nasz region Wielkopolska: przedsiębiorcza i gościnna Wielkopolska: entrepreneurial and attractive

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "nasz region Wielkopolska: przedsiębiorcza i gościnna Wielkopolska: entrepreneurial and attractive"

Transkrypt

1 nasz region Nr 4 /2011 ISSN EGZEMPLARZ BEZPŁATNY Biuletyn Informacyjny Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata ROZWIJA SIĘ Z EUROPĄ Wielkopolska Regional Operational Programme Information Bulletin for Wielkopolska: przedsiębiorcza i gościnna Wielkopolska: entrepreneurial and attractive FUNDUSZE EUROPEJSKIE DLA ROZWOJU INNOWACYJNEJ WIELKOPOLSKI UNIA EUROPEJSKA EUROPEJSKI FUNDUSZ ROZWOJU REGIONALNEGO

2 JEREMIE W NUMERZE: 4 W regionach siła Rozmowa z Markiem Woźniakiem, Marszałkiem Województwa Wielkopolskiego. 6 Wielkopolska: przedsiębiorcza i gościnna Szybki rozwój w ciągu dwóch ostatnich dziesięcioleci uplasował Wielkopolskę w czołówce polskich regionów pod względem wzrostu gospodarczego. In this edition: 4 Strength in regions An interview with Marshall Marek Woźniak. 6 Wielkopolska: enterprising and welcoming After the rapid development of the last two decades Wielkopolska now ranks among Poland s leading regions in terms of economic growth. 8 Wielkopolska among Europe s leaders How Wielkopolska uses the European Funds. 9 8 years of Wielkopolska in Europe European Funds are not just Regional Programmes. Access to other Operational Programmes. 10 A journey into the Middle Ages The Archaeological Reserves concerning the origins of the Polish State Ostrów Lednicki, Giecz, Grzybowo have a chance to boost their public profile. Fot. GRILLTEX 8 Wielkopolska wśród euroliderów Jak Wielkopolska korzysta z Funduszy Europejskich. 9 8 lat Wielkopolski w Europie Fundusze Europejskie to nie tylko RPO. 10 Podróż w średniowiecze Rezerwaty archeologiczne związane z początkami Państwa Polskiego Ostrów Lednicki, Giecz, Grzybowo mają szansę na większy rozgłos. 12 Szpital nowoczesny i ciepły Szpital Wojewódzki w Poznaniu wykorzystuje unijne dotacje na zakup nowoczesnego sprzętu. Fot. Jerzy gontarz 14 Pasywne okna, aktywna firma Dobre praktyki firma stolarska braci Roberta i Karola Kowalskich z Szymanowa pod Rawiczem Produkty z wirtualnej giełdy Dobre praktyki Klaster Spożywczy Południowej Wielkopolski. Fot. Jerzy gontarz 12 Modern well-heated hospital District Hospital in Poznań uses European Funds to buy modern medical appliances. 14 Passive windows, active company Examples of good practice woodworking company of the Kowalski brothers from Szymanowo near Rawicz. 15 Food from virtual exchange Examples of good practice Southern Wielkopolska Food Cluster.

3 WPROWADZENIE / INTRODUCTION Fot. ARCHIWUM UMWW Europa regionów Przystąpienie Polski do Unii Europejskiej sprawiło, że nasze regiony otrzymały największą w historii szansę na rozwój. I nie chodzi jedynie o Fundusze Europejskie, które traktujemy jako narzędzie do wprowadzania zmian, ale przede wszystkim o nowe standardy i politykę spójności wraz z jej ambitnymi celami wyznaczonymi dla całej Wspólnoty. Dziś zmieniamy cały region obszary wiejskie i miasta. Tablice informujące o realizacji projektów wspartych z Funduszy Europejskich spotykamy w każdej gminie i mieście. Już samo to pokazuje zakres przeprowadzanych zmian. W efekcie realizacji projektów poprawia się wizerunek całego województwa oraz rośnie poziom życia jego mieszkańców. Wzrosły standardy edukacji i leczenia, powstają nowe drogi, modernizowane są koleje oraz lotnisko, poprawia się stan środowiska naturalnego. Przedsiębiorstwa wraz z uzyskaniem dostępu do nowych form finansowania działalności wdrażają innowacje, dzięki czemu rośnie konkurencyjność naszej gospodarki. Nasze województwo wielkopolskie z roku na rok staje się atrakcyjniejsze dla turystów z Polski i zagranicy. Wielkopolska należy do regionów, które najefektywniej wykorzystują swą szansę na dołączenie do najlepiej rozwiniętych w Europie. W niniejszej publikacji prezentujemy to zarówno w formie konkretnych liczb, jak i na przykładach zrealizowanych projektów. Nasze wyniki dowodzą, że regiony świetnie się sprawdzają jako podmiot polityki rozwoju mogą najsprawniej osiągać cele przyjęte w strategiach Unii Europejskiej. Cieszymy się, że w kolejnej perspektywie finansowej możemy dostać szansę na dalsze umacnianie pozycji Wielkopolski na mapie zjednoczonej Europy. Leszek Wojtasiak Wicemarszałek Województwa Wielkopolskiego NASZ REGION Biuletyn Informacyjny WRPO wydawany jest na zamówienie Urzędu Marszałkowskiego Województwa Wielkopolskiego /, Wielkopolska Regional Operational Programme Information Bulletin published by The Marshal Office of Wielkopolska Region al. Niepodległości 18, Poznań Departament Polityki Regionalnej, ul. Szyperska 14, Poznań tel.: faks: promocja.wrpo@wielkopolskie.pl Wydawca / Publisher: Smartlink Sp. z o.o., ul. Mickiewicza 3/10, Poznań biuro@smartlink.pl, Redakcja / Editing: Jerzy Gontarz, Joanna Gontarz, Andrzej Szoszkiewicz Koordynacja / Coordination: Piotr Ratajczak Projekt i skład / Design and layout: Alina Merha Druk / Printing: Interak A Europe of regions Poland s accession to the European Union gave our regions the greatest opportunity for development in their history. And this is not just a question of the European Funds, which we regard as a tool for implementing changes, but above all the new standards and cohesion policy along with the ambitious objectives they set out for the Community as a whole. Today we are changing the whole region both its rural areas and towns. Information boards about projects based on European Funds can be found in each and every gmina and town. The scope of changes introduced is there for all to see. The projects completed so far have resulted in the region having a better image and a higher standard of living for its inhabitants. Standards of education and healthcare are rising, new roads are being built, Wielkopolska s railways and its airport are being modernised, and the state of the natural environment has improved. As well as gaining access to new sources of funding, enterprises are introducing innovations, which increase our economy s competitiveness. Year by year, our province of Wielkopolska is becoming an increasingly attractive destination for tourists from home and abroad. Wielkopolska is among the regions making most effective use of this opportunity to join Europe s better developed regions. Our publication presents this both in figures and examples of successfully implemented projects. Our findings provide ample evidence that regions perform superbly as a subject of development policy - they can most effectively achieve the objectives set out in European Union strategies. We are pleased that the next financial framework might offer us a chance to consolidate further Wielkopolska s position on the European Union map. UNIA EUROPEJSKA EUROPEJSKI FUNDUSZ ROZWOJU REGIONALNEGO Biuletyn NASZ REGION jest wydawany ze środków Unii Europejskiej z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Pomocy Technicznej Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata Leszek Wojtasiak Deputy Marshal of the Wielkopolska Region 3

4 WYWIAD W regionach siła Rozmowa z Markiem Woźniakiem, Marszałkiem Województwa Wielkopolskiego 4 Jednym z głównych celów polskiej prezydencji jest wzmocnienie wymiaru miejskiego i terytorialnego w politykach europejskich. Jak to przełoży się na działania i konkretne przykłady? Wzmocnienie wymiaru terytorialnego w politykach rozwoju wynika z Traktatu Lizbońskiego, który rozszerzył pojęcie spójności o spójność terytorialną. Istotą tego pojęcia jest idea, by całe terytorium Unii Europejskiej rozwijało się w sposób jednolity i harmonijny. W praktyce oznacza to, że celem jest nie tylko wyrównywanie różnic rozwojowych, ale zrównoważony rozwój wszystkich regionów na bazie ich własnych potencjałów. Konkretnymi działaniami w tym zakresie mają być: przełamywanie koncentracji, czyli różnic w rozmieszczeniu potencjałów, łączenie terytoriów w celu pokonywania różnic odległości, współpraca jako sposób na przezwyciężanie podziałów oraz rozwiązywanie problemów regionów odległych, górskich czy słabo zaludnionych. Działania adresowane do poszczególnych obszarów należy dostosowywać do ich specyfiki, ze szczególnym uwzględnieniem charakteru obszarów miejskich i wiejskich. Jak rozumieć pojęcie inteligentna, inkluzyjna i zrównoważona Europa? Co w tym kontekście oznacza zintegrowane podejście do rozwoju? Inteligentny, zrównoważony i inkluzyjny, czyli włączający, rozwój to trzy priorytety strategii Europa Z priorytetów strategii Europa 2020 wynika, że rozwój należy kształtować kompleksowo, działając w zintegrowany sposób w obrębie: gospodarki, środowiska i sfery społecznej. Takie podejście oznacza, że tylko kompleksowa polityka rozwoju, w odróżnieniu od polityk sektorowych, może zapewnić trwały rozwój. Ma to szczególne znaczenie dla polityki spójności, której znaczenie w świetle strategii Europa 2020 wzrasta. 6 października 2011 r. Komisja Europejska przedstawiła pakiet rozporządzeń dotyczących unijnych funduszy. Polityka spójności jest mocno obecna w realizacji strategii Europa Czy jest to korzystne dla całej Unii Europejskiej? Debata o roli polityki spójności w realizacji strategii Europa 2020 toczy się od dłuższego czasu. Przede wszystkim z inicjatywy Komitetu Regionów pojawiły się zapisy o znaczeniu polityki spójności dla realizacji celów określonych w tym dokumencie. Jest to bardzo korzystne dla całej Unii Europejskiej. Z jednej strony zapewnia zintegrowaną, kompleksową realizację celów, czyli inteligentny, zrównoważony i włączający rozwój. Z drugiej zaś jest szansą dla samej polityki spójności, bowiem daje jej możliwość przekształcenia się w bardziej nowoczesny instrument. Taki, który jest atrakcyjny dla wszystkich regionów, niezależnie od poziomu ich rozwoju, a nie jak dotąd był często postrzegany forma rekompensaty za biedę. Wciąż trwa dyskusja nad przyszłością polityki spójności. Od jej wyników zależy miejsce regionów w perspektywie finansowej Dlaczego regiony powinny w większym stopniu decydować o wydatkowaniu funduszy europejskich? Z priorytetów strategii Europa 2020 wynika, że rozwój należy kształtować kompleksowo, działając w zintegrowany sposób w obrębie: gospodarki, środowiska i sfery społecznej. Regiony są znacznie bliżej problemów rozwojowych niż rządy krajów członkowskich czy Unia Europejska. Choć dyskusja o przyszłości polityki spójności jeszcze się toczy, zaowocowała już wieloma decyzjami korzystnymi dla regionów. Dziś nikt nie kwestionuje już tego, że regiony są najważniejszym podmiotem polityki rozwoju, a konkretne wyniki jej realizacji dowodzą, że na poziomie regionalnym uzyskuje się najlepsze efekty. Tylko regiony mogą w kompleksowy i zintegrowany sposób osiągać cele rozwojowe. Studiując projekty dokumentów wspólnotowych w tym zakresie, widzimy, że szansa na silniejszą pozycję regionów w kolejnej perspektywie finansowej jest duża. Jerzy Gontarz Fot. ARCHIWUM UMWW

