TEST PODWÓJNY PRZYSZŁOŚĆ SKRININGU RAKA SZYJKI MACICY NOWA KLASYFIKACJA ŚRÓDNABŁONKOWEJ NEOPLAZJI I JEJ ZNACZENIE W PRAKTYCE KLINICZNEJ

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "TEST PODWÓJNY PRZYSZŁOŚĆ SKRININGU RAKA SZYJKI MACICY NOWA KLASYFIKACJA ŚRÓDNABŁONKOWEJ NEOPLAZJI I JEJ ZNACZENIE W PRAKTYCE KLINICZNEJ"

Transkrypt

1 TEST PODWÓJNY PRZYSZŁOŚĆ SKRININGU RAKA SZYJKI MACICY NOWA KLASYFIKACJA ŚRÓDNABŁONKOWEJ NEOPLAZJI I JEJ ZNACZENIE W PRAKTYCE KLINICZNEJ Witold Kędzia POZNAŃ 2015

2 Skala problemu

3 PODSTAWOWYM CELEM PROFILAKTYKI JEST WYKRYWANIE ZMIAN CIN 2+ ROK CIN CIN 2 CIN VIN -na przestrzeni ostatnich lat ( ) liczba rozpoznawanych zmian typu VIN 3 wzrosła blisko 400%, a raków o 20% (ASCCP) l

4 Zachorowania w 2012 r. na nowotwory złośliwe szyjki macicy w podziale na województwa Nowotwory złośliwe w Wielkopolsce w 2012 roku, Biuletyn nr 11 Wielkopolskie Centrum Onkologii im. M. Skłodowskiej- Curie

5 Zgony w 2012 r. na nowotwory złośliwe szyjki macicy w podziale na województwa Nowotwory złośliwe w Wielkopolsce w 2012 roku, Biuletyn nr 11 Wielkopolskie Centrum Onkologii im. M. Skłodowskiej- Curie

6 Zachorowania na nowotwory złośliwe szyjki macicy w podziale na województwa w roku 2005 i 2012, współczynnik standaryzowany (W) Krajowy Rejestr Nowotworów

7 Zgony na nowotwory złośliwe szyjki macicy w podziale na województwa w roku 2005 i 2012, współczynnik standaryzowany (W) Krajowy Rejestr Nowotworów

8 Współczynniki standaryzowane dla zachorowań na nowotwór złośliwy szyjki macicy w podziale na województwa w latach wg raportów Centralnego Rejestru Nowotworów współczynniki standaryzowane lata dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie lubuskie łódzkie małopolskie mazowieckie opolskie podkarpackie podlaskie pomorskie śląskie świętokrzyskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie zachodniopomorskie

9 Współczynniki standaryzowane dla zachorowań na nowotwór złośliwy szyjki macicy ynniki standaryzowane lata

10 Zachorowania na nowotwory szyjki macicy w Europie w 2012 roku Cancer Numbers Crude Rate ASR (W) All cancers excl. nonmelanoma skin cancer Bladder Brain, nervous system Melanoma of skin Multiple myeloma Nasopharynx Non-Hodgkin lymphoma Oesophagus Other pharynx Ovary Pancreas Stomach Thyroid Breast Cervix uteri Colorectum Corpus uteri Gallbladder Hodgkin lymphoma Kaposi sarcoma Kidney Larynx Leukaemia Lip, oral cavity Liver Lung 7,4 Liczba, współczynnik surowy i standaryzowany dla wszystkich grup wiekowych kobiet GLOBOCAN 2012, IARC

11 Zgony na nowotwory szyjki macicy w Europie w 2012 roku Cancer Numbers Crude Rate ASR (W) All cancers excl. nonmelanoma skin cancer Bladder Brain, nervous system Breast Cervix uteri Colorectum Corpus uteri Gallbladder Hodgkin lymphoma Kaposi sarcoma Kidney Larynx Leukaemia Lip, oral cavity Liver Lung Melanoma of skin Multiple myeloma Nasopharynx Non-Hodgkin lymphoma Oesophagus Other pharynx Ovary Pancreas Stomach Thyroid ,8 Liczba, współczynnik surowy i standaryzowany dla wszystkich grup wiekowych kobiet GLOBOCAN 2012, IARC

12 CEL PROGRAMU A.D DLA POLSKI OGRANICZENIE ZACHOROWALNOŚCI I UMIERALNOŚCI O 50% DO ROKU 2014 ZACHOROWALNOŚĆ POLSKA STANDARYZOWANY WSPÓŁCZYNNIK 11,53 UMIERALNOŚĆ STANDARYZOWANY WSPÓŁCZYNNIK , ,2 5,4

13 CEL PROGRAMU A.D OGRANICZENIE ZACHOROWALNOŚCI I UMIERALNOŚCI O 50% DO ROKU 2014 ZACHOROWALNOŚĆ WIELKOPOLSKA STANDARYZOWANY WSPÓŁCZYNNIK 12,6 7,49 41% UMIERALNOŚĆ STANDARYZOWANY WSPÓŁCZYNNIK ,7 4,08 28,4%

14 ęcie populacji skriningiem cytologicznym 40% % % %

15 Objęcie populacji skriningiem cytologicznym 40% % % %

16 Wykrywanie CIN 2+

17 Y Y Y Y DIAGNOSTYKA CIN 2 +: potwierdzona obecność DNA HPV HR w wymazie pobranym z szyjki macicy norma Y Y Y Y norm patologia TEST PAP DNA HPV HR WYNIK INTERPRETACJA = I POWTÓRNY TEST PAP/DNA HPV HR ZA ROK, GRUPA RYZYKA II 16, 18 /+/, WIEK 35 R. Ż. KOLPOSKOPIA mrna HPV HR = BIOMARKERY = UWAGI BRAK CIN 2 + BRAK CIN 2 +! BRAK CIN 2 + HPV 16, 18, 31, 33, 45 BRAK CIN 2 +

18 Y Y Y DIAGNOSTYKA CIN 2+: etap replikacji wirusa Y Y Y Y Y KOILOCYT TEST WYNIK INTERPRETACJA UWAGI PAP ASC-US, LSIL, DNA HPV /+/ KOLPOSKOPIA CZUŁOŚĆ 50% BRAK CIN 2 +! DNA HPV HR 16, 18 /+/, WIEK 35r.ż KOLPOSKOPIA BRAK CIN 2 +! mrna HPV HR = BRAK CIN 2 + HPV 16, 18, 31, 33, 45 BIOMARKERY = BRAK CIN 2 +

19 DIAGNOSTYKA CIN 2+: zmiana śródnabłonkowa niskiego stopnia LG SIL TEST WYNIK INTERPRETACJA UWAGI PAP LSIL- KOLPOSKOPIA CZUŁOŚĆ 50% BRAK CIN 2+! DNA HPV HR 16, 18 /+/, WIEK 35r.ż., LSIL KOLPOSKOPIA BRAK CIN 2+! mrna HPV HR = BRAK CIN 2+ HPV 16, 18, 31, 33, 45 BIOMARKERY = BRAK CIN 2+

20 DIAGNOSTYKA CIN 2+: zmiana śródnabłonkowa wysokiego stopnia HG SIL TEST WYNIK INTERPRETACJA UWAGI PAP HSIL- KOLPOSKOPIA CZUŁOŚĆ 50% CIN 2+ DNA HPV HR 16, 18 /+/, WIEK 35 R. Ż., HSIL KOLPOSKOPIA mrna HPV HR KOLPOSKOPIA CZUŁOŚĆ 97% CIN 2+ HPV 16, 18, 31, 33, 45 BIOMARKERY KOLPOSKOPIA CZUŁOŚĆ 100% CIN 2+ JAKOŚĆ MATERIAŁU KOMÓRKOWEGO CIN 2+

21 DIAGNOSTYKA CIN 2+: zmiana śródnabłonkowa wysokiego stopnia HG SIL DNA HPV + Infekcja koilocyty ASC-US LG SIL HG SIL HPV

22 Praktczne zastosownie biologii molekularnej do wykrywania CIN 2+

23 2015 Program profilaktyki raka szyjki macicy w Polsce Zasady - skrining cytologiczny konwencjonalna oceniana wg TBS cytodiagnostyka Problemy wady metody populacja r. ż. wymaz co 3 lata zgłaszalność

24 ZACHOROWALNOŚĆ I UMIERALNOŚĆ NA RAKA SZYJKI MACICY W KRAJACH O ROZWINIĘTYM SKRININGU POPULACYJNYM KRAJ % POPULACJI OBJĘTEJ SKRININGIEM DANIA UK 50% 83% ZACHOROWALNOŚĆ/ ,6 UMIERALNOŚĆ/ ,0 8,3 3,1 FINLANDIA 68% 4,3 1,8 FRANCJA ,8 3,1 NIEMCY 45% 10,8 3,8 HOLANDIA 67%-77% 7,3 2,3 HISZPANIA ,6 2,2 SZWECJA 86% 8,2 3,1 BRAK ZACHOROWALN OŚCI OD 2004 r.

