POMIARY POZIOMÓW PÓL ELEKTROMAGNETYCZNYCH NA

Transkrypt

1 POMIARY POZIOMÓW PÓL ELEKTROMAGNETYCZNYCH NA TERENIE WOJEWÓDZTWA WARMIŃSKO-MAZURSKIEGO PRZEPROWADZONE W 2011 ROKU Opracowanie przygotował: Grzegorz Popławski Warmińsko-Mazurski Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska Danuta Budzyńska OLSZTYN - GRUDZIEŃ 2011

2 2

3 SPIS TREŚCI 1. INFORMACJE OGÓLNE METODYKA WYNIKI BADAŃ WNIOSKI MATERIAŁY ŹRÓDŁOWE...8 3

4 1. Informację ogólne Promieniowanie niejonizujące Emisja energii elektromagnetycznej w postaci pól elektromagnetycznych, wywołana zmianami rozkładów ładunków elektrycznych w układach materialnych. Do promieniowania niejonizującego zalicza się fale elektromagnetyczne o długościach większych niż 10-8 metra, w zakresie których znajduje się dolna część widma promieniowania nadfioletowego, światło widzialne, promieniowanie podczerwone, jak również mające największe znaczenie z punktu widzenia ochrony środowiska mikrofale, fale radiowe oraz fale o długościach kilku tysięcy kilometrów, towarzyszące istnieniu ładunków elektrycznych w przewodach linii elektroenergetycznych; Pole elektromagnetyczne Szczególny stan materii, charakteryzujący wszelkie, równoczesne oddziaływania pomiędzy ładunkami elektrycznymi i dipolami magnetycznymi za pośrednictwem pola elektrycznego i pola magnetycznego. Jednostką charakteryzującą stan energetyczny pola elektromagnetycznego jest gęstość mocy pola wyrażana w watach na metr kwadratowy (W/m 2 ); Pole elektryczne Składowa elektryczna pola elektromagnetycznego, stan energetyczny przestrzeni wokół ładunków elektrycznych. Natężenie pola elektrycznego stanowi jedno z podstawowych kryteriów oceny oddziaływania pól elektromagnetycznych na środowisko. Jednostką natężenia pola elektrycznego jest wolt na metr (V/m); Pole magnetyczne Składowa magnetyczna pola elektromagnetycznego, stan energetyczny przestrzeni wokół poruszających się ładunków elektrycznych przepływającego prądu elektrycznego. Jednostką natężenia pola magnetycznego jest Tesla (T) lub amper na metr (A/m). W opracowaniu przedstawiono wyniki pomiarów poziomów pól elektromagnetycznych w województwie warmińsko-mazurskim przeprowadzone przez pracowników laboratorium w 2011 roku. Ochrona przed polami elektromagnetycznymi polega na zapewnieniu jak najlepszego stanu środowiska poprzez utrzymanie poziomów pól elektromagnetycznych poniżej dopuszczalnych lub co najmniej na tych poziomach oraz zmniejszeniu poziomów co najmniej do dopuszczalnych, gdy poziomy te nie są dotrzymane. Źródeł pól elektromagnetycznych jest wiele w otaczającym nas środowisku. Natomiast najważniejszymi i najpowszechniejszymi są elektroenergetyczne linie 4

