Wpływ rozporządzenia EMIR na sytuację polskiego rynku finansowego. 10 maja 2012r.

Transkrypt

1 Wpływ rozporządzenia EMIR na sytuację polskiego rynku finansowego 10 maja 2012r. 1

2 Opracowania Średnie dzienne obroty netto na światowym rynku instrumentów pochodnych OTC w latach (w mld USD) Triennial Central Bank Survey. Foreign exchange and derivatives market activity in April Preliminary results, Bank for International Settlements,. 2

3 Opracowania Wartość nominalna transakcji pochodnych oraz wartość rynkowa instrumentów OTC w latach (dane na koniec roku, w mld USD) Rodzaje instrumentów pochodnych Źródło: Bank for International Settlements. Wartość nominalna otwartych pozycji Instrumenty pochodne OTC Instrumenty walutowec Instrumenty na stopy procentowe Instrumenty związane z rynkiem akcji Instrumenty związane z metalami szlachetnymi i towarami Kredytowe transakcje zamiany (CDS) b.d Ekspozycja kredytowa bruttod Giełdowe instrumenty pochodne Instrumenty walutowe Instrumenty na stopy procentowe Instrumenty związane z rynkiem akcji

4 Cel wdrożenia Dyrektywy MiFID Futures Rynek regulowany Transparencja informacyjna Ustalone terminy oraz wielkość transakcji Niskie wolumeny transakcji Izba rozliczeniowa i system depozytów zabezpieczających istotnie ograniczone ryzyko kredytowe Forward Rynek niezorganizowany Mała przejrzystość informacyjna Dowolne terminy i wielkości transakcji Wysoki wolumen transakcji Rozliczenie indywidualnie ustalone zabezpieczenie duża ekspozycja na ryzyko kredytowe kontrahenta 4

5 Opracowania 15lipca 2010 r. Dodd-Frank Wall Street Reform and Consumer Protection Act; który zawiera m.in. rozwiązania regulacyjne w odniesieniu do rynku instrumentów pochodnych; 15 września 2010 r. Rozporządzenie w sprawie instrumentów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym, centralnych kontrpartnerów oraz repozytoriów danych. 5

6 Zabezpieczenia transakcji dokonywanych na rynku instrumentów pochodnych 6

7 Default waterfall system zabezpieczania rozliczeń Depozyt zabezpieczającego Udział upadającego w funduszu rozliczeniowym Część kapitałów własnych CCP Udział pozostałych BU w default fund Dodatkowe wpłaty (z limitem) pozostałych BU Kapitał własny CCP 7

8 Formy zabezpieczenie transakcji Formy zabezpieczenia transakcji Codzienne wyrównanie do rynku Depozyty zabezpieczające Depozyty dodatkowe danego uczestnika Fundusz rozliczeniowy mutualizacji ryzyka Kapitały własne CCP min. 5 mln euro Narzędzia zabezpieczenia transakcji Zarządzanie parametrami systemu gwarantowania rozliczeń Monitorowanie ryzyka Prowadzenie systemu gwarantowania rozliczeń Zwoływanie Komitetu Ryzyka Zarządzanie procesem niewypłacalności Działania mające na celu likwidację ryzyka rynkowego 8

9 Zabezpieczenia transakcji dokonywanych na rynku instrumentów pochodnych CCP ponosi ryzyko upadłości swoich kontrahentów, Kontrahenci wzajemnie ponoszą ryzyko upadłości CCP. Metody ograniczenia ekspozycji na ryzyko kredytowe: Licencjonowanie działalności CCP, Konieczność spełnienia określonych wymogów organizacyjnych, Ograniczenia w outsourcingu CCP, inne standardy operacyjne, Poziom kapitałów własny (minimalna kwota kapitału założycielskiego), standing finansowy, Legitymowanie się doświadczeniem w obsłudze transakcji OTC 9

10 Wymogi względem CCP licencjonowanie Przymus rozliczenia przez CCP połączony z licencjonowaniem działalności CCP Licencjonowanie na poziomie poszczególnych krajów członkowskich, o Rozpoczęcie działalności poprzez przedłożenie wniosku do KNF, o Możliwość ingerencji z poziomu UE opinia Kolegium, o Wyłączenia typów transakcji na poziomie wszystkich krajów członkowskich Dopuszczenie do świadczenia CCP z krajów trzecich na zasadach uznania o Uznanie danego CCP przez ESMA po konsultacjach z macierzystym dla CCP regulatorem o Nawiązaniu współpracy między ESMA i regulatorem kraju pochodzenia. 10