25 Dokąd zmierza świat w kontekście profilaktyki? Modyfikacja programów skriningowych WZROST ZGŁASZALNOŚCI SELF SAMPLING care HPVTM UDOSKONALENIE NARZĘDZI SKRININGOWYCH DOUBLE TEST PAP/ DNA HPV HR

26 UDOSKONALENIE NARZĘDZIA SKRININGOWEGO CYTOLOGIA czy TEST DNA HPV?

27 WYMAGANIA PROGOWE DLA DIAGNOSTYKI WIRUSOLOGICZNEJ W SKRININGU RAKA SZYJKI MACICY - min. 13 typów HPV HR - czułość wykrywania CIN 2+ 90% - swoistość 98%

28 Test na obecność DNA HPV KORZYŚCI UJEMNY WYNIK TESTU WSKAZUJE NA BARDZO NISKIE RYZYKO ROZWOJU CIN OGRANICZENIA DODATNI WYNIK WSKAZUJE NA OBECNOŚĆ DNA HPV ALE NIE POTWIERDZA AKTYWNEJ INFEKCJI DODATNI WYNIK POŁĄCZONY Z AKTYWNĄ INFEKCJĄ NIE OZNACZA ROZWOJU ZAKAŻENIA PRZETRWAŁEGO I CIN U WSZYSTKICH DNA HPV (+) ROZWIĄZANIE POWTÓRNY TEST DNA HPV ZA 6-12 MCY, BIOMARKERY, mrna HPV TEST, BIOMARKERY EPIGENETYCZNE

29 ZAINTERESOWANIE W EUROPIE IDENTYFIKACJĄ DNA HPV HR JAKO NARZĘDZIEM SKRININGOWYM KRAJ RODZAJ POPULACJA ODSTĘPY MIĘDZY POPULACJA ETAP W PROGRAMIE PROFILKATYKI RAKA SZYJKI MACICY SKRININGU DOCELOWA BADANIAMI ZBADANA WPROWADZANIA DIAGNOSTYKI HPV Dania skrining populacyjny lata >50 r. ż. co 5 lat 50%- 70% kobiety >60 r. ż. DNA HPV HR (-) kończą udział w programie skriningowym Finlandia skrining populacyjny lat 68% identyfikacja DNA HPV w skriningu Niemcy oportunistyczny >20 1 rok 45% w trakcie wprowadzania Holandia skrining populacyjny lat 77% w trakcie wprowadzania Norwegia skrining populacyjny lata 80% od 2012 r. w program pilotażowy 10letni Szwecja skrining populacyjny lata >50 r. ż. co 5 lat 86% w trakcie wprowadzania UK skrining populacyjny lata >50 r. ż. co 5 lat 83% w trakcie wprowadzania (Walia kobiet program pilotażowy)

30 Self sampling receptą na zgłaszalność? EUROGIN 2013 Porównanie care HPVTM SELF- SAMPLE vs diagnostyka ambulatoryjna Rodzaj diagnostyki Wynik ujemny Wynik dodatni SELF-SAMPLED 864 (86,5%) 135 (13,5%) p value DIAGNOSTYKA AMBULATORYJNA 890 (89,0%) 110 (11,0%) p= 0,089 Elsevier Eurogin 2013 Lorincz at al.

31 DIAGNOSTYKA CIN 2+ PAP DNA HPV HR BIOMARKERY mrna HPV BIOMARKERY CZUŁOŚĆ 50% CZUŁOŚĆ 90% CZUŁOŚĆ 100% CZUŁOŚĆ 100%

32 ROZWIĄZANIE TEST PODWÓJNY I DNA HPV HR TEST GENOTYPÓW II PAP- LBC POJEDYNCZO LUB RAZEM mrna HPV HR TEST GENOTYPÓW BIOMARKERY IMMUNOCYTOCHEMIA p16/ Ki67 BIOMARKERY EPIGENETYCZNE

33 NOWE ALGORYTMY POSTĘPOWANIA SKRINING WIEK <21 r. ż. NIE ZALECANY r. ż. PAP CO 3 LATA r. z. PREFEROWANY COTESTING PAP/DNA HPV CO 5 LAT AKCEPTOWANY PAP CO 3 LATA

34 Przyszłość skriningu raka szyjki macicy Cytologia prawidłowa Cytologia nieprawidłowa PAP - PAP - ASCUS + ASCUS + >ASCUS + HPV - HPV + HPV - HPV + HPV +/- Badanie za 3 lata HPV i cytologia za 12 m-cy Co-testing za 5 lat kolposkopia kolposkopia test HPV DNA: % NPV pozytywna wartość predykcyjna Source: Wright et. al. Obstet Gynecol 2004; 103: Ray Apple RMD pleasanton

35 30 rok życia ZAKAŻENIE INCYDENTALNE < ZAKAŻENIE PRZETRWAŁE

36 DNA HPV (+) mrna HPV (-) DNA HPV (+) mrna HPV (+) Y Y Y Y Y Y Y Y DNA HPV (+) mrna HPV (-) KLUCZEM PODZIAŁU JEST FAZA CYKLU ŻYCIOWEGO HPV

37 Patomechanizm zmian płaskonabłonkowych w przebiegu zakażenia HPV HPV E6 p16 HPV Ki 6 7 E7 mrna HPV 30 rok życia HPV HPV KŁYKCINY PŁASKIE LG SIL CIN 1 DNA HPV HR /+/ P16 /-/ mrna HPV HR /-/ NEOPLAZJE ŚRÓDNABŁONKOWE HGSIL CIN 2 CIN 3 DNA HPV HR /+/ p16 /+/ mrna HPV HR /+/

38 TEST TEST DNA HPV 37 typów NA mrna HPV 5 typów Test DNA HPV 37 typów: Test mrna HPV 5 typów:

39 Teoria przechodzi w praktykę

40 Materiał i metody Materiał docelowo n=4000 unikatowy w Polsce, trudny w interpretacji Pacjentki kierowane do PPSM z nieprawidłowym wynikiem PAP Pacjentki z prawidłowym wynikiem PAP kierowane do PPSM celem wykonania testu na HPV Jakość cytodiagnostyki zewnętrznej niewiadoma Dotychczas przeanalizowano n=393 pacjentki w wieku lat Średni wiek pacjentek 34,6 83% pacjentek miało nieprawidłowy wynik badania cytologicznego

41 Wyniki wstępne Wykrywamy CIN za pomocą cytodiagnostyki 66% to wyniki fałszywie dodatnie

42 Wyniki Wykrywamy CINwstępne za pomocą testu HPV

43 Wyniki Wykrywamy CIN wstępne za pomocą cytodiagnostyki i testu HPV

44 Wynik histopatologi czny biopsji szyjki Wyniki wstępne Cytologia HPV HR prawidło wa nieprawidło wa ujemny dodatni CIN 1-53 pacjentki 2 (3,7%) 51 8 (96,3%) (15,1%) 45 (84,9%) CIN 2 38 pacjentek 2 (5,2%) 36 6 (94,8%) (16,2%) 32 (83,8%) CIN 3 22 pacjentki 0 22 (100%) 21 (95,5%) Brak patologii 280 pacjentek 1 (4,5%) (22,8%) (77,2%) (65,7%) 96 (34,3%)

45 Analiza dokładności cytologii wyniki FAŁSZYWIE UJEMNE CIN 1 n=2 CIN 2 n=2 CIN 3 n=0 Cytologia nie wykryła 2 przypadków CIN 2+ CIN 2+ prawidłowa prawidłowa prawidłowa n=58 n=68 n=68 n=68 CIN 1,2,3 n=109 CIN 1 n=393 kobietyn=51 nieprawidłowa nieprawidłowa nieprawidłowa n= 325 brak brak patologii patologii n=216 n=216 Niepotrzebne kolposkopie : 216

46 Analiza dokładności testu HPV HPV (+) HPV (+) brak patologii Test HPV nie wykrył 7 przypadków CIN 2+ brak patologii n=96 n=96 n=393 kobiety HPV (-) (-) HPV (-) n=200 n=200 n=200 CIN 1 n=8 CIN 2 n=6 CIN 3 n=1 HPV (+) n=193 CIN 1 CIN 1,2,3 n=45 n=97 CIN 2+ n=52 Niepotrzebne kolposkopie : 96

47 Test podwójny CIN 1 n=0 CIN 2 n=0 CIN 3 n=0 Test podwójny wykrył wszystkie przypadki CIN PAP(-),HPV(-) CIN 2+ n=0 PAP(-), HPV(+) CIN 2+ n=2 PAP(+), HPV(+) PAP(-), HPV(+) CIN 2+ CIN 2+ n=50 n=7

48 Biomarkery

49 DIAGNOSTYKA CIN 2+: zmiana śródnabłonkowa wysokiego stopnia HG SIL DNA HPV + Infekcja koilocyty ASC-US LG SIL HG SIL p16

50 NOWE METODY W DIAGNOSTYCE PATOLOGII SZYJKI MACICY: p16 p16 Ki67 p16 - Białko supresorowe ulegające nadekspresji w przetrwałym zakażeniu HPV HR

51 NOWE METODY W DIAGNOSTYCE PATOLOGII SZYJKI MACICY: Ki67 p16 Ki67 p16 - antygen jądrowy, marker proliferacji

52 Wyniki badań immunohistochemicznych w kierunku p16 Śródnabłonkowa neoplazja CIN 3 Śródnabłonkowa neoplazja CIN 2 ekspresja p16 dotyczy komórek z cechami neoplazji nie stwierdzono obecności białka p16 w komórkach nabłonka płaskiego z cechami zakażenia HPV

53 Teoria przechodzi w praktykę

54 Rozwój śródnabłonkowej neoplazji /CIN/ wskazania do leczenia LGSIL CIN 1 HGSIL CIN 2+ Basal cell layer 80% REGRESJA 35 r. ż. PROGRESJA 35 r. ż. OBSERWACJA 12 miesięcy LECZENIE CIN (BR) CIN 2+

55 NIEAKTUALNE Normal CIN 1 CIN 2 CIN 3

56 2012 ALGORYTMY POSTĘPOWANIA W OCENIE BIOPSJI ANOGENITALNYCH ZMIAN PŁASKONABŁONKOWYCH CAP-College of American Pathologists ASCCP-American Society for Colposcopy and Cervical Pathology

57 NOWA KLASYFIKACJA ANOGENITALNYCH ZMIAN PŁASKONABŁONKOWYCH - IN 1 - IN 2 - IN 3 LSIL HSIL College of American Pathologists American Society for Colposcopy and Cervical Pathology, 2012

58 DIAGNOSTYKA Rozpoznanie morfologiczne jednoznaczne KATEGORIA NILM Negative for intraepithelial lesion or malignancy ZNACZENIE ZMIAN PŁASKONABŁONKOWYCH Zmiany naśladujące HSIL - niedojrzała metaplazja płaskonabłonkowa - zanik - zmiany naprawcze i regeneracyjne IN2 LSIL możliwa regresja IN3 HSIL rzeczywista patologia College of American Pathologists American Society for Colposcopy and Cervical Pathology, 2012

