego w klasie I Cykl 6. W wodzie Cel edukacyjny Rozwijanie aktywności ruchowej poprzez zajęcia w wodzie. Temat, zadanie główne zajęć 1. Na basenie. Zabawy oswajające z wodą. Zasady bezpieczeństwa i higieny w czasie zajęć w wodzie (K). 2. Nie boję się wody. Wchodzenie i wbieganie do wody, wydobywanie przedmiotów z dna. 3. Wodne bąbelki. Ćwiczenia oddechowe i wypornościowe. 4. Woda mnie unosi. Próby leżenia w wodzie na piersiach i grzbiecie. 5. Będę pływać. Ćwiczenia przygotowawcze do nauki pływania, poślizg. 6. Jak żabki. Zabawy i ćwiczenia w wodzie. Realizowane zadania w zakresie: postaw umiejętności ruchowych wiadomości Pokonanie obawy przed wodą. Zaufanie i współpraca z nauczycielem w celu zapewnienia sobie bezpieczeństwa w czasie zajęć w wodzie i nad wodą. Zabawy oswajające z wodą W lewo, w prawo, Wszyscy latają. Zabawy rzutne z piłką plażową na płytkiej wodzie. Ćwiczenia oddechowe i wypornościowe. Unoszenie się z asekuracją na powierzchni wody. Ćwiczenie poślizgu. Ćwiczenia cyklu ruchu nóg i rąk w stylu klasycznym. Zasady bezpieczeństwa i higieny w czasie zajęć w wodzie. Przewidywane osiągnięcia ucznia Nie ma obaw przed swobodnym zanurzeniem się w wodzie. Wie, jak należy bezpiecznie się zachować w czasie zabaw w wodzie i nad wodą.

46 50 ROCZNE PLANY PRACY W ZAKRESIE WYCHOWANIA FIZYCZNEGO Cykl 7. Ruch i muzyka Cel edukacyjny Kształtowanie zdolności rytmiczno-tanecznych, harmonii i piękna ruchu. Wyzwalanie naturalnej ekspresji. Temat, zadanie główne zajęć 1. Raz, dwa, trzy... Rozwijanie poczucia rytmu, rytmiczny marsz, wystukiwanie rytmu (K). 2. Koncert na niby. Zabawy ze śpiewem, ilustracja ruchowa znanych piosenek. 3. Teatr. Improwizacja ruchowa na określony temat. 4. Zgadywanki. Ruchowe, i pantomimiczne zgadywanki. Improwizacja ruchowa. 5. Na balu. Zasady kulturalnego zachowania się na zabawie tanecznej, krok podstawowy walca. 6. Panowie proszą panie. Krok podstawowy walca. Realizowane zadania w zakresie: postaw umiejętności ruchowych wiadomości Swobodne i naturalne wyrażanie ruchem swoich przeżyć. Swoboda i ekspresja ruchu. Naturalny, improwizowany ruch inspirowany muzyką. Właściwe zachowanie się w czasie zabawy tanecznej. Dostrzeganie i obrazowanie ruchem charakterystycznych cech ludzi. Zabawy ze śpiewem. Rytmiczny marsz. Bieg, podskoki, cwał w określonym rytmie. Wystukiwanie rytmu. Wykonywanie różnorodnych ruchów w określonym temacie rytmicznym. Swobodna ilustracja ruchowa znanych piosenek. Płynność ruchu. Improwizacja ruchowa na określony temat. Opowieść ruchowa. Zgadywanki ruchowe, odtwarzanie ruchem czynności, charakterystycznych cech ludzi, zwierząt, maszyn. Poruszanie się w rytm melodii, krok podstawowy walca. Wyrażanie gestem, ruchem i mimiką charakterystycznych cech postaci. Ruchy, które odzwierciedlają nastrój muzyki. Ruch i gest jako przekaz informacji. Mimika twarzy mowa bez słów. Przewidywane osiągnięcia ucznia Potrafi wyrazić nastrój za pomocą mimiki i gestów, ruchu ciała. Tworzy swobodny ruch inspirowany muzyką. Wie, jak gestem i ruchem można przekazać informacje. Zna krok podstawowy walca. Wie, jak kulturalnie się zachować w czasie zabawy tanecznej.

47 Szczegółowy roczny plan pracy nauczyciela nauczania zintegrowanego w zakresie wychowania fizycznego w klasie I Cykl 8. Na podwórku Cel edukacyjny Kształcenie nawyków higienicznych i zachowań prozdrowotnych. Kształtowanie i rozwijanie sprawności psychomotorycznej. Temat, zadanie główne zajęć 1. Na podwórku. Ubiór stosowny do pogody. Zabawy bieżne (K). 2. Na przełaj. Pokonywanie przeszkód nieruchomych o różnych wysokościach. 3. Dbamy o higienę ciała. Starty z różnych pozycji. 4. Unikamy przeziębień. Skoki nad przeszkodą. 5. Pod górkę. Poruszanie się po płaszczyznach ustawionych pod różnym kątem. 6. Zabawy na przerwę. Gry i zabawy rzutne i bieżne na szkolnym podwórku. Realizowane zadania w zakresie: postaw umiejętności ruchowych wiadomości Hartowanie organizmu i zapobieganie przeziębieniom. Czystość ciała i ubioru. Korzystanie z umywalni i zmiana stroju po zajęciach. Zabawy bieżne i rzutne. Starty z różnych pozycji. Zabawy skoczne. Skoki nad przeszkodą. Skoki z wyznaczonych miejsc obunóż, jednonóż, łączenie skoków. Zabawy zwinnościowe i tory przeszkód. Ćwiczenia na różnorodnym, naturalnym podłożu (piasek, trawa, bruk). Przejścia równoważne po podłożu stałym i ruchomej kładce. Chodzenie, wbieganie i zbieganie po płaszczyznach ustawionych pod różnym kątem. Ćwiczenia zwinności, wymijanie i omijanie. Dostosowanie ubioru do warunków atmosferycznych i rodzaju zajęć. Zasady bezpieczeństwa w czasie zabaw na podwórku. Hartowanie organizmu. Objawy przeziębienia. Właściwe zachowanie się w czasie choroby. Przewidywane osiągnięcia ucznia Dba o swoje zdrowie. Dba o czystość ciała i ubioru. Wie, jak się ubrać stosownie do pogody.

48 52 ROCZNE PLANY PRACY W ZAKRESIE WYCHOWANIA FIZYCZNEGO Cykl 9. Sprawny jak Cel edukacyjny Kształtowanie i rozwijanie sprawności psychomotorycznej. Kształtowanie ambicji, wytrwałości w dążeniu do celu i wiary we własne siły. Temat, zadanie główne zajęć 1. Silny jak słoń. Samodzielne podnoszenie i przenoszenie ciężkich przedmiotów (K). 2. Pracowity jak koń. Przeciąganie ciężkich przedmiotów. Wyścigi zaprzęgów. 3. Szybki jak zając. Biegi z przyspieszeniem na krótkich odcinkach. Zabawy bieżne. 4. Skoczny jak żabka. Wieloskoki jednonóż i obunóż nad niskimi przeszkodami, wyskoki w górę. 5. Zwinny jak wąż. Omijanie, wymijanie, czołganie się, pełzanie i czworakowanie. 6. Sprawny jak małpka. Wspinanie się na przeszkody, bezpieczne zejścia i zeskoki. Realizowane zadania w zakresie: postaw umiejętności ruchowych wiadomości Współpraca w zespole. Wzajemna pomoc w podnoszeniu i przemieszczaniu ciężkich przedmiotów. Wytrwałość w dążeniu do celu. Podporządkowanie się decyzjom nauczyciela i dokładne wykonywanie poleceń. Pokonanie strachu. Odwaga w wykonywaniu zadań ruchowych i zaufanie do nauczyciela. Ergonomiczne podnoszenie i przenoszenie ciężkich przedmiotów samodzielnie. Przeciąganie ciężkich przedmiotów po podłożu i wyciąganie ich na niewielkie wysokości. Zabawy skoczne i bieżne. Wieloskoki. Wyskoki w górę z miejsca i z rozbiegu. Tor przeszkód z elementami pełzania i czworakowania. Zabawy z mocowaniem. Wspinanie się na przeszkody i bezpieczne schodzenie w dół. Zeskoki z niewielkiej wysokości na bezpieczne podłoże. Zasady bezpieczeństwa przy podnoszeniu i przenoszeniu ciężkich przedmiotów. Sposoby bezpiecznego podnoszeniu i przenoszeniu ciężkich przedmiotów. Zasady bezpiecznego wspinania się na wyższe przeszkody. Przewidywane osiągnięcia ucznia Wie, jaki ciężar może bezpiecznie podnieść. Potrafi wykonać dokładnie polecenia nauczyciela. Zna przykłady zabaw z elementami skoku i biegu. Wie, jak bezpiecznie pokonać wysokie przeszkody.

49 Szczegółowy roczny plan pracy nauczyciela nauczania zintegrowanego w zakresie wychowania fizycznego w klasie I Cykl 10. Zima wcale nie jest zła Cel edukacyjny Kształtowanie i podnoszenie odporności organizmu poprzez zajęcia ruchowe na świeżym powietrzu. Temat, zadanie główne zajęć 1. Pada śnieg Zabawy na śniegu (K). 2. Kulig. Proste zabawy z sankami na płaskim terenie. 3. Z górki na pazurki. Zjazd na sankach na wprost stoku, zatrzymanie w określonym miejscu. 4. Zimą w lesie, zimowe kryjówki zwierząt. Zabawy i gry na śniegu, tropienie śladów (K). 5. Wyścigi zaprzęgów. Zabawy i wyścigi na płaskim terenie z wykorzystaniem sanek. 6. Klasowa olimpiada zimowa. Rzuty śnieżkami, jazda na sankach. Realizowane zadania w zakresie: postaw umiejętności ruchowych wiadomości Właściwe przygotowanie się do zabaw na śniegu. Ubiór i hartowanie organizmu. Odpowiedzialność za bezpieczeństwo kolegi/ koleżanki. Właściwe i bezpieczne zachowanie się w czasie zabaw na śniegu. Zrozumienie i pomoc jako zasady współżycia społecznego. Przezwyciężanie własnych słabości. Zabawy na śniegu, rzeźby śniegowe, rzuty śnieżkami. Zabawy z sankami, prawidłowy siad na sankach, zaprzęgi, wyścigi na płaskim terenie. Zjazd na wprost stoku na sankach, zatrzymanie. Rzuty śnieżkami, toczenie kul śniegowych. Zabawy i wyścigi na płaskim terenie z wykorzystaniem sanek. Tropienie, chodzenie po śladach, rzuty śnieżkami, toczenie śniegowych kul. Zabawy z sankami na stoku, zjazd pojedynczo i parami na wprost, skręt i zatrzymanie. Wyścigi zaprzęgów. Zasady bezpieczeństwa w czasie zajęć na śniegu. Różnorodne bezpieczne sposoby spędzania czasu wolnego zimą na dworze. Warunki bezpieczeństwa w czasie zabaw na sankach. Potrzeba hartowania organizmu i znaczenie przebywania na świeżym powietrzu. Przewidywane osiągnięcia ucznia Chętnie i aktywnie uczestniczy w zabawach zimowych na świeżym powietrzu. Przestrzega zasad postępowania ustalonych przez nauczyciela. Ma opanowane podstawy jazdy na sankach. Wie, jak bezpiecznie dla siebie organizować zabawy na śniegu.

50 54 ROCZNE PLANY PRACY W ZAKRESIE WYCHOWANIA FIZYCZNEGO Cykl 11. W karnawale Cel edukacyjny Kształtowanie zdolności rytmiczno-tanecznych, harmonii i piękna ruchu. Wyzwalanie naturalnej ekspresji ruchowej inspirowanej muzyką. Temat, zadanie główne zajęć 1. W zimowy wieczór. Zgadywanki ruchowe i pantomimiczne, opowieść ruchowa (K). 2. Zabawa karnawałowa. Prosty układ taneczny w rytmie walca. 3. Muzyka wyraża uczucia. Reagowanie ruchem na zmiany tempa, dynamiki i pauzy w muzyce. 4. Muzyka łagodzi obyczaje. Artystyczne formy aktywności ruchowej. 5. Miejscowość, w której mieszkam. Krok podstawowy wybranego tańca regionalnego. 6. W rytmie... Rytmiczny chód, bieg i zmienne podskoki, stąpnięcia ciche i głośne z palców, bieg ósemkowy, podskoki zmienne z klaskaniem. Realizowane zadania w zakresie: postaw umiejętności ruchowych wiadomości Wzajemna pomoc w wykonaniu ćwiczenia. Kulturalne zachowanie się w czasie tańca. Wyrażanie uczuć i emocji poprzez ruch inspirowany muzyką. Szacunek dla kultury ludowej własnego regionu. Przedstawianie ruchem czynności, uczuć, treści opowiadania. Krok podstawowy walca, prosty układ taneczny w rytmie walca. Reagowanie ruchem na zmiany tempa, dynamiki i pauzy w muzyce. Krok podstawowy wybranego tańca regionalnego. Rytmiczny chód i bieg. Zajęcia i zabawy ruchowe w domu. Niewerbalne sposoby komunikacji. Podstawowe zasady kulturalnego zachowania się na zabawie tanecznej. Muzyka, stroje i tradycje regionu. Przewidywane osiągnięcia ucznia Potrafi właściwie się zachować podczas zabawy tanecznej. Umie zatańczyć podstawowy krok walca. Potrafi zatańczyć krok podstawowy wybranego tańca regionalnego.

51 Szczegółowy roczny plan pracy nauczyciela nauczania zintegrowanego w zakresie wychowania fizycznego w klasie I Cykl 12. Piłka w grze Cel edukacyjny Kształtowanie umiejętności nawiązywania i utrzymywania poprawnych kontaktów z rówieśnikami i umiejętności współpracy w grupie. Podporządkowanie się określonym regułom działania. Temat, zadanie główne zajęć 1. Spryt zaleta czy wada? Rzuty w dowolny sposób do partnera i celu stałego (K). 2. Pracowitość i wytrwałość. Rzut oburącz znad głowy. 3. Dokładność i staranność. Kozłowanie w miejscu. 4. Współpraca z partnerem. Ćwiczenia, gry i zabawy z piłkami plażowymi. Przygotowanie do minisiatkówki (K). 5. Ja do ciebie, ty do mnie. Odbicie oburącz górne piłkami plażowymi. Współdziałanie z partnerem. 6. Kulturalny kibic. Zabawy i gry przygotowujące do minipiłki koszykowej i siatkowej. Realizowane zadania w zakresie: postaw umiejętności ruchowych wiadomości Zaufanie i życzliwość oraz poszanowanie godności drugiego człowieka. Uczciwa rywalizacja sportowa. Zasada fair play. Kulturalny doping. Współpraca z partnerem w celu wykonania ćwiczenia. Umiejętność przekonywania współćwiczącego do swoich racji i podporządkowanie się ustalonym regułom działania. Ćwiczenia, zabawy i gry ruchowe przygotowujące do minikoszykówki i minisiatkówki. Różnorodne rzuty, chwyty i odbicia piłki w parach. Rzut oburącz znad głowy. Kozłowanie w miejscu prawą i lewą ręką. Odbicie oburącz górne piłkami plażowymi. Współdziałanie z partnerem. Zasady współdziałania a zasady współzawodnictwa sportowego. Wykorzystanie różnorodnych przyborów do ćwiczeń i zabaw. Sposoby porozumiewania się i ustalanie zasad postępowania w zespole dwuosobowym. Przewidywane osiągnięcia ucznia Potrafi współpracować w zespole dwuosobowym. Przestrzega zasad uczciwej rywalizacji sportowej. Potrafi właściwie się zachować w przypadku własnej porażki. Potrafi porozumieć się z partnerem i ustalić proste reguły postępowania w zespole dwuosobowym. Umie odbijać piłkę plażową w postawie wysokiej sposobem oburącz górnym.

52 56 ROCZNE PLANY PRACY W ZAKRESIE WYCHOWANIA FIZYCZNEGO Cykl 13. Gimnastyka na co dzień Cel edukacyjny Ćwiczenie, rozwijanie i utrwalanie sprawności koordynacyjnej poprzez gimnastykę podstawową i artystyczną. Temat, zadanie główne zajęć 1. Najlepszy komputer nie zastąpi kolegi. Ćwiczenia i zabawy kształtujące z przyborami nietypowymi, rozwijanie zręczności manualnej (K). 2. Pokonanie własnych słabości. Przewrót w przód z przysiadu podpartego. 3. Rozumieć innych wcale nie jest trudno. Ćwiczenia równoważne i sensoryczne. 4. Strach ma wielkie oczy. Wyskok kuczny na skrzynię (K). 5. Ja pomagam tobie, ty pomagasz mi. Zwisy z prawidłową asekuracją. 6. W przyjaźni. Nauka leżenia przewrotnego, doskonalenie czworakowania (K). Realizowane zadania w zakresie: postaw umiejętności ruchowych wiadomości Asekuracja i pomoc dla partnera ćwiczeń. Tolerancja dla innych. Przestrzeganie określonych reguł i przepisów postępowania. Dokładne wykonywanie instrukcji związanych z różnorodnymi działaniami ruchowymi. Przewrót w przód z przysiadu podpartego do klęku podpartego. Ćwiczenia i zabawy kształtujące z wykorzystaniem nietypowych przyborów. Ćwiczenia i zabawy zwinnościowe (przetaczania, przewroty, skłony, skrętoskłony). Ćwiczenia sensoryczne z zamkniętymi oczami. Ćwiczenia równoważne wolne i na przyrządach. Wyskok kuczny na skrzynię. Zwisy z prawidłową asekuracją. Leżenie przewrotne i leżenie przerzutne. Różnorodne sposoby wykorzystania otaczających nas przedmiotów do ćwiczeń gimnastycznych. Zmysły, którymi poznajemy świat. Zasady bezpieczeństwa, w czasie wykonywania ćwiczeń gimnastycznych. Zasady asekuracji współćwiczącego. Przewidywane osiągnięcia ucznia Jest tolerancyjny. Stara się pomagać innym w wykonaniu zadania. Wykonuje przewrót w przód z przysiadu podpartego do klęku. Chętnie i dokładnie wykonuje zadanie ruchowe wskazane przez nauczyciela.

53 Szczegółowy roczny plan pracy nauczyciela nauczania zintegrowanego w zakresie wychowania fizycznego w klasie I Cykl 14. W poszukiwaniu wiosny Cel edukacyjny Rozwijanie aktywności ruchowej poprzez różnego rodzaju formy rekreacji, gry i zabawy na świeżym powietrzu. Poznanie różnych sposobów wypoczynku i relaksu. Kształtowanie i rozwijanie sprawności psychomotorycznej: biegi, skoki, rzuty. Temat, zadanie główne zajęć 1. Tropiciele wiosny. Zabawy w terenie kształtujące orientację (K). 2. Szukamy wiosny w parku. Zabawy i gry terenowe z elementami tropienia. 3. Pierwsze wiosenne kwiaty. Pokonywanie naturalnych przeszkód z pomocą partnera. 4. Powroty ptaków. Marsz i marszobieg z wykonywaniem zadań. 5. Wiosenne porządki. Bieg z maksymalną szybkością na wyznaczonym torze. 6. Wiosenne prace w ogródku i na polu. Rzuty różnymi przyborami. Konkurs rzutów na odległość. Realizowane zadania w zakresie: postaw umiejętności ruchowych wiadomości Współpraca w zespole dwuosobowym w celu pokonania przeszkody. Przestrzeganie zasad ustalonych przez nauczyciela w celu zapewnienia sobie bezpieczeństwa. Przezwyciężanie własnego zmęczenia. Ambicja i wytrwałość w dążeniu do celu. Przestrzeganie zasady fair play w konkursach. Właściwe zachowanie się w czasie zwycięstwa, umiejętność przyjmowania niepowodzeń i porażek sportowych. Uczciwość sędziego uczciwe i rzetelne pomiary długości rzutu. Zabawy i gry terenowe z elementami tropienia i szukania oraz kształtujące orientację (ocena odległości, obserwacja krajobrazu, ruchu ulicznego). Ćwiczenia i zabawy rozwijające szybki refleks, celowe reagowanie w określonych sytuacjach. Terenowy tor przeszkód, pokonywanie naturalnych przeszkód z pomocą partnera. Marsz na odcinku 1 km z zapamiętaniem wskazanych przedmiotów. Podskoki w marszu, zeskoki w głąb, wyskoki w górę. Wyskoki na niewysokie przeszkody. Marsz przyspieszony, marszobieg i trucht za liderem z wykonywaniem zadań. Szybkie biegi po prostej (30 40 m). Bieg z przyspieszeniem. Bieg z maksymalną prędkością na krótkim odcinku. Starty z różnych pozycji (stojąc, siedząc, leżąc, przodem i tyłem). Zasady bezpiecznego zachowania się w czasie zabaw w terenie. Sposoby regulowania oddechu i przezwyciężania zmęczenia w czasie dłuższego wysiłku. Ocenianie sukcesu sportowego w kategoriach zwycięstwa z samym sobą, z własnym zmęczeniem i słabością. Sposoby pomiaru długości rzutu na oko, stopami, taśmą mierniczą. Przewidywane osiągnięcia ucznia Potrafi bezpiecznie się zachować w czasie zabaw terenowych. Współpracuje z partnerem przy pokonaniu przeszkód terenowych. Stara się przezwyciężyć swoje zmęczenie w czasie dłuższego wysiłku. Umie z pomocą zmierzyć taśmą mierniczą odległość rzutu. Potrafi przebiec odcinek 30 m z maksymalną prędkością. Umie właściwie się zachować zarówno jako zwycięzca, jak i przegrany.

54 58 ROCZNE PLANY PRACY W ZAKRESIE WYCHOWANIA FIZYCZNEGO Cykl 14. W poszukiwaniu wiosny, cd. Cel edukacyjny Temat, zadanie główne zajęć Realizowane zadania w zakresie: postaw umiejętności ruchowych wiadomości Rzuty różnorodnymi przyborami o różnej wadze i wielkości na odległość. Rzut jednorącz prawą i lewą ręką. Konkurs rzutów na odległość. Przewidywane osiągnięcia ucznia

55 Szczegółowy roczny plan pracy nauczyciela nauczania zintegrowanego w zakresie wychowania fizycznego w klasie I Cykl 15. Moje zdrowie Cel edukacyjny Wykształcenie nawyków higienicznych, w tym nawyku codziennej aktywności ruchowej. Ćwiczenie i rozwijanie sprawności koordynacyjnej poprzez gimnastykę podstawową i artystyczną. Temat, zadanie główne zajęć 1. Mój rozkład dnia. Improwizacje ruchowe, doskonalenie wyczucia własnego ciała, czasu i przestrzeni (K). 2. Poranna gimnastyka. Przyswojenie zasadniczych form ruchu. 3. Zabawy i gry na świeżym powietrzu. Rozpoznawanie bodźców akustycznych i świetlnych oraz reagowanie na nie. Ćwiczenia i zabawy z elementami krycia i tropienia. 4. Kiedy jestem chory. Różnorodne zabawy i gry świetlicowe. Zasady przyjmowania lekarstw. 5. Dzień w krainie radości. Zabawy i gry rekreacyjne na podwórku szkolnym. 6. Pracuję i odpoczywam. Krótkie zabawy i minigry jako formy odpoczynku czynnego. Realizowane zadania w zakresie: postaw umiejętności ruchowych wiadomości Ekspresja i inwencja twórcza w ruchu. Swobodne i nieskrępowane wypowiadanie się w ruchu. Kształtowanie spostrzegawczości, odwagi i opanowania. Przestrzeganie ustalonych zasad zachowania się. Ćwiczenia metodą K. Orffa. Improwizacje ruchowe piosenek, opowiadań, zdarzeń; przyswojenie zasadniczych form ruchu, kształtowanie ruchu. Doskonalenie wyczucia własnego ciała, przestrzeni i czasu; rozpoznawanie bodźców akustycznych i świetlnych oraz reagowanie na nie; ćwiczenia sensoryczne wyostrzające zmysły i rozwijające wyobraźnię; ćwiczenia i zabawy rozwijające szybki refleks i celowe reagowanie w określonych sytuacjach. Zestaw ćwiczeń do gimnastyki porannej. Różnorodne sposoby spędzania czasu wolnego na świeżym powietrzu. Wypoczynek czynny i bierny. Zasady poruszania się większej grupy dzieci w terenie. Zapobieganie przeziębieniom, dostosowanie stroju do warunków pogodowych i wykonywanego zadania ruchowego. Właściwe zachowanie się w czasie choroby. Przewidywane osiągnięcia ucznia Potrafi za pomocą ruchu przedstawić czynności, zachowanie ludzi i zwierząt. Rozumie znaczenie gimnastyki porannej i potrafi z pomocą przygotować, krótki zestaw ćwiczeń. Potrafi przedstawić ćwiczenie na rysunku. Rozumie potrzebę czynnego wypoczynku po pracy umysłowej. Rozumie znaczenie dla zdrowia zabaw i gier na świeżym powietrzu. Wie, jakie mogą być konsekwencje niekontrolowanego zażywania lekarstw.

56 60 ROCZNE PLANY PRACY W ZAKRESIE WYCHOWANIA FIZYCZNEGO Cykl 16. Olimpiada klasowa Cel edukacyjny Rozwijanie aktywności ruchowej poprzez różnego rodzaju formy rekreacji i współzawodnictwa sportowego. Właściwe zachowanie się jako kibic i zawodnik. Temat, zadanie główne zajęć 1. Nasze symbole narodowe. Osiągnięcia Polskich sportowców. Improwizacja ruchowa (K). 2. Klasowa olimpiada skoki, rzuty i biegi. 3. W drużynie. Rozgrywki klasowe w zespołowych grach i zabawach. 4. Rywalizacja i współdziałanie. Klasowe konkursy i rozgrywki sportowe. 5 i 6. Zwycięstwo lub porażka. Rywalizacja sportowa w wybranych konkurencjach indywidualnych lub grach zespołowych. 7. Wakacyjne przestrogi. Gry rekreacyjne, np. dwa ognie, ringo (K). Realizowane zadania w zakresie: postaw umiejętności ruchowych wiadomości Duma narodowa. Właściwe zachowanie się sportowców reprezentantów Polski. Uszanowanie symboli narodowych (flaga narodowa, hymn). Właściwe zachowanie się zarówno w przypadku zwycięstwa, jak i porażki. Kulturalny doping. Zasada fair play we wszystkich formach rywalizacji. Improwizacja ruchowa naśladowanie charakterystycznych ruchów dla wybranej dyscypliny sportu. Krótkie zabawy i minigry, jako formy odpoczynku i relaksu. Gry rekreacyjne, np. dwa ognie, ringo. Klasowa olimpiada skoki, rzuty i biegi. Wykorzystanie własnych umiejętności ruchowych w różnych grach i zabawach. Aktualne osiągnięcia polskich sportowców. Najsłynniejsi sportowcy regionu i Polski. Zasady bezpiecznego organizowania gier i zabaw. Zasady czystej i uczciwej rywalizacji sportowej. Przewidywane osiągnięcia ucznia Zna najważniejsze aktualne osiągnięcia polskich sportowców. Wie, jak bezpiecznie się bawić, jak aktywnie i zdrowo wypoczywać. Bierze udział w klasowych zawodach w roli zawodnika. Potrafi się zachować właściwie, gdy zwycięża i gdy przegrywa.

57 Szczegółowy roczny plan pracy nauczyciela nauczania zintegrowanego w zakresie wychowania fizycznego w klasie II Szczegółowy roczny plan pracy nauczyciela nauczania zintegrowanego w zakresie wychowania fizycznego w klasie II szkoły podstawowej na podstawie programu wychowania fizycznego Zdrowie Sport Rekreacja. Edukacja wczesnoszkolna Nr cyklu Cykl Realizowane cele 1 W szkole po wakacjach Poznanie i wdrażanie do stosowania podstawowych zasad bezpieczeństwa w czasie zajęć. Nabywanie umiejętności samooceny i samokontroli postawy ciała, rozwoju fizycznego, sprawności i umiejętności ruchowych. Kształcenie nawyków higienicznych i zachowań prozdrowotnych. 2 Zdrowo i bezpiecznie Poznanie i wdrażanie do stosowania podstawowych zasad bezpieczeństwa w czasie zajęć. Kształcenie nawyków higienicznych i zachowań prozdrowotnych. 3 Las zaprasza Rozwijanie aktywności ruchowej poprzez różnego rodzaju formy rekreacji i turystyki. Poznanie różnych sposobów odpoczynku i relaksu. 4 Współpracujemy w zespole Kształtowanie umiejętności nawiązywania i utrzymywania poprawnych kontaktów z rówieśnikami, współpracy w grupie, umiejętności podporządkowania się określonym regułom działania w zespole. 5 Jesień dookoła Kształtowanie i podnoszenie odporności organizmu poprzez zajęcia ruchowe na świeżym powietrzu. 6 6 Ja się nie nudzę Kształtowanie i rozwijanie sprawności psychomotorycznej poprzez gimnastykę podstawową i artystyczną. Kształtowanie ambicji, wytrwałości w dążeniu do celu i wiary we własne siły. 7 Muzyczne rozmaitości Kształtowanie zdolności rytmiczno-tanecznych, rozwijanie harmonii i piękna ruchu. Wyzwalanie naturalnej ekspresji. 6 8 Gimnastyka smyka Rozwijanie i utrwalanie sprawności koordynacyjnej, ćwiczenie i rozwijanie zwinności, zręczności i koordynacji poprzez gimnastykę podstawową i artystyczną. 9 W karnawale Wyzwalanie naturalnej ekspresji ruchu. Kształtowanie zdolności rytmiczno-tanecznych Sportowo i zimowo Wdrażanie do stosowania podstawowych zasad bezpieczeństwa podczas zajęć, kształcenie nawyków higienicznych i prozdrowotnych. 11 Zabawa ruchem Kształtowanie zdolności rytmiczno-tanecznych, wyzwalanie naturalnej ekspresji ruchu Odpoczynek po pracy Rozwijanie aktywności ruchowej poprzez różnego rodzaju formy rekreacji i turystyki. Poznanie różnych sposobów odpoczynku i relaksu. 13 W poszukiwaniu wiosny Kształtowanie i rozwijanie sprawności psychomotorycznej. Kształtowanie ambicji w dążeniu do celu i wiary we własne siły. Liczba godzin

58 62 ROCZNE PLANY PRACY W ZAKRESIE WYCHOWANIA FIZYCZNEGO Nr cyklu Cykl Realizowane cele 14 W dal i wzwyż Kształtowanie i rozwijanie sprawności psychomotorycznej. Kształtowanie ambicji, wytrwałości w dążeniu do celu i wiary we własne siły. Ćwiczenie, rozwijanie i utrwalanie sprawności koordynacyjnej poprzez gimnastykę podstawową i artystyczną. 15 Dwie bramki Kształtowanie umiejętności nawiązywania i utrzymywania poprawnych kontaktów z rówieśnikami i osobami dorosłymi, współpracy w grupie, umiejętności podporządkowania się określonym regułom działania w zespole. Przestrzeganie zasad kulturalnego kibicowania. 16 Rywalizacja sportowa Rozwijanie i podnoszenie aktywności ruchowej poprzez różnego rodzaju formy rekreacji i współzawodnictwa sportowego. Kształtowanie ambicji w dążeniu do celu i wiary we własne siły. Liczba godzin 6 7 6

59 Szczegółowy roczny plan pracy nauczyciela nauczania zintegrowanego w zakresie wychowania fizycznego w klasie II Cykl 1. W szkole po wakacjach Cel edukacyjny Poznanie i wdrażanie do stosowania podstawowych zasad bezpieczeństwa w czasie zajęć. Nabywanie umiejętności samooceny i samokontroli postawy ciała, rozwoju fizycznego, sprawności i umiejętności ruchowych. Kształcenie nawyków higienicznych i zachowań prozdrowotnych. Temat, zadanie główne zajęć 1. Bezpieczeństwo na zajęciach. Zabawy organizacyjno-porządkowe. 2. Rosnę i się rozwijam. Pomiar wzrostu i wagi, prawidłowe odżywianie się. 3. Jak się zmieniam. Próby sprawności fizycznej, porównanie wyników z poprzedniego roku. 4. Rozwijam i kształtuję swoją sprawność. Ćwiczenia kształtujące z wykorzystaniem nietypowych przyborów (K). 5. Mój szkolny kolega. Zabawy rzutne różnymi piłkami w parach, ćwiczenia i zabawy z zastosowaniem drobnych przedmiotów. 6. Rozmowa. Przekazywanie komunikatów i sygnałów werbalnie i niewerbalnie, mimika i ruch ciała. Realizowane zadania w zakresie: postaw umiejętności ruchowych wiadomości Czystość ciała i ubioru. Umiejętność podporządkowania się przepisom i regułom zachowania w celu zapewnienia bezpieczeństwa sobie i współćwiczącym. Prawidłowe odżywianie się. Przywileje i obowiązki wynikające z uczestnictwa w określonej grupie osób. Tolerancja dla innych. Przekazywanie komunikatów mimiką i ruchami ciała. Zabawy organizacyjno- -porządkowe (różnego rodzaju zbiórki i ustawienia, reakcja na sygnały wzrokowe i słuchowe). Ćwiczenia kształtujące z przyborami (wstążka, krążek). Zabawy rzutne różnymi piłkami w parach. Podrzuty i chwyty piłki jednorącz i oburącz w różnych pozycjach. Rzuty różnorodnymi przyborami o zróżnicowanym ciężarze i wielkości do celu stałego i do partnera, prawą i lewą ręką. Ćwiczenia i zabawy z zastosowaniem drobnych przedmiotów (przekazywanie, przekładanie). Scenki dramowe Witamy nowego kolegę, Moje sukcesy. Werbalne i niewerbalne wyrażanie emocji. Koordynacja ruchów głowy, kończyn i tułowia. Przypomnienie zasad bezpiecznego korzystania z urządzeń i sprzętu sportowego. Zasady bezpieczeństwa na zajęciach ruchowych. Zasady obowiązujące w grupie, umożliwiające współpracę i wspólne działanie. Role poszczególnych członków grupy. Sposoby oceny sprawności fizycznej, próby samooceny. Sposoby wyrażania emocji. Cechy prawidłowej sylwetki. Utrzymanie prawidłowej postawy w czasie pracy i odpoczynku. Stosunek wagi do wzrostu. Przyrost wzrostu i wagi jako cecha rozwoju organizmu. Przewidywane osiągnięcia ucznia Podporządkowuje się ustalonym i znanym sobie przepisom oraz regułom postępowania. Jest tolerancyjny wobec inności kolegów. Potrafi rozpoznać elementy komunikatów niewerbalnych. Dba o swoją sylwetkę, jest zainteresowany poziomem swoich zdolności motorycznych. Wie, że może i powinien kontrolować swoją masę ciała.

60 64 ROCZNE PLANY PRACY W ZAKRESIE WYCHOWANIA FIZYCZNEGO Cykl 1. W szkole po wakacjach, cd. Cel edukacyjny Temat, zadanie główne zajęć Realizowane zadania w zakresie: postaw umiejętności ruchowych wiadomości Ćwiczenia zapobiegające płaskostopiu i kształtujące nawyk prawidłowego siedzenia, stania i leżenia. Test sprawności fizycznej. Ocena umiejętności ruchowych w ćwiczeniach i zabawach. Pomiar wzrostu i wagi. Przewidywane osiągnięcia ucznia

61 Szczegółowy roczny plan pracy nauczyciela nauczania zintegrowanego w zakresie wychowania fizycznego w klasie II Cykl 2. Zdrowo i bezpiecznie Cel edukacyjny Poznanie i wdrażanie do stosowania podstawowych zasad bezpieczeństwa w czasie zajęć. Kształcenie nawyków higienicznych i zachowań prozdrowotnych. Temat, zadanie główne zajęć 1. Droga do szkoły. Szybka reakcja na sygnały dźwiękowe i świetlne. Podstawowe przepisy ruchu drogowego dla pieszych. 2. Bezpiecznie na drodze. Doskonalenie techniki jazdy na rowerze. 3. Jestem rowerzystą. Jazda po prostej i slalomem z omijaniem przeszkód stałych. 4. Niebezpieczeństwa. Ocena sytuacji niebezpiecznej i sposoby wezwania pomocy. Kształtowanie zwinności, wymijanie, omijanie, współpraca z partnerem (K). 5. Dbam o prawidłowy rozwój. Ćwiczenia kształtujące prawidłową sylwetkę. 6. Spieszę z pomocą innym. Wzajemna pomoc i współpraca w celu zapewnienia bezpieczeństwa całej grupie, zwinnościowy tor przeszkód. Realizowane zadania w zakresie: postaw umiejętności ruchowych wiadomości Zachowanie czystości ciała, zmiana stroju po ćwiczeniach ruchowych. Zainteresowanie poziomem zdolności motorycznych. Dbałość o sylwetkę i sprawność ruchową. Kształtowanie umiejętności właściwej oceny sytuacji niebezpiecznej, dostrzegania konieczności wezwania pomocy. Wzajemna pomoc i współpraca w celu zapewnienia bezpieczeństwa całej grupie. Zabawy orientacyjno- -porządkowe, kształtowanie szybkiej reakcji na sygnały wzrokowe i słuchowe. Zabawy i gry rzutne i bieżne. Doskonalenie techniki jazdy na rowerze jazda na wprost i po wyznaczonym torze. Jazda slalomem z omijaniem przeszkód nieruchomych. Zwinnościowy tor przeszkód z ćwiczeniami równoważnymi, pokonywanie przeszkód wysokich i niskich, wąskich i szerokich biegiem, skokiem, czworakowaniem. Zabawy bieżne, np. Łapanka, Berek przyjaciel. Zabawy i gry orientacyjno- -porządkowe, np. Pająk i muchy, Kolory, Semafor. Bezpieczna droga do szkoły, podstawowe przepisy ruchu drogowego dla pieszych. Pierwsza pomoc przy stłuczeniach, skaleczeniach i zadrapaniach. Sytuacje stwarzające zagrożenie zdrowia lub życia i sposoby zachowania się w takich sytuacjach. Umiejętność szukania pomocy. Numery telefonów alarmowych. Przewidywane osiągnięcia ucznia Potrafi samodzielnie bezpiecznie uczestniczyć w ruchu drogowym, w roli pieszego i pod opieką w roli rowerzysty. Przestrzega podstawowych zasad higieny ciała i ubioru. Potrafi ocenić sytuację niebezpieczną i wezwać pomoc. Wie, jak udzielić pierwszej pomocy w wypadku stłuczenia i niegroźnego skaleczenia.

62 66 ROCZNE PLANY PRACY W ZAKRESIE WYCHOWANIA FIZYCZNEGO Cykl 3. Las zaprasza Cel edukacyjny Rozwijanie aktywności ruchowej poprzez różnego rodzaju formy rekreacji i turystyki. Poznanie różnych sposobów odpoczynku i relaksu. Temat, zadanie główne zajęć 1. Wycieczka do lasu. Zabawy w terenie kształtujące orientację (K). 2. Leśni detektywi. Marsz i marszobieg w kierunku źródła dźwięku. 3. Leśni ludzie. Gry terenowe z pokonywaniem przeszkód naturalnych. 4. Las tętni życiem. Marszobieg. Zabawy rzutne. 5. Leśne zwierzęta. Wykorzystanie nietypowych przyborów i warunków terenu do doskonalenia sprawności. 6. Marszobieg terenowy z pokonywaniem naturalnych przeszkód, wzajemna pomoc i asekuracja. Realizowane zadania w zakresie: postaw umiejętności ruchowych wiadomości Obserwowanie otoczenia różnymi zmysłami. Współpraca w zespole i pomoc słabszym w wykonaniu zadania. Przezwyciężanie własnego zmęczenia w drodze do wytyczonego celu. Uczciwość i rzetelność sędziego. Przyjmowanie zarówno porażki, jak i zwycięstwa jako motywacji do dalszej pracy. Zasada fair play w dyscyplinach lekkoatletycznych. Zabawy w terenie kształtujące orientację (ocena odległości, obserwacja krajobrazu, ruchu ulicznego, zabawy z tropieniem, poszukiwanie źródła dźwięku). Gry terenowe z pokonywaniem przeszkód naturalnych. Marsz i marszobieg z wykonywaniem zadań. Wyścigi konkursowo- -turniejowe z elementami rzutu. Zabawy rzutne. Rzuty małymi przedmiotami do celu ruchomego i statycznego oburącz, prawą i lewą ręką sposobem dowolnym. Rzuty na odległość z miejsca i rozbiegu. Wykorzystanie wszystkich zmysłów do poznania otoczenia. Cechy krajobrazu. Metody wypoczynku na świeżym powietrzu. Metody pomiaru długości rzutu za pomocą taśmy mierniczej i kroków. Porównanie długości rzutu bez pomiaru. Przewidywane osiągnięcia ucznia Realizuje marszobieg trwający minimum 10 min. Stosuje zdobyte wiadomości w praktycznym działaniu. Potrafi z pomocą dokonać pomiaru długości rzutu za pomocą taśmy mierniczej. Umie porównać uzyskane wyniki.

63 Szczegółowy roczny plan pracy nauczyciela nauczania zintegrowanego w zakresie wychowania fizycznego w klasie II Cykl 4. Współpracujemy w zespole Cel edukacyjny Kształtowanie umiejętności nawiązywania i utrzymywania poprawnych kontaktów z rówieśnikami, współpracy w grupie, umiejętności podporządkowania się określonym regułom działania w zespole. Temat, zadanie główne zajęć 1. Przyjaciele w potrzebie. Kozłowanie w miejscu i w marszu, współdziałanie z partnerem (K). 2. Przyjaźń i rywalizacja. Ćwiczenia i zabawy kształtujące umiejętności techniczne minipiłki koszykowej. 3. Współpraca. Ćwiczenia w zespole trzyosobowym w rzutach, chwytach i kozłowaniu. 4. Na boisku. Gry i zabawy bieżne, przyjmowanie pozycji siatkarskiej. 5. W parze. Odbicie i przyjęcie górne i dolne lekkimi piłkami. 6. Zabawa w siatkówkę. Gry i zabawy z elementami minisiatkówki. Realizowane zadania w zakresie: postaw umiejętności ruchowych wiadomości Pomoc słabszym. Postępowanie zgodne z ustalonymi i znanymi regułami i przepisami. Współpraca w zespole dwu- i trzyosobowym. Realizacja zadań na miarę swoich możliwości. Przestrzeganie zasad i przepisów gry. Czysta i uczciwa gra zasada fair play w grach zespołowych. Zachowanie się w roli kibica. Kozłowanie w miejscu i w marszu. Chwyty i rzuty piłki oburącz w miejscu. Rzuty piłką do celu. Chwyty piłki oburącz górne i dolne. Zabawy, gry, ćwiczenia i zabawy kształtujące elementarne umiejętności techniczne minipiłki koszykowej: kozłowanie w miejscu, marszu i truchcie, prawą i lewą ręką, w linii prostej, podania (oburącz i jednorącz) i chwyty piłki w parach i zespołach trzyosobowych, rzuty do celu (obręczy, tarczy, kosza). Gra zespołowa Żywy kosz. Gry, ćwiczenia i zabawy kształtujące umiejętności techniczne minipiłki siatkowej przyjmowanie pozycji siatkarskiej na sygnał, rzuty piłką do partnera ze skracaniem czasu przetrzymywania piłki. Odbicie i przyjęcie górne i dolne lekkimi piłkami. Wykorzystanie nabytych umiejętności technicznych w grach i zabawach. Zasady, reguły i przepisy zabaw i gier ruchowych z elementami minikoszykówki i minipiłki siatkowej. Zasady i przepisy gry Żywy kosz. Właściwe zachowanie się w roli kibica, zarówno w przypadku zwycięstwa, jak i porażki swoich faworytów. Zasady bezpiecznego organizowania zabaw dla siebie i swoich rówieśników z elementami minipiłki koszykowej i siatkowej. Przewidywane osiągnięcia ucznia Stara się pomagać słabszym, postępuje zgodnie z ustalonymi, znanymi sobie regułami i przepisami. Potrafi współdziałać z innymi w toku zabaw i gier. Umie poprawnie się zachować w roli kibica. Przestrzega przepisów i zasad gry. Potrafi kozłować piłką do minikoszykówki prawą i lewą ręką w miejscu, marszu i truchcie. Zna reguły różnych zabaw z elementami minisiatkówki i minikoszykówki, potrafi zachęcić innych do zabawy.

64 68 ROCZNE PLANY PRACY W ZAKRESIE WYCHOWANIA FIZYCZNEGO Cykl 5. Jesień dookoła Cel edukacyjny Kształtowanie i podnoszenie odporności organizmu poprzez zajęcia ruchowe na świeżym powietrzu. Temat, zadanie główne zajęć 1. W drogę. Marsz na dłuższym odcinku z wykonywaniem zadań sprawnościowych. 2. W parku jesienią. Gry i zabawy terenowe, zabawy bieżne z przyborami i bez. 3. Przyszła do nas jesień. Poruszanie się po płaszczyznach ustawionych pod różnym kątem. 4. Drzewa w jesiennej szacie. Wejścia i zejścia na konary drzew. 5. Szukamy śladów jesieni. Zwiad terenowy. 6. Tańczące liście. Przeskoki przez przeszkody terenowe. Realizowane zadania w zakresie: postaw umiejętności ruchowych wiadomości Ambicja i wytrwałość w dążeniu do celu, wykonywanie zadania z pełnym zaangażowaniem. Pokonanie własnego zmęczenia. Rywalizacja sportowa a przyjaźń i koleżeństwo na co dzień. Dostosowanie swoich działań do poleceń nauczyciela. Świadomość zagrożeń dla zdrowia i życia w czasie zajęć w terenie. Współpraca z partnerem podczas pokonywania przeszkód terenowych i wspinania się na wyższe przeszkody. Asekuracja. Zabawy bieżne z przyborami i bez (wyścigi szeregów, sztafety, pisanie liter i wyrazów, biegi wahadłowe). Biegi z przeszkodami (omijanie, obieganie, przeskakiwanie). Trucht i marszobieg w zróżnicowanym terenie. Chodzenie, wbieganie i zbieganie po płaszczyznach ustawionych pod różnym kątem. Gry i zabawy terenowe, np. Zwiad, Co się zmieniło?, Wykrywanie nienaturalnych głosów, Zapamiętywanie szczegółów przebytej drogi, Obserwacja nieba. Przeskoki przez przeszkody terenowe, wyskoki na pnie, kamienie i zeskoki w głąb. Skoki w głąb po pochyłościach terenu. Różnorodne rzuty kamykami, patyczkami. Wejścia i zejścia na konary drzew do 1 m, krótkotrwałe zwisy na poziomych konarach. Wykorzystanie terenu do zabaw. Przykłady zabaw kształtujących szybkość. Bezpieczne miejsca do skoków i rzutów. Zasady i reguły wybranych gier terenowych. Zasady bezpiecznego poruszania się po drodze w kolumnie dwójkowej. Przewidywane osiągnięcia ucznia Chętnie i z pełnym zaangażowaniem bierze udział w zabawach ruchowych wskazanych przez nauczyciela. Wie, jak bezpiecznie się zachować w czasie zabaw terenowych i na spacerze. Umie się poruszać w zwartej kolumnie dwójkowej.