5 INTERVIEW Strength in regions Conversation with Marek Woźniak, Marshal of the Wielkopolska Region One of the main objectives of Poland s EU presidency is strengthening the urban and territorial dimension in European policies. But how is this applied in practice and in specific examples? The starting point for strengthening the territorial dimension in development policies is the Lisbon Treaty, which extended the concept of cohesion to incorporate territorial cohesion. At its very core lies the idea that all territories of the European Union should develop in a uniform and harmonious way. What this means in practice is that the aim is not to iron out differences in development, but for all regions to develop on the basis of their potential. specific actions in this areas may include: breaking concentrations or differences in the distribution of potential; connecting territories in order to overcoming differences in distance, cooperation on ways to overcome divisions, and solving the problems of mountain, remote or sparsely populated regions. Actions targeted at particular geographical areas must be tailored to their specific needs, with particular attention paid to their urban or rural character. How can we understand the concept of an intelligent, inclusive and balanced Europe? What is meant by an integrated approach to development in this context? Intelligent, balanced and inclusive development are the three priorities of the Europa 2020 strategy. These set out that development must be shaped in a comprehensive and integrated manner in three areas: economic, environmental and social. Such an approach means that only a comprehensive development policy, as opposed to a sectoral policy, may ensure sustained growth. This is of particular significance for cohesion policy, whose importance increases in the light of the Europa 2020 strategy. 6 th October 2011 saw the European Commission present its package of directives on Union funds. Cohesion policy is integral to the implementation of the Europa 2020 strategy. Is this beneficial for the European Union as a whole? The role of cohesion policy in the implementation of the Europa 2020 strategy has long been the subject of debate. The Committee of Regions initiatives have led to regulations on the significance of cohesion policy in achieving the objectives outlined in the document. This is of great benefit to the European Union. On the one hand, it ensures the integrated and comprehensive implementation of objectives, for intelligent, balanced and inclusive development. On the other, it constitutes an opportunity for cohesion policy itself by offering it the possibility to shape itself into a more modern instrument, one which is attractive to all regions, regardless of their level of development, and not one which serves to compensate for poverty, as it has thus far been perceived. The discussion on the future of cohesion policy moves on, and its results will determine the role of regions in the financial framework. Why should regions predominantly have a deciding role in spending European funds? These set out that development must be shaped in a comprehensive and integrated manner in three areas: economic, environmental and social Fot. ARCHIWUM UMWW, JANUSZ TATARKIEWICZ The regions are in significantly closer proximity to development problems than EU member states national governments. Although the discussion on the future of cohesion policy is ongoing, it has already produced several decisions of benefit to the region. Today, the idea that regions are the primary object of development policy is no longer questioned, and the outcomes of implementing this policy prove that much better results may be achieved at the regional level for only regions may achieve development objectives in a comprehensive and integrated way. By studying the project documents in this field we see clearly that it is highly likely that regions will strengthen their position in the next financial framework. Jerzy Gontarz 5

6 WIZYTÓWKA REGIONU Wielu zagranicznych gości przyjeżdża do Wielkopolski zachęconych rzetelnością, przedsiębiorczością i gościnnością jej mieszkańców. Szybki rozwój w ciągu dwóch ostatnich dziesięcioleci uplasował nas w czołówce polskich regionów pod względem wzrostu gospodarczego. Wielko przedsiębiorcza i gościnna 6 Liczby nie kłamią: tutaj wytwarzane jest ponad 9,1% polskiego PKB, w regionie zarejestrowanych jest ponad 110 przedsiębiorstw na 1000 mieszkańców, a zagraniczne firmy zainwestowały dotychczas ponad 8 mld dolarów. Województwo wielkopolskie ma najniższy w kraju wskaźnik bezrobocia: 8,6% (średnia dla Polski: 11,8% we wrześniu 2011 r.) Atuty województwa (według Polskiej Agencji Informacji i Inwestycji Zagranicznych): duża aktywność inwestycyjna gmin, związana z pozyskaniem pieniędzy z UE oraz samofinansowaniem rozwoju wysoka wydajność przemysłowa zróżnicowana struktura ekonomiczna duży udział sektora prywatnego w gospodarce regionu Międzynarodowe Targi Poznańskie miejsce organizacji dużych imprez międzynarodowych (kongresy, konferencje, imprezy sportowe i kulturalne) rozwinięta infrastruktura techniczna i system usług dla biznesu międzynarodowy port lotniczy potencjał ludzki, wysoka jakość rynku pracy duża podaż wykwalifikowanych pracowników posługujących się językami obcymi dogodne połączenia komunikacyjne: główny korytarz tranzytowy z Europy Zachodniej do Rosji, autostrada A2 między Koninem a Nowym Tomyślem, budowana obwodnica Poznania (odcinek wschodni i zachodni), modernizowane trasy S5 i dogodne połączenia kolejowe (Warszawa 2,5h, Berlin 3h), system połączeń kolejowych usprawniających mobilność pracowników na terenie Wielkopolski, lotnisko krajowe i międzynarodowe, odrzańska trasa wodna największy w kraju areał ziemi rolnej. Duży potencjał dla inwestycji Wielkopolska zaliczana jest do grupy trzech regionów o najwyższej atrakcyjności inwestowania w Polsce. Zadecydowały o tym takie czynniki jak: dostępność komunikacyjna, rozbudowane otoczenie biznesu, chłonność rynku wewnętrznego, dynamiczny rozwój i szybka transformacja gospodarki. Województwo jest na trzeciej pozycji w Polsce pod względem zainwestowanego kapitału firm zagranicznych. Zagraniczne firmy stawiają na sektor spożywczy, chemiczny i farmaceutyczny, środków transportu oraz maszyn i urządzeń. Znaczące są także inwestycje w sektor finansowy oraz w ostatnim czasie w handel. Do najważniejszych inwestorów należą: Beiersdorf, Volkswagen, MAN z Niemiec, Glaxo Smith Kline z Wielkiej Brytanii, Wrigley Company, Exide z USA, Bridgestone, Matsushita z Japonii, Samsung z Korei, Nestlé ze Szwajcarii i Philips z Holandii. Centrum akademickie Rozwój infrastruktury uczelni związany jest z dużym potencjałem naukowo-badawczym regionu, skoncentrowanym w Poznaniu i okolicy. W Wielkopolsce działają 33 uczelnie i inne instytucje edukacyjne, z których większość zlokalizowana jest w stolicy województwa. W Poznaniu swoją siedzibę mają liczne instytuty Polskiej Akademii Nauk 24 centra naukowo-badawcze i 27 instytutów badawczych. W wielkopolskich szkołach wyższych studiuje ok osób. Miasto jest piątym centrum akademickim w Polsce, po Warszawie, Krakowie, Katowicach i Wrocławiu. Na uczelniach zatrudnionych jest ok. 8 tys. nauczycieli akademickich, a 1500 osób pracuje w centrach naukowo-badawczych. Serce Europy Wielkopolska jest dobrze położona na skrzyżowaniu głównych europejskich korytarzy transportowych: tu przecinają się najważniejsze trasy: z Berlina do Poznania i Warszawy, a dalej do Moskwy, z drogą z Pragi, przez Leszno i Poznań aż do Morza Bałtyckiego. Wielkopolska jest drugim największym regionem pod względem powierzchni km². Liczba mieszkańców sięga 3,4 mln (trzecie miejsce w Polsce, co stanowi 9% ludności kraju). Gęstość zaludnienia wynosi 113 osób/ km² i jest niższa od średniej w Polsce. Prawie 58% Wielkopolan mieszka w miastach. Poznań wraz z przedmieściami liczy prawie mieszkańców. Drugim największym miastem jest położony na południu regionu Kalisz. Mieszka w nim prawie osób. Andrzej Szoszkiewicz

7 The Pride of the Region Many foreigners come to Wielkopolska drawn by the reliability, entrepreneurship and hospitality of its inhabitants. Wielkopolska s rapid development over the past two decades has placed it in the top tier of Polish regions in terms of economic growth. polska: entrepreneurial and attractive The figures do not lie: more than 9.1% of Poland s GDP is generated here, 110 enterprises per 1000 inhabitants are registered in the region and foreign companies have invested 8 billion US dollars so far. The Wielkopolska Region has the lowest unemployment rate in Poland: 8.6% (Poland s average: 11.8% in September 2011) Big investment potential Wielkopolska counts among the three most attractive Polish regions in terms of investment prospects. Its status is a result of such factors as transport accessibility, business support organisations, market absorptiveness, industry development level and transformation dynamics. The industry sectors most appealing to investors are food, chemicals and pharmaceuticals, as well as transportation, machines and appliances. The share of the financial sector is significant, as is the growing share of trade. Among the major foreign investors are Beiersdorf, Volkswagen, MAN from Germany, Glaxo Smith Kline from Great Britain, Wrigley Company, Exide from the USA, Bridgestone, Matsushita from Japan, Samsung from Korea, Nestle from Switzerland and Philips from the Netherlands. Academic centre The research infrastructure of Wielkopolska reflects the strong and significant research potential of the region, concentrated mainly around Poznań. The Wielkopolska region has 33 universities and other higher education institutions, most of them located in Poznań. The capital of the region is also the seat of the Polish Academy of Sciences, with its 24 centres, 27 branch institutes and research institutes. Wielkopolska currently has c. 165,000 students, which means that the number of students has almost doubled since the early 1990 s. Poznań is the fifth academic centre in the country, after to Warsaw, Cracow, Katowice and Wrocław, with over 8,000 academic teachers and 1,500 staff in research centres. Heart of Europe Wielkopolska is conveniently situated at the junction of major European communication routes: at the crossroads of the major route from Berlin through Poznań to Konin and Warsaw and on to Moscow, and from Prague through Leszno and Poznań to the Baltic Sea. Fot. JANUSZ TATARKIEWICZ (2X) Wielkopolska s advantages (according to the Polish Information and Foreign Investment Agency): strong local authority investment activity connected with raising EU funds and the self-financing of development high industrial efficiency diversified economic structure large private sector participation in the economy of the region Poznań International Fair venue for organizing big international events (congresses, conferences, sport and cultural events) well-developed technical infrastructure and business assistance institutions domestic and international airport high quality of labour market big supply of highly qualified employees speaking foreign languages, convenient road connections: main East- West transit corridor, motorway A2 between Konin and Nowy Tomyśl, ring-road under construction around Poznań (eastern and western part), modernization of the S5 route and convenient railway connections (Warsaw in 2.5 hours, Berlin in 3), domestic and international airport, Odra river route Poland s biggest acreage of arable land. It is Poland s second largest region in terms of size (with an area totalling km2). Its population is over 3.4 million people (the third largest in Poland, accounting for 9% of the entire population of Poland). At 113 people per sq. kilometre the population density is lower than the Polish average. Almost 58% of the region s inhabitants live in cities and towns. Including its suburbs, Poznań has a population of almost 552,000. The second largest city, Kalisz, is located in the southern part of the region and has the population of nearly 107,000. Andrzej Szoszkiewicz 7

