Niewydolność serca narastający problem medyczny i społeczno-ekonomiczny współczesnej Europy

Transkrypt

1 Kompleksowa rehabilitacja kardiologiczna aktualne potrzeby i możliwości Bydgoszcz, Niewydolność serca narastający problem medyczny i społeczno-ekonomiczny współczesnej Europy

2 Serce doskonała pompa U dorosłego człowieka serce bije około 72 razy/min i przepompowuje około 5 litrów krwi/min W czasie wysiłku ilość krwi przepływającej przez serce rośnie czterokrotnie Przez całe życie serce uderza 2.5 miliarda razy czyli przepompowuje ponad 173 miliony litrów krwi!!!

3 Niewydolność serca upośledzenie funkcji serca jako pompy Zastoinowa niewydolność serca jest patofizjologicznym stanem, w którym serce nie jest w stanie pompować krwi z szybkością dostosowaną do potrzeb tkankowego metabolizmu, lub może to robić jedynie przy zwiększonym ciśnieniu napełniania.

4 Niewydolność serca upośledzenie funkcji serca jako pompy Niewydolność serca to złożony zespół, do którego może dochodzić w wyniku zaburzeń strukturalnych lub czynnościowych serca, powodujący upośledzenie funkcji serca jako pompy podtrzymującej fizjologiczne krążenie krwi (Nice Guidelines). W przebiegu niewydolności serca (NS) określanej również jako zastoinowa niewydolność serca, serce nie jest w stanie pompować krwi w ilości wystarczającej do zaspokojenia potrzeb organizmu (Mayo Clinic). Niewydolność serca to zespół kliniczny charakteryzujący się perfuzją układową niedostatecznie zaspokajającą metaboliczne zapotrzebowanie organizmu, w wyniku upośledzenia funkcji serca jako pompy (Cleveland Clinic)

5 Prawidłowe serce Niewydolne serce Pompa prawidłowa Duża pojemność minutowa Brak gromadzenia płynu Niskie ciśnienie późnorozkurczowe Pompa niewydolna Mała pojemność minutowa Nagromadzenie płynu Wysokie ciśnienie późnorozkurczowe

6 Serce jest niezdolne do pompowania krwi (O 2 ) w ilości pokrywającej zapotrzebowanie tkanek (mała pojemność minutowa). Krew kierowana jest z mięśni do serca i mózgu Wzrost ciśnienia napełniania LK powoduje wzrost ciśnienia w LP i żylnym krążeniu płucnym dochodzi do przesączania się płynu do płuc Wzrost ciśnienia napełniania PK powoduje wzrost ciśnienia w PP i systemowym krążeniu żylnym - przesączanie płynu do tkanek. Krew powracająca do serca z żył cofa się, powodując nagromadzenie płynu w tkankach i jamach ciała. Zmęczenie Osłabienie Nietolerancja wysiłku Sinica Duszność Duszność w pozycji leżącej Napadowa duszność nocna Kaszel Obrzęki ortostatyczne Wzrost masy ciała

7 Aspekty kliniczne niewydolności serca 1. Objawy niewydolności serca 2. Obiektywne cechy niewydolności serca 3. Poprawa stanu ogólnego w odpowiedzi na typowe leczenie

8 Epidemia niewydolności serca Massie B.M., Shah N.B.: The heart failure epidemic: magnitude of the problem and potential mitigating approaches. Curr. Opin. Cardiol. 1996; 11: EF <30% rż. 3% Mc Donagh T.A., Morrison C.A.: Symptomatic and asymptomatic left ventricular dysfunction in an urban population. Lancet 1997; 350: FS <25% >55 rż. -3,7% Mosterd A. i wsp.: Prevalence of heart failure and left ventricular dysfunction in the general population: the Rotterdam study. Eur. Heart J. 1999; 20:

9 Częstość występowania - 0,4-2% w populacji europejskiej 6,5-10 mln Europejczyków - wskaźniki wyższe w krajach Europy Zachodniej - zapadalność i chorobowość rosną wraz z wiekiem: - 0,5% rż. - do 8-10% >75 rż. - 0,8-1,0 mln Polaków : rż. 6-10% M i 4-6% K rż 14-22% M i 10-16% K - >74 rż. 14,4% M i 9,2% K Korewicki J. i wsp. Epidemiologia i aktualny stan w zakresie postępowania w niewydolności serca. Via Medica Gdańsk 2004; 2-18

10 Zmod. na podstawie JACC 2005 Szacunkowa liczba chorych w poszczególnych stadiach niewydolności serca w Polsce Oporna CHF 20 tys. Objawowa CHF 0.5 mln 1 mln Bezobjawowa CHF Wysokie ryzyko CHF Nadciśnienie tętnicze, Choroba wieńcowa, cukrzyca 8-9 mln

11 Wiek (lata) Średni wiek pacjentów z niewydolnością serca w praktykach lekarzy pierwszego kontaktu Korewicki J. Leszek P., Kopacz M.: Epidemiologia i aktualny stan w zakresie postępowania w niewydolności serca. w: Dubiel J.S. [red.] Niewydolność serca. Via Medica Gdańsk 2004; 2-18.

12 Odsetek (%) Chorzy z ciężką niewydolnością serca (III i IV klasa NYHA) w praktykach lekarzy pierwszego kontaktu Korewicki J. Leszek P., Kopacz M.: Epidemiologia i aktualny stan w zakresie postępowania w niewydolności serca. w: Dubiel J.S. [red.] Niewydolność serca. Via Medica Gdańsk 2004; 2-18.

13 Prognozy demograficzne

14 Niewydolność serca z zachowaną frakcją wyrzutową lewej komory % chorych z NS - osoby starsze, płeć żeńska, NT, cukrzyca, otyłość - 55% pacjentów z NS >65 rż. Gottdiener J.S., Arnold A.M., Aurigemma G.P. i wsp.: Predictors of congestive heart failure in the elderly: the Cardiovascular Heart Study. J. Am. Coll. Cardiol./ 2002; 35: ok.30% chorych >45 rż. Banerjee P. i wsp.: Diastolic Heart Failure: Neglected or Misdiagnosed? Olmsted Study J. Am. Coll. Cardiol. 2002; 39:

15 Niewydolność serca - w Polsce powszechniejsza niż nowotwory 1, 2. National consultant in cardiology raport and Heidenreich PA. Circulation.2011;123: ,3.Dane konsultanta krajowego ds. kardiologii

16 Najczęstsze przyczyny rozwoju NS Choroba niedokrwienna serca Zawał serca Nadciśnienie tętnicze Kardiomiopatie Wieloletnia cukrzyca Nierozpoznana wada serca

17 Etiologia niewydolności serca

18 Częstość wybranych czynników ryzyka Kobiety Mężczyźni Palenie tytoniu 25 % 42% Nadciśnienie tętnicze 33 % 42 % Cholesterol>5,0 64 % 67 % Otyłość BMI 30,0 20 % 20 % Cukrzyca 7 % 8 % Mała aktywność fizyczna 55 % 49 %

19 Nadciśnienie tętnicze w Polsce w roku 2002

20 Nadciśnienie tętnicze dane demograficzne

21 Rozpowszechnienie (%) nadwagi i otyłości wg płci w Polsce w 2002 r. 100% 80% otyłość 60% % nadwaga 20% % wszyscy K M norma

22 Rozpowszechnienie (%) palenia papierosów w podgrupach wiekowych w Polsce w 2002 r. 100% 90% % 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 8% 15% 20% 17% 60% 41% 44% 69% 44% 32% 36% 14% >=65 palący w przeszłości niepalący palący

23 NS - najczęściej występujące rozpoznania główne u kobiet i mężczyzn powyżej 65 roku życia Analiza wydatków Narodowego Funduszu Zdrowia związanych z finansowaniem hospitalizacji pacjentów od 65 roku życia w 2009 r. Warszawa, Listopad 2010

24 Hospitalizacje z powodu niewydolności serca (powyżej 15 roku życia) - dane z 30 krajów

25 Chorobowość szpitalna w Polsce u pacjentów z niewydolnością serca Korewicki J. Leszek P., Kopacz M.: Epidemiologia i aktualny stan w zakresie postępowania w niewydolności serca. w: Dubiel J.S. [red.] Niewydolność serca. Via Medica Gdańsk 2004; 2-18.