59 Kliniczna i prognostyczna wartość rozpoznań morfologicznych ROZPOZNANIE MORFOLOGICZNE JEDNOZNACZNE NIEJEDNOZNACZNE NILM IN1 IN2 IN3 College of American Pathologists American Society for Colposcopy and Cervical Pathology, 2012

60 College of American Pathologists and American Society for Colposcopy and Cervical Pathology

61 Rozpoznanie morfologiczne niejednoznaczne Morfologicznie< IN1 Cytologicznie grupa wysokiego ryzyka Niezgodność diagnostyczna - IN2 lub IN3 p16 negatywny (mrna HPV HR negatywny) p1 6 LSIL lub NILM HPV HR Morfologicznie - IN2 p16 pozytywny (mrna HPV HR pozytywny) HSIL Morfologicznie IN2 lub -IN3 vs NILM College of American Pathologists American Society for Colposcopy and Cervical Pathology, 2012

62 Kiedy usuwać IN? p16 negatywny (mrna HPV HR negatywny) LSIL lub NILM p16 pozytywny (mrna HPV HR pozytywny) OBSERWUJEMY LECZYMY HSIL College of American Pathologists American Society for Colposcopy and Cervical Pathology, 2012

63 VIN

64 Nowa klasyfikacja VIN ISSVD 2004 VIN 1 VIN 2 VIN (differentiated) zróżnicowany dawne VIN 3 typu zróżnicowanego VIN 3 VIN (usual type) niezróżnicowany dawne VIN 2,3 typu bazaloidalnego mieszanego International Society for the Study of Vulvar Disease

65 Nowa klasyfikacja VIN ISSVD % 70% VIN (usual type) niezróżnicowany dawne VIN 2,3 typu bazaloidalnego mieszanego VIN (differentiated) zróżnicowany dawne VIN 3 typu zróżnicowanego starsze kobiety, hiperplazja, liszaj (postać rogowaciejąca, płaskonabłonkowa) młode kobiety, HPV 16,18 (postać bowenoidalna, basaloidalna) International Society for the Study of Vulvar Disease

66 ISSVD 1986 ISSVD 2004 VIN 1 Flat condyloma or HPV effect VIN 2 VIN, usual type LAST 2012 LSIL a. VIN, warty type HSIL VIN 3 b. VIN, basaloid type c. VIN, mixed (warty/basaloid) type Differentiated VIN VIN, differentiated type Lynch PJ. Lichen simplex chronicus (atopic/neurodermatitis) of the anogenital region. Dermatol Ther. 2004; 17(1):8-19 Stewart KM. Clinical care of vulvar pruritus, with emphasis on one common cause, lichen simplex chronicus. Dermatol Clin. 2010;28 4):669-80

67 Kiedy usuwać IN? VIN niezróżnicowany p16 negatywny OBSERWUJEMY LSIL VIN niezróżnicowany p16 pozytywny LECZYMY HSIL VIN niezróżnicowany p16 pozytywny LECZYMY HSIL College of American Pathologists American Society for Colposcopy and Cervical Pathology, 2012

68 Rekomendacje l rekomenduje się leczenie VIN przy podejrzeniu inwazji zaleca się szerokie miejscowe wycięcie zmiany z zachowaniem zdrowych marginesów 0,5-1cm przy braku podejrzenia inwazji dopuszcza się metody: chirurgiczne wycięcie laserowe wycięcie leczenie farmakologiczne 5% imiquimodem (brak zgody FDA) terapia fotodnamiczna 5-fluorouracyl

69 9 OBJAWY KLINICZNE PARTNER REZERWUAR WIRUSA HPV HR

70 Zasady leczenia CIN zakażenie HPV CIN 1 (BR) CIN 2+ Konizacja dwuetapowa abrasio

71 Zasady leczenia CIN STREFA I STREFA II MATERIAŁ Z KANAŁU

72 CIN usunięty w granicach zdrowych tkanek Co z przetrwałą infekcją HPV? ZAKAŻENIE Prawidłowy nabłonek CIN 1 CIN 2/3

73 Niepowodzenia leczenia kłykcin i CIN nawroty mrna HPV (+) Brak radykalności zabiegu (margines 1-3mm prawidłowej tkanki) 6,9-84,8% przetrwały CIN Jensen FW Gynecol Obstet Invest 1993;37:270-4 Zabieg radykalny ale Przetrwałe zakażenie HPV -szyjka -sklepienia -ściany pochwy Zabieg radykalny ale Przetrwałe zakażenie HPV u partnera płciowego 0,3-23% Nawrotów CIN pomimo radykalności zabiegu Sklejdestad FE Obstet Gynecol 1997;90:428-33

74 Zasady kontroli po leczeniu algorytmu postępowania diagnostycznego CIN 1 (BR) / CIN 2+ Konizacja LEEP/ LETZ Abrasio endoervix Radykalne usunięcie zmiany TAK NIE PAP DNA HPV test ABSTYNENCJA PŁCIOWA PAPA (-) DNA HPV (-) SZCZEPIENIE PAPA (-) DNA HPV (+) RYZYKO NAWROTU PAPA (+) DNA HPV (-) POWTÓRNY TEST ZA 3 MIESIĄCE PAPA (+) DNA HPV (+) RYZYKO PRZETRWAŁEGO CIN

75 Cel profilaktyki: zapobieganie lub wczesne wykrywanie CIN PROFILAKTYKA WTÓRNA PÓŹNA PROFILAKTYKA PIERWOTNA HPV PAP PROFILAKTYKA WTÓRNA PROFILAKTYKA WTÓRNA WCZESNA HPV

76 Prawidłowa szyjka macicy Pacjentka l Cytologia prawidłowa Kolposkopia niepodejrzana HPV DNA HR (-)

77 Pacjentka l.25: ASC-US Kolposkopia: obj. subklinicznej inf. HPV, Koilocytosis focalis epitheli paraepidermalis

78 Czy można wykryć wcześniej - profilaktyka wtórna wczesna Pacjentka l.30: >ASC-US Kolposkopia: G2

79 PRZYSZŁOŚĆ SKRININGU TO: - PROFILAKTYKA PIERWOTNA - WTÓRNA WCZESNA (MOLEKULARNA, IMMUNOCYTOCHEMICZNA) - TEST PODWÓJNY Dziękuję za uwagę

80 Leczenie VIN imiquimod moduluje funkcję układu immunologicznego pobudzając makrofagi oraz monocyty do produkcji interferonu oraz interleukiny. Ułatwia proces prezentacji antygenu limfocytom l l czas kuracji około tygodni. l aplikacja 2-3 krotnie/ tygodniowo l po 4-6 tygodni ocena efektów leczenia w vulvoskopii

81 Leczenie VIN Imikwimod Zastosowanie 5% kremu zawierającego Imiquimod u 62 kobiet z rozpoznanie histopatologicznym VIN 1, VIN 2 lub VIN 3 l U 47 pacjentek (67%) doszło do całkowitej regresji zmian typu VIN l U 12 pacjentek (19%) doszło do częściowej regresji zmian typu VIN l Wniosek: zastosowanie kremu zawierającego Imiquimod stanowi alternatywę dla leczenia zabiegowego l Int J Gynaecol Obstet Mar;120(3): doi: /j.ijgo Epub 2012 Dec 7. Treatment of vulvar intraepithelial neoplasia with topical 5% imiquimod cream. l Westermann C1, Fischer A, Clad A. l l

82 Leczenie zmian sromu imiquimod Obraz przed kuracją imiquimodem l l rozpoznanie histopatologiczne: l - VIN 1, l - kłykcina sromu. l Zródło: Clinical manifestations of HPV infection Section A: Benign manifestations of HPV infection A1. Anogenital condylomas Kenneth D. Hatch

83 Leczenie zmian sromu imikwimod Obraz po 12 tygodniowej kuracji imiquimodem l rozpoznanie histopatologiczne przed terapia l - VIN 1, l - kłykcina sromu (strzałka). l Zródło: Clinical manifestations of HPV infection Section A: Benign manifestations of HPV infection A1. Anogenital condylomas Kenneth D. Hatch

84 Leczenie zmian sromu imiquimod Obraz przed kuracją imiquimodem, rozpoznanie histopatologiczne u 52 letniej pacjentki: l - VIN 2, l Żródło: CLINICAL ARTICLE Treatment of vulvar intraepithelial neoplasia with topical 5% imiquimod cream Claudia Westermann, Anna Fischer, Andreas Clad

85 Leczenie zmian sromu imiquimod Obraz po 4 tygodniowej kuracji imiquimodem, (12 saszetek) rozpoczęty proces epidermalizacji. l Żródło: CLINICAL ARTICLE Treatment of vulvar intraepithelial neoplasia with topical 5% imiquimod cream Claudia Westermann, Anna Fischer, Andreas Clad

86 Leczenie zmian sromu imiquimod Obraz po 8 tygodniowej kuracji imiquimodem (21 saszetek) całkowita regresja zmian. l Żródło: CLINICAL ARTICLE Treatment of vulvar intraepithelial neoplasia with topical 5% imiquimod cream Claudia Westermann, Anna Fischer, Andreas Clad

87 Leczenie VIN 5fluorouracyl Hamuje proces podziału komórek, przede wszystkim nowotworoch. l Jest analogiem pirymidyny blokuje proces powstawanie łańcucha polinukleotydowego. l Ze względu na silne reakcję uczuleniowe co często prowadzi do zaniechania terapii. l Uwaga: nawroty blisko w 60 %. l

88 Leczenie VIN terapia fotodynamiczna Metoda wymaga trzech składowych fotouczulacza, światła i tlenu. l Umożliwia dokładną lokalizację zmian. l Jest metoda wysoce selektywną. l Jako metoda diagnostyczna charakteryzuje się wysoką czułość i swoistością wykrywania VIN i raka. l U ponad połowy kobiet dochodzi do całkowitej regresji zmian typu VIN. l