8 FUNDUSZE W WIELKOPOLSCE Gdyby dofinansowanie unijne do podpisanych w ramach WRPO umów było wypłacane w monetach 1 euro, to z Brukseli do Poznania musiałoby je przywieźć 1000 ciężarówek! Wielkopolska wśród euroliderów realizację Wielkopolskiego Regio- Programu Operacyjnego Nanalnego na lata dostaliśmy 1,27 mld euro z Brukseli. Program był sprawnie realizowany, a w ogólnopolskich rankingach Wielkopolska na tle pozostałych regionów jest w czołówce. Dzięki temu otrzymamy z UE dodatkowe 60 mln euro. Te pieniądze trafią do przedsiębiorców (14,5 mln euro), na rozbudowę lotniska (6,3 mln euro) oraz internet szerokopasmowy (38 mln euro). Wielkopolska jest liderem we wdrażaniu pożyczek na inwestycje. Prawie 1000 przedsiębiorców skorzystało już z poręczeń i pożyczek (na 100 mln zł), finansowanych z JEREMIE. Do końca 2015 r. takie wsparcie uzyska 7 tys. firm. O pieniądze z inicjatywy JESSICA (300 mln zł) ubiega się 12 projektów rewitalizacji, a trzy (w Poznaniu i Lesznie) już się rozpoczęły. Fundusze w WPRO 1148 mln euro z UE w podpisanych umowach/decyzjach 1273 mln euro kwota dotacji UE pierwotnie przyznana na realizację WRPO Źródło: UMWW. Stan na 31 października 2011 r. 59,7 mln euro wartość środków UE, o które zostanie powiększony budżet WRPO ,7 mln euro pozostała do wykorzystania wartość funduszy UE W regionie ogłoszono 55 konkursów dotacji, których budżet przekroczył 3,94 mld zł. Beneficjenci złożyli 5,4 tys. wniosków, ubiegając się o kwotę ok. 8,5 mld zł. Wartość dofinansowania UE dla 1880 podpisanych MARIUSZ MAMET/MAC MAP (2x) umów wynosiła w październiku 1,07 mld euro (4,77 mld zł). Zakończyła się już realizacja 1143 projektów, w których suma dotacji UE to 922 mln zł. Zweryfikowano prawie 6 tys. wniosków o płatność, przekazując beneficjentom 2,5 mld zł z UE, w tym 1 mld zł w postaci zaliczek. Trwa realizacja 33 kluczowych dla regionu projektów, na które przeznaczono ponad 1,3 mld zł dotacji z Brukseli. Inwestujemy m.in. w drogi, pociągi elektryczne, ochronę środowiska, szkoły wyższe i szpitale. Unijne przedsięwzięcia polepszą standard życia, warunki inwestycyjne i stan środowiska naturalnego, czyniąc Wielkopolskę bardziej atrakcyjną dla mieszkańców, przedsiębiorców i turystów. Przyglądając się im, można dostrzec, jak wiele zmieniło się w regionie dzięki Unii. Piotr Ratajczak 8 If Union funding for agreements signed as part of the Wielkopolska Regional Operational Programme were paid in 1 euro coins, over 1,000 lorries would be needed to transport them from Brussels to Poznań! Wielkopolska among European leaders have received EUR 1.27 billion from We Brussels to implement the Wielkopolska Regional Operational Programme The programme has been introduced with great success and Wielkopolska ranks among the country s leading regions. Thanks to this we have received a further EUR 60 billion. The recipients of this money have been businesses (EUR 14.5 million), the extension to Poznań airport (EUR 6.3 million) and broadband internet (EUR 38 million). Wielkopolska leads the way in investment loans. Almost 1,000 enterprises have already benefited from loans and loan guarantees financed by JEREMIE (amounting to almost PLN 100 million). By the end of 2015 this assistance will have been extended to seven thousand businesses. 12 revitalisa- tion projects are applying for finance from the JESSICA initiative (PLN 300 million), three of which have already started their projects (in Poznań and Leszno). 55 subsidy competitions with a budget in excess of PLN 3.94 billion have been announced in the region. Beneficiaries have submitted 5,400 applications in pursuit of the PLN 8.5 billion on offer. In October the value of EU co-financing for the 1,880 agreements signed stood at EUR 1.07 billion (PLN 4.77 billion) A total of 1,143 projects have been implemented so far, with EU subsidies amounting to PLN 922 million. Almost 6,000 applications for payment have been verified, with PLN 2.5 billion being transferred from the EU, of which 1 billion takes the form of advance payments. 33 projects of key importance to the region are in the process of being implemented, and PLN 1.3 billion has been transferred from Brussels. We are investing in roads, electric trains, environmental protection, institutions of higher education and hospitals. Union undertakings have improved the quality of life, conditions for investment and the natural environment here with the result being a Wielkopolska which is more attractive for its inhabitants, businesses and tourists. Perusing the projects leaves one with a sense of just how much has changed in the region thanks to the European Union. Piotr Ratajczak EU funding in Wielkopolska Regional Operational Programme EUR billion EU co-financing (based on agreements or decisions signed) EUR billion The original value of subsidy received from EU EUR 59.7 million The value of additional EU co-financing million EUR EU funding remained to implement Source: Marshal Office of the Wielkopolska Region. Data for

9 Funds in Wielkopolska Poland has been part of the European Union for several years But what has changed in our region? How has Wielkopolska used the opportunities and financial resources that Brussels offers? 8 lat Wielkopolski w Europie P ierwsze unijne pieniądze trafiły do Polski przed 2000 r. Uczyliśmy się, jak pisać wnioski o dotacje, jak wdrażać i rozliczać projekty. Charakterystyczne tablice z logo ZPORR lub WRPO, informujące o unijnych projektach, możemy zobaczyć w każdym wielkopolskim mieście i gminie. Lata Dotacje dla Wielkopolski ze środków przedakcesyjnych to ponad 281 mln euro (56 mln euro Phare, 100 mln euro ISPA oraz 125 mln euro SAPARD). Od połowy 2004 r. region jest beneficjentem funduszy strukturalnych, spójności i Wspólnej Polityki Rolnej. Dzięki nim zrealizowaliśmy 8,6 tys. projektów o wartości 7,8 mld zł i dotacji UE 4,4 mld zł. Z PROW wydano decyzje o płatnościach na 1,4 mld zł. Najwięcej pieniędzy wykorzystano z Funduszu Spójności (projekty za 2,5 mld zł, w tym 1,9 mld zł z UE), ze ZPORR (odpowiednio 1,35 mld zł i 841 mln zł) oraz SPO ROL (1,5 mld zł i 580 mln zł). U nion funding reached Poland before Since then we have learned how to complete subsidy applications, implement projects and produce project accounts. The characteristic signs with the IROP or WROP logo and informing us of union projects can be seen in every Wielkoplska town and gmina Wielkopolska received over EUR 281 million of pre-accession subsidies (EUR 56 million from PHARE, 100 million from ISPA and EUR 125 million from SAPARD. Since mid-2004 the region has been the recipicent of financial resources from structural, cohesion and CAP funds, all thanks to which we have implemented 8,600 projects with a combined value of PLN 7.8 million and EU subsidies totalling PLN 4.4 billion. Payment decisions for the Programme for the Development of Rural Areas amount to PLN 1.4 billion. The bulk of the money used was provided by the Cohesion fund (PLN 2.5 billion in projects, with PLN 1.9 billion from the EU) and (IROP) Integrated Regional Development Operational Programme (PLN 1.35 billion and PLN 841 million respectively) as well as SOP Rural development (PLN 1.5 billion and PLN 580 million) Na realizację WRPO dostaliśmy 1,3 mld euro, 606 mln euro na regionalny komponent PO KL i 230 mln euro na PROW. Wdrażamy 100 projektów z PO IŚ za ponad 4,1 mld zł z UE oraz przeszło 900 zadań z PO IG na kwotę dofinansowania UE sięgającą 1,4 mld zł. Do końca września br. podpisano ponad 2,1 tys. umów z PO KL na 1,7 mld zł dotacji UE. Łącznie zatwierdzono ponad 5 tys. umów na 20 mld zł, w tym 10 mld zł z UE. Najwięcej (1880 umów na 4,8 mld zł dotacji UE) z WRPO i w ramach PO KL 1,8 tys. umów na 1,5 mld zł z EFS. Olbrzymi strumień funduszy unijnych stanowią też dopłaty obszarowe dla rolników, wypłacane w zależności od rodzaju upraw i powierzchni ziemi. Do Wielkopolski trafiło już ponad 8 mld zł. Podsumowując, do 2015 r. Wielkopolska otrzyma kilka mld euro z Brukseli. We received EUR 1.3 billion for the Wielkopolska Regional Operational Programme (WROP), EUR 606 million for the regional OP HC Programme and EUR 230 million for the Programme for the Development of Rural Areas. We are implementing 100 Operational Programme Infrastructure and Environment (OPI&E) projects for over PLN 4.1 billion (2.6 billion from the EU), and also 900 Innovative Economy Operational Programme (OP IE) projects for PLN 1.4 billion of EU resources. By the end of September 2011 over 2,100 OP HR agreements for EU subsidies worth PLN 1,7 billion had been signed. In total 5,000 agreements have been approved, with a total value of PLN 20 billion, including PLN 10 billion of EU resources. The greatest number (1,880 agreements for PLN 4.8 billion of EU funding) were within the framework of the WRPO and OP HR 1,800 agreements for PLN 1.5 billion of EFS resources. Subsidies to farmers, based on the type of crop and area of land cultivated, constitute a huge inflow of Union resources. Wielkopolska has so far received over PLN 8 billion in such payments. To sum up, in the period up to 2015 Wielkopolska will have received several billion euros of financial resources from Brussels. Piotr Ratajczak Piotr Ratajczak Lata Polska od kilku lat jest częścią zjednoczonej Europy. Co zmieniło się w regionie? Jak Wielkopolska wykorzystała szansę i pieniądze, które daje nam Bruksela? 8 years of Wielkopolska in Europe 9

10 PROJEKTY DLA WIELKOPOLSKI Niewiele miejsc na świecie jest tak dobrze zbadanych i udokumentowanych. Nieliczne państwa i narody mogą wskazać swoją kolebkę i odtwarzać opowieść o swoich początkach. Poznań, Gniezno, Ostrów Lednicki, Giecz, Grzybowo tu działali pierwsi Piastowie, założyciele Polski. Podróż w średniowiecze 10 Oile o Poznaniu i Gnieźnie słyszała większość z nas, bo miasta te często występują w podręcznikach historii, to pozostałe miejsca mimo że ich historia sięga IX-X wieku są mniej znane. Jednakże dzięki projektowi Rezerwaty archeologiczne dotyczące początków Państwa Polskiego Ostrów Lednicki, Giecz, Grzybowo mają szansę na większy rozgłos. Dotychczas najczęściej odwiedzanym miejscem spośród tych trzech jest Ostrów Lednicki. Przez wszystkie obiekty Muzeum Pierwszych Piastów przewija się rocznie ponad 100 tys. osób. Stary nowy folwark Turyści od połowy kwietnia 2011 r. po drodze często zatrzymują się w folwarku w Dziekanowicach. To dobry wybór, bo urządzona tu wystawa Ostrów Lednicki. Pod niebem średniowiecza wprowadza i daje przedsmak tego, co można zobaczyć w grodach piastowskich. Ekspozycja archeologiczna tworzy obraz wczesnej państwowości Polski na Ostrowie Lednickim mówi dr Janusz Górecki, kierownik Działu Archeologicznego lednickiego muzeum i jednocześnie autor wystawy. W kilku wymiarach pokazujemy, jak wyglądała kultura i codzienne życie mieszkańców grodu dziesięć wieków temu. Znajdziemy tu potwierdzenie wysokiego statusu wyspy w okresie monarchii pierwszych Piastów. Folwark zmodernizowano ze środków własnych Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy. Prace trwały równolegle z realizacją projektu dotyczącego rezerwatów archeologicznych w Lednicy, Grzybowie i Gieczu. Projekt uzyskał dofinansowanie z Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego w wysokości ponad 6,1 mln zł (środki EFRR). Koszt całkowity przedsięwzięcia wyniósł 11,72 mln zł. Objęcie projektem dwóch nieco oddalonych od Lednicy miejscowości pozwoliło na odtworzenie dawnych grodów. Grzybowo to wieś położona 6 km od Wrześni. Gdyby nie ostatnie inwestycje, byłaby znana jedynie archeologom. Nikt nie myślał, że to się tak rozwinie. Wcześniej były tu porośnięte krzewami zarysy fosy i wałów. Wprawny obserwator mógł dostrzec zaklęśnięcie po dawnym majdanie grodziska opisuje dr Górecki. Grzybowo zyskało ładny obiekt muzealny. Wejście stanowi imitacja wieży bramnej. Stała wystawa ma tu postać zaaranżowanego wykopu archeologicznego. W Gieczu (gm. Dominowo) w miejscu brzydkiego budynku z lat 60. stoi dziś piękny obiekt muzealny. Odtworzono też wiele budynków palowych i zrębowych, w których eksponuje się sprzęty używane przez dawnych mieszkańców grodu. Giecz ma charakter żywego skansenu. Kurs na Ostrów Lednicki Na Ostrów Lednicki można się dostać promem, który kursuje od połowy kwietnia do końca października. Najpierw turysta wjeżdża na nowy parking na 80 samochodów, zlokalizowany przed Małym Skansenem. Postawiono tu dwa proste, ale eleganckie budynki recepcyjne z kasami, niewielkimi pomieszczeniami wystawowymi i toaletami (dostępnymi dla niepełnosprawnych). Rowerzyści mogą zostawić rowery w przechowalni. W Małym Skansenie i na Ostrowie Lednickim postawiono 19 tablic, które informują, w jakim miejscu się znajdujemy i jak iść dalej. Prom z napędem elektrycznym kursuje na życzenie. Na wyspie witają nas cesarz Otton III (prawdopodobnie tu gościł), Bolesław Chrobry i biskup Radzim Gaudenty. Największe zainteresowanie budzą tu częściowo odtworzone relikty palatium o dojrzałej architekturze przedromańskiej i romańskiej. To nie koniec inwestycji na Lednicy. Trwają prace koncepcyjne dotyczące budowy nowego gmachu muzealnego na przyfolwarcznych łąkach, skąd roztacza się dobry widok na wyspę. Jerzy Gontarz Fot. JERZY GONTARZ (4X)

