Organizacja XVIII Szkoły Zintegrowanego Monitoringu Środowiska Przyrodniczego

Transkrypt

1 Prof. UAM dr hab. Józef Szpikowski Organizacja XVIII Szkoły Zintegrowanego Monitoringu Środowiska Przyrodniczego W dniach października 2012 roku w Stacji Geoekologicznej UAM w Storkowie została zorganizowana kolejna, XVIII Szkoła Zintegrowanego Monitoringu Środowiska Przyrodniczego. Spotkanie było zorganizowane przez Centrum Zintegrowanego Monitoringu Środowiska Przyrodniczego UAM, Stację Geoekologiczną UAM w Storkowie oraz Główny Inspektorat Ochrony Środowiska w Warszawie. Program Zintegrowanego Monitoringu Środowisk Przyrodniczego funkcjonuje od roku 1993 jako element Państwowego Monitoringu Środowiska Przyrodniczego, koordynowanego na szczeblu centralnym przez Ministerstwo Środowiska w Warszawie. Głównym celem ZMŚP jest uzyskanie jednolitych, porównywalnych w skali Polski danych o stanie wybranych abiotycznych i biotycznych elementów środowiska przyrodniczego, określanie aktualnego stanu i tendencji zachodzących przemian oraz wskazywanie kierunków zagrożeń i działań zapobiegawczych. Aktualnie w realizacji programu ZMŚP w Polsce uczestniczy 9 Stacji Bazowych (Biała Góra, Storkowo, Puszcza Borecka, Wigry, Koniczynka, Kampinos, Święty Krzyż, Roztocze, Szymbark). Szkoły ZMŚP odbywają się regularnie (zwykle jeden raz w roku) w różnych Stacjach Bazowych i są poświęcone koordynacji badań, doskonaleniu metod pomiarowych terenowych i laboratoryjnych, szkoleniom w zakresie nowych elementów programowych (załącznik 1). Szkoła w Storkowie została przeprowadzona zgodnie z przyjętym programem (załącznik 2). W XVIII Szkole ZMŚP w Storkowie uczestniczyli przedstawiciele Centrum Zintegrowanego Monitoringu Środowiska Przyrodniczego UAM, Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska oraz 8 Stacji Bazowych: Białej Góry, Puszczy Boreckiej, Wigier, Koniczynki, Świętego Krzyża, Roztocza, Szymbarku oraz Storkowa (załącznik 3). W szkoleniu nie uczestniczyli przedstawiciele Stacji Bazowej w Kampinosie. Wraz z pracownikami obsługi ze Stacji Geoekologicznej UAM w Storkowie w XVIII Szkole ZMŚP uczestniczyły łącznie 22 osoby. W ramach zagadnień organizacyjnych podczas XVIII Szkoły ZMŚP w Storkowie poruszono podpisanie nowej umowy z NFOŚiGW na realizację programu w latach Pierwsza część spotkania w Storkowie była przeznaczona na organizację działań Centrum ZMŚP, Stacji Bazowych i Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska w ramach

