BADANIA SYSTEMU WIELOLUFOWYCH KARABINÓW MASZYNOWYCH ZABUDOWANYCH NA POKŁADZIE ŚMIGŁOWCA TYPU Mi-17

Transkrypt

1 Grzegorz BĘCZKOWSKI Jarosław KRZONKALLA Maj MORDZONEK Stanisław RYMASZEWSKI Franciszek ZGRZYWA Instytut Techniczny Wojsk Lotniczych PRACE NAUKOWE ITWL Zeszyt 36, s , 2015 r /afit BADANIA SYSTEMU WIELOLUFOWYCH KARABINÓW MASZYNOWYCH ZABUDOWANYCH NA POKŁADZIE ŚMIGŁOWCA TYPU Mi-17 Przedmiotem artykułu są badania systemu wielolufowych karabinów maszynowych zabudowanych na śmigłowcu. Opisywany system uzbrojenia składa się z trzech 7,62 mm wielolufowych pokładowych karabinów maszynowych M-134G zabudowanych na zaprojektowanych ramach stanowisk strzeleckich umiejscowionych w luku awaryjnym okna, drzwiach bocznych i drzwiach tylnych kabiny transportowej śmigłowca Mi-17-1V. W artykule przedstawiono podstawowe parametry taktyczno-techniczne wielolufowego karabinu M-134G oraz szczegółowe umiejscowienie i wyposażenie stanowisk strzeleckich. Następnie omówiono przyjęty zakres oraz rzeczywisty przebieg badań rozważanego systemu. Badano i oceniono m.in. niezawodność systemu, wpływ jego pracy na działanie pozostałych systemów pokładowych i odwrotnie oraz efektywność ochrony śmigłowca. Na zakończenie przedstawiono wyniki przeprowadzonych badań systemu oraz jego zgodności z Założeniami Taktyczno-Technicznymi. Słowa kluczowe: wielolufowy pokładowy karabin maszynowy (WPKM) M-134G, śmigłowiec Mi-17, system ochrony śmigłowca. 1. Wstęp System wielolufowych pokładowych karabinów maszynowych M-134G, zgodnie z założeniami i zamówieniem użytkownika, został zabudowany na pokładzie śmigłowca Mi-17-1V.

2 64 G. Bęczkowski, J. Krzonkalla, M. Mordzonek, S. Rymaszewski, F. Zgrzywa Głównym celem zabudowy systemu wielolufowych pokładowych karabinów maszynowych na pokładzie śmigłowca była poprawa jego ochrony podczas wykonywania misji bojowych. 2. Cel i obiekt badań 2.1. Cel badań Celem przeprowadzonych badań było: 1) Sprawdzenie i ocena: poprawności wykonanej zabudowy karabinów wielolufowych na pokładzie śmigłowca; spełnienia wymagań WZTT na 7,62 mm wielolufowy pokładowy karabin maszynowy (7,62 mm wpkm) wraz z przystosowaniem śmigłowców Mi-17 do jego użytkowania; ocena wpływu pracy zabudowanego systemu na pracę innych systemów śmigłowca, w szczególności systemu awionicznego oraz instalacji energetycznej i odwrotnie. 2) Potwierdzenie bezpieczeństwa użytkowania śmigłowca z zabudowanym systemem. Miejsce badań naziemnych: Wojskowe Zakłady Lotnicze nr 1 S.A. w Łodzi. Czas trwania badań naziemnych: r r. Miejsce badań w locie: 21. Centralny Poligon Lotniczy Nadarzyce. Czas trwania badań w locie: r r Obiekt badań Obiekt badań stanowił WPKM M-134G zabudowany na pokładzie śmigłowca Mi-17-1V zgodnie z opisem technicznym [3]. Stanowiska strzeleckie systemu zabudowano w kabinie transportowej: w drzwiach bocznych usytuowanych na lewej burcie śmigłowca, w tylnej części kabiny, w luku awaryjnym okna usytuowanym na prawej burcie śmigłowca. Widok stanowisk strzeleckich przedstawiono na fot. 1, 2 i 3.