11 Projects for Wielkopolska Few places are so well researched and documented and few countries or nations can point to their cradle and retrace the story of their origins. Poznań, Gniezno, Ostrów Lednicki, Giecz, Grzybowo the home of the first Piasts, Poland s founding fathers. A journey into the Middle Ages notes Dr Górecki. Grzybowo gained an attractive museum building, whose entrance echoes that of the gate tower. The permanent exhibition resembles an archaeological dig. In the village Giecz (in Dominowo gmina) the ugly edifice dating from the 1960s has been replaced by a beautiful museum, while numerous other palace and framework buildings have also been reconstructed. The overall effect is that Giecz is a living open-air ethnographic museum. From mid-april to the end of October Ostrów Lednicki is accessible by ferry. Tourists first enter a car park for 80 vehicles by the Small Skansen. The two Familiar though Poznań and Gniezno may be to the majority of us due to their frequent appearance in history books, the other towns are less known, despite a history dating back to the 9 th /10 th century. However, the Archaeological Reserves concerning the origins of the Polish State Ostrów Lednicki, Giecz, Grzybowo project may boost their public profile. Of the three, Ostrów Lednicki has always attracted the most visitors, with over 100,000 strolling around the Museum of the First Piasts each year. Since mid-april 2011 tourists on the way to the Museum have frequently broken their journey at Dzikanowice Farm, and in doing so have made a good decision, as this is the site of the Ostrów Lednicki. Under a medieval sky exhibition, which gives both an introduction to and a taste of what is to be seen at the Piast settlements. This archaeological exhibition presents a picture of the early Polish statehood at Ostrów Lednicki, says Dr Janusz Górecki, head of the Archaeology Department at Lednicki Museum and the man behind the exhibition. We present a multi-dimensional picture of culture and daily life in the settlements a millenium ago. This serves to confirm the island s prestigious status during the reign of the first Piast monarchs. The modernization of the farm was self-financed by the Museum of the First Piasts at Lednica. This work coincided with the implementation of a project at the Lednica, Grzybowo and Giecz archaeological reserves. Co-financed by the Wielkopolska Regional Operational Programme (EFRR resources) to the tune of over PLN 6.1 million, the entire venture cost PLN million. Incorporating two towns located close to Lednica into the project enabled former settlements to be reconstructed. Grzybowo is situated 6km from Września and were it not for the recent investment, the village would still only be known to archaeologists. Nobody expected it to flourish as it has. Before all you could see here were the outlines of moats and embankments overgrown with bushes. The trained eye could distinguish the depression of the former courtyard, elegant reception buildings house ticket offices, small exhibition areas and toilets with disabled access. Cyclists may also use the storeroom for cycles. The 19 information boards erected at the Small Skansen and on Ostrów Lednicki provide details of the place we are in. We are welcomed to the island by Emperor Otto III (who most likely stayed here), Boleslav the Brave and Bishop Radzim Gaudenty. The partially reconstructed relics of the pre-romanesque and and Romanesque palatium are of the greatest architectural interest. And this is not the end of investment at Lednica. The groundwork is underway on designing a new museum building in the meadows adjacent to the farm, which offer a superb view of the island. Jerzy Gontarz 11

12 PROJEKTY DLA WIELKOPOLSKI Nowa aparatura medyczna i kompleksowa termomodernizacja budynków to efekty realizowanych przez Szpital Wojewódzki w Poznaniu projektów, które współfinansowane są z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Szpital nowoczesny i ciepły 12 Trwają właśnie przygotowania do rozpoczęcia planowanej na lata inwestycji polegającej na termomodernizacji szpitala. Powstał on na przełomie lat 60. i 70., dlatego też zarówno instalacje, jak i rozwiązania techniczne, związane z ogrzewaniem budynków, są już mocno przestarzałe. Koszt planowanego remontu to ponad 7 mln zł mówi Janusz Bonowski, zastępca dyrektora szpitala do spraw administracyjnych. Projekt, którego realizację wsparła unijna dotacja w wysokości ponad 3 mln zł, przewiduje m.in. częściową wymianę stolarki okiennej, modernizację systemu ogrzewania oraz instalacji ciepłej wody użytkowej wraz z wykorzystaniem kolektorów słonecznych, ocieplenie dachu i ścian budynków, a także wykonanie nowej elewacji. W szpitalu wymieniliśmy już niektóre okna, dlatego też projekt zakłada montaż nowych tylko tam, gdzie wcześniej nie udało się tego zrobić. Całkowicie zmieniony zostanie natomiast system ogrzewania budynków. Dotychczas funkcjonuje w budynku system ogrzewania sufitowego, który według dzisiejszych standardów nie ma po prostu racji bytu. Realizacja projektu rozpocznie się w 2012 r., jednak prace budowlane to właściwie końcowa część zadania. Teraz intensywnie pracujemy nad stroną formalną projektu i rozstrzygnięciem procedur przetargowych. To duże i skomplikowane przedsięwzięcie tłumaczy dyrektor. Unijne dotacje Szpital Wojewódzki w Poznaniu wykorzystuje także na zakup nowoczesnego sprzętu. Pozwala to na zwiększenie jakości usług medycznych świadczonych przez placówkę oraz na podnoszenie komfortu pracy personelu medycznego i terapii leczących się w szpitalu pacjentów. Dzięki realizacji dwóch odrębnych projektów Zakład Diagnostyki Obrazowej Szpitala Wojewódzkiego wzbogacił się o nowoczesny 64-rzędowy tomograf komputerowy oraz aparat RTG. Diagnostyka w trójwymiarze 64-rzędowa tomografia komputerowa to szereg nowatorskich rozwiązań umożliwiających diagnostykę w obszarach wcześniej niedostępnych lub zarezerwowanych dla innych technologii diagnostycznych. Dane w aparatach wielorzędowych są zbierane w sposób objętościowy, co umożliwia przestrzenną analizę narządów i ich prezentację typu 3D. Dzięki temu ilość informacji uzyskiwanych z takiego badania jest zdecydowanie większa, przez co znacznie wzrasta czułość i specyficzność w porównaniu do innych metod badania. Tomograf pozwala na prowadzenie badań diagnostycznych z zakresu neurologii, chirurgii, ortopedii, kardiologii i onkologii. Wyposażony jest w specjalistyczne oprogramowanie do analizy perfuzji mózgu, wątroby, śledziony, nerek, prostaty i guzów kości. Na zakup urządzenia szpital otrzymał dofinansowanie w wysokości 2 mln 968 tys. zł. Szybciej i bezpieczniej Mniej skomplikowanym urządzeniem, ale także niezbędnym do prawidłowego funkcjonowania szpitala jest zakupiony w 2010 r. nowoczesny aparat RTG. Nowy aparat RTG do zdjęć kostnopłucnych zastąpił wysłużone urządzenie tego typu, liczące 28 lat. Ze względu na to, że nowy aparat emituje mniejsze dawki promieniowania wzrosło bezpieczeństwo chorych i personelu medycznego. Mogliśmy też poprawić jakość badań poprzez skrócenie procesu diagnozowania i minimalizację błędów. Sprzęt jest nowy i nie ulega awariom. Gwarantuje to ciągłość jego pracy i minimalizację kosztów eksploatacyjnych wyjaśnia Janusz Bonowski. Aparat RTG kosztował 450 tys. zł. Dotacja dla szpitala na jego zakup wyniosła prawie 338 tys. zł. Iwona Połoz

13 Projects for Wielkopolska New medical appliances and comprehensive building thermomodernization these are the results of projects implemented by the District Hospital in Poznań. The projects are co-funded by the European Regional Development Fund. Modern well-heated hospital are now preparing to start the We investment regarding thermomodernization of the hospital. It was built at the turn of 1960s and 70s. Therefore, both the installations and technical solutions regarding the heating system in the buildings are highly obsolete. The cost of the modernization work planned is over PLN 7 million, says Janusz Bonowski, administrative deputy director of the hospital. Work within the project, subsidized by the EU to the tune of over PLN 3 million, involves replacement of the existing window woodwork, modernization of the heating system and hot water installation with the use of solar collectors, warming of the roof and walls and construction of a new facade. Several windows have already been replaced. Therefore, new windows will be provided only where necessary. On the other hand, the heating system will be entirely modernized. So far, we have been using a ceiling heating system, which, according the newest standards, is completely out of date. The project will start in 2012 but building work comprise only the final part of the undertaking. Right now, we are actively working on the formal part of the project and on the completion of the tender procedures. It is a large and complex undertaking, explains the director of the hospital. The hospital also uses the EU subsidy to buy state-of-the-art equipment. This allows The new CT scanner can be used for neurological, surgical, orthopaedic, cardiological and oncological diagnostic tests. It is equipped with specialist software for the analysis of brain, liver, spleen, kidney, prostate and bone tumour perfusion. The hospital was granted PLN million for the purchase of the scanner. A device that is less complex but equally important for the proper operation of the Fot. SŁAWOMIR OBST (2x) Fot. JERZY GONTARZ the facility to improve the quality of medical services provided and to increase the comfort of the hospital staff and patients. Thanks to the implementation of two separate projects, the Imaging Centre at the District Hospital gained an advanced 64-slice CT scanner and an X-ray generator. 64-slice CT imaging is a series of innovative solutions for diagnostics in areas that were previously either inaccessible or accessible only with the use of other diagnostic technologies. Data from multislice scanners are collected volume-wise, which allows for a 3D organ analysis and presentation. This way, the amount of information gathered is significantly higher, which increases the sensitivity and specificity, compared to other methods. hospital is a modern X-ray generator purchased in The new X-ray generator for bone and lung images replaced the 28-year-old device we had been using. The safety of the hospital staff and patients increased as the new generator emits smaller doses of radiation. It also allowed us to improve the quality of tests by shortening the diagnostic time and minimizing the number of errors. The device is new and it does not experience failures. This guarantees uptime continuity and operational cost minimization, explains Janusz Bonowski. The X-ray generator cost PLN 450,000. The subsidy for the purchase amounted to nearly PLN 338,000. Iwona Połoz 13