89 Dziękuję za uwagę

Nowe możliwości diagnostyczne zmian nowotworowych szyjki macicy. Ewa Zembala-Nożyńska Zakład Patologii Nowotworów

Nowe możliwości diagnostyczne zmian nowotworowych szyjki macicy. Ewa Zembala-Nożyńska Zakład Patologii Nowotworów Nowe możliwości diagnostyczne zmian nowotworowych szyjki macicy. Ewa Zembala-Nożyńska Zakład Patologii Nowotworów Historia badań cytologicznych 1926- Aurel Babes (1886-1961) Bukareszt, Rumuniaodkrycie

Bardziej szczegółowo

Zakażenie HPV w onkologii. Nowe wezwania

Zakażenie HPV w onkologii. Nowe wezwania Gorący temat: Zakażenie HPV w onkologii Nowe wezwania W. T. Olszewski LAO Warszawa 11 08 2016 RAK SZYJKI MACICY RAK JAMY USTNEJ I GARDŁA ( oropharynx ) POLSKA Populacja 38 milionów Rak szyjki macicy Zachorowalność

Bardziej szczegółowo

ROZPRAWA DOKTORSKA STRESZCZENIE

ROZPRAWA DOKTORSKA STRESZCZENIE Uniwersytet Medyczny w Lublinie Katedra i Zakład Patomorfologii Klinicznej ROZPRAWA DOKTORSKA STRESZCZENIE Lek. Joanna Irla-Miduch WERYFIKACJA HISTOPATOLOGICZNA I OCENA EKSPRESJI BIAŁKA p16 INK4A ORAZ

Bardziej szczegółowo

Dlaczego w Polsce ciągle musimy leczyć inwazyjnego raka szyjki macicy?

Dlaczego w Polsce ciągle musimy leczyć inwazyjnego raka szyjki macicy? Dlaczego w Polsce ciągle musimy leczyć inwazyjnego raka szyjki macicy? Cytologia eksfoliatywna szyjki macicy. Dr n.med.a.wojcieszek Quiz co to jest? A tak to się zaczęło Obrazy cytologiczne 5 stopni czyli

Bardziej szczegółowo

Program wczesnego wykrywania zakażeń wirusem brodawczaka ludzkiego HPV Łódź, 2013 roku

Program wczesnego wykrywania zakażeń wirusem brodawczaka ludzkiego HPV Łódź, 2013 roku Załącznik do Uchwały nr Zarządu Województwa Łódzkiego z dnia Program wczesnego wykrywania zakażeń wirusem brodawczaka ludzkiego HPV Łódź, 2013 roku Diagnoza problemu Nowotwory złośliwe stanowią zarówno

Bardziej szczegółowo

Agencja Oceny Technologii Medycznych

Agencja Oceny Technologii Medycznych Agencja Oceny Technologii Medycznych Opinia Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych nr 22/2014 z dnia 25 lutego 2014 r. o projekcie programu Program wczesnej identyfikacji zakażenia wirusem brodawczaka

Bardziej szczegółowo

Wczesna diagnostyka chorób nowotworowych Rak szyjki macicy. lek. Agnieszka Wrzesińska

Wczesna diagnostyka chorób nowotworowych Rak szyjki macicy. lek. Agnieszka Wrzesińska Wczesna diagnostyka chorób nowotworowych Rak szyjki macicy lek. Agnieszka Wrzesińska Sytuacja epidemiologiczna na świecie i w Polsce Epidemiologia raka szyjki macicy Rak szyjki macicy jest DRUGIM po raku

Bardziej szczegółowo

Głos na TAK. II Oddział Ginekologii Onkologicznej, Centrum Onkologii Ziemi Lubelskiej im. św. Jana z Dukli, Lublin

Głos na TAK. II Oddział Ginekologii Onkologicznej, Centrum Onkologii Ziemi Lubelskiej im. św. Jana z Dukli, Lublin Czy w Polsce należy kontynuować populacyjny program cytologicznych badań przesiewowych w raku szyjki macicy? Głos na TAK Andrzej Nowakowski II Oddział Ginekologii Onkologicznej, Centrum Onkologii Ziemi

Bardziej szczegółowo

98 Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego

98 Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego Rekomendacje Centralnego Ośrodka Koordynującego Populacyjny Program Profilaktyki i Wczesnego Wykrywania Raka Szyjki Macicy, Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego, Polskiego Towarzystwa Patologów i Polskiego

Bardziej szczegółowo

Pytania z zakresu ginekologii i opieki ginekologicznej

Pytania z zakresu ginekologii i opieki ginekologicznej Pytania z zakresu ginekologii i opieki ginekologicznej - 2017 1. Proszę wymienić zagrożenia zdrowotne dla kobiety jakie mogą wystąpić w okresie okołomenopauzalnym. 2. Proszę omówić rolę położnej w opiece

Bardziej szczegółowo

BIOMARKERY W DIAGNOSTYCE ZMIAN SZYJKI MACICY

BIOMARKERY W DIAGNOSTYCE ZMIAN SZYJKI MACICY Wydział Nauk o Zdrowiu Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach Klinika Położnictwa i Ginekologii Wojewódzki Szpital Zespolony w Kielcach BIOMARKERY W DIAGNOSTYCE ZMIAN SZYJKI MACICY Jastarnia 20. 06.

Bardziej szczegółowo

Agencja Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji

Agencja Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji Agencja Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji www.aotmit.gov.pl Opinia Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji nr 21/2015 z dnia 9 lutego 2015 r. o projekcie programu Program wczesnego

Bardziej szczegółowo

Cytodiagnostyka i kolposkopia Choroby szyjki macicy. Dr hab. n. med. Ewa Romejko-Wolniewicz

Cytodiagnostyka i kolposkopia Choroby szyjki macicy. Dr hab. n. med. Ewa Romejko-Wolniewicz Cytodiagnostyka i kolposkopia Choroby szyjki macicy Dr hab. n. med. Ewa Romejko-Wolniewicz Nabłonki szyjki macicy tarcza części pochwowej szyjki macicy - nabłonek wielowarstwowy płaski kanał szyjki macicy

Bardziej szczegółowo

Hotel Andersia****, Poznań

Hotel Andersia****, Poznań III Interaktywne Warsztaty Tematyczne Od rozpoznania do leczenia Telemedycyna konsultacyjna na usługach kolposkopii ambulatoryjnej. Praktyczne wykorzystanie metylacji, biomarkerów i optoelektroniki - przełom

Bardziej szczegółowo

Program wczesnego wykrywania zakażeń wirusem brodawczaka ludzkiego HPV Urząd Marszałkowski Województwa Łódzkiego

Program wczesnego wykrywania zakażeń wirusem brodawczaka ludzkiego HPV Urząd Marszałkowski Województwa Łódzkiego Załącznik do Uchwały Nr Zarządu Województwa Łódzkiego z dnia Program wczesnego wykrywania zakażeń wirusem brodawczaka ludzkiego HPV Urząd Marszałkowski Województwa Łódzkiego Diagnoza problemu zdrowotnego

Bardziej szczegółowo

Sytuacja w zakresie zachorowań na raka szyjki macicy w woj. dolnośląskim w latach 2005-2011

Sytuacja w zakresie zachorowań na raka szyjki macicy w woj. dolnośląskim w latach 2005-2011 Sytuacja w zakresie zachorowań na raka szyjki macicy w woj. dolnośląskim w latach 25-211 Ostatnie, opublikowane w roku 212 dane dla Polski [1] wskazują, że w latach 28-29 w woj. dolnośląskim stwierdzano

Bardziej szczegółowo

Zdążyć przed rakiem profilaktyka onkologiczna wyzwaniem dla samorządów.

Zdążyć przed rakiem profilaktyka onkologiczna wyzwaniem dla samorządów. Zdążyć przed rakiem profilaktyka onkologiczna wyzwaniem dla samorządów. Jak się z nimi zmierzyć na przykładzie profilaktyki raka szyjki macicy Piotr Knapp Klinika Ginekologii Uniwersytet Medyczny w Białymstoku

Bardziej szczegółowo

Rola prewencji pierwotnej (szczepień) w budowaniu zdrowia Polaków

Rola prewencji pierwotnej (szczepień) w budowaniu zdrowia Polaków Rola prewencji pierwotnej (szczepień) w budowaniu zdrowia Polaków Witold Zatoński Centrum Onkologii Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie Seminarium edukacyjne pt.: Innowacje w systemie szczepień

Bardziej szczegółowo

Rak szyjki macicy jest jednym z najczęściej występujących nowotworów

Rak szyjki macicy jest jednym z najczęściej występujących nowotworów Rak szyjki macicy jest jednym z najczęściej występujących nowotworów u kobiet. Każdego roku stwierdza się go u około 3500 Polek, z czego ponad połowa umiera. Możliwość zmiany tej niechlubnej statystyki

Bardziej szczegółowo

Wojewódzki Program Edukacyjny w zakresie profilaktyki HPV i raka szyjki macicy

Wojewódzki Program Edukacyjny w zakresie profilaktyki HPV i raka szyjki macicy WYBIERZ śycie PIERWSZY KROK Wojewódzki Program Edukacyjny w zakresie profilaktyki HPV i raka szyjki macicy POWSTANIE PROGRAMU Rada programowa programu edukacyjnego Wybierz śycie Pierwszy Krok, w skład

Bardziej szczegółowo

CYTODIAGNOSTYKA I KOLPOSKOPIA

CYTODIAGNOSTYKA I KOLPOSKOPIA CYTODIAGNOSTYKA I KOLPOSKOPIA DR N. MED. BARBARA SUCHOŃSKA I KATEDRA I KLINIKA POŁOŻNICTWA I GINEKOLOGII WUM KIEROWNIK KLINIKI: PROF. DR HAB. MED. MIROSŁAW WIELGOŚ RAK SZYJKI MACICY Rak szyjki macicy (RSM):