65 Szczegółowy roczny plan pracy nauczyciela nauczania zintegrowanego w zakresie wychowania fizycznego w klasie II Cykl 6. Ja się nie nudzę Cel edukacyjny Kształtowanie i rozwijanie sprawności psychomotorycznej poprzez gimnastykę podstawową i artystyczną. Kształtowanie ambicji, wytrwałości w dążeniu do celu i wiary we własne siły. Temat, zadanie główne zajęć 1. Chochliki. Wieloskoki, ćwiczenia i zabawy zwinnościowe (K). 2. W świecie krasnoludków. Zabawy ze śpiewem, kopne i orientacyjno-porządkowe. 3. Elfy. Zabawy bieżne i rzutne. 4. W krainie wielkoludów. Zabawy z mocowaniem i na czworakach. 5. U siłaczy. Ergonomiczne, bezpieczne podnoszenie i przenoszenie przedmiotów o różnej wielkości i ciężarze. 6. Czary-mary. Zabawy dźwiękiem i ruchem, opowieść ruchowa z wykorzystaniem dźwięków. Realizowane zadania w zakresie: postaw umiejętności ruchowych wiadomości Radość ze wspólnej zabawy. Współpraca w zespole w celu osiągnięcia wspólnej satysfakcji i zadowolenia. Przedstawienie nastroju i emocji ruchem. Rola emocji w życiu. Dostosowanie obciążenia w podejmowanym zadaniu do własnych możliwości. Pokonywanie własnego zmęczenia i podejmowanie kolejnych prób, mimo niepowodzeń. Umiejętność odmowy wykonania zadania przekraczającego własne możliwości. Gry i zabawy ruchowe: ze śpiewem, np. Krasnoludki, Sanki; orientacyjno-porządkowe, np. Mruczek, Wartownik; bieżne, np. Czarodziej, Król; rzutne, np. Świnka, Szymanka, Poczta; kopne, np. Młyn, Kręta ścieżka, Sztafety; z mocowaniem, np. Wąż, Dzwon, Manekin, Pokot; na czworakach, np. Koty, Wymijanka, Kulawe lisy. Opowiadanie ruchem treści ilustracji z wykorzystaniem dźwięków szelest gazety, stukanie, szuranie, klaskanie. Ćwiczenia kształtujące mięśnie tułowia, rąk i nóg z wykorzystaniem nietypowych przyborów (gazeta, kocyk, butelki plastikowe, puszki metalowe po napojach). Ćwiczenia i zabawy zwinnościowe (przetaczania, zabawy z mocowaniem, np. Jeniec, Wąż, Kto silniejszy). Zasady i przepisy wybranych zabaw ruchowych. Sposoby spędzania wolnego czasu z zabawą i grami ruchowymi. Sposoby oceny ciężaru różnych przedmiotów. Zasady bezpiecznego podnoszenia i przenoszenia ciężkich przedmiotów samodzielnie i w parach. Przewidywane osiągnięcia ucznia Chętnie uczestniczy w zabawach i grach ruchowych, przeżywa radość ze wspólnej zabawy. Potrafi połączyć obraz i słowo z ruchem. Potrafi nazwać swoje emocje i radzi sobie z ich uzewnętrznieniem i rozładowaniem. Wie, jak ocenić swoje możliwości bezpiecznego podniesienia i przeniesienia różnych ciężarów. Podejmuje zadanie zgodnie ze swoimi możliwościami, potrafi odmówić wykonania czynności niebezpiecznej dla siebie, przekraczającej własne możliwości.

66 70 ROCZNE PLANY PRACY W ZAKRESIE WYCHOWANIA FIZYCZNEGO Cykl 6. Ja się nie nudzę, cd. Cel edukacyjny Temat, zadanie główne zajęć Realizowane zadania w zakresie: postaw umiejętności ruchowych wiadomości Ergonomiczne, bezpieczne podnoszenie i przenoszenie przedmiotów o różnej wielkości do 2 kg samodzielnie i w parach do 5 kg. Przeciąganie przedmiotów po podłożu i wciąganie ich na niewielkie wysokości. Przewidywane osiągnięcia ucznia

67 Szczegółowy roczny plan pracy nauczyciela nauczania zintegrowanego w zakresie wychowania fizycznego w klasie II Cykl 7. Muzyczne rozmaitości Cel edukacyjny Kształtowanie zdolności rytmiczno-tanecznych, rozwijanie harmonii i piękna ruchu. Wyzwalanie naturalnej ekspresji. Temat, zadanie główne zajęć 1. Światło i cień. Improwizacja ruchowa, kanony ruchowe zsynchronizowane ze słowem i muzyką. 2. Teatr. Pantomima i taniec jako formy teatralne. Dowolne ruchy inspirowane muzyką, wyrażanie nastroju i emocji poprzez ruch. 3. Muzyka inspiruje. Ćwiczenia wolne i z przyborem. 4. Na koncercie. Ćwiczenia relaksacyjne przy muzyce. 5. Muzyka zegarów. Kształtowanie wyczucia rytmu i estetyki ruchu. Improwizacje ruchowe do określonej muzyki. 6. Na zabawie. Krok podstawowy wybranego tańca towarzyskiego. Realizowane zadania w zakresie: postaw umiejętności ruchowych wiadomości Swobodne, nieskrępowane ruchy inspirowane muzyką i słowem. Próba samooceny wykonania zadania ruchowego i ocena wykonania zadania przez kolegów. Sprawiedliwy osąd. Przyjmowanie uwag jako życzliwej krytyki, a nie jako złośliwości. Piękno muzyki i estetyka ruchu. Relaksacyjna funkcja ćwiczeń przy muzyce. Emocje w życiu, umiejętność wyrażania własnych emocji i przeżyć w ruchu. Właściwe i poprawne zachowanie się w czasie zabawy tanecznej. Tworzenie akompaniamentu do własnego ruchu (bębenek). Tworzenie swobodnego ruchu inspirowanego muzyką. Pantomima i taniec jako formy teatralne. Inscenizacja ruchowa. Wykonywanie różnorodnych ruchów w określonym rytmie. Indywidualne, proste i krótkie układy rytmiczno-taneczne. Ćwiczenia z przyborem (piłka, wstążka) i wolne przy muzyce o zmiennym charakterze. Dostosowanie własnych ruchów do rytmu melodii. Zabawy naśladowcze. Ćwiczenia relaksacyjne z muzyką. Zabawy ze śpiewem. Rytmiczny marsz, bieg, cwał i podskoki. Wystukiwanie rytmu i wykonywanie różnorodnych ruchów w określonym rytmie. Reagowanie na zmiany tempa, dynamiki i pauzy w muzyce. Krok podstawowy walca lub innego wybranego tańca towarzyskiego. Sposoby łączenia muzyki i ruchu. Ruch jako przekaz informacji. Różnorodna muzyka i ruch do niej dopasowany. Odpoczynek i relaks przy tańcu i muzyce. Rola ćwiczeń przy muzyce w kształtowaniu sprawności. Wartości relaksacyjne muzyki i tańca. Zasady zachowania się w czasie balów i zabaw tanecznych. Przewidywane osiągnięcia ucznia Potrafi tworzyć własne swobodne i oryginalne formy ruchu do określonej melodii. Umie dostrzec piękno muzyki i ocenić estetykę wykonania ruchu. Wie, jak można wyrazić poprzez ruch i muzykę emocje i przeżycia. Wie, że muzyka i taniec mogą być formą relaksu i czynnego wypoczynku. Potrafi właściwie się zachować w czasie zabawy tanecznej.

68 72 ROCZNE PLANY PRACY W ZAKRESIE WYCHOWANIA FIZYCZNEGO Cykl 8. Gimnastyka smyka Cel edukacyjny Rozwijanie i utrwalanie sprawności koordynacyjnej, ćwiczenie i rozwijanie zwinności, zręczności i koordynacji poprzez gimnastykę podstawową i artystyczną. Temat, zadanie główne zajęć 1. W sali gimnastycznej. Pokonywanie przeszkód nieruchomych o różnych wysokościach, współpraca w zespole dwuosobowym. 2. Na materacu gimnastycznym. Nauka przewrotu w tył z przysiadu podpartego do przysiadu podpartego. 3. Na równoważni. Ćwiczenia równoważne. 4. Woreczki, skakanki i laski gimnastyczne. Ćwiczenia i zabawy kształtujące z przyborami i bez. 5. Skrzynia gimnastyczna. Wyskok kuczny na skrzynię. Pokonanie strachu i zaufanie do asekurującego. 6. Drabinki gimnastyczne. Zwisy, wspinanie i zeskoki, asekuracja. Realizowane zadania w zakresie: postaw umiejętności ruchowych wiadomości Bezpieczne korzystanie z przyborów. Dokładne wykonanie ćwiczenia i pomoc słabszym. Samoocena wykonania zadania. Pokonanie strachu i zaufanie do asekurującego. Świadomość swoich fizycznych możliwości. Zrozumienie i dokładne wykonanie instrukcji związanych z różnorodnymi działaniami ruchowymi. Pomoc i współpraca w zespole w celu bezpiecznego wykonania ćwiczenia. Ćwiczenia i zabawy kształtujące z przyborami (woreczki, skakanki, laski gimnastyczne). Przewrót w tył z leżenia i z przysiadu do przysiadu podpartego. Leżenie przewrotne i przerzutne. Ćwiczenia zręczności manualnej. Przyjmowanie określonych pozycji wyjściowych do ćwiczeń na sygnał. Ćwiczenia równoważne na przyrządach i wolne z przyborami. Przejście po ławeczce gimnastycznej z wysokim unoszeniem kolan (chód bociana) i z omijaniem przeszkód. Ćwiczenia i zabawy zwinnościowe (przetaczania, przewroty, skrętoskłony, skłony). Wyskok kuczny na skrzynię. Zwisy z prawidłową asekuracją. Pozycje wyjściowe i końcowe w ćwiczeniach. Asekuracja i pomoc w wykonaniu ćwiczenia. Zasady bezpiecznego korzystania z przyrządów gimnastycznych. Pomiar wysokości wyskoku. Bezpieczne warunki zabaw z elementami gimnastyki. Przewidywane osiągnięcia ucznia Potrafi pomóc innym w czasie wykonania ćwiczenia. Zna podstawowe pozycje wyjściowe i końcowe w ćwiczeniach gimnastycznych. Wykonuje przewrót w tył z przysiadu podpartego do przysiadu podpartego. Potrafi pokonać strach przed trudnym ćwiczeniem. Wykonuje w miarę swoich możliwości wyskok kuczny na skrzynię (2 3 elementy). Potrafi zmierzyć wysokość skoku i wyskoku.

69 Szczegółowy roczny plan pracy nauczyciela nauczania zintegrowanego w zakresie wychowania fizycznego w klasie II Cykl 9. W karnawale Cel edukacyjny Wyzwalanie naturalnej ekspresji ruchu. Kształtowanie zdolności rytmiczno-tanecznych. Temat, zadanie główne zajęć 1. Oswajamy muzykę. Ćwiczenia i zabawy ze śpiewem i podkładem muzycznym z zastosowaniem drobnych przyborów nietypowych. 2. Tradycje i zwyczaje. Tworzenie prostego układu tanecznego do muzyki ludowej regionu. 3. Trochę historii. Krok podstawowy poloneza. 4. Z dawnych czasów. Krok podstawowy krakowiaka. 5. W starym dworku. Improwizacje taneczne z wykorzystaniem podstawowych kroków poloneza lub krakowiaka. 6. Dziś na dyskotece. Wykonywanie różnorodnych ruchów w podanym rytmie. Proste układy taneczne do muzyki dyskotekowej. Realizowane zadania w zakresie: postaw umiejętności ruchowych wiadomości Dokładne wykonanie zadania według instrukcji nauczyciela. Wykonanie zadania z pełnym zaangażowaniem i na miarę swoich możliwości. Swobodne i nieskrępowane wykonywanie ruchów odzwierciedlających nastrój radości i szczęścia. Właściwe i kulturalne zachowanie się w czasie tańca. Duma z przynależności do określonego środowiska lokalnego z charakterystycznymi cechami kultury. Zasady kultury na zabawie dyskotekowej. Ćwiczenia i zabawy z zastosowaniem drobnych przyborów typowych i nietypowych (woreczki, szarfy, dzwonki, puszki po napojach, wydmuszki jajek) żonglerka, przekazywanie z ręki do ręki, wokół tułowia, uda, podania, chwyty i rzuty. Krok podstawowy poloneza i krakowiaka. Krok podstawowy i prosty układ taneczny w parach z wybranego tańca regionalnego. Improwizacje ruchowe do określonej muzyki, własny prosty układ taneczny do muzyki ludowej regionu. Proste układy taneczne do muzyki dyskotekowej. Zwyczaje i obrzędy, tradycja i kultura regionu. Cechy charakterystyczne stroju ludowego, tańca i muzyki. Różnorodne sposoby rozwijania zręczności i zwinności. Wykorzystanie nietypowych przyborów do zabaw i gier ruchowych. Cechy charakterystyczne muzyki ludowej własnego regionu. Krok podstawowy krakowiaka (cwał boczny), krok podstawowy poloneza, proste układy taneczne poloneza. Układ taneczny do muzyki dyskotekowej. Przewidywane osiągnięcia ucznia Wie, jakie znaczenie w kulturze narodowej ma muzyka ludowa. Zna podstawowe wyróżniki kultury ludowej swojego regionu. Potrafi zatańczyć krok podstawowy wybranego tańca regionalnego. Chętnie i na miarę swoich możliwości wykonuje zadania ruchowe wskazane przez nauczyciela. Tworzy do określonej melodii własny układ ruchowy. Potrafi zatańczyć krok podstawowy krakowiaka i poloneza.

70 74 ROCZNE PLANY PRACY W ZAKRESIE WYCHOWANIA FIZYCZNEGO Cykl 10. Sportowo i zimowo Cel edukacyjny Wdrażanie do stosowania podstawowych zasad bezpieczeństwa podczas zajęć, kształcenie nawyków higienicznych i prozdrowotnych. Temat, zadanie główne zajęć 1. Ulubione zabawy zimowe. Zjazd na sankach na wprost stoku, zatrzymanie w określonym miejscu. 2. Bezpieczne zabawy zimowe. Zjazd na sankach slalomem. 3. Ferie tuż, tuż. Bezpieczeństwo i higiena w czasie zabaw zimowych na śniegu i lodzie. Zabawy ruchowe na śniegu. 4. Pomocna dłoń. Współpraca i współdziałanie w czasie zabaw na lodzie. 5. My się zimy nie boimy. Zabawy na lodzie, przygotowanie do nauki jazdy na łyżwach. 6. W krainie lodu. Ćwiczenia wprowadzające do łyżwiarstwa. Realizowane zadania w zakresie: postaw umiejętności ruchowych wiadomości Dostosowanie swoich działań do możliwości innych. Wzajemna pomoc w wykonaniu ćwiczenia. Asekuracja współćwiczącego. Samoochrona podczas zajęć na lodowisku i stoku. Samodzielne podejmowanie decyzji dotyczących stroju w czasie zajęć zimowych na świeżym powietrzu. Zabawy i gry ruchowe na śniegu i lodzie. Rzeźby w śniegu. Rzuty śnieżkami do celu statycznego i ruchomego. Rzuty śnieżkami na odległość. Wojna na śnieżki. Marszobieg zimowy w urozmaiconym terenie. Zjazd na sankach slalomem, zjazd w poprzek stoku. Hamowanie w wyznaczonym rejonie. Wożenie się w dwójkach ze zmianą pozycji jadącego. Próby podnoszenia przedmiotów w zjeździe. Ruch na różnorodnym podłożu bieg, czworakowanie, pełzanie w głębokim śniegu i na lodzie. Wprowadzenie do łyżwiarstwa chodzenie po lodzie, poślizgi, padanie i podnoszenie się, chód na łyżwach po lodzie, postawa łyżwiarska (jedna łyżwa ustawiona w kierunku jazdy), odbicie krawędzią wewnętrzną łyżwy odbijającej aż do pełnego wyprostu nogi, poślizg na łyżwie podporowej z jednokrotnym odbiciem. Zasady bezpieczeństwa i higieny w czasie zajęć na śniegu i lodzie. Wybór bezpiecznego miejsca zabaw na sankach. Zasady bezpiecznego wyboru miejsca do zabaw na lodzie. Zasady odpowiedniego doboru stroju do warunków atmosferycznych i rodzaju zajęć. Przepisy i zasady wybranych gier na śniegu i lodzie. Zasady hartowania organizmu. Przewidywane osiągnięcia ucznia Wie, gdzie się można bezpiecznie bawić na śniegu i lodzie. Chętnie uczestniczy w zabawach zimowych na świeżym powietrzu, zachęca innych do wspólnej zabawy. Podejmuje odważnie kolejne próby, mimo początkowych niepowodzeń.

71 Szczegółowy roczny plan pracy nauczyciela nauczania zintegrowanego w zakresie wychowania fizycznego w klasie II Cykl 11. Zabawa ruchem Cel edukacyjny Kształtowanie zdolności rytmiczno-tanecznych, wyzwalanie naturalnej ekspresji ruchu. Temat, zadanie główne zajęć 1. Zwierzęta i ich potomstwo. Ćwiczenia pantomimiczne (K). 2. Od kijanki do żaby. Opowieść ruchowa, ćwiczenia kształtujące z przyborami. 3. Naśladowanie w parach zachowań zwierząt. 4. Lot trzmiela. Improwizacja tańca z tworzeniem melodii. 5. Opowieść o lesie. Improwizacja ruchowa, kanony ruchowe zsynchronizowane ze słowem. 6. Drzewa w zimowej szacie. Gimnastyka oparta na ruchu naturalnym, ćwiczenia muzyczno- -ruchowe. Wiatr. Opowiadanie ruchem treści ilustracji. Realizowane zadania w zakresie: postaw umiejętności ruchowych wiadomości Wyrażanie emocji, nastroju w ruchu. Naturalna ekspresja. Fantazja i kreatywność. Uwrażliwienie na piękno. Wyrażanie emocji. Odczytywanie emocji innych. Komunikacja niewerbalna, sposoby komunikacji. Gimnastyka rytmiczna A. i M. Kniessów. Naturalny, rytmizowany i ekspresyjny ruch etiudy pantomimiczne, ilustracja ruchowa. Improwizacje ruchowe do rytmu wystukiwanego na tamburynie, ćwiczenia z grzechotkami, klockami i szarfami. Różnorodne formy aktywności ruchowej według metody K. Orffa (gimnastyka oparta na ruchu naturalnym, ćwiczenia muzyczno- -ruchowe, improwizacja ruchowa, kanony ruchowe zsynchronizowane ze słowem, śpiewem, muzyką, pantomima). Sposoby tworzenia rytmicznego akompaniamentu do własnego ruchu. Sposoby rozładowywania napięcia i emocji. Sposoby łączenia słowa z ruchem Żywe słowo. Przewidywane osiągnięcia ucznia Potrafi wyrazić za pomocą ruchu emocje i przeżycia. Umie wyrazić swoje emocje w ruchu.

72 76 ROCZNE PLANY PRACY W ZAKRESIE WYCHOWANIA FIZYCZNEGO Cykl 12. Odpoczynek po pracy Cel edukacyjny Rozwijanie aktywności ruchowej poprzez różnego rodzaju formy rekreacji i turystyki. Poznanie różnych sposobów odpoczynku i relaksu. Temat, zadanie główne zajęć 1. Paszport do krainy radości. Nauka podstawowych umiejętności jazdy na rowerze. Ćwiczenia równowagi (K). 2. Muzyka łąki. Gry i zabawy w terenie kształtujące orientację. 3. Tęcza na łące. Czynny wypoczynek na świeżym powietrzu. Zabawy i gry bieżne. 4. Radosne dni. Doskonalenie techniki jazdy na rowerze. 5. Odpoczywamy bezpiecznie. Drużynowe gry i zabawy rekreacyjne. 6. Z rodziną. Wycieczka rowerowa z mamą lub tatą. (Uwaga! Jeżeli nie ma możliwości zorganizowania wspólnej wyprawy z rodzicami lub opiekunami, rezygnujemy z wycieczki rowerowej i planujemy wycieczkę pieszą.) Realizowane zadania w zakresie: wychowania umiejętności ruchowych wiadomości Pokonanie oporu i strachu przed nowymi czynnościami ruchowymi. Rozładowanie zmęczenia i napięcia w grach i zabawach ruchowych. Właściwy sposób wypoczynku po pracy umysłowej. Zaangażowanie w wykonanie ćwiczenia. Rodzinne formy aktywnego spędzania czasu wolnego. Znaczenie dla własnego rozwoju różnych form aktywności ruchowej. Podstawy umiejętności jazdy na rowerze wsiadanie i zsiadanie, utrzymanie równowagi, jazda na wprost, po łuku i po wyznaczonej trasie. Krótkie gry i zabawy jako przykłady form odpoczynku w czasie przerwy w pracy w szkole i w domu. Gry i zabawy, np. Berek kucany, Pali się, Lawina, Pociąg. Zabawy w terenie kształtujące orientację (ocena odległości, obserwacja krajobrazu i określonych elementów środowiska). Zabawy i gry z elementami współzawodnictwa jako formy odpoczynku i relaksu po pracy umysłowej. Drużynowe gry i zabawy rekreacyjne, np. Piłka graniczna, Dętka, Podaj dalej. Wyścigi konkursowo-turniejowe. Doskonalenie techniki jazdy na rowerze, wykorzystanie nabytych umiejętności na krótkiej klasowej wycieczce rowerowej z rodzicami lub opiekunami. Sposoby i zalety czynnego wypoczynku i relaksu na świeżym powietrzu, po pracy w szkole i w domu. Sposoby wykorzystania naturalnych warunków terenu do bezpiecznego organizowania zabaw i gier. Walory sportowo- -rekreacyjne najbliższej okolicy. Zasady bezpiecznego organizowania wycieczki klasowej. Przewidywane osiągnięcia ucznia Wie, w jaki sposób aktywnie i zdrowo wypoczywać. Rozumie znaczenie czynnego wypoczynku na świeżym powietrzu. Chętnie uczestniczy w grach i zabawach ruchowych. Przejawia inwencję w różnych formach aktywności ruchowej. Zna wartość ruchu w terenie.

73 Szczegółowy roczny plan pracy nauczyciela nauczania zintegrowanego w zakresie wychowania fizycznego w klasie II Cykl 13. W poszukiwaniu wiosny Cel edukacyjny Kształtowanie i rozwijanie sprawności psychomotorycznej. Kształtowanie ambicji w dążeniu do celu i wiary we własne siły. Temat, zadanie główne zajęć 1. Wycieczka do lasu. Zabawy bieżne i rzutne w terenie (K). 2. W parku. Szybkie biegi po prostej na krótkich odcinkach. 3. Na łące. Pomiar czasu biegu, wyścigi na krótkich odcinkach. 4. Pod górkę. Marszobieg z pokonywaniem naturalnych przeszkód. 5. Na mostku. Ćwiczenia równoważne wolne na różnorodnym podłożu. 6. Co to jest? Ćwiczenia sensoryczne, rozpoznawanie dotykiem różnorodnych przedmiotów, podążanie za źródłem dźwięku. Realizowane zadania w zakresie: postaw umiejętności ruchowych wiadomości Ocena własnych możliwości. Dostosowanie stopnia trudności podejmowanego zadania do swoich umiejętności i możliwości. Problemy osób niepełnosprawnych. Umiejętność udzielania pomocy innym i poszukiwania wsparcia dla siebie. Zabawy bieżne, np. Wójt, Gonitwa szeregów, Berek ranny, Ryby w stawie. Szybkie biegi po prostej na krótkich odcinkach, bieg z przyspieszeniem. Starty z różnych pozycji. Trucht i marszobieg w zróżnicowanym terenie. Bieg z dodatkowymi czynnościami jako przygotowanie do biegu sztafetowego. Wyścigi z toczeniem, przekładaniem, przenoszeniem przyborów. Ćwiczenia równoważne na ławeczce z przyborami. Ćwiczenia równoważne wolne na różnorodnym podłożu. (materac, trawa, piasek). Ćwiczenia sensoryczne z zamkniętymi oczyma: podążanie w kierunku źródła dźwięku, rozpoznawanie przedmiotów przez dotyk, ćwiczenia równoważne wolne z zamkniętymi oczyma. Sposoby pomiaru czasu biegu, odczytywanie wyniku pomiaru czasu na stoperze. Przewidywane osiągnięcia ucznia Potrafi odczytać wynik pomiaru czasu biegu. Zna przepisy i zasady wybranej zabawy bieżnej. Realizuje marszobieg co najmniej 10-minutowy, potrafi pokonać różnorodne przeszkody naturalne w sposób bezpieczny. Dostrzega problemy osób niepełnosprawnych (niewidomych i głuchych).

74 78 ROCZNE PLANY PRACY W ZAKRESIE WYCHOWANIA FIZYCZNEGO Cykl 14. W dal i wzwyż Cel edukacyjny Kształtowanie i rozwijanie sprawności psychomotorycznej. Kształtowanie ambicji, wytrwałości w dążeniu do celu i wiary we własne siły. Ćwiczenie, rozwijanie i utrwalanie sprawności koordynacyjnej poprzez gimnastykę podstawową i artystyczną. Temat, zadanie główne zajęć 1. Skoczki. Zabawy skoczne. 2. W dal. Skoki z miejsca i z krótkiego rozbiegu. 3. Jak piłki. Wieloskoki, skoki z przyborem. 4. Zające na łące. Ćwiczenia i zabawy skoczne, skok zawrotny przez ławeczkę. 5. Kangury do góry. Przeskoki przez przeszkody jako naśladownictwo skoku wzwyż. 6. Rywalizacja sportowa. Klasowy konkurs skoków w dal i wzwyż. Pomiar długości i wysokości skoku. Realizowane zadania w zakresie: postaw umiejętności ruchowych wiadomości Uczciwość i rzetelność pomiaru. Rzetelna realizacja zadań na miarę swoich możliwości. Próba samooceny osiągniętego wyniku. Samoocena i samokontrola wykonanych ćwiczeń. Autokorekta wykonanego ćwiczenia. Uczciwa i sportowa walka, zasada fair play w dyscyplinach lekkoatletycznych. Zabawy skoczne z różnymi przyborami. Skoki z miejsca, z wyznaczonych miejsc obunóż, jednonóż, łączenie skoków. Skok z krótkiego rozbiegu. Wieloskoki. Skoki z przyborem (butelka plastikowa z piaskiem). Skoki nad niską przeszkodą. Zabawy skoczne z różnymi przyborami. Skoki nad przeszkodą. Pokonywanie przeszkód nieruchomych o różnych wysokościach. Przeskoki przez przeszkody jako naśladownictwo skoku wzwyż. Wyskoki w górę z miejsca i rozbiegu. Wyskok dosiężny. Zeskoki z niewielkiej wysokości na bezpieczne podłoże. Naśladowanie czynności ludzi jako forma przygotowania organizmu do ćwiczeń. Przygotowanie do skoków zawrotnych wyskok na ławeczkę ustawioną pod kątem i zeskok. Skoki zawrotne o nogach ugiętych przez ławeczki ustawione pod różnymi kątami. Sposoby mierzenia długości skoku krokami i stopami. Zasady bezpiecznego organizowania i prowadzenia zabaw skocznych. Zasady bezpieczeństwa w czasie wykonywania ćwiczeń gimnastycznych. Zasady asekuracji współćwiczącego. Przewidywane osiągnięcia ucznia Potrafi zmierzyć długość skoku różnymi sposobami. Jest uczciwy i rzetelny w swoich pomiarach. Wykonuje prawidłowo przeskok zawrotny przez ławeczkę. Potrafi ocenić i skontrolować własne działanie.

75 Szczegółowy roczny plan pracy nauczyciela nauczania zintegrowanego w zakresie wychowania fizycznego w klasie II Cykl 15. Dwie bramki Cel edukacyjny Kształtowanie umiejętności nawiązywania i utrzymywania poprawnych kontaktów z rówieśnikami i osobami dorosłymi, współpracy w grupie, umiejętności podporządkowania się określonym regułom działania w zespole. Przestrzeganie zasad kulturalnego kibicowania. Temat, zadanie główne zajęć 1. Zabawa na boisku. Zabawy i gry bieżne, rzutne i kopne. 2. Ty do mnie, ja do ciebie. Elementy techniki minipiłki ręcznej chwyty i rzuty piłki (K). 3. Skaczące piłki. Elementy techniki minipiłki ręcznej poruszanie się po boisku, kozłowanie w marszu i truchcie. 4. Z partnerem w zespole. Zabawy w dwójkach kształtujące szybkość i zwinność. Podania piłki w marszu i biegu. 5. Praktyka czyni mistrza. Gry, ćwiczenia i zabawy kształtujące umiejętności techniczne minipiłki ręcznej. 6. Piłka jest okrągła Gry, i zabawy drużynowe z elementami minipiłki nożnej, prowadzenie piłki a bramki są dwie. Zatrzymanie piłki i strzał do bramki. Realizowane zadania w zakresie: postaw umiejętności ruchowych wiadomości Współpraca w zespole dwuosobowym, pomoc słabszym w wykonaniu zadania. Dostosowanie własnych czynności do możliwości i umiejętności partnera. Podporządkowanie się określonym regułom postępowania. Współpraca w zespole dwójkowym w celu wykonania zadania. Sportowa, uczciwa rywalizacja. Przestrzeganie reguł i ustalonych zasad w grach drużynowych. Właściwe i kulturalne zachowanie się w roli zarówno zawodnika na boisku, jak i kibica na trybunach. Umiejętność przyjmowania porażki własnej i własnego zespołu. Gry, zabawy i ćwiczenia kształtujące i utrwalające elementy techniki minipiłki ręcznej: kozłowanie w marszu i truchcie z omijaniem i wymijaniem przeszkód, chwyty i rzuty piłki oburącz i jednorącz górne i dolne w parach. Rzuty różnymi piłkami do celu stałego i ruchomego, rzuty piłką z miejsca do bramki. Zabawy w zespołach dwójkowych kształtujące szybkość i zwinność. Sztafety wahadłowe, bieg z przyspieszeniem. Zabawy bieżne, rzutne i kopne. Gry i zabawy drużynowe z elementami piłki ręcznej i nożnej. Gry, ćwiczenia i zabawy kształtujące umiejętności techniczne minipiłki nożnej: prowadzenie piłki wewnętrzną częścią stopy w marszu, truchcie i biegu po wyznaczonej linii, prowadzenie piłki z omijaniem przeszkód slalomem dowolnym sposobem, przyjęcie i za- Zasady poprawnego zachowania się w roli zawodnika i kibica. Sposoby nawiązywania kontaktów i ustalania sposobu działań w realizacji wyznaczonego celu w zespole. Zabawy i gry z wykorzystaniem elementów minipiłki ręcznej i nożnej jako formy zabaw rekreacyjnych z rodzeństwem, rodzicami i innymi członkami rodziny. Zasady i przepisy wybranych zabaw i gier drużynowych z elementami minipiłki ręcznej i nożnej. Przepisy i zasady gry w minipiłce nożnej i innych grach rzutnych i kopnych. Zasady czystej, sportowej rywalizacji. Fair play w piłce nożnej i ręcznej. Przewidywane osiągnięcia ucznia Potrafi dostosować swoje działanie do możliwości partnera ćwiczeń. Umie współpracować z partnerem w celu wykonania ćwiczenia. Potrafi kozłować prawą i lewą ręką w marszu i truchcie. Wykazuje inicjatywę w organizowaniu zabaw i gier i potrafi zachęcić innych do wspólnej zabawy. Potrafi podporządkować się określonym regułom działania w zespole. Przestrzega zasad kulturalnego zachowania się w roli kibica i zawodnika. Umie wykorzystać w praktyce, w czasie zabaw i gier, nabyte umiejętności techniczne minipiłki nożnej i ręcznej.

76 80 ROCZNE PLANY PRACY W ZAKRESIE WYCHOWANIA FIZYCZNEGO Cykl 15. Dwie bramki, cd. Cel edukacyjny Temat, zadanie główne zajęć Realizowane zadania w zakresie: postaw umiejętności ruchowych wiadomości trzymanie piłki dowolnym sposobem, strzał do bramki z miejsca, prowadzenie piłki w parach, start do piłki toczącej się. Wykorzystanie nabytych umiejętności w grze na małym boisku. Zabawy i gry kopne, np. Podrywka kopana, Wybijanie piłką twierdzy, Sztafeta kopana, Piłka w półkolu. Przewidywane osiągnięcia ucznia

77 Szczegółowy roczny plan pracy nauczyciela nauczania zintegrowanego w zakresie wychowania fizycznego w klasie II Cykl 16. Rywalizacja sportowa Cel edukacyjny Rozwijanie i podnoszenie aktywności ruchowej poprzez różnego rodzaju formy rekreacji i współzawodnictwa sportowego. Kształtowanie ambicji w dążeniu do celu i wiary we własne siły. Temat, zadanie główne zajęć 1. Jestem Polakiem. Osiągnięcia polskich sportowców na zawodach międzynarodowych. Przedstawianie ruchem emocji zwycięstwa i porażki. 2. Piłka w grze. Doskonalenie podstawowych umiejętności technicznych w zabawach kopnych. Wykorzystanie nabytych umiejętności technicznych w minigrze. 3 i 4. Jestem kibicem. Międzyklasowe rozgrywki w wybranej grze zespołowej. 5 i 6. Jestem zawodnikiem. Międzyklasowe rozgrywki w różnorodnych konkurencjach indywidualnych. Realizowane zadania w zakresie: postaw umiejętności ruchowych wiadomości Duma narodowa. Poszanowanie symboli narodowych, zachowanie się sportowców reprezentantów kraju i zachowanie się kibiców na imprezach sportowych. Rywalizacja sportowa a przyjaźń. Uczciwa i sportowa walka, zasada fair play w dyscyplinach lekkoatletycznych. Scenki pantomimiczne, przedstawianie ruchem zawodników różnorodnych dyscyplin sportowych. Przedstawianie ruchem emocji zwycięstwa i porażki. Marsz klasowej orkiestry na defiladzie. Wykorzystanie w praktyce nabytych umiejętności ruchowych. Aktualne osiągnięcia polskich sportowców. Najsłynniejsi polscy sportowcy. Sposoby reagowania na sukces i porażkę. Organizacja zawodów sportowych. Sędziowanie w różnorodnych zawodach i grach indywidualnych oraz drużynowych. Przewidywane osiągnięcia ucznia Potrafi wyrazić za pomocą ruchu emocje i przeżycia. Umie się zachować w sytuacji zwycięstwa i przyjąć porażkę swoją i swoich faworytów. Potrafi wykorzystać w działaniu nabyte umiejętności techniczne z poszczególnych dyscyplin sportowych.

78 82 ROCZNE PLANY PRACY W ZAKRESIE WYCHOWANIA FIZYCZNEGO Szczegółowy roczny plan pracy nauczyciela nauczania zintegrowanego w zakresie wychowania fizycznego w klasie III szkoły podstawowej na podstawie programu wychowania fizycznego Zdrowie Sport Rekreacja. Edukacja wczesnoszkolna Nr cyklu Cykl Realizowane cele 1 Wspomnienia z wakacji Wdrażanie do stosowania podstawowych zasad bezpieczeństwa w czasie zajęć. Nabywanie umiejętności samooceny i samokontroli rozwoju sprawności ruchowych. Wdrażanie do stosowania podstawowych zasad bezpieczeństwa ruchu drogowego. 2 Nasza szkoła jest wesoła Kształtowanie i rozwijanie sprawności psychomotorycznej. Kształtowanie ambicji, wytrwałości w dążeniu do celu i wiary we własne siły. 3 Piłka w grze Kultura kibicowania. Kształtowanie umiejętności nawiązywania i utrzymywania poprawnych kontaktów z rówieśnikami i osobami dorosłymi, współpracy w grupie, umiejętności podporządkowania się określonym regułom działania w zespole. 4 Jesienny las zaprasza Kształtowanie i podnoszenie odporności organizmu poprzez zajęcia na świeżym powietrzu. Kształtowanie ambicji, wytrwałości w dążeniu do celu i wiary we własne siły. 5 W świecie zwierząt Kształtowanie i rozwijanie sprawności psychomotorycznej. Wyzwalanie naturalnej ekspresji. Hartowanie organizmu poprzez zajęcia na świeżym powietrzu. 6 Jesteśmy drużyną Kształtowanie umiejętności nawiązywania i utrzymywania poprawnych kontaktów z rówieśnikami i osobami dorosłymi, współpracy w grupie, podporządkowania się określonym regułom działania. Zasady kultury kibicowania. 7 Kształtuję siebie Rozwijanie i utrwalanie sprawności koordynacyjnej poprzez gimnastykę podstawową i artystyczną. Wyzwalanie naturalnej ekspresji. 8 W wodzie Rozwijanie aktywności ruchowej poprzez zajęcia w wodzie. 6 9 Pada, pada śnieg Rozwijanie aktywności ruchowej poprzez zajęcia na świeżym powietrzu. Kształtowanie i podnoszenie odporności organizmu poprzez zajęcia ruchowe na świeżym powietrzu. 10 Na karnawałowej zabawie Kształtowanie zdolności rytmiczno-tanecznych, harmonii i piękna ruchu. Wyzwalanie naturalnej ekspresji A zima trwa Kształtowanie i podnoszenie odporności organizmu poprzez zajęcia ruchowe na świeżym powietrzu. Poznanie różnych sposobów odpoczynku i relaksu. 12 Z przyjacielem Kształtowanie i rozwijanie sprawności psychomotorycznej. Kształtowanie umiejętności nawiązywania i utrzymywania poprawnych kontaktów z rówieśnikami i osobami dorosłymi. 13 Co mi w duszy gra Kształtowanie zdolności rytmiczno-tanecznych, harmonii i piękna ruchu. Wyzwalanie naturalnej ekspresji. 6 Liczba godzin

79 Szczegółowy roczny plan pracy nauczyciela nauczania zintegrowanego w zakresie wychowania fizycznego w klasie III Witaj, wiosno Ćwiczenie, rozwijanie i utrwalanie sprawności koordynacyjnej poprzez gimnastykę podstawową i artystyczną. Podnoszenie odporności organizmu poprzez zajęcia ruchowe na świeżym powietrzu. 15 Turystyka i rekreacja Rozwijanie aktywności ruchowej poprzez różnego rodzaju formy rekreacji, turystyki i współzawodnictwa sportowego. Poznanie różnych sposobów odpoczynku i relaksu. 16 Sportowa rywalizacja Rozwijanie i podnoszenie aktywności ruchowej poprzez różnego rodzaju formy współzawodnictwa sportowego. Zasady kultury kibicowania

80 84 ROCZNE PLANY PRACY W ZAKRESIE WYCHOWANIA FIZYCZNEGO Cykl 1. Wspomnienia z wakacji Cel edukacyjny Wdrażanie do stosowania podstawowych zasad bezpieczeństwa w czasie zajęć. Nabywanie umiejętności samooceny i samokontroli rozwoju sprawności ruchowych. Wdrażanie do stosowania podstawowych zasad bezpieczeństwa ruchu drogowego. Temat, zadanie główne zajęć 1. Jak było na wakacjach? Przypomnienie zasad bezpieczeństwa i dyscypliny na zajęciach ruchowych. 2. Wakacyjne pamiątki. Ocena sprawności ruchowej w grach i zabawach. 3. Wracamy z wakacji. Wykonanie wybranych przez nauczyciela prób sprawności motorycznych. 4. Kronika III klasy. Jak się zmieniamy pomiar wzrostu i wagi oraz porównanie własnych wyników z poprzednich pomiarów. Prawidłowa postawa ciała. 5. Bezpiecznie na ulicy. Ćwiczenia i zabawy kształtujące prawidłową sylwetkę, ocena postawy ciała w czasie stania i siedzenia. Wysklepienie stopy. 6. Bezpieczne zachowanie się na drodze. Przepisy ruchu drogowego. Realizowane zadania w zakresie: postaw umiejętności ruchowych wiadomości Porównanie uzyskanych wyników prób sprawności motorycznej z poprzedniego roku. Samoocena uzyskanych wyników. Porównanie własnych możliwości i ich ocena w grupie. Świadomość potrzeby dbania o sprawność fizyczną. Właściwe reagowanie na sytuacje stwarzające zagrożenie dla zdrowia lub życia. Świadomość kontroli rozwoju fizycznego. Sposoby kontroli masy ciała. Ruch jako stymulator prawidłowego rozwoju. Prawidłowe nawyki żywieniowe. Tolerancja dla odmiennoci innych. Samoocena własnej sylwetki. Autokorekta postawy w czasie stania i siedzenia. Świadomość różnego tempa rozwoju. Dobór partnera do ćwiczeń bez względu na wzajemne sympatie i antypatie. Zabawy i gry orientacyjne. Szybka reakcja na sygnały słuchowe i wzrokowe. Różnego rodzaju zbiórki i ustawienia ćwiczących. Wykonanie wybranych przez nauczyciela prób sprawności motorycznych. Ocena sprawności ruchowych w grach i zabawach. Ćwiczenia i zabawy kształtujące prawidłową sylwetkę, wzmacniające mięśnie tułowia. Ćwiczenia kształtujące mięśnie ramion, szyi, nóg z przyborami typowymi i nietypowymi (butelka plastikowa z piaskiem, kocyk, puszka metalowa, gazeta itp.). Ćwiczenia i zabawy orientacyjno-porządkowe. Pomiar wzrostu i wagi. Porównanie wzrostu i ciężaru ciała uczniów w grupie bez pomiarów. Ustawienia według wzrostu. Huśtawka równoważna. Symetryczny chód marsz i bieg. Przejście po listwie Zasady bezpieczeństwa i dyscyplina na zajęciach ruchowych. Próby badające określone sprawności motoryczne. Bezpieczne i właściwe zachowanie się na drodze w roli pieszego i pod opieką dorosłych w roli rowerzysty. Podstawowe przepisy ruchu drogowego. Sposoby kontroli rozwoju fizycznego pomiar wzrostu i wagi, zapis i porównanie wyników z poprzedniego roku. Cechy prawidłowej postawy ciała. Ocena postawy w czasie siedzenia, chodzenia i stania. Płaskostopie kontrola wysklepienia stopy odcisk kolorowy lub na mokro. Przewidywane osiągnięcia ucznia Potrafi ocenić poziom własnej sprawności na podstawie uzyskanych wyników w próbach oraz w grach i zabawach. Rozumie, że ludzie posiadają różne sportowe predyspozycje. Jest świadomy konieczności troski o poziom sprawności fizycznej. Wie, w jaki sposób może zbadać własny rozwój fizyczny. Potrafi bezpiecznie samodzielnie uczestniczyć w ruchu drogowym w roli pieszego. Utrzymuje prawidłową postawę w czasie stania, chodzenia i siedzenia. Potrafi dokonać pomiarów wzrostu i wagi, z pomocą porównuje wyniki poprzednich pomiarów.

81 Szczegółowy roczny plan pracy nauczyciela nauczania zintegrowanego w zakresie wychowania fizycznego w klasie III ławeczki z przyborami w ręce i na głowie. Ćwiczenia wzmacniające wysklepienie stopy. Pomiar wzrostu i wagi.