14 PROJEKTY DLA WIELKOPOLSKI 14 Firma stolarska braci Roberta i Karola Kowalskich z Szymanowa pod Rawiczem śmiało sięga po unijne dotacje, aby realizować innowacyjne projekty. Pasywne okna, aktywna firma Rodzinna firma braci Kowalskich działa od 2002 r., jej tradycje sięgają jednak czasów przedwojennych. Stolarstwem zajmował się mój dziadek, jego bracia, później ich synowie. Nasi przodkowie wytwarzali okna, drzwi, podłogi i trumny słowem prawie wszystko, co da się zrobić z drewna. Dziś specjalizujemy się w produkcji nowoczesnych, wysokiej jakości drzwi oraz okien z drewna mahoniowego i sosnowego. Nasza oferta przeznaczona jest przede wszystkim dla budownictwa mieszkaniowego i obiektów użyteczności publicznej mówi Robert Kowalski, współwłaściciel firmy. Wyroby firmy cieszą się uznaniem kontrahentów nie tylko w Europie, ale także w Azji, Australii i Ameryce Północnej. Staliśmy się konkurencyjni na zagranicznych rynkach dzięki realizacji projektów, które pozwoliły na kompleksową modernizację produkcji i wprowadzenie innowacyjnych technologii. Kolejnym krokiem w tym kierunku był zakończony właśnie projekt pt. Uruchomienie produkcji okien pasywnych tłumaczy Robert Kowalski Dzięki unijnym dotacjom wynoszącym ponad 1 mln 146 tys. zł firma zakupiła centrum obróbcze CNC oraz dwa urządzenia do produkcji okien. Wszystkie maszyny są skomputeryzowane. Projekt, którego całkowita wartość wynosiła ponad 2 mln zł, zakładał zastosowanie innowacyjnych rozwiązań technologicznych zarówno, jeśli chodzi o sam produkt jak i proces jego wytwarzania. Realizacja tego przedsięwzięcia pozwoliła nam poszerzyć ofertę, zwiększyć konkurencyjność, a także poprawić organizację i bezpieczeństwo pracy oraz podnieść kwalifikacje zatrudnionych osób podkreśla Robert Kowalski. Iwona Połoz The woodworking company of the Kowalski brothers, Robert and Karol, from Szymanowo near Rawicz is boldly applying for EU funds to implement innovative projects. Passive windows, active company TThe Kowalski brothers family business has been operating since However, its traditions date back to before WWII. First, it was my grandfather and his brothers, and later their sons that worked in the woodworking business. Our ancestors made windows, doors, floors and coffins almost everything that can be made of wood. Today, we specialize in production of modern high-quality doors and windows of mahogany and pine wood. Our offer is mainly directed at residential housing and public utility building sectors, says Robert Kowalski, owner of the company. The company s products are recognized by contractors not only in Europe but also in Asia, Australia and North America. We have become competitive on foreign markets thanks to the implementation of projects that allowed us to comprehensively modernize production and introduce innovative technologies. Another step in this direction is the Production of passive windows project that has just been completed, explains Robert Kowalski. The EU subsidies of over PLN 1,146 million allowed the company to purchase a CNC treatment centre and two appliances for window production. All the machines are computerized. The project, whose total value exceeded PLN 2 million, involved using innovative technological solutions both with regard to the very products as well as production process. Implementation of the project allowed us to extend our offer, increase competitiveness, enhance work organisation and safety, and improve qualifications of our employees, says Robert Kowalski. Iwona Połoz Fot. MACIEJ ZAKRZEWSKI (2X)

15 Projects for Wielkopolska Trudno szukać na mapie Polski drugiego tak rozwiniętego zaplecza do rozwoju branży spożywczej jak region kaliski. To właśnie tu powstał Klaster Spożywczy Południowej Wielkopolski. Do utworzonego w 2009 r. przez Stowarzyszenie w Kaliszu powiązania należą dziś 24 firmy produkujące słodycze, przetwory mleczne, przyprawy i urządzenia do przetwórstwa żywności. Produkty z wirtualnej giełdy Wzmocniona konkurencyjność, skuteczniejsza promocja i wdrażanie innowacyjnych rozwiązań to cele, jakie postawiły przed sobą firmy z branży spożywczej, gdy wspólnie zadecydowały o powołaniu powiązania kooperacyjnego. Od tego roku będą mogły korzystać z Wirtualnej Giełdy Towarowej, na której budowę klaster otrzymał 595 tys. zł z WRPO. Platforma ułatwi przedsiębiorcom współpracę oraz obieg informacji. Korzystając z rozwiązań ICT, klaster planuje stworzyć kolejne narzędzie do powią- zania ok placówek sprzedaży detalicznej. Łatwiej, nowocześniej i sprawniej będziemy współpracować z odbiorcami czy dokonywać wspólnych zakupów surowców podkreślił Andrzej Spychalski, koordynator klastra. Ważnym aspektem dla przedsiębiorców z regionu kaliskiego jest także aktywność na rynkach międzynarodowych, głównie poprzez uczestnictwo w targach branżowych, oraz współpraca ze środowiskiem badawczo-rozwojowym. Planujemy budowę laboratorium. W tym celu nawiązaliśmy współpracę z Politechniką Poznańską, Instytutem Logistyki i Magazynowania oraz Instytutem Maszyn Rolniczych. Zamierzamy aplikować o środki z 7. Ramowego Programu Unii Europejskiej. Przemiany, jakie dokonują się w procesach produkcji, związane z zapotrzebowaniem na dobrą i zdrową żywność, mają charakter rewolucyjny podsumowuje Andrzej Spychalski. Izabela Rutkowska Fot. JERZY GONTARZ (3X) Nowhere in Poland can the food industry develop as robustly as in the Kalisz region. It is here that the Southern Wielkopolska Food Cluster has been established. The cluster, set up in 2009 by the Association in Kalisz, comprises 24 companies that produce sweets, dairy products, spices and food processing machines. Food from virtual exchange Strengthened competitiveness, improved marketing and introduction of new solutions were the goals that the food companies set when they jointly decided to establish the cluster. From this year on, they will have access to the Virtual Commodity Exchange, whose development has been subsidised by the Wielkopolska Regional Operational Programme to the tune of PLN The platform will streamline the cooperation and information exchange between the entrepreneurs. With the use of ICT solutions, the cluster companies are planning to develop another tool that would link approx retail sales points. Cooperation with buyers and collective purchases of raw materials will be easier, faster and more efficient, emphasises Andrzej Spychalski, cluster coordinator. What is also important for the Kalisz region entrepreneurs is operating on international markets, mainly through the participation in industry fairs, and cooperation with the R&D sector. We are planning to build a laboratory, and so we have initiated cooperation with the Poznań University of Technology, Institute of Logistics and Warehousing and Industrial Institute of Agricultural Engineering. We are planning to apply for funds from the EU Seventh Framework Programme. Transformations in production processes regarding the demand for healthy good food are revolutionary, summarises Andrzej Spychalski. Izabela Rutkowska 15

16

Financial support for start-uppres. Where to get money? - Equity. - Credit. - Local Labor Office - Six times the national average wage (22000 zł)

Financial support for start-uppres. Where to get money? - Equity. - Credit. - Local Labor Office - Six times the national average wage (22000 zł) Financial support for start-uppres Where to get money? - Equity - Credit - Local Labor Office - Six times the national average wage (22000 zł) - only for unymployed people - the company must operate minimum

Bardziej szczegółowo

Implementation of the JEREMIE initiative in Poland. Prague, 8 November 2011

Implementation of the JEREMIE initiative in Poland. Prague, 8 November 2011 Implementation of the JEREMIE initiative in Poland Prague, 8 November 2011 Poland - main beneficiary of EU structural funds - 20% of allocation within cohesion policy (EUR 67 bln) Over EUR 10 bln of NSRF

Bardziej szczegółowo

Sargent Opens Sonairte Farmers' Market

Sargent Opens Sonairte Farmers' Market Sargent Opens Sonairte Farmers' Market 31 March, 2008 1V8VIZSV7EVKIRX8(1MRMWXIVSJ7XEXIEXXLI(ITEVXQIRXSJ%KVMGYPXYVI *MWLIVMIWERH*SSHTIVJSVQIHXLISJJMGMEPSTIRMRKSJXLI7SREMVXI*EVQIVW 1EVOIXMR0E]XS[R'S1IEXL

Bardziej szczegółowo

Evaluation of the main goal and specific objectives of the Human Capital Operational Programme

Evaluation of the main goal and specific objectives of the Human Capital Operational Programme Pracownia Naukowo-Edukacyjna Evaluation of the main goal and specific objectives of the Human Capital Operational Programme and the contribution by ESF funds towards the results achieved within specific

Bardziej szczegółowo

Health Resorts Pearls of Eastern Europe Innovative Cluster Health and Tourism

Health Resorts Pearls of Eastern Europe Innovative Cluster Health and Tourism Health Resorts Pearls of Eastern Europe Innovative Cluster Health and Tourism Projekt finansowany Fundusze Europejskie z budżetu państwa dla rozwoju oraz ze Polski środków Wschodniej Unii Europejskiej

Bardziej szczegółowo

PRODUCTION HALL OFFER

PRODUCTION HALL OFFER PRODUCTION HALL OFFER 1. Name of production hall / Nazwa hali produkcyjnej Bałtowska 2. Location / Lokalizacja PRODUCTION HALL DATA Town / Street Miasto / Ulica Ostrowiec Świętokrzyski/Bałtowska Street

Bardziej szczegółowo

Zakopane, plan miasta: Skala ok. 1: = City map (Polish Edition)

Zakopane, plan miasta: Skala ok. 1: = City map (Polish Edition) Zakopane, plan miasta: Skala ok. 1:15 000 = City map (Polish Edition) Click here if your download doesn"t start automatically Zakopane, plan miasta: Skala ok. 1:15 000 = City map (Polish Edition) Zakopane,

Bardziej szczegółowo

Planowanie zrównoważonego transportu miejskiego w Polsce. Sustainable Urban Mobility Planning Poland. Wprowadzenie. Introduction

Planowanie zrównoważonego transportu miejskiego w Polsce. Sustainable Urban Mobility Planning Poland. Wprowadzenie. Introduction Planowanie zrównoważonego transportu miejskiego w Polsce Sustainable Urban Mobility Planning Poland Wprowadzenie Introduction Wyzwania polityki UE w zakresie transportu miejskiego Zatłoczenie centrów miast

Bardziej szczegółowo

No matter how much you have, it matters how much you need

No matter how much you have, it matters how much you need CSR STRATEGY KANCELARIA FINANSOWA TRITUM GROUP SP. Z O.O. No matter how much you have, it matters how much you need Kancelaria Finansowa Tritum Group Sp. z o.o. was established in 2007 we build trust among

Bardziej szczegółowo

Economic Survey 2018 Poland in the eyes of foreign investors

Economic Survey 2018 Poland in the eyes of foreign investors Poland in the eyes of foreign investors International Group of Chambers of Commerce in Poland Part I Characteristics of the surveyed companies Structure of respondents - branches. Supply 2,0% Branches

Bardziej szczegółowo

Tychy, plan miasta: Skala 1: (Polish Edition)