3 Badania systemu wielolufowych karabinów maszynowych Fot. 1. Stanowisko strzeleckie usytuowane w drzwiach bocznych kabiny ładunkowej śmigłowca Fot. 2. Stanowisko strzeleckie usytuowane w tylnej części kabiny ładunkowej śmigłowca

4 66 G. Bęczkowski, J. Krzonkalla, M. Mordzonek, S. Rymaszewski, F. Zgrzywa Fot. 3. Stanowisko strzeleckie usytuowane w luku awaryjnym okna kabiny ładunkowej śmigłowca W skład stanowiska strzeleckiego 7,62 mm WPKM umieszczonego w drzwiach bocznych kabiny ładunkowej oraz luku awaryjnym okna wchodzi: 1) rama stanowiska strzeleckiego; 2) stelaż stanowiska pod skrzynki amunicyjne i akumulator; 3) pulpit sterowania i zasilania z sieci pokładowej; 4) wiązki przewodów elektrycznych; 5) 7,62 mm wielolufowy pokładowy karabin maszynowy M-134G w ukompletowaniu: jarzmo, ramię pionowe, standardowe gniazdo wyrzutnika łusek i ogniw, rękaw odprowadzania łusek i ogniw, rękaw taśmy amunicyjnej, 2 skrzynki amunicyjne o pojemności 3200 i 2000 sztuk amunicji, skrzynka z akumulatorami, wiązka elektryczna zasilania karabinu. Ponadto dla stanowiska strzeleckiego umieszczonego w tylnej części kabiny ładunkowej śmigłowca przewidziano płytę pancerną dla zapewnienia bezpieczeństwa personelu oraz siedzenie dla strzelca. Budowa karabinu M-134G i jego specyfikacja techniczna Wielolufowy pokładowy karabin maszynowy 7,62 mm M-134G jest karabinem napędzanym elektrycznie bazującym na zasadzie działania broni typu Gatling i zbudowany jest z następujących podzespołów (fot. 4):

5 Badania systemu wielolufowych karabinów maszynowych kołyska; zespół luf (6 szt.); obejma luf tłumik ognia; zespół komór zamkowych; silnik elektryczny napędu; uchwyt kierowania pulpit sterowania; zespół dosyłacza; ramię pionowe; rękaw amunicyjny. Fot. 4. Budowa karabinu M-134G [fot. producenta] Zespół komór zamkowych stanowi podstawowy element WPKM M-134G. W zespole tym zabudowano: wirnik, zespół zamków zawierający sześć niezależnych zamków poruszających się osiowo względem wirnika, mocowanie zespołów zamków, zespół sprzęgła umożliwiający swobodny obrót wirnika. W zespole luf umieszczono sześć luf spiętych obejmą utrzymującą lufy w zespole i spełniającą jednocześnie funkcję tłumika ognia. Do napędu karabinu zastosowano silnik elektryczny zasilany z akumulatora napięciem stałym 24 V. Silnik elektryczny prądu stałego poprzez przekładnię redukcyjną zapewnia siłę mechaniczną wprawiającą mechanizmy M-134G w rotację.

6 68 G. Bęczkowski, J. Krzonkalla, M. Mordzonek, S. Rymaszewski, F. Zgrzywa Uchwyt kierowania ogniem, jako podstawowy interfejs pomiędzy karabinem oraz strzelcem wraz z pulpitem sterowania, umieszczony jest z tyłu karabinu. Służy do naprowadzania karabinu na cel oraz prowadzenia ognia poprzez wciśnięcie przycisków spustu na pulpicie sterowania. Pulpit sterowania kontroluje również opóźnienie ładowania amunicji w celu wystrzelenia amunicji z komór karabinu po zwolnieniu przycisków spustu. Zespół dosyłacza jest zabudowany od spodu zespołu komór zamkowych za pomocą trzpienia do szybkiego demontażu. Ma za zadanie przyjęcie amunicji z rękawa taśmy amunicyjnej, rozpięcie z taśmy amunicji i podanie jej na prowadnicę. Oddzielone ogniwa taśmy amunicyjnej są usuwane wraz z łuskami z broni przez przeznaczone do tego luki. W skład zespołu mocowania WPKM M-134G wchodzą: kołyska, ramię pionowe oraz czop mocowania. Kołyska karabinu umożliwia zmianę kąta ostrzału w pionie (w elewacji). Ramię pionowe z kolei stanowi główny wspornik WPKM M-134G i umożliwia zmianę kąta strzelania w poziomie (w azymucie). Zespół zasilania w amunicję składa się ze skrzynki amunicyjnej, pokrywy z wyrównywaczem taśmy, silnika dosyłającego i rękawa taśmy amunicyjnej. Umożliwia on taśmie amunicyjnej z amunicją 7,62 x 51 mm NATO na swobodny przesył ze skrzynki amunicyjnej do karabinu. Na fot. 5 przedstawiono ułożenie taśmy amunicyjnej w skrzynce amunicyjnej, a na fot. 6 w rękawie taśmy doprowadzającej amunicję do karabinu. Fot. 5. Ułożenie taśmy amunicyjnej w skrzynce amunicyjnej