82 86 ROCZNE PLANY PRACY W ZAKRESIE WYCHOWANIA FIZYCZNEGO Cykl 2. Nasza szkoła jest wesoła Cel edukacyjny Kształtowanie i rozwijanie sprawności psychomotorycznej. Kształtowanie ambicji, wytrwałości w dążeniu do celu i wiary we własne siły. Temat, zadanie główne zajęć 1. Uczymy się i bawimy. Starty z różnych pozycji, zabawy bieżne. 2. Głowa też pracuje. Technika biegu na dłuższych dystansach. 3. Jak działa mój organizm? Przygotowanie organizmu do i uspokojenie po wysiłku. 4. Przy tablicy. Zabawy i gry skoczne. Wyskok dosiężny, wyskok kuczny. 5. Na mostku. Przejścia równoważne po podłożu stałym i ruchomej kładce. 6. Piłki i piłeczki. Ćwiczenia i zabawy z zastosowaniem drobnych przyborów. Realizowane zadania w zakresie: postaw umiejętności ruchowych wiadomości Rywalizacja sportowa a przyjaźń. Pokonanie własnego zmęczenia i wytrwałość w dążeniu do celu. Zasada fair play w zabawach z elementami rywalizacji. Właściwe zachowanie się w sytuacji zwycięstwa i porażki. Pomoc i współpraca w wykonaniu ćwiczenia. Zabawy zwinnościowe i tory przeszkód. Starty z różnych pozycji, z miejsca, truchtu i marszu. Gry i zabawy bieżne, np. Lawina, Gęsi i lis, Natarcie. Bieg po prostej w zmiennym rytmie. Technika biegu na dłuższych dystansach (500 m). Przygotowanie organizmu do wysiłku ćwiczenia rozgrzewki i uspokojenie organizmu po wysiłku ćwiczenia uspokajające. Przejścia równoważne po podłożu stałym i ruchomej kładce. Chodzenie, wbieganie i zbieganie po płaszczyznach ustawionych pod różnym kątem z asekuracją współćwiczącego. Wymijanie, omijanie, przetaczanie się i przeskoki. Ćwiczenia i zabawy z zastosowaniem drobnych przyborów (skakanki, woreczki, ziemniaki, kamyki, szyszki, patyki), przekazywanie z ręki do Rozłożenie sił w czasie dłuższego wysiłku. Wartość ruchu w terenie. Wpływ czynności ruchowych na zdrowie. Zasady bezpieczeństwa w czasie zabaw terenowych. Wykorzystanie różnorodnych przyborów nietypowych do ćwiczeń, zabaw i gier. Przewidywane osiągnięcia ucznia Potrafi rozłożyć siły w czasie dłuższego wysiłku i przygotować swój organizm do wysiłku. Potrafi pogodzić przyjaźń i sportową rywalizację. Chętnie uczestniczy w ćwiczeniach i zabawach ruchowych. Przejawia inwencję w różnych formach aktywności ruchowej. Dostrzega i wykorzystuje swoje predyspozycje do osiągnięcia sukcesu. Potrafi właściwie się zachować w wypadku zarówno swojego zwycięstwa, jak i porażki

83 Szczegółowy roczny plan pracy nauczyciela nauczania zintegrowanego w zakresie wychowania fizycznego w klasie III ręki, żonglerka, podania i chwyty w miejscu i w ruchu. Pełzanie z przyborem i bez. Zabawy i tory przeszkód z elementami pełzania i czworakowania. Chód na czworakach po różnym podłożu i na płaszczyznach ustawionych pod różnym kątem (ławeczka gimnastyczna, belka, kładka).

84 88 ROCZNE PLANY PRACY W ZAKRESIE WYCHOWANIA FIZYCZNEGO Cykl 3. Piłka w grze Cel edukacyjny Kultura kibicowania. Kształtowanie umiejętności nawiązywania i utrzymywania poprawnych kontaktów z rówieśnikami i osobami dorosłymi, współpracy w grupie, umiejętności podporządkowania się określonym regułom działania w zespole. Temat, zadanie główne zajęć 1. Doskonalę swoje umiejętności. Minipiłka nożna prowadzenie piłki wewnętrzną częścią stopy. 2. Trening czyni mistrza. Prowadzenie piłki wewnętrzną częścią stopy. 3. Jesteśmy drużyną. Stosowanie poznanych elementów gry w grze 2 1, 3 2, Do kosza lub do bramki. Poruszanie się po boisku z piłką i bez piłki. Kozłowanie piłki prawą i lewą ręką. 5. Gol i kosz. Rzuty na bramkę i do kosza. Indywidualne możliwości i zróżnicowany poziom sprawności ruchowej w grupie. 6. Sportowa rywalizacja. Zastosowanie poznanych elementów techniki piłki nożnej, koszykowej i ręcznej w minigrach. Realizowane zadania w zakresie: postaw umiejętności ruchowych wiadomości Podporządkowanie się decyzjom sędziego w czasie gry. Właściwe zachowanie się w roli zawodnika i kibica, przestrzeganie przepisów gry i zasad kultury kibicowania. Dostosowanie swoich działań do możliwości współćwiczącego, pomoc słabszym w wykonaniu zadania. Rywalizacja sportowa a przyjaźń i koleżeństwo na co dzień. Wykonanie zadania ruchowego w zespołach trójkowych, ustalenie działania, podział ról, wzajemna pomoc i współpraca. Zabawy, gry i ćwiczenia rozwijające i kształtujące umiejętności minipiłki nożnej. Prowadzenie piłki wewnętrzną częścią stopy. Wyrzut piłki z autu z miejsca. Uderzenia piłki wewnętrznym i zewnętrznym podbiciem. Przyjęcie piłki wewnętrzną częścią stopy. Start do piłki toczącej się. Strzał piłką do bramki z miejsca. Prowadzenie piłki i strzał w kierunku bramki. Stosowanie poznanych elementów gry w grze 2 1, 3 2, 4 3. Zabawy kopne, np. Podrywka kopana, Sztafeta kopana, Wybijanie piłką twierdzy. Zabawy, gry i ćwiczenia rozwijające i kształtujące umiejętności minikoszykówki i minipiłki ręcznej. Gry i zabawy kształtujące szybkość i zwinność. Poruszanie się po boisku: bieg przodem, tyłem, z obrotami, zmiana szybkości i kierunku biegu. Lokalne kluby i drużyny piłkarskie, sukcesy polskiej reprezentacji. Podstawowe przepisy gry. Zalety gier zespołowych w doskonaleniu sprawności ogólnej. Indywidualne możliwości i zróżnicowany poziom sprawności ruchowej w grupie. Podstawowe przepisy i zasady w zabawach i grach z elementami minikoszykówki i minipiłki ręcznej. Przewidywane osiągnięcia ucznia Potrafi wykorzystać opanowane elementy techniki minipiłki nożnej w grach i zabawach. Wie, jak należy właściwie się zachować w roli zawodnika i kibica. Chętnie uczestniczy w zabawach ruchowych z elementami minigier sportowych. Dostrzega znaczenie współdziałania w zespole. Potrafi się podporządkować ustalonym regułom działania w zespole, umie współpracować w zespole dwu- i trzyosobowym. Ma opanowane podstawowe elementy techniki minipiłki nożnej, ręcznej i koszykowej i potrafi wykorzystać je w grach i zabawach.

85 Szczegółowy roczny plan pracy nauczyciela nauczania zintegrowanego w zakresie wychowania fizycznego w klasie III Krok dostawny. Podania i chwyty piłki w parach i zespołach trójkowych, półgórne w miejscu, podanie piłki w ruchu w przód i w bok. Rzuty piłki w kierunku bramki, do obręczy i kosza. Podania oburącz znad głowy, sprzed klatki piersiowej. Kozłowanie piłki prawą i lewą ręką w miejscu, w marszu i w truchcie, ze zmianą kierunku.

86 90 ROCZNE PLANY PRACY W ZAKRESIE WYCHOWANIA FIZYCZNEGO Cykl 4. Jesienny las zaprasza Cel edukacyjny Temat, zadanie główne zajęć Realizowane zadania w zakresie: postaw umiejętności ruchowych wiadomości Przewidywane osiągnięcia ucznia Kształtowanie i podnoszenie odporności organizmu poprzez zajęcia na świeżym powietrzu. Kształtowanie ambicji, wytrwałości w dążeniu do celu i wiary we własne siły. 1. Wyprawa do lasu. Zabawy bieżne i rzutne. 2. Szukamy jesieni. Sztafety z przyborami, biegi wahadłowe. Biegi po wyznaczonych torach. 3. Spotkanie z jeżem. Rzuty małymi przedmiotami do celu i na odległość. Konkursy rzutów, pomiar długości rzutu. 4. Inny nie znaczy gorszy. Gry i zabawy kształtujące szybkość i zwinność. 5. Zamknięte oczy. Ćwiczenia kształcące szybką reakcję na sygnały dźwiękowe i świetlne oraz orientację na przedmioty będące w ruchu. 6. Dźwięki przyjazne i nieprzyjazne. Rozpoznawanie źródła dźwięku i poruszanie się w kierunku dźwięku. Zaangażowanie w wykonanie zadania. Pokonanie zmęczenia i wytrwałość w dążeniu do wytyczonego celu. Przestrzeganie obowiązujących przepisów i zasad postępowania w celu zapewnienia sobie i innym bezpieczeństwa. Uczciwość pomiaru, zaufanie i podporządkowanie się decyzjom sędziego. Współpraca w większym zespole w celu bezpiecznego i najlepszego, na miarę swych możliwości, wykonania ćwiczenia. Sposoby pomocy oraz możliwości współpracy i współdziałania z osobami niepełnosprawnymi. Zabawy bieżne i rzutne. Starty z różnych pozycji. Sztafety z przyborami, biegi wahadłowe. Bieg z przeszkodami (omijanie, obieganie, przeskakiwanie). Biegi po wyznaczonych torach w linii prostej i slalomem, ze zmianą tempa. Trucht i marszobieg w zróżnicowanym terenie z pokonywaniem przeszkód. Bieg i trucht na różnym podłożu (trawa, asfalt, piasek). Rzuty małymi przedmiotami na odległość prawą i lewą ręką. Rzuty do celu stałego i ruchomego. Rzuty różnymi przyborami o zróżnicowanej wadze i wielkości. Konkursy rzutów do celu i na odległość. Ćwiczenia kształcące szybką reakcję na sygnały dźwiękowe i świetlne oraz orientację na przedmioty będące w ruchu. Rozpoznawanie źródła dźwięku i poruszanie się w kierunku dźwięku. Technika biegu w zależności od podłoża. Sposoby pokonywania przeszkód terenowych z pomocą współćwiczących. Dostosowanie tempa biegu do własnych możliwości i do możliwości innych współćwiczących. Sposoby pomiaru długości rzutu. Rola zmysłów w poznawaniu środowiska. Potrafi dostosować intensywność ćwiczeń do własnych możliwości i do możliwości współćwiczących. Pokonuje przeszkody terenowe i pomaga innym w ich pokonaniu. Potrafi dokonać pomiaru długości rzutu i porównać wyniki, ustalając wynik najlepszy. Umie pomóc osobie niepełnosprawnej.

87 Szczegółowy roczny plan pracy nauczyciela nauczania zintegrowanego w zakresie wychowania fizycznego w klasie III Cykl 5. W świecie zwierząt Cel edukacyjny Kształtowanie i rozwijanie sprawności psychomotorycznej. Wyzwalanie naturalnej ekspresji. Hartowanie organizmu poprzez zajęcia na świeżym powietrzu. Temat, zadanie główne zajęć 1. Zające i żaby. Zabawy skoczne z różnymi przyborami. 2. Kangury. Przeskok zawrotny przez ławeczkę o nogach ugiętych. Dowolne skoki nad przeszkodą. 3. Sarny i jelonki. Zwinnościowy tor przeszkód. Ćwiczenia i zabawy zwinnościowe. 4. W bocianim gnieździe. Ćwiczenia równoważne wolne i na przyrządach. 5. Moje ulubione zwierzę. Improwizacje ruchowe na zadany temat. 6. Motyle i muszki. Improwizacje ruchowe, swobodny ruch, wyczucie własnego ciała. Realizowane zadania w zakresie: postaw umiejętności ruchowych wiadomości Wykonanie zadania ruchowego z pełnym zaangażowaniem i na miarę swoich maksymalnych możliwości. Tworzenie ruchu w zespołach dwuosobowych. Wyobraźnia w tworzeniu ruchu. Bezpieczeństwo w czasie pokonywania przeszkód. Pomoc słabszym w wykonaniu zadania, asekuracja. Pokonanie strachu, odwaga w sporcie a brawura w sytuacjach codziennych. Rzetelna realizacja zadań, na miarę swoich możliwości. Własna ocena wykonanego ćwiczenia. Przyjmowanie słów krytyki i życzliwych uwag. Ćwiczenia i zabawy z zastosowaniem przyborów nietypowych (duże pudła kartonowe, dyskietki komputerowe i płyty CD). Skoki z wyznaczonych miejsc obunóż, jednonóż, łączenie skoków. Wieloskoki. Przeskok zawrotny przez ławeczkę o nogach ugiętych. Dowolne skoki nad przeszkodą. Pokonywanie przeszkód nieruchomych o różnych wysokościach. Improwizacje ruchowe i dowolne układy ruchowe z elementami skoków. Pokonanie toru przeszkód z elementami biegu, skoku, rzutu, toczenia, wspinania się, czołgania i czworakowania. Różnorodne rodzaje aktywności ruchowej (gesty, przenoszenie ciężaru ciała i środka ciężkości, ruchy lokomocyjne, skoki, obroty, ruchy symetryczne i asymetryczne) łączone w akcje ruchowe. Wykorzystanie przyborów nietypowych (puszki, butelki plastikowe, kłębki włóczki) w grach, zabawach i ćwiczeniach. Zasady współpracy, podział czynności i ról, sposoby tworzenia ruchu w zespole dwuosobowym. Zasady bezpieczeństwa w grach skocznych. Przewidywane osiągnięcia ucznia Potrafi wymyślić i zaprezentować prosty układ ruchowy w zespole dwuosobowym. Wie, jak można wykorzystać różne przybory do ćwiczeń i zabaw ruchowych. Wykazuje inwencję w wykorzystaniu nietypowych przyborów do ćwiczeń gimnastycznych.

88 92 ROCZNE PLANY PRACY W ZAKRESIE WYCHOWANIA FIZYCZNEGO Cykl 6. Jesteśmy drużyną Cel edukacyjny Kształtowanie umiejętności nawiązywania i utrzymywania poprawnych kontaktów z rówieśnikami i osobami dorosłymi, współpracy w grupie, podporządkowania się określonym regułom działania. Zasady kultury kibicowania. Temat, zadanie główne zajęć 1. Współpraca i współdziałanie. Minisiatkówka starty z różnych pozycji, przyjmowanie postawy siatkarskiej na sygnał. 2. Ćwiczę z partnerem. Zabawy z piłką w parach z wykorzystaniem opanowanych elementów techniki gry. 3. Wzajemna pomoc. Odbicia piłki sposobem górnym. Współpraca w zespole trzyosobowym. 4. W dwójkach. Minisiatkówka podania i przyjęcia piłki sposobem oburącz górnym i dolnym. 5. W zespole. Kierowanie piłki sposobem górnym oburącz w określony punkt. 6. Odpowiedzialność za wynik. Zagrywka dolna. Zachowanie się jako zawodnik i kibic. Realizowane zadania w zakresie: postaw umiejętności ruchowych wiadomości Współpraca w większym zespole. Podporządkowanie się regułom gry. Zaufanie do partnera ćwiczeń. Wzajemna pomoc i współpraca w zespole dwuosobowym. Porozumienie się z partnerem ćwiczeń, bez względu na sympatie i antypatie poza boiskiem. Zabawy, gry i ćwiczenia rozwijające i kształtujące umiejętności minipiłki siatkowej starty z różnych pozycji, przyjmowanie postawy siatkarskiej na sygnał, przyjęcie piłki narzuconej przez partnera, odbicie oburącz górne i oburącz dolne. Zabawy z piłką w parach z wykorzystaniem opanowanych elementów techniki gry. Zabawy i gry kształtujące podstawowe umiejętności techniczne minisiatkówki: przyjęcia i podania piłki sposobem górnym i dolnym oburącz, kierowanie piłki sposobem górnym oburącz w określony punkt, podbijanie piłki prawą i lewą dłonią, zagrywka dolna z różnych odległości, przyjmowanie pozycji siatkarskiej. Gry przygotowawcze: Rzucanka siatkarska, Siatkówka w siadzie, Wybijanie w kole, Kot i myszy. Gra w minisiatkówkę w zespołach sześcio dziewięcioosobowych. Prawidłowe ułożenie ramion do odbicia górnego i dolnego. Ustawienie zespołu i przepisy gry Rzucanka siatkarska. Ćwiczenia kształtujące określone umiejętności techniczne minisiatkówki. Przepisy gry w minisiatkówce. Przewidywane osiągnięcia ucznia Potrafi podjąć współpracę z wyznaczonym partnerem, bez względu na sympatie. Ma opanowane prawidłowe ułożenie ramion do odbicia górnego i dolnego. Potrafi wykorzystać w czasie gry nabyte umiejętności techniczne minisiatkówki. Umie pomóc koledze w wykonaniu ćwiczenia.

89 Szczegółowy roczny plan pracy nauczyciela nauczania zintegrowanego w zakresie wychowania fizycznego w klasie III Cykl 7. Kształtuję siebie Cel edukacyjny Rozwijanie i utrwalanie sprawności koordynacyjnej poprzez gimnastykę podstawową i artystyczną. Wyzwalanie naturalnej ekspresji. Temat, zadanie główne zajęć 1. Ćwiczę. Pozycje wyjściowe i końcowe w ćwiczeniach. Swobodny, symetryczny chód po wyznaczonej linii. 2. Jestem sprawny. Przewrót w przód z przysiadu i stania do przysiadu podpartego. 3. Rozwijam się. Przewrót w tył z leżenia i przysiadu podpartego. 4. Nie poddaję się. Przewrót w tył i łączenie przewrotów. Leżenie przewrotne i przerzutne. 5. Potrafię więcej. Ćwiczenia zapobiegające płaskostopiu i kształtujące nawyk prawidłowego siedzenia, stania i leżenia. 6. Walczę ze strachem. Wyskok kuczny na skrzynię. Ćwiczenia i zabawy z elementami gimnastyki i z zastosowaniem przyborów nietypowych. Realizowane zadania w zakresie: postaw umiejętności ruchowych wiadomości Ocena wyniku w kontekście włożonego wysiłku i zaangażowania. Podporządkowanie się poleceniom nauczyciela, w celu zapewnienia sobie i współćwiczącym bezpieczeństwa. Samoocena poprawności wykonania zadania. Pokonanie strachu przed wykonaniem ćwiczenia. Odwaga w sporcie i w życiu. Ochrona i pomoc przy skoku kucznym. Potrzeba systematycznych ćwiczeń gimnastycznych, gimnastyka poranna i śródlekcyjna. Odpowiedzialność za rozwój własnych zdolności ruchowych. Samoocena rozwoju fizycznego, uświadomienie potrzeby kontroli wagi ciała i systematycznych ćwiczeń ruchowych. Różne pozycje wyjściowe i końcowe w ćwiczeniach. Ćwiczenia i zabawy kształtujące z przyborami (woreczki, szarfy, laski gimnastyczne). Przewrót w przód z przysiadu i stania, łączenie przewrotu z czworakowaniem. Przewrót w tył z leżenia i przysiadu do przysiadu podpartego. Łączenie przewrotów. Leżenie przewrotne i przerzutne, przetaczania. Zwinnościowy tor przeszkód. Wyskok kuczny na skrzynię z asekuracją i zeskok w głąb. Skok rozkroczny przez współćwiczącego. Ćwiczenia i zabawy zwinnościowe (przetaczania, skłony, skrętoskłony, przewroty, pełzanie i czworakowanie). Zwisy z prawidłową asekuracją, wahania w bok w zwisie na drabince przodem. Zestawy ćwiczeń ogólnorozwojowych gimnastyki porannej i śródlekcyjnej. Wykorzystanie przyborów do ćwiczeń. Znaczenie ćwiczeń gimnastycznych dla prawidłowego rozwoju organizmu. Zasady bezpieczeństwa w czasie zajęć z gimnastyki podstawowej. Asekuracja w czasie wykonania ćwiczenia. Przygotowanie organizmu do ćwiczeń zestaw ćwiczeń rozgrzewki. Pozycje wyjściowe i końcowe w ćwiczeniach. Sposoby badania wysklepienia stopy. Pomiar wzrostu i wagi, porównanie uzyskanych wyników z początku roku szkolnego i z poprzednich klas. Przewidywane osiągnięcia ucznia Wykonuje poprawnie przewrót w przód z przysiadu i stania oraz przewrót w tył z przysiadu podpartego do przysiadu podpartego. Potrafi przygotować prosty zestaw ćwiczeń rozgrzewki ogólnej oraz gimnastyki porannej i śródlekcyjnej. Umie obiektywnie ocenić czyjeś ćwiczenie i poprawnie przyjmuje uwagi od innych. Swobodnie posługuje się własnym ciałem w różnych czynnościach utylitarnych. Jest świadomy konieczności codziennych ćwiczeń fizycznych. Wie, jaka jest prawidłowa postawa ciała w czasie stania, siedzenia, marszu i biegu.

90 94 ROCZNE PLANY PRACY W ZAKRESIE WYCHOWANIA FIZYCZNEGO Cykl 7. Kształtuję siebie, cd. Cel edukacyjny Temat, zadanie główne zajęć Realizowane zadania w zakresie: postaw umiejętności ruchowych wiadomości Swobodny symetryczny chód po wyznaczonej linii. Koordynacja ruchów kończyn, głowy i tułowia w czasie marszu i biegu. Ćwiczenia zapobiegające płaskostopiu i kształtujące nawyk prawidłowego siedzenia, stania i leżenia. Ocena umiejętności ruchowych w ćwiczeniach i zabawach. Przewidywane osiągnięcia ucznia

91 Szczegółowy roczny plan pracy nauczyciela nauczania zintegrowanego w zakresie wychowania fizycznego w klasie III Cykl 8. W wodzie Cel edukacyjny Rozwijanie aktywności ruchowej poprzez zajęcia w wodzie. Temat, zadanie główne zajęć 1. Bezpiecznie na basenie. Zabawy oswajające z wodą. Brodzenie, biegi na płytkiej wodzie. 2. Woda mnie unosi. Ćwiczenia oddechowe i wypornościowe. Swobodne unoszenie się na wodzie. 3. Będę pływakiem. Skoki do wody i wyjmowanie przedmiotów z dna. Poślizg z oddychaniem. 4. Świat podwodny nauka nurkowania. 5. Ja się wody nie boję! Praca ramion i nóg do stylu klasycznego. 6. Pływam! Klasowy pokaz opanowanych umiejętności unoszenia się na wodzie. Realizowane zadania w zakresie: postaw umiejętności ruchowych wiadomości Pokonanie strachu przed wodą. Podporządkowanie się określonym regułom postępowania, dyscyplina w czasie zajęć w wodzie. Przestrzeganie określonych reguł postępowania w celu zapewnienia bezpieczeństwa sobie i współćwiczącym. Przestrzeganie zasad higieny i bezpieczeństwa w czasie zajęć. Zabawy oswajające z wodą, np. Berek w wodzie, W lewo, w prawo, Wszyscy latają. Ćwiczenia oddechowe i wypornościowe. Z pomocą i asekuracją unoszenie się na wodzie, na grzbiecie. Ćwiczenie poślizgu, poślizg z oddychaniem. Swobodne zanurzanie się w wodzie na małych głębokościach. Strzałka podwodna. Ćwiczenia z deską, praca nóg i rąk w stylu klasycznym, koordynowanie pracy rąk i oddechu. Swobodne leżenie na wodzie na piersiach i na grzbiecie. Skoki do wody na głębokość do 1 m z przysiadu i półprzysiadu. Nurkowanie na niewielkiej głębokości, wyjmowanie kolorowych przedmiotów z wody na głębokości do pasa. Praca nóg i ramion do stylu klasycznego. Pływanie dowolne. Podstawowe zasady bezpieczeństwa zabaw w wodzie i nad wodą. Sporty wodne. Przygotowanie organizmu do zajęć w wodzie. Przykłady bezpiecznych zabaw oswajających z wodą. Sytuacje stwarzające zagrożenie dla zdrowia lub życia, właściwe reagowanie w takich sytuacjach. Przewidywane osiągnięcia ucznia Nie obawia się wody. Wykonuje chętnie i z pełnym zaangażowaniem ćwiczenia w wodzie. Stosuje się do poleceń nauczyciela w celu zapewnienia bezpieczeństwa sobie i innym. Rozumie konieczność posiadania umiejętności pływackich. Umie rozpoznać sytuacje niebezpieczne w czasie zajęć w wodzie i nad wodą i właściwie się zachować. Potrafi samodzielnie się utrzymać na wodzie i przepłynąć dowolnym sposobem dystans o 15 m dłuższy niż wstępna diagnoza.

92 96 ROCZNE PLANY PRACY W ZAKRESIE WYCHOWANIA FIZYCZNEGO Cykl 9. Pada, pada śnieg Cel edukacyjny Rozwijanie aktywności ruchowej poprzez zajęcia na świeżym powietrzu. Kształtowanie i podnoszenie odporności organizmu poprzez zajęcia ruchowe na świeżym powietrzu. Temat, zadanie główne zajęć 1. Spadł śnieg. Zabawy na śniegu z toczeniem przedmiotów. 2. Hartowanie organizmu. Użycie własnego ciała jako narzędzia w różnych czynnościach utylitarnych. 3. Mikołaje są wśród nas. Zabawy z sankami, wyścigi zaprzęgów. 4. Z górki na pazurki. Gry i zabawy na sankach, zjazd na wprost stoku, zatrzymanie. 5. Lodowisko. Pierwsze kroki na lodzie. 6. Ferie zimowe. Zabawy i gry na śniegu i lodzie. Realizowane zadania w zakresie: postaw umiejętności ruchowych wiadomości Zachowanie dyscypliny w czasie zajęć na śniegu i lodzie. Współdziałanie w zespole dwuosobowym, podział ról w zależności od predyspozycji. Pomoc słabszym w wykonaniu zadania. Samoochrona podczas zajęć na lodowisku i stoku. Samodzielne podejmowanie decyzji dotyczących prawidłowego ubioru dostosowanego do warunków atmosferycznych i rodzaju zajęć. Gry i zabawy ruchowe, np. Przeprawa przez rzekę, Łodzie przy brzegu, Z kamienia na kamień. Zabawy na śniegu: toczenie śniegowych kul, rzuty śnieżkami do celu i na odległość, wojny na śnieżki. Rzeźby śniegowe. Saneczkarstwo zjazd pojedynczo na wprost z niewielkiego stoku, skręt i zatrzymanie, zjazd slalomem, wożenie się w dwójkach po płaskim terenie ze zmianą. Zaprzęgi saneczek. Łyżwiarstwo pierwsze kroki na lodzie, chodzenie po lodzie i poślizgi, postawa łyżwiarska, równowaga na łyżwach, jazda na wprost poślizgiem. Zabawy i gry na śniegu i lodzie. Zasady bezpieczeństwa w czasie zajęć na śniegu i lodzie. Odpowiedni ubiór i przygotowanie się do zabaw zimą na świeżym powietrzu. Hartowanie organizmu. Reguły bezpiecznego organizowania gier i zabaw zimowych, wybór bezpiecznego miejsca zabaw. Zasady postępowania w przypadku doznania urazu w czasie zabaw na śniegu. Przewidywane osiągnięcia ucznia Potrafi dostosować ubiór do warunków atmosferycznych i rodzaju zajęć. Zna różnorodne sposoby spędzania czasu wolnego w zimie na świeżym powietrzu. Chętnie uczestniczy w zabawach na świeżym powietrzu zimą. Potrafi wybrać bezpieczne miejsce zabaw zimowych. Wie, jak się zachować w czasie nieszczęśliwego wypadku i wezwać pomoc.

93 Szczegółowy roczny plan pracy nauczyciela nauczania zintegrowanego w zakresie wychowania fizycznego w klasie III Cykl 10. Na karnawałowej zabawie Cel edukacyjny Kształtowanie zdolności rytmiczno-tanecznych, harmonii i piękna ruchu. Wyzwalanie naturalnej ekspresji. Temat, zadanie główne zajęć 1. W rytmie. Proste układy rytmiczno-taneczne. 2. Piękno ruchu. Krok podstawowy walca. 3. Improwizacja. Wykonywanie różnorodnych ruchów w określonym temacie rytmicznym. 4. Dźwięk i ruch. Gimnastyka rytmiczna z grzechotką i bębenkiem. 5. Karnawałowy zawrót głowy. Tańce dyskotekowe i ruchowa improwizacja do określonej muzyki. 6. Stąd jestem. Krok podstawowy wybranego tańca ludowego regionu. Realizowane zadania w zakresie: postaw umiejętności ruchowych wiadomości Piękno muzyki i estetyka wykonania ruchu. Rytm i tempo melodii, nastrój utworu muzycznego. Duma i uszanowanie tradycji ludowych własnego regionu. Krok podstawowy walca. Prosty indywidualny układ taneczny w rytm walca. Wykonywanie różnorodnych ruchów w określonym temacie rytmicznym. Prosty układ taneczny do muzyki dyskotekowej. Gimnastyka rytmiczna A. i M. Kniessów z grzechotką i bębenkiem. Ćwiczenia w rytmie, dostosowanie własnych ruchów do rytmu melodii. Proste układy rytmiczno-taneczne. Tworzenie własnych prostych układów ćwiczeń. Ćwiczenia relaksacyjne z muzyką. Krok podstawowy wybranego tańca regionalnego. Zasady zachowania się w czasie zabaw tanecznych. Sposoby wyrażania nastroju muzyki ruchem. Przewidywane osiągnięcia ucznia Chętnie uczestniczy w zajęciach rytmiczno- -tanecznych. Potrafi się poruszać w rytm melodii. Zna krok podstawowy walca. Potrafi naśladować ruchy partnera i odtwarzać ruchy wcześniej zaobserwowane.

94 98 ROCZNE PLANY PRACY W ZAKRESIE WYCHOWANIA FIZYCZNEGO Cykl 11. A zima trwa Cel edukacyjny Kształtowanie i podnoszenie odporności organizmu poprzez zajęcia ruchowe na świeżym powietrzu. Poznanie różnych sposobów odpoczynku i relaksu. Temat, zadanie główne zajęć 1. Oj, ślisko! Podstawy łyżwiarstwa, jazda poślizgiem. Zabawy na lodzie. 2. Wesoło i zimowo. Zabawy na lodzie bez łyżew. 3. Lodowisko. Podstawowe elementy łyżwiarstwa odbicia wewnętrzną krawędzią łyżwy. 4. Ja pomogę tobie, ty pomożesz mi. Podstawowe elementy łyżwiarstwa jazda na wprost, skręt za pomocą ramion, zatrzymanie. 5. Odwaga czy brawura? Zabawy z krążkiem, elementy podstawowe hokeja. 6. Lodowo, zimowo, ale wesoło. Gry i zabawy na lodzie z wykorzystaniem nabytych umiejętności łyżwiarskich. Realizowane zadania w zakresie: postaw umiejętności ruchowych wiadomości Samoochrona podczas zajęć na lodowisku. Współdziałanie w zespole dwuosobowym w czasie zabaw i gier na lodzie. Pokonanie własnych słabości i wytrwałe dążenie do opanowania wyznaczonych umiejętności. Zabawy na lodzie bez łyżew poślizgi, toczenie krążków nogą i kijem hokejowym, zaprzęgi, pchanie współpartnera. Łyżwiarstwo odbicia wewnętrzną krawędzią łyżwy, jazda na wprost, skręt za pomocą ramion, zatrzymanie tylną częścią łyżwy. Walory rekreacyjne i zdrowotne zajęć na śniegu i lodzie. Znaczenie hartowania organizmu. Różnorodne zabawy na śniegu i lodzie przepisy i warunki bezpiecznego ich organizowania. Przewidywane osiągnięcia ucznia Wykazuje inicjatywę w organizowaniu dla swoich rówieśników zabaw i gier na świeżym powietrzu zimą. Potrafi zachęcić do aktywności ruchowej rodzeństwo i rodziców.

95 Szczegółowy roczny plan pracy nauczyciela nauczania zintegrowanego w zakresie wychowania fizycznego w klasie III Cykl 12. Z przyjacielem Cel edukacyjny Kształtowanie i rozwijanie sprawności psychomotorycznej. Kształtowanie umiejętności nawiązywania i utrzymywania poprawnych kontaktów z rówieśnikami i osobami dorosłymi. Temat, zadanie główne zajęć 1. Mój przyjaciel. Improwizacje ruchowe w parach. Odtwarzanie ruchu partnera. 2. W dwójkę bezpieczniej. Pokonywanie przeszkód w zespołach dwuosobowych. 3. Razem łatwiej. Ergonomiczne podnoszenie i przenoszenie przedmiotów. 4. Zaufanie. Ćwiczenia sensoryczne z zamkniętymi oczyma. 5. Inny nie znaczy gorszy. Rozpoznawanie przedmiotów, osób, dźwięków. Poruszanie się w ciemności. 6. W świecie ciszy. Reagowanie na sygnały świetlne, próby porozumiewania się bez słów. Realizowane zadania w zakresie: postaw umiejętności ruchowych wiadomości Zachęcanie innych do aktywności ruchowej. Wykorzystanie własnych predyspozycji do wykonania zadania. Podejmowanie wysiłku na miarę możliwości. Budowanie zaufania. Koncentracja uwagi. Umiejętność właściwego zachowania się w stosunku do osób niepełnosprawnych. Improwizacje ruchowe w parach, naśladowanie ruchów zwierząt i ludzi, przedstawianie ruchem treści opowiadania. Pokonywanie przeszkód w zespołach dwuosobowych. Pełzanie z przyborem i bez, tory przeszkód z elementami pełzania i czworakowania. Zabawy z mocowaniem. Ergonomiczne podnoszenie i przenoszenie przedmiotów (samodzielnie do 2 kg i parami do 5 kg). Przeciąganie przedmiotów (do 5 kg) po podłożu i wciąganie ich na niewielkie wysokości w dwójkach. Ćwiczenia sensoryczne z zamkniętymi oczyma: poszukiwanie źródła dźwięku, pokonywanie niskich przeszkód, zeskoki, omijanie, poruszanie się po prostej ze zmienną szybkością, rozpoznawanie przedmiotów i osób. Zabawy: Siatka bezpieczeństwa, Ślepiec. Sposoby bezpiecznego podnoszenia i przenoszenia ciężkich przedmiotów. Ocena wagi przedmiotu i podejmowanie wysiłku fizycznego na miarę własnych możliwości. Potrzeby osób niepełnosprawnych i możliwości pomocy takim osobom. Przewidywane osiągnięcia ucznia Potrafi określić ciężar, który może bezpiecznie podnieść. Umie przenieść cięższe przedmioty w parze. Potrafi właściwie się zachować w kontaktach z osobami niepełnosprawnymi i pomóc im na miarę swoich możliwości.

96 100 ROCZNE PLANY PRACY W ZAKRESIE WYCHOWANIA FIZYCZNEGO Cykl 13. Co mi w duszy gra Cel edukacyjny Kształtowanie zdolności rytmiczno-tanecznych, harmonii i piękna ruchu. Wyzwalanie naturalnej ekspresji. Temat, zadanie główne zajęć 1. Śpiewam ja, śpiewasz ty. Zabawy ze śpiewem. 2. Moja wyobraźnia. Ruch inspirowany muzyką, wykonywanie różnorodnych ruchów w określonym temacie rytmicznym. 3. Opowieści muzyczno- -ruchowe. Ilustracja ruchowa piosenek. Zabawy ze śpiewem. 4. Na ludową nutę. Krok podstawowy wybranego tańca regionalnego. 5. Moja mała ojczyzna. Improwizacje ruchowe do określonej melodii ludowej. 6. Lustrzane odbicie. Odtwarzanie różnych form ruchu z pokazu, łączenie ruchów w rytmie. Realizowane zadania w zakresie: postaw umiejętności ruchowych wiadomości Swobodne i nieskrępowane wyrażanie nastroju i uczuć w ruchu. Swoboda tworzenia ruchu do rytmu i melodii. Duma z tradycji kultury ludowej własnego regionu. Szacunek dla tradycji ludowych innych regionów Polski. Zabawy ze śpiewem. Rytmiczny marsz, bieg i cwał. Wykonywanie różnorodnych ruchów w określonym temacie rytmicznym. Prosty układ taneczny do tworzonego podkładu rytmicznego na bębenku lub tamburynie. Swobodna ilustracja ruchowa znanych piosenek. Krok podstawowy wybranego tańca regionalnego. Prosty układ taneczny w parach według instrukcji nauczyciela. Odtwarzanie różnych form ruchu z pokazu, dostosowanie ruchów własnych do rytmu ruchów współćwiczącego. Improwizacja ruchowa przy własnym akompaniamencie (tamburyno) i do określonej melodii ludowej. Sposoby rozładowania napięcia i emocji poprzez ruch. Wykorzystanie instrumentów perkusyjnych do ćwiczeń gimnastycznych. Muzyka, stroje, zwyczaje, gwara własnego regionu. Cechy charakterystyczne kultury innych regionów Polski. Przewidywane osiągnięcia ucznia Chętnie uczestniczy w zajęciach rytmiczno- -tanecznych. Umie wyrazić za pomocą ruchu emocje i przeżycia. Potrafi zatańczyć krok podstawowy wybranego tańca regionalnego. Zna i szanuje tradycje i kulturę własnego regionu oraz kulturę ludową innych regionów Polski.

97 Cykl 14. Witaj, wiosno Cel edukacyjny Ćwiczenie, rozwijanie i utrwalanie sprawności koordynacyjnej poprzez gimnastykę podstawową i artystyczną. Podnoszenie odporności organizmu poprzez zajęcia ruchowe na świeżym powietrzu. Temat, zadanie główne zajęć 1. Wiosną wesoło. Przyjmowanie prawidłowych pozycji ciała w różnych sytuacjach. 2. Wiosenna łąka. Przetaczania się na miękkim podłożu. 3. W poszukiwaniu wiosny. Wycieczka w terenie, pokonywanie przeszkód naturalnych, wyskoki na przeszkody i zeskoki. 4. Dalej, szybciej. Marszobieg terenowy. 5. Wiosną w parku lub lesie. Gry i zabawy terenowe. Marszobieg za liderem. 6. Dbam o środowisko. Zwiad terenowy. Szczegółowy roczny plan pracy nauczyciela nauczania zintegrowanego w zakresie wychowania fizycznego w klasie III... Realizowane zadania w zakresie: postaw umiejętności ruchowych wiadomości Dokładne i na miarę swoich możliwości wykonanie zadania ruchowego według instrukcji nauczyciela. Świadomość własnych fizycznych możliwości. Szkodliwe działania człowieka dla samego siebie i środowiska. Sposoby obrony własnego zdania, umiejętność odmowy, postawa asertywna. Przyjmowanie prawidłowych pozycji ciała w różnych sytuacjach (postawy: zasadnicza, rozkroczna, wykroczna i wypadna, pozycje: klęk jednonóż i obunóż, przysiad poparty, siad skrzyżny, siad klęczny, prosty, leżenie przodem i tyłem). Przetaczanie się na miękkim podłożu, przewrót w przód i w tył, łączenie przewrotów. Wyskok kuczny na skrzynię i zeskok. Marsz na odcinku 1 km z zapamiętywaniem wskazanych elementów. Przemieszczanie się w kolumnach dwójkowych z trzymaniem się i bez trzymania się za ręce. Marszobieg za liderem. Zwiad. Podskoki w marszu, biegu, zeskok w głąb, wyskoki w górę na przeszkodę, skoki przez ruchome przeszkody. Skok w dal przez przeszkody terenowe, skok w głąb po pochyłościach terenu. Rzuty jednorącz i oburącz w dal i do celu różnorodnymi przedmiotami. Pozycje wyjściowe do ćwiczeń. Zasady bezpiecznego uczestnictwa w zajęciach terenowych. Zasady asekuracji i bezpieczeństwa w czasie ćwiczeń gimnastycznych. Wykorzystanie umiejętności nabytych na sali gimnastycznej do pokonywania przeszkód w terenie. Wybór bezpiecznego miejsca ćwiczeń i zabaw w terenie. Przewidywane osiągnięcia ucznia Potrafi w praktycznym działaniu w terenie wykorzystać umiejętności techniczne nabyte w czasie ćwiczeń gimnastycznych na sali. Umie wybrać bezpieczne miejsce zabaw i gier terenowych. Potrafi właściwie reagować na propozycje i zachowania zagrażające zdrowiu lub życiu. 101

98 102 ROCZNE PLANY PRACY W ZAKRESIE WYCHOWANIA FIZYCZNEGO Cykl 15. Turystyka i rekreacja Cel edukacyjny Rozwijanie aktywności ruchowej poprzez różnego rodzaju formy rekreacji, turystyki i współzawodnictwa sportowego. Poznanie różnych sposobów odpoczynku i relaksu. Temat, zadanie główne zajęć 1. Zabawa z piłką na boisku. Prowadzenie piłki po linii prostej ze zmianą kierunku i tempa. 2. Zabawa i rywalizacja sportowa. Przyjęcie i zatrzymanie piłki w miejscu. Minipiłka nożna mała gra. 3. Skakanka nie tylko dla dziewczynek. Zabawy skoczne. Serie skoków ze skakanką. 4. Zabawy dzieci w innych krajach. Serso zasady gry. 5. Wypoczynek. Zabawy ze śpiewem, chód na czworakach przodem i tyłem. Ruch jako sposób rozładowania emocji i wewnętrznych napięć. 6. Wycieczka klasowa. Walory sportowo-rekreacyjne najbliższej okolicy. Realizowane zadania w zakresie: postaw umiejętności ruchowych wiadomości Świadomość potrzeby ruchu. Odpoczynek czynny i bierny. Pomoc słabszym w wykonaniu wspólnego zadania. Dokładne wykonywanie poleceń i instrukcji nauczyciela związanych z różnorodnymi działaniami ruchowymi. Świadomość własnych fizycznych możliwości i dążenie do ich rozwoju. Samoocena wykonania zadania. Wyrażanie za pomocą ruchu przeżyć, emocji i uczuć. Ruch jako sposób rozładowania emocji i wewnętrznych napięć. Różnorodne formy odpoczynku i relaksu. Ćwiczenia kształtujące i doskonalące umiejętności techniczne minipiłki nożnej: prowadzenie piłki po linii prostej ze zmianą kierunku i tempa, z omijaniem przeszkód, prowadzenie piłki w parach, przyjęcie i zatrzymanie piłki w miejscu, strzał na bramkę z miejsca. Skoki ze skakanką. Chód na czworakach przodem i tyłem, łączenie czworakowania z przewrotem w przód. Skoki, przeskoki. Serso zasady gry. Wyrażanie emocji i przeżyć poprzez ruch. Właściwe przygotowanie organizmu do wysiłku rozgrzewka. Zabawy ze śpiewem, np. Walczyk, Kot i mysz, Karuzela, Szewczyk. Poruszanie się w określonym wystukiwanym przez siebie rytmie. Reagowanie ruchem na zmiany tempa, dynamiki oraz pauzy w muzyce. Improwizacje ruchowe wyrażające emocje, nastrój do samodzielnie wybranej muzyki. Rekreacyjne walory piłki nożnej. Dobór ćwiczeń kształtujących określone umiejętności techniczne minipiłki nożnej. Rola zabaw i gier ruchowych w życiu codziennym człowieka. Wypoczynek czynny i bierny. Znaczenie aktywności ruchowej i ćwiczeń gimnastycznych dla zdrowia. Sposoby rozładowywania napięć emocjonalnych. Zabawy ze śpiewem jako formy wypoczynku rodzinnego i w grupie rówieśniczej. Przewidywane osiągnięcia ucznia Jest świadom swoich fizycznych możliwości i dąży do ich rozwoju, wie, że ćwiczenia rozwijają go fizycznie. Zna pozycje wyjściowe do ćwiczeń. Wie, jak można właściwie rozładować napięcie emocjonalne. Zna przykłady zabaw ze śpiewem. Potrafi swobodnie tworzyć ruch do określonej muzyki i wyrazić za pomocą ruchu własne przeżycia i emocje. Zna walory turystyczno- -rekreacyjne najbliższej okolicy.

99 Cykl 16. Sportowa rywalizacja Szczegółowy roczny plan pracy nauczyciela nauczania zintegrowanego w zakresie wychowania fizycznego w klasie III Cel edukacyjny Rozwijanie i podnoszenie aktywności ruchowej poprzez różnego rodzaju formy współzawodnictwa sportowego. Zasady kultury kibicowania. Temat, zadanie główne zajęć 1. Sportowcy i kibice. Idee olimpizmu braterstwo, przyjaźń, czysta sportowa rywalizacja. Przygotowanie szkolnych zawodów. 2. Piłka w grze. Klasowe zawody w minisiatkówce. 3. Piłka w grze. Klasowe zawody w minikoszykówce. 4. Piłka w grze. Klasowe zawody w minipiłce ręcznej. 5. Piłka w grze. Klasowe zawody w minipiłce nożnej. 6. Olimpiada sportowa trzecioklasistów. Indywidualna rywalizacja sportowa skok w dal, bieg na 50 m. 7. Klasowa olimpiada sportowa. Skok wzwyż i rzut piłeczką palantową. Realizowane zadania w zakresie: postaw umiejętności ruchowych wiadomości Idee olimpizmu braterstwo, przyjaźń, czysta sportowa rywalizacja, równość szans dla wszystkich. Zasada fair play w każdej rywalizacji sportowej. Rzetelność pomiarów i uczciwość sędziego. Zachowanie się sportowców-reprezentantów kraju. Szacunek dla symboli narodowych. Postępowanie zgodne z ustalonymi zasadami i przepisami. Właściwe zachowanie się na boisku w roli zawodnika, umiejętność podporządkowania się decyzjom sędziego, fair play. Kulturalne zachowanie się na trybunach w roli kibica kulturalny doping. Umiejętność przyjmowania porażki i zwycięstwa jako zawodnik i kibic. Czysta sportowa rywalizacja. Wynik jako efekt treningu i zaangażowania. Konkurs skoków w dal dowolnym sposobem z rozbiegu. Rzut do celu i na odległość z miejsca. Bieg na 50 m. Wykorzystanie nabytych umiejętności technicznych zespołowych gier sportowych w sportowej rywalizacji. Sportowa rywalizacja. Klasowa lub międzyklasowa olimpiada sportowa w dyscyplinach lekkoatletycznych bieg na 50 m, skok w dal z miejsca, rzut piłeczką palantową, skok wzwyż sposobem naturalnym. Największe osiągnięcia polskich sportowców. Sposoby organizacji konkursów sportowych w biegach, skokach i rzutach. Pomiar czasu biegu stoperem, z pomocą nauczyciela, i długości skoku i rzutu, samodzielnie, przy użyciu taśmy mierniczej. Różnorodne sposoby ustalania rozgrywek każdy z każdym, system pucharowy. Podstawowe przepisy w minigrach. Zasady czystej sportowej rywalizacji. Polskie zespoły ligowe i drużyny narodowe w grach zespołowych, ich osiągnięcia i sukcesy. Ocena wyniku w kontekście osiągnięć zeszłorocznych, nagrody specjalne za największy postęp w rozwoju umiejętności ruchowych. Zasady organizowania zawodów klasowych. Przewidywane osiągnięcia ucznia Zna największe osiągnięcia polskich sportowców. Bierze udział w indywidualnej rywalizacji sportowej. Zarówno zwycięstwo, jak i porażkę traktuje jako motywację do dalszych ćwiczeń. Potrafi postępować zgodnie z określonymi regułami i przepisami gry. Podporządkowuje się decyzjom sędziego. Zachowuje się właściwie zarówno w roli zawodnika, jak i sędziego. Rozumie związek ćwiczeń i treningu sportowego z osiąganymi wynikami. Interesuje się wybraną dyscypliną sportu, zna osiągnięcia polskich reprezentantów Przestrzega zasady fair play we wszystkich formach rywalizacji.