Bardziej szczegółowo

Screening raka piersi

Screening raka piersi OCENA SCREENINGU RAKA PIERSI W POLSCE Radosław Tarkowski Katedra Onkologii A.M. we Wrocławiu Polska: 14 482 zachorowania 5 255 zgonów (na podstawie danych Centrum Onkologii w Warszawie) 137,8 78 61.2 Zapadalność

Bardziej szczegółowo

Weronika Dmuchowska I Liceum Ogólnokształcące im. Marii Skłodowskiej-Curie w Starogardzie Gdańskim

Weronika Dmuchowska I Liceum Ogólnokształcące im. Marii Skłodowskiej-Curie w Starogardzie Gdańskim Weronika Dmuchowska I Liceum Ogólnokształcące im. Marii Skłodowskiej-Curie w Starogardzie Gdańskim Szeroko rozpowszechniony wirus, który występuje w około 100 typach, z czego 30 może być niebezpieczne

Bardziej szczegółowo

Patologia ginekologiczna. Część I

Patologia ginekologiczna. Część I Patologia ginekologiczna Część I Torbiel Bartholina Często związek z zapaleniem (m.in. rzeżączka) Objawy, wiek? Dyskomfort/ból, każdy wiek, zwykle 40 i więcej; może być bardzo duża Ryzyko raka? carcinoma

Bardziej szczegółowo

Dolny Śląsk: przeŝycia 5-letnie 1985-2001

Dolny Śląsk: przeŝycia 5-letnie 1985-2001 OCENA SKRYNINGU CYTOLOGICZNEGO W POLSCE dr n. med. Rafał Matkowski Katedra Onkologii i Klinika Onkologii Ginekologicznej Akademii Medycznej we Wrocławiu Programy screeningowe na przełomie wieków, 25.11.2009

Bardziej szczegółowo

ZASADY REALIZACJI PROGRAMU PROFILAKTYKI RAKA SZYJKI MACICY

ZASADY REALIZACJI PROGRAMU PROFILAKTYKI RAKA SZYJKI MACICY Załącznik nr 3 do zarządzenia Nr 81/2013/DSOZ Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia 17grudnia 2013 r. ZASADY REALIZACJI PROGRAMU PROFILAKTYKI RAKA SZYJKI MACICY I. CZĘŚĆ A. 1. Opis problemu zdrowotnego

Bardziej szczegółowo

Średnia wielkość powierzchni gruntów rolnych w gospodarstwie za rok 2006 (w hektarach) Jednostka podziału administracyjnego kraju

Średnia wielkość powierzchni gruntów rolnych w gospodarstwie za rok 2006 (w hektarach) Jednostka podziału administracyjnego kraju ROLNYCH W GOSPODARSTWIE W KRAJU ZA 2006 ROK w gospodarstwie za rok 2006 (w hektarach) Województwo dolnośląskie 14,63 Województwo kujawsko-pomorskie 14,47 Województwo lubelskie 7,15 Województwo lubuskie

Bardziej szczegółowo

Wytyczne dotyczące aplikacji testów molekularnych identyfikujących DNA HPV HR w profilaktyce raka szyjki macicy. Stanowisko ekspertów PTG i KIDL

Wytyczne dotyczące aplikacji testów molekularnych identyfikujących DNA HPV HR w profilaktyce raka szyjki macicy. Stanowisko ekspertów PTG i KIDL Wytyczne dotyczące aplikacji testów molekularnych identyfikujących DNA HPV HR w profilaktyce raka szyjki macicy. Stanowisko ekspertów PTG i KIDL Wytyczne dotyczące aplikacji testów molekularnych identyfikujących

Bardziej szczegółowo

Statystyki zachorowan na raka. Polska

Statystyki zachorowan na raka. Polska Statystyki zachorowan na raka Polska Mianem nowotworów złośliwych określa się grupę około 100 schorzeń, które zostały skalsyfikowane w Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych.

Bardziej szczegółowo

I Katedra i Klinika Ginekologii Onkologicznej i Ginekologii Uniwersytetu Medycznego w Lublinie

I Katedra i Klinika Ginekologii Onkologicznej i Ginekologii Uniwersytetu Medycznego w Lublinie PRZEGL EPIDEMIOL 2011; 65: 75-79 Problemy zakażeń Andrzej Marcin Nowakowski, Jan Kotarski rak szyjki macicy w polsce i na świecie - W ŚWIETLE DANYCH O ZAPADALNOŚCI I UMIERALNOŚCI cervical cancer in poland

Bardziej szczegółowo

Profilaktyka raka szyjki macicy

Profilaktyka raka szyjki macicy Profilaktyka raka szyjki macicy Lek. Dominika Jasińska-Stasiaczek Katowice, 04.07.2015 Co to jest szyjka macicy? Macica zbudowana jest z trzonu i szyjki. Szyjka macicy składa się z części brzusznej i z

Bardziej szczegółowo

ZASADY REALIZACJI PROGRAMU PROFILAKTYKI RAKA SZYJKI MACICY

ZASADY REALIZACJI PROGRAMU PROFILAKTYKI RAKA SZYJKI MACICY Załącznik nr 3 do zarządzenia Nr 57/2009/DSOZ Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia 29 października 2009 r. I. CZĘŚĆ A. ZASADY REALIZACJI PROGRAMU PROFILAKTYKI RAKA SZYJKI MACICY 1. Opis problemu

Bardziej szczegółowo

Profilaktyka raka szyjki macicy

Profilaktyka raka szyjki macicy Profilaktyka raka szyjki macicy Rak szyjki macicy jest szóstym, co do częstości, nowotworem u kobiet w Polsce. Każdego roku odnotowuje się ok. 3500 nowych przypadków zachorowań. Rocznie ok. 1700 kobiet,

Bardziej szczegółowo

Nowotwory złośliwe w województwie pomorskim,

Nowotwory złośliwe w województwie pomorskim, Nowotwory złośliwe w województwie pomorskim, ze szczególnym uwzględnieniem raka płuca Prof. Jan Skokowski - prezes Stowarzyszenia Walki z Rakiem Płuca Źródło: Pomorski Rejestr Nowotworów, Gdańsk 2014 Lista

Bardziej szczegółowo

ZASADY REALIZACJI PROGRAMU PROFILAKTYKI RAKA SZYJKI MACICY

ZASADY REALIZACJI PROGRAMU PROFILAKTYKI RAKA SZYJKI MACICY Załącznik nr 3 do zarządzenia Nr 84/2014/DSOZ Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia 16 grudnia 2014r. I. CZĘŚĆ A. ZASADY REALIZACJI PROGRAMU PROFILAKTYKI RAKA SZYJKI MACICY 1. Opis problemu zdrowotnego

Bardziej szczegółowo

Śródnabłonkowa neoplazja raka szyjki macicy diagnoza, profilaktyka

Śródnabłonkowa neoplazja raka szyjki macicy diagnoza, profilaktyka Janiszewska Hygeia Public M Health i wsp. 2015, Śródnabłonkowa 50(1): 63-69 neoplazja raka szyjki macicy diagnoza, profilaktyka 63 Śródnabłonkowa neoplazja raka szyjki macicy diagnoza, profilaktyka Diagnosis

Bardziej szczegółowo

HPV - wirusem brodawczaka ludzkiego

HPV - wirusem brodawczaka ludzkiego HPV - wirusem brodawczaka ludzkiego 1. Zakażenia HPV u ludzi są powszechne. 2. HPV powoduje nabłonkowe zmiany na skórze narządów płciowych i błony śluzową. 3. Większość zakażeń jest łagodna i samoograniczająca

Bardziej szczegółowo

SPIS TREŚCI. 1. Wstęp Epidemiologia raka szyjki macicy. 7

SPIS TREŚCI. 1. Wstęp Epidemiologia raka szyjki macicy. 7 SPIS TREŚCI 1. Wstęp. 7 1.1. Epidemiologia raka szyjki macicy. 7 1.2. Etiopatogeneza raka szyjki macicy. 11 1.2.1. Zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego. 12 1.2.2. Aktywność seksualna. 14 1.2.3. Wiek.

Bardziej szczegółowo

III Lubuski Kongres Kobiet. 22 października 2011 r.

III Lubuski Kongres Kobiet. 22 października 2011 r. III Lubuski Kongres Kobiet 22 października 2011 r. Marek Spaczyński Klinika Onkologii Ginekologicznej Akademia Medyczna im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu Fakty rak szyjki macicy 500 000 nowych przypadków

Bardziej szczegółowo

HPV......co to jest?

HPV......co to jest? HPV......co to jest? HPV- wirus brodawczaka ludzkiego Wirus z rodziny papillomawirusów. Szacuje się, że istnieje od 100 do 200 typów tego wirusa, które wywołują różne choroby. CHOROBY WYWOŁYWANE PRZEZ

Bardziej szczegółowo

Badania. przesiewowe stosowane w celu wczesnego wykrycia raka szyjki macicy. zalecenia National Comprehensive Cancer Network (NCCN)

Badania. przesiewowe stosowane w celu wczesnego wykrycia raka szyjki macicy. zalecenia National Comprehensive Cancer Network (NCCN) Badania przesiewowe stosowane w celu wczesnego wykrycia raka szyjki macicy zalecenia National Comprehensive Cancer Network (NCCN) Zalecenia dotyczące badań przesiewowych stosowanych w celu wczesnego wykrycia

Bardziej szczegółowo

CELE SZCZEGÓŁOWE PRACY zostały ujęte w następujących punktach:

CELE SZCZEGÓŁOWE PRACY zostały ujęte w następujących punktach: Dr hab. n. med. Aldona Woźniak Poznań, 11.09.2017 Pracownia Diagnostyki Biopsyjnej Katedra i Zakład Patomorfologii Klinicznej ul. S. Przybyszewskiego 49 60-355 Poznań Recenzja rozprawy doktorskiej lek.