2 realizacji programu monitoringu w latach Ważne kwestie organizacyjne i merytoryczne poruszali koordynator ZMSP prof. zw. dr hab. Andrzej Kostrzewski, specjalista monitoringu w GIOŚ mgr inż. Hanna Kasprowicz. Sekretarz naukowy ZMŚP dr Jacek Tylkowski przedstawił obowiązujący wszystkie Stacje Bazowe harmonogram realizacji poszczególnych etapów nowej umowy na lata Wskazał także na obowiązujące terminy składania corocznych sprawozdań i raportów. Specjalista od bazy danych ZMSP dr Robert Kruszyk poruszył kwestie jakości składanych przez Stacje Bazowe zakodowanych danych pomiarowych do Centralnej Bazy Danych ZMŚP. Wskazał na najważniejsze i najczęściej występujące błędy w kodowanych danych. Stacje Bazowe zostały zobowiązane do większej dbałości o poprawność przekazywanych danych, bezwzględne dostosowanie się do obowiązujących procedur kodowania oraz do szybkiego reagowania w przypadku konieczności wprowadzania poprawek i uzupełnień. Kierownik Stacji Bazowej w Storkowie, prof. UAM dr hab. Józef Szpikowski przedstawił propozycje modyfikacji układu rocznych raportów. Po wnikliwej dyskusji ustalono, że: zostanie zachowany dotychczasowy indywidualny charakter sprawozdań poszczególnych Stacji, Stacje wprowadzą do raportów część sporządzoną ściśle według zasad określonych w wymogach specjalistów (tabele i ryciny), która będzie zamieszczona na końcu raportu, bardzo ważną częścią raportów jest rozdział podsumowujący o funkcjonowaniu geoekosystemu zlewni reprezentatywnej; rozdział ten jak i cały raport powinien być podporządkowany naczelnej zasadzie programu ZMŚP zintegrowaniu wyników z poszczególnych programów pomiarowych. Podstawową częścią XVIII Szkoły ZMŚP było praktyczne szkolenie w zakresie modelowania zmian bilansu wodnego i biogeochemicznego dla stanowisk pomiarowych i zlewni reprezentatywnych ZMŚP. Program modelowania w tym zakresie przygotował dla ZMŚP prof. UAM dr hab. Alfred Stach. Podczas Szkoły zostało przeprowadzone praktyczne szkolenie w zastosowaniu programu SWOT do modelowania dla Stacji Bazowych ZMŚP. Praktyczne szkolenie prof. UAM dr hab. Alfred Stach przeprowadził na podstawie zlewni górnej Parsęty. Zostały przedstawione zasady przygotowania danych wejściowych do modelowania oraz możliwości uszczegóławiania danych wejściowych. Uczestnicy Szkoły stwierdzili, że przygotowanie danych wejściowych jak i sama procedura modelowania jest czasochłonna i skomplikowana. Ustalono, że:

3 modelowanie stwarza bardzo duże możliwości dla przewidywania trendów zmian w badanych geoekosystemach, niezbędne są dalsze konsultacje w zakresie modelowania dla zlewni badawczych Stacji Bazowych, w lutym 2013 roku dojdzie do roboczego spotkania (w Poznaniu), które będzie miało charakter kolejnego etapu szkolenia. Organizatorzy Szkoły ZMŚP w Storkowie przygotowali krótką sesję terenową w położonym w pobliżu Storkowa rezerwacie Kusowskie Bagno. Jest to obszar uznawany za jedno z najlepiej zachowanych torfowisk wysokich w Polsce. Na sesję terenową został dla uczestników szkolenia przygotowany specjalny przewodnik: Józef Szpikowski, Środowisko geograficzne kotliny jeziora Wielatowo i rezerwatu Kusowskie Bagno (Pojezierze Drawskie, dorzecze Parsęty).