100 METODY REALIZACJI ZADAŃ W WYCHOWANIU FIZYCZNYM Trochę teorii Metoda to droga dochodzenia do celu, świadomie podejmowane czynności w celu osiągnięcia określonego rezultatu. Adam Kalinowski i Zofia Żukowska definiują metody wychowania fizycznego następująco: Metody nauczania ćwiczeń ruchowych to sposoby, za których pomocą w pracy dydaktycznej ćwiczący, pod kierunkiem nauczyciela, opanowują umiejętności, nawyki ruchowe i związane z nimi wiadomości (1969, s. 67). Ze względu na wymagany poziom aktywności uczniów zadania realizowane w procesie wychowania fizycznego Stanisław Strzyżewski (1996, 2002) podzielił na trzy podstawowe grupy i przyporządkował do tych zadań odpowiednie metody ich realizacji. Zadania ściśle określone, wymagające ścisłego sterowania zewnętrznego nauka technik i taktyk sportowych, korekcja postawy oraz rehabilitacja realizowane są przez zastosowanie metod reproduktywnych (odtwórczych). Do metod tych należą: naśladowcza ścisła, zadaniowa ścisła, programowego uczenia się. Zadania częściowo określone, które uczniowie mogą wykonać w miarę samodzielnie, realizowane są przez zastosowanie metod proaktywnych (usamodzielniających). W tej grupie metod są: zabawowo-naśladowcza, zabawowa klasyczna, bezpośredniej celowości ruchu i programowego usprawniania się. Zadania problemowe, które wymagają pełnej samodzielności i inwencji twórczej, realizowane są metodami kreatywnymi (twórczymi) ruchowej ekspresji twórczej i problemowa. W zależności od charakteru zadania, warunków, wieku uczniów wymienione powyżej zadania mogą być realizowane odpowiednimi metodami szczegółowymi, które zostaną omówione w dalszej części tego rozdziału.

101 106 METODY REALIZACJI ZADAŃ W WYCHOWANIU FIZYCZNYM Zastosowane metody, formy i środki dydaktyczne są określoną strategią realizacji danego zadania, która z kolei wynika z założonych celów edukacyjnych, co można przedstawić na schemacie: Cele Zadanie Strategia: metody formy organizacyjne środki dydaktyczne W teorii wychowania fizycznego stosowane są różne podziały i systematyki metod. Klasyfikacja zaproponowana przez Wacława Gniewkowskiego (1992) obejmuje dwie grupy metod prowadzenia zajęć: 1. Metody twórcze: Metody kreatywne oparte na naturalnym ruchu realizują zadania problemowe, wymagające pełnej samodzielności i inwencji twórczej uczniów. Należą do nich: zabawy naśladowcze, metoda zabawowo-naśladowcza, metoda zadań ruchowych zamkniętych, metoda ścisła, metoda programowego nauczania, metoda małych obwodów. 2. Metody odtwórcze: Odwołują się do pamięci ćwiczącego, w której przechowywane są pewne rodzaje ruchów i czynności, lub opierają się na pokazie ruchu wykonanym przez nauczyciela, czyli odtwarzaniu ruchu obserwowanego przez uczenia. Są to: metoda opowieści ruchowej, gimnastyka twórcza Rudolfa Labana, praca szkolna Karola Orffa, gimnastyka rytmiczna Alfreda i Marii Kniessów, metoda problemowa.

102 Trochę praktyki charakterystyka wybranych metod realizacji zadań ruchowych Trochę praktyki charakterystyka wybranych metod realizacji zadań ruchowych 107 Zabawy naśladowcze naśladowanie czyichś ruchów, odtwarzanie w zabawie różnych ruchów. Przykłady: Cień w parach, uczeń podąża za swoim partnerem i naśladuje jego ruchy. Mycie lustra uczniowie w parach wykonują ruchy mycia lustra, wzajemnie się naśladując. Echo uczniowie ustawieni w szeregu, pierwszy uczeń wykonuje określony ruch, pozostali kolejno wykonują te same ruchy. Rób tak, nie rób tak nauczyciel wykonuje określone ruchy, które dzieci powtarzają, poza jednym, oznaczonym wcześniej, np. dotknięcie czoła kto powtórzy ten ruch, zostaje gapą. Orkiestra wybrany uczeń zostaje dyrygentem i demonstruje ruch symulujący grę na określonym instrumencie, pozostali naśladują jego ruchy. Metoda zabawowo-naśladowcza wykonywanie ruchów opisanych słownie i wywoływanie w pamięci dziecka czynności widzianych lub stworzonych w wyobraźni. Nauczyciel nie powinien sugerować sposobu wykonania danego ruchu, pozwalając na swobodne interpretowanie swoich czynności pod wpływem własnej inicjatywy i fantazji. Przykłady: koci grzbiet, czarownica latająca na miotle, dzieci opalają się nad wodą, człowiek zmęczony i wypoczęty, chwiejące się drzewa na wietrze, wkręcanie żarówki. Metoda (zadaniowa) bezpośredniej celowości ruchu wykonanie przez ucznia szeregu zadań, które stanowią dla niego bezpośredni, zrozumiały i atrakcyjny cel. Mają to być czynności wykonywane samodzielnie, nie z nakazu, zmierzające do optymalnego rozwiązania zadania na miarę własnych możliwości. Nauczyciel poleca uczniom wykonanie prostego zadania w odpowiednio dobranej pozycji wyjściowej. Metoda ta obejmuje ruchy proste, łatwe, zrozumiałe, niewymagające długich wyjaśnień. Przykłady: Podrzucić piłeczkę do góry, wykonać obrót i złapać piłeczkę. Ze skakanki zwiniętej spiralnie na podłodze za pomocą nóg uformować koło, a następnie zwinąć ją z powrotem w spiralę. Podrzucić do góry i złapać pudełko leżące na palcach stopy. Podrzucić do góry piórko, po czym poruszając się dowolnie, dmuchać w nie tak, by nie spadło na podłogę. Metoda ścisła najstarsza metoda stosowana w wychowaniu fizycznym polega na ruchu odwzorowanym z pokazu lub wykonanym na podstawie opisu słownego. Ćwiczenia wykonywane są jednocześnie, na komendę lub w podanym rytmie. Metoda ta nie sprzyja indywidualizacji, wyrabianiu samodzielności, samokontroli i samooceny, dlatego nadaje się tylko do realizacji zadań ściśle określonych, których celem jest opanowanie elementarnych technik ruchu, rozwój sprawności motorycznych, wzmocnienie konkretnych grup mięśniowych lub korelacja określonych wad postawy.

103 108 METODY REALIZACJI ZADAŃ W WYCHOWANIU FIZYCZNYM Przykłady: Ćwiczenia kształtujące szyi w siadzie skrzyżnym, krążenie głową w jedną, a następnie w drugą stronę. Ćwiczenia kształtujące nóg podskoki zwarte i rozkroczne (na przemian) w tempie nadawanym przez nauczyciela. Ćwiczenia tułowia z postawy skłony tułowia w przód z pogłębieniem w tempie wyliczanym przez nauczyciela. Metoda programowego nauczania metoda daleko posuniętej indywidualizacji przy zachowaniu pozorów samodzielności. Nauczyciel opracowuje dla każdego ucznia dokładny program działania, a uczeń, realizując ten program, zmierza małymi krokami do celu. Do nauczyciela należy demonstrowanie elementów ruchu, czuwanie nad ich prawidłowym wiązaniem w całość, korygowanie błędów, objaśnianie. Uczeń powinien się stosować do poleceń i wskazówek nauczyciela. Jest to metoda mało praktyczna, szczególnie dla nauczania zintegrowanego, ponieważ nadmiernie obciąża nauczyciela dokumentacją, instruktażem, kontrolą i szczegółowym oprogramowaniem. Metoda małych obwodów odmiana metody nauczania programowego. Dotyczy doskonalenia, nauczania umiejętności lub rozwijania cech motorycznych. Jej istota polega na opracowaniu przez nauczyciela zadań etapowych, które przygotowują uczniów do zadania głównego, polegającego na opanowaniu określonej złożonej umiejętności. Nauczyciel przygotowuje 4 5 stanowisk, na których uczeń wykonuje ćwiczenia przygotowawcze, na ostatnim zaś dokonuje syntezy poprzednich działań, przeprowadza zadanie w całości. Przykład: stanowisko 1 wyrzut piłki w górę i chwyt, stanowisko 2 rzut piłki o ścianę z odległości 1,5 m w wyznaczone miejsce i chwyt, stanowisko 3 podania piłki w parach w miejscu w odległości 2 3 m, stanowisko 4 podania piłki w trójkach z przebiegnięciem po podaniu, stanowisko 5 gra Do pięciu podań. Metoda opowieści ruchowej nauczyciel opowiada bajkę, opowieść, wydarzenie, a dzieci usłyszaną treść ilustrują ruchem. Obraz ruchowy powinien angażować wyobraźnię dziecka, jednocześnie podnosząc sprawność morfofunkcjonalną organizmu. Z tą metodą związane są ruchy o różnym charakterze biegi, skoki, czworakowanie, pełzanie, ciąganie, pchanie, noszenie itp. Nauczyciel, by nie pozbawić dzieci działania kreatywnego, w czasie opowieści powinien ograniczyć do minimum sugerowanie, jak należy ilustrować poszczególne fragmenty. Metoda ta jest bardzo przydatna w nauczaniu zintegrowanym, gdyż dostosowana w treści do tematu dnia może wiązać wychowanie fizyczne z innymi edukacjami. Przykład opowieści: W pochmurny dzień dzieci wyszły na spacer, było zimno, dlatego próbowały podskokami rozgrzać się. Wiał silny wiatr, drzewa przechylały swoje gałęzie. Nagle rozpadał się deszcz, wszyscy szybko uciekli pod daszek przystanku, gdzie szukali schronienia. Było tam bardzo ciasno, kłócili się i przepychali, ponieważ, każdy chciał się schować. Tylko niektórzy przezornie zabrali parasole i teraz, gdy je otworzyli mogli sobie spokojnie spacerować po deszczu. Niektórzy schowani pod daszkiem próbowali przebiegać szybko do drugiego schronienia pod dachem sklepu. Na szczęście deszcz szybko ustał, wyjrzało słoneczko i wszyscy uradowani wybiegli na łąkę. Skakali przez kałuże, biegali i cieszyli się. Wtem zauważyli małe żabki skaczące w trawie, bardzo im się spodobały. Nagle na niebie pojawiła się tęcza, pokazywali ją sobie palcami, próbowali

104 Trochę praktyki charakterystyka wybranych metod realizacji zadań ruchowych 109 jej dotknąć, chcieli pobiec zobaczyć, gdzie się zaczyna, ale pani zwołała wszystkich i w parach wrócili do szkoły. Gimnastyka twórcza Rudolfa Labana metoda ta dąży do rozwijania naturalnej ruchliwości dziecka i podkreślania przez ruch swojej indywidualności. Operuje zadaniami ruchowymi otwartymi i zamkniętymi, a także przy zadaniach muzyczno-ruchowych ćwiczeniami w formie ścisłej. Nauczyciel określa zadania, pozostawiając uczniom swobodę ich wykonania, wyjaśnia, co mają robić, natomiast to, jak mają wykonać zadanie, zależy od ich inwencji twórczej, pomysłowości, fantazji, doświadczeń ruchowych. W metodzie tej uwzględnia się łączenie ruchu z muzyką, z rytmem, wprowadza się ćwiczenia muzyczno-ruchowe, zabawy taneczne, pantomimę, opowieść ruchową, dramę. W przypadku ćwiczeń na przyrządach daje się uczniom całkowitą swobodę w sposobie i rodzajach wykonywanych ćwiczeń na miarę ich możliwości. Metodę tę można stosować w formie krótkich wstawek lub małych fragmentów lekcji, zamiast tradycyjnych ćwiczeń kształtujących, ćwiczeń z przyborem i przyrządem z podkładem muzycznym, ćwiczeń stanowiących część główną lekcji. Rudolf Laban podzielił materiał ćwiczebny według kryteriów psychologicznych. Ustanowił 16 tematów o wzrastającym stopniu trudności, które mają odmienny charakter ruchu lub różnorodne układy czynności. Pierwsze sześć tematów przeznaczone są dla dzieci do 10 lat (za: Gniewkowski, 1985). Temat 1. Wyczucie, świadomość własnego ciała Dzieci w różnych pozycjach wyjściowych wykonują ruchy we wszystkich stawach, eksperymentują i badają obszerność ruchów, wykonują ruchy o różnym charakterze: ruchy globalne, w których bierze udział całe ciało, np. bieg, przewroty, czworakowanie, ruch skoncentrowany na dolnych partiach ciała, np. wymach nóg, chód we wspięciu, tupanie, podskoki, ruch skoncentrowany na górnych partiach ciała, np. krążenie ramion, wymachy, rzuty, klaskanie, głaskanie, manipulowanie piłką, laską gimnastyczną, krążkiem ringo lub innymi przyborami, ruchy głowy i tułowia, np. przeczenie, potakiwanie, krążenie, toczenie piłki głową, kreślenie w powietrzu głową różnych liter, ruchy zamykające i otwierające ciało, np. rozwijanie i zwijanie się w kłębek, obejmowanie, upychanie się w walizce. Temat 2. Wyczucie przestrzeni, różne ruchy lokomocyjne i czynności sprzyjające poznaniu przestrzeni, wyczu- waniu odległości, kierunku, poziomu ruchu Ruchy wykonywane w miejscu na różnych poziomach: spacer w przestrzeni, dowolne poznawanie przestrzeni w chodzie, biegu, podskokach, obrotami, kroczkami, czynności wykonywane na poziomie niskim, np. przewroty, toczenie, pełzanie, czworakowanie, czynności wykonywane na poziomie średnim, np. skradanie się, pochylony bieg ze zmianą kierunku, przedzieranie się przez gąszcz, czynności wykonywane na poziomie wysokim i niskim, np. skoki fantazyjne przez różne przeszkody, lot szybowca, wznoszenie się i lądowanie, pełzanie węża i lot ptaka, bieg i przeskok.

105 110 METODY REALIZACJI ZADAŃ W WYCHOWANIU FIZYCZNYM Temat 3. Wyczucie ciężaru i siły Ruchy mają charakter wyrazisty, mocne chwyty, podnoszenie, zginanie. Ruchom silnym przeciwstawione są ruchy lekkie i delikatne. Czasami bezpośrednio po sobie wykonywane są ruchy kontrastowe, w których napięcie zmienia się w rozluźnienie, siła w słabość, ruch w muzykę, która nagle zmienia rytm czy charakter. Ze względu na udział siły w danej czynności wyróżnia się kilka grup ruchu: ruchy mocne, atletyczne, ciężkie, np. toczenie ciężkiej kłody, podnoszenie ciężarów, uderzanie młotem, wyrywanie drzewa, walka niedźwiedzicy, walka atletów, ruchy żywiołowe, energiczne, wybuchowe, np. pies spuszczony z łańcucha, skok kota na mysz, lecący rój os, ruchy wesołe, żywe i dynamiczne, np. bawiące się szczeniaki, zwycięzca zawodów, harcujący mały kotek z kłębkiem wełny, ruchy spokojne, łagodne, delikatne, pieszczotliwe i kojące, np. przytulanie lalki, mama głaszcząca dziecko, kobieta przymierzająca piękną suknię. Temat 4. Płynność ruchu w czasie i przestrzeni To głównie płynnie wykonywane ruchy lokomocyjne z pokonywaniem przeszkód na drodze. Poszczególne sekwencje ruchów następujących po sobie mogą mieć różny charakter, ruch stopniowy, jakby w zwolnionym tempie, ruch wykonywany w różnych kierunkach, zmiana kierunku może być gwałtowna lub łagodna, droga ruchu może być krótka lub celowo wydłużona i okrężna. Ruch w tym temacie często połączony jest z podkładem muzycznym, który odpowiednio dobrany może sugerować zmienny charakter ruchu, np.: podążamy do odległego punktu, klucząc po drodze przez dłuższy czas, przebiegamy po powiększonej w wyobraźni linii narysowanej na kartce lub podłodze, omijanie rozłożonych w nieładzie piłek, krążków, szarf, chorągiewek, prowadzenie piłki nogami, tak by toczyła się przy samej nodze, podążanie z wyciągniętym palcem ręki, palec kieruje nas w różne kierunki, w górę, w dół, swobodne ruchy taneczne do muzyki zmieniającej rytm, gdy muzyka zwalnia, przechodzimy z pozycji wysokiej do niskiej, toczymy kółko ringo i podążamy jego śladem. Temat 5. Współdziałanie z partnerem lub w grupie Do zadań w tej grupie należą: adaptacja ruchów własnych do ruchów partnera lub grupy, dialog ruchowy, figurki (statuetki), wspólny taniec, spotkania i rozłączania się, ćwiczenia z przyborami. Występujące w tym temacie ruchy wymagają podzielności uwagi, obserwowanie partnera i naśladowanie jego ruchów kształtują szybki refleks, a przez działanie zespołowe są ważnym elementem działań wychowawczych, ponieważ uczą współżycia i współdziałania w grupie. Przykłady ćwiczeń: nauczyciel posługuje się umownymi gestami, a dzieci reagują na nie, przyjmując określone pozycje, przybliżając się do nauczyciela lub oddalając, z końców sali podkradają się do siebie, gdy się zbliżą, wykonują szybki obrót i wracają na miejsce,

106 Trochę praktyki charakterystyka wybranych metod realizacji zadań ruchowych 111 w rozsypce poruszają się w rytm melodii indywidualnie, na umówiony sygnał łączą się w pary i rozłączają, cała grupa naśladuje ruchy pokazywane przez nauczyciela lub wyznaczonego ucznia, w dwójkach: mijanie się na ławeczce gimnastycznej, w dwójkach: w niskiej pozycji uczeń podaje rytm na instrumencie perkusyjnym, a jego partner w pozycji wysokiej wykonuje ruch, w dwójkach odtwarzają ruchem kłótnię, ilustrują ruchy wykonywane w czasie gry w kometkę lub odbijanie piłki, przechwałki dzieci na odległość przechwalają się swoją siłą. Temat 6. Użycie własnego ciała jako narzędzia w różnych czynnościach utylitarnych W temacie tym występują gesty, ruchy lokomocyjne, skoki, obroty, ruchy symetryczne i asymetryczne, przenoszenie ciężaru ciała i środka ciężkości, np.: w dowolnych pozycjach chwytanie, obejmowanie własnego ciała, przyrządu lub współćwiczącego, ruchy ciągania, naciskania, pchania, wychlanie się w różne strony, w pozycji wysokiej, na czworakach i w podporze, chód krokiem kołyszącym, skradanie się i gwałtowny rzut, chwytanie konika polnego, bieg w zmieniającym się kierunku, naśladowanie modelki, tancerki, łyżwiarki, różnorodne skoki z lądowaniem na jedną i dwie nogi, skoki fantazyjne połączone z biegiem, skoki z pomocą współćwiczącego, obrót wokół własnej osi, wokół przedmiotu lub partnera, przewroty w przód, w tył, improwizacje ruchowe z przewrotami i toczeniem, skoki zajęcze, wiosłowanie, ruchy naśladujące pływanie, ruch przy muzyce i przyjmowanie pozycji symetrycznej lub asymetrycznej w przerwach. Metoda Karola Orffa zwana pracą szkolną, oparta jest na słowie, rytmie i ruchu wzbogaconych plastyką, dużą liczbą przyborów i przyrządów, barwą i kształtem. Nawiązuje ona do tradycyjnych form zabaw, ćwiczeń, tańców i muzyki, baśni, legend, prozy i poezji. Jej głównym zadaniem jest rozbudzenie fantazji, wyzwolenie tendencji do samoekspresji oraz rozwijania inwencji twórczej i zmysłu estetyki. Słowo przenosi się na rytm, do rytmu dodaje się melodię graną lub śpiewaną i wszystko wiąże się ruchem twórczym lub odtwórczym o różnej dynamice i intensywności. Przykłady ruchu: ćwiczenia kształtujące wyczucie własnego ciała (jak w metodzie gimnastyki twórczej); ćwiczenia oparte na naturalnym ruchu; ćwiczenia z zamkniętymi oczyma, rozwijające zmysły i wyobraźnię, np. podążanie w kierunku źródła dźwięku, szeptu, szmeru, pozycja równoważna z zamkniętymi oczyma; ćwiczenia i zabawy rozwijające szybki refleks, celowe reagowanie w określonych sytuacjach, np. piłka w powietrzu klaskanie, piłka na podłożu leżenie, piłka toczy się podskoki; ćwiczenia i zabawy z partnerem (jak w metodzie gimnastyki twórczej, w temacie 5);

107 112 METODY REALIZACJI ZADAŃ W WYCHOWANIU FIZYCZNYM ćwiczenia muzyczno-ruchowe z wykorzystaniem muzyki tworzonej przez uczniów i odtwarzanej klaskaniem, wytupywaniem; tańce regionalne, narodowe i towarzyskie; inscenizacje opowiadań, zdarzeń, bajek, wierszy, piosenek; improwizacja ruchowa na określony temat z muzyką lub bez; pantomima z przyborami i bez, sceny dramatyczne, komiczne, z codziennego życia, batalistyczne; elementy lekkoatletyczne; wycieczki w celach poznawczych i rozwijających wyczucie terenu; żywe słowo słowa, zdania, układanki, wyliczanki, zagadki, wierszyki, fragmenty tekstów z gazet, okrzyki, szepty, echo, naśladowanie dźwięków zwierząt, maszyn, odgłosy nieartykułowane połączone z gestami, ruchem w celu oddania ekspresji; tworzenie muzyki na różnorodnych instrumentach perkusyjnych; plastyka i zabawy konstrukcyjne budowanie z różnorodnych materiałów określonych form przestrzennych. Gimnastyka rytmiczna Alfreda i Marii Kniessów opiera się na ruchu naturalnym, zrytmizowanym, ekspresyjnym, estetycznym, stosuje ruch odwzorowany i twórczy. Jej zasadnicze elementy to: ruch naturalny, ekonomiczny (bez zbędnych napięć i przykurczów), totalny (poparcie każdego ruchu całym ciałem) oraz cyklicznie zmieniający koncentrację i odprężenie; muzyka i rytm muzyka mechaniczna, która inspiruje improwizację ruchową, narzuca bądź sugeruje rodzaj rytmu, dynamiki, ekspresji, towarzyszy różnym formom tańca lub jedynie stanowi tło zajęć. Instrumenty perkusyjne, klaskanie, tupanie, uderzanie służą do podkreślenia, wyeksponowania rytmu. Przybory: podwójny bijak (przybór Kniessów), szarfa, grzechotka, dzwonki na kostkach i przegubach rąk, połowa łuski orzecha kokosowego, bębenek, czynele i inne. Przykłady ćwiczeń: z podwójnymi bijakami: bieg w dowolnym kierunku z gestami pchania, uderzania, cięcia, przy akompaniamencie bębenka podnoszenie i podrzucanie, mocne i ciche, szybkie i wolne uderzanie o podłogę; z szarfami: w rytmie muzyki naśladowanie ruchów nauczycielki, szerokie wymachy, krążenie, kreślenie figur geometrycznych, naśladowanie startu, lotu i lądowania samolotu, podrzuty i chwyty, rzuty w dal, podbiegnięcie, improwizacja ruchowa z podaniem rytmu i bez; z grzechotkami: grzechotanie na jedną nogę w marszu, rytmiczne grzechotanie przed sobą, oburącz z prawej lub lewej strony i jednoczesne uderzanie o określoną część ciała, dwa (cztery) kroki w przód, obrót dwoma (czterema) ruchami dookoła i jednoczesne grzechotanie zgodnie z podanym rytmem, improwizacja ruchowa bez muzyki i z muzyką; z dzwonkami: chód w dowolnym kierunku z towarzyszeniem instrumentu perkusyjnego, w przysiadzie uderzanie dłońmi o podłogę w podawanym rytmie, wolne prostowanie ciała i bieg wkoło z potrząsaniem rękami, w zwartym kole wznoszenie ramion w górę i wolne opuszczanie, następnie przejście do przysiadu, mocne uderzanie o podłogę dłońmi, głaskanie podłogi.

108 Trochę praktyki charakterystyka wybranych metod realizacji zadań ruchowych 113 Metoda problemowa polega na samodzielnym rozwiązaniu zadania problemowego nie poprzez wzorce i kanony znane i stosowane w przeszłości, ale poprzez eksperymentowanie i weryfikowanie poprawności działania. W metodzie tej uczeń jest podmiotem i jego działalność wysunięta jest na pierwszy plan, nauczyciel zaś pełni funkcję doradcy i inspiratora działań. W celu rozwiązania zadania problemowego uczeń powinien obmyślić i przyjąć pewien przepis działań zmierzających do rozwiązania zadania. Przykłady zadań: jak zbudować piramidę złożoną z 10 uczniów, z których tylko dwaj mogą stać na podłodze? w dwójkach na przeciwko siebie walka o chwyt za piętę, indywidualne skomponowanie układu ćwiczeń z piłką lub skakanką z towarzyszeniem konkretnej muzyki, w dwóch grupach: jedna buduje tor przeszkód z własnych ciał, druga pokonuje go na różne sposoby. Formy i metody organizacyjne intensyfikujące zajęcia wychowania fizycznego Metoda stacyjna (obwodowa) jej cele to: wzmocnienie gorsetu mięśniowego poprzez ćwiczenia wzmacniające, rozwijanie cech motorycznych ukierunkowanych na wybraną działalność sportową, doskonalenie nabytych już stereotypów ruchowych. Ćwiczenia odbywają się na poszczególnych stacjach. Uczniowie ćwiczą na stacji przypisane do niej czynności i na sygnał zmieniają stację. Na jednej stacji nie powinno być więcej niż 2 3 uczniów. Przed rozpoczęciem zajęć uczniowie wraz z nauczycielem dokonują przeglądu wszystkich stacji i informowani są poglądowo, jakie ćwiczenia będą wykonywane na każdej z nich. Ćwiczenia powinny być proste, znane, bezpieczne, niewymagające asekuracji i większej przestrzeni czy ciężkich przyrządów gimnastycznych. Przykładowy zestaw ćwiczeń: Stacja 1 przeskoki przez skakankę piątki. Stacja 2 przeskoki obunóż przez ławeczkę gimnastyczną. Stacja 3 w leżeniu przodem rzuty o ścianę piłką lekarską. Stacja 4 przewrót w przód na materacu. Stacja 5 w leżeniu tyłem podnoszenie i opuszczanie piłki utrzymywanej pomiędzy stopami. Stacja 6 przeplatanie skakanki przez ciało od nóg, a następnie od głowy. Stacja 7 kozłowanie w miejscu z obrotami dookoła siebie prawą i lewą ręką. Stacja 8 szybkie przebieganie pomiędzy dwoma chorągiewkami ustawionymi w odległości 3 m. Stacja 9 rzuty piłkami do kosza. Stacja 10 przejście równoważne po ławeczce. Stacja 11 pełzanie pomiędzy listwą ławeczki a deską w jedną i drugą stronę. Metoda zadań dodatkowych polega na zatrudnianiu uczniów ćwiczeniami dodatkowymi, podczas gdy czekają na ćwiczenie główne. Powinny być to zadania proste, bezpieczne, niewymagające dużej przestrzeni, nieobciążające nadmiernie tych grup mięśniowych, które będą wykorzystane w ćwiczeniu głównym. Przykłady: zadanie główne skok z odbiciem obunóż, zadania dodatkowe podrzut woreczka, przysiad podparty i chwyt worecz-

109 114 METODY REALIZACJI ZADAŃ W WYCHOWANIU FIZYCZNYM ka; zadanie główne przejście równoważne po ławeczce, zadanie dodatkowe w parach naprzemianstronne przysiady. Tor przeszkód i ścieżka zdrowia metoda rozwijania sprawności ogólnej i specjalnej polegająca na pokonywaniu naturalnie lub sztucznie stworzonych przeszkód. Z reguły tworzymy tory ogólnorozwojowe z akcentem na określone cechy motoryczne. W ten sposób kształtujemy ponadto odwagę, silną wolę, refleks. Tory przeszkód mogą być zamknięte (start i meta w tym samym miejscu) lub otwarte (start i meta znacznie od siebie oddalone). Jeżeli tor przeszkód zorganizujemy w plenerze, wprowadzimy odpowiednie przyrządy i sprzęt niezbędny do wykonania zadań o różnorodnym charakterze, to przybierze on postać nazywaną ścieżką zdrowia. Tory na powietrzu są zwykle dłuższe niż w sali gimnastycznej (nie więcej jednak niż 150 m) i mogą składać się nawet z kilkunastu przeszkód. Przykład zestawu przeszkód na torze: bieg z wyskokiem na skrzynię i zeskok do przysiadu podpartego, marsz, przewrót w przód na materacu, bieg po ławeczce, na przemian przeskok nad i przejście pod sześcioma płotkami, przeskoki zawrotne przez ławeczkę do przodu, rzut piłką lekarską oburącz znad głowy do ściany, pełzanie między listwą a deską ławeczki, podskoki jednonóż do mety. Metody nauczania ruchu: metoda syntetyczna polega na nauczaniu ruchu w całości, bez naruszania jego naturalnego przebiegu i wewnętrznego układu. Oparta jest na jedności odczuwania, myślenia i działania. Dopuszczalne są indywidualne realizacje określonych akcji ruchowych, lecz indywidualne odchylenia nie powinny burzyć zasadniczej konstrukcji ruchu, która ma być zachowana w danej czynności, wprowadzamy jedynie poprawki korygujące; metoda analityczna polega na dzieleniu złożonych i trudniejszych koordynacyjnie ćwiczeń na fragmenty, które po osobnym opanowaniu scala się w płynny ruch. Stopień rozczłonkowania całości na fragmenty może być różny. Przy nauczaniu tą metodą należy zwrócić uwagę na to, aby poszczególne sekwencje nie stały się całością same dla siebie, nie stały się standardowe i mało elastyczne. Dlatego nauczane elementy stopniowo należy łączyć w coraz dłuższe sekwencje; metoda złożona kombinacja dwóch wyżej opisanych metod. Postępowanie metodyczne polega na zastosowaniu metody syntetycznej, następnie analitycznej, za pomocą której eliminuje się błędy w wykonaniu określonych elementów ruchu, i znowu syntetycznej, która łączy poprawione fragmenty w dobrze funkcjonującą całość; metody pomocnicze: pokaz, objaśnienie, działania praktyczne.

110 PLAN ZAJĘĆ WYCHOWANIA FIZYCZNEGO Trochę teorii Zajęcia zintegrowane powinny tworzyć logiczną całość, a poszczególne edukacje być ze sobą związane zarówno treściami, jak i metodami realizacji. Przekazywanie wiedzy, umiejętności oraz działania wychowawcze muszą być realizowane kompleksowo na wszystkich edukacjach. Jednak wychowanie fizyczne, tak jak inne edukacje, ma swoiste cele oraz specyficzne metody i formy realizacji zadań. Na zajęciach tych występują różnorodne ćwiczenia, za pomocą których nauczyciel kształtuje u uczniów odpowiednie cechy psychomotoryczne, wyrabia nowe umiejętności, rozwija i utrwala określone nawyki higieniczno-zdrowotne, kształtuje odpowiednie cechy charakteru, a także przekazuje konkretny zasób wiadomości. Aby zajęcia spełniały swoje podstawowe funkcje stymulacji, adaptacji, korelacji, kompensacji i korekcji muszą być odpowiednio intensywne. Muszą więc być przemyślane i nie mogą się opierać jedynie na improwizacji, powinny się odznaczać pewną dozą stałości, względnym następstwem podstawowych zadań pedagogicznych opartych na ogólnych zasadach wypracowanych przez naukę i potwierdzonych w praktyce. Podstawowe zasady budowy zajęć ruchowych to: zasada zmienności pracy mięśniowej, która ma duże znaczenie dla właściwego regulowania wysiłku; zasada wszechstronności, rozumianej szeroko w sensie oddziaływania przede wszystkim na podstawowe funkcje ustroju; zasada racjonalnego natężenia wysiłku, która znajduje wyraz w ogólnie przyjętym podziale zajęć na kilka części mające zapewnić stopniowy wzrost natężenia. W strukturze zajęć wychowania fizycznego można wyróżnić trzy główne części: 1. wstępna przygotowawcza, która służy do zorganizowania i przygotowania grupy do zajęć, nastawienia uczniów do świadomego i aktywnego udziału w zajęciach, przeprowadzenia wszechstronnej rozgrzewki, powodującej rozgrzanie mięśni

111 116 PLAN ZAJĘĆ WYCHOWANIA FIZYCZNEGO i zaadoptowanie organizmu do oczekującej go pracy, ożywienia fizjologicznego i emocjonalnego. Stosowane formy w tej części to: zbiórki, zabawy orientacyjno-porządkowe, ćwiczenia kształtujące i korektywne, znane gry i zabawy ruchowe. Może trwać od 10 do 15 min. 2. główna kształtowanie umiejętności, doskonalenie sprawności i rozwiązywanie zadań problemowych. W tej części występują ćwiczenia o największym obciążeniu fizycznym i psychicznym, które w miarę potrzeby przeplatamy ćwiczeniami uspokajającymi, ożywiającymi lub korektywnymi. Wysiłek musi być dostosowany do indywidualnych możliwości ćwiczących, a jego natężenie powinno osiągnąć maksimum w połowie tej części zajęć. 3. końcowa służy do uspokojenia organizmu, podsumowania wyników, omówienia zrealizowanych zadań, podsumowania i ewaluacji zajęć. Wykonywane są wszelkie czynności organizacyjne związane z zakończeniem zajęć. W części tej powinny wystąpić ćwiczenia rozluźniające i uspokajające. Przedstawiony powyżej bardzo ogólny sposób ujęcia struktury zajęć wychowania fizycznego może być zastosowany do wszystkich działów edukacji ruchowej. Jednak zajęcia, w zależności od treści zadań, mogą mieć charakter typowy dla danej dyscypliny sportowej. W związku z tym można wyróżnić wiele typów lekcji: gimnastyki podstawowej, gier i zabaw ruchowych, pływania, atletyki terenowej, gier sportowych itp. Tok zajęć to ogólny, ramowy schemat, który wskazuje orientacyjnie, w jakiej kolejności powinny wystąpić określone grupy ćwiczeń, zabaw i gier, by jak najlepiej wypełnione zostały zadania zdrowotno-higieniczne. Ma on tylko znaczenie orientacyjne i pomocnicze, jednak, szczególnie dla mniej doświadczonych nauczycieli, schemat typowych zajęć dla danej dyscypliny sportowej może się okazać pomocny w planowaniu własnej pracy. Dlatego poniżej przedstawiono porównanie toków zajęć oparte na opracowaniu Wacława Gniewkowskiego i Kazimiery Wlaźnik (1990):

112 Trochę teorii 117 Tok zajęć toku zabaw i gier ruchowych minigier sportowych lekkoatletyki zabaw i gier terenowych gimnastyki podstawowej I wstępna (5 10 min) II główna (20 25 min) III końcowa (5 10 min) Zabawa, gra orientacyjno- -porządkowa. Ćwiczenia kształtujące: ramion, nóg i tułowia. Zabawa ze śpiewem lub ćwicząca refleks, spostrzegawczość. Zabawa bieżna lub na czworakach. Zabawa rzutna. Zabawa bieżna lub skoczna. Zabawa o charakterze równoważnym, zwinnościowym lub zręcznościowym. Zabawa z mocowaniem lub dźwiganiem. Pląsy i korowody. Zabawa o charakterze uspokajającym. Zabawa lub ćwiczenie orientacyjno-porządkowe. Gra, zabawa ożywiająca. Ćwiczenia kształtujące. Bieg i chód na zmianę. Elementy techniki i taktyki gry. Elementy gry, gra uproszczona. Gra szkolna lub właściwa. Indywidualne ćwiczenia techniki gry. Ćwiczenia lub zabawa o charakterze uspokajającym. Marsz uspokajający. Zadania organizacyjno-porządkowe. Ćwiczenia ramion, nóg, tułowia (oddzielnie lub łącznie). Zabawa, gra ożywiająca lub bieg truchtem. Bieg sprinterski, start lub sztafeta. Zabawa o charakterze rozluźniającym i uspokajającym. Skok w dal lub wzwyż. Zabawa, ćwiczenia odprężające, relaksacyjne. Rzut piłeczką palantową lub innym przyborem. Marszobieg lub bieg o charakterze wytrzymałościowym zakończony chodem uspokajającym. Indywidualne ćwiczenia kierowane. Zabawa lub ćwiczenia o charakterze odprężającym i uspokajającym. Ćwiczenia poprawiające postawę, korekcyjne. Zabawa orientacyjno-porządkowa. Marsz z poznawaniem elementów przepisów ruchu drogowego. Gra ćwicząca spostrzegawczość. Gra o charakterze podchodów, zwiadów, tropienia. Elementy atletyki terenowej. (biegi, skoki, rzuty, wspinanie, pełzanie). Gra lub ćwiczenie orientacji w terenie. Indywidualne ćwiczenia. Marsz połączony z nauką zasad ruchu drogowego i zachowania na drodze. Ćwiczenia orientacyjno-porządkowe. Ćwiczenia kształtujące szyi, ramion, nóg i tułowia. Zabawa lub gra ożywiająca, podskoki. Ćwiczenia równowagi, zręczności, zwinności. Wstępowanie, wspinanie, przeploty, zwisy, podpory. Zabawa ożywiająca. Mocowanie, dźwiganie, pełzanie. Rzuty. Biegi i skoki. Skoki wolne i mieszane. Indywidualne, kierowane ćwiczenia. Ćwiczenia korektywne. Ćwiczenia muzyczno-ruchowe, pląsy, korowody. Ćwiczenia rozluźniające i uspokajające.

113 118 PLAN ZAJĘĆ WYCHOWANIA FIZYCZNEGO Trochę praktyki konspekty zajęć wychowania fizycznego Planując pracę własną, nauczyciel przygotowuje plan pracy rocznej, plan realizacji cyklu tematycznego, czyli osnowę cyklu, i plan realizacji zajęć, czyli konspekt zajęć. W przedstawionej w poradniku propozycji szczegółowe roczne plany stanowią jednocześnie zbiór uproszczonych osnów kolejnych cykli, więc nauczycielowi pozostaje już tylko opracowanie pierwszej lekcji danego cyklu tak, by następne zajęcia mogły być prowadzone na podstawie tego samego konspektu skorygowanego zgodnie z rzeczywistym przebiegiem lekcji poprzedniej. Planowane działania w kolejnych zajęciach cyklu powinny mieć coraz większy stopień trudności, w miarę opanowywania kolejnych zadań. Poniżej podano przykłady opracowań pojedynczych zajęć, w kolejnych cyklach dla klasy I, które powinny stanowić inspirację do tworzenia własnych rozwiązań. Zaproponowana struktura formalna konspektu zawiera informacje dotyczące umiejscowienia zajęć w planie pracy (numer cyklu, ośrodek tematyczny, temat dnia), główne zadanie zajęć w zakresie umiejętności ruchowych, określenie miejsca i przyborów wykorzystanych w zajęciach. Mimo że w większości zajęć jako miejsce realizacji zaproponowano salę gimnastyczną, można je przeprowadzić także na odpowiednio przygotowanym szkolnym korytarzu lub w zastępczej sali gimnastycznej. Nie podano przewidywanych osiągnięć ucznia oraz pozostałych zadań w zakresie wychowania, wiadomości i umiejętności ruchowych, ponieważ określone one zostały już w zapisie danego cyklu w szczegółowym planie pracy. Proponowane do realizacji gry i zabawy zostały zaczerpnięte z książki Romana Trześniowskiego Zabawy i gry ruchowe (1995), w konspektach podano jedynie ich nazwy. Pozostałe zabawy oparte na pomysłach własnych lub zmodyfikowane propozycje z innych publikacji (Cedro, 1967; Kulmatycki, 1995; Ostrowska, 2000) zostały opisane szczegółowo.

114 PRZYKŁADOWE KONSPEKTY ZAJĘĆ KLASA I Cykl 1 zajęcia 1 1. Temat zajęć: Poznajmy się. 2. Zadanie główne zajęć: zabawy integracyjne; normy, reguły i zasady. 3. Miejsce: sala gimnastyczna. 4. Przybory: lekka piłka, prześcieradło lub koc. zajęć wstępna (10 min) główna (25 min) Zadania Dzieci w strojach gimnastycznych siadają w kręgu na sali, nauczyciel wraz z nimi, zwraca uwagę na strój sportowy, określa, co jest specyficzne w zajęciach wychowania fizycznego, że na tych zajęciach ruch przeważa nad innymi czynnościami i dlatego konieczne jest odpowiednie przygotowanie się do nich, odpowiedni ubiór, że po zajęciach trzeba się umyć i przebrać, że zajęcia te wymagają przestrzeni, dlatego odbywać się będą w specjalnym pomieszczeniu lub na świeżym powietrzu. Nauczyciel informuje, że sygnał gwizdka oznacza przerwanie jakichkolwiek działań i po jego usłyszeniu uczniowie mają się zatrzymać i posłuchać nauczyciela. Uczniowie swobodnie biegają po sali, wykonując dowolne ruchy, gwizdek, uczniowie się zatrzymują i na polecenie nauczyciela poruszają się w jednym określonym kierunku, gwizdek, zmiana kierunku, gwizdek, bieg dowolny i każdy wykonuje dowolne czynności, gwizdek, nauczyciel poleca uczniom usiąść w kręgu. Krótka rozmowa o tym, że ludziom potrzebne są wspólne reguły i umowy, że łatwiej i bezpieczniej można się było poruszać, gdy ustalony został kierunek ruchu. Reguły organizują i ułatwiają ludziom życie, zapobiegają chaosowi, na zajęciach ruchowych bardzo ważne jest przestrzeganie określonych reguł, by zapewnić bezpieczeństwo ćwiczącym. Kraj bez reguł nauczyciel prosi uczniów, by wyobrazili sobie kraj, w którym nie obowiązują żadne reguły. Przybywają stamtąd uczniowie (nauczyciel wybiera trójkę dzieci) i chcą wspólnie z całą klasą zabawić się w berka (lub w inną, ogólnie znaną grupie grę). Dzieci próbują przybyszom wyjaśnić zasady gry, zabawa jest możliwa wtedy, gdy wszyscy ich prze- Uwagi metodyczno-organizacyjne Ustalenie wymagań dotyczących stroju powinno nastąpić wcześniej i zostać przedstawione rodzicom. Ożywienie organizmu. Uświadomienie uczniom konieczności istnienia reguł, norm i zasad, które regulują funkcjonowanie i umożliwiają bezpieczne uczestnictwo w zajęciach.

115 120 PRZYKŁADOWE KONSPEKTY ZAJĘĆ KLASA I Cykl 1 zajęcia 1, cd. zajęć główna (25 min) końcowa (10 min) Zadania strzegają. Przybysze specjalnie nie stosują się do reguł zabawy (nie gonią uciekających, spacerują lub stoją). Uczniowie ponownie siadają w kręgu. Nauczyciel podsumowuje poprzednią zabawę wszystkie gry i zabawy mają swoje określone zasady i reguły, które muszą być przestrzegane. Nauczyciel stwierdza, że na kolejnych zajęciach ruchowych wszyscy będą wspólnie ustalać takie zasady, normy postępowania, które zapewnią bezpieczeństwo i higienę zajęć, a poznając kolejne gry i zabawy, będą się uczyć ich reguł. Znajdź swego partnera zabawa ruchowa. Dzieci swobodnie biegają po sali i na ustalony sygnał dobierają się w pary, lub w większe zespoły, według podanych cech wspólnych, np. ten sam kolor oczu, ten sam kolor włosów, bliskie miejsce zamieszkania, ten sam wzrost, podobne koszulki itp. Każdorazowo nauczyciel ocenia trafność doboru, podaje następne kryterium i sygnałem daje znak do dalszego swobodnego biegu. Powitania uczniowie spacerują po sali, spotykając na swojej drodze innych, kłaniają się, podają sobie rękę i wymieniają swoje imię. Znam cię podskokami obunóż dzieci poruszają się po sali w dowolnych kierunkach, na sygnał nauczyciela zatrzymują się i wymieniają głośno imię osoby, która stoi najbliżej (zmieniamy po chwili sposób poruszania się, np. podskoki na prawej i lewej nodze, czworakowanie, skoki zajęcze). Złap moje imię dzieci w rozsypce na sali gimnastycznej. Uczniowie rzucają kolejno piłkę do siebie. Osoba, która złapała piłkę, musi głośno powiedzieć imię tego ucznia, który ją rzucił, następnie rzuca do innego, ten wymawia imię rzucającej itd. Zagraj swoje imię uczniowie stają w kole, jedno dziecko wchodzi do środka i pokazuje jakąkolwiek czynność, ćwiczenie gimnastyczne lub obrazuje, jak się czuje w danym momencie. Pozostali wymawiają głośno jego imię i naśladują jego ruchy. Osoba ze środka wybiera następną, która wchodzi do kręgu. Zajączki siedząc w kręgu, nauczyciel głośno wymienia imię ucznia wywołany uczeń obie ręce przykłada do swoich uszu, naśladując duże uszy zająca, jego sąsiedzi z prawej i lewej strony wykonują ten sam gest, ale tylko rękami od strony wywołanego ucznia. Kto się zagapi, obiega jak najszybciej krąg dookoła i siada ponownie na swoje miejsce. Kto szybciej uczniowie stoją w jednej części sali, nauczyciel głośno wywołuje imię ucznia, wywołany biegnie jak najszybciej do drugiego końca sali i wraca na swoje miejsca, pozostali głośno skandują imię biegacza, dopingując go do jak najszybszego biegu. Prześcieradło 2 osoby trzymają pionowo prześcieradło, reszta podzielona na 2 grupy staje po jego dwóch stronach. Gdy prześcieradło zostanie podniesione do góry, każdy ma szybko powiedzieć imię osoby stojącej naprzeciwko. Zasłona opada, a uczestnicy zamieniają się miejscami i zabawa zaczyna się od początku. Nauczyciel wychodzi z uczniami do szatni, zwraca uwagę na rozebranie stroju do ćwiczeń i zabranie go do domu, by na następne zajęcia przynieść czysty, wspólnie udają się do umywalni, nauczyciel pilnuje, by wszyscy się umyli, tłumaczy dzieciom konieczność zmycia potu w celu uniknięcia przykrego zapachu na następnych zajęciach w klasie. Uwagi metodyczno-organizacyjne Uświadomienie podobieństw i różnic pomiędzy uczniami w grupie. Umiejętność przedstawiania się i próby zapamiętania imion kolegów i koleżanek w grupie. Integracja grupy, uczenie się imion. Nauczyciel ma możliwość wstępnej oceny szybkości poszczególnych uczniów. Uspokojenie organizmu. Zasady higieny i czystości po zajęciach.