Bardziej szczegółowo

Nowotwory gruczołu krokowego skala problemu. Dr n med. Urszula Wojciechowska

Nowotwory gruczołu krokowego skala problemu. Dr n med. Urszula Wojciechowska Nowotwory gruczołu krokowego skala problemu Dr n med. Urszula Wojciechowska Rak gruczołu krokowego na świecie Rak gruczołu krokowego jest drugim najczęściej diagnozowanym rakiem i piątą co do częstości

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Szanowni Koledzy

Spis treści. Szanowni Koledzy Spis treści Wstęp 3 Epidemiologia 5 Rozwój choroby 5 Czynniki ryzyka rozwoju raka szyjki macicy: 5 Zakażenie HPV a rak szyjki macicy 6 Drogi przenoszenia wirusa HPV 7 Profilaktyka raka szyjki macicy 8

Bardziej szczegółowo

Agencja Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji

Agencja Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji Agencja Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji www.aotmit.gov.pl Opinia Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji nr 138/2015 z dnia 24 sierpnia 2015 r. o projekcie programu Program

Bardziej szczegółowo

Wyniki badań cytologicznych i immunocytochemiczna identyfikacja białek p16 i Ki67 u kobiet ze śródnabłonkową neoplazją i rakiem szyjki macicy

Wyniki badań cytologicznych i immunocytochemiczna identyfikacja białek p16 i Ki67 u kobiet ze śródnabłonkową neoplazją i rakiem szyjki macicy Wyniki badań cytologicznych i immunocytochemiczna identyfikacja białek p16 i Ki67 u kobiet ze śródnabłonkową neoplazją i rakiem szyjki macicy Results of pap smears and immunocytochemical detection of the

Bardziej szczegółowo

ZASADY REALIZACJI PROGRAMU PROFILAKTYKI RAKA SZYJKI MACICY

ZASADY REALIZACJI PROGRAMU PROFILAKTYKI RAKA SZYJKI MACICY Załącznik nr 3 do zarządzenia nr 66/2007/DSOZ ZASADY REALIZACJI PROGRAMU PROFILAKTYKI RAKA SZYJKI MACICY 1. Opis problemu zdrowotnego Rak szyjki macicy jest szóstym*, co do częstości, nowotworem u kobiet

Bardziej szczegółowo

Agencja Oceny Technologii Medycznych

Agencja Oceny Technologii Medycznych Agencja Oceny Technologii Medycznych Opinia Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych nr 212/2014 z dnia 25 sierpnia 2014 r. o projekcie programu programu Program profilaktyki zakażeń wirusem brodawczaka

Bardziej szczegółowo

Warunki realizacji przedsięwzięć w ramach Programu profilaktyki raka szyjki macicy

Warunki realizacji przedsięwzięć w ramach Programu profilaktyki raka szyjki macicy Załącznik nr XI Warunki realizacji przedsięwzięć w ramach Programu profilaktyki raka szyjki macicy Warunki realizacji przedsięwzięć w ramach Programu profilaktyki raka szyjki macicy Program jest skierowany

Bardziej szczegółowo

Kobieta współczesna - O CZYM WIEDZIEĆ POWINNA BEZPŁATNE BADANIE CYTOLOGICZNE DLA KAŻDEJ POLKI

Kobieta współczesna - O CZYM WIEDZIEĆ POWINNA BEZPŁATNE BADANIE CYTOLOGICZNE DLA KAŻDEJ POLKI POPULACYJNY PROGRAM PROFILAKTYKI I WCZESNEGO WYKRYWANIA RAKA SZYJKI MACICY Kobieta współczesna - O CZYM WIEDZIEĆ POWINNA KAMPANIA SPOŁECZNA BEZPŁATNE BADANIE CYTOLOGICZNE DLA KAŻDEJ POLKI w wieku od 25-59

Bardziej szczegółowo

Warunki realizacji przedsięwzięć w ramach Programu profilaktyki raka szyjki macicy dla konkursu RPSW IZ /17 w ramach RPOWŚ

Warunki realizacji przedsięwzięć w ramach Programu profilaktyki raka szyjki macicy dla konkursu RPSW IZ /17 w ramach RPOWŚ Załącznik nr X Warunki realizacji przedsięwzięć w ramach Programu profilaktyki raka szyjki macicy Warunki realizacji przedsięwzięć w ramach Programu profilaktyki raka szyjki macicy dla konkursu RPSW.08.02.03-IZ.00-26-081/17

Bardziej szczegółowo

3. Profilaktyka raka szyjki macicy

3. Profilaktyka raka szyjki macicy 3. Profilaktyka raka szyjki macicy Rak szyjki macicy Na świecie, każdego roku, na raka szyjki macicy zapada około 500 000 kobiet. W Europie, co 18 minut z powodu raka szyjki macicy umiera kobieta. Co roku

Bardziej szczegółowo

Pakiet onkologiczny. w podstawowej opiece zdrowotnej

Pakiet onkologiczny. w podstawowej opiece zdrowotnej Pakiet onkologiczny w podstawowej opiece zdrowotnej Agnieszka Jankowska-Zduńczyk Specjalista medycyny rodzinnej Konsultant krajowy w dziedzinie medycyny rodzinnej Profilaktyka chorób nowotworowych Pakiet

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA Nr II/25/2018 RADY GMINY KOBYLNICA z dnia 29 listopada 2018 roku

UCHWAŁA Nr II/25/2018 RADY GMINY KOBYLNICA z dnia 29 listopada 2018 roku UCHWAŁA Nr II/25/2018 RADY GMINY KOBYLNICA z dnia 29 listopada 2018 roku w sprawie przyjęcia gminnego programu zdrowotnego pn.: Program Profilaktyki Zakażeń HPV w Gminie Kobylnica na lata 2019-2022 Na

Bardziej szczegółowo

Załącznik nr 3 do zarządzenia Nr 53/2006 Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia. Program profilaktyki raka szyjki macicy

Załącznik nr 3 do zarządzenia Nr 53/2006 Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia. Program profilaktyki raka szyjki macicy Program profilaktyki raka szyjki macicy 1 I. UZASADNIENIE CELOWOŚCI WDROŻENIA PROGRAMU PROFILAKTYKI RAKA SZYJKI MACICY, zwanego dalej Programem. 1. Opis problemu zdrowotnego Rak szyjki macicy jest drugim,

Bardziej szczegółowo

PILOTAŻOWY PROGRAM PROFILAKTYKI ZAKAŻEŃ WIRUSEM BRODAWCZAKA LUDZKIEGO (HPV) W GMINIE ZAGNAŃSK NA LATA 2013-2017

PILOTAŻOWY PROGRAM PROFILAKTYKI ZAKAŻEŃ WIRUSEM BRODAWCZAKA LUDZKIEGO (HPV) W GMINIE ZAGNAŃSK NA LATA 2013-2017 Załącznik nr 1 do Uchwały nr 68/2013 Rady Gminy Zagnańsk z dnia 26 sierpnia 2013 roku PILOTAŻOWY PROGRAM PROFILAKTYKI ZAKAŻEŃ WIRUSEM BRODAWCZAKA LUDZKIEGO (HPV) W GMINIE ZAGNAŃSK NA LATA 2013-2017 Autor

Bardziej szczegółowo

Dolnośląski O/W Kujawsko-Pomorski O/W Lubelski O/W. plan IV- XII 2003 r. Wykonanie

Dolnośląski O/W Kujawsko-Pomorski O/W Lubelski O/W. plan IV- XII 2003 r. Wykonanie Dolnośląski O/W Kujawsko-Pomorski O/W Lubelski O/W 14 371 13 455,56-915,44 93,63% 11 033 10 496,64-536,36 95,14% 10 905 10 760,90-144,10 98,68% 697 576,69-120,31 82,74% 441 415,97-25,03 94,32% 622 510,30-111,70

Bardziej szczegółowo

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia.2018 r. w sprawie Krajowego Rejestru Nowotworów

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia.2018 r. w sprawie Krajowego Rejestru Nowotworów ROZPORZĄDZENIE Projekt z dnia 20.02.2018 r. MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia.2018 r. w sprawie Krajowego Rejestru Nowotworów Na podstawie art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 28 kwietnia 2011 r. o systemie informacji

Bardziej szczegółowo

KONFERENCJA W Y P R Z E D Ź R A K A

KONFERENCJA W Y P R Z E D Ź R A K A KONFERENCJA W Y P R Z E D Ź R A K A 23 LISTOPADA 2012 Profilaktyka raka szyjki macicy w województwie lubuskim LEK. MED. PIOTR GRATKOWSKI WSPÓŁCZYNNIKI STANDARYZOWANE ZACHOROWAŃ NA RAKA SZYJKI MACICY WSPÓŁCZYNNIKI

Bardziej szczegółowo

Agencja Oceny Technologii Medycznych

Agencja Oceny Technologii Medycznych Agencja Oceny Technologii Medycznych Opinia Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych nr 206/2014 z dnia 25 sierpnia 2014 r. o projekcie programu Gminny program profilaktyki zakażenia wirusem brodawczaka

Bardziej szczegółowo

WOJEWÓDZKI OŚRODEK KOORDYNACYJNY.

WOJEWÓDZKI OŚRODEK KOORDYNACYJNY. WOJEWÓDZKI OŚRODEK KOORDYNACYJNY. Załącznik nr 2a Wojewódzki Ośrodek Koordynujący (WOK), który nadzoruje realizację programu profilaktyki w podległym regionie-województwie tworzą: A/ kierownik WOK Pracą

Bardziej szczegółowo

Projekt krajów UE EURO - PERISTAT

Projekt krajów UE EURO - PERISTAT Projekt krajów UE EURO - PERISTAT Wiek matek rodzących w 2015 roku Rumunia 9,7 19,1 56,7 14,5 POLSKA 3,6 16,1 65,6 14,8 Słowacja 6,3 15,9 60,9 16,9 Łotwa 3,5 17,1 61,1 18,3 Begia Słowenia Malta 1,7 1,0

Bardziej szczegółowo

Wojewódzki Ośrodek Koordynujący Populacyjny Program Wczesnego Wykrywania Raka Piersi dla Wielkopolski i części Ziemi Lubuskiej (Wielkopolskie Centrum

Wojewódzki Ośrodek Koordynujący Populacyjny Program Wczesnego Wykrywania Raka Piersi dla Wielkopolski i części Ziemi Lubuskiej (Wielkopolskie Centrum Program Profilaktyki Raka Piersi Wojewódzki Ośrodek Koordynujący Populacyjny Program Wczesnego Wykrywania Raka Piersi dla Wielkopolski i części Ziemi Lubuskiej (Wielkopolskie Centrum Onkologii) 13.06.2006

Bardziej szczegółowo

Uratuj swoje zdrowie i życie!