Tychy, plan miasta: Skala 1: (Polish Edition) Tychy, plan miasta: Skala 1:20 000 (Polish Edition) Poland) Przedsiebiorstwo Geodezyjno-Kartograficzne (Katowice Click here if your download doesn"t start automatically Tychy, plan miasta: Skala 1:20 000

Bardziej szczegółowo

Effective Governance of Education at the Local Level

Effective Governance of Education at the Local Level Effective Governance of Education at the Local Level Opening presentation at joint Polish Ministry OECD conference April 16, 2012, Warsaw Mirosław Sielatycki Ministry of National Education Doskonalenie

Bardziej szczegółowo

Economic Survey 2018 Poland in the eyes of foreign investors

Economic Survey 2018 Poland in the eyes of foreign investors Poland in the eyes of foreign investors International Group of Chambers of Commerce in Poland Part I Characteristics of the surveyed companies Structure of respondents - branches. Supply 2,0% Branches

Bardziej szczegółowo

WYDZIAŁ NAUK EKONOMICZNYCH. Studia II stopnia niestacjonarne Kierunek Międzynarodowe Stosunki Gospodarcze Specjalność INERNATIONAL LOGISTICS

WYDZIAŁ NAUK EKONOMICZNYCH. Studia II stopnia niestacjonarne Kierunek Międzynarodowe Stosunki Gospodarcze Specjalność INERNATIONAL LOGISTICS Studia II stopnia niestacjonarne Kierunek Międzynarodowe Stosunki Gospodarcze Specjalność INERNATIONAL LOGISTICS Description Master Studies in International Logistics is the four-semesters studies, dedicate

Bardziej szczegółowo

SSW1.1, HFW Fry #20, Zeno #25 Benchmark: Qtr.1. Fry #65, Zeno #67. like

SSW1.1, HFW Fry #20, Zeno #25 Benchmark: Qtr.1. Fry #65, Zeno #67. like SSW1.1, HFW Fry #20, Zeno #25 Benchmark: Qtr.1 I SSW1.1, HFW Fry #65, Zeno #67 Benchmark: Qtr.1 like SSW1.2, HFW Fry #47, Zeno #59 Benchmark: Qtr.1 do SSW1.2, HFW Fry #5, Zeno #4 Benchmark: Qtr.1 to SSW1.2,

Bardziej szczegółowo

Faculty of Environmental Engineering. St.Petersburg 2010

Faculty of Environmental Engineering. St.Petersburg 2010 Faculty of Environmental Engineering St.Petersburg 2010 Location of Wrocław LOCATION: centre of the Silesian Lowland 51º07 N, 17º02 E TOTAL AREA: 293 km 2 GREEN AREAS: 35% of the overall area ISLANDS:

Bardziej szczegółowo

ADVICERO TAX RETAIL MARKET IN POLAND

ADVICERO TAX RETAIL MARKET IN POLAND ADVICERO TAX RETAIL MARKET IN POLAND 2014 WWW.ADVICERO.EU RETAIL MARKET IN POLAND The Polish retail market enjoyed substantial development in recent years and is expected to continue growing in the near

Bardziej szczegółowo

Karpacz, plan miasta 1:10 000: Panorama Karkonoszy, mapa szlakow turystycznych (Polish Edition)

Karpacz, plan miasta 1:10 000: Panorama Karkonoszy, mapa szlakow turystycznych (Polish Edition) Karpacz, plan miasta 1:10 000: Panorama Karkonoszy, mapa szlakow turystycznych (Polish Edition) J Krupski Click here if your download doesn"t start automatically Karpacz, plan miasta 1:10 000: Panorama

Bardziej szczegółowo

Cracow University of Economics Poland. Overview. Sources of Real GDP per Capita Growth: Polish Regional-Macroeconomic Dimensions 2000-2005

Cracow University of Economics Poland. Overview. Sources of Real GDP per Capita Growth: Polish Regional-Macroeconomic Dimensions 2000-2005 Cracow University of Economics Sources of Real GDP per Capita Growth: Polish Regional-Macroeconomic Dimensions 2000-2005 - Key Note Speech - Presented by: Dr. David Clowes The Growth Research Unit CE Europe

Bardziej szczegółowo

ERASMUS + : Trail of extinct and active volcanoes, earthquakes through Europe. SURVEY TO STUDENTS.

ERASMUS + : Trail of extinct and active volcanoes, earthquakes through Europe. SURVEY TO STUDENTS. ERASMUS + : Trail of extinct and active volcanoes, earthquakes through Europe. SURVEY TO STUDENTS. Strona 1 1. Please give one answer. I am: Students involved in project 69% 18 Student not involved in

Bardziej szczegółowo

Iwona Nurzyńska. Fundusze Unii Europejskiej a system finansowania inwestycji ze środków publicznych w Polsce

Iwona Nurzyńska. Fundusze Unii Europejskiej a system finansowania inwestycji ze środków publicznych w Polsce Iwona Nurzyńska Fundusze Unii Europejskiej a system finansowania inwestycji ze środków publicznych w Polsce Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa Polskiej Akademii Nauk Warszawa 2011 Iwona Nurzyńska European

Bardziej szczegółowo

ZróŜnicowanie polskich miast Urban Inequality in Poland

ZróŜnicowanie polskich miast Urban Inequality in Poland OECD Przegląd krajowej polityki miejskiej National Urban Policy Review of Poland 17-19 19 March 2010 ZróŜnicowanie polskich miast Urban Inequality in Poland Zygmunt Ziobrowski Instytut Rozwoju Miast The

Bardziej szczegółowo

PORTS AS LOGISTICS CENTERS FOR CONSTRUCTION AND OPERATION OF THE OFFSHORE WIND FARMS - CASE OF SASSNITZ

PORTS AS LOGISTICS CENTERS FOR CONSTRUCTION AND OPERATION OF THE OFFSHORE WIND FARMS - CASE OF SASSNITZ Part-financed by EU South Baltic Programme w w w. p t m e w. p l PROSPECTS OF THE OFFSHORE WIND ENERGY DEVELOPMENT IN POLAND - OFFSHORE WIND INDUSTRY IN THE COASTAL CITIES AND PORT AREAS PORTS AS LOGISTICS

Bardziej szczegółowo

PROGRAM STAŻU. Nazwa podmiotu oferującego staż / Company name IBM Global Services Delivery Centre Sp z o.o.

PROGRAM STAŻU. Nazwa podmiotu oferującego staż / Company name IBM Global Services Delivery Centre Sp z o.o. PROGRAM STAŻU Nazwa podmiotu oferującego staż / Company name IBM Global Services Delivery Centre Sp z o.o. Miejsce odbywania stażu / Legal address Muchoborska 8, 54-424 Wroclaw Stanowisko, obszar działania/

Bardziej szczegółowo

Instructions for student teams

Instructions for student teams The EduGIS Academy Use of ICT and GIS in teaching of the biology and geography subjects and environmental education (junior high-school and high school level) Instructions for student teams Additional

Bardziej szczegółowo

Zintegrowane Inwestycje Terytorialne w województwie zachodniopomorskim

Zintegrowane Inwestycje Terytorialne w województwie zachodniopomorskim Zintegrowane Inwestycje Terytorialne w województwie zachodniopomorskim Westpomeranian Integrated Territorial Investments Źródło: Biuletyn Informacyjny 1 Zintegrowane Inwestycje Terytorialne dla Koszalińsko-Kołobrzesko-

Bardziej szczegółowo

EPS. Erasmus Policy Statement

EPS. Erasmus Policy Statement Wyższa Szkoła Biznesu i Przedsiębiorczości Ostrowiec Świętokrzyski College of Business and Entrepreneurship EPS Erasmus Policy Statement Deklaracja Polityki Erasmusa 2014-2020 EN The institution is located

Bardziej szczegółowo

Konsorcjum Śląskich Uczelni Publicznych

Konsorcjum Śląskich Uczelni Publicznych Konsorcjum Śląskich Uczelni Publicznych Dlaczego powstało? - świat przeżywa dziś rewolucję w obszarze edukacji, - naszym celem jest promocja śląskiego jako regionu opartego na wiedzy, i najnowszych technologiach,

Bardziej szczegółowo

The shape of and the challenges for the Polish EO sector initial findings of the SEED EO project

The shape of and the challenges for the Polish EO sector initial findings of the SEED EO project The shape of and the challenges for the Polish EO sector initial findings of the SEED EO project Drugie Forum Obserwacji Ziemi Ministerstwo Rozwoju Warszawa, 4 lipca 2016 2 Zadania projektu Stworzenie

Bardziej szczegółowo

SIŁA EKSPORTU POLSKIEJ BRANŻY KOSMETYCZNEJ

SIŁA EKSPORTU POLSKIEJ BRANŻY KOSMETYCZNEJ SIŁA EKSPORTU POLSKIEJ BRANŻY KOSMETYCZNEJ THE POWER OF EXPORT IN POLISH COSMETICS INDUSTRY KATARZYNA OLĘDZKA Brand Manager Verona Products Professional AGENDA 1. Branża kosmetyczna w Polsce i na świecie

Bardziej szczegółowo

Cracow University of Economics Poland

Cracow University of Economics Poland Cracow University of Economics Poland Sources of Real GDP per Capita Growth: Polish Regional-Macroeconomic Dimensions 2000-2005 - Keynote Speech - Presented by: Dr. David Clowes The Growth Research Unit,

Bardziej szczegółowo

GLOBAL METHANE INITIATIVE PARTNERSHIP-WIDE MEETING 12-14.10.2011 Kraków, Poland

GLOBAL METHANE INITIATIVE PARTNERSHIP-WIDE MEETING 12-14.10.2011 Kraków, Poland GLOBAL METHANE INITIATIVE PARTNERSHIP-WIDE MEETING 12-14.10.2011 Kraków, Poland INSTITUTE OF TECHNOLOGY AND LIVE SCIENCES POZNAŃ BRANCH Department of Environmental Management in Livestock Buildings and

Bardziej szczegółowo

Galeria Handlowa Starogard Gdański

Galeria Handlowa Starogard Gdański Galeria Handlowa Starogard Gdański Parkridge Retail Miasto Starogard Gdański leży w południowo-wschodniej części województwa pomorskiego, w pobliżu Borów Tucholskich, nad rzeką Wierzycą na Pojezierzu Starogardzkim.

Bardziej szczegółowo

ZGŁOSZENIE WSPÓLNEGO POLSKO -. PROJEKTU NA LATA: APPLICATION FOR A JOINT POLISH -... PROJECT FOR THE YEARS:.

