Rynek kolektorów słonecznych w Polsce

Transkrypt

1 2012 Rynek kolektorów słonecznych w Polsce Instytut Energetyki Odnawialnej Warszawa Wrzesień, 2012r

2 Raport - Rynek kolektorów słonecznych w Polsce RAPORT Podsumowanie 2011r.( czwarta edycja raportu ) Autorzy: Aneta Więcka awiecka@ieo.pl Maria Nalewajko Anna Santorska Zatwierdził: Grzegorz Wiśniewski Przygotowany przez: Instytut Energetyki Odnawialnej Kontakt: Tel. : Fax.: Ul. Mokotowska 4/ Warszawa biuro@ieo.pl Copyright by Instytut Energetyki Odnawialnej Fotografia: WATT 2 S t r o n a I E O

3 Zawartość: Logotypy firm współpracujących z IEO podczas corocznego badania rynku kolektorów słonecznych... 6 Wprowadzenie Streszczenie Rynek kolektorów słonecznych w Polsce w 2011r Charakterystyka rynku oraz wielkość sprzedaży instalacji słonecznych w Polsce Polski rynek na tle Europy w 2011r Import/eksport Sprzedaż instalacji słonecznych w podziale na systemy Zatrudnienie w sektorze energetyki słonecznej termicznej Ceny Kolektory z certyfikatem Solar Keymark Gwarancja Łańcuch dostaw w sektorze kolektorów słonecznych Nowe rozwiązania techniczne na rynku kolektorów słonecznych % aluminium Kolektory wielkopowierzchniowe Zestawy hybrydowe Klimatyzacja solarna wraz zasobnikiem wykorzystującym przemianę fazową Finansowanie inwestycji Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Regionalne Programy Operacyjne Szwajcarsko-Polski Program Współpracy Rozkład inwestycji w 2011r. wg źródeł wsparcia Perspektywy finansowania inwestycji słonecznych w 2012 r Fundusz Norweski JESSICA Joint European Support for Sustainable Investment in City Areas Program NFOŚiGW domy energooszczędne Prognoza sprzedaży instalacji słonecznych na 2012r. oraz perspektywy rozwoju branży do 2020r S t r o n a I E O