7 Badania systemu wielolufowych karabinów maszynowych Fot. 6. Ułożenie taśmy amunicyjnej w rękawie doprowadzającym Tabela 1 Specyfikacja wielolufowego pokładowego karabinu maszynowego 7,62 mm M-134G Kaliber Długość całkowita Długość lufy Masa własna karabinu Całkowita masa systemu Zasięg skuteczny Sposób prowadzenia ognia Siła odrzutu Czas rozpędzenia zespołu luf Czas wyhamowania zespołu luf Szybkostrzelność teoretyczna Zasilanie Sposób działania 7,62 51 mm NATO 33 cal (838 mm) 22 cal (559 mm) 34 lbs (15,44 kg) 62 lbs (28,15 kg) ok. 914 m (1000 yrd) tylko ogień ciągły 3000 strz./min 889,6 N (91 kg) 3200 strz./min 1045,3 N (106,7 kg) 4000 strz./min 1423,4 N (145,3 kg) 0,5 s 0,4 s regulowana 3000 strz./min 3200 strz./min 4000 strz./min prąd stały, 24V, 39A broń napędowa, zasilanie elektryczne

8 70 G. Bęczkowski, J. Krzonkalla, M. Mordzonek, S. Rymaszewski, F. Zgrzywa 3. Wyniki badań 3.1. Badania naziemne Celem badań naziemnych systemu zgodnie z programem badań [1] było: sprawdzenie i ocena dokumentacji konstrukcyjnej i eksploatacyjnej; sprawdzenie zgodności ukompletowania śmigłowca z wymaganiami WZTT i dokumentacją konstrukcyjną; sprawdzenie zabudowy stanowiska strzeleckiego w lewych drzwiach bocznych kabiny transportowej; sprawdzenie zabudowy stanowiska strzeleckiego w tylnej części kabiny transportowej; sprawdzenie zabudowy stanowiska strzeleckiego w luku awaryjnym okna kabiny transportowej; sprawdzenie masy śmigłowca oraz ocena położenia środka masy śmigłowca Mi-17-1V bez tylnych drzwi kabiny transportowej z zabudowanymi wielolufowymi pokładowymi karabinami maszynowymi; ocena wpływu pracy zabudowanego systemu na pracę innych systemów pokładowych śmigłowca, w szczególności systemu awionicznego oraz instalacji energetycznej i odwrotnie; ocena dostosowania zabudowanego na śmigłowcu Mi-17-1V systemu WPKM 7,62 mm do gogli noktowizyjnych (NVG); sprawdzenie czasu montażu i demontażu stanowisk strzeleckich; sprawdzenie sektorów ostrzału ze stanowisk strzeleckich. Pozytywne wyniki przeprowadzonych badań naziemnych stanowiły podstawę do przeprowadzenia badań w locie Badania w locie Podczas badań w locie śmigłowca Mi-17-1V nr 6106 wykonano 14 lotów próbnych doświadczalnych zgodnie z programem badań [1] oraz z metodyką szkolenia bojowego [4]. Loty realizowano według programów lotów próbnych [5] na poligonie lotniczym Nadarzyce. Podczas lotów wykonywano strzelania do wystawionych celów: pojedynczo z każdego stanowiska, z dwóch stanowisk jednocześnie w różnych konfiguracjach (prawe-lewe, lewe-tylne, prawe-tylne), z trzech stanowisk jednocześnie.