4 Załącznik 1. Szkoły Zintegrowanego Monitoringu Środowiska Przyrodniczego Nr organizator data szkoły miejsce szkolenia tematyka 1 Storkowo Storkowo Centrum ZMŚP Puszcza Borecka Centrum ZMŚP Tarnów Jeziorny Storkowo Wigry Centrum ZMŚP IOŚ Warszawa, Jeziorowskie Koncepcja ZMŚP, zakres i metodyka badań wybranych elementów środowiska przyrodniczego dla potrzeb monitoringu zintegrowanego, dyskusja o wyborze sprzętu i aparatury Metody pomiarów hydrologicznych, meteorologicznych, monitoring jezior Metodologia ZMŚP dotycząca zanieczyszczeń powietrza UAM Poznań System informatyczny ZMŚP Storkowo, zlewnia górnej Parsęty Wigierski Park Narodowy Tarnów Jeziorny 8 Szymbark Szymbark 9 Storkowo Storkowo Gleby, rośliny, wody gruntowe Fauna bezkręgowa, meteorologia, biologiczne metody oceny jakości wód powierzchniowych, system monitoringu środowiska Stacji Bazowej Wigry Metody pomiarów hydrologicznych, meteorologicznych, GIS Monitoring porostów, metody i ocena pomiarów meteorologicznych, pokrycie terenu z wykorzystaniem obrazów satelitarnych Gleby, biegaczowate, GIS użytkowanie ziemi, uszkodzenia drzew i drzewostanów 10 Kampinos Izabelin Monitoring wód podziemnych, systemy informacji geograficznej Program ZMŚP w kontekście dyrektywy INSPIRE, 11 Wigry Gawrych Ruda wykorzystanie GPS w aktualizacji danych Wigierski Park przestrzennych, przetwarzanie zdjęć lotniczych w Narodowy TNTMips, metody statystycznego opracowania danych) Zastosowanie metod statystycznych do 12 Szymbark Szymbark interpretacji danych ZMŚP. Pokrycie terenu i użytkowanie ziemi 13 Biała Góra Biała Góra GIS użytkowanie terenu, geoindykatory i bioinydaktory 14 Biała Góra Biała Góra Program Gleby w ZMŚP 15 Święty Krzyż Kielce 16 Wigry Mikołajewo 17 Zwierzyniec Zwierzyniec 18 Storkowo Storkowo Monitoring wód podziemnych, biologiczne elementy jakości wód w RDW, wskaźniki chemicznego stanu wód i gleb, metody oceny wpływu zanieczyszczeń powietrza i opadów atmosferycznych Monitoring uszkodzeń drzew i drzewostanów, monitoring epifitów nadrzewnych, flora i roślinność zlewni reprezentatywnej, dyskusja o programach pomiarowych Metodologia ZMŚP w ramach programów: A1, J2, P1 oraz programu rozszerzonego obejmującego podsystem monitoringu przyrody Modelowanie - prognozowanie zmian bilansu wodnego i biogeochemicznego dla stanowisk pomiarowych i zlewni reprezentatywnych ZMŚP

5 Załącznik 2. Program XVIII Szkoły ZMŚP w Storkowie Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Centrum Zintegrowanego Monitoringu Środowiska Przyrodniczego Stacja Geoekologiczna w Storkowie Główny Inspektorat Ochrony Środowiska w Warszawie XVIII Szkoła Zintegrowanego Monitoringu Środowiska Przyrodniczego Modelowanie - prognozowanie zmian bilansu wodnego i biogeochemicznego dla stanowisk pomiarowych i zlewni reprezentatywnych ZMŚP października 2012 roku Stacja Geoekologiczna UAM w Storkowie Komitet Naukowy prof. zw. dr hab. Andrzej Kostrzewski przewodniczący mgr inż. Lucyna Dygas-Ciołkowska mgr inż. Hanna Kasprowicz prof. UAM dr hab. Józef Szpikowski Komitet Organizacyjny prof. UAM dr hab. Józef Szpikowski przewodniczący mgr Monika Domańska mgr Marta Sajkowska dr Grażyna Szpikowska dr Jacek Tylkowski