4 SPIS RYSUNKÓW: RYSUNEK 1. GŁÓWNI PRODUCENCI I DYSTRYBUTORZY SYSTEMÓW SŁONECZNYCH W POLSCE, RYSUNEK 2. SPRZEDAŻ KOLEKTORÓW W POLSCE W LATACH RYSUNEK 3. TEMPO WZROSTU SEKTORA KOLEKTORÓW SŁONECZNYCH W LATACH RYSUNEK 4. SPRZEDAŻ INSTALACJI SŁONECZNYCH W PODZIALE NA REGIONY POLSKI RYSUNEK 5. SPRZEDAŻ INSTALACJI SŁONECZNYCH W PODZIALE NA RODZAJE KOLEKTORÓW SŁONECZNYCH (TYS. M 2 ) RYSUNEK 6. PODZIAŁ SPRZEDAŻY INSTALACJI SŁONECZNYCH W 2011R. W POSZCZEGÓLNYCH KRAJACH EUROPEJSKICH RYSUNEK 7. EKSPORT I IMPORT KOLEKTORÓW SŁONECZNYCH (TYS. M 2 ) RYSUNEK 8. PODZIAŁ SPRZEDAŻY INSTALACJI SŁONECZNYCH WG SYSTEMÓW RYSUNEK 9. ZATRUDNIENIE W SEKTORZE KOLEKTORÓW SŁONECZNYCH W 2011R. Z PODZIAŁEM NA WIELKOŚĆ FIRM RYSUNEK 10. STOSUNEK CEN KOLEKTORÓW SŁONECZNYCH W LATACH (W ZŁ) RYSUNEK 11. UDZIAŁ POSZCZEGÓLNYCH TYPÓW KOLEKTORÓW W OFERTACH HANDLOWYCH OGÓŁEM (NA PODSTAWIE OFERT 74 PRODUCENTÓW I DYSTRYBUTORÓW SYSTEMÓW SŁONECZNYCH) RYSUNEK 12. LICZBA I KRAJ POCHODZENIA KOLEKTORÓW SŁONECZNYCH Z CERTYFIKATEM SOLAR KEYMARK DOSTĘPNYCH NA RYNKU POLSKIM W 2011R. (NA PODSTAWIE OFERT 74 PRODUCENTÓW I DYSTRYBUTORÓW SYSTEMÓW SŁONECZNYCH) RYSUNEK 13. STOSUNEK ILOŚCI OBECNYCH NA POLSKIM RYNKU KOLEKTORÓW SŁONECZNYCH CERTYFIKOWANYCH DO NIECERTYFIKOWANYCH ZNAKIEM SOLAR KEYMARK DLA POSZCZEGÓLNYCH KRAJÓW (NA PODSTAWIE OFERT 74 PRODUCENTÓW I DYSTRYBUTORÓW SYSTEMÓW SŁONECZNYCH W POLSCE) RYSUNEK 14. ŚREDNI OKRES GWARANCJI NA KOLEKTORY SŁONECZNE DOSTĘPNE NA POLSKIM RYNKU W 2011 R RYSUNEK 15. ŚREDNIA CENA ZA 1M 2 POWIERZCHNI CZYNNEJ KOLEKTORA SŁONECZNEGO W ZALEŻNOŚCI OD DŁUGOŚCI OKRESU GWARANCYJNEGO RYSUNEK 16. SCHEMAT ŁAŃCUCHA DOSTAW W SEKTORZE ENERGETYKI SŁONECZNEJ WRAZ Z PRZYKŁADOWYM PODZIAŁEM WARTOŚCI W UKŁADZIE: PRODUCENT- DYSTRYBUTOR - INSTALATOR INWESTOR RYSUNEK 17. SZACUNKOWE MOCE ZAINSTALOWANE W OZE WG DOTYCHCZAS ZATWIERDZONYCH PROJEKTÓW W RPO ORAZ ICH UDZIAŁY W MOCACH ZAINSTALOWANYCH W CAŁYM RYNKU OZE NA KONIEC 2010 ROKU. ŹRÓDŁO: EKSPERTYZA INSTYTUTU ENERGETYKI ODNAWIALNEJ DLA MINISTERSTWA ROZWOJU REGIONALNEGO PT. OKREŚLENIE POTENCJAŁU ENERGETYCZNEGO REGIONÓW POLSKI W ZAKRESIE ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII - WNIOSKI DLA REGIONALNYCH PROGRAMÓW OPERACYJNYCH NA OKRES PROGRAMOWANIA RYSUNEK 18.PODZIAŁ INWESTYCJI W KOLEKTORY SŁONECZNE WG ŹRÓDEŁ WSPARCIA (NFOŚIGW, RPO, BEZ DOTACJI) RYSUNEK 19. PRZEWIDYWANY PODZIAŁ SEKTORA CIEPŁA I CHŁODU OZE NA POSZCZEGÓLNE TECHNOLOGIE W 2020 R. WG KPD RYSUNEK 20. SCENARIUSZ ROZWOJU SEKTORA KOLEKTORÓW SŁONECZNYCH W RAMACH KRAJOWEGO PLANU DZIAŁAŃ NA RZECZ OZE DO 2020R. W PORÓWNANIU Z OBECNYM ROZWOJEM RYNKU KOLEKTORÓW SŁONECZNYCH S t r o n a I E O

5 SPIS TABEL: TABELA 1. WNIOSKI Z RAPORTÓW STATYSTYCZNYCH ( ) OTRZYMANYCH OD FIRM UCZESTNICZĄCYCH W BADANIU RYNKU KOLEKTORÓW SŁONECZNYCH TABELA 2. UDZIAŁ IMPORTU W SPRZEDAŻY KRAJOWEJ KOLEKTORÓW SŁONECZNYCH TABELA 3. ZESTAWIENIE CEN KOLEKTORÓW SŁONECZNYCH W ROKU 2011 (NA PODSTAWIE OFERT 74 PRODUCENTÓW I DYSTRYBUTORÓW SYSTEMÓW SŁONECZNYCH) TABELA 4. PORÓWNANIE DANYCH STATYSTYCZNYCH DOT. DOFINANSOWANIA KOLEKTORÓW SŁONECZNYCH Z GRUDNIA 2011R. Z DANYMI Z WRZEŚNIA S t r o n a I E O