5 wysokiego napięcia oraz instalacje radiokomunikacyjne takie jak: stacje bazowe radiokomunikacji ruchomej (telefonii komórkowej) oraz stacje nadające programy telewizyjne i radiowe. W Polsce jest czynny około 45 tys. km napowietrznych linii elektroenergetycznych o napięciach znamieniowych 110, 220, 400 kv. Schemat ich rozmieszczenia jest dostępny na stronach Polskich Sieci Elektroenergetycznych S.A. Dodać należy, że nie ma żadnych innych możliwości technicznych na przesyłanie energii elektrycznej niż linie elektroenergetyczne. Natomiast rozkwit sieci instalacji radiokomunikacyjnych spowodowany jest szybkim rozwojem techniki umożliwiającej ciągłe zwiększenia szybkości przesyłania informacji przy jednoczesnym zmniejszeniu mocy nadawczych urządzeń. W całej Polsce przypada 964 abonentów na jedną stację telefonii komórkowej i z roku na rok wartość ta maleje. Jest to skutkiem zagęszczania sieci stacji bazowych i szybszego przyrostu ich liczby. Mimo rosnącej liczby stacji radiokomunikacji ruchomej nie obserwuje się jednak wzrostu poziomów składowej elektrycznej pól elektromagnetycznych. 2. Metodyka Monitoring poziomów pól elektromagnetycznych na terenie województwa warmińsko-mazurskiego w roku 2011 jak i latach kolejnych będzie realizowany na podstawie rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 12 listopada 2007 roku, w sprawie zakresu i sposobu prowadzenia okresowych badań poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku. Cykl pomiarowy obejmuje trzy lata (2011, 2012, 2013) i jest powtórzeniem pomiarów przeprowadzonych odpowiednio w latach (2008, 2009, 2010). Pomiary wykonuje się w dostępnych dla ludności miejscach po 15 punktów w każdym z trzech obszarów: 1) centralne dzielnice lub osiedla miast o liczbie mieszkańców przekraczającej 50 tys.; 2) pozostałych miastach; 3) terenach wiejskich. Łącznie na terenie województwa wyznaczono 135 punktów pomiarowych dla trzyletniego cyklu, po 45 punktów w każdym roku. Zakres prowadzenia badań obejmuje pomiary natężeń składowej elektrycznej pola elektromagnetycznego o przedziale częstotliwości, co najmniej od 3 MHz do 3000 MHz. Pomiary w 2011 r. wykonano przy użyciu miernika poziomu pól elektromagnetycznych Narda 550 oraz sondy pola elektrycznego EF0391 pracującej w zakresie częstotliwości 0,1 MHz 3 GHz dla natężeń pól z przedziału 0,2 50 V/m. 5

6 3. Wyniki badań W 2011roku wykonano pomiary poziomu pól elektromagnetycznych w 45 punktach pomiarowych w zakresie częstotliwości od 0,1 MHz do 3,0 GHz. Lokalizacje tych punktów i wyniki pomiarów składowej elektrycznej pól elektromagnetycznych przedstawiano w tabeli poniżej. Tabela 1. Wyniki pomiarów pól elektromagnetycznych przeprowadzonych w 2011 r. Nr pkt. pom. Lokalizacja pionu pomiarowego Współrzędne pionu pomiarowego Wartość pomiaru wielkości fizycznej charakteryzującej promieniowanie elektromagnetyczne (adres) N E jednostka miary ul. Dywizjonu 303 ul. Czeska ul. Orłowicza 7 Pl. Bema Pl. Jana Pawła II Centrum Pl. Roosvelta Pl. Inwalidów Wojennych Pl. Powstańców Warszawy ul. Wilczyńskiego ul. Żołnierska 18 ul. Kłosowa Osiedle Dajtki Elbląg, Pl. Słowiański Elbląg, ul. Browarna 30 Elbląg, ul. Saperów Elbląg, ul. Kaszubska Dobre Miasto, ul. Orła Białego Nidzica, ul. Władysława Jagiełły Nidzica, ul. M. Kopernika 3 Nidzica, ul. Olsztyńska Iława, ul. Grunwaldzka 3b Iława, ul. Niepodległości 13 Iława, ul. Zielona 72 Kętrzyn, Pl. Piłsudzkiego 9 Kętrzyn, ul. Urocza 3 Mrągowo, Osiedle Mazurskie 18 Mrągowo, Pl. Kajki Mrągowo, ul. Królewiecka 55 Działdowo, ul. Świerkowa/Leśna Działdowo, Ratusz Miejski Działdowo, ul. Polna 34 Gmina Miłakowo, okolice jeziora Wuksniki 32 Trękusek , ,5 0,35 V/m , ,9 0,73 V/m , ,9 1,23 V/m , ,0 0,15 V/m , ,4 0,34 V/m , ,8 1,13 V/m , ,9 0,53 V/m , ,3 0,43 V/m , ,8 0,90 V/m , ,7 0,79 V/m , ,4 0,32 V/m , ,7 0,26 V/m , ,7 0,16 V/m , ,5 0,47 V/m , ,6 0,13 V/m , ,3 0,26 V/m , ,3 0,31 V/m , ,5 0,30 V/m , ,4 0,15 V/m , ,4 0,05 V/m , ,0 0,20 V/m , ,1 0,28 V/m , ,1 0,09 V/m , ,9 0,22 V/m , ,3 0,18 V/m , ,5 0,25 V/m , ,2 0,30 V/m , ,5 0,20 V/m , ,6 0,32 V/m , ,6 0,15 V/m , ,9 0,05 V/m , ,7 0,20 V/m 6