9 Badania systemu wielolufowych karabinów maszynowych Na fot. 7, 8 i 9 przedstawiono przykłady realizacji badań w locie. Fot. 7. Przebieg badań w locie strzelanie z tylnego stanowiska kabiny transportowej Fot. 8. Przebieg badań w locie strzelanie ze stanowiska w drzwiach bocznych kabiny transportowej

10 72 G. Bęczkowski, J. Krzonkalla, M. Mordzonek, S. Rymaszewski, F. Zgrzywa Fot. 9. Przebieg badań w locie równoczesne strzelanie ze wszystkich stanowisk kabiny transportowej Podczas przeprowadzonych lotów dokonano: oceny bezpieczeństwa eksploatacji systemu wielolufowych karabinów maszynowych; oceny wpływu pracy zabudowanego systemu na pracę innych systemów śmigłowca, w szczególności systemu awionicznego oraz instalacji energetycznej i odwrotnie; oceny dostosowania zabudowanego na śmigłowcu Mi-17-1V systemu WPKM 7,62 mm do NVG; sprawdzenia sektorów ostrzału ze stanowisk strzeleckich. 4. Wnioski W wyniku przeprowadzonych badań naziemnych i w locie stwierdzono, że: Stanowiska strzeleckie zabudowane w kabinie transportowej mają prawidłowo ustawione sektory ostrzału WPKM 7,62 mm, które zapobiegają przypadkowemu przestrzeleniu części śmigłowca. Skrzynki amunicyjne z załadowanymi taśmami amunicyjnymi są przymocowane stabilnie do elementów śmigłowca. Zabudowa w kabinie transportowej śmigłowca Mi-17-1V systemu stanowisk strzeleckich jest celowa i skuteczna. Wniesione do konstrukcji i wy-

11 Badania systemu wielolufowych karabinów maszynowych posażenia śmigłowca Mi-17-1V zmiany znacznie poprawiły jego ochronę własną oraz walory operacyjne. Zabudowany na pokładzie śmigłowca Mi-17-1V nr 6106 system 7,62 mm wielolufowych pokładowych karabinów maszynowych spełnił wymagania użytkownika zawarte we Wstępnych Założeniach Taktyczno-Technicznych na 7,62 mm wielolufowy pokładowy karabin maszynowy (7,62 mm wpkm) wraz z przystosowaniem śmigłowców Mi-17 do użytkowania systemu. Zachowane jest bezpieczeństwo użytkowania śmigłowca Mi-17-1V z zabudowanym systemem 7,62 mm wielolufowych pokładowych karabinów maszynowych M-134G. Wystąpiły wahania wskazań wysokościomierza barometrycznego ±50 m oraz szybkie drgania wskazówki prędkościomierza podczas prowadzenia ognia ze stanowisk strzeleckich zabudowanych w lewych drzwiach bocznych i w luku awaryjnym okna w przedziale kabiny transportowej, w kierunku wykonywania lotu. Powyższe zaburzenia wskazań zanikają po zaprzestaniu prowadzenia ognia i zdaniem załogi śmigłowca nie stanowią zagrożenia dla lotu. We wszystkich pozostałych przypadkach użytkowania systemu WPKM 7,62 mm M-134G nie stwierdzono negatywnego wpływu na pracę żadnych systemów śmigłowca. Szczegółowe wyniki badań systemu WPKM zamieszczono w sprawozdaniu z badań [2]. Fotografie zamieszczone w tekście wykonano podczas badań. Literatura 1. Program badań nr 2/36/2013. Przeprowadzenie badań naziemnych i w locie śmigłowca Mi-17-1V po zabudowie wielolufowych pokładowych karabinów maszynowych na rzecz komisji badań typu. Badania naziemne i w locie. BT ITWL nr 3942/50, Warszawa Sprawozdanie nr 2/36/2013 z pracy pt. Przeprowadzenie badań naziemnych i w locie śmigłowca Mi-17-1V po zabudowie wielolufowych pokładowych karabinów maszynowych na rzecz komisji badań typu. Badania naziemne i w locie. BT ITWL nr. 7452/50, Warszawa Śmigłowiec Mi-17. Opis techniczny i eksploatacja. Uzbrojenie. Sygn. Lot. 2845/ Metodyka szkolenia bojowego. Cz. II. Zastosowanie bojowe. Lot. 2741/ Programy lotów próbnych doświadczalnych śmigłowca Mi-17-1V do Programu badań nr 2/36/2013, Warszawa 2013.

12 74 G. Bęczkowski, J. Krzonkalla, M. Mordzonek, S. Rymaszewski, F. Zgrzywa