Uratuj swoje zdrowie i życie! PRZECZYTAJ, PRZEKONAJ SIĘ! Zrób badanie cytologiczne. Uratuj swoje zdrowie i życie! MATERIAŁY INFORMACYJNE NA TEMAT PROFILAKTYKI RAKA SZYJKI MACICY www.wok.wroclaw.pl W wielu krajach dzięki zorganizowanym,

Bardziej szczegółowo

EPIDEMIOLOGIA. Mierniki epidemiologiczne. Mierniki epidemiologiczne. Mierniki epidemiologiczne. Mierniki epidemiologiczne

EPIDEMIOLOGIA. Mierniki epidemiologiczne. Mierniki epidemiologiczne. Mierniki epidemiologiczne. Mierniki epidemiologiczne EPIDEMIOLOGIA NOWOTWORÓW ZŁOŚLIWYCH EPIDEMIOLOGIA prof. dr hab. med. Jan Kornafel Katedra Onkologii i Klinika Onkologii Ginekologicznej AM we Wrocławiu Mierniki epidemiologiczne Mierniki epidemiologiczne

Bardziej szczegółowo

Agencja Oceny Technologii Medycznych

Agencja Oceny Technologii Medycznych Agencja Oceny Technologii Medycznych Opinia Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych nr 151/2012 z dnia 30 lipca 2012 o projekcie programu Profilaktyka oraz wczesne wykrywanie raka narządu rodnego

Bardziej szczegółowo

PROGRAM PROFILAKTYKI ZAKAŻEŃ WIRUSEM BRODAWCZAKA LUDZKIEGO (HPV) Okres realizacji: wrzesień 2012 grudzień 2015

PROGRAM PROFILAKTYKI ZAKAŻEŃ WIRUSEM BRODAWCZAKA LUDZKIEGO (HPV) Okres realizacji: wrzesień 2012 grudzień 2015 PROGRAM PROFILAKTYKI ZAKAŻEŃ WIRUSEM BRODAWCZAKA LUDZKIEGO (HPV) Okres realizacji: wrzesień 2012 grudzień 2015 Autor programu: Miasto Kielce, ul. Rynek 1, 25-303 Kielce 1 I. Opis problemu zdrowotnego Rak

Bardziej szczegółowo

ZAPRASZAMY Rodziców uczniów. klas VII na spotkanie

ZAPRASZAMY Rodziców uczniów. klas VII na spotkanie ZAPRASZAMY Rodziców uczniów klas VII na spotkanie PROGRAM PROFILAKTYKI ZAKAŻEŃ WIRUSEM BRODAWCZAKA LUDZKIEGO (HPV) ósma edycja 2017-2018 Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna we Wrocławiu Dolnośląskie

Bardziej szczegółowo

Forum ezdrowia Sopot 2018

Forum ezdrowia Sopot 2018 CZY SZTUCZNA INTELIGENCJA ZASTĄPI DIAGNOSTĘ I ZWIĘKSZY WYKONANIE BADAŃ CYTOLOGICZNYCH W RAMACH PROFILAKTYKI RAKA SZYJKI MACICY? Forum ezdrowia Sopot 2018 dr Łukasz Lasyk Tomasz Włodarczyk AGENDA 1. Problem

Bardziej szczegółowo

Rak płuca wyzwania. Witold Zatoński Centrum Onkologii Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie

Rak płuca wyzwania. Witold Zatoński Centrum Onkologii Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie Rak płuca wyzwania Witold Zatoński Centrum Onkologii Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie Innowacje w leczeniu RAKA PŁUC ocena dostępności w Polsce Warszawa, 1 marca 14 Nowotwory główna przyczyna

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR IV/47/2019 RADY MIEJSKIEJ W GŁOGÓWKU. z dnia 25 stycznia 2019 r.

UCHWAŁA NR IV/47/2019 RADY MIEJSKIEJ W GŁOGÓWKU. z dnia 25 stycznia 2019 r. UCHWAŁA NR IV/47/2019 RADY MIEJSKIEJ W GŁOGÓWKU z dnia 25 stycznia 2019 r. w sprawie w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Zdrowotnego pod nazwą Program Profilaktyki Zakażeń Wirusem Brodawczaka Ludzkiego

Bardziej szczegółowo

Badania przesiewowe szansą na wykrycie raka we wczesnym jego stadium rokowań inwazyjnych nowotworów w szyjki macicy

Badania przesiewowe szansą na wykrycie raka we wczesnym jego stadium rokowań inwazyjnych nowotworów w szyjki macicy Badania przesiewowe szansą na wykrycie raka we wczesnym jego stadium w aspekcie słabych s rokowań inwazyjnych nowotworów w szyjki macicy Kamila Kępska, K Jerzy BłaszczykB Wrocław 12-13.10.2010 Zakład ad

Bardziej szczegółowo

Czym jest medycyna personalizowana w kontekście wyzwań nowoczesnej onkologii?

Czym jest medycyna personalizowana w kontekście wyzwań nowoczesnej onkologii? Czym jest medycyna personalizowana w kontekście wyzwań nowoczesnej onkologii? Wykorzystanie nowych technik molekularnych w badaniach nad genetycznymi i epigenetycznymi mechanizmami transformacji nowotworowej

Bardziej szczegółowo

Wybierz Życie Pierwszy Krok

Wybierz Życie Pierwszy Krok Wybierz Życie Pierwszy Krok Spotkanie dla Koordynatorów Szkolnych Leszno, 12 października 2015 Rak szyjki macicy w Polsce RSM to drugi co do częstości występowania nowotwór złośliwy narządów rodnych u

Bardziej szczegółowo

Czy potrzebujemy nowych. szczepionek. Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego-Paostwowy Zakład Higieny Konferencja Prasowa 20.04.

Czy potrzebujemy nowych. szczepionek. Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego-Paostwowy Zakład Higieny Konferencja Prasowa 20.04. Czy potrzebujemy nowych szczepionek Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego-Paostwowy Zakład Higieny Konferencja Prasowa 20.04.2015 Ewa Bernatowska Klinika Immunologii Instytut Pomnik Centrum Zdrowia Dziecka

Bardziej szczegółowo

Profilaktyka raka szyjki macicy poprzez szczepienia przeciwko wirusom HPV 16 i 18

Profilaktyka raka szyjki macicy poprzez szczepienia przeciwko wirusom HPV 16 i 18 Profilaktyka raka szyjki macicy poprzez szczepienia przeciwko wirusom HPV 16 i 18 Program edukacyjny Razem powiedzmy STOP rakowi szyjki macicy przeznaczony dla mieszkanek miasta Zielonka Program Przed

Bardziej szczegółowo

S T R E S Z C Z E N I E

S T R E S Z C Z E N I E STRESZCZENIE Cel pracy: Celem pracy jest ocena wyników leczenia napromienianiem chorych z rozpoznaniem raka szyjki macicy w Świętokrzyskim Centrum Onkologii, porównanie wyników leczenia chorych napromienianych

Bardziej szczegółowo

i uczestnika programu o udzieleniu i otrzymaniu danego świadczenia.

i uczestnika programu o udzieleniu i otrzymaniu danego świadczenia. Załącznik nr 19 Zestawienie stawek jednostkowych dla Ogólnopolskiego programu nowotworów głowy i szyi Stawki jednostkowe określone poniżej dotyczą świadczeń zdrowotnych, które będą udzielane w ramach wdrażania

Bardziej szczegółowo

Załącznik nr 3 do zarządzenia Nr 38/2006 Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia. Program profilaktyki raka szyjki macicy

Załącznik nr 3 do zarządzenia Nr 38/2006 Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia. Program profilaktyki raka szyjki macicy Program profilaktyki raka szyjki macicy 1 I. UZASADNIENIE CELOWOŚCI WDROŻENIA PROGRAMU PROFILAKTYKI RAKA SZYJKI MACICY, zwanego dalej Programem. 1. Opis problemu zdrowotnego Rak szyjki macicy jest drugim,

Bardziej szczegółowo

Programy przesiewowe w onkologii. Badam się więc mam pewność

Programy przesiewowe w onkologii. Badam się więc mam pewność Programy przesiewowe w onkologii Badam się więc mam pewność Badanie przesiewowe zorganizowane przeprowadzenie testu medycznego lub wywiadu u osób, które nie zgłaszają się po pomoc kwalifikowaną w związku

Bardziej szczegółowo

Program edukacyjny Razem powiedzmy STOP rakowi szyjki macicy przeznaczony dla mieszkanek Miasta Poznań. Program realizowany przez NZOZ Konsyliarz na

Program edukacyjny Razem powiedzmy STOP rakowi szyjki macicy przeznaczony dla mieszkanek Miasta Poznań. Program realizowany przez NZOZ Konsyliarz na dla mieszkanek Miasta Poznań. Program realizowany przez NZOZ Konsyliarz na zlecenie UM Poznań. Przed erą szczepień każdego roku choroby zakaźne zagrażały życiu i zdrowiu dziesiątkom tysięcy dzieci i dorosłych...

Bardziej szczegółowo

Prognozy epidemiologiczne - które nowotwory będą coraz częstsze, a które coraz rzadsze? Joanna Didkowska Warszawa,

Prognozy epidemiologiczne - które nowotwory będą coraz częstsze, a które coraz rzadsze? Joanna Didkowska Warszawa, Prognozy epidemiologiczne - które nowotwory będą coraz częstsze, a które coraz rzadsze? Joanna Didkowska Warszawa, 8-1.8.218 Prognoza? Czy prognoza ma sens (wiele niewiadomych)? Jaki model zastosować?