7 33 Gąsiorowo 34 Waplewo , , ,0 0,19 V/m ,8 0,09 V/m 35 Mierki 36 Stawiguda, ul. Warszawska/Olsztyńska , ,7 0,13 V/m , ,6 0,27 V/m 37 Stare Jabłonki 38 Gietrzwałd 39 Naglady 40 Łukta 41 Jonkowo , , , , , ,8 0,11 V/m ,2 0,07 V/m ,0 0,14 V/m ,9 0,13 V/m ,0 0,19 V/m 42 Miłogórze 43 Dywity, ul. Olsztyńska , ,2 0,12 V/m , ,1 0,16 V/m 44 Elgnowo 45 Stębark , , ,6 0,06 V/m ,6 0,11 V/m 4. Wnioski W żadnym z punktów pomiarowych objętych badaniem poziomu pól elektromagnetycznych w 2011 roku nie stwierdzono przekroczenia wartości dopuszczalnej określonej w rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 30 października 2003 roku, w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymania tych poziomów i wynoszącej 7 V/m dla badanych częstotliwości. Wszystkie zmierzone wartości składowej elektrycznej pól elektromagnetycznych kształtowały się na niskim poziomie. Wyniki pomiarów poniżej wartości 0,2 [V/m] znajdują się poza progiem czułości sondy. W większości punktów pomiarowych nastąpił spadek poziomów pól elektromagnetycznych lub utrzymały się one na tym samym poziomie co w roku 2008 (ryc. 1.). Duży wzrost wartości poziomów pól w porównaniu do wyników uzyskanych w 2008 roku, zarejestrowano w punktach nr 2 (było 0,30 V/m, jest 0,73 V/m), 9 (było 0,30 V/m, jest 0,90 V/m) i 14 (było 0,13 V/m, jest 0,47 V/m). Najwyższy zmierzony poziom 1,23 V/m stwierdzono w punkcie przy ul. Orłowicza 7 w Olsztynie i stanowił on 17,6% poziomu dopuszczalnego. 7

8 1,4 Ryc. 1. Zestawienie wyników pomiarów pól elektromagnetycznych wykonanych w latach ,2 Wartość pomiaru [V/m] 1 0,8 0,6 0,4 0,2 0 8

9 5. MATERIAŁY ŹRÓDŁOWE [1] D.Haliday, R. Resnick, Fizyka, PWN, Warszawa, [2] M. Krakowski, Elektrotechnika teoretyczna: Pola elektromagnetyczne, PWN, Warszawa, [3] Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 12 listopada 2007 roku, w sprawie zakresu i sposobu prowadzenia okresowych badań poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku, (Dz. U. Nr 221, poz. 1645). [4] Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 30 października 2003 roku, w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymania tych poziomów, (Dz. U. Nr 192, poz. 1883). [5] S. Różycki, Ocena poziomów pól elektromagnetycznych w Polsce w oparciu o wyniki z trzyletniego cyklu pomiarów , Główny Inspektorat Ochrony Środowiska, Warszawa,