116 PRZYKŁADOWE KONSPEKTY ZAJĘĆ KLASA I 121 Uwaga! W ciągu wszystkich zajęć pierwszego cyklu należy dążyć do jak najlepszego poznania się uczniów tworzących zespół klasowy, proponując różne zabawy integracyjne. W czasie zajęć ruchowych nauczyciel ma możliwość obserwacji dzieci, nie tylko pod względem ich sprawności ruchowej, ale także sposobu zachowania się i reakcji w sytuacjach stresowych, konfliktowych, rywalizacji, zwycięstwa i porażki. Zajęcia te są doskonałą okazją do wstępnej diagnozy grupowej i indywidualnej. Można zidentyfikować uczniów wymagających specjalnej uwagi, nieprzystosowanych społecznie, zahamowanych, ocenić wpływ poszczególnych osób na zespół uczniów, role, jakie pełnią w zespole. Dlatego zajęcia tego cyklu należy przygotować bardzo starannie i przemyśleć dokładnie, jakie informacje chcemy uzyskać.

117 122 PRZYKŁADOWE KONSPEKTY ZAJĘĆ KLASA I Cykl 1 zajęcia 4 1. Temat zajęć: Na boisku i w sali gimnastycznej. 2. Zadanie główne zajęć: zasady i przepisy korzystania z pomieszczeń i urządzeń sportowych; zabawy organizacyjno-porządkowe. 3. Miejsce: sala gimnastyczna lub boisko szkolne. 4. Przybory: podstawowy sprzęt i przybory gimnastyczne dostępne w szkole, szarfy w 4 kolorach dla każdego ucznia i 4 chorągiewki w tych samych kolorach. zajęć wstępna (5 min) główna (25 min) końcowa (5 min) Zadania Zbiórka w luźnej gromadzie, nauczyciel informuje uczniów o tym, że na zajęciach będą wspólnie próbować ustalać zasady i przepisy korzystania ze sprzętu i urządzeń sportowych, wyjaśnia, dlaczego takie zasady są potrzebne. Swobodny bieg po sali, na sygnał uczniowie podbiegają do wymienionych i wskazanych przez nauczyciela sprzętów i przyborów rozłożonych w różnych miejscach sali (piłka lekarska, laska gimnastyczna, piłka do siatkówki i koszykówki, materac gimnastyczny i asekuracyjny, skrzynia, ławeczka gimnastyczna, drabinki gimnastyczne). Zabawa orientacyjno-porządkowa Zbiórka według kolorów. Nauczyciel dzieli klasę na zespoły i każdemu przyporządkowuje sprzęt lub przybór znajdujący się na sali. Grupy podchodzą do swoich przyborów i przyrządów, mają się im przyjrzeć, zastanowić się, do czego mogą służyć, jak mogą być wykorzystane na zajęciach wychowania fizycznego, czy mogą być niebezpieczne. Po 3 4 min cała klasa udaje się z wizytą do poszczególnych przedmiotów. Grupa, której przydzielony został dany sprzęt, przedstawia go pozostałym uczniom. Nauczyciel zwraca uwagę na to, by zawsze podkreślone zostało, że niewłaściwe użycie sprzętu sportowego może stanowić niebezpieczeństwo dla ucznia. Zakończeniem tej części powinno być ustalenie zasady, że ze sprzętu i przyborów gimnastycznych korzystamy tylko w czasie i formie ustalonej przez nauczyciela. Zabawa orientacyjno-porządkowa Powódź. Zabawa orientacyjno-porządkowa W lewo, w prawo. Zabawa orientacyjno-porządkowa Kotek. Dzieci siedzą na sali gimnastycznej w dowolnych miejscach z opuszczonymi głowami. Jeden uczeń zostaje wybrany do roli osoby szukającej kotka, nauczyciel wyznacza zagubionego kotka w taki sposób, by szukający tego nie widział. Kotek cichutko mruczy, a szukający go uczeń wędruje po sali, próbując go odnaleźć, pozostałe dzieci w tym czasie zachowują się bardzo cicho. Odnaleziony kotek sam musi poszukać następnego mruczka. Na zakończenie dzieci głośno, chóralnie wypowiadają nazwy przyborów i sprzętów wskazanych przez nauczyciela i odpowiadają na pytanie, jak bezpiecznie z nich korzystać. Uwagi metodyczno-organizacyjne Zabawa ożywiająca, przyswajanie nazw przyborów i sprzętu sportowego. Uświadomienie uczniom konieczności przestrzegania zasad korzystania ze sprzętu i urządzeń sportowych. Uspokojenie organizmu. Zakończenie i ewaluacja zajęć.

118 PRZYKŁADOWE KONSPEKTY ZAJĘĆ KLASA I 123 Cykl 2 zajęcia 1 1. Temat zajęć: Jak w wojsku. 2. Zadanie główne zajęć: kształtowanie prawidłowej postawy ciała w czasie chodzenia, stania i siedzenia. 3. Miejsce: sala gimnastyczna lub inne pomieszczenie z dużym lustrem. 4. Przybory: małe piłeczki gumowe dla każdego ucznia, krzesełka z klasy. zajęć wstępna (8 min) główna (25 min) Zadania Uczniowie w luźnej gromadzie stają naprzeciwko lustra, nauczyciel prosi, by każdy stanął swobodnie, następnie sam demonstruje prawidłową postawę: głowa uniesiona w linii pionu nad klatką piersiową, ramiona proste, lekko cofnięte ku tyłowi, lekko wciągnięty brzuch, łopatki ściśle przylegające do pleców, barki, łopatki, pośladki, kolana ustawione symetrycznie na jednakowej wysokości, prześwity pomiędzy wcięciami biodrowymi a opuszczonymi ramionami jednakowe po obu stronach. Uczniowie, przyglądając się nauczycielowi, próbują stanąć w ten sam sposób, nauczyciel koryguje wszelkie błędy i wyjaśnia, że prawidłowa postawa to właściwe funkcjonowanie wszystkich narządów, zdrowie, ładny i estetyczny wygląd, prawidłowy rozwój. Kształtowaniu nawyku prawidłowego stania sprzyjają różnorodne ćwiczenia gimnastyczne, także te, które poznamy na dzisiejszych zajęciach. Uczniowie swobodnie biegają po sali, na sygnał nauczyciela zatrzymują się, przybierając prawidłową postawę, nauczyciel koryguje błędy, swobodny bieg i znowu zatrzymanie, prawidłowa postawa i jej ewentualne korekcje. Każdy uczeń otrzymuje małą gumową piłkę, swobodne podrzuty i chwyty. Rzut piłki w górę i chwyt po wykonaniu przysiadu podpartego. Rzut piłki w górę, klaśnięcie i złapanie. W rozkroku skłon tułowia w przód i toczenie piłki po podłożu wokół stopy lewej i prawej, zakreślając ósemkę. W siadzie podrzut piłki do góry stopami i złapanie oburącz. W parach: podawanie piłki do partnera dołem między nogami i górą nad głową. W leżeniu przodem toczenie piłki od prawej do lewej ręki z równoczesnym skłonem tułowia w tył. W leżeniu rzuty w górę i chwyty piłki (łokcie uniesione i skierowane na zewnątrz). W leżeniu tyłem podawanie piłki ruchem okrężnym z ręki do ręki w górze nad głową i w dole pod nogami wzniesionymi w przód. Swobodny bieg po sali (piłki odłożone) i na sygnał zatrzymanie się w prawidłowej postawie. Grupa podzielona na 2 zespoły, na sygnał kolejni uczestnicy toczą piłkę od linii startu do mety głową (czworakowanie za toczącą się piłką), za linią mety wstają i wracają biegiem do zespołu, podają piłkę kolejnemu zawodnikowi. Wygrywa zespół, który pierwszy wykona zadanie. Uwagi metodyczno-organizacyjne Nauczyciel zwraca uwagę na wszelkie nieprawidłowości. Jeżeli dziecko, któremu zwraca się uwagę na złą postawę, może przybrać postawę prawidłową, mówimy o błędzie postawy, jeżeli mimo wysiłków nie może ono skorygować błędów, to mamy do czynienia z wadą postawy. Oswojenie z przyborem. Wykonanie wszystkich czynności z pełnym zaangażowaniem i na miarę swoich możliwości. Ćwiczenia kształtujące z piłkami w formach zabawowych.

119 124 PRZYKŁADOWE KONSPEKTY ZAJĘĆ KLASA I Cykl 2 zajęcia 1, cd. zajęć główna (25 min) końcowa (5 min) Zadania Grupa podzielona na kilka zespołów, w zależności od wielkości pomieszczenia. Uczniowie w zespołach ustawieni w rzędzie, ramiona wzniesione w górę, piłka podawana jest z rąk do rąk od pierwszego do ostatniego zawodnika, który po otrzymaniu piłki biegnie z nią na przód rzędu i podaje kolejnemu zawodnikowi. Wygrywa zespół, który pierwszy wróci do pierwotnego ustawienia. Kontrola postawy w czasie siedzenia: uczniowie siadają na dowolnych krzesełkach, przodem do lustra w dowolnych, odruchowych pozycjach. Nauczyciel przedstawia prawidłową pozycję, podkreślając, jak ważne jest dobranie krzesełka o odpowiedniej wysokości, plecy wyprostowane, głowa uniesiona w linii pionu nad klatką piersiową, łopatki przylegające do pleców, barki, łopatki, kolana ustawione symetryczne na jednakowej wysokości, stopy w całości oparte o podłogę, kąt prosty pomiędzy udem a podudziem. Każdy uczeń otrzymuje swoje krzesełko. Bieg swobodny po sali z omijaniem krzesełek, na sygnał każdy siada prawidłowo na swoim krzesełku, nauczyciel koryguje ewentualne błędy. Uczniowie na czworakach wędrują dookoła swojego krzesełka w prawą, a następnie w lewą stronę. Po odłożeniu krzesełek Zabawa ze śpiewem Piaskarz. Ustawienie grupy przed lustrem, każdy przyjmuje prawidłową postawę zasadniczą, jednocześnie stara się swoją miną wyrazić nastrój po zajęciach. Uwagi metodyczno-organizacyjne Zakończenie i ewaluacja zajęć. Uwaga! Wskazane jest, by na zakończenie zajęć szkolnych w tym dniu nauczyciel sprawdził sposób noszenia tornistra przez każdego ucznia, przypominając o poprawnej postawie i tłumacząc, że prawidłowe noszenie tornistra to doskonałe ćwiczenie kształtujące właściwą postawę. Niedopuszczalne jest noszenie książek i przyborów w jednej ręce, jednostronne obciążenie ramienia prowadzi do skrzywień bocznych kręgosłupa. Paski tornistra powinny być tak dostosowane, by leżał on na łopatkach. Zbyt długie paski powodują, że opiera się on na odcinku lędźwiowym, co skutkuje nadmierną lordozą lędźwiową. Na każdych zajęciach nauczyciel powinien czuwać nad tym, by dziecko prawidłowo siedziało, utrzymywało dobrą postawę podczas stania i chodzenia. Z uwagi na to, że mięśnie dziecka szybko się nużą, trzeba je w odpowiednich momentach wzmacniać, dając im jednocześnie możliwość wypoczynku i regeneracji energii poprzez ćwiczenia śródlekcyjne. Na następnych zajęciach cyklu należy zaplanować kontrolę wysklepienia stopy (odciski śladów stóp na papierze lub na miękkim podłożu, np. wilgotny piasek) oraz ćwiczenia zapobiegające płaskostopiu.

120 PRZYKŁADOWE KONSPEKTY ZAJĘĆ KLASA I 125 Cykl 2 zajęcia 4 1. Temat zajęć: Szybko i zwinnie. 2. Zadanie główne zajęć: zabawy i gry oceniające podstawowe zdolności ruchowe uczniów i poziom rozwoju wybranych cech motorycznych. 3. Miejsce: sala gimnastyczna. 4. Przybory: 5 piłek lekarskich (1 kg), 4 szarfy, 2 chorągiewki. zajęć wstępna (5 min) główna (30 min) Zadania Zebranie w kole na sali, sprawdzenie strojów, zachęcenie do udziału w zajęciach z pełnym zaangażowaniem. Zabawa ze śpiewem Ojciec Wergiliusz, zmodyfikowana do zajęć dnia (wszyscy, śpiewając, poruszają się wkoło, wybrany uczeń Wergiliusz przy słowach Róbcie wszystko to, co ja wykonuje ruchy naśladujące zwierzęta z podwórka, dzieci starają się wykonywać dokładnie pokazane ruchy, kto się wyraźnie spóźnia lub źle naśladuje, zamienia miejsce z ojcem Wergiliuszem ). Gonitwa szeregów wyznaczone 2 linie startu w odległości 2 m od siebie i linia mety w odległości kroków od drugiej linii startu. Dzieci ustawiają się za sobą w 2 szeregach na obu liniach startu, w pozycji wysokiej, na dany znak oba szeregi biegną jak najszybciej do linii mety, przy czym dzieci z drugiego szeregu starają się złapać biegnące przed nimi z pierwszego. Każde chwyta swego poprzednika, to, które dogoni go przed metą, zdobywa punkt dla zespołu, gonitwę powtarzamy, zmieniając ustawienia w szeregach, tak by za każdym razem inne dziecko goniło innego uciekającego. Sumowanie rzutów grupa podzielona na czteroosobowe zespoły, wszyscy ustawieni na linii startu, pierwszy zawodnik wykonuje rzut piłką lekarską (1 kg) oburącz znad głowy, jak najdalej, sędzia zaznacza miejsce, gdzie piłka upadła, następny zawodnik drużyny ustawia się w tym punkcie i wykonuje rzut, sędzia znowu określa miejsce, gdzie upadła piłka, i jest to jednocześnie miejsce, skąd wykonuje rzut trzeci zawodnik, identycznie wyznaczamy miejsce rzutu dla czwartego zawodnika, wygrywa drużyna, której zawodnicy osiągnęli najdłuższą odległość wspólną rzutów. Powtarzamy zabawę, zmieniając skład zespołów. Przeprawa przez rzekę dwie narysowane linie wyznaczają szerokość rzeki (ok. 20 kroków), z rzeki wystają kamienie ułożone szarfy w takich odległościach, by można było skoczyć z jednego na drugi, z tym że niektóre ułożone są bliżej siebie, niektóre dalej. Dzieci ustawione w 2 rzędach z jednego brzegu kolejno przeprawiają się na drugi brzeg, skacząc po kamieniach, każde na miarę swoich możliwości wybiera, na które kamienie chce skoczyć, czyli samo określa drogę, po której przechodzi przez rzekę, wygrywa zespół, który wykorzystał w sumie najmniej kamieni i którego uczestnicy najmniejszą liczbę razy wpadli do wody, czyli trafnie ocenili swoje możliwości długości skoku. Grupa podzielona na 2 zespoły ustawione na linii startu, linia mety oddalona o kroków, w połowie ustawione chorągiewki, a w 1/4 odległości po 2 szarfy. Zadaniem uczestników jest pokonać dystans, przeplatając pierwszą szarfę wzdłuż tułowia z dołu do góry, obiec dookoła chorągiewkę, przepleść drugą szarfę z góry do dołu i dobiec do linii mety, kolejny zawodnik zespołu może rozpocząć bieg, gdy poprzedzający go stanie na linii mety i wysoko uniesie ramię w górę. Uwagi metodyczno-organizacyjne Zorganizowanie grupy, zachęcenie do aktywnego udziału, zabawa ożywiająca. Nuty i słowa (Trześniowski, 1995). Ocena i porównanie szybkości, obserwujemy, któremu dziecku udało się chwycić najwięcej uciekających i które było najczęściej łapane. Ocena i porównanie siły, obserwujemy zarówno odległość, jak i sposób wykonywania rzutów. Ocena i porównanie skoczności, obserwujemy także stopień samooceny własnych możliwości, czyli czy dziecko podejmuje trafne decyzje co do wyboru długości skoku. Ocena i porównanie zwinności.

121 126 PRZYKŁADOWE KONSPEKTY ZAJĘĆ KLASA I Cykl 2 zajęcia 4, cd. zajęć końcowa (5 min) Zadania Skąd słychać gwizdek? wszystkie dzieci zasłaniają sobie oczy dłońmi złożonymi na krzyż, tak by chronić oczy przed ewentualnym uderzeniem w czasie posuwania się. Nauczyciel lekko gwiżdże lub klaszcze, uczniowie posuwają się w jego kierunku, wtedy szybko i cicho przechodzi w inne miejsce i stamtąd wydaje podobny dźwięk. Zmieniając miejsce, prowadzący zmusza wszystkich do ciągłej zmiany kierunku i pilnego wsłuchiwania się w wydawane przez niego odgłosy. Zatrzymujemy uczniów w kręgu i prosimy o odpowiedź na pytanie, która zabawa sprawiła im najwięcej kłopotu, była dla nich najtrudniejsza. (Pytanie to pozwala ustalić, czy ćwiczenie najtrudniejsze dla danego ucznia było jednocześnie ćwiczeniem, w którym osiągnął on najgorszy wynik.) Uwagi metodyczno-organizacyjne Zabawa o charakterze uspokajającym, jednocześnie umożliwia ocenę słuchu i poruszania się z zamkniętymi oczyma. Ewaluacja zajęć. Uwaga! Sprawność fizyczna to poszczególne cechy motoryczności, takie jak: siła, zręczność, gibkość, szybkość, ale także zasób potrzebnych nawyków ruchowych i sprawność narządów wewnętrznych, które decydują o zdolności do dużych wysiłków fizycznych. Na sprawność fizyczną w dużym stopniu mają więc wpływ zdrowotne cechy ustroju, także stan jego wytrenowania. Uczeń może być ruchowo sprawny i zdolny, jednak posiadać niewielką sprawność fizyczną poprzez niską wydolność układów oddychania i krążenia lub słaby stan wytrenowania. Do kontroli i oceny sprawności fizycznej służą wyspecjalizowane testy. Sprawność ruchowa to umiejętność wszechstronnego władania swoim ciałem, radzenia sobie w trudnych i często zaskakujących sytuacjach, to zasób umiejętności i nawyków ruchowych. Oceniamy ją w czasie różnych akcji ruchowych, których nie można się nauczyć i wyćwiczyć, które wymagają określonych zdolności ruchowych, przedsiębiorczości i zaradności. W ocenie sprawności ruchowej posługujemy się zwykle subiektywnymi wrażeniami dotyczącymi stylu, rytmu, harmonii i celowości ruchu, zaradności i zręczności, sposobu rozwiązania zadania ruchowego, stanu osobniczego przygotowania do praktycznego działania i odpowiedniego zachowania się w nieprzewidzianych okolicznościach. Najpopularniejszymi sprawdzianami sprawności ruchowej są różnorodne gry i zabawy, szczególnie w rodzaju pokonywania przeszkód czy podchodów. Sprawność motoryczna to poziom rozwoju cech motorycznych, takich jak: siła, moc (skoczność), szybkość, zwinność, wytrzymałość, zręczność, gibkość. W praktyce nie ma ćwiczeń, które angażują tylko jedną, założoną cechę i eliminują zupełnie technikę ruchu. Testy i poszczególne próby określonych sprawności motorycznych są jednak ukierunkowane w dużym stopniu na badanie jednej, wyodrębnionej cechy z jak największym stopniem uniezależnienia od umiejętności i techniki wykonania ruchu. Stosowane testy sprawności motorycznej to np. test L. Denisiuka, Test Coopera dla dzieci, EUROFIT, Test Sprawności Fizycznej Z. Chromińskiego lub Indeks Sprawności Fizycznej K. Zuchory.

122 PRZYKŁADOWE KONSPEKTY ZAJĘĆ KLASA I 127 Cykl 3 zajęcia 1 1. Temat zajęć: Na boisku. 2. Zadanie główne zajęć: gry i ćwiczenia kształtujące umiejętności techniczne minipiłki ręcznej i nożnej. 3. Miejsce: sala gimnastyczna. 4. Przybory: piłki do minipiłki ręcznej i nożnej. zajęć wstępna (5 min) główna (20 min) Zadania Zbiórka w kole, przedstawienie planu zajęć. Zabawa ze śpiewem Ojciec Wergiliusz. Podział grupy na zespoły pięcioosobowe (zwrócić uwagę, by uczniowie tworzący zespół byli zróżnicowani pod względem wzrostu, co ułatwi wykonanie zadania), zespoły wykonują określone zadanie na czas ustawienie od najniższego do najwyższego, odwrotnie, w szeregu i w rzędzie, każdorazowo punkty zdobywa zespół, który wykonał zadanie najszybciej. Gra kopna Wybijanie piłką twierdzy. Nauczyciel snuje opowieść, a dzieci opowiadaną treść ilustrują ruchem. Opowiadanie: Pewnego słonecznego dnia wybrałem się z moim tatą na mecz piłki nożnej. Mój tato jest bardzo wysoki, dużo wyższy ode mnie. Gdy z nim rozmawiam, muszę wysoko spoglądać do góry. Szliśmy dość szybko, zatrzymaliśmy się na światłach, gdy zapaliło się zielone, przebiegliśmy przez jezdnię. Przed stadionem był spory tłok, stojąc z tatusiem w kolejce po bilety, podskakiwałem z niecierpliwości. Wreszcie byliśmy na stadionie, gdy tylko zawodnicy wybiegli na boisko, poczułem się jak jeden z nich. O, właśnie przyjmuję piłkę, szybkie prowadzenie po prawym skrzydle, strzelam na bramkę i gol! Hura! Ale oto przeciwnicy przejmują inicjatywę, biegnę szybko, chcąc odebrać piłkę, niestety, wyrównanie. Trudno. Ale nasi znowu przy piłce, ustawiam się, pięknie przyjmuję piłkę podaną przez partnera, prowadzenie, zwód, strzał i gol! Hura! Koniec meczu, sportowcy podają sobie na zakończenie ręce, a my z tatą wychodzimy ze stadionu. Tato spotyka swojego kolegę, ten pan jest także bardzo wysoki, muszę stać na palcach i wysoko unosić głowę, żeby usłyszeć, o czym opowiadają. Nagle kolega taty spogląda na mnie i mówi:»ależ twój dzieciak urósł«. Ciekawe co to oznacza?. Pytanie do wszystkich, jak rozumieją zwrot, że ktoś urósł. Z tatą przyjemnie jest pograć w piłkę, dlatego wszyscy ćwiczymy umiejętności piłkarskie. Dzielimy grupę na trzy zespoły. Zespół 1 uczniowie ustawieni w rzędzie, pierwsza osoba prowadzi piłkę nogą w dowolny sposób (marsz, bieg) do końca sali i wraca, trzymając ją w wysoko uniesionych ramionach, podaje piłkę następnemu, który powtarza te same czynności. Zespół 2 na stojaku z poprzeczką zawieszona jest piłka, na takiej wysokości, by z podskoku dziecko mogło ją dotknąć głową. Kolejno członkowie zespołu wybiegają z linii startu i starają się dotknąć piłkę głową, kto to uczyni, wraca do zespołu i próbę podejmuje następna osoba. Zespół 3 dzieci w dowolny sposób uderzają piłką o ścianę, najpierw rzucając ręką, a w drugim podejściu kopiąc nogą, strzelają gola. Uwagi metodyczno-organizacyjne Przygotowanie grupy do zajęć. Zabawa ożywiająca. Porównanie wysokości ciała bez pomiarów. Metoda opowieści ruchowej. Zwracamy uwagę, by dzieci ruchem ilustrowały wszystkie sytuacje. Obraz ruchowy powinien angażować wyobraźnię dziecka. Nauczyciel, by nie pozbawić dzieci działania kreatywnego, w czasie opowieści powinien ograniczyć do minimum sugerowanie, jak należy ilustrować poszczególne fragmenty. Uproszczona do 3 stanowisk metoda stacyjna.

123 128 PRZYKŁADOWE KONSPEKTY ZAJĘĆ KLASA I Cykl 3 zajęcia 1, cd. zajęć główna (20 min) końcowa (5 min) Zadania Grupę dzielimy na 2 zespoły najpierw dzieci same dobierają się w pary, tak by były prawie podobnego wzrostu, następnie w parach jeden staje się wielkoludem, drugi karzełkiem (wielkolud chodzi na palcach, karzełek na czworakach). Zmiana ról. Podział na 2 zespoły wielkoludy przechodzą na jedną stronę boiska, boisko jest przedzielone taśmą (sznurkiem) na wysokości 50 cm od ziemi. Zabawa kopna Walka piłek każdy uczeń otrzymuje piłkę, na sygnał nauczyciela dzieci podają lekko piłkę (kopiąc z ręki) na pole przeciwnej drużyny, gdy ktoś wykopie swoją piłkę, łapie szybko piłki przysłane przez przeciwników i odkopuje je z powrotem. Na sygnał nauczyciela uczestnicy nieruchomieją, a prowadzący przelicza piłki znajdujące się na każdej połowie boiska. Punkt zdobywa zespół, na którego połowie było mniej piłek. Po sygnale zabawę zaczynamy od początku. Dowolne ruchy z piłką w parach toczenie, przekładanie z ręki do ręki wokół tułowia, pomiędzy nogami, podrzucanie i chwytanie piłki. Różnorodne czynności wykonywane na poziomie wysokim i niskim: fantazyjne skoki w biegu i przejście do chodu jaszczurki, pełzania węża, skradanie się, bieg i przeskok. Siad prosty w dowolnym miejscu sali, każdy uczeń ma piłkę, toczenie piłki na złączonych nogach od stóp do brzucha i odwrotnie. Nogi uniesione w górę piłka toczy się w kierunku brzucha, unosimy biodra piłka toczy się do stóp. Jako zadanie domowe: namówić tatę lub innego członka rodziny do zabawy z piłką na podwórku. W grupie rundka pytań uczniowie kończą zdanie: Na dzisiejszych zajęciach najbardziej mi się podobało, gdy... Uwagi metodyczno-organizacyjne Pomiar wzrostu jako jeden z elementów określenia rozwoju fizycznego uczniów. Taki podział zapobiega powstawaniu kompleksów związanych ze wzrostem (jestem najmniejszy czy największy), uczy jednocześnie dostrzegania różnic w wyglądzie i poszanowania odmienności innych. Współdziałanie i współpraca z partnerem. Temat 2 gimnastyki twórczej R. Labana. Uspokojenie organizmu, wyciszenie. Zachęcanie do rodzinnej aktywności ruchowej. Ewaluacja zajęć. Uwaga! Rozstawienie uczniów w czasie metody stacyjnej:

124 PRZYKŁADOWE KONSPEKTY ZAJĘĆ KLASA I 129 Cykl 4 zajęcia 1 1. Temat zajęć: Gimnastyka poranna. 2. Zadanie główne zajęć: pozycje wyjściowe i końcowe w ćwiczeniach; zabawy i gry drużynowe. 3. Miejsce: sala gimnastyczna. 4. Przybory: lekkie piłki (1 na 8 10 uczniów), piłka do siatkówki, jabłka dla każdego ucznia. zajęć wstępna (5 min) główna (20 min) końcowa (5 min) Zadania Zbiórka w szeregu na sali gimnastycznej, zwrócenie uwagi na czystość stroju, poinformowanie o celach zajęć. Każdy uczeń trzyma swoje jabłko, wykonuje ruchy zrywania owoców z drzewa, mycia owocu pod bieżącą wodą. W siadzie skrzyżnym toczenie owoców po podłodze wokół siebie, przekładanie z ręki do ręki, wokół tułowia. Utrzymanie jabłek przez chwilę na głowie. Odłożenie owoców (przypomnienie, że aby je zjeść, trzeba je wpierw umyć). Nauczyciel demonstruje postawę zasadniczą i rozkroczną. Pajacyk szybkie zmiany z postawy zasadniczej do rozkrocznej podskokami. Dzieci swobodnie biegają po sali, mrucząc: postawa, postawa, na okrzyk nauczyciela zasadnicza stają nieruchomo w postaci zasadniczej, na hasło wykroczna stają w pozycji wykrocznej. Zademonstrowanie prawidłowej pozycji: klęku jednonóż i obunóż. Zabawa rzutna Kolanko. Grupa podzielona na zespoły ośmio dziesięcioosobowe. Zespoły stoją w kole. W każdym zespole uczestnicy rzucają piłkę do siebie. Osoba, która nie złapie piłki lub źle piłkę rzuci, przechodzi do klęku jednonóż. Jeżeli złapie następną adresowaną do siebie piłkę, może wstać, jeżeli znowu nie złapie, przechodzi do klęku obunóż, z tej pozycji po złapaniu piłki najpierw przechodzi do klęku jednonóż, następna złapana piłka umożliwia jej powstanie. Jeżeli klęcząc obunóż, znowu nie złapie piłki, to opuszcza krąg przerywa grę. Krótka, podstawowa instrukcja dotycząca przepisów i organizacji gry Dwa ognie. Gra Dwa ognie, w odmianie wybranej przez nauczyciela w zależności od poziomu zaawansowania grupy. Czas gry: 2 x 7 min. Zabawa Skąd słychać dzwonek? podążanie w kierunku źródła dźwięku. Zabawa integracyjna Ślepiec wszyscy ustawieni w kręgu, każdy otrzymuje numer. Jedna lub 2 osoby zostają ślepcami pozostali zasłaniają im oczy szalikiem lub chustą. Ślepiec wywołuje 2 numery, osoby, które mają te numery, przechodzą na drugą stronę kręgu, a ślepiec próbuje ich dotknąć. Osoba dotknięta staje na miejscu ślepca, który przejmuje jej numer i staje w okręgu. W kręgu rundka pytań: dokończ zdanie: Gra Dwa ognie spodobała mi się/ nie spodobała mi się, ponieważ... Uwagi metodyczno-organizacyjne Sprawy organizacyjno-porządkowe i umotywowanie do zajęć. Pokaz i kontrola. Każdy zespół ćwiczy oddzielnie, ważne, by piłka krążyła dosyć szybko i docierała do każdego. Jedynie te informacje, które pozwolą zorganizować grę. Pozostałe przepisy podajemy w trakcie gry. Współpraca w grupie. Ćwiczenia sensoryczne z zamkniętymi oczyma. Wyciszenie, uspokojenie organizmu. Ewaluacja zajęć.

125 130 PRZYKŁADOWE KONSPEKTY ZAJĘĆ KLASA I Cykl 5 zajęcia 1 1. Temat zajęć: W lesie. 2. Zadanie główne zajęć: wartość ruchu w terenie, zabawy i gry terenowe. 3. Miejsce: park lub inny zadrzewiony teren. 4. Przybory: zbędne. zajęć wstępna (5 min) główna (20 min) końcowa (5 min) Zadania Zbiórka przed szkołą, sprawdzenie gotowości do zajęć, przekazanie uczniom informacji, że zajęcia dzisiejsze będą się odbywały w terenie, zwrócić uwagę na odpowiedni ubiór, przypomnieć zasady bezpieczeństwa w czasie przejścia na miejsce zajęć. Przemarsz na miejsce ćwiczeń. Prawidłowe stawianie stopy z palców, nie przesuwanie stóp po podłożu, marsz bez szurania. Opanowanie rytmu i oszczędnego tempa w granicach 3 4 km/h. Powitanie drzew uczniowie stają przy wybranym przez siebie drzewie, wykonują głębokie skłony tułowia, następnie obejmują ramionami jego pień, stojąc obok drzewa, wykonują podskoki w górę i starają się dosięgnąć konarów. Zabawa bieżna Wiewiórka w dziupli. Uczniowie rozbiegają się po terenie w poszukiwaniu szyszek, każdy zbiera ich po 5. Wszyscy ustawiają się w szeregu, kładąc szyszki przed sobą na ziemi. Na sygnał nauczyciela wykonują rzut prawą ręką dowolnym sposobem jak najdalej, wspólnie oceniają, kto rzucił najdalej, drugą szyszkę rzucają lewą ręką, następnie oburącz znad głowy, oburącz dołem, oburącz tyłem nad głową. Zabawa bieżna Lis i zające. Z małego rozbiegu i dowolnego odbicia uczniowie wykonują skok w głąb do niewielkich dołków (do 30 cm głębokości). Zabawa orientacyjno-porządkowa Kukułka i zięby. Krótka opowieść o zwyczajach kukułki, która nie buduje swoich gniazd. Dzieci zięby rozpraszają się w wyznaczonym terenie, stając przy krzaku lub drzewie. Wyznaczony uczeń kukułka stoi pośrodku terenu. Na sygnał nauczyciela zięby zamieniają się miejscami, przebiegając od krzaczka do krzaczka, w tym czasie kukułka próbuje uprzedzić jedną z nich i zająć gniazdo. Jeżeli się powiedzie, to zostaje ziębą, a zięba bez gniazda kukułką. Rundka pytań: Których z dzisiejszych ćwiczeń i zabaw nie moglibyśmy wykonać w sali gimnastycznej lub klasie? Która zabawa podobała mi się najbardziej? Powrót w kolumnie do szkoły. Zwrócenie uwagi na prawidłowy marsz i bezpieczeństwo. Uwagi metodyczno-organizacyjne Zorganizowanie grupy, motywacja do zajęć, bezpieczeństwo. Wyrabianie dyscypliny marszowej. Ćwiczenia ożywiające. Zwrócić uwagę na wybór bezpiecznego miejsca rzutów. Wykorzystanie naturalnych warunków terenu do ćwiczeń i zabaw. Ambicja i wytrwałość w zabawie. Podsumowanie i ewaluacja zajęć. Uwaga! Jeżeli trasa przejścia na miejsce zajęć nie przekracza 1 km, organizujemy w jego trakcie przerwy, w czasie których przeprowadzamy różnorodne ćwiczenia i zabawy. Przemarsz na miejsce zajęć jest także okazją do ćwiczeń obserwacji i spostrzegawczości.

126 PRZYKŁADOWE KONSPEKTY ZAJĘĆ KLASA I 131 Cykl 6 zajęcia 1 1. Temat zajęć: Na basenie. 2. Zadanie główne zajęć: zabawy oswajające z wodą, zasady bezpieczeństwa i higieny w czasie zajęć w wodzie. 3. Miejsce: kryta pływalnia. 4. Przybory: piłka gumowa (1 na 8 10 uczniów). (Rodzice i uczniowie poinformowani zostali wcześniej o koniecznym sprzęcie ręczniki, mydła, strój kąpielowy, czepki, obuwie zmienne itp.) zajęć wstępna (5 min) główna (20 min) końcowa (5 min) Zadania Zbiórka na brzegu basenu, przed szatniami. Nauczyciel przypomina omówione wcześniej zasady bezpieczeństwa. Ćwiczenia krótkiej rozgrzewki na brzegu ćwiczenia kształtujące ramion, tułowia, szyi, nóg. Przejście pod prysznic, obmycie ciała. Wejście do basenu na głębokość wody do kolan. Na płytkiej wodzie RR w górę, przysiady (woda w przysiadzie sięga do piersi). Fontanna stojąc przy brzegu, energiczne uderzamy dłońmi o powierzchnię wody, trzymając się brzegu, kopiemy w wodzie NN. Wiatr nad wodą siad płaski w wodzie (woda w siadzie sięga do pach), dmuchanie na taflę wody. Bąbelki w siadzie płaskim zanurzenie głowy do wody i wydech, tak by woda bulgotała. Leżenie na piersiach na płytkiej wodzie z podporem dłońmi o dno, głowa nad powierzchnią i z zanurzeniem głowy i długim wydechem powietrza. Kroczące raczki poruszanie się w leżeniu przodem w przód i w tył z podporem dłońmi o dno. Leżenie na grzbiecie z podporem dłońmi o dno i uniesioną głową podpór tyłem. Leżenie na plecach z podporem dłońmi o dno, podtrzymywanie głowy przez partnera, uniesienie RR w górę. Zmiana pozycji z leżenia przodem do leżenia tyłem Młynek. Wyścigi rydwanów zespoły trzyosobowe. Wyścig w trójkach z jednego brzegu basenu do drugiego, jedna osoba leży na wodzie (najpierw na piersiach, w części drugiej na plecach), 2 pozostałe osoby, trzymając ją za RR, przeciągają ją po wodzie. Zabawa bieżna na płytkiej wodzie Berek lub Berek ranny. Kolanko zabawa na płytkiej wodzie (opisana w cyklu 4). Im bardziej podobało się na zajęciach, tym większą fontannę zrobić w dowolny sposób. Przysiad podparty (woda sięga do brody), w ciszy wpatrywanie się w powierzchnię i delikatne dmuchanie na wodę. Wyjście z basenu, prysznic, zabiegi higieniczne. Uwagi metodyczno-organizacyjne Bezpieczeństwo zajęć. Higiena przed wejściem do wody. Oswojenie z wodą. Zaufanie do partnera. Ewaluacja zajęć. Uspokojenie organizmu. Uwaga! Zajęcia muszą być zorganizowane z zachowaniem wszelkich zasad bezpieczeństwa zarządzenie Rady Ministrów z dnia 6 maja 1997 r. w sprawie określenia warunków bezpieczeństwa osób przebywających w górach, pływających, kąpiących się i uprawiających sporty wodne (Dz. U. Nr 577, poz. 358).

127 132 PRZYKŁADOWE KONSPEKTY ZAJĘĆ KLASA I Cykl 7 zajęcia 1 1. Temat zajęć: Raz, dwa, trzy Zadanie główne zajęć: rozwijanie poczucia rytmu, rytmiczny marsz, wystukiwanie rytmu. 3. Miejsce: sala gimnastyczna. 4. Przybory: bębenki, grzechotki, szarfy dla każdego dziecka. (Zajęcia oparte na metodzie gimnastyki rytmicznej A. i M. Kniessów.) zajęć wstępna (10 min) główna (10 min) końcowa (10 min) Zadania Swobodny bieg w dowolnym kierunku z grzechotką z imitacją ruchów pchnięcia, uderzenia, cięcia we wszystkich kierunkach. W staniu rytmiczne potrząsanie i uderzanie o dłoń grzechotką. Podrzucanie i chwytanie grzechotki w miejscu. Ustawienie w kole, twarzą do środka, cofanie się małymi kroczkami z energicznym, szybkim grzechotaniem, powrót dużym krokiem z pojedynczym akcentem grzechotką. Dowolne piruety z grzechotaniem. W rozkroku wysoko uniesione ramiona i powolny opad tułowia z grzechotaniem. W parach jedna osoba z grzechotkami obiega drugą, która obraca się wokół własnej osi. Nauczyciel na bębenku wybija rytm, w rytmie ósemek dzieci chodzą na palcach z wysoko uniesionymi rękami, w rytmie ćwiartek niski chód na całych stopach. Dzieci biegają swobodnie po sali, wybijając sobie rytm na bębenkach, na sygnał nauczyciela nieruchomieją. Przerzucanie bębenka z ręki do ręki nad głową. W siadzie skrzyżnym w parach jednoczesne przetaczanie do siebie bębenka. W parach jedna osoba wystukuje rytm, druga chodzi wokół niej w podawanym rytmie. W rytmie podanym przez nauczyciela głębokie skłony tułowia, wymachy ramion i nóg. Wymachy swobodne szarfami, podrzucanie, chwytanie. Przeskakiwanie szarfy ułożonej na podłodze jednonóż i obunóż. Nauczyciel wystukuje rytm na bębenku, uczniowie poruszają się w rytmie, zataczając obszerne koła szarfą. W szerokim rozkroku wymach, zamaszyste ruchy w różnych kierunkach z przejściem z pozycji wysokiej do klęku i siadu i powrót do pozycji wysokiej. Naśladowanie startu samolotu, wznoszenie się coraz wyżej z jednoczesnym wymachiwaniem szarfami nad głową, a następnie obniżanie się i lądowanie. Kreślenie kół nad głową, pisanie w powietrzu liter, kreślenie figur geometrycznych. Ułożenie szarfy na podłodze w zależności od poziomu zmęczenia się w czasie zajęć: szarfa rozłożona w duże koło mało zmęczony, w linię prostą średnio zmęczony, zwinięta w kłębek bardzo zmęczony. Uwagi metodyczno-organizacyjne Ćwiczenia z grzechotką. Ćwiczenia z bębenkiem. Ćwiczenia z szarfą. Ewaluacja zajęć.

128 PRZYKŁADOWE KONSPEKTY ZAJĘĆ KLASA I 133 Cykl 8 zajęcia 1 1. Temat zajęć: Na podwórku. 2. Zadanie główne zajęć: ubiór stosowny do pogody; zabawy bieżne. 3. Miejsce: podwórko przyszkolne, boisko. 4. Przybory: kolorowe szarfy. zajęć wstępna (5 min) główna (25 min) końcowa (5 min) Zadania Zbiórka przed szkołą. Sprawdzenie ubiorów, określenie, jak powinniśmy być ubrani stosownie do pogody. Znajdź swój kolor dzieci swobodnie biegają po wyznaczonym terenie, na gwizdek nauczyciela muszą szybko znaleźć cokolwiek, co jest w takim samym kolorze, który mają na sobie, np. zielona czapka trawa, brązowy but kora drzewa, i stanąć obok. W dalszym ciągu mogą odnajdywać inne kolory lub wracać do tych samych. Lawina. Grupa podzielona na 2 zespoły, stoją w rzędach na linii startu, na sygnał pierwsze dziecko biegnie do linii mety i wraca podskokami obunóż, dotyka ramienia kolejnego, które powtarza zadanie. Wygrywa zespół, który pierwszy zakończy zadanie. Powtarzamy poprzedni wyścig, start z przysiadu podpartego, klęku jednonóż lub innej wybranej pozycji. Jastrząb i kury (należy zwracać uwagę na to, aby te kurki, które chcą zostać jastrzębiem, nie zatrzymywały się umyślnie i nie dawały się schwytać). Na trawie lub innym bezpiecznym podłożu ułożone w odstępach na obrębie koła przeszkody z drewnianych klocków do 0,5 m wysokości, uczniowie, biegnąc po obwodzie, przeskakują nad przeszkodami. Należy dopilnować, by zachowane były odstępy pomiędzy uczniami, przeszkody można przeskakiwać w dowolny sposób, z rozbiegu. Ogon smoka uczniowie w grupach czteroosobowych formują smoki w ten sposób, że stają jeden za drugim i łapią się za ramiona. Ostatnia osoba w rzędzie ma przyczepioną z tyłu szarfę to ogon smoka. Dwa smoki stają naprzeciwko siebie. Na sygnał rozpoczęcia zabawy Głowa jednego smoka stara się urwać ogon drugiego. Cały smok pilnuje jednocześnie własnego ogona. Po zdobyciu ogona następuje zamiana w ciele smoka, tak by każdy mógł być środkiem, głową i ogonem. Berek sierota. Powitanie, pożegnanie swobodny spacer po wyznaczonym terenie, w ciszy, spotykając kogoś, zatrzymujemy się i wykonujemy głęboki skłon, mijamy się i idziemy dalej. W kręgu rundka pytań. Dokończyć zdania: Po tych zajęciach czuję się..., Chciałbym teraz być w... Uwagi metodyczno-organizacyjne Zabawa orientacyjno-porządkowa. Zabawa bieżna. Starty z różnych pozycji. Skoki obunóż. Zabawa bieżna. Skoki nad przeszkodą. Zabawa bieżna, orientacyjna. Współpraca w zespole. Zabawa bieżna, integracyjna. Uspokojenie organizmu. Ewaluacja zajęć.