11 Depozyt zabezpieczający Obowiązek prowadzenia depozytu zabezpieczającego spoczywa na CCP. CCP wzywa poszczególnych członków rozliczających oraz CCP z którymi posiada uzgodnienia interpelacyjne do uzupełnienia zabezpieczenia. (obliczane dla portfeli transakcji uczestnika zarejestrowanych na danym koncie rozliczeniowym w CCP) Zabezpieczają ryzyko przynajmniej dziennej zmiany wyceny portfela w warunkach normalnych (współczynnik ufności 99%) Metoda obliczeń: VaR - ważona symulacja historyczna, okno obserwacyjne: 250 dni Zabezpieczenia wnoszone na pokrycie depozytów mają charakter indywidualny Wysyłanie raportu o depozytach zabezpieczających do uczestników 11

12 Depozyt zabezpieczający CCP określa wysokość depozytu na podstawie modelu, który to winien uwzględniać charakterystykę ryzyka rozliczenia danych produktów oraz odstępy czasowe pomiędzy: - poborem od uczestników rozliczających depozytu, - płynnością rynku, - zmiennością wyceny kontraktów. Parametry model zatwierdza regulator i podlega opinii Kolegium Komisja określi warunki techniczne prowadzenia depozytu zabezpieczającego - Obowiązek utrzymywania depozytu zabezpieczającego zwiększy koszty transakcyjne - Uznaniowość w tworzeniu modelu stwarza obszar do nadużyć w zakresie dyskryminacji części członków rozliczających. 12

13 Fundusz rozliczeniowy Fundusz rozliczeniowy umożliwia mutualizację potencjalnych strat pomiędzy uczestników. Aktualizowany raz na miesiąc, pokrywa ryzyko niepokryte (straty z tytułu nie realizacji zobowiązania, w tym upadłości członka rozliczających) CCP ustala minimalną kwotę składki wnoszonej przez uczestników rozliczających Środki funduszu umożliwiają pokrycie kosztu zamknięcia otwartych pozycji niewypłacalnego uczestnika/uczestników, wobec których CCP ma największą ekspozycję po wykorzystaniu depozytów zabezpieczających tego uczestnika/uczestników Wpłaty do funduszu rozliczeniowego są proporcjonalne do własnego ryzyka niepokrytego uczestnika CCP (mechanizm partycypacji ustala CCP) Fundusz ma charakter wzajemnej gwarancji CCP wysyła do uczestników raport o wysokości obowiązkowych wpłat do funduszu rozliczeniowego CCP może ustanowić więcej niż jeden fundusz rozliczeniowy 13

14 Obowiązek utrzymywania określonych płynnych aktywów przez CCP CCP posiada obowiązek utrzymywania płynnych aktywów (środków pieniężnych) z przeznaczeniem na pokrycie potencjalnych strat ponad środki zgromadzone w ramach depozytów zabezpieczających oraz funduszy rozliczeniowych Dopuszczalną formą są ubezpieczenia zabezpieczające CCP Gwarancje podmiotu dominującego względem CCP Gwarancje bankowe Poręczenia podmiotów trzecich, Środki te nie są wykorzystywane do pokrywania bieżących strat operacyjnych lecz do 14

15 Zarządzanie zabezpieczeniem transakcji Pobieranie i weryfikacja danych rynkowych Definiowanie i wyznaczanie parametrów ryzyka wykorzystywanych w procesie obliczeń depozytów zabezpieczających Definiowanie modeli wyceny i krzywych stóp procentowych Określanie listy akceptowanych zabezpieczeń oraz współczynników zmniejszających tzw. haircut ów. Monitorowanie ryzyka Monitoring dynamiki zmian parametrów rynkowych Monitoring dynamiki ekspozycji rynkowych poszczególnych uczestników Przeprowadzanie stress-testów systemu gwarantowania Kalibracja systemu gwarantowania rozliczeń Doskonalenie modeli kontroli ryzyka 15

16 Wyrównanie do rynku Codzienne wyliczenia należności i zobowiązań wynikających z bieżącej wyceny poszczególnych transakcji w portfelu. Przekazywane pomiędzy CCP a stroną transakcji w cyklu dziennym Raportowanie o rozliczeniach (MtM) instrumentów do uczestników MtM dla i-tego uczestnika w dniu t 0 jest obliczany na podstawie wzoru: gdzie: WP i,t0 wycena portfela dla i-tego uczestnika w dniu t 16

17 Depozyt dodatkowy Obliczane codziennie między aktualizacjami funduszu rozliczeniowego w sytuacji, gdy ryzyko niepokryte uczestnika jest większe niż aktualna wartość funduszu rozliczeniowego Równe nadwyżce ryzyka niepokrytego uczestnika ponad wartość funduszu rozliczeniowego Raport o obowiązkowej wpłacie na depozyt dodatkowy 17