Bardziej szczegółowo

Analiza statystyczna wybranych patologii w obrębie szyjki macicy w populacji kobiet z południowej części województwa lubuskiego

Analiza statystyczna wybranych patologii w obrębie szyjki macicy w populacji kobiet z południowej części województwa lubuskiego prace oryginalne Piel. Zdr. Publ. 2011, 1, 2, 135 139 ISSN 2082-9876 Copyright by Wroclaw Medical University Irena Kichewko, Agnieszka Strama, Barbara Grześ, Elżbieta Kawecka-Janik, Jerzy Heimrath Analiza

Bardziej szczegółowo

PROGRAM ZDROWOTNY W ZAKRESIE PROFILAKTYKI ZAKAŻEŃ WIRUSAMI BRODAWCZAKA LUDZKIEGO( HPV )

PROGRAM ZDROWOTNY W ZAKRESIE PROFILAKTYKI ZAKAŻEŃ WIRUSAMI BRODAWCZAKA LUDZKIEGO( HPV ) Załącznik Nr 1 do Uchwały Rady Miejskiej w Polanicy-Zdroju z dnia 28 lutego 2012 r. Nr XVIII/98/2012 PROGRAM ZDROWOTNY W ZAKRESIE PROFILAKTYKI ZAKAŻEŃ WIRUSAMI BRODAWCZAKA LUDZKIEGO( HPV ) W GMINIE POLANICA-ZDRÓJ

Bardziej szczegółowo

DIGITAL MEDICINE IN THE FUTURE

DIGITAL MEDICINE IN THE FUTURE 1 I Gdańskie prezentacje kolposkopowe- atlas multimedialny XIV. Konrad Florczak, Janusz Emerich, Ewa Żmudzińska Wcześnie wykryty rak szyjki macicy w zdecydowanej większości przypadków jest wyleczalny.

Bardziej szczegółowo

Załącznik nr 5 do materiałów informacyjnych PRO

Załącznik nr 5 do materiałów informacyjnych PRO SZCZEGÓŁOWY OPIS ŚWIADCZEŃ I ZASAD ICH UDZIELANIA ORAZ WYMAGANIA WOBEC ŚWIADCZENIODAWCÓW W PROGRAMIE PROFILAKTYKI RAKA SZYJKI MACICY 1. OPIS ŚWIADCZEŃ Porada na etapie podstawowym obejmuje: 1) zarejestrowanie

Bardziej szczegółowo

Audyt społeczny narodowych programów profilaktyki nowotworowej

Audyt społeczny narodowych programów profilaktyki nowotworowej Audyt społeczny narodowych programów profilaktyki nowotworowej Warszawa, 25.04.2016 O audycie społecznym Cel: ocena skuteczności realizacji narodowych programów profilaktyki nowotworów piersi i szyjki

Bardziej szczegółowo

Programy Profilaktyczne w ramach Narodowego Programu Zwalczania Chorób Nowotworowych. Departament Zdrowia UMWP rok

Programy Profilaktyczne w ramach Narodowego Programu Zwalczania Chorób Nowotworowych. Departament Zdrowia UMWP rok Programy Profilaktyczne w ramach Narodowego Programu Zwalczania Chorób Nowotworowych Departament Zdrowia UMWP 14.12.2016 rok Zdrowie w RPO WP 2014 2020 Działanie 5.4. Zdrowie na rynku pracy Regionalny

Bardziej szczegółowo

Jak poprawić dostępność do leczenia osteoporozy w Polsce? Jerzy Gryglewicz Warszawa, 20 października 2015 r.

Jak poprawić dostępność do leczenia osteoporozy w Polsce? Jerzy Gryglewicz Warszawa, 20 października 2015 r. Jak poprawić dostępność do leczenia osteoporozy w Polsce? Jerzy Gryglewicz Warszawa, 20 października 2015 r. Plan prezentacji: 1.Organizacja i finansowanie poradni osteoporozy w 2016 r. 2. Propozycje zmian

Bardziej szczegółowo

Nowotwory kobiece narządu płciowego: diagnostyka i terapia

Nowotwory kobiece narządu płciowego: diagnostyka i terapia Nowotwory kobiece narządu płciowego: diagnostyka i terapia Zachorowania i zgony na nowotwory złośliwe narzadu płciowego u kobiet w Polsce w latach 1987, 1996, 3 i szacunkowe na 1 r. 1987 1996 3 1 Zachorowania

Bardziej szczegółowo

MOŻLIWOŚCI DIAGNOSTYCZNE I DIAGNOSTYCZNO-TERAPEUTYCZNE W PROFILAKTYCE RAKA SZYJKI MACICY

MOŻLIWOŚCI DIAGNOSTYCZNE I DIAGNOSTYCZNO-TERAPEUTYCZNE W PROFILAKTYCE RAKA SZYJKI MACICY Studia Medyczne 2013; 29(1): 109 116 PRACE POGLĄDOWE MOŻLIWOŚCI DIAGNOSTYCZNE I DIAGNOSTYCZNO-TERAPEUTYCZNE W PROFILAKTYCE RAKA SZYJKI MACICY DIAGNOSTIC AND THERAPEUTIC POSSIBILITIES IN THE PROPHYLAXIS

Bardziej szczegółowo

CENTRALNY OŚRODEK KOORDYNACYJNY. Szczegółowa struktura, zasady działania i organizacja centralnego ośrodka koordynującego.

CENTRALNY OŚRODEK KOORDYNACYJNY. Szczegółowa struktura, zasady działania i organizacja centralnego ośrodka koordynującego. Załącznik nr 2b CENTRALNY OŚRODEK KOORDYNACYJNY Szczegółowa struktura, zasady działania i organizacja centralnego ośrodka koordynującego. Centralny Ośrodek Koordynujący (nazywany dalej COK) nadzoruje realizację

Bardziej szczegółowo

Epidemiologia raka szyjki

Epidemiologia raka szyjki Epidemiologia raka szyjki W 2004 roku na raka szyjki macicy (kanału łączącego trzon macicy z pochwą) zachorowało blisko 3 500 Polek, a prawie 2 000 zmarło z jego powodu. Wśród wszystkich zachorowań kobiet

Bardziej szczegółowo

Profilaktyka Raka Szyjki Macicy poprzez szczepienia przeciwko wirusom HPV 16 i 18

Profilaktyka Raka Szyjki Macicy poprzez szczepienia przeciwko wirusom HPV 16 i 18 Razem powiedzmy STOP rakowi szyjki macicy Profilaktyka Raka Szyjki Macicy poprzez szczepienia przeciwko wirusom HPV 16 i 18 Umieralność na raka szyjki macicy w Europie Każdego dnia 5 Polek umiera z powodu

Bardziej szczegółowo

Załącznik nr 1 OPIS PROGRAMU

Załącznik nr 1 OPIS PROGRAMU Załącznik nr 1 OPIS PROGRAMU STRESZCZENIE Programem populacyjnej, aktywnej profilaktyki raka szyjki macicy zostaną objęte kobiety w wieku 25-59 lat. Celem ogólnym niniejszego programu jest obniżenie zachorowalności

Bardziej szczegółowo

Wartość diagnostyczna cytologii i kolposkopii u kobiet ze śródnabłonkową neoplazją szyjki macicy

Wartość diagnostyczna cytologii i kolposkopii u kobiet ze śródnabłonkową neoplazją szyjki macicy Wartość diagnostyczna cytologii i kolposkopii u kobiet ze śródnabłonkową neoplazją szyjki macicy The diagnostic value of cytology and colposcopy in women with cervical intraepithelial neoplasia Rokita

Bardziej szczegółowo

Służba Zdrowia nr 24-26 z 23 marca 2000. Znaczenie badań przesiewowych w zwalczaniu raka piersi. Zbigniew Wronkowski, Wiktor Chmielarczyk

Służba Zdrowia nr 24-26 z 23 marca 2000. Znaczenie badań przesiewowych w zwalczaniu raka piersi. Zbigniew Wronkowski, Wiktor Chmielarczyk Służba Zdrowia nr 24-26 z 23 marca 2000 Znaczenie badań przesiewowych w zwalczaniu raka piersi Zbigniew Wronkowski, Wiktor Chmielarczyk Korzystny wpływ skryningu na zmniejszenie umieralności z powodu raka

Bardziej szczegółowo

Diagnostyka, profilaktyka i wczesne wykrywanie raka szyjki macicy - rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego

Diagnostyka, profilaktyka i wczesne wykrywanie raka szyjki macicy - rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego Diagnostyka, profilaktyka i wczesne wykrywanie raka szyjki macicy - rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego Poznań, dnia 7 lipca 2006 r. Dnia 7 lipca 2006 roku w Poznaniu odbyło się zebranie

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA / /2015 RADY MIEJSKIEJ W OPALENICY

UCHWAŁA / /2015 RADY MIEJSKIEJ W OPALENICY UCHWAŁA Nr / /2015 RADY MIEJSKIEJ W OPALENICY z dnia kwietnia 2015 r. w sprawie Programu profilaktyki zakażeń wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV) na lata 2015 2018, realizowanego przez Gminę Opalenica

Bardziej szczegółowo

Dr hab. med. Mirosław Dziuk, prof. nadzw. Kierownik Zakładu Medycyny Nuklearnej WIM Warszawa

Dr hab. med. Mirosław Dziuk, prof. nadzw. Kierownik Zakładu Medycyny Nuklearnej WIM Warszawa Dr hab. med. Mirosław Dziuk, prof. nadzw. Kierownik Zakładu Medycyny Nuklearnej WIM Warszawa ROZPOZNAWANIE: PET - CT W ONKOLOGII poszukiwanie ognisk choroby - wczesne wykrywanie różnicowanie zmian łagodnych

Bardziej szczegółowo