129 134 PRZYKŁADOWE KONSPEKTY ZAJĘĆ KLASA I Cykl 9 zajęcia 1 1. Temat zajęć: Silny jak słoń. 2. Zadanie główne zajęć: samodzielne podnoszenie i przenoszenie ciężkich przedmiotów. 3. Miejsce: sala gimnastyczna. 4. Przybory: różnej wielkości kartony, pudła, worki napełnione piaskiem, szmatami, papierem, tak by miały różny ciężar, piłki lekarskie (2 i 3 kg). zajęć wstępna (5 min) główna (20 min) Zadania Zbiórka w strojach na sali, poinformowanie o celu zajęć z nawiązaniem do tematu dnia: Pan listonosz na poczcie przenosi wiele ciężkich paczek i wielkich worków z listami, musi wykonywać to zadanie poprawnie i bezpiecznie. Na dzisiejszych zajęciach będziemy się uczyć, jak bezpiecznie podnosić i przenosić większe pakunki, cięższe przedmioty. Zabawa orientacyjno-porządkowa List polecony. Dzieci podchodzą do rozłożonych na sali pudeł i worków i bez podnoszenia oceniają, który z nich mogą podnieść, następnie próbują unieść wybrany worek lub pudło. Nauczyciel, przygotowując te pomoce, powinien tak dobrać wypełnienie, by się okazało, że najmniejszy wcale nie znaczy najlżejszy. Nauczyciel demonstruje bezpieczny sposób podnoszenia przedmiotów niedużych o ciężarze ok. 2 kg. Zwraca uwagę, że podnosić należy z przysiadu, a nie ze skłonu. Uczniowie w parach, stojąc naprzeciwko siebie, podnoszą dwukilogramowe piłki lekarskie, przenoszą je do partnera i kładą na podłodze (zarówno podnoszenie, jak i położenie na podłożu musi się odbywać w przysiadzie z wyprostowanym kręgosłupem, tak by największe obciążenie było na nogi). Klasa podzielona na 2 grupy. Zespoły siadają w kręgu, w siadzie skrzyżnym i popychają w kole piłkę trzykilogramową, tocząc ją po podłodze do siebie. Wyścigi rzędów. Klasa podzielona na cztero pięcioosobowe zespoły. Przed każdym zespołem położona jest dwukilogramowa piłka. Zadaniem każdego członka zespołu jest podniesienie piłki, bieg z piłką trzymaną oburącz przed klatką piersiową do półmetka, powrót do zespołu, położenie piłki przed następnym zawodnikiem. Wygrywa zespół, który wykona zadanie najszybciej i którego członkowie podnosili i kładli piłkę poprawnie. Nauczyciel demonstruje, a uczniowie indywidualnie z piłkami lekarskimi próbują różne sposoby przenoszenia oburącz na klatce piersiowej, oburącz ze wsparciem na głowie, oburącz przed sobą, w jednej ręce ze wsparciem na barku. Podkreślenie zalet przenoszenia ciężarów oburącz ze wsparciem na głowie. Na sali w 4 kątach nauczyciel rozmieszcza różne pudła kartonowe wypełnione szmatami lub gazetami, tak by ich ciężar nie przekraczał 2 kg. Do każdego rogu przydzielony zostaje zespół uczniów, którego zadaniem jest przetransportowanie kartonów do rogu sąsiadującego z prawej strony. W ten sposób pudła zmieniają swoje miejsce, krążąc wokół sali z jednego rogu do drugiego, a uczniowie obsługują stale ten sam odcinek. Ważne jest, by były to pudła o różnej wielkości od dużych skrzynek kartonowych, np. po telewizorach, do małych, np. po wafelkach. Dopuszczalne są różne sposoby transportu, duże pudła powinny być przesuwane po podłożu. Uwagi metodyczno-organizacyjne Organizacja grupy, umotywowanie zajęć, nawiązanie do tematu dnia. Ożywienie organizmu. Ocena ciężaru na oko. Podnoszenie przedmiotów o wadze ok. 2 kg. Przenoszenie. Podnoszenie i przenoszenie przedmiotów o wadze do 2 kg, o różnych kształtach.

130 PRZYKŁADOWE KONSPEKTY ZAJĘĆ KLASA I 135 końcowa (5 min) Klasa podzielona na te same 4 zespoły. Każdy zespół ustawiony na linii startu. Przed zespołem duże pudło kartonowe, na półmetku piłka o wadze 2 kg. Uczniowie w kolejności wykonują zadanie: 1) pcha pudło do półmetka, zostawia je, zabiera piłkę, z którą biegnie, trzymając ją oburącz ze wsparciem na głowie, wraca do zespołu i kolejnemu zawodnikowi przekazuje piłkę; 2) biegnie na półmetek z piłką, zostawia piłkę i wraca z pudłem, kolejni zawodnicy powtarzają bieg z pudłem i piłką. Wygrywa zespół, który najszybciej i najdokładniej wykona zadanie. Zabawa Poczta główna uczniowie podzieleni zostają na 8 grup, które nazywamy wybranymi przez nich samych nazwami miast lub państw. Wyznaczamy sektory na sali gimnastycznej, dla każdej grupy. Nauczyciel mówi: List (pocztówka, telegram, paczka) z miasta... do miasta.... Uczestnicy reprezentujący te dwa miasta zamieniają się miejscami. Jeżeli przesyłka jest listem idą, jeżeli pocztówką podskokami zamieniają się miejscami, jeżeli telegramem biegną, jeżeli paczką czołgają się. Podsumowanie rundka pytań: Wymień sytuacje, w których trzeba podnosić i przenosić wielkie ciężary? Jakie zasady musimy zachować, by bezpiecznie podnosić przedmioty? Jakie maszyny pomagają człowiekowi w podnoszeniu? Co zrobić, gdy ktoś każe nam podnieść ciężar, który wydaje się dla nas za wielki? Przepychanie cięższych przedmiotów po podłożu. Zabawa, odpoczynek, integracja grupy. Ewaluacja, podsumowanie zajęć. Kształcenie asertywności. Uwaga! Na kolejnych zajęciach doskonalimy umiejętność podnoszenia i przenoszenia cięższych przedmiotów, pamiętając, że na poziomie klasy I nie powinny to być ciężary przekraczające 2 kg. Uczymy bezpiecznego podnoszenia i przenoszenia przedmiotów o różnej wielkości indywidualnie i w parach. Przedmioty przenoszone w parach nie powinny być cięższe niż 4 kg. Jednocześnie zajęcia te są okazją do kształcenia asertywności w sytuacjach, gdy uczeń powinien umieć odmówić podniesienia przedmiotu, który wydaje mu się za ciężki. Kartonowe pudła można wykorzystać także na następnych zajęciach. Dzieci doskonale się bawią, gdy mogą się przepychać w wielkich pudłach, np. wyścig szeregów cały zespół przepycha karton, w którym siedzi kolejno każdy jego zawodnik.

131 136 PRZYKŁADOWE KONSPEKTY ZAJĘĆ KLASA I Cykl 10 zajęcia 1 1. Temat zajęć: Pada, pada śnieg Zadanie główne zajęć: zabawy na śniegu. 3. Miejsce: boisko szkolne. 4. Przybory: 1 para sanek na 2 uczniów. zajęć wstępna (5 min) główna (20 min) Zadania Zbiórka przed szkołą, sprawdzenie ubioru (czapki, rękawiczki, właściwe obuwie). Przedstawienie tematu. Torowanie ścieżki cała grupa posuwa się gęsiego za nauczycielem, idąc jego śladami. Swobodne wymachy ramion w bok. Trzy podskoki w prawo, przytup i trzy podskoki w lewo, przytup. Skłon tułowia w przód, zmiatanie śniegu przed stopami. Podskoki dowolne w miejscu z obrotami. Chodzenie po śladach. Grupa ustawiona w kole, twarzami na zewnątrz. Na sygnał nauczyciela dzieci biegną 10 kroków, zatrzymują się, odwracają i wracają własnym śladem. Sprawdzamy, czy pozostał pojedynczy ślad. Uczniowie ustawieni w 2 szeregach naprzeciwko siebie, w odległości 5 7 kroków. Każda para przygotowuje 1 śniegową kulkę. Rzucają ją do siebie nawzajem w dowolny sposób, starając się, by kulka się nie rozsypała. Gdy partner złapie śnieżkę, odrzuca ją do kolegi. Rzuty trwają do czasu, aż śniegowa kulka się rozsypie lub partner jej nie złapie. Wybieramy parę, która ulepiła najtrwalszą śnieżkę i potrafi najlepiej nią rzucać. Rysujemy choinkę każde dziecko wybiera dla siebie kawałek niezadeptanego śniegu i stara się wydeptać stopami ślad w kształcie choinki. Zespół podzielony na cztery grupy. Wyznaczamy linię startu. Każda grupa na półmetku (ok. 20 kroków od startu) i w połowie odległości pomiędzy metą a półmetkiem usypuje śnieżne kopce o wysokości ok. 30 cm. Zespoły stoją w rzędach na linii startu. Na sygnał pierwszy uczeń z zespołu biegnie w kierunku kopca, przeskakuje go, dobiega do kopca na półmetku, obiega go, w drodze powrotnej powtórnie przeskakuje kopiec na półmetku i wraca do drużyny, dotyka partnera w ramię, dając mu znak rozpoczęcia biegu. Wygrywa zespół, który pierwszy najszybciej wykona zadanie i którego kopiec nie zostanie naruszony. Uwagi metodyczno-organizacyjne Sprawdzenie gotowości do zajęć. Zabawa porządkowa. Ćwicz. RR Ćwicz. NN Ćwicz. T. st. Ćwicz. Skocz. Zabawa bieżna. Zabawa rzutna. Zwracamy uwagę, aby uczniowie rzucali do siebie, a nie w siebie. Ćwiczenie wyobraźni. Gra skoczna.

132 PRZYKŁADOWE KONSPEKTY ZAJĘĆ KLASA I 137 końcowa (5 min) Na saneczki współpraca w zespole dwuosobowym. W dowolnie dobranych parach uczniowie wożą się wzajemnie na wyznaczonym płaskim terenie. Po oczyszczeniu ubrań ze śniegu uczniowie ustawiają się w luźnej gromadzie przed szkołą. Nauczyciel wymienia kategorie, a uczniowie przyporządkowują im zaobserwowane obiekty, przedmioty: daleki bliski, olbrzymi malutki, biały czarny, prosty okrągły, równy nierówny, delikatny mocny, jasny ciemny, interesujący nudny, długi krótki. Zakończenie zajęć w klasie nauczyciel rozdaje dzieciom karty ewaluacji i prosi o ich wypełnienie. Jeżeli zajęcia bardzo się podobały, uczeń zamalowuje kratkę obok 5 gwiazdek, jeżeli podobały się tylko trochę kratkę obok 3 gwiazdek, jeżeli raczej się nie podobały kratkę obok 1 gwiazdki. Zwracamy uwagę na ułożenie nóg w czasie siedzenia na sankach. Rozwój wrażliwości zmysłowej, uspokojenie, koncentracja. Ewaluacja zajęć. KARTA EWALUACJI ZAJĘĆ Uwaga! Należy ustalić z rodzicami terminy zajęć na śniegu, tak by uczniowie byli odpowiednio do nich przygotowani, posiadali odpowiedni ubiór i obuwie. Prowadzący musi dopilnować właściwego stroju, dostosowanego do warunków atmosferycznych, terenowych i rodzaju zajęć. Należy także tak zaplanować zajęcia, by po ich zakończeniu możliwe było wypicie ciepłego napoju i wysuszenie ubrań. W czasie zabaw ruchowych zimą na świeżym powietrzu, w związku z większą możliwością niebezpiecznych wypadków, należy dokładnie precyzować każde zadanie ruchowe i stale kontrolować poczynania wszystkich uczniów. Dyscyplina musi być większa, organizacja zajęć przemyślana także pod względem bezpieczeństwa ćwiczących.

133 138 PRZYKŁADOWE KONSPEKTY ZAJĘĆ KLASA I Cykl 10 zajęcia 4 1. Temat zajęć: Zimą w lesie, zimowe kryjówki zwierząt. 2. Zadanie główne zajęć: zabawy i gry na śniegu, tropienie śladów. 3. Miejsce: park, skraj lasu lub teren przyszkolny. 4. Przybory: zbędne. zajęć wstępna (5 min) główna (30 min) Zadania Zbiórka przed szkołą, kontrola ubrania. Zwrócenie uwagi na właściwy strój do zabaw zimą na świeżym powietrzu. Uformowanie kolumny dwójkowej, przemarsz na miejsce zajęć. Tańczące na wietrze śnieżynki uczniowie obrazują ruchami swego ciała padające płatki śniegu. Labirynt dzieci ustawiają się w kolumnie trójkowej i podają sobie w szeregach ręce, tworząc 2 korytarze (rys. A). Wyznaczamy parę, w której jeden ucieka, a drugi stara się go złapać. Biec mogą jedynie w korytarzach. Na sygnał nauczyciela kolumna wykonuje zwroty w prawo lub lewo, podając sobie ręce i tworząc nowy układ korytarzy (rys. B). Zmiana korytarzy utrudnia bieg i ćwiczy orientację. Po schwytaniu uciekającego następuje zamiana par. rys. A rys. B Uwagi metodyczno-organizacyjne Zabawa bieżna i orientacyjna. Kicające zajączki w śniegu wszyscy skaczą w rozsypce, naśladując skoki zajęcze w sypkim śniegu. Na sygnał nauczyciela zajączki nieruchomieją i nasłuchują odgłosów lasu. Skradają się chytre liski uczniowie w rzędzie idą gęsiego po śladach pierwszego kolegi. Ostatni w zespole maskuje ślady, zamiatając śnieg gałązką. Na sygnał nauczyciela prowadzący przebiega na tył i przejmuje funkcję maskowania, a drugi uczeń z szeregu obejmuje prowadzenie. Zmiany następują do momentu, aż wszyscy przejdą każde miejsce w zespole. Zabawa skoczna. Tropienie śladów.

134 PRZYKŁADOWE KONSPEKTY ZAJĘĆ KLASA I 139 końcowa (5 min) Polowanie zespół podzielony na trzy grupy. Dwie ustawiają się w 2 rzędach naprzeciwko siebie, w odległości ok. 8 m, tworząc korytarz. Wszystkie osoby z tych grup lepią po 3 kole śnieżne, które trzymają w dłoniach. Trzecia grupa ustawia się na początku korytarza. Na sygnał nauczyciela przebiega korytarzem na drugą stronę. Stojący wzdłuż korytarza starają się trafić śnieżkami w przebiegające dzieci. Dwukrotna zmiana przebiegających. W bałwanka klasa podzielona na trzy zespoły, każdy zespół lepi małego bałwanka ze śniegu i po 3 kule śnieżne na osobę. W ustawionego w odległości 10 m bałwanka próbują trafić śnieżkami wszystkie zespoły. Wygrywa zespół, który uzyska najwięcej trafień. Klasa podzielona na 2 zespoły. Jeden zespół się chowa, wykorzystując naturalne warunki terenu, po 1 min na poszukiwanie wyrusza drugi zespół, który po śladach stara się odszukać ukrytych kolegów w czasie 4 min. Po tym czasie nauczyciel sygnałem wzywa wszystkich do siebie i następuje zamiana ról zespołów. Wygrywa zespół, któremu uda się odnaleźć więcej osób. Każdy indywidualnie maluje, chodząc po śniegu, dowolnie wybraną literę. Wspólnie oceniamy wykonanie zadania, czyja litera jest wyraźna i równa. Każdy uczeń wykonuje śnieżne kule i układa je na wspólnym stosie. Jeżeli bardzo lubi zabawy na śniegu 5 kul, jeżeli trochę 3 kule, jeżeli nie za bardzo 1 kulę. Zabawa rzutna. Rzuty do celu ruchomego. Zwracamy uwagę, by kule nie były mocno ubite, by uczniowie nie rzucali z dużą siłą. Zabawa rzutna. Rzuty do celu statycznego. Zabawa z elementami tropienia, odczytywania śladów. Uspokojenie. Ewaluacja zajęć. Uwaga! Zajęcia te są kolejnymi zajęciami z cyklu zabaw na śniegu. Na kolejnych 2 zajęciach wprowadzamy zabawy na sankach, najpierw na terenie płaskim, a później zjazdy z niewielkich wzniesień. Staramy się, aby bez względu na rodzaj zajęć było w nich dużo ruchu. Należy zaktywizować wszystkich uczniów do ćwiczeń, tak by byli w ciągłym ruchu, regulowanym przez nauczyciela pod względem intensywności. Nie wolno dopuścić ani do nadmiernego oziębienia organizmu, ani jego przegrzania. Niedopuszczalne jest, by dzieci wypoczywały, leżąc lub siedząc na śniegu. Czas zajęć powinien być uzależniony od temperatury, wilgotności i siły wiatru. Przed zajęciami prowadzący powinien zbadać teren, usunąć przeszkody, upewnić się, że nie ma dołów lub innych przeszkód zasypanych śniegiem, powinien teren oznaczyć i sprawdzić grubość powłoki śnieżnej.

135 140 PRZYKŁADOWE KONSPEKTY ZAJĘĆ KLASA I Cykl 11 zajęcia 1 1. Temat zajęć: W zimowy wieczór. 2. Zadanie główne zajęć: zgadywanki ruchowe i pantomimiczne. 3. Miejsce: sala gimnastyczna lub zastępcza. 4. Przybory: zbędne. zajęć wstępna (10 min) główna (30 min) końcowa (5 min) Zadania Zbiórka w luźnej gromadzie. Swobodny bieg po sali z naśladowaniem samochodów, na gwizdek zatrzymanie, samochód stoi z włączonym silnikiem, gwizdek, ruszają motory, gwizdek, motory zamieniają się w hulajnogi, gwizdek, idziemy ruchliwą ulicą. W parach naśladowanie ruchów jak w lustrze, zmiana ról. Stojąc w kręgu, uczniowie w kolejności wymieniają maszyny i urządzenia, każdy według własnej inwencji naśladuje ruchem wymienioną maszynę lub urządzenie. Nauczyciel opowiada krótką historyjkę, uczniowie ilustrują ruchem treść opowiadania według własnych pomysłów. Treść opowiadania: Pewnego zimowego dnia padał śnieg, drzewa kołysały się na silnym wietrze. Ulicą biegły dzieci. Dobiegły do wysokiego domy, zastukały w drzwi, nikt nie odpowiadał, zastukały ponownie, znowu cisza, niecierpliwie zaczęły dobijać się do drzwi. Nagle drzwi się otwarły i wszyscy wpadli do środka. Okazało się, że jest to biblioteka. Zrobiło się duże zamieszanie, wszyscy otrzepywali się ze śniegu, zdejmowali czapki i płaszcze. Na paluszkach, cichutko weszli do czytelni, ukłonili się ładnie pani bibliotekarce, usiedli w kole. Zaczął się wieczór bajek. W kole wybrany uczeń pokazuje ruchem czynność związaną ze szkołą (pisanie po tablicy, pisanie w zeszycie, rozwijanie i zwijanie mapy, pisanie na komputerze, jedzenie obiadu na stołówce, wchodzenie i schodzenie po schodach itp.), uczniowie siedzący w kręgu odgadują pokazaną czynność, kto pierwszy odgadnie, wychodzi na środek i przedstawia kolejną czynność. Uczniowie wstają, dobierają się parami, jeden uczeń z pary obrazuje ruchem jakieś zwierzę, drugi odgaduje, co to za zwierzę i powtarza te same ruchy, zamiana ról. W parach naśladowanie pieska goniącego za kotkiem. W parach naśladowanie czynności: spacer po parku, lepienie bałwana, toczenie ciężkich śniegowych kul. Ruchem, mimiką pokazanie nastroju po dzisiejszych zajęciach. Uwagi metodyczno-organizacyjne Zorganizowanie grupy do zajęć. Ćwiczenia ożywiające. Metoda opowieści ruchowej. Zgadywanki ruchowe muszą być określone tematycznie, nie dłużej niż 5 min. Uspokojenie organizmu. Ewaluacja zajęć.

136 PRZYKŁADOWE KONSPEKTY ZAJĘĆ KLASA I 141 Cykl 12 zajęcia 1 1. Temat zajęć: Spryt zaleta czy wada? 2. Zadanie główne zajęć: rzut piłką w dowolny sposób do partnera i celu stałego. 3. Miejsce: sala gimnastyczna. 4. Przybory: piłki małe gumowe i do minipiłki ręcznej dla każdego ucznia. zajęć wstępna (5 min) główna (20 min) końcowa (5 min) Zadania Zbiórka w kole na środku sali, sprawdzenie czystości strojów. Pobranie małych piłeczek gumowych przez każdego ucznia. Bieg swobodny po całej sali, dowolne podrzuty i chwyty piłki w miejscu lub w ruchu. Do mnie, do ciebie stojąc naprzeciwko siebie w 2 rzędach, w odległości 5 kroków, uczniowie wykonują rzuty i chwyty jednorącz, prawą i lewą ręką, oburącz i w sposób dowolny. Zabawa rzutna Poczta. Kto celniej? na ścianie rysujemy koło o średnicy 1 2 m. Uczniowie sami wybierają miejsce, skąd chcą rzucać. Jeżeli uczeń trafi, ma prawo wykonać następny rzut z większej odległości, następne trafienie przyznaje mu dodatkowy rzut z jeszcze większej odległości. Rzut niecelny eliminuje z gry. Wygrywa uczeń, który najbardziej się oddali od ściany. Wyścig szeregów 2 szeregi ustawione w odległości kroków naprzeciwko siebie. Na sygnał prowadzącego oba szeregi biegną przed siebie, by zająć miejsce przeciwnego szeregu. Wygrywa drużyna, której zawodnicy pierwsi zajmą miejsca, wyrównają szereg i ustawią się w pozycji wskazanej przez prowadzącego w takiej kolejności, z jakiej wybiegli ze swych miejsc. Zabawa rzutna Szkoła piłek. W kręgu uczniowie stoją w kręgu, w środku którego leży duża piłka lekarska. Ich zadaniem jest trafić piłkę w kole swoją piłką gumową. Rzut odbywa się na sygnał nauczyciela, także na jego sygnał uczniowie jak najszybciej zbierają swoje piłki i ustawiają się z powrotem na swoim miejscu. Krzyczymy razem wszyscy w przysiadzie, w ciasnej gromadzie. Prowadzący zaczyna mruczeć, uczestnicy mu wtórują, potem powoli podnosząc głos, wstają. Na koniec wszyscy krzyczą, wyskakując do góry. Ćwiczenie powtarzamy kilka razy, tak by wszyscy naprawdę krzyknęli. W kole rundka pytań: Najmniej podobała mi się zabawa... Z moim przyjacielem chciałbym zabawić się w... Uwagi metodyczno-organizacyjne Zorganizowanie grupy, ożywienie ogólne. Zwracamy uwagę na czystą, sportową rywalizację i kulturalny doping. Rozluźnienie, uwolnienie napięcia. Ewaluacja zajęć.

137 142 PRZYKŁADOWE KONSPEKTY ZAJĘĆ KLASA I Cykl 12 zajęcia 4 1. Temat zajęć: Współpraca z partnerem. 2. Zadanie główne zajęć: ćwiczenia, gry i zabawy z piłkami plażowymi; przygotowanie do minisiatkówki. 3. Miejsce: sala gimnastyczna. 4. Przybory: piłki plażowe dla każdego ucznia i piłki do minisiatkówki. zajęć wstępna (5 min) główna (20 min) końcowa (5 min) Zadania Zbiórka w szeregu, sprawdzenie gotowości do zajęć, podanie tematu. Zabawa bieżna Natarcie. W dowolnej pozycji luźne, swobodne, potakujące ruchy głową (tak... tak... tak...), a następnie ruchy przeczące (nie... nie... nie...). W rozkroku głębokie skrętoskłony tułowia do prawej i lewej nogi i jednoczesne dotykanie podłoża palcami rąk (proste kolana). W siadzie skrzyżnym podpartym przenos nóg w przód do przysiadu podpartego i powrót do siadu skrzyżnego. W dowolnej pozycji zakreślanie głową kół, cyfr i liter. Podskoki obunóż w miejscu w rytmie podawanym przez nauczyciela na bębenku. W parach uczniowie mają za zadanie przetransportować na drugą stronę sali gimnastycznej piłkę plażową, ale mogą jej dotykać tylko głową. Zespół dwuosobowy ustala sposób wykonania zadania i je wykonuje. Dzieci podzielone na 2 grupy: jedna tworzy duże koło, druga znajduje się wewnątrz, ćwiczący z obwodu koła podają piłkę pomiędzy sobą i starają się rzutem zbić znajdujących się w środku. Tamci zaś próbują się bronić ucieczką lub unikami. Zbity uczestnik zabawy powiększa koło. Wygrywają te dzieci, które najdłużej pozostały w środku. Powtarzamy, zmieniając role. Ustawienie w dwójkach rzuty i chwyty piłki do minisiatkówki, ze stopniowym skracaniem przetrzymywania piłki. Podrzucanie piłki w górę i chwyt w wyskoku sposobem oburącz górnym. W parach z piłkami plażowymi odbicia sposobem górnym po rzucie piłki przez partnera. Żonglerka uczniowie starają się utrzymać w górze piłkę plażową, podbijając ją dowolnymi sposobami. W trójkach zabawa Kot i mysz uczniowie w dwójkach podają do siebie w dowolny sposób piłkę do minisiatkówki, trzecia osoba pomiędzy nimi próbuje ją złapać. Podskoki, marsz, bieg z podrzucaniem piłki w rytmie wystukiwanym na instrumencie. W rozsypce marsz, na umówiony sygnał przyjmowanie pozycji korekcyjnych: siad skrzyżny, ręce w skurczu pionowym; leżenie przodem, dłonie zwinięte w pięści pod brodą. Jak oceniam swoje umiejętności, które nabyłem w czasie dzisiejszych zajęć? jedno klaśnięcie słabo, kilka dobrze. Uwagi metodyczno-organizacyjne Umotywowanie aktywności, zachęcenie do ruchu. Ożywienie organizmu, ćwiczenia ogólnorozwojowe. Zwracamy uwagę na sposoby porozumiewania się z partnerem ćwiczeń, umiejętność przekonania współćwiczącego do swoich racji. Uspokojenie, zachęcanie do wykonywania samodzielnych ćwiczeń w domu.

138 PRZYKŁADOWE KONSPEKTY ZAJĘĆ KLASA I 143 Cykl 13 zajęcia 1 1. Temat zajęć: Najlepszy komputer nie zastąpi kolegi. 2. Zadanie główne zajęć: ćwiczenia i zabawy kształtujące z przyborami nietypowymi, rozwijanie zręczności manualnej. 3. Miejsce: sala gimnastyczna lub zastępcza. 4. Przybory: plastelina, pudełko po zapałkach, butelka plastikowa, gazeta. zajęć wstępna (5 min) główna (25 min) końcowa (5 min) Zadania Zbiórka w szeregu, zaprezentowanie nietypowych przyborów rozłożonych na okiennym parapecie. Dzieci maszerują obok nauczyciela i łapią rzucane im pudełko po zapałkach. W miejscu każdy podrzuca w górę otrzymane pudełko i łapie w dowolny sposób. Swobodny bieg po sali na sygnał, położenie pudełka na podłodze i przyjęcie dowolnej pozy figurki. W siadzie skrzyżnym podrzucić pudełko w górę, szybko powstać i je złapać. W leżeniu tyłem na uniesionych w górę stopach położyć połówki pudełek i rytmicznie zginać i prostować nogi, uważając, by pudełka nie spadły. W leżeniu przodem, wykonując skłon tułowia w tył, przenieść pudełko za plecy prostymi rękami, rozłożyć je, przenieść w przód i zamknąć/powtórzyć kilkakrotnie. Marsz dookoła sali, odłożyć pudełka na parapet, zabrać butelki, bieg w kole, podrzuty i chwyty butelki w dowolny sposób. Na sygnał nauczyciela postawić butelki na podłodze w kole, trucht slalomem pomiędzy butelkami po obwodzie koła. Dowolne ustawienie na sali w rozkroku, rysowanie butelką ósemek wokół nóg. W siadzie skrzyżnym, a następnie w leżeniu przodem toczenie butelek w przód, wokół siebie, ruchy okrężne w lewo i w prawo. Marsz po obwodzie koła, odstawienie butelek w marszu pod wyznaczoną ścianę, zabranie z parapetu plasteliny. Trucht po obwodzie koła, ugniatanie w obu dłoniach plasteliny, formowanie kulek. Berek goniący po złapaniu oddaje swoją kulkę plasteliny, przy każdej zmianie berek ma coraz większą kulę plasteliny. Odwrócenie sytuacji berek po złapaniu uciekającego przekazuje mu kulkę pomniejszoną o swoją część zabiera część plasteliny z dużej kuli. Odłożenie plasteliny, zabranie gazet. Marsz na palcach z rozpostartą gazetą nad głową. W marszu zgniecenie gazety w kulkę palcami jednej ręki. W kole podrzucanie papierowej kuli nad sobą, podawanie kul do partnera z prawej i odbieranie kul z lewej strony kule krążą po kole. W kole nauczyciel rozpoczyna zdanie, uczniowie w kolejności kończą: Najbardziej na dzisiejszych zajęciach podobało mi się ćwiczenie... Uwagi metodyczno-organizacyjne Zorganizowanie grupy, zaciekawienie ćwiczeniami. Ożywienie organizmu Ćwiczenia kształtujące rąk, nóg i tułowia. Uspokojenie organizmu. Ewaluacja zajęć.

139 144 PRZYKŁADOWE KONSPEKTY ZAJĘĆ KLASA I Cykl 13 zajęcia 4 1. Temat zajęć: Strach ma wielkie oczy. 2. Zadanie główne zajęć: wyskok kuczny na skrzynię. 3. Miejsce: sala gimnastyczna. 4. Przybory: 4 chorągiewki, 2 części skrzyni, 1 materac, piłki lekarskie, 4 piłeczki palantowe, szarfy. zajęć wstępna (5 min) główna (20 min) końcowa (5 min) Zadania Zbiórka w półkolu na sali gimnastycznej, sprawdzenie strojów, podanie zadania głównego, przypomnienie ustalonych zasad bezpieczeństwa na zajęciach ruchowych i zasad bezpiecznego korzystania ze sprzętu sportowego. Zabawa orientacyjno-porządkowa Rób tak, nie rób tak. (Prowadzący skupia się głównie na ćwiczeniach ogólnorozwojowych i kształtujących mięśnie nóg.) Skok obunóż z miejsca, odmierzanie długości skoku stopami. Rzut piłką lekarską w tył za głowę, ocena długości rzutu przez partnera. Różnorodne dowolne formy podskoków i wyskoków. Ustawienie w szeregu naprzeciwko ławeczki z miejsca, odbiciem obunóż przeskoki przez ławeczkę w przód i w tył. Podskoki w przysiadzie, w parach Walka kogutów. Wyskoki w parach współćwiczący trzyma za biodra i pomaga w czasie wykonywania podskoków kucznych, zmiana ról w parze. Bieg po prostej z maksymalnym przyspieszeniem na sygnał. Podbieg do skrzyni, odbicie w górę z położeniem rąk na skrzynię. Pokonanie 2 części skrzyni w dowolny sposób z miejsca. Pokaz prawidłowego wyskoku kucznego na skrzynię. Próby indywidualne każdego ucznia z asekuracją nauczyciela, wyskok kuczny na skrzynię i zeskok w głąb na materac asekuracyjny. W parach ustawienie przodem do siebie, jedna osoba w siadzie podpartym, druga w staniu: wyskok z przysiadu w górę i powrót do przysiadu, powstanie, druga przysiad, wyskok itd. (na zmianę). Przeciąganie się w parach z chwytem za prawe (lewe) ręce. Bieg za współćwiczącym (poruszanie się w dowolnym kierunku, na sygnał prowadzącego zamiana ról i kierunku). W staniu rysowanie stopą lewą i prawą kół na piasku. Siad skrzyżny, powolne skręty głową w lewo i w prawo. Dowolny chód z rozluźniającym potrząsaniem ramion i nóg. Pokaż ustawieniem swego ciała, czy wyskok na skrzynię jest dla ciebie ćwiczeniem trudnym siad płaski, trochę trudnym przysiad podparty, łatwym postawa zasadnicza. (Dzieci przyjmują odpowiednie, wybrane przez siebie postawy.) Uwagi metodyczno-organizacyjne Organizacja grupy, motywacja do zajęć. Ożywienie organizmu. Zasady bezpieczeństwa w czasie wykonywania ćwiczeń gimnastycznych. Przestrzeganie określonych reguł i przepisów postępowania. Ćwiczenia uspakajające. Zakończenie i ewaluacja zajęć.

140 PRZYKŁADOWE KONSPEKTY ZAJĘĆ KLASA I 145 Cykl 13 zajęcia 6 1. Temat zajęć: W przyjaźni. 2. Zadanie główne zajęć: nauka leżenia przewrotnego, doskonalenie czworakowania. 3. Miejsce: sala gimnastyczna. 4. Przybory: krążki dla każdego ucznia, dwie ławeczki gimnastyczne, linka, piłka do minikoszykówki. zajęć wstępna (15 min) główna (25 min) Zadania Zbiórka na sali w szeregu. Sprawdzenie gotowości do zajęć, podanie tematu. W miejscu i w marszu przekładanie krążka z ręki do ręki przed sobą, za sobą, nad głową, pod kolanami. Rozkrok, krążek z tyłu na podłodze, w skłonie w przód sięgnąć oburącz do krążka. Zakręcić krążkiem tak, by nadać mu ruch wirowy, dowolne przeskoki przez wirujący krążek. W rozkroku toczenie krążka po podłodze od lewej do prawej nogi z równoczesnym przenoszeniem ciała na tę nogę, w kierunku której toczy się krążek. W staniu jednonóż układanie krążka na kolanie zgiętej nogi. Z przysiadu podpartego, stopy na krążku, odsuwanie nóg jak najdalej do podporu przodem i przysuwanie z powrotem do siebie. Bieg, przeskoki przez leżące dowolnie na sali krążki. Pozycja na czworakach, nogi na krążku, ręce poza, chód rękami wokół w lewo i prawo tzw. chód niedźwiedzia. Nauczyciel dokładnie objaśnia wszystkie zadania na kolejnych stacjach, sam pilnuje prawidłowego wykonywania zadania 7. Stacja 1 przejście po rozciągniętej lince z krążkiem na głowie (zwracamy uwagę na prawidłową postawę). Stacja 2 przeskoki zawrotne wzdłuż ukośnie ustawionej ławeczki (zwracamy uwagę na właściwe wychylenie do przodu oraz uniesienie bioder i nóg aż do wyprostu w stawie biodrowym). Stacja 3 w dwójkach wożenie się na krążku po wyznaczonym terenie. Osoba stojąca z przodu wyciąga ręce do partnera z tyłu, który je chwyta w przysiadzie na krążku. Stacja 4 kozłowanie piłki slalomem między rozstawionymi chorągiewkami. Stacja 5 poślizg w leżeniu przodem po ławeczce. Stacja 6 w czworakowaniu przepychanie piłki na wyznaczonym odcinku po linii prostej z nawrotem wokół chorągiewki (odcinek ok. 20 kroków w całości). Stacja 7 leżenie przewrotne. Pomoc, korekcja i asekuracja wykonania ćwiczenia nauczyciela. Uczniowie wykonują kolejno ćwiczenia na każdej stacji. Na sygnał prowadzącego następuje zmiana miejsca ćwiczeń, w określonym kierunku drużyny przechodzą krokiem marszowym. Czas ćwiczeń na stacjach powinien być dostosowany do liczby ćwiczących w drużynach, tak by każdy wykonał ćwiczenie na jednej stacji trzykrotnie. Uwagi metodyczno-organizacyjne Zorganizowanie grupy. Ćwiczenia kształtujące z krążkiem. Ćwiczenia na stacjach. Wzajemna pomoc w wykonaniu ćwiczenia. Przestrzeganie zasad bezpieczeństwa.

141 146 PRZYKŁADOWE KONSPEKTY ZAJĘĆ KLASA I Cykl 13 zajęcia 6, cd. zajęć główna (25 min) końcowa (5 min) Rozmieszczenie stacji na sali gimnastycznej: Zadania Stacja 2 Stacja 3 Stacja 4 Stacja 6 Stacja 1 Stacja 5 Stacja 7 Uporządkowanie sali. Bieg za toczącym się krążkiem i kilka przeskoków przez toczący się krążek. W leżeniu tyłem krążek między stopami, ręce za głową podanie krążka do rąk (leżenie przewrotne wykonane samodzielnie). Ocena poprawności wykonania. Rytmiczny marsz z wystukiwaniem rytmu palcami o krążek. Siad skrzyżny z krążkiem na głowie. Nauczyciel omawia ćwiczenia, podkreślając zespoły, które pracowały najaktywniej i najsprawniej. Rundka pytań: Najwięcej kłopotów miałem z ćwiczeniem... Najłatwiejsze dla mnie było ćwiczenie... Po zajęciach czuję się... Uwagi metodyczno-organizacyjne Uspokojenie organizmu. Podsumowanie i ewaluacja zajęć. Uwaga! Leżenie przewrotne i leżenie przerzutne to ćwiczenia zwinnościowe. Oba te statyczne ćwiczenia należy traktować jako pomocnicze, zapoznające z ruchem załamania i wyprostu w stawach biodrowych. Leżenie przerzutne. Najczęstszym błędem jest załamanie w stawach biodrowych. Prawidłowe wykonanie powinno być na szyi, przy dużym skłonie głowy w przód. Leżenie przewrotne. Błędem jest podnoszenie bioder i uginanie nóg spowodowane słabymi mięśniami brzucha.

142 PRZYKŁADOWE KONSPEKTY ZAJĘĆ KLASA I 147 Cykl 14 zajęcia 1 1. Temat zajęć: Tropiciele wiosny. 2. Zadanie główne zajęć: zabawy i gry terenowe kształtujące orientację. 3. Miejsce: park, łąka, teren przyszkolny. 4. Przybory: zbędne. zajęć wstępna (5 min) główna (25 min) końcowa (5 min) Zadania Zbiórka przed szkołą, zwrócenie uwagi na ubiór, przypomnienie zasad poruszania się grupy po drodze. Szybki marsz na miejsce zajęć. Gdy zajęcia odbywają się szkole krótkie przebieżki w celu rozruszania organizmu. Zatrzymanie grupy na wzniesieniu lub odkrytym terenie, krótka wymiana spostrzeżeń, co widać najdalej, co najbliżej. Każde dziecko biegnie 30 kroków w dowolnym kierunku, znajduje po 3 kasztany, szyszki lub kamyki i wraca do nauczyciela. Ustawienie w szeregu, rzut w wyznaczonym kierunku (odległy punkt) prawą, lewą ręką i oburącz znad głowy. Podział uczniów na 4 drużyny, pierwsza i druga ustawiają się dowolnie w różnych pozycjach, trzecia i czwarta przez 1 min przygląda się tym ustawieniom, próbując je zapamiętać, następnie odchodzą na bok, w tym czasie pierwsza i druga grupa zmieniają swoje ustawienia, po powrocie drużyny wspólnie ustalają, co się zmieniło. Powtórzenie zabawy ze zmianą ról. Swobodny bieg po terenie z naśladowaniem lotu bocianów, jaskółek. Stojąc w rozkroku, uczniowie unoszą głowy do góry, patrząc w niebo, opisują wygląd nieba, chmury, ich kształty i kolory, przelatujące ptaki. Ustawiamy się w pierwszym miejscu zbiórki, na wzniesieniu, tyłem do obserwowanego poprzednio krajobrazu, uczniowie starają się odtworzyć z pamięci obserwowany krajobraz, wymieniają zapamiętane szczegóły. Odwracają się i obserwują, czego nie zapamiętali, co się zmieniło. Uczniowie indywidualnie wędrują po oznaczonym terenie przez 3 min, szukając śladów wiosny. Następnie spotykają się i wspólnie obchodzą teren, pojedynczo wskazują zaobserwowane ślady wiosny. Nauczyciel nazywa spotkane kwiaty. Powrót w kolumnie marszem do szkoły. Zatrzymanie się przed wejściem, wyczyszczenie obuwia, swobodne wypowiedzi dzieci na temat tego, jak było na wiosennej wyprawie. Uwagi metodyczno-organizacyjne Zorganizowanie grupy. Bezpieczne miejsce do rzutów. Zakończenie i ewaluacja zajęć.

143 148 PRZYKŁADOWE KONSPEKTY ZAJĘĆ KLASA I Cykl 15 zajęcia 1 1. Temat zajęć: Mój rozkład dnia. 2. Zadanie główne zajęć: improwizacje ruchowe, doskonalenie wyczucia własnego ciała, czasu i przestrzeni. 3. Miejsce: sala gimnastyczna. 4. Przybory: szarfy w 2 kolorach, bączek, tamburyno, bębenek, piórka. (Ćwiczenia metodą K. Orffa) zajęć wstępna (3 min) główna (30 min) Zadania Zbiórka na sali, sprawdzenie strojów, luźne wypowiedzi o tym, jak powinien wyglądać poranek ucznia. Zwrócenie uwagi na poranne ćwiczenia. Zapoznanie z propozycjami ćwiczeń do porannej gimnastyki. W luźnej gromadzie przy żywej, skocznej muzyce, rytmiczny bieg z wysokim unoszeniem kolan; przy muzyce cichej, wolnej stąpanie na palcach. Wyklaskiwanie i wytupywaniem rytmu według następujących słów: W zdrowym ciele, zdrowy duch, ćwicz codziennie, będziesz zuch. W leżeniu tyłem, uniesione NN, naśladowanie chodzenia po suficie. Wydłużanie i rozszerzanie ciała w różnych pozycjach wyjściowych samodzielnie, później w parach. Płynna zmiana różnych pozycji równoważnych na poziomie wysokim i średnim. Grupa podzielona na 2 zespoły, jeden z szarfami czerwonymi, drugi z żółtymi. Wystukiwanie rytmu przez nauczyciela na bębenku szarfy czerwone tańczą rytmicznie w dowolny sposób, rytm podawany na tamburynie szarfy żółte tańczą, czerwone siedzą. Szarfy rozłożone w koła na podłodze, płynne dowolne przeskoki do wewnątrz i na zewnątrz. Nauczyciel wprawia w ruch bączek, uczniowie go obserwują, gdy się zatrzyma, próbują naśladować ten sam ruch. Naśladowanie ruchów wahadła w dowolny sposób. W dwójkach jedna osoba leży tyłem na podłodze, unosi biodra w górę, druga, czołgając się, przechodzi pod spodem. Zmiana. Toczenie, podbijanie, kozłowanie i podrzucanie dowolne piłeczek, przekładanie ich wokół siebie. W leżeniu przodem ramiona w bok, każde dziecko przetacza piłeczkę z jednej ręki do drugiej pod wzniesionym tułowiem, tak by przechodziła pod klatką piersiową. Każdy otrzymuje piórko, stara się, dmuchając w nie, utrzymać je jak najdłużej w powietrzu. Uwagi metodyczno-organizacyjne Nawiązanie do tematu dnia. Wyczucie rytmu. Integrowanie słowa z rytmem. Naśladowanie ruchów. Wyczucie własnego ciała. Wyczucie rytmu, swobodne i nieskrępowane wypowiadanie się w ruchu. Płynność ruchu w przestrzeni i w czasie. Naśladowanie ruchu. Wyczucie ciała i przestrzeni. Improwizacje z piłką. Wyczucie własnego ciała. Ćwiczenie oddechowe.

144 PRZYKŁADOWE KONSPEKTY ZAJĘĆ KLASA I 149 końcowa (5 min) Dzieci podzielone na małe sześcio ośmioosobowe zespoły. Nauczyciel mówi wierszyk: Berek skacze, Berek biega, nic Berkowi nie dolega. Kiedy Berek złapie mnie, Berkiem stanę się. W każdej grupie dzieci w ustalony przez siebie sposób interpretują ten wierszyk przy pomocy ruchu wymyślając reguły nowej zabawy. Zespoły prezentują swoje pomysły, pozostali oceniają je siłą oklasków. Wszyscy się bawią według wybranego pomysłu. Wspólne podsumowanie, ocena aktywności. Podkreślenie związku ruchu ze zdrowiem. Integracja słowa i rytmu z ruchem. Podsumowanie i zakończenie zajęć.

145 150 PRZYKŁADOWE KONSPEKTY ZAJĘĆ KLASA I Cykl 16 zajęcia 1 1. Temat zajęć: Na olimpiadzie. 2. Zadanie główne zajęć: osiągnięcia polskich sportowców. Improwizacje ruchowe. 3. Miejsce: sala gimnastyczna. 4. Przybory: piłki do minipiłki nożnej, chorągiewki, piłki do minisiatkówki. zajęć wstępna (5 min) główna (20 min) końcowa (5 min) Zadania Zbiórka na sali w dowolnym ustawieniu, sprawdzenie strojów, podanie tematu, nawiązanie do tematu dnia. Swobodny bieg po sali gimnastycznej, na sygnał uczniowie się zatrzymują, przyjmując pozycję sportowca z wybranej dyscypliny sportowej. Na pytanie nauczyciela głośno wymieniają imię i nazwisko prezentowanego sportowca. Rytmiczny marsz po sali z wysokim unoszeniem kolan i rytmiczną recytacją wiersza W. Bełzy Kto ty jesteś? Polak mały! Swobodna improwizacja ruchowa Zwycięstwo uczniowie wyobrażają sobie, że są sportowcami, reprezentantami Polski i właśnie zdobyli złoty medal na olimpiadzie. Każdy prezentuje swoją radość z sukcesu. Wciąganie biało-czerwonej flagi na maszt. Ruchy kontrastowe, płynne. Dowolna ilustracja przez dzieci pojęć wymienianych przez nauczyciela: wstecz, w bok, nisko, wysoko, powoli, zwalniać, przyspieszać, koło, zygzak. Jak Otylia wyścig szeregów bieg z naśladowaniem ruchów ramion w pływaniu kraulem do półmetka, obiegnięcie chorągiewki wkoło, powrót z naśladowaniem ruchów ramion w żabce. Jak Adam Małysz z stania tyłem do drabinki na trzecim szczebelku zeskok w przód na materac. Jak Agnieszka Radwańska podrzucanie piłki w górę i chwyt w wyskoku. Dowolne próby naśladujące ruch serwisu tenisowego. Chód Roberta Korzeniowskiego naśladowanie ruchów chodziarza. Poruszanie się z mocnym akcentowaniem ruchu bioder, stawanie na pięty i przejście na palce. Uczniowie dobierają się w pary, ustalają i przedstawiają za pomocą ruchu, bez użycia słów, wybraną dyscyplinę sportową, pozostali odgadują, co ta za dyscyplina, i wymieniają reprezentujących ją Polaków, jeśli ich znają. Uczniowie w dowolny sposób pokazują ruchem zmęczenie po długotrwałym, wyczerpującym wysiłku, następnie radość ze zwycięstwa. Uwagi metodyczno-organizacyjne Łączenie rytmu, słów i ruchu. Wyrażanie ruchem emocji. Wyczucie własnego ciała. Improwizacja ruchowa. Alfabet ruchowy. Ze swojego ciała, w dowolny sposób, w parach układają litery PL. W kręgu rundka dokończ zdanie: Dyscyplina sportowa, którą się interesuję, to... Podsumowanie zajęć.