18 Ryzyko niepokryte RN Max DZSi, t DZNi, t 1 MtM i, t i gdzie: RN-ryzyko niepokryte DZS i Depozyty zabezpieczające stress-testowe i-tego uczestnika DZN i Depozyty zabezpieczające dla warunków normalnych i-tego uczestnika MtM i Mark to Market i-tego uczestnika t indeks dnia rozliczeniowego 18

19 DZ Normal DZ Stress DZ Normal DZ Stress DZ Normal DZ Stress Ryzyko niepokryte UR 1 UR 2 UR 3 RN 1 RN 2 RN 3 FR=RN2 19

20 Komitet Ryzyka Komitet Ryzyka Powoływany przez CCP spośród przedstawicieli uczestników. Komitet Ryzyka pełni funkcje doradczą, w szczególności w zakresie: zmian w modelu zarządzania ryzykiem, procedur obsługi niewypłacalności, kryteriów przyjęć nowych uczestników, rozszerzenia zakresu rozliczanych instrumentów wyników stress-testów. Komitet Ryzyka nie ma wpływu na bieżącą działalność CCP. CCP ma obowiązek poinformować KNF w sytuacji, kiedy nie zamierza wypełnić zaleceń Komitetu. 20

21 Default waterfall system zabezpieczania rozliczeń Depozyt zabezpieczającego Udział upadającego w funduszu rozliczeniowym Część kapitałów własnych CCP Udział pozostałych BU w default fund Dodatkowe wpłaty (z limitem) pozostałych BU Kapitał własny CCP 21

22 Strategia hedgingowa CCP przygotowuje strategię hedgingową minimalizującą ekspozycję rynkową, po czym przesyła do uczestników żądanie zakwotownia standardowych instrumentów Uczestnicy wysyłają do CCP kwotowania. Oferty są poufne. CCP wybiera najlepsze oferty zabezpieczające ryzyko rynkowe całego portfela. Aukcja drugiej ceny CCP płaci/otrzymuje najbardziej niekorzystne kwotowanie z zaakceptowanych każdemu z uczestników Aukcja pierwszej ceny CCP płaci/otrzymuje cenę licytowaną przez każdego z uczestników Źródło: KDPW 22

23 Aukcja CCP przesyła do uczestników żądanie zakwotownia jednostki zamykanego portfela Uczestnicy wysyłają do CCP kwotowania. Oferty są poufne. CCP wybiera najlepsze oferty na cały portfel. Aukcja drugiej ceny CCP płaci/otrzymuje najbardziej niekorzystne kwotowanie z zaakceptowanych każdemu z uczestników 1) CCP zostało wystawione na ryzyko rynkowe 2) Jeżeli to terminacja na żądanie to w odpowiednich godzinach zaczyna się procedura 3) CCP przygotowuje portfel (transakcję) do terminacji wysyła ją do uczestników standardowym kanałem komunikacji 4) Banki mają określony czas do złożenia kwotowań (np. pół godziny) 5) Banki mają obowiązek brać udział w aukcji i kwotować odpowiednią wielkość portfela 6) CCP sortuje transakcje i wybiera najlepsze kwotowania na cały portfel 7) W zależności od formuły: 1) Uczestnicy płacą wylicytowane kwotowania za udziały w licytowanym portfelu 2) Uczestnicy płacą cenę wylicytowaną przez ostatni (najgorszy z punktu widzenia CCP nominał, który bierze udział w aukcji wbrew pozorom zgodnie z teorią jeżeli nie ma zmowy uczestnicy w tym typie aukcji będą dawali najlepsze kwotowania dla CCP, ponieważ ten typ aukcji wymusza agresywne kwotowanie. Aukcja pierwszej ceny CCP płaci/otrzymuje cenę licytowaną przez każdego z uczestników Źródło: KDPW. 23

24 Niewypłacalność uczestnika Uznanie uczestnika za niewypłacalnego skutkuje: Wstrzymanie przeprowadzania rozliczeń nowych transakcji uczestnika w CCP Przekazanie informacji o niewypłacalności do innych uczestników, izb rozliczeniowych i regulatorów rynków Zamknięcie otwartych pozycji uczestnika Pokrycie strat w oparciu o kolejne linie obrony CCP Podjęcie działań przez CCP w celu przeniesienia pozycji klientów uczestnika niewypłacalnego wraz z ich zabezpieczeniami tych pozycji do innych uczestników 24

