ikołaj Rej herbu Oksza urodził się w roku 1505 w Żurawnie pod Haliczem w zamożnej rodzinie szlacheckiej. Wcześnie (w(

Transkrypt

1

2

3 M ikołaj Rej herbu Oksza urodził się w roku 1505 w Żurawnie pod Haliczem w zamożnej rodzinie szlacheckiej. Wcześnie (w( 1514 r.) oddany do szkoły parafialnej w Skalmierzu, spędził tam trzy lata, a nastę pnie rok w Bursie Jerozolimskiej Akademii Krakowskiej. W roku 1525 dostał się na dwór wojewody sandomierskiego Andrzeja Tęczyńskiego, gdzie pełnił funkcję sekretarza, później komornika. (Podpisywał się wprawdzie "Mikołaj Rej z Nagłowic", ale nigdy w Nagłowicach nie mieszkał.) W roku 1546 Zygmunt Star y nadał mu za zasługi na polu rymotwórczym wieś Temerowce na ziemi halickiej. Jednocześnie mianowano go dworzaninem królewskim. Zygmunt August nadał mu w kilka lat później godność sekretarza królewskiego. Jednakże życie dworskie i sprawy kancelarii królewskiej nie wypełniły życia pisarzowi.

4 R ej wiódł żywot niezwykle czynny, ruchliwy, wiele jeździł, bywał na sejmach i sejmikach szlacheckich, kilkakrotnie wybierano go na posła. Nadto gospodarował, procesował się długo i uporczywie o różne majętności, prowadził ożywione życie towarzyskie i zdobywał coraz większą popularność u szlachty. Około r zerwał z katolicyzmem, przeszedł na kalwinizm. Stał się jednym z najczynniejszych opiekunów kościoła reformowanego w Polsce. Zakładał zbory kalwińskie i wyposażał je. Założył również miasteczko Rejowiec. R ej, energiczny, bystry obserwator rzeczywistości, pisarz pełen temperamentu, świadomie i programowo tworzył literaturę w języku narodowym. Nie zachowały się wszystkie utwory Reja. O niektórych wiemy tylko ze wzmianek w biografii. Pragnął on w swej twórczości dowieść, że w języku polskim można wyrazić równie dobrze jak w języku łacińskim. Na człowieka spoglądał zazwyczaj z wyrozumiałym uśmiechem humorysty.

5 Mikołaja Reja nazwano "ojcem literatury polskiej", ponieważ był pierwszym pisarzem, tworzącym wyłącznie po polsku. Pisał dzieła w pełni oryginalne, nie zaś przeróbki obcych tekstów, toteż w jego utworach znalazło odbicie współczesne życie narodu. On pierwszy dowiódł, że literatura może rozwijać się w języku narodowym, przyczyniając się w ten sposób do zwycięstwa języka ojczystego nad panującą wówczas łaciną. W ten sposób zrodziło się hasło, które było myślą przewodnią całej jego twórczości: "A niechaj narodowie wżdy postronni znają, Iż Polacy nie gęsi, iż swój język mają". U twory, w których Rej porusza aktualne wydarzenia polityczne, społeczne, religijne i obyczajowe, mają charakter dydaktyczny. Sprostały one jednak - mimo tego mentorstwa - aktualnym potrzebom społeczeństwa, dzięki czemu Rej stał się pisarzem popularnym i cenionym, ulubieńcem ostatni ch Jagiellonów - Zygmunta Starego i Zygmunta Augusta. Twórczość Reja miała znaczenie przełomowe w dziejach literatury polskiej, była dowodem, że nie tylko łacina, ale również język polski nadaje się do wyrażenia różnorodnych uczuć i przeżyć.

6 P oeta posługiwał się niezwykle bogatym słownictwem, wyrazistym, czasem nawet dosadnym, często zaczerpniętym z potocznego języka. Najłatwiej radzi sobie Rej z obrazami satyrycznymi, trudniejsze jest dla niego opisywanie stanów uczuciowych. Dla urozmaicenia swej wypowiedzi często używa pytań retorycznych, wykrzykników, zwraca się do czytelnika bezpośrednio. Humanistyczne wartości jego dorobku to radość człowieka, który potrafi cieszyć się życiem, potrafi w życiu ziemskim czuć się szczęśliwym. Ta pogodna afirmacja świata i jego spraw pozwala nazwać Reja poetą - humanistą. Do najwybitniejszych jego dzieł należą: "Krótka rozprawa...", "Żywot człowieka poczciwego", Źwierzyniec", Witczak, "Studia nad twórczością Mikołaja Reja", O Erazmie i Reju"

7 Dialogi: Rozmowa Lwa z Kotem, Warwas z Lupusem, Kostyra z Pijanicą Krótka rozprawa między trzema osobami, Panem, Wójtem a Plebanem Dramaty: Żywot Józefa......, Kupiec Psałterz Dawidów (parafraza) Postylla Komentarz do księgi biblijnej,apocalypsis Wizerunk własny żywota człowieka poćciwego Źwierzyniec Źwierciadło

8 KONIEC