146 PRZYKŁADOWE KONSPEKTY ZAJĘĆ KLASA I 151 Cykl 16 zajęcia 6 1. Temat zajęć: Wakacyjne przestrogi. 2. Zadanie główne zajęć: gry rekreacyjne Dwa ognie, Ringo. 3. Miejsce: boisko szkolne. 4. Przybory: kółka do ringo dla każdego ucznia, piłka do minipiłki ręcznej. zajęć wstępna (5 min) główna (20 min) końcowa (5 min) Zadania Zbiórka przed szkołą. Przedstawienie tematu zajęć. Ćwiczenia kształtujące z kółkiem ringo: Rzuty jednorącz, prawą i lewą ręką, chwyt w miejscu i w ruchu. Przekładanie kółka z ręki do ręki z przodu, z tyłu, nad głową, pod kolanem. Bieg slalomem pomiędzy kółkami. Przeskoki bieżne przez leżące kółka. W siadzie skrzyżnym opad tułowia w przód, z rękami przytrzymującymi kółko na głowie. Czworakowanie za toczącym się kółkiem. W staniu jednonóż układanie kółka na kolanach. Rzut kółka w górę za pomocą stopy, chwyt oburącz. Przeskoki obunóż przez wirujące kółko. Podrzuty i chwyty kółka. Przedstawienie podstawowych zasad uproszczonej gry w ringo. Gra 2 drużyn do 8 osób, po 2 sety. Rzuty i chwyty piłki do minipiłki ręcznej. Wyścig rzędów. Bieg do półmetka tyłem, obrót i powrót biegiem do zespołu. Przypomnienie zasad gry Dwa ognie. Gra zespołów ośmioosobowych. W kole naśladowanie ruchem opadających liści, więdnącego kwiatu, rozwijających się pąków liści, trawy kołysanej przez wiatr. W kole nauczyciel podsumowuje zajęcia, podkreśla osiągnięcia, zdobyte nowe umiejętności. Obie gry z tych zajęć pozwalają na formowanie drużyn zróżnicowanych zarówno wiekowo, jak i pod względem płci, dlatego można je zaproponować dla całej rodziny. Rundka pytań: Z rodzeństwem i kolegami zagram w... Z mamą i tatą zagram w... Namawiając mamę do gry, powiem... Tatę będę namawiać do gry, mówiąc, że... Uwagi metodyczno-organizacyjne Czynności organizacyjno-porządkowe. Ogólne ożywienie organizmu, przygotowanie do zajęć. Zwrócenie uwagi na walory rekreacyjne tych gier i możliwość wykorzystania ich do wypoczynku rodzinnego. Uspokojenie organizmu. Podsumowanie i ewaluacja zajęć. Zachęcenie do wspólnego, rodzinnego, aktywnego wypoczynku.

147 152 PRZYKŁADOWE KONSPEKTY ZAJĘĆ KLASA I Uwaga! Gra w ringo wymaga sprawności, rozwija refleks, wytrzymałość i koordynację ruchów. Oto ogólne, uproszczone przepisy gry: Boisko dla najmłodszych graczy powinno mieć wymiary 6 m 12 m, siatkę lub linę na wysokości 200 cm. Mecze rozgrywa się kółkiem gumowym, pustym wewnątrz, o średnicy zewnętrznej 17 cm i ciężarze ok. 165 g. Celem gry jest spowodowanie upadku kółka na boisko przeciwnika. Ustawienie graczy jest dowolne, chwyty i rzuty mogą następować także spoza boiska. Każdy rozgrywa swoje rzuty sam, bez podawania. Przy grze drużynowej kółko może chwycić jednocześnie więcej zawodników, ale odrzucić je może tylko jeden. Rozpoczęcie gry następuje poprzez zagrywkę (serw) jednego z zawodników zgodnie z wynikami losowania. Zagrywka odbywa się z dowolnego miejsca poza końcową, tylną linią własnego boiska. W momencie rzutu co najmniej jedna stopa musi dotykać ziemi, tuż po wyrzucie dozwolone jest wejście na własne boisko. Każda ze stron serwuje kolejno po 5 razy. Net w grze drużynowej powoduje utratę serwisu bez punktu i bez prawa powtórzenia serwu. Gra toczy się do 15 punktów. Do zwycięstwa wystarcza różnica 1 punktu. Kółko chwyta się dowolnie, dłonią prawą lub lewą, rzut musi nastąpić tą samą dłonią, bez przekładania, przy czym od dotknięcia kółka do odrzucenia lub zatrzymania wolno wykonać tylko 4 kroki hamowania. Nie wolno zrobić więcej niż pół kroku, jeżeli kółko zostało schwytane w miejscu lub w pionowym wyskoku. Jeżeli kółko po pierwszym dotknięciu wymknie się z dłoni, wolno je schwytać tą samą dłonią, może je także schwytać partner. Czas do odrzucenia kółka nie jest ograniczony, jednak sędzia może wprowadzić czas 5 s, liczonych od jego komendy. Rzut kółka musi być pionowy (lot kółka powinien przypominać lot dysku lub latawca). Ruch ręki trzymającej kółko musi być wykonany w sposób ciągły i zakończony rzutem kółka w tej samej linii. Punkty zdobywa się lub traci w wyniku popełnienia następujących błędów: rzut autowy, kiedy kółko pada poza boiskiem przeciwnika, dotknięcie kółka jakąkolwiek inną częścią ciała poza chwytającą dłonią, dotknięcie kółkiem trzymanym w ręku boiska, siatki lub partnera, rzut, w którym kółko wiruje wokół osi poziomej (koziołkuje), pionowy rzut kółkiem w stronę przeciwnika, dotknięcie, zatrzymanie się kółka na siatce przy serwisie; wykonanie zwodu ruchem rzucającej ręki, przełożenie kółka po schwytaniu do drugiej ręki, rzut z oderwaniem obu stóp od ziemi; wykonanie więcej niż 4 kroków hamowania, naruszenie linii dzielącej oba boiska jakąkolwiek częścią ciała lub przełożenie ręki ponad sznurem. Punkt zdobywa się wtedy, gdy przeciwna drużyna popełni błąd, niezależnie od tego, która drużyna serwuje. Przepisy gry Dwa ognie w różnych odmianach znajdują się w pozycji Romana Trześniowskiego Zabawy i gry ruchowe (1995).

148 PRZYKŁADOWE KONSPEKTY ZAJĘĆ KLASA II Cykl 1 zajęcia 4 1. Temat zajęć: Rozwijam i kształtuję swoją sprawność. 2. Zadanie główne zajęć: ćwiczenia i zabawy kształtujące z wykorzystaniem nietypowych przyborów. 3. Miejsce: sala gimnastyczna. 4. Przybory: uszkodzone dyskietki do komputera, gazety, butelki plastikowe. zajęć wstępna (5 min) główna (20 min) Zadania Zbiórka w szeregu, powitanie, sprawdzenie gotowości do zajęć. Swobodny bieg pomiędzy rozłożonymi na podłodze gazetami. Jedna gazeta przypada na 2 uczniów. Na sygnał uczniowie w parach stają na jednej gazecie, sygnał, bieg po sali, z tym że wcześniej gazety składane są na połowę, sygnał, znowu uczniowie w dwójkach stają na gazecie, tak by nikt nie dotykał podłogi, stanie choćby częścią stopy na podłodze eliminuje parę z gry, powtórne złożenie gazet, bieg itd. Zmniejszamy wielkość gazet, zmuszając przypadkowo dobrane pary do współdziałania, by nie wypaść z gry. Postawa zasadnicza wymachy nóg do trzymanej w wyprostowanych RR butelki plastikowej. W rozkroku dotknij butelką kolan, stóp, pięt. Kto potrafi utrzymać butelkę na dłoni najdłużej? W leżeniu tyłem butelka w górze nad klatką piersiową przekładanie nóg przez butelkę, kołyska z butelką pod kolanami w przód i w tył. W leżeniu przodem butelka trzymana oburącz, wzniesienie ramion w górę i powrót do leżenia. W siadzie skrzyżnym toczenie butelki jak najdalej w przód, wokół siebie, ruchy okrężne w prawo i w lewo. W rozkroku rysowanie butelką ósemek, kół, łuków wokół nóg. Uwagi metodyczno-organizacyjne Zabawa ożywiająca. Współpraca z przypadkowo dobranym partnerem. Ćwiczenia kształtujące rąk, nóg i tułowia z butelką.

149 154 PRZYKŁADOWE KONSPEKTY ZAJĘĆ KLASA II Cykl 1 zajęcia 4, cd. zajęć główna (20 min) końcowa (5 min) Zadania Taczki nogi podtrzymywane przez współćwiczącego powyżej kolan. Z przysiadu podpartego tyłem do drabinek wejście stopami po szczeblach aż do stania. Przygotowanie do stania na rękach. Podrzuty i chwyty dyskietki w miejscu, biegu, z klaśnięciem po podrzuceniu w górę. W marszu uderzanie kolanami o dyskietkę trzymaną oburącz przed sobą. Dyskietki rozłożone na podłożu, w różnych odległościach przeskoki od dyskietki do dyskietki jak po kamieniach w rzece. W staniu na jednej nodze drugą zgiętą w kolanie przesuwamy dyskietkę po podłodze. Powolny chód z dyskietką na głowie, przysiad i powrót do stania. Razem można więcej każdy staje prosto w wybranym przez siebie miejscu, stopy razem nieodrywane od podłoża. Powolne wychylenia ciała w różnych kierunkach tak daleko, jak można się wychylić bez upadku. Następnie uczniowie dobierają się w pary. Powtarzają ćwiczenie poprzednie, ale z pomocą partnera. Powinni zwrócić uwagę, na ile partner może pomóc w wykonaniu tego ćwiczenia, o ile bardziej można się wychylić, będąc przytrzymywanym przez partnera. Uwagi metodyczno-organizacyjne Ćwiczenia w dwójkach. Asekuracja i pomoc dla partnera. Ćwiczenia kształtujące rąk, nóg i tułowia z dyskietką. Pomoc w różnorodnych działaniach.

150 PRZYKŁADOWE KONSPEKTY ZAJĘĆ KLASA II 155 Cykl 2 zajęcia 4 1. Temat zajęć: Niebezpieczeństwa. 2. Zadanie główne zajęć: ocena sytuacji niebezpiecznej i sposoby wzywania pomocy; kształtowanie zwinności, wymijanie, omijanie, współpraca z partnerem. 3. Miejsce: sala gimnastyczna. 4. Przybory: małe gumowe piłeczki. (Zajęcia oparte na metodzie gimnastyki twórczej R. Labana) zajęć wstępna (5 min) główna (20 min) końcowa (5 min) Zadania Pali się dzieci swobodnie biegają po sali, na sygnał nauczyciela Pali się! biegną do wyznaczonego na sali bezpiecznego miejsca. Wzywamy pomocy ruchy skoncentrowane w górnych partiach ciała krążenia ramion, wymachy. Wyskoki z rozbiegu w górę Kotek na gałęzi potrzebuje pomocy. Wyjazd wozu strażackiego biegniemy do wyznaczonego punktu, podążamy po linii krzywej, ciągle klucząc. Strażacy w akcji rozłożone na podłożu piłki uczniowie przebiegają z wyznaczonego punktu początkowego do wyznaczonego punktu końcowego, omijając piłki bez potrącania. Alarm rytmiczne i mocne pociąganie za sznur wielkiego dzwonu, aby go rozhuśtać. Obrazowanie ruchem płonącego ognia, płynącej, wzburzonej wody. Wodny ratownik holuje tonącego w parach uczniowie ustawieni jeden za drugim naśladują ruch swego kolegi z przodu, posuwając się po całej sali i wymijając inne pary. Pływanie do muzyki swobodne poruszanie się po sali z omijaniem leżących na podłodze piłek z naśladowaniem ruchów pływania różnymi stylami, gdy muzyka się zmienia, naśladujemy pływanie kajakiem. Niebezpieczeństwo na ścianach znajdują się duże karty z numerami alarmowymi straży pożarnej, pogotowia, policji, nauczyciel najpierw wyjaśnia znaczenie telefonów alarmowych, a następnie uczniowie na sygnały słowne wypadek, pożar, niebezpieczeństwo biegną do miejsc oznaczonych właściwymi numerami telefonów. Ruchy zamykające i otwierające ciało rozwijanie i zwijanie się w kłębek, zajmowanie małej i dużej przestrzeni. Marsz na palcach z wysoko uniesionymi ramionami, marsz na piętach z ciałem skulonym. Ruchy głowy i tułowia przeczenie, potakiwanie, kreślenie głową w powietrzu liter swojego imienia. Wyrazić dowolnym podskokiem nastrój na dzisiejszych zajęciach. Im wyższy wyskok, tym uczeń bardziej zadowolony z udziału w zajęciach. Uwagi metodyczno-organizacyjne Zabawa ożywiająca. Wyczucie własnego ciała. Płynność ruchu w czasie i przestrzeni. Płynność ruchów w napięciu i rozluźnieniu. Współdziałanie z partnerem. Wyczucie własnego ciała. Kształtowanie orientacji w przestrzeni. Zapamiętywanie numerów telefonów alarmowych. Wyczucie własnego ciała. Zakończenie i ewaluacja.

151 156 PRZYKŁADOWE KONSPEKTY ZAJĘĆ KLASA II Cykl 3 zajęcia 1 1. Temat zajęć: Wycieczka do lasu. 2. Zadanie główne zajęć: zabawy w terenie kształtujące orientację (ocena odległości, obserwacja krajobrazu, poszukiwanie źródła dźwięku). 3. Miejsce: park, urozmaicony teren przyszkolny, zagajnik. 4. Przybory: chorągiewki, drzewa, gwizdek, dzwoneczek, gazeta. zajęć wstępna (5 min) główna (25 min) końcowa (5 min) Zadania Zbiórka przed szkołą. Poinformowanie o celach zajęć. Przypomnienie zasad bezpiecznego poruszania się grupy, sprawdzenie ubioru, zwrócenie uwagi na prawidłowy strój dostosowany do warunków atmosferycznych i rodzaju planowanych zajęć. Przejście na miejsce zajęć, w czasie przemarszu uczniowie obserwują drogę, starając się zapamiętać charakterystyczne cechy trasy. Ile to jest kroków? w odległości m ustawiamy kilka chorągiewek, dzieci podają własną ocenę odległości 2 wybranych chorągiewek w krokach, a następnie ją mierzą. Głosy, które tu nie pasują na skraju zagajnika nauczyciel rozmieszcza kilkoro dzieci, których zadaniem jest wydawanie określonych sygnałów klaskanie, uderzanie o kamień, dzwonienie dzwoneczkiem, szelest gazety, cichy śpiew itp., reszta grupy musi określić, jakie głosy są nienaturalne w tym terenie, z jakiego kierunku dochodzą oraz które słyszalne odgłosy są naturalne (szum drzew, śpiew ptaków, szelest liści). Nauczyciel pokazuje z bliska okazy popularnych na tym terenie roślin (drzewa, krzewy, kwiaty), wymieniając ich nazwy i cechy charakterystyczne, następnie głośno wymawia nazwę jednej z demonstrowanych roślin, a uczniowie jak najszybciej muszą do niej podbiec, wracają do nauczyciela, który wywołuje następną roślinę. Przez 2 min uczniowie, stojąc w rzędzie, obserwują horyzont i wymieniają wszystko, co widzą na pierwszym planie najbliżej i co najdalej. Następnie odwracają się i odpowiadają na pytania nauczyciela, np.: Co było najbliżej nas? Czy widać było czerwony dom? Czy drzewo po prawej stronie miało liście? itp. Wyznaczony przez nauczyciela uczeń wbiega na skraj lasu, pozostali muszą go odnaleźć i dogonić, kierując się dźwiękiem gwizdka, w który uciekający raz po raz gwiżdże. Kto pierwszy złapie uciekający gwizdek, zamienia się z nim rolą. Zbiórka w gromadce, omówienie zachowania uczniów, wyróżnienie najbardziej aktywnych. Uczniowie klaszczą w dłonie z siłą, która odpowiada ich stopniowi zadowolenia z zajęć bardzo głośno zajęcia ciekawe, podobały mi się, cicho, delikatnie zajęcia były takie sobie. Powrót w kolumnie marszowej do szkoły, w drodze powrotnej uczniowie zwracają uwagę na zmiany, które nastąpiły od czasu przejścia na zajęcia, np. odjechał samochód, który parkował przy szkole, panie rozmawiające przed sklepem odeszły, pan z pieskiem nie spacerował tu wcześniej. Uwagi metodyczno-organizacyjne Wyrabianie dyscypliny marszowej, opanowanie rytmu, tempo 3 4 km/h. Ocena odległości. Zabawa słuchowa. Kształcenie wzroku i orientacji. Kształcenie spostrzegawczości i pamięci wzrokowej. Orientacja na sygnały słuchowe, poszukiwanie źródła dźwięku. Podsumowanie. Ewaluacje. Ocena pamięci wzrokowej uczniów.

152 PRZYKŁADOWE KONSPEKTY ZAJĘĆ KLASA II 157 Cykl 4 zajęcia 1 1. Temat dnia: Przyjaciele w potrzebie. 2. Zadanie główne zajęć: oswojenie się z piłkami w czasie zabaw; kozłowanie w miejscu i w marszu, współdziałanie z partnerem. 3. Miejsce: sala gimnastyczna. 4. Przybory: piłki do minikoszykówki. zajęć wstępna (5 min) główna (20 min) końcowa (5 min) Zadania Zbiórka dowolna na sali, sprawdzenie strojów, poinformowanie uczniów, że na dzisiejszych zajęciach będą działać i współpracować w zespołach dwuosobowych. Samodzielne dobranie się w pary, w parach uczniowie dzielą się rolami jeden zostaje zajączkiem, a drugi myszką z opowiadania Śniadanie zajączka, wspólnie przedstawiają ruchem, jak zajączek uratował myszkę z wody. W tych samych parach jeden uczeń zostaje motylkiem, drugi zajączkiem i wspólnie pokazują ruchem, jak motylek z zajączkiem spacerowali, zamiana ról. Nauczyciel dzieli klasę na przypadkowe zespoły dwuosobowe, np. wyliczanki, numerki, te same pierwsze litery imion itp. Każdy zespół otrzymuje piłkę do minikoszykówki, na sygnał jedna osoba z pary ucieka, skacząc na jednej nodze lub obunóż, druga kozłując piłkę, stara się dogonić swojego partnera, po złapaniu zamiana ról. Zmiana podziału dwójkowego dzieci swobodnie biegają po sali, na sygnał nieruchomieją, nauczyciel łączy w pary uczniów stojących najbliżej siebie. W parze jedna osoba porusza się, kozłując piłkę, druga stara się go dogonić i wybić jej piłkę, gdy kozłujący straci kontrolę nad piłką, następuje zamiana ról. Nowy podział par nauczyciel dzieli uczniów na pary pod względem wzrostu ten sam wzrost jedna para. Każda para otrzymuje piłkę, stojąc obok siebie, obejmując się w pasie jedną ręką i przytrzymując głowami piłkę, ustawiają się na linii startu. Na sygnał pary biegną do mety, wygrywa zespół, któremu uda się z piłką dobiec najszybciej do mety. W tych samych parach uczniowie stają twarzami do siebie, obejmują się obiema rękami w pasie i przytrzymują ciałami piłkę na wysokości klatki piersiowej. Na sygnał z linii startu biegną bokiem do mety. Dobór par np. według ulubionych kolorów, potraw lub innych wspólnych cech. Gorąca piłka pary biegają swobodnie, trzymając się za rękę, nauczyciel rzuca niespodziewanie piłkę (jeżeli grupa jest sprawna, mogą to być 2 lub 3 piłki) pomiędzy dzieci. Dzieci podskakują, przeskakują, uciekają tak, by nie dotknąć toczącej się piłki. Pary nie mogą się rozłączyć. W dowolnie dobranych parach (jak na początku zajęć), trzymając się za ręce, dzieci maszerują wkoło sali, unosząc ramiona w górę, wykonują wdech, opuszczając ramiona wydech. Pochwała dla najaktywniejszego zespołu. Barometr nastroju na planszy dzieci zaznaczają kropką swój nastrój po zajęciach. Uwagi metodyczno-organizacyjne Motywacja do zajęć. Nauczyciel zwraca uwagę, by żadne dziecko nie zostało odsunięte, to, które zostaje samo, jest parą dla nauczyciela. Zwrócić uwagę na to, że współpracujemy w każdym zespole, nie tylko w tym, który sami wybraliśmy. Uspokojenie organizmu. Ewaluacja zajęć. Jest mi wesoło... Czuję się tak sobie...

153 158 PRZYKŁADOWE KONSPEKTY ZAJĘĆ KLASA II Cykl 5 zajęcia 1 1. Temat zajęć: W drogę. 2. Zadanie główne zajęć: marsz na dłuższym odcinku z wykonywaniem zadań sprawnościowych. 3. Miejsce: teren przyszkolny, park. 4. Przybory: zbędne. zajęć wstępna (5 min) główna (20 min) końcowa (5 min) Zadania Zbiórka przed szkołą, sprawdzenie dostosowania ubioru do zajęć, podanie tematu, przypomnienie podstawowych zasad bezpieczeństwa. Wymarsz w kolumnie dwójkowej na miejsce zajęć, w czasie marszu nauczyciel wskazuje ok przedmiotów widzianych po drodze. Po przyjściu na miejsce dzieci odpowiadają na pytania o to, co wskazał nauczyciel, jaki wskazany przedmiot miał charakterystyczne cechy. Nauczyciel wyznacza osobę prowadzącą, za którą idzie w rzędzie cały zespół. Zadaniem prowadzącego jest pokonanie wyznaczonego odcinka w dowolny sposób, który naśladują wszyscy pozostali, zmiana ról, prowadzący przechodzi na koniec, a drugi uczestnik wybiera sposób pokonania trasy. Zadanie powtarzamy tyle razy, ilu jest uczniów, tak by każdy mógł prowadzić zespół. Polowanie na lisa jeden uczeń ukryty w krzakach, pozostali starają się podejść do niego niezauważenie, ten, kogo lis zobaczy, zostaje wycofany z polowania. Osoba, która niepostrzeżenie podejdzie do lisa, zmienia się z nim rolą i zabawa zaczyna się od początku. Elementy atletyki terenowej cały zespół w kolejności wykonuje zadanie z asekuracją nauczyciela: przejście po zwalonym pniu, zwis na gałęzi, przeskok kuczny przez rów, skoki nad kłodą, rzuty szyszkami we wskazane miejsce. Zabawa w chowanego dziecko zakrywa oczy i liczy do 10. W tym czasie pozostali szukają dla siebie kryjówek, wykorzystując naturalne warunki terenu. Gdy dziecko zakończy liczenie, nie ruszając się z miejsca, stara się wypatrzyć ukryte dzieci, jeżeli kogoś zauważy, osoba ta zamienia się z nim rolami i teraz to ona szuka. Jeżeli nikogo nie potrafi dostrzec, woła: Gdzie jesteście?, wtedy wszyscy wychodzą i zabawa zaczyna się od nowa, z tym że szukającym pozostaje ta sama osoba. Dzielimy zespół na drużyny pięcio sześcioosobowe. Zadaniem każdej drużyny jest ułożenie z kamyków, liści, szyszek kształtu jajka i ozdobienie go z wykorzystaniem naturalnych elementów. Po upływie wyznaczonego czasu ok. 5 min grupa się zbiera, każdy uczeń znajduje 6 listków lub kamyczków. Obchód grupy po terenie i oglądanie wykonanych jajek. Każdy sam ma prawo nagrodzić wybrane prace, kładąc obok nich dowolną liczbę listków. Wygrywa zespół, którego praca otrzyma najwięcej punktów. Powrót do szkoły. W czasie marszu zwracamy uwagę na te same elementy co na początku lekcji i próbujemy ustalić, czy zapamiętany przez nas obraz był prawdziwy. Uwagi metodyczno-organizacyjne Zmobilizowanie grupy. Kształtowanie spostrzegawczości. Zasady poruszania się większej grupy dzieci w terenie. Kształcenie spostrzegawczości. Kształcenie odwagi. Spostrzegawczość. Zwracamy uwagę, by wykorzystane były elementy nieożywione, nie należy niszczyć przyrody w bezmyślny sposób, łamiąc gałęzie, zrywając rośliny. Zakończenie zajęć.

154 PRZYKŁADOWE KONSPEKTY ZAJĘĆ KLASA II 159 Cykl 6 zajęcia 1 1. Temat zajęć: Chochliki. 2. Zadanie główne zajęć: wieloskoki. 3. Miejsce: sala gimnastyczna. 4. Przybory: skakanki dla każdego ucznia, 2 stojaki, 2 piłki lub balony. zajęć wstępna (5 min) główna (20 min) Zadania Zbiórka na sali w szeregu, sprawdzenie czystości stroju. Żółw zabawa ożywiająca. Uczniowie otrzymują numery 1, 2 lub 3. Wszyscy ustawiają się w odległości 1 kroku od ściany w dowolnym punkcie sali gimnastycznej. Wywołane numery przechodzą na czworakach wzdłuż ściany dookoła sali, aż powrócą na swoje miejsca. Żabki w kałuży Zaklęte Różyczki uczniowie ustawieni w kole, zwrot podskokiem na zewnątrz koła, przejście do przysiadu podpartego i wykonanie trzech skoków żabki, zatrzymanie, powstanie, podskokiem zwrot do środka koła, przejście do przysiadu i ponowne wykonanie trzech żabich skoków. Zabawa skoczna Bocian i żabki. Marsz po obwodzie koła. Pobranie skakanek. Dowolne przeskoki w miejscu przez skakankę. Skoczność, ćwiczenie wytrzymałości i zręczności oraz ruchomość w stawie barkowym (ok. 3 min). W rozsypance siad skrzyżny, skakanki złożone na 2 części, przełożone na plecy, RR skurczone, wyprost RR w górę, wysoko uniesione, rozstawione RR, skręt tułowia w prawo, w lewo, RR opuszczone. Skakanki ułożone na podłodze w poprzek sali gimnastycznej w odległości ok. 0,5 m. Uczniowie podzieleni na trzy zespoły kolejno pokonują odległość z jednego końca sali do drugiego, przeskakując jednonóż pomiędzy skakankami. Powtarzamy ćwiczenie, najpierw zmniejszając, później zwiększając odległość. Wygrywa zespół, który najszybciej i najdokładniej wykona zadanie. Uwagi metodyczno-organizacyjne Organizacja do zajęć. Ożywienie organizmu. Nawiązanie do tematu dnia, opowiadanie Królewna Różyczka. Zapewnienie bezpiecznych odległości pomiędzy ćwiczącymi. Współpraca w zespole. Wykonanie ćwiczenia na kolejnych przeszkodach wymagają dokładnego pokazu i wytłumaczenia przed rozpoczęciem. Uczniowie pokonują tor kilkakrotnie, zwiększając tempo ćwiczeń. W czasie zajęć zwracamy uwagę na to, by uświadomić

155 160 PRZYKŁADOWE KONSPEKTY ZAJĘĆ KLASA II Cykl 6 zajęcia 1, cd. zajęć główna (20 min) Zadania Na stojakach mocujemy piłki na takiej wysokości, by uczeń dotknął jej w wyskoku. Klasę dzielimy na 2 zespoły, które ustawiają się na linii startu. W kolejności uczniowie wykonują zadanie: bieg z linii startu, podskokiem dotknięcie piłki, bieg do ściany, przeskoki obunóż przez ułożone skakanki, bieg, powrót na metę i dotknięcie w ramię kolejnego zawodnika, który rozpoczyna bieg. Uwagi metodyczno-organizacyjne uczniom różnicę pomiędzy odwagą a brawurą. Kształtujemy jednocześnie umiejętność pokonania strachu i wykonanie zadania z pełnym zaufaniem do nauczyciela. Dokładne wykonanie poleceń. końcowa (5 min) Wspinanie się na drabinki na wysokość najpierw określoną ściśle przez nauczyciela, a później dowolnie wybraną przez ucznia i zeskok na materac asekuracyjny. Uczniowie, podzieleni na zespoły, ustawiają się przed drabinkami, ćwiczenia wykonują dokładnie według instrukcji nauczyciela, który czuwa, by brawura nie zwyciężyła nad zachowaniem zasad bezpieczeństwa, wysokość wybrana przez ucznia odpowiadała jego fizycznym możliwościom. Należy ustalić górną granicę dopuszczalnej wysokości. Chodzenie po suficie, niebie w leżeniu tyłem unosimy NN w górę i wykonujemy nimi ruchy chodzenia (duże kroki). Wysokością podskoku uczniowie wyrażają, jak bardzo byli zaangażowani w zajęcia im wyższy wyskok, tym zaangażowanie większe. Podporządkowanie się decyzjom nauczyciela. Pokonanie strachu i odwaga w wykonaniu zadania. Zasady bezpiecznego wspinania się na przeszkody. Uspokojenie organizmu. Ewaluacja zajęć. Uwaga! Skok żabi: szybki wyprost nóg z przysiadu do wyskoku w górę i lądowanie na innym miejscu do przysiadu z lekkim wsparciem palców rąk przed sobą. Skok zajęczy: silne odbicie nogami od podłoża i lekki zeskok na ręce z szybkim dołączeniem nóg. Na kolejnych zajęciach doskonalimy skoczność oraz umiejętność wspinania się na wyższe przeszkody i zeskoki. Proponuję poprowadzić je metodą toru przeszkód: przeszkoda 1 czworakowanie na ławeczce; przeszkoda 2 wejście na ukośnie ustawioną ławeczkę; przeszkoda 3 wspinanie się na drabinki do określonej wysokości, zeskok; przeszkoda 4 przeskoki obunóż przez ławeczkę; przeszkoda 5 pełzanie po ławeczce; przeszkoda 6 przeskoki jednonóż na rozłożone szarfy; przeszkoda 7 wejście na 3 elementy skrzyni i zeskok.

156 PRZYKŁADOWE KONSPEKTY ZAJĘĆ KLASA II 161 Cykl 7 zajęcia 1 1. Temat zajęć: Światło i cień. 2. Zadanie główne zajęć: improwizacja ruchowa, kanony ruchowe zsynchronizowane ze słowem i muzyką. 3. Miejsce: sala gimnastyczna. 4. Przybory: bębenki, miski z wodą, gazety, garnki blaszane z pokrywkami, wstążki, nagranie Cztery pory roku Jesień A. Vivaldiego, nagranie dowolnej rytmicznej melodii. (Zajęcia prowadzone według metody K. Orffa) zajęć wstępna (3 min) główna (30 min) Zadania Zbiórka w szeregu na sali, sprawdzenie strojów, podanie tematu zajęć, zachęcenie do aktywności. Improwizacja ruchowa całym ciałem i naśladowanie odgłosów płynącej wody jesteś kropelką wody tryskającą ze źródła..., teraz płyniesz bardzo szybko w górskim strumyku..., jesteś już potokiem..., płyniesz wolno i dostojnie w rzece..., wpadasz do morza i unoszą cię fale... Wyraź w ruchu, co słyszysz. Do muzyki A. Vivaldiego Cztery pory roku Jesień dzieci tworzą samodzielnie ruch z użyciem wstążki, która ma podkreślić płynność ruchu. Zapraszamy na koncert klasa podzielona na cztero pięcioosobowe zespoły, każdy zespół otrzymuje do dyspozycji gazetę, miskę z wodą, 2 butelki plastikowe, garnek z pokrywką. Ich zadaniem jest tworzenie dowolnych dźwięków o wzrastającym i opadającym natężeniu. Po chwili każdy zespół prezentuje całej klasie swoją muzykę. Dodatkowo tworzonej muzyce towarzyszy zaimprowizowany ruch. Widzowie nagradzają występ oklaskami. Marsz i bieg swobodny po sali do rytmu wystukiwanego na bębenku przez nauczyciela. Klasa podzielona na 2 zespoły ustawione w szeregach, w odległości 2 3 kroków od siebie. Jeden zespół zamyka oczy, w drugim uczniowie zmieniają szybko swoje miejsca i zaczynają wydawać cichutkie odgłosy, np. powtarzają imię osoby, która stoi naprzeciwko nich. Gdy uczniowie z pierwszego zespołu usłyszą głosy, postępują w przód w kierunku dobiegających do nich dźwięków, po dojściu do osoby, która je wydaje, w dalszym ciągu z zamkniętymi oczyma próbują ją rozpoznać za pomocą dotyku i słuchu. Zmiana ról w zespołach. W parach. Jedna osoba w siadzie skrzyżnym wystukuje rytm na bębenku, druga w dowolny sposób porusza się do podanego rytmu wokoło swego partnera. Zmiana ról. Każdy uczeń wymyśla swój dźwięk wydawany ustami, klaskaniem, tupaniem. Nauczyciel kieruje ruchem ręce opuszczone wszyscy w przysiadzie, dźwięki są cichutkie, ręce w górze podniesienie ciała aż do wspięcia na palce i jednocześnie wydawanie coraz głośniejszych dźwięków. Swobodne poruszanie się po sali. Jadące samochody. Wszyscy naśladują odgłos silnika samochodowego, gdy samochód jedzie powoli, silniki pracują cichutko, przyspieszenie ruchu powoduje podniesienie natężenia dźwięków. Grupa razem w kole, wszyscy w przysiadzie. Nauczyciel cichutko mruczy, wszyscy uczniowie mu wtórują, potem wolno, podnosząc głos, wstają. Na koniec wszyscy wyskakują do góry, głośno razem krzycząc. Ćwiczenie powtarzamy kilkakrotnie, Uwagi metodyczno-organizacyjne Aktywizacja do zajęć. Ogólne ożywienie. Kształtowanie ruchu. Powiązanie muzyki, ruchu i naśladowanie odgłosów. Muzyka inspirująca ruch. Tworzenie przez swobodną improwizację. Poruszanie się w rytmie. Nawiązanie kontaktu z otoczeniem. Rozpoznawanie za pomocą dotyku i słuchu. Łączenie dźwięku z ruchem. Ekspresja ruchu i słowa.

157 162 PRZYKŁADOWE KONSPEKTY ZAJĘĆ KLASA II Cykl 7 zajęcia 1, cd. zajęć główna (30 min) końcowa (5 min) Zadania tak by wszyscy naprawdę głośno krzyknęli. Można także wybrać inne dźwięki, np. la, ba lub słowa, imiona, np. Aga, Basia, Ola. Żywa, rytmiczna muzyka. Dzieci indywidualnie swobodnie tańczą do muzyki. Na sygnał nauczyciela łączą się w pary i tańczą w parach, następny sygnał pary się rozdzielają i znowu każdy tańczy indywidualnie, kolejny sygnał nauczyciela dzieci łączą się z nowymi partnerami. Zabawa trwa ok. 2 3 min. Cisza jest krucha wszyscy uczniowie kładą się na podłodze z zamkniętymi oczyma, lub siadają w siadzie skrzyżnym. Nauczyciel prosi o absolutną ciszę, następnie cichutko zwraca uwagę na spokój, na panującą wokoło ciszę, dochodzące z oddali przytłumione dźwięki. Prosi, by każdy wyobraził sobie jakiś hałas, krzyk, który mógłby przerwać tę ciszę. Nauczyciel informuje, że po odliczeniu do trzech, każdy ma otworzyć oczy i głośno, z całych sił wydać z siebie ten dźwięk. W kręgu nauczyciel podsumowuje zajęcia, podkreślając zaangażowanie, swobodę ruchu uczniów. Rozdanie do wypełnienia w klasie kart ewaluacji. Uwagi metodyczno-organizacyjne Tworzenie ruchu związanego z muzyką przez swobodną improwizację. Ćwiczenie wrażliwości zmysłowej. Podsumowanie i ewaluacja zajęć. Który rysunek kojarzy Ci się z ciszą? zaznacz. KARTA EWALUACJI Jak oceniasz wypełnianie przez siebie zadań na dzisiejszych zajęciach ruchowych? zaznacz. Bardzo dobrze Dobrze Średnio

158 PRZYKŁADOWE KONSPEKTY ZAJĘĆ KLASA II 163 Cykl 8 zajęcia 1 1. Temat zajęć: W sali gimnastycznej. 2. Zadanie główne zajęć: pokonywanie przeszkód nieruchomych o różnych wysokościach, współpraca w zespole dwuosobowym. 3. Miejsce: sala gimnastyczna. 4. Przybory: szarfy, piłki lekarskie, ławeczka gimnastyczna, skrzynia, krzesło. zajęć wstępna (5 min) główna (20 min) końcowa (8 min) Zadania Zbiórka w półkolu, sprawdzenie czystości. Rozdanie szarf w czterech kolorach jako sposób podziału na grupy. Zabawa ożywiająca dzieci swobodnie biegają po sali, na sygnał zatrzymują się, na czworakach naśladując kręcące się w miejscu pieski. Na czworakach dzieci naśladują przeciągające się, drapiące pazurkami o podłogę i skaczące za myszkami kotki. Zabawa Pieski przechodzą przez płotek 2 zespoły utworzone i oznaczone dwoma kolorami szarf, np. 1 zielony i żółty, 2 niebieski i czerwony. Jeden kolor szarf w zespole podaje sobie ręce i ustawia się w szeregu tworzy płotek, drugi kolor ustawia się z przodu w rzędzie to pieski przed płotkiem. Na sygnał pieski przechodzą ponad złączonymi rękami w płotku. Płotki mogą w razie potrzeby obniżyć ręce, by ułatwić pieskowi przejście. Zamiana ról. Dzieci w parach jedno szarfą podcina nogi drugiemu, które w tym czasie musi podskoczyć. W parach pokonywanie przeszkód, jedno dziecko w pozycji wysokiej właściciel psa, idzie z drugim na czworakach piesek na spacer, pokonując przeszkody ustawione na sali: ławeczka gimnastyczna (mostek), 2 elementy skrzyni, 2 piłki lekarskie, krzesło, niski stolik, 2 szarfy ułożone w koło (kałuża). Po pokonaniu przeszkód zmiana ról w parach. W 2 zespołach jeden kolor szarf parami podaje sobie szarfy, tworząc mostek, który przeskokiem pokonuje drugi kolor (szarfy trzymane na wysokości pasa). Pieski ze swoim panem pokonują wysoki murek ustawiamy na środku sali 3 elementy skrzyni (zabezpieczamy zeskok materacem) i wzajemnie sobie pomagając, zespół dwuosobowy pokonuje przeszkodę w dowolny sposób, zamiana ról w parach. Ruch żywiołowy, dynamiczny dzieci przy ścianie pieski na łańcuchu, na sygnał łańcuch się zrywa, pieski podskakują i się cieszą. Ruch wesoły, żwawy małe szczeniaki bawią się ze sobą. Pozowanie do zbiorowej fotografii dzieci przybierają dowolne pozy zwierząt i ich opiekunów, jedno, najbardziej aktywne na zajęciach, dziecko zostaje fotografem, który ustawia grupę. Każde dziecko rozkłada swoją szarfę na podłodze koszyk do spania pieska, zwija się w kłębek, zasypia, budzi się, wychodzi z koszyka, przeciąga się. Dzieci naśladują odgłosy zwierząt kotka gdy zajęcia były ciekawe, psa gdy zajęcia były raczej nieciekawe. Uwagi metodyczno-organizacyjne Ogólne przygotowanie organizmu. Kształtowanie ruchu. Pomoc współćwiczącemu w wykonaniu zadania. Współpraca w parach. Tor przeszkód. Dostosować wysokość do możliwości skaczącego dziecka. Podstawy wzajemnej asekuracji, pomoc przy pokonywaniu przeszkód. Wyczucie ciężaru i siły. Uspokojenie organizmu, zakończenie zajęć. Ewaluacja zajęć.

159 164 PRZYKŁADOWE KONSPEKTY ZAJĘĆ KLASA II Cykl 10 zajęcia 1 1. Temat zajęć: Ulubione zabawy zimowe. 2. Zadanie główne zajęć: zjazd na sankach na wprost stoku, zatrzymanie w określonym miejscu. 3. Miejsce: nieduży stok w pobliżu szkoły lub usypana górka śnieżna na boisku szkolnym. 4. Przybory: sanki dla każdego ucznia lub na 2 uczniów. zajęć wstępna (5 min) główna (20 min) Zadania Zbiórka przed szkołą, sprawdzenie ubioru, przypomnienie zasad bezpieczeństwa, konieczność przestrzegania ustalonych zasad i reguł postępowania. Pobranie sprzętu. Przejście na górkę. Jeżeli droga jest w terenie płaskim, uczniowie dobierają się w pary i zmieniając się co kroków, ciągną sanki z siedzącym na nich kolegą. Zaprzęgi dwuosobowe. Jedna osoba, leżąc przodem na sankach, pomaga w wykonaniu zadania osobie ciągnącej poprzez odpychanie się rękami od ziemi. Zaprzęgi poruszają się po określonej trasie, np. po obwodzie koła, zwracamy uwagę na wzajemną pomoc w wykonaniu zadania. Pod gradem śnieżek uczniowie tworzą pary ze swoimi najlepszymi kolegami lub koleżankami. Następnie przydzielają sobie nazwy: śnieg lub lód. Wszyscy, którzy zostali śniegiem, tworzą drużynę śnieżną, nazwani lodem tworzą drużynę lodową. W ten sposób w 2 rywalizujących zespołach jako sportowi rywale znaleźli się koledzy i przyjaciele na co dzień. Zespół śniegowy ustawia się wzdłuż stoku i przygotowuje po 2 śnieżne kule. Zespół lodowy wsiada na sanki i zjeżdża w dół pod gradem śniegowych kul, rzucanych przez drużynę śniegowych. Liczymy trafienia i powtarzamy zabawę ze zmianą ról. Należy zadbać, aby kule były luźne i rzucane lekko, tak by nie wyrządziły nikomu szkody. Zatrzymaj się wyznaczamy w połowie stoku chorągiewką punkt, gdzie należy się zatrzymać. Wszyscy ustawiają się na wierzchołku i na znak nauczyciela po kolei wykonują zjazd pojedynczo na wprost stoku z zatrzymaniem w wyznaczonym miejscu. W drodze powrotnej chłopcy ciągną swoje sanki i sanki dziewczynek. Powtarzamy zjazdy, w drodze powrotnej kolega pomaga koledze w ciągnieniu sanek, zjazd kolejny, w powrotnej drodze silniejsi pomagają ciągnąć sanki słabszym. Skrzyżowanie jednocześnie z czterech kierunków do określonego punktu zbliżają się trzyosobowe zaprzęgi. W miejscu skrzyżowania stoi policjant, który nakazuje zatrzymanie się i reguluje kolejność opuszczania skrzyżowania. Zmiana miejsc w zaprzęgach i zmiana policjanta odbywa się trzykrotnie. Dowolne zjazdy na sankach pojedynczo lub w parach po niezbyt nachylonym stoku. Uwagi metodyczno-organizacyjne Organizacja grupy. Bezpieczne miejsce do zabawy i ćwiczeń. Ogólne ożywienie. Pomoc w wykonaniu zadania. Rywalizacja w sporcie, a przyjaźń i koleżeństwo na co dzień. Zatrzymanie w określonym miejscu. Zrozumienie i pomoc jako zasady współżycia społecznego. Przestrzeganie reguł. Zatrzymanie się w określonym miejscu.

160 PRZYKŁADOWE KONSPEKTY ZAJĘĆ KLASA II 165 końcowa (5 min) Czyj to ślad? klasę dzielimy na 2 zespoły. Jeden zespół odchodzi w bok i ustawia się tak, by nie widzieć drugiego zespołu, który w tym czasie staje w szeregu przed niezadeptanym fragmentem śniegu. Każda osoba wykonuje 1 krok w przód, starając się jak najdokładniej odbić ślad swojego buta. Wszyscy się odsuwają, ustawiają z boku i wtedy wraca drugi zespół, którego zadaniem jest przyporządkować śladom konkretną osobę. Zmiana ról. Wygrywa zespół, któremu uda się odgadnąć więcej śladów. Uczniowie otrzymują karty ewaluacji zajęć po przebraniu się i powrocie do klasy. Wypełniają je, zaznaczają, która buźka obrazuje ich samych w czasie dzisiejszych zajęć (nastrój radosny, przeciętny, smutny). Uspokojenie organizmu. Ewaluacja zajęć. KARTA EWALUACJI ZAJĘĆ Uwaga! Po pierwszych cyklach wprowadzających do saneczkarstwa w tym cyklu zaczynamy uczyć kolejnych elementów techniki jazdy na sankach. Pierwsze umiejętności powinny dotyczyć bezpiecznego posługiwania się sprzętem, czyli tego, jak je nosić, ustawiać, jak przywiązywać sznurek (sanki należy nosić z boku, długość sznurka musi być taka, by można było swobodnie chodzić, nie zaczepiając piętami o sanki). Uczymy dzieci, jak ciągnąć sanki po śniegu i jak na nie siadać. Uczymy także, jako jednej z pierwszych umiejętności, wypadania z sanek (odturlanie się po upadku jak najdalej od sanek). Podstawowe zasady bezpieczeństwa w czasie zajęć z saneczkami: dobra i sprawna organizacja zajęć, przemyślana i przygotowana osnowa; wybór bezpiecznego miejsca zajęć, z dala od dróg publicznych; wyznaczenie strefy podejścia i torów zjazdowych; odpowiedni dobór gier i zabaw dostosowanych poziomem do umiejętności; wybór terenu dostosowany do poziomu umiejętności, sprawdzenie terenu przed zajęciami; zastosowanie bezpiecznych odległości między zjeżdżającymi; utrzymywanie dyscypliny wśród ćwiczących; nadzór jednej osoby dorosłej nad grupą do 20 dzieci; używanie sprzętu sprawnego i dostosowanego do wzrostu i wagi ćwiczących.