ZGŁOSZENIE WSPÓLNEGO POLSKO -. PROJEKTU NA LATA: APPLICATION FOR A JOINT POLISH -... PROJECT FOR THE YEARS:. ZGŁOSZENIE WSPÓLNEGO POLSKO -. PROJEKTU NA LATA: APPLICATION FOR A JOINT POLISH -... PROJECT FOR THE YEARS:. W RAMACH POROZUMIENIA O WSPÓŁPRACY NAUKOWEJ MIĘDZY POLSKĄ AKADEMIĄ NAUK I... UNDER THE AGREEMENT

Bardziej szczegółowo

Wojewodztwo Koszalinskie: Obiekty i walory krajoznawcze (Inwentaryzacja krajoznawcza Polski) (Polish Edition)

Wojewodztwo Koszalinskie: Obiekty i walory krajoznawcze (Inwentaryzacja krajoznawcza Polski) (Polish Edition) Wojewodztwo Koszalinskie: Obiekty i walory krajoznawcze (Inwentaryzacja krajoznawcza Polski) (Polish Edition) Robert Respondowski Click here if your download doesn"t start automatically Wojewodztwo Koszalinskie:

Bardziej szczegółowo

What our clients think about us? A summary od survey results

What our clients think about us? A summary od survey results What our clients think about us? A summary od survey results customer satisfaction survey We conducted our audit in June 2015 This is the first survey about customer satisfaction Why? To get customer feedback

Bardziej szczegółowo

Ankiety Nowe funkcje! Pomoc magda.szewczyk@slo-wroc.pl. magda.szewczyk@slo-wroc.pl. Twoje konto Wyloguj. BIODIVERSITY OF RIVERS: Survey to students

Ankiety Nowe funkcje! Pomoc magda.szewczyk@slo-wroc.pl. magda.szewczyk@slo-wroc.pl. Twoje konto Wyloguj. BIODIVERSITY OF RIVERS: Survey to students Ankiety Nowe funkcje! Pomoc magda.szewczyk@slo-wroc.pl Back Twoje konto Wyloguj magda.szewczyk@slo-wroc.pl BIODIVERSITY OF RIVERS: Survey to students Tworzenie ankiety Udostępnianie Analiza (55) Wyniki

Bardziej szczegółowo

Domy inaczej pomyślane A different type of housing CEZARY SANKOWSKI

Domy inaczej pomyślane A different type of housing CEZARY SANKOWSKI Domy inaczej pomyślane A different type of housing CEZARY SANKOWSKI O tym, dlaczego warto budować pasywnie, komu budownictwo pasywne się opłaca, a kto się go boi, z architektem, Cezarym Sankowskim, rozmawia

Bardziej szczegółowo

Good practices related to supporting the development of enterprises in rural areas as part of the program Leader.

Good practices related to supporting the development of enterprises in rural areas as part of the program Leader. Instytucja zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014 2020 Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi Operacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Schematu II Pomocy Technicznej

Bardziej szczegółowo

ETICS: Few words about the Polish market Dr. Jacek Michalak Stowarzyszenie na Rzecz Systemów Ociepleń (SSO), Warsaw, Poland

ETICS: Few words about the Polish market Dr. Jacek Michalak Stowarzyszenie na Rzecz Systemów Ociepleń (SSO), Warsaw, Poland ETICS: Few words about the Polish market Dr. Jacek Michalak Stowarzyszenie na Rzecz Systemów Ociepleń (SSO), Warsaw, Poland 1957 the first ETICS was applied to residential building in Berlin, Germany the

Bardziej szczegółowo

PEX PharmaSequence monthly report - January 2018 Total open market (sell-out report)

PEX PharmaSequence monthly report - January 2018 Total open market (sell-out report) PEX PharmaSequence monthly report - January open market (sell-out report) Change in comparison to Cumulative YTD Forecast January January January 2016 turnover (PLN million) open market 1 2 968 4,5% 0,0%

Bardziej szczegółowo

Patients price acceptance SELECTED FINDINGS

Patients price acceptance SELECTED FINDINGS Patients price acceptance SELECTED FINDINGS October 2015 Summary With growing economy and Poles benefiting from this growth, perception of prices changes - this is also true for pharmaceuticals It may

Bardziej szczegółowo

THE INVESTMENT AREAS - BYTOM, LEŚNA STREET TERENY INWESTYCYJNE - BYTOM, ULICA LEŚNA

THE INVESTMENT AREAS - BYTOM, LEŚNA STREET TERENY INWESTYCYJNE - BYTOM, ULICA LEŚNA TERENY INWESTYCYJNE - BYTOM, ULICA LEŚNA Atrakcyjne tereny inwestycyjne znajdują się przy ul. Leśnej w Bytomiu, w bezpośrednim sąsiedztwie Alei Jana Nowaka-Jeziorańskiego. Przeznaczona do sprzedaży uzbrojona

Bardziej szczegółowo

Leading organiza5on represen5ng the Business Services Sector in Poland ABSL. June 2013

Leading organiza5on represen5ng the Business Services Sector in Poland ABSL. June 2013 Leading organiza5on represen5ng the Business Services Sector in Poland ABSL June 2013 KEY FACTS ON THE SECTOR KEY FACTS ON THE SECTOR 110 000 No. of employees in foreign capital BPO/ITO, SSC and R&D centres

Bardziej szczegółowo

www.irs.gov/form990. If "Yes," complete Schedule A Schedule B, Schedule of Contributors If "Yes," complete Schedule C, Part I If "Yes," complete Schedule C, Part II If "Yes," complete Schedule C, Part

Bardziej szczegółowo

Unit of Social Gerontology, Institute of Labour and Social Studies ageing and its consequences for society

Unit of Social Gerontology, Institute of Labour and Social Studies ageing and its consequences for society Prof. Piotr Bledowski, Ph.D. Institute of Social Economy, Warsaw School of Economics local policy, social security, labour market Unit of Social Gerontology, Institute of Labour and Social Studies ageing

Bardziej szczegółowo

ARNOLD. EDUKACJA KULTURYSTY (POLSKA WERSJA JEZYKOWA) BY DOUGLAS KENT HALL

ARNOLD. EDUKACJA KULTURYSTY (POLSKA WERSJA JEZYKOWA) BY DOUGLAS KENT HALL Read Online and Download Ebook ARNOLD. EDUKACJA KULTURYSTY (POLSKA WERSJA JEZYKOWA) BY DOUGLAS KENT HALL DOWNLOAD EBOOK : ARNOLD. EDUKACJA KULTURYSTY (POLSKA WERSJA Click link bellow and free register

Bardziej szczegółowo

EGARA 2011. Adam Małyszko FORS. POLAND - KRAKÓW 2-3 12 2011r

EGARA 2011. Adam Małyszko FORS. POLAND - KRAKÓW 2-3 12 2011r EGARA 2011 Adam Małyszko FORS POLAND - KRAKÓW 2-3 12 2011r HISTORIA ELV / HISTORY ELV 1992r. 5 Program działań na rzecz ochrony środowiska / EAP (Environmental Action Plan) 1994r. Strategia dobrowolnego

Bardziej szczegółowo

Your bridge to opportunities+

Your bridge to opportunities+ Goodman Wrocław IV 64,000 sqm warehouse space in strategic location Your bridge to opportunities+ Goodman Wrocław IV Wrocław, ul. Kwiatkowskiego Goodman Wrocław IV Wrocław, Kwiatkowskiego Street Zbliż

Bardziej szczegółowo

European Crime Prevention Award (ECPA) Annex I - new version 2014

European Crime Prevention Award (ECPA) Annex I - new version 2014 European Crime Prevention Award (ECPA) Annex I - new version 2014 Załącznik nr 1 General information (Informacje ogólne) 1. Please specify your country. (Kraj pochodzenia:) 2. Is this your country s ECPA

Bardziej szczegółowo

KATOWICE SPECIAL ECONOMIC ZONE GLIWICE SUBZONE and its influence on local economy KATOWICE SPECIAL ECONOMIC ZONE - GLIWICE SUBZONE

KATOWICE SPECIAL ECONOMIC ZONE GLIWICE SUBZONE and its influence on local economy KATOWICE SPECIAL ECONOMIC ZONE - GLIWICE SUBZONE KATOWICE SPECIAL ECONOMIC ZONE GLIWICE SUBZONE and its influence on local economy Definition: WHAT DOES THE SPECIAL ECONOMIC ZONE MEAN? THE SPECIAL ECONOMIC ZONE IS THE SEPERATED AREA WITH ATTRACTIVE TAX

Bardziej szczegółowo

aforementioned device she also has to estimate the time when the patients need the infusion to be replaced and/or disconnected. Meanwhile, however, she must cope with many other tasks. If the department

Bardziej szczegółowo

Wsparcie przedsiębiorców w latach 2014-2020 możliwości pozyskania dofinansowania w nowej perspektywie unijnej

Wsparcie przedsiębiorców w latach 2014-2020 możliwości pozyskania dofinansowania w nowej perspektywie unijnej Wsparcie przedsiębiorców w latach 2014-2020 możliwości pozyskania dofinansowania w nowej perspektywie unijnej Iwona Wendel Podsekretarz Stanu Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju Warszawa, 22 maja 2014

Bardziej szczegółowo

WSPIERAMY TWOJĄ LOGISTYKĘ

WSPIERAMY TWOJĄ LOGISTYKĘ WSPIERAMY TWOJĄ LOGISTYKĘ WE SUPPORT YOUR LOGISTIC KATALOG PRODUKTÓW PRODUCT CATALOGUE SKRZYNKI TRANSPORTOWE / TRANSPORT CRATES PIWO / BEER Skrzynki na piwo marki ERG-SYSTEM to praktyczne i sprawdzone

Bardziej szczegółowo

Call 2013 national eligibility criteria and funding rates

Call 2013 national eligibility criteria and funding rates Call 2013 national eligibility criteria and funding rates POLAND a) National eligibility criteria Funding Organisation National Contact Point National Center for Research and Development (Narodowe Centrum

Bardziej szczegółowo

www.irs.gov/form990. If "Yes," complete Schedule A Schedule B, Schedule of Contributors If "Yes," complete Schedule C, Part I If "Yes," complete Schedule C, Part II If "Yes," complete Schedule C, Part

Bardziej szczegółowo

POLISH ELEVATOR MARKET ONE YEAR AFTER JOINING EU

POLISH ELEVATOR MARKET ONE YEAR AFTER JOINING EU POLISH ELEVATOR MARKET ONE YEAR AFTER JOINING EU by Marek Oppeln-Bronikowski, 17 of March 2005, Brussels POLISH ECONOMICAL SITUATION POLISH ECONOMICAL SITUATION REAL ECONOMY: YEAR GDP CPI year-end Investment

Bardziej szczegółowo

Regionalny SEAP w województwie pomorskim

Regionalny SEAP w województwie pomorskim ENNEREG International Conference Transfer of knowledge in the field of sustainable use of energy 22 May 2012, Wielkopolska Voivodship Office, Poznań, Poland Regionalny SEAP w województwie pomorskim Katarzyna

Bardziej szczegółowo

Goodman Poznań Airport Logistics Centre 16,734 sqm warehouse space available as from Q3 2016. Best placed for business+

Goodman Poznań Airport Logistics Centre 16,734 sqm warehouse space available as from Q3 2016. Best placed for business+ Goodman Poznań Airport 16,734 sqm warehouse space available as from Q3 2016. Best placed for business Goodman Poznań Airport ul. Batorowska 35, 62-081 Wysogotowo, Poznań Najlepsze miejsce dla biznesu Goodman

Bardziej szczegółowo

Stan i perspektywy rozwoju outsourcingu IT

Stan i perspektywy rozwoju outsourcingu IT POLISH INFORMATION AND FOREIGN INVESTMENT AGENCY Stan i perspektywy rozwoju outsourcingu IT Rafał Szajewski BSS Team Head Olsztyn, 20 czerwca 2016 IT value proposition Pewnego razu żona powiedziała do

Bardziej szczegółowo

MaPlan Sp. z O.O. Click here if your download doesn"t start automatically

MaPlan Sp. z O.O. Click here if your download doesnt start automatically Mierzeja Wislana, mapa turystyczna 1:50 000: Mikoszewo, Jantar, Stegna, Sztutowo, Katy Rybackie, Przebrno, Krynica Morska, Piaski, Frombork =... = Carte touristique (Polish Edition) MaPlan Sp. z O.O Click

Bardziej szczegółowo

PRZEDSIEBIORSTWO LUSARSKO-BUDOWLANE LESZEK PLUTA

PRZEDSIEBIORSTWO LUSARSKO-BUDOWLANE LESZEK PLUTA Przedsi biorstwo lusarsko Budowlane was founded in 1992 in Kielce, Poland. Today we are a recognized manufacturer of modern aluminium-glass constructions at a high European level. We provide solutions

Bardziej szczegółowo

POLISH MARITIME CLUSTER POLSKI KLASTER MORSKI

POLISH MARITIME CLUSTER POLSKI KLASTER MORSKI POLISH MARITIME CLUSTER POLSKI KLASTER MORSKI 500 wejść dziennie Department of Economics and Management Faculty of Entrepreneurship and Quality Science Pomeranian Special Economic Zone (PSEZ) covers

Bardziej szczegółowo

Nazwa lokalizacji Site name Mickiewicza 6 Miasto Town Sieradz Województwo Voivodship lodzkie Powierzchnia całkowita (m 2 ) Area total (sq.