6 Program 17 października (środa) popołudnie/wieczór przyjazd uczestników XVIII Szkoły ZMŚP do Stacji Geoekologicznej UAM w Storkowie od kolacja 18 października (czwartek) śniadanie Otwarcie XVIII Szkoły ZMŚP prof. zw. dr hab. Andrzej Kostrzewski Realizacja programu ZMŚP w latach zakres merytoryczny nowej umowy, etapy realizacji zadań, sprawozdań i raportów - prof. zw. dr hab. Andrzej Kostrzewski, dr Jacek Tylkowski Funkcjonowanie Centralnej Bazy Danych ZMŚP w latach dr Robert Kruszyk przerwa kawowa Opracowanie danych pomiarowych, zasady sporządzania sprawozdań i raportów Stacji Bazowych w latach prof. UAM dr hab. Józef Szpikowski, dr Jacek Tylkowski przerwa obiadowa Sesja terenowa Środowisko geograficzne Rezerwatu Kusowskie Bagno (dorzecze Parsęty) - prof. UAM dr hab. Józef Szpikowski przerwa kawowa Projekt grantu aparaturowego w ramach ZMŚP dyskusja i ustalenia prof. zw. dr hab. Andrzej Kostrzewski, Centrum ZMŚP, kierownicy i przedstawiciele Stacji Bazowych kolacja (Szczecinek) 19 października (piątek) śniadanie Modelowanie - prognozowanie zmian bilansu wodnego i biogeochemicznego dla stanowisk pomiarowych i zlewni reprezentatywnych ZMŚP szkolenie praktyczne część I prof. UAM dr hab. Alfred Stach przerwa kawowa

7 Modelowanie - prognozowanie zmian bilansu wodnego i biogeochemicznego dla stanowisk pomiarowych i zlewni reprezentatywnych ZMŚP szkolenie praktyczne część II prof. UAM dr hab. Alfred Stach przerwa obiadowa Modelowanie - prognozowanie zmian bilansu wodnego i biogeochemicznego dla stanowisk pomiarowych i zlewni reprezentatywnych ZMŚP szkolenie praktyczne część III prof. UAM dr hab. Alfred Stach przerwa kawowa dyskusja, podsumowanie Szkoły kolacja 20 października (sobota) śniadanie wyjazd uczestników XVIII Szkoły ZMŚP

8 Załącznik 3. Uczestnicy XVIII Szkoły ZMŚP w Storkowie w dniach Centrum Zintegrowanego Monitoringu Środowiska Przyrodniczego UAM: prof. zw. dr hab. Andrzej Kostrzewski (koordynator ZMŚP) mgr Marta Sajkowska Główny Inspektorat Ochrony Środowiska: mgr inż. Hanna Kasprowicz Stacja Bazowa ZMŚP Biała Góra: dr Jacek Tylkowski (kierownik stacji) dr Paulina Ścisłowska dr Mariusz Samołyk Stacja Bazowa ZMŚP Storkowo: prof. UAM dr hab. Józef Szpikowski (kierownik stacji) dr Grażyna Szpikowska mgr Monika Domańska Stacja Bazowa ZMŚP Puszcza Borecka: mgr inż. Krzysztof Skotak (kierownik stacji) dr inż. Tomasz Śnieżek Stacja Bazowa ZMŚP Wigry: dr Lech Krzysztofiak (kierownik stacji) dr Anna Krzysztofiak mgr Maciej Romański Stacja Bazowa ZMŚP Koniczynka: prof. UMK dr hab. Marek Kejna mgr Tomasz Strzyżewski Stacja Bazowa ZMŚP Święty Krzyż: dr Rafał Kozłowski Stacja Bazowa ZMŚP Roztocze: dr inż. Przemysław Stachyra (kierownik stacji) mgr inż. Tadeusz Grabowski Stacja Bazowa ŻMŚP Szymbark dr Witold Bochenek (kierownik stacji)

9 Załącznik 4. Wybrane fotografie z XVIII Szkoły ZMŚP w Storkowie w dniach Fot. 1. XVIII Szkoła ZMŚP w Storkowie sprawy organizacyjne i merytoryczne programu - obrady prowadzi koordynator prof. zw. dr hab. Andrzej Kostrzewski Fot. 2. XVIII Szkoła ZMŚP w Storkowie szkolenie praktyczne z modelowania przy pomocy programu SWOT prowadzi prof. UAM dr hab. Alfred Stach

10 Fot. 3. XVIII Szkoła ZMŚP w Storkowie uczestnicy szkolenia przed Stacją Geoekologiczną UAM w Storkowie Fot. 4. XVIII Szkoła ZMŚP w Storkowie sesja terenowa w rezerwacie Kusowskie Bagno