161 166 PRZYKŁADOWE KONSPEKTY ZAJĘĆ KLASA II Cykl 11 zajęcia 1 1. Temat dnia: Zwierzęta i ich potomstwo. 2. Zadanie główne zajęć: etiudy pantomimiczne; gimnastyka rytmiczna według metody A. i M. Kniessów. 3. Miejsce: sala gimnastyczna. 4. Przybory: po 2 małe klocki drewniane dla każdego ucznia, szarfy, obrazki ze zwierzętami. zajęć wstępna (10 min) główna (25 min) końcowa (10 min) Zadania Zbiórka na sali w półkolu, zwrócenie uwagi na czystość stroju i ciała. Nauczyciel głośno wymawia nazwę zwierzęcia, a dzieci, biegając swobodnie po sali, starają się naśladować sposób poruszania się i odgłosy wydawane przez to zwierzę. W luźnej gromadzie, nauczyciel wymienia nazwy zwierzęcych dzieci (jagnię, źrebię, cielę, prosię, kaczę, kurczę) uczniowie siadają na podłodze, wymienia nazwy zwierzęcych matek (owca, klacz, świnia, krowa, kaczka, kura) wykonują wspięcie na palcach. Uczniowie otrzymują po 2 drewniane klocki i naśladując nauczyciela, uderzają klockami o siebie przed sobą, nad głową, z tyłu. W siadzie skrzyżnym rytmiczne uderzanie klockami o podłogę przed sobą, z boku i z tyłu, na przemian mocne i ciche uderzenia. Na czworakach z klockami w dłoniach poruszanie się po sali z wystukiwaniem rytmu biegnących koni. W parach jedno dziecko wystukuje rytm, uderzając klockiem o podłogę, drugie powtarza za nim wystukany rytm. W tych samych parach jedno dziecko wystukuje rytm, drugie porusza się wokoło w podawanym rytmie. Swobodny bieg z szarfami, obszerne wymachy, krążenie szarfami nad głową. W rytmie muzyki naśladowanie ruchów nauczyciela: szerokie wymachy, krążenie ramion, zakreślanie kół nad głową, pisanie w powietrzu liter, kreślenie figur geometrycznych. Podrzuty szarfy i chwyty, rzuty szarfy przed siebie w górę, podbiegnięcie i złapanie. Uczniowie zakładają szarfy z tyłu za spodenki, w dowolnie dobranych parach wzajemnie starają się odebrać ogonek swojemu partnerowi, jednocześnie chroniąc własny. Dzielimy zespół klasowy na 6 grup uczniowie losują karteczki z rysunkami, osoby, które wylosowały rysunek mamy, szukają wśród pozostałych swoich dzieci. Gdy grupy się zbiorą, ich zadaniem jest przygotowanie krótkiej scenki obrazującej charakterystyczne ruchy zwierząt, połączoną z krótką historyjką, np. kura wyszukuje robaki w ziemi dla swoich dzieci, jedno nie chce jeść, kaczka zabiera dzieci nad wodę i jedno oporne zmusza do zanurzenia się. Każda grupa po 3 min przygotowań przedstawia scenkę całej klasie, zwracamy uwagę na mimikę twarzy, gesty. Uczniom nie wolno wydawać żadnych dźwięków. Uwagi metodyczno-organizacyjne Przygotowanie uczniów do zajęć, nawiązanie do tematów innych edukacji. Ogólne ożywienie organizmu. Zajęcia z klockami i szarfami. Klocki powinny mieć kształt sześcianu o wymiarach cm. Przygotowanie i przedstawienie krótkich tematycznych scenek pantomimicznych. Cała grupa nagradza oklaskami występy kolegów. Siła oklasków decyduje o tym, którą scenkę można uznać za najlepszą.

162 PRZYKŁADOWE KONSPEKTY ZAJĘĆ KLASA II 167 Cykl 12 zajęcia 1 1. Temat zajęć: Paszport do krainy radości. 2. Zadanie główne zajęć: nauka podstawowych umiejętności jazdy na rowerze; ćwiczenia równowagi z utrudnieniem. 3. Miejsce: boisko szkolne. 4. Przybory: 2 3 rowery dostosowane do wzrostu uczniów, 2 piłki do minikoszykówki, deska, kładka, szarfa. zajęć wstępna (5 min) główna (30 min) Zadania Zbiórka na boisku szkolnym (teren suchy, utwardzony), sprawdzenie gotowości do zajęć. Omówienie sposobu pracy na zajęciach. Zabawy bieżne Natarcie, Wilk i owce. Zbiórka, podział klasy na cztery zespoły. Przygotowanie stanowisk, pokaz i objaśnienie poszczególnych ćwiczeń. Stanowiska rozłożone dowolnie na wyznaczonym obszarze tak, by zapewnić swobodne wykonanie zadań i by jednocześnie nauczyciel mógł kontrolować pracę zespołów. Jedna osoba z zespołu wykonuje zadanie główne, pozostali zadanie dodatkowe. Można przydzielić numery dla ćwiczących wewnątrz zespołu, tak by płynnie następowała zmiana ćwiczących. Na każdym stanowisku zespół powinien ćwiczyć ok. 5 min. Stanowisko 1: Zadanie główne przejście przodem po wąskiej desce z przekraczaniem trzymanej w rękach szarfy. Zadanie dodatkowe przeskoki obunóż przez 3 ułożone na ziemi kije (mogą być szyszki, kamienie). Stanowisko 2: Zadanie główne kozłowanie piłki w marszu ze zmianą ręki na wyznaczonym odcinku. Zadanie dodatkowe rzut piłki w górę i chwyt piłki oburącz odbitej od podłoża. Stanowisko 3: Zadanie główne przejście przodem po kładce (szerokość ok. 20 cm, na wysokości ok. 0,5 m), z przekroczeniem kamienia położonego na kładce i obrotem. Zadanie dodatkowe podskoki jednonóż i stanie równoważne jaskółka w jak najdłuższym czasie. Stanowisko 4: Zadanie główne z pomocą nauczyciela lub kolegi przejechanie na rowerze wyznaczonego odcinka. Zadanie dodatkowe samodzielnie lub z pomocą kolegów wsiadanie i zsiadanie z roweru. Zwrócenie uwagi na budowę roweru. Uwagi metodyczno-organizacyjne Czynności organizacyjne. Ożywienie organizmu. Zwrócić uwagę na dokładność wykonania zadań głównych. Pozostawić swobodę przy wykonywaniu zadań dodatkowych, zważając na bezpieczeństwo. Zwrócić uwagę na konieczność podporządkowania się ustalonym regułom. Nauczyciel sprawdza poziom umiejętności jazdy na rowerze, ci, którzy mają dobrze opanowane podstawy, powinni pomóc początkującym. Jeżeli większość ma już opanowane podstawy, należy przygotować ćwiczenia doskonalące, np. jazda po wyznaczonym torze, po łuku, sygnalizacja zamiaru skrętu.

163 168 PRZYKŁADOWE KONSPEKTY ZAJĘĆ KLASA II Cykl 12 zajęcia 1, cd. zajęć końcowa (5 min) Zadania Uporządkowanie terenu. W rozsypce marsz, na sygnał improwizacja jazdy na rowerze, sygnalizacja zamiaru skrętu w prawo, w lewo. Ślimaczki w czapeczkach i słonie latające z krainy radości improwizacje powolnych, spokojnych ruchów. Pokaż mimiką, jaki masz nastrój po zajęciach. Podsumowanie przez nauczyciela aktywności zespołów. Uwagi metodyczno-organizacyjne Zakończenie zajęć. Uspokojenie organizmu. Podsumowanie i ewaluacja zajęć.

164 PRZYKŁADOWE KONSPEKTY ZAJĘĆ KLASA II 169 Cykl 13 zajęcia 1 1. Temat dnia: Wycieczka do lasu. 2. Zadanie główne zajęć: gry i zabawy bieżne i rzutne w terenie. 3. Miejsce: boisko szkolne, teren przyszkolny lub park. 4. Przybory: szyszki, kamyki, gazety, 4 butelki plastikowe. zajęć wstępna (15 min) główna (25 min) końcowa (5 min) Zadania Zebranie przed szkołą, sprawdzenie poprawności ubioru, podanie zadań lekcji. Bieg, podskoki, marsz w rytmie podawanym przez nauczyciela. Ustawienie w rozsypce, pobranie gazet złożenie gazety na pół i włożenie jej między kolana skoki kangura. Naśladowanie swoim ciałem ruchu opadającej gazety, liścia. Stanie w rozkroku przesuwanie złożonej gazety między stopami w tył i w przód. Po kilku ruchach przeskoki bokiem przez gazetę w lewo i w prawo. Podrzucanie rozpostartej gazety w górę i jej łapanie. W marszu ugniatanie w dłoniach gazety, tak by powstała kulka. Rzuty i chwyty kulki gazetowej w miejscu i w ruchu, na sygnał zatrzymanie się w dowolnej pozycji. Postawa, kulka gazetowa pomiędzy stopami podskok, wyrzut kulki i chwyt. Ustawienie w dwuszeregu, tyłem do siebie, na sygnał szeregi w kolejności biegną pośrodku korytarza do półmetka, zostawiają na linii kulki i wracają. W ustawieniu 2 szeregi na linii startu, twarzą do półmetka, na którym leżą kule. Pierwsza osoba z szeregu biegnie do swojej kuli, druga trzyma kosz na śmieci. Z półmetka (4 6 kroków) wykonuje rzut do kosza, osoba trzymająca kosz stara się złapać kulkę. Powrót na metę, druga osoba przekazuje kosz trzeciej, a sama biegnie do kuli i rzuca ją do kosza, zmiany aż wszystkie kule będą w koszu. Swobodny bieg po wyznaczonym terenie w poszukiwaniu szyszki lub niewielkich kamyków. Powrót do nauczyciela. W staniu podrzuty szyszki w górę: przed chwytem klasnąć, wykonać obrót, zakręcić RR młynek. Ustawienie w czterech rzędach, przed każdym rzędem w odległości 5 6 kroków stoi plastikowa butelka, który zespół uzyska więcej celnych rzutów, wygrywa. Zabawa orientacyjno-porządkowa Wszyscy latają. Ustawienie w szeregu dowolny rzut na jak największą odległość, ocena długości rzutu na oko, pomiar długości rzutu stopami, pomiar z pomocą nauczyciela taśmą mierniczą. Kiełkujące nasionka w rozsypce, przysiad, głowa zbliżona do kolan, powoli rozwijanie ciała aż do postawy. Zbiórka w półkolu, omówienie zajęć. Swobodne wypowiedzi dzieci Która zabawa podobała się najbardziej? Jak oceniają swoją aktywność? Czy lubią zabawy na podwórku? O czym należy pamiętać po zakończeniu zajęć? (czystość, pozostawienie miejsca bez śladu naszej obecności). Uwagi metodyczno-organizacyjne Umotywowanie zajęć. Zabawa ożywiająca. Ćwiczenia kształtujące. Zwrócenie uwagi na czystość w terenie. Właściwe zachowanie się zarówno w czasie zwycięstwa, jak i porażki. Uspokojenie organizmu. Ewaluacja i podsumowanie zajęć.

165 170 PRZYKŁADOWE KONSPEKTY ZAJĘĆ KLASA II Cykl 15 zajęcia 2 1. Temat zajęć: Ty do mnie, ja do ciebie. 2. Zadanie główne zajęć: rzuty i chwyty piłki. 3. Miejsce: sala gimnastyczna. 4. Przybory: piłki do minipiłki ręcznej dla każdego ucznia, gazety. zajęć wstępna (5 min) główna (20 min) Zadania Zbiórka grupy w szeregu na sali gimnastycznej, sprawdzenie gotowości do zajęć, podanie tematu zajęć. Stara bryczka rodziny królewskiej uczniowie podzieleni na 2 zespoły, w których każdemu przydzielamy role poszczególnych członków rodziny królewskiej i innych postaci występujących w bajkach, np. królowa, król, królewna, królewicz, dobra wróżka, czarownik. Zespoły stoją naprzeciwko siebie. Dwóm uczniom przydzielamy role sędziów, obserwatorów. Sędziowie ustawiają się na obu końcach drużyn, ich zadaniem będzie liczenie punktów każdej z drużyn. Nauczyciel rozpoczyna opowiadanie. Kiedy wymienia bajkową postać, reprezentujący ją uczestnik wstaje, obiega swój zespół i wraca na miejsce, jeśli wywołana postać wróci z powrotem na swoje miejsce, jej zespół zdobywa punkt. Opowieść nauczyciela: Królowa była bardzo smutna, król wyjechał na polowanie i nie wracał od 4 dni. Wezwała na pomoc czarownika, ten przykazał, by młody królewicz wyruszył na poszukiwanie króla na wschodni kraniec królestwa. Gdy królewicz wyjechał, w zamku zrobiło się jeszcze bardziej cicho i smutno. Królewna nie miała ochoty na zabawy i śpiewy, ciągle myślała o królu i swoim królewiczu. Mijały kolejne dni, w swojej komnacie królowa cichutko płakała. Wreszcie w zamku pojawiła się dobra wróżka.»nie martwcie się«powiedziała do królewny i królowej.»wasi najbliżsi żyją, zabłądzili tylko w lesie. Razem z czarodziejem pomożemy wam ich odnaleźć«. Czarodziej przygotował zaczarowane buty dla królewny i wyruszyła ona z dobrą wróżką w poszukiwaniu króla i królewicza. Królowa została sama w zamku. Czekała długo, aż pewnego dnia zobaczyła ich wszystkich król, królewicz, królewna, wróżka i czarownik wyszli z lasu. Radości nie było końca. Nauczyciel czyta bez przerwy, akcentując jedynie wymieniane postacie i robiąc nieznaczne pauzy, tak by wywołane osoby zdążyły wykonać zadanie. Dzieci dobierają się swobodnie w pary, każda para otrzymuje piłkę i stojąc, wykonuje podania i chwyty piłki w dowolny sposób i na dowolnie wybraną odległość. Pary same podejmują decyzję, w jakiej stanąć odległości od siebie, tak by piłka nie spadła na podłogę, rzuty i chwyty były pewne. W parach w odległości 3 4 kroków podanie piłki kozłem. Ustawienie parami w szachownicę. Nauczyciel pokazuje prawidłowe podanie oburącz sprzed klatki piersiowej. Dzieci samodzielnie wykonują podanie, starając się wiernie naśladować pokaz nauczyciela. Powódź z kozłowaniem każde dziecko z piłką porusza się dowolnie po sali, kozłując piłkę. Na sygnał powódź wszyscy starają się uciec z podłogi, wchodząc na dowolny przyrząd ławeczkę, drabinki, materace. Uwagi metodyczno-organizacyjne Zabawa orientacyjna, kształtująca szybkość reakcji. Ożywienie ogólne, nawiązanie do tematu dnia. Współpraca w zespole dwuosobowym.

166 PRZYKŁADOWE KONSPEKTY ZAJĘĆ KLASA II 171 końcowa (5 min) Wyścig z kozłowaniem. Ustawienie w czterech rzędach, siad skrzyżny. Pierwsi z każdego rzędu na sygnał wybiegają z piłką i kozłują ją do ustawionych chorągiewek (5 8 kroków), tam zmieniają rękę kozłującą. Wracają, zatrzymują się w odległości 1 2 kroków przed swoim rzędem i podają piłkę następnemu rzutem sprzed klatki piersiowej. Wygrywa zespół, który szybciej wykona zadanie (można oceniać poprawność kozłowania i podania piłki). Gra rzutna. Klasa ustawiona w czterech rzędach. Każde dziecko z rzędu próbuje trafić kulką wykonaną z gazety do ustawionych koszy lub wiaderek z odległości 2 4 kroków. Liczymy trafienia w rzędach, każde dziecko wykonuje 1 rzut. Można określić rodzaj rzutu, np. prawą ręką, lewą ręką, oburącz sprzed klatki piersiowej. Pilnujemy, by w grupie dzieci dopingowały swojego partnera, a nie ganiły za nietrafiony rzut. Zwracamy uwagę na kulturalny doping i zasady sportowej rywalizacji. Marsz w kole, pobranie gazet. Marsz na palcach z wysoko uniesionymi rozpostartymi gazetami. W marszu zgniecenie gazet w kule i swobodne podrzuty nad głową. Wypełnienie przed wyjściem z sali karty ewaluacji. Dzieci w kratkach rysują ocenę dla siebie, jak były zaangażowane w dzisiejsze zajęcia. Jeżeli uczeń ocenia, że ćwiczył przez całe zajęcia z pełnym zaangażowaniem, zamalowuje kratkę obok samolotu, jeżeli nie był w pełni zaangażowany w ćwiczenia kratkę obok ambulansu, jeżeli na zajęciach ćwiczył niechętnie i nie przykładał się kratkę obok pajączka. Zabawa orientacyjno-porządkowa. Zasady współdziałania, zasady współzawodnictwa sportowego. Uspokojenie organizmu. Ewaluacja zajęć. KARTA EWALUACJI

167 OCENIANIE Wstęp Aby określić trafność i efektywność każdego przedsięwzięcia, należy poddać je ocenie. Ocenianie to proces dochodzenia do opinii lub przypisywania wartości. Ocenić ucznia to przedstawić jak najpełniejszą informację o jego aktywności, postępach, trudnościach, specjalnych uzdolnieniach i zainteresowaniach. Uczniom ocena umożliwia samorealizację poprzez poznanie własnych sprawności i umiejętności, wyzwala motywację do samodoskonalenia się, zachęca do dalszego wysiłku i wzmacnia wiarę we własne siły. Dla nauczyciela to informacja o rozwoju dziecka w stosunku do osiągnięć zakładanych w realizowanym programie edukacyjnym, kontrola, czy realizowany przez nauczyciela system pracy jest wystarczająco efektywny. Rodzicom ocena powinna dostarczyć rzetelnej i szczegółowej informacji o postępach i trudnościach w uczeniu się dziecka, a także o jego specjalnych uzdolnieniach. Na jej podstawie mogą oni w porę podejmować właściwe działania na rzecz dalszego prawidłowego rozwoju swych dzieci. Ocenianie powinno być: rzetelne oparte na godnych zaufania, stałych wynikach; trafne dostarczające informacje w ściśle określonym zakresie; jasne i zrozumiałe oparte na czytelnych kryteriach przedstawionych uczniom i rodzicom w formie standardów wymagań; obiektywne te same kryteria oceny dla wszystkich uczniów, z uwzględnieniem indywidualnych predyspozycji i możliwości; jawne rodzice i uczniowie mają prawo do bieżącej informacji o uzyskanych ocenach i do ich uzasadnienia. Ocena powinna być wypadkową czterech składowych: chęci, to znaczy wysiłku wkładanego w wywiązywanie się z zadań; postępu, czyli poziomu osiągniętych zmian w stosunku do diagnozy początkowej;

168 174 OCENIANIE postawy, czyli stosunku do partnera, przeciwnika, zaangażowania w przebieg zajęć i stosunku do własnej aktywności; rezultatu, czyli informacji o osiągniętych wynikach, dokładności wykonania zadania, poziomu zdobytej wiedzy. W zależności od celu wyróżnić można ocenianie kształtujące lub zbierające. Ocenianie kształtujące, czyli diagnoza wstępna, opiera się na informacjach zebranych przed rozpoczęciem nauczania albo podczas niego. Informuje ono o wiedzy i umiejętnościach już posiadanych, nabytych uprzednio, służy głównie planowaniu procesu dydaktycznego, pozwala określić osiągnięty przez ucznia postęp. Ten typ oceniania przeprowadzamy zarówno jako wstępną diagnozę rozwoju i możliwości dziecka rozpoczynającego naukę szkolną, jak i jako zebranie informacji poprzedzających rozpoczęcie zajęć dydaktycznych danego cyklu lub jednostki lekcyjnej. Znając początkowy, wyjściowy stan rozwoju ucznia, można ocenić jego postępy, nawet wtedy, gdy są one niewielkie i nie odpowiadają wymaganiom programowym, poza tym lepiej ocenić wysiłek, który dziecko wkłada w zdobywanie wiadomości, umiejętności i sprawności. Ocenianie zbierające, sumujące, następuje po zakończeniu nauczania lub w czasie jego trwania. Ma na celu stwierdzenie, w jakim stopniu osiągnięcia odpowiadają założonym celom dydaktycznym. Jest więc oceną osiągnięć bieżących, zdobytych i utrwalonych w danym czasie. Pozwala obserwować rozwój, zmiany ilościowe i jakościowe prowadzące do coraz lepszego funkcjonowania dziecka. Zgodnie z rozporządzeniem MEN z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobów oceniania, klasyfikowania i promowania słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych z późniejszymi zmianami (Dz. U. Nr 83, poz. 562) Przy ustalaniu oceny z wychowania fizycznego [...] należy w szczególności brać pod uwagę wysiłek wkładany przez ucznia w wywiązywanie się z obowiązków wynikających ze specyfiki tych zajęć. Ponadto w tym samym rozporządzeniu określono, że W klasach I III szkoły podstawowej śródroczne i roczne oceny klasyfikacyjne z zajęć edukacyjnych są ocenami opisowymi. Ocenianie powinno być jasne i zrozumiałe, oparte na czytelnych kryteriach ujętych w opracowany przez nauczyciela system oceniania. System oceniania w nauczaniu zintegrowanym powinien stanowić integralną całość z szkolnym systemem oceniania, zapisanym w statucie szkoły. Zasady oceniania to informacje o przedmiocie oceny, rodzajach i sposobach oceniania oraz o możliwościach informowania rodziców i uczniów o otrzymanych ocenach. Szczegółowe zasady dotyczące oceniania w danej szkole powinny być ujęte w szkolny system oceniania. Nauczyciele poszczególnych przedmiotów tworzą przedmiotowy system oceniania, który składa się ze standardów wymagań i zasad oceniania. Standardy wymagań wskazują, jakie rodzaje osiągnięć i na jakim poziomie będą poddane pomiarowi decydującemu o ocenie. Tworzy je nauczyciel na podstawie standardów osiągnięć edukacyjnych zawartych w podstawie programowej i standardów osiągnięć z realizowanego programu nauczania.

169 Wstęp 175 Zarówno zasady oceniania, jak i standardy wymagań powinny być przedstawione uczniom i rodzicom na początku roku szkolnego. Oceniając w nauczaniu zintegrowanym całościowy rozwój dziecka, bierzemy pod uwagę jego rozwój intelektualny, społeczno- -emocjonalny i fizyczny. Na potrzeby tego opracowania zawężono ocenę do osiągnięć z zakresu wychowania i kształcenia poprzez wychowanie fizyczne. Na bazie standardów osiągnięć z podstawy programowej oraz standardów wymagań programu wychowania fizycznego Zdrowie Sport Rekreacja opracowano przykłady standardów wymagań dla poszczególnych klas nauczania zintegrowanego w zakresie umiejętności i sprawności ruchowych, wiedzy, wartości, postaw i przekonań kształtowanych i rozwijanych głównie w czasie zajęć wychowania fizycznego. Nauczyciel, przygotowując ocenę, wymienia osiągnięcia ucznia w poszczególnych zakresach kształcenia.

170 176 OCENIANIE Zasady oceniania Zasady oceniania z wychowania fizycznego w ramach nauczania zintegrowanego w klasach I III szkoły podsta- wowej (zgodnie ze szkolnym systemem oceniania) Podstawą oceny jest wysiłek włożony przez ucznia w wywiązywanie się z obowiązków wynikających ze specyfiki zajęć. 1. Przedmiot oceny Oceniane to: Sposób wywiązywania się z obowiązków, zaangażowanie i przygotowanie do zajęć; stosunek do partnera, przeciwnika, stosunek do własnej aktywności fizycznej; postęp w opanowaniu umiejętności i wiadomości przewidzianych dla poszczególnych klas zgodnie z indywidualnymi możliwościami i predyspozycjami oraz osiągnięte wyniki w sportach wymiernych, dokładność wykonania zadania i poziom zdobytej wiedzy według standardów wymagań ustalonych dla każdej klasy. 2. Rodzaje oceny i sposób oceniania Ocena bieżąca dokonywana jest w czasie każdych zajęć w formie słownej jako pochwała wykonania zadania, informacja o uzyskanych wynikach, postępach i zachowaniu. Jest to ocena motywująca do aktywności, stymulująca i kształtująca rozwój ucznia, wyraźnie wskazująca osiągnięcia oraz elementy, które należy usprawnić i poprawić. Ocena semestralna redagowana jest pisemnie na koniec semestru. Informuje o osiągnięciach ucznia w zakresie postaw i zachowań, umiejętności i wiadomości zdobytych w danym semestrze. Zawiera wskazania i zalecenia do pracy nad poprawą osiąganych wyników. Końcoworoczna ocena klasyfikacyjna wyrażona jest na piśmie na zakończenie roku szkolnego. Informuje w sposób systematyczny o osiągnięciach ucznia w danym roku w zakresie osiągnięć edukacyjnych, nie zawiera żadnych wskazań i zaleceń. 3. Sposób informowania o ocenach O uzyskaniu poszczególnych ocen uczniowie i rodzice będą informowani w formie pisemnej poprzez wpis do dzienniczka ucznia (ocena semestralna) lub wpis na świadectwie szkolnym. O proponowanej ocenie semestralnej i rocznej rodzice i uczniowie zostaną poinformowani najpóźniej na dwa tygodnie przed konferencją klasyfikacyjną. Standardy wymagań w zakresie postawy, wiadomości i umiejętności dla danej klasy są integralną częścią niniejszych zasad.

171 Zasady oceniania 177 Standardy wymagań z zakresu wychowania fizycznego klasa I W zakresie umiejętności i sprawności ruchowych W zakresie wiedzy W zakresie postaw, wartości i przekonań Uczeń: W zakresie podstawowym, umożliwiającym dalsze doskonalenie, ma opanowaną technikę jazdy na sankach. Wykonuje różnorodne ruchy w podanym rytmie. Dostosowuje własny ruch do rytmu. Zna przykładowe zabawy ze śpiewem, potrafi zatańczyć krok podstawowy wybranego tańca regionalnego. Wyraża w ruchu emocje i przeżycia, improwizuje na zadany temat, odtwarza ruchem charakterystyczne cechy postaci, maszyn, zwierząt. Wykonuje poprawnie następujące zadania z zakresu gimnastyki podstawowej: przewrót w przód z przysiadu podpartego do siadu, czworakowanie, zwis przodem i tyłem, leżenie przewrotne, przeskok zawrotny przez ławeczkę o nogach ugiętych, ćwiczenia równoważne wolne, zwis przodem i tyłem. Wykonuje poprawnie następujące zadania z zakresu lekkoatletyki: wszelkie naturalne formy ruchu (chód, bieg, rzut, skok) z prawidłową pracą ramion, szybki bieg z maksymalną prędkością na krótkim odcinku, zmiana tempa i kierunku biegu, rzuty do celu i na odległość z miejsca prawą i lewą ręką, skoki jednonóż i obunóż z miejsca, pokonywanie w dowolny sposób przeszkód terenowych. Wykonuje poprawnie następujące zadania z zakresu gier zespołowych: podania i chwyty piłki jednorącz i oburącz w miejscu, toczenie i kozłowanie piłki w miejscu ze zmianą ręki, rzuty piłką do celu, odbicia lekkiej piłki oburącz sposobem górnym i dolnym w miejscu, prowadzenie piłki wewnętrznym podbiciem, strzał w kierunku bramki z miejsca. Wykorzystuje nabyte umiejętności ruchowe w grach i zabawach oraz w czynnościach codziennych. Uzyskuje postęp w rozwoju cech motorycznych. Uczeń: Zna podstawowe przepisy ruchu drogowego dotyczące pieszych. Zna podstawowe zasady bezpieczeństwa w czasie zajęć ruchowych. Wie, gdzie można się bezpiecznie bawić. Zna sposoby ustawienia grupy w pary i w szeregu. Zna podstawowe pozycje wyjściowe do ćwiczeń. Nazywa części swego ciała. Wie, jakie są cechy prawidłowej sylwetki. Wie, dlaczego należy kontrolować swoją dietę. Wie, jak bez przymiaru można zmierzyć długość skoku lub rzutu. Zna przepisy przynajmniej jednej gry rekreacyjnej lub minigry drużynowej. Zna różnorodne bezpieczne sposoby spędzania czasu wolnego. Zna wybrane elementy kultury i tradycji swojego regionu. Wie, jak należy się ubrać, stosownie do pogody i rodzaju zajęć. Wie, jak można wykorzystać naturalne walory terenu do zorganizowania zabaw i gier ruchowych. Wie, że choroby są zagrożeniem dla zdrowia i że można im zapobiegać poprzez szczepienia ochronne, właściwe odżywianie się, aktywność fizyczną i przestrzeganie higieny. Wie, że nie może samodzielnie zażywać lekarstw i stosować środków chemicznych. Uczeń: Dba o czystość ciała i odzieży. Podporządkowuje się określonym regułom postępowania. Dostosowuje swoje zachowanie do poleceń nauczyciela. Swoim zachowaniem w czasie zajęć ruchowych nie stwarza zagrożenia dla innych. Uczestniczy w zajęciach rozwijających sprawność fizyczną, zgodnie z regułami. Rzetelnie wykonuje wszystkie zadania. Jest ambitny i wytrwały. Dba, by prawidłowo siedzieć w ławce, przy stole. Zachowuje się właściwie w roli kibica. Przestrzega zasadę fair play. Uczestniczy w różnorodnych formach rywalizacji sportowej na poziomie klasy. Potrafi współdziałać w zespole dwuosobowym w celu wykonaniu zadania ruchowego. Zachowuje się właściwie w sytuacji choroby. Rozpoznaje własne emocje. Potrafi wyrazić nastrój za pomocą mimiki, gestów i ruchów ciała. Pokonuje swoją nieśmiałość i lęk. Postrzega swoją indywidualność. Jest świadomy własnych możliwości ruchowych. Osiąga wyniki na miarę swoich możliwości. Jest tolerancyjny, akceptuje odmienność innych. Wie, że dzieci niepełnosprawne znajdują się w trudnej sytuacji i im pomaga.

172 178 OCENIANIE Standardy wymagań z zakresu wychowania fizycznego klasa II W zakresie umiejętności i sprawności ruchowych W zakresie wiedzy W zakresie postaw, wartości i przekonań Uczeń: Utrzymuje prawidłową sylwetkę w czasie stania, siedzenia i chodzenia. Wykonuje poprawnie ćwiczenia kształtujące wskazane przez nauczyciela. W zakresie podstawowym, umożliwiającym dalsze doskonalenie, ma opanowaną technikę jazdy na sankach, łyżwach, wrotkach lub rowerze. Ćwiczy w rytmie z przyborami, ilustruje dowolnie rytm znanych piosenek i wybranych utworów muzycznych, potrafi zatańczyć krok podstawowy wybranego tańca regionalnego. Ćwiczy w rytmie. Wyraża w ruchu emocje i przeżycia, improwizuje na zadany temat. Wykonuje poprawnie następujące zadania z zakresu gimnastyki podstawowej: przewrót w przód i w tył z przysiadu podpartego do przysiadu podpartego, przeskok zawrotny przez ukośnie ustawioną ławeczkę, czworakowanie na przyrządzie, leżenie przerzutne, przejście równoważne po ławeczce, ćwiczenia równoważne bez przyboru na przyrządzie, krótkotrwały zwis z uginaniem ramion i nóg, zwis przewrotny na małej wysokości, skoki zajęcze na miękkim podłożu, wyskok kuczny na skrzynię i zeskok obunóż. Wykonuje poprawnie następujące zadania z zakresu lekkoatletyki: marszobieg trwający co najmniej 10 min, bieg ze zmianą tempa po torze, trucht i marszobieg z pokonywaniem przeszkód, rzuty do celu i na odległość z rozbiegu, przeskoki, wieloskoki, skoki przez przybór, skoki przez skakankę, przeskoki jednonóż i obunóż nad niskimi przeszkodami sposobem naturalnym, naśladownictwo skoku w dal i wzwyż. Wykonuje poprawnie następujące zadania z zakresu gier zespołowych: podania i chwyty piłki jednorącz i oburącz w ruchu, kozłowanie piłki w ruchu ze zmianą ręki, rzuty piłką do bramki, odbicia piłki oburącz Uczeń: Zna podstawowe przepisy ruchu drogowego dotyczące pieszych i rowerzystów. Zna podstawowe zasady bezpiecznego korzystania ze sprzętu i urządzeń sportowych. Wie, jak bezpiecznie zorganizować zabawę dla siebie i swoich rówieśników. Wie, jakie znaczenie dla zdrowia ma aktywny wypoczynek. Wie, jak wezwać pomoc w sytuacjach niebezpiecznych, do kogo zwrócić się o pomoc w sytuacji zagrożenia zdrowia lub życia. Wie, jakie mogą być konsekwencje niekontrolowanego zażywania lekarstw. Wie, jak się zachować w sytuacji choroby. Zna sposoby ustawienia grupy w kolumnie dwójkowej i dwuszeregu. Zna podstawowe pozycje wyjściowe do ćwiczeń. Zna ćwiczenia kształtujące prawidłową sylwetkę. Wie, jak zmierzyć swój wzrost i zwarzyć ciężar swego ciała. Zna zasady racjonalnego odżywiania się. Zna dyscypliny lekkoatletyczne i sposoby pomiarów długości skoku i rzutu. Zna reguły wybranych gier i zabaw ruchowych. Zna podstawowe przepisy wybranych minigier zespołowych w stopniu pozwalającym na udział w nich w roli zawodnika. Zna podstawowe elementy kultury ludowej swojego regionu. Wie, jak przygotować swój organizm do wysiłku. Zna zalety czynnego wypoczynku na świeżym powietrzu i wie, jak czynnie wypoczywać. Zna walory rekreacyjne najbliższej okolicy. Uczeń: Przestrzega zasad poruszania się po drogach. Stara się dbać o czystość ciała, odzieży i otoczenia. Podporządkowuje się określonym regułom postępowania i zachowania. Wypełnia polecenia nauczyciela. Jest inicjatorem zabaw i gier ruchowych dla swoich rówieśników. Chętnie, rzetelnie i na mirę swoich możliwości wykonuje wszystkie zadania ruchowe. Zachowuje się właściwie w roli kibica i zawodnika. Dostrzega konieczność troski o rozwój własnej sprawności ruchowej. Uczestniczy w różnych formach rywalizacji sportowej na poziomie klasy. Potrafi współdziałać w zespole trzyosobowym w wykonaniu zadania ruchowego. Przestrzega zasad współpracy w grupie. Rozpoznaje i nazywa emocje własne i innych ludzi. Potrafi rozładować emocje poprzez ruch. Doskonali ujawnione zdolności. Jest świadomy swoich możliwości ruchowych. Osiąga wyniki na miarę swoich możliwości. Jest tolerancyjny wobec innych, dostrzega, akceptuje i szanuje odmienność innych. Potrafi pomóc niepełnosprawnym kolegom w podstawowych, codziennych czynnościach. Jest asertywny, potrafi obronić swoje racje.

173 Zasady oceniania 179 sposobem górnym i dolnym w miejscu, prowadzenie piłki, strzał w kierunku bramki z biegu. Wykorzystuje nabyte umiejętności ruchowe w grach i zabawach oraz w czynnościach codziennych. Uzyskuje postęp w rozwoju cech motorycznych. Przy pomocy nauczyciela wykonuje próbę sił mięśni brzucha oraz próbę gibkości dolnego odcinka kręgosłupa.

174 180 OCENIANIE Standardy wymagań z zakresu wychowania fizycznego klasa III W zakresie umiejętności i sprawności ruchowych W zakresie wiedzy W zakresie postaw, wartości i przekonań Uczeń: Utrzymuje prawidłową sylwetkę w czasie pracy i odpoczynku, dba o prawidłową postawę. Przyjmuje określone pozycje na sygnał. Wykonuje poprawnie wszystkie ćwiczenia kształtujące wskazane przez nauczyciela. Umie wykonać próbę sił mięśni brzucha oraz próbę gibkości dolnego odcinka kregosłupa. Doskonali umiejętności jazdy na sankach, łyżwach i rowerze. Wykonuje różnorodne ruchy w określonym rytmie. Tańczy wybrany taniec ludowy i regionalny. Wykonuje własny układ ruchowy do muzyki. Wyraża w ruchu emocje i przeżycia, tworzy improwizacje ruchowe. Wykonuje poprawnie następujące zadania z zakresu gimnastyki podstawowej: przyjmuje pozycje wyjściowe i ustawienia do ćwiczeń, przewrót w przód z stania do przysiadu podpartego, przewrót w tył z leżenia tyłem i przysiadu podpartego do przysiadu podpartego, serie skoków i przewrotów, skoki przez skakankę, chód na czworakach przodem i tyłem, skoki przez przeszkody, przejście równoważne po ławeczce z pokonywaniem przeszkód, przeskoki jednonóż i obunóż nad niskimi przeszkodami, wyskok kuczny na skrzynię, ćwiczenia równoważne bez przyboru, z przyborem i na przyrządzie, wahania w bok w zwisie przodem na drabince. Wykonuje poprawnie następujące zadania z zakresu lekkoatletyki: marszobieg trwający co najmniej 15 min, bieg w szybkim tempie (50 m), sztafety wahadłowe z pokonywaniem przeszkód, skoki łączone, z wysokości, przez przeszkody, w dal i wzwyż sposobem naturalnym, rzuty do celu stałego i ruchomego, wieloboje rzutów. Uczeń: Zna podstawowe przepisy ruchu drogowego, w stopniu umożliwiającym samodzielne poruszanie się po drogach, w roli pieszego i rowerzysty. Wie, jak bezpiecznie i aktywnie wypoczywać w każdym środowisku i każdych warunkach. Wie, jakie znaczenie dla zdrowia ma aktywność fizyczna i właściwe odżywianie. Zna zasady bezpiecznego uczestnictwa w różnorodnych formach aktywności ruchowej. Wie, że nie może samodzielnie zażywać lekarstw i stosować środków chemicznych niezgodnie z ich przeznaczeniem. Wie, jak rozpoznać sytuację niebezpieczną. Wie, do kogo zwrócić się o pomoc w sytuacji zagrożenia zdrowia lub życia. Zna sposoby ustawienia grupy w kolumnie, szeregu i rzędzie. Zna swój wzrost i wagę. Zna i przestrzega zasady prawidłowego odżywiania. Zna dyscypliny lekkoatletyczne i zasady przeprowadzania poszczególnych konkurencji. Samodzielnie potrafi zmierzyć długość skoku i rzutu, z pomocą potrafi porównać osiągnięte wyniki i dokonać ich oceny. Zna walory czynnego wypoczynku na świeżym powietrzu i zasady hartowania organizmu. Wie, jak należy się zachować w sytuacji zwycięstwa. Zna charakterystyczne cechy kultury ludowej swojego regionu. Zna przykładowe gry i zabawy ruchowe. Wie, jak należy przygotować organizm do wysiłku i jak go uspokoić po wysiłku. Uczeń: Wykazuje troskę o swoje zdrowie. Dba o higienę osobistą i czystość odzieży. Przestrzega zasad poruszania się po drogach. Przestrzega zasad bezpiecznego zachowania się w trakcie zajęć ruchowych, posługuje się przyborami sportowymi zgodnie z ich przeznaczeniem. Potrafi wybrać bezpieczne miejsce do zabaw i gier ruchowych. Bierze udział w zabawach, minigrach i grach terenowych, zawodach sportowych, respektując reguły i podporządkowując się decyzjom sędziego. Radzi sobie z porażkami w miarę swoich możliwości. Potrafi współdziałać w większym zespole w celu wykonaniu zadania ruchowego. Stara się pomóc partnerowi w wykonaniu ćwiczenia. Aktywnie uczestniczy w zajęciach ruchowych. Jest inicjatorem zabaw i gier ruchowych dla swoich rówieśników i rodziny. Uczestniczy w różnorodnych formach rywalizacji sportowej. Zachowuje się poprawnie, zarówno w przypadku zwycięstwa, jak i porażki własnej oraz swoich faworytów. Dba o rozwój swoich zdolności ruchowych. Wykazuje zainteresowanie wybraną dyscypliną sportu. Potrafi uzewnętrznić i rozładować poprzez ruch własne emocje i przeżycia, panuje nad emocjami negatywnymi. Odczuwa własną wartość, traktuje osiągnięte wynik jako motywację do dalszej pracy. Jest tolerancyjny wobec innych, dostrzega, akceptuje i szanuje odmienność innych. Jest asertywny, potrafi obronić swoje racje.

175 Zasady oceniania 181 Wykonuje poprawnie następujące zadania z zakresu gier zespołowych: podania i chwyty piłki jednorącz i oburącz w biegu, kozłowanie piłki w ruchu ze zmianą ręki i tempa, rzuty piłką do bramki z biegu, odbicia piłki oburącz sposobem górnym i dolnym w parach, prowadzenie piłki i strzał w kierunku bramki z biegu. Wykorzystuje nabyte umiejętności ruchowe w grach i zabawach oraz w czynnościach codziennych. Uzyskuje postęp w rozwoju cech motorycznych.

176 EWALUACJA ZAJĘĆ WYCHOWANIA FIZYCZNEGO Trafność każdego przedsięwzięcia należy poddać ocenie. Ewaluacja i ocenianie są pojęciami bliskimi, lecz nie równoznacznymi. Ewaluacja bliższa jest badaniu jakości niż sprawdzaniu szczegółowych osiągnięć. Przeprowadza się ją w różnych fazach przedsięwzięcia, by znaleźć najbardziej efektywne metody i ocenić jakość prowadzonych działań. Ewaluacja to ocena jakości wartości organizowanego procesu. Przedmiotem badania są nie tylko rezultaty, lecz również organizacja i przebieg całości nauczania. Nauczyciel powinien więc poddać ewaluacji kolejne realizowane cykle edukacyjne, a także pojedyncze jednostki lekcyjne. Aby przystąpić do ewaluacji, należy ustalić cel i sposób jej przeprowadzenia. Jakość planowania i prowadzenia poszczególnych jednostek lekcyjnych jest jednym z czynników warunkujących osiąganie celów edukacyjnych. Celem ewaluacji lekcji może być stwierdzenie, czy zajęcia stworzyły możliwości postępu w rozwoju wiedzy i umiejętności ucznia, na jakim poziomie uczniowie opanowali zakładane umiejętności, wiadomości i postawy, które metody pracy dały oczekiwane rezultaty, a które należy zmienić, czy zajęcia pozwoliły na osiągnięcie zakładanych celów, jaki był nastrój i samopoczucie uczniów w czasie zajęć itp. Ewaluację zajęć można prowadzić przez indywidualne lub grupowe rozmowy z uczniami, wyrażanie uczuć i opinii poprzez ruch, gesty, za pomocą kart ewaluacyjnych lub w inny, wybrany przez nauczyciela sposób (raczej nie należy stosować sprawdzianów pisemnych). Ewaluację za pomocą rozmów można przeprowadzić na podstawie rundki pytań, np.: Dokończ zdania:

177 184 EWALUACJA ZAJĘĆ WYCHOWANIA FIZYCZNEGO Na lekcji najtrudniejsze było... Najbardziej podobało mi się ćwiczenie... Uważam, że lekcja była... Zabawa podobała/nie podobała mi się, ponieważ Rodzicom mogę zaproponować do wspólnej zabawy Po zajęciach czuję się... Chciałbym teraz być... Najważniejsze w asekuracji jest... Gdy pomagam innym pokonać przeszkody, to Organizując konkurs rzutów, trzeba pamiętać o Bezpieczne miejsce do zjeżdżania na sankach to takie, które... Ewaluacji zajęć poprzez gesty, ruch można dokonywać w następujący sposób: Wyraź miną swój nastrój po zajęciach. Jeżeli wyskok kuczny na skrzynię jest dla ciebie: trudny stań w postawie zasadniczej; trochę trudny wykonaj przysiad podparty; łatwy usiądź w siadzie skrzyżnym. Podskokiem przedstaw swoje zaangażowanie w dzisiejsze zajęcia (im wyższy wyskok, tym większa aktywność). Naśladując odgłosy zwierząt, przedstaw swoją ocenę zajęć: miauczenie kotka zajęcia ciekawe, podobały mi się; szczekanie pieska zajęcia takie sobie, nie podobały mi się. Poprzez ułożenie szarfy wyraź swoje zmęczenie po zajęciach: szarfa ułożona w duże koło niewielkie zmęczenie; szarfa ułożona w linii trochę zmęczony; szarfa zwinięta w kłębek bardzo zmęczony. Pewniejszą i bardziej wiarygodną formą ewaluacji zajęć są opracowane karty ewaluacji, które rozdane do wypełnienia uczniom mogą być dla nauczyciela bogatym materiałem informacyjnym o własnej pracy i podstawą do planowania kolejnych jednostek lekcyjnych. Karty powinny być krótkie, łatwe do wypełnienia, zrozumiałe i jednoznaczne. W klasach I i II przedstawiamy polecenia słownie, w klasie III uczniowie mogą sami odczytać i wykonać polecenie zawarte w karcie. Uczniowie wypełniają karty ewaluacji anonimowo, a nauczyciel nie komentuje ich odpowiedzi.

178 KARTY EWALUACJI PROPOZYCJE KARTA EWALUACJI Określ swoje zaangażowanie w ćwiczenia na dzisiejszych zajęciach, zakreślając znaczek przy odpowiednim symbolu: samolot byłem bardzo zaangażowany, ambulans byłem trochę zaangażowany, pająk nie przykładałem się zbytnio do ćwiczeń.