26 Jakość życia pacjentów z niewydolnością serca jest porównywalna do chorych dializowanych SF-36 Score (%) Osoby zdrowe Depresja Zapalenie wątroby Dializa Niewydolność serca Juenger J et al. Heart 2002;87:

27 Niewydolność serca = złe rokowanie Średnie przeżycie 3,2 K, 1,7 M Śmiertelność 5-letnia 62% K, 74% M Framingham Study Śmiertelność 10-letnia - 66% K, 80% M Knopik J.: Przewlekła niewydolność serca dane epidemiologiczne, patogeneza. Open Medica 2005.

28 Niewydolność serca w Polsce śmiertelność wyższa niż w najpowszechniejszych nowotworach Polaków umiera na NS każdego roku Skalkulowano na podstawie statystyk AHA: 34,9% zgonów sercowo-naczyniowych ma związek z niewydolnością serca Krajowy rejestr nowotworów. Nowotwory złośliwe w Polsce w 2009 roku, Warszawa 2011 (str )

29 Śmiertelność roczna w zależności od stopnia zaawansowania NS określanego na podstawie klasyfikacji czynnościowej NYHA Klasa NYHA Śmiertelność roczna Klasa I (chorzy bezobjawowi) 10% Klasa II (chorzy z niewielkimi objawami w czasie umiarkowanych wysiłków fizycznych) 10 20% Klasa III (chorzy z objawami niewydolności serca w czasie niewielkich wysiłków) Klasa IV (chorzy z dusznością spoczynkową) 20 40% 40 60%

30 Chorzy z niewydolnością serca mogą się znacznie różnić pod względem rokowania i przyczyny zgonu: u niektórych pacjentów do zgonu dochodzi nagle (często w mechanizmie komorowych zaburzeń rytmu), a inni cierpią na przewlekłą postępującą niewydolność serca (upośledzenie czynności serca jako pompy). Możliwość przewidzenia przyczyny zgonu może ułatwić podejmowanie decyzji co do zastosowania konkretnych leków lub terapii. Mozaffarian D., et al. Circulation, 2007; 116:

31 Dwa mechanizmy śmierci sercowej pacjentów z NS Sudden Death II/III NYHA Pump Failure Death (HF death) IV NYHA

32 Sudden Death Do nagłego zgonu sercowego dochodzi zazwyczaj w wyniku nieoczekiwanego zdarzenia o charakterze elektrycznym, prowadzącego do gwałtownego, utrwalonego komorowego zaburzenia rytmu, najczęściej w postaci częstoskurczu komorowego lub migotania komór, co powoduje zapaść krążeniową z utratą przytomności.

33 Kardiowertery-defibrylatory (ICD) Stymulatory resynchronizujące (CRT-P i CRT-D)

34 Pump Failure death = Worsening heart failure death = Heart Failure death = Zgon z powodu niewydolność serca jako pompy = Zgon z powodu progresji niewydolności serca

35 Niewydolność serca jako pompy odpowiada za 100% 30% 50%

36 Niewydolności serca jako pompy najczęstsza przyczyną zgonów pacjentów z de novo rozpoznaną NS W ciągu pierwszych 6m od diagnozy 52% zgonów związanych było z niewydolnością serca jako pompy 21% stanowiła nagła śmierć sercowa Cowie M.R., et al. European Journal of Heart Failure 2008, 10:

37 Niewydolności serca jako pompy najczęstsza przyczyna śmiertelności pacjentów po wypisie ze szpitala 4133 pacjentów średnio 10m obserwacji 1080 zgonów 41.0% z powodu niewydolności serca jako pompy 26.0% z powodu nagłej śmierci sercowej O Connor Ch.M., et al. Am Heart J 2010; 159:

38 Niewydolności serca jako pompy najczęstsza przyczyna rehospitalizacji pacjentów po wypisie ze szpitala 2159 pacjentów hospitalizowanych 5239 wszystkich hospitalizacji 46.0% z powodu niewydolności serca jako pompy O Connor Ch.M., et al. Am Heart J 2010; 159:

39 Niewydolności serca jako pompy główna przyczyna śmietelności s-n współczesnych pacjentów ze skurczową NS Pons F., et al. Rev Esp Cardiol. 2010, 63(3):

40 Mechanizm śmierci pacjentów z NS na przestrzeni lat Rok obserwacji: 3 Lata (n=793) Lata (n=835) P Trend* Śm. całkowita 36.4% 31.5% P=0.029 Nagły zgon sercowy Zgon z powodu NS jako pompy 10.1% 4.6% P< % 19.9% P=0.007 *P dla trendu z testu Cochran-Armitage. Loh J.C., et al. Circ Heart Fail. 2013; 6:

41 Leki poprawiające rokowanie w NS Beta-blokery ACE inhibitory Sartany Antagoniści aldosteronu Iwabradyna Redukcja obciążenia wstępnego i następczego Redukcja częstości rytmu serca Poprawa warunków napełniania redukcja ciśnienia napełniania Spadek aktywacji ukł. sympatycznego i RAA Spadek zapotrzebowania energetycznego Leki modulujące poprawiające warunki pracy serca jako pompy

42 HF death rate per patient-year of follow-up (%) Postęp w terapii niewydolności serca (redukcja śmiertelności) Placebo 5 + ACEIs ACEIs + BBs ACEIs + BBs + AA + Iwabradyna 1 0 SOLVD CIBIS II SHIFT Swedberg K. Lancet. 2010; 376:

43 NIEWYDOLNOŚĆ SERCA GENERUJE WYSOKIE KOSZTY POLSKA EUROPA Koszty niewydolności serca w Polsce: 1,7 mld zł rocznie Koszty hospitalizacji: 91,9% kosztów całkowitych Wizyty kontrolne 69% 2% Opieka lekarza rodzinnego 6% 5% Konsultacje 18% Leki Hospitalizacje 1, 2. National consultant in cardiology raport and Heidenreich PA. Circulation.2011;123: , 3. Roger VL JAMA 2004; 292: Juenger J et al. Heart 2002;87: , 5. Bohm M. Lancet 2010; 376; Dane konsultanta krajowego ds. kardiologii

44 Wydatki na leczenie chorób serca i naczyń w Polsce W 2004 r. wydatki na programy profilaktyczne stanowiły mniej niż 0,5% wydatków NFZ na opiekę kardiologiczną Wydatki w mld PLN >2mld Ok. 1mld >1mld 1 107mln leki kardiologiczne (pacjenci +NFZ) koszt refundacji leków kardiologicznych przez NFZ koszt hospitalizacji (NFZ) koszt porad kardiol. ambulat. (NFZ) 9,7 mln program profilaktyki ChUK (NFZ) W. Drygas, 2006, Obliczenia własne na podstawie danych NFZ

45 Niewydolność serca - złożony problem kliniczny większość z wywiadem choroby wieńcowej i nadciśnienia tętniczego prawie co drugi POCHP (przewlekła obturacyjna choroba płuc) co trzeci cukrzyca, przewlekła choroba nerek, niedokrwistość co dziesiąty po udarze/przejściowym niedokrwieniu mózgu co najmniej 10 wizyt u specjalistów z różnych dziedzin rocznie polipragmazja - powyżej 12 tabletek dziennie!!!

46 Potrzeba kompleksowej opieki nad pacjentem z NS

47 Dziękuję za uwagę