25 Opracowania Bariery wejścia dla CCP 25

26 Techniki ograniczające ryzyko kontraktów rozliczanych poza CCP Kontrahenci finansowi jak i kontrahenci niefinansowi wszystkich transakcji na instrumentach pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym, nie podlegającym obowiązku rozliczania: Zobowiązują się określić pomiędzy sobą procedurę pomiaru, monitoringu oraz ograniczania ryzyka kredytowego, w tym: - Zapewnienie środków elektronicznych pozwalających zatwierdzenie w odpowiednim czasie warunków kontraktu. - Procesy (podlegające kontroli) służące uzgodnieniu portfeli, zarządzania ryzykiem powiązanym, wczesnego wykrywania sporów pomiędzy stronami, sposobu ich rozstrzygnięcia, monitorowania płatności. - Konieczna jest codzienna rynkowa wycena kontraktu oraz utrzymywanie określonego procedurą proporcjonalnego kapitału lub precyzyjnie określonego zabezpieczenia Komisja wdroży ww. przedmiocie określone standardy techniczne. 26

27 Opracowania Raportowanie i ujawnianie danych dotyczących transakcji na instrumentach pochodnych 27

28 Raportowanie i ujawnianie danych dotyczących transakcji na instrumentach pochodnych Obowiązek przekazywania danych odnosi się do wszystkich transakcji na instrumentach pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym, podlegającym obowiązku rozliczania Kontrahenci finansowi mają obowiązek zgłaszania wszelkich zmian dotyczących zawartych przez nich kontraktów, w tym obowiązek zgłaszania informacji o rozwiązaniu kontraktu. Inne podmioty mogą przekazywać w imieniu pierwotnych kontrahentów informacje o zmianach w kontrakcie lub jego rozwiązaniu przez strony W sytuacji w jakiej dane repozytorium transakcji nie jest w stanie zaewidencjonować informacji o danym kontrakcie, kontrahenci finansowi oraz niefinansowi (po spełnieniu kryteriów wartości, celu zawierania kontraktu, systematyczności) przekazuje informacje bezpośrednio do regulatora. 28

29 Raportowanie i ujawnianie danych dotyczących transakcji na instrumentach pochodnych Kontrahent (pracownicy, inne podmioty działające w imieniu i na rzecz kontrahenta) w ramach obowiązku raportowania do repozytorium informacji, są zwolniony z wymogu zachowania tajemnicy handlowej oraz innych klauzul milczenia wynikających z przepisów prawa. Zakres ujawnianych informacji określa Komisja. Minimum informacji zgłaszanych w ramach: Tożsamość stron kontraktu wraz z podaniem ich beneficjentów rzeczywistych Główne parametry kontraktu, (rodzaj, instrument bazowy, termin wymagalności, wartość nominalna) Zapowiedź stworzenia standardów technicznych obowiązujących na poziomie wszystkich krajów członkowskich. 29

30 Raportowanie i ujawnianie danych dotyczących transakcji na instrumentach pochodnych Obowiązki informacyjne odnoszą się również do kontrahentów niefinansowych, którzy zajmują pozycję w kontraktach dot. Instrumentów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym przekraczając określony przez Komisję próg obrotu. Kontrahenci niefinansowi realizują swoje obowiązki względem organów nadzorczych 30

31 Opracowania Global Financial Stability Report, International Monetary Fund, Washington 2010 EBA Discussion Paper on Draft Regulatory Technical Standards on the capital requirements for CCPs under the draft Regulation on OTC derivatives, CCPs and Trade Repositories (EBA/DP/2012/1) All standardised OTC derivative contracts should be traded on exchanges or electronic trading platforms and cleared through central counterparties by end-2012 Leaders Statement, G20, Pittsburgh Summit Joint Discussion Paper on Draft Regulatory Technical Standards on risk mitigation techniques for OTC derivatives not cleared by a CCP under the Regulation on OTC derivatives, CCPs and Trade Repositories (JC/DP/2012/1) London, Collateral requirements for mandatory central clearing of over-the-counter derivatives BIS Working Papers No

32 Zastrzeżenia prawne Informacje i opinie zawarte w niniejszym opracowaniu zostały zebrane lub opracowane na podstawie źródeł uznawanych za wiarygodne. Niniejsze opracowanie i zawarte w nim treści są wyrazem wiedzy oraz poglądów autorów i nie powinny być inaczej interpretowane. Autor nie ponosi odpowiedzialności za decyzje ani za szkody poniesione w wyniku decyzji podjętych na podstawie opracowania. Opracowanie zostało sporządzone z rzetelnością, kompletnością i starannością przy zachowaniu zasad metodologicznej poprawności oraz na podstawie ogólnodostępnych informacji uznanych przez autora za wiarygodne. Autor nie gwarantuje jednakże dokładności ani kompletności opracowania, w szczególności w przypadku, gdyby informacje na których oparto się przy sporządzaniu opracowania okazały się niekompletne. 32

33 Dziękuję Państwu za uwagę Przemysław Kołodziej Compliance & Internal Audit Manager Trigon Dom Maklerski S.A. 33