6 Logotypy firm współpracujących z IEO podczas corocznego badania rynku kolektorów słonecznych 6 S t r o n a I E O

7 Wprowadzenie Energetyka słoneczna termiczna to druga branża energetyki odnawialnej w Polsce w segmencie zielonego ciepła i chłodu. W 2011 roku po raz pierwszy udziały energii słonecznej w bilansie zużycia ciepła i chłodu przewyższały udziały biogazu, energii geotermalnej i pomp ciepła i ustępowały tylko ilości ciepła produkowanego w kotłach z biomasy. Jest to też druga pod względem dynamiki (po energetyce wiatrowej) branża całej energetyki odnawialnej w Polsce. W 2011r. branża która trafiła na łamy najważniejszych czasopism biznesowych, stała się obiektem zainteresowań rynku kapitałowego i funduszy inwestycyjnych. Pod względem tempa wzrostu Polska wysuwa się na pozycję lidera najszybciej rosnących rynków w UE (w kraju tempo wzrostu jest niemalże o rząd wielkości wyższe od średniej unijnej). Tak wysokie tempo wzrostu jest charakterystyczne jedynie dla sektorów młodych, dynamicznie rozwijających się, podczas gdy polska branża kolektorów słonecznych utrzymuje to tempo ponad dekadę. Jak dotychczas jest to najbardziej przewidywalna i stabilna branża w dłuższym okresie. Średnioroczne tempo wzrostu branży kolektorów słonecznych w ostatniej dekadzie mieści się w przedziale 30-40% i w dalszym ciągu jest jednym z najwyższych spośród wszystkich sektorów energetyki odnawialnej w Polsce oraz w relacji do rynków kolektorów słonecznych w innych krajach UE. Energetyka słoneczna stała się liderem zielonych technologii w Polsce. Rynek kolektorów słonecznych jest konkurencyjny i trudny. Ale branża, ciężką i konsekwentna pracą na rzecz rozwoju technologii, poprawy jakości, obniżenia kosztów ale też eksportu (poprawy bilansu handlowego kraju) pozyskała zaufanie odbiorców i zasłużony w pełni szacunek decydentów regulujących rynek energii i wspierających rozwój energetyki odnawialnej. Ostatnie decyzja o zwiększeniu budżetu programu dotacji NFOSIGW do kredytów na zakup kolektorów słonecznych oraz niezwykle dobre perspektywy finansowania kolektorów słonecznych w ramach polityki spójności UE na lata pozwalają z dużym optymizmem patrzeć na dalszy rozwój branży. Branża kolektorów słonecznych stanowi dzisiaj, w przededniu uchwalenia ustawy o odnawialnych źródłach energii, doskonała bazę także do rozwoju nowego, w pełni komplementarnego rynku fotowoltaiki. W imieniu Instytutu Energetyki Odnawialnej z wielką przyjemnością rekomenduję Państwu do zapoznania się z koleiną (czwartą), znacznie poszerzoną w stosunku do poprzednich edycję raportu Rynek kolektorów słonecznych w Polsce. 7 S t r o n a I E O

8 1. Streszczenie Obecnie w Polsce funkcjonuje 74 firmy produkujące i dystrybuujące kolektory słoneczne, ponad połowa to dystrybutorzy zagranicznych marek, dla których polski rynek jest bardzo atrakcyjny. W sprzedaży oferowanych jest obecnie ponad 440 typów kolektorów słonecznych. Znaczna ilość firm ulokowana jest w Polsce południowej: województwa śląskie i małopolskie, jednakże duża pula znajduje się również w woj. mazowieckim. Sprzedaż kolektorów słonecznych w Polsce w 2011 r. wzrosła o ponad 70% i wynosiła ok. 253,7 tys. m 2. Na koniec 2011 roku łącznie zainstalowanych i użytkowanych było 909 tys. m 2 kolektorów słonecznych, co stanowi równoważnik 637 MW mocy cieplnej. Wzrost sprzedaży rzędu nawet rzędu 150% odnotowano w firmach dużych sprzedających powyżej 1000 m 2 rocznie, jednakże małe firmy, które nie zdążyły z przygotowaniem instalatorów do obsługi programów dotacji odnotowały spadek sprzedaży rzędu kilku procent. Nie zaobserwowano wzrostu cen kolektorów słonecznych, co jest przede wszystkim efektem rosnącej konkurencji na rynku, zainteresowanie polskim rynkiem importerów i wchodzenia na rynek nowych dynamicznych firm krajowych, czemu towarzyszą także przejęcia. W 2011 roku średnia cena ofertowa za 1m 2 powierzchni czynnej kolektora kształtowała się na poziomie 1300 zł i była o 1-2 % wyższa niż w roku 2010, przy czym należy zaznaczyć, że inflacja w Polsce kształtowała się na poziomie 4%, co praktycznie oznacza spadek cen. W walce o obniżenie kosztów wprowadzane są nowe rozwiązania (zazwyczaj wspierane ze środków UE), np. produkcja kolektorów wielkopowierzchniowych, kolektory z absorberami aluminiowymi oraz nowe rozwiązania funkcjonalne, np. systemy słonecznego chłodzenia, zasobniki wykorzystujące przemianę fazową, ale nie ma pewności które z nowych rozwiązań uzyskają wsparcie regulacyjne i zostaną zaakceptowane przez rynek. Oprócz producentów kolektorów słonecznych, coraz ważniejsze ogniwo w łańcuchu tworzenia wartości stanowią instalatorzy systemów solarnych. W Polsce funkcjonuje ponad 1,5-2 tys. małych kilkuosobowych firm. Obecny projekt ustawy o odnawialnych źródłach energii będzie regulował działanie instalatorów OZE, każdy z instalatorów będzie podlegał obowiązkowemu szkoleniu i certyfikacji, dopuszczającej do wykonywania zawodu. Kolektory słoneczne zawdzięczają obecny sukces w Polsce m.in. programom dotacji, np. program dotacji na zakup instalacji słonecznych prowadzony przez NFOŚiGW. W samym 2011r. w ramach tego programu zainstalowano ponad 81 tys. m 2, co stanowiło ok. 36% całkowitej sprzedaży w 2011r. Największe zainteresowanie inwestorów, zwłaszcza samorządowych, wzbudziły Regionalne Programy Operacyjne, w ramach których przeznaczono łącznie 231 mln zł na energetykę słoneczną (20% całego budżetu na energetykę odnawialną). Łącznie na koniec listopada 2011 r. zatwierdzono do dofinansowania w ramach RPO wnioski na budowę instalacji słonecznych o wartości 328 mln zł, tj. o 30% więcej niż alokowano środków. Ponadto w br. zostaną zrealizowane rozpoczęte w 2011r. inwestycje z Programu Szwajcarskiego, który przewiduje wsparcie w Polsce 8 dużych (zbiorowych) projektów z zakresu energetyki odnawialnej. Biorąc pod uwagę wyniki sprzedaży w 2011r. instalacji kolektorów słonecznych w Europie, polski rynek jest na czwartym miejscu w europejskim rankingu sprzedaży instalacji słonecznych, tuż, za Niemcami, Włochami i Hiszpanią. 8 S t r o n a I E O

9 Perspektywy rozwoju rynku w 2012 roku są bardzo dobre. Okresem przejściowym i przełomowym, z uwagi m.in. na opóźnienia w uchwaleniu ustawy o odnawialnych źródeł energii i wyczerpanie się środków UE przeznaczanych na energetykę słoneczną na lata ) będzie rok Decyzja o zwiększeniu budżetu programu dotacji NFOSIGW do kredytów na zakup kolektorów słonecznych oraz niezwykle dobre perspektywy finansowania kolektorów słonecznych w ramach polityki spójności UE na lata pozwalają jednak z dużym optymizmem patrzeć na dalszy rozwój branży. 9 S t r o n a I E O