Nazwa lokalizacji Site name Mickiewicza 6 Miasto Town Sieradz Województwo Voivodship lodzkie Powierzchnia całkowita (m 2 ) Area total (sq. Oferta wynajęcia powierzchni produkcyjno-magazynowych z częścią biurowo-socjalną w Sieradzu (Brownfields for rent, production-store with office-social part of space for rent in Sieradz) Nazwa lokalizacji

Bardziej szczegółowo

ABOUT NEW EASTERN EUROPE BESTmQUARTERLYmJOURNAL

ABOUT NEW EASTERN EUROPE BESTmQUARTERLYmJOURNAL ABOUT NEW EASTERN EUROPE BESTmQUARTERLYmJOURNAL Formanminsidemlookmatmpoliticsxmculturexmsocietymandm economyminmthemregionmofmcentralmandmeasternm EuropexmtheremismnomothermsourcemlikemNew Eastern EuropeImSincemitsmlaunchminmPw--xmthemmagazinemhasm

Bardziej szczegółowo

1987-2012 DYSKRET POLSKA 1987-2014

1987-2012 DYSKRET POLSKA 1987-2014 25 LAT 27 LAT 1987-2012 DYSKRET POLSKA 1987-2014 nasi klienci dobrze trafili... get your swing on with us... www.dyskret.com.pl 30-023 Kraków, ul. Mazowiecka 131 tel. +48 12 423 31 00, office@dyskret.com.pl

Bardziej szczegółowo

WYDZIAŁ NAUK EKONOMICZNYCH

WYDZIAŁ NAUK EKONOMICZNYCH Studia I stopnia stacjonarne i niestacjonarne Kierunek Międzynarodowe Stosunki Gospodarcze Specjalność PROGRAM OF BACHELOR STUDIES IN Description The objective of the studies is to train an expert in international

Bardziej szczegółowo

Sustainable mobility: strategic challenge for Polish cities on the example of city of Gdynia

Sustainable mobility: strategic challenge for Polish cities on the example of city of Gdynia Katedra Rynku Transportowego Sustainable mobility: strategic challenge for Polish cities on the example of city of Gdynia dr Marcin Wołek Department of Transportation Market University of Gdansk Warsaw,

Bardziej szczegółowo

Prof. Peter Nijkamp (Tinbergen Institute, Jheronimus Academy of Data Science, 's-hertogenbosch, The Netherlands )

Prof. Peter Nijkamp (Tinbergen Institute, Jheronimus Academy of Data Science, 's-hertogenbosch, The Netherlands ) Prof. Peter Nijkamp (Tinbergen Institute, Jheronimus Academy of Data Science, 's-hertogenbosch, The Netherlands ) AMU Course Programme May 2018 Course: Modern trends in economic geography studies The course

Bardziej szczegółowo

Tworzenie zintegrowanych strategii miejskich. Creation of integrated urban strategies? the example of the Krakow Functional Area

Tworzenie zintegrowanych strategii miejskich. Creation of integrated urban strategies? the example of the Krakow Functional Area ZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ OBSZARÓW MIEJSKICH W KRAJACH CZŁONKOWSKICH UE W LATACH 2014-2020 29 września 1 października 2015 r. Sesja warsztatowa - Zintegrowane Strategie Miejskie tworzenie i realizacja Tworzenie

Bardziej szczegółowo

Budynki i zabudowania na terenie (T/N) Buildings / other constructions on site (Y/N)

Budynki i zabudowania na terenie (T/N) Buildings / other constructions on site (Y/N) Poziom wód gruntowych [m] Underground water level [m] Czy były prowadzone badania geologiczne terenu (T/) Were geological research done (Y/) Ryzyko wystąpienia zalań lub obsunięć terenu (T/) Risk of flooding

Bardziej szczegółowo

Ankiety Nowe funkcje! Pomoc magda.szewczyk@slo-wroc.pl. magda.szewczyk@slo-wroc.pl. Twoje konto Wyloguj. BIODIVERSITY OF RIVERS: Survey to teachers

Ankiety Nowe funkcje! Pomoc magda.szewczyk@slo-wroc.pl. magda.szewczyk@slo-wroc.pl. Twoje konto Wyloguj. BIODIVERSITY OF RIVERS: Survey to teachers 1 z 7 2015-05-14 18:32 Ankiety Nowe funkcje! Pomoc magda.szewczyk@slo-wroc.pl Back Twoje konto Wyloguj magda.szewczyk@slo-wroc.pl BIODIVERSITY OF RIVERS: Survey to teachers Tworzenie ankiety Udostępnianie

Bardziej szczegółowo

Latest Development of Composite Indicators in the Czech Republic

Latest Development of Composite Indicators in the Czech Republic Latest Development of Composite Indicators in the Czech Republic Marie Hörmannová Czech Statistical Office Aim of the presentation: describe the current economic development as reflected by the composite

Bardziej szczegółowo

25 27 May th Logistics, Warehousing and Transport Expo. summary.

25 27 May th Logistics, Warehousing and Transport Expo. summary. summary On logistics in a complex manner, at the Expo Silesia fair only Over two thousand visitors came to Expo Silesia on 25-27 May 2010 during the Logistics, and the Rail Transport Fair held at the same

Bardziej szczegółowo

Działania w dziedzinie klimatu, środowisko, efektywna gospodarka zasobami i surowce

Działania w dziedzinie klimatu, środowisko, efektywna gospodarka zasobami i surowce HORIZON 2020 - THE FRAMEWORK PROGRAMME FOR RESEARCH AND INNOVATION (2014-2020) 2020) Challenge 5 Climate action, environment, resource efficiency and raw materials INFORMAL DRAFT 1 Copyright KPK PB UE

Bardziej szczegółowo

Wsparcie dyplomacji ekonomicznej dla strategii surowcowej

Wsparcie dyplomacji ekonomicznej dla strategii surowcowej Wsparcie dyplomacji ekonomicznej dla strategii surowcowej dr Stanisław Cios, Departament Współpracy Ekonomicznej seminarium: Strategia Surowcowa Polski 26 maja 2014 r., Pałac Staszica, Warszawa Wsparcie

Bardziej szczegółowo

THE LISBON STRATEGY FROM A PERSPECTIVE OF CHOSEN COUNTRIES AND REGIONS

THE LISBON STRATEGY FROM A PERSPECTIVE OF CHOSEN COUNTRIES AND REGIONS THE LISBON STRATEGY FROM A PERSPECTIVE OF CHOSEN COUNTRIES AND REGIONS Edited by Eufemia Teichmann *'*, WARSAW SCHOOL OF ECONOMICS OFICYNA WYDAWNICZA WARSAW 2009 STRATEGIA LIZBOŃSKA Z PERSPEKTYWY WYBRANYCH

Bardziej szczegółowo

A new window to the East+

A new window to the East+ Goodman Lublin Logistics Centre 17,000 sqm of modern logistics space A new window to the East Goodman Lublin Logistics Centre ul. Metalurgiczna 62, 20-234 Lublin Nowa, wysokiej jakości powierzchnia magazynowa

Bardziej szczegółowo

Lower Silesia Region CLIMATE-KIC PARTNER

Lower Silesia Region CLIMATE-KIC PARTNER Samorządowa jednostka organizacyjna Lower Silesia Region CLIMATE-KIC PARTNER Institute for Territorial Development / Climate-Kic 1 PRZEMYSŁAW MALCZEWSKI LOWER SILESIA COORDINATOR OF REGIONAL ACTIVITY AFFILIATED

Bardziej szczegółowo

Adam Kozierkiewicz JASPERS

Adam Kozierkiewicz JASPERS Adam Kozierkiewicz JASPERS Europa 2020 Flagship initiatives Priorities Targets Digital agenda for Europe Innovation Union Youth on the move Resource efficient Europe An industrial policy for the globalisation

Bardziej szczegółowo

Opportunities Możliwości Resourcefulness Potencjał

Opportunities Możliwości Resourcefulness Potencjał Opportunities Możliwości Resourcefulness Potencjał Poland is a nation rich in history, culture, and tradition, undergoing tremendous change. Polska jest krajem bogatym w historię, kulturę i tradycję, przechodzącym

Bardziej szczegółowo

SPIS TREŚCI / INDEX OGRÓD GARDEN WYPOSAŻENIE DOMU HOUSEHOLD PRZECHOWYWANIE WINA WINE STORAGE SKRZYNKI BOXES

SPIS TREŚCI / INDEX OGRÓD GARDEN WYPOSAŻENIE DOMU HOUSEHOLD PRZECHOWYWANIE WINA WINE STORAGE SKRZYNKI BOXES KATALOG 2016 CATALOGUE 2016 SPIS TREŚCI / INDEX WYPOSAŻENIE DOMU HOUSEHOLD OGRÓD GARDEN PRZECHOWYWANIE WINA WINE STORAGE 31-38 21-30 4-20 SKRZYNKI BOXES 39-65 3 WYPOSAŻENIE DOMU HOUSEHOLD 4 WYPOSAŻENIE

Bardziej szczegółowo

Recent Developments in Poland: Higher Education Reform Qualifications Frameworks Environmental Studies

Recent Developments in Poland: Higher Education Reform Qualifications Frameworks Environmental Studies 544524-TEMPUS-1-2013-1-PL-TEMPUS-SMHES Qualifications Frameworks for Environmental Studies at Ukrainian Universities Recent Developments in Poland: Higher Education Reform Qualifications Frameworks Environmental

Bardziej szczegółowo

Wiejskie organizacje pozarządowe

Wiejskie organizacje pozarządowe Wiejskie organizacje pozarządowe Rural Non-Governmental Organisations Editor Maria Halamska Institute of Rural and Agricultural Development Polish Academy of Sciences Warsaw 2008 Wiejskie organizacje pozarządowe

Bardziej szczegółowo

Investment expenditures of self-governement units in percentage of their total expenditure

Investment expenditures of self-governement units in percentage of their total expenditure CENTRAL STATISTICAL OFFICE STATISTICAL OFFICE IN KATOWICE Sustainable Development Indicators. Regional module More information: for substantive matters concerning: national indicators and those on the

Bardziej szczegółowo

Blow-Up: Photographs in the Time of Tumult; Black and White Photography Festival Zakopane Warszawa 2002 / Powiekszenie: Fotografie w czasach zgielku

Blow-Up: Photographs in the Time of Tumult; Black and White Photography Festival Zakopane Warszawa 2002 / Powiekszenie: Fotografie w czasach zgielku Blow-Up: Photographs in the Time of Tumult; Black and White Photography Festival Zakopane Warszawa 2002 / Powiekszenie: Fotografie w czasach zgielku Juliusz and Maciej Zalewski eds. and A. D. Coleman et

Bardziej szczegółowo

Stargard Szczecinski i okolice (Polish Edition)

Stargard Szczecinski i okolice (Polish Edition) Stargard Szczecinski i okolice (Polish Edition) Janusz Leszek Jurkiewicz Click here if your download doesn"t start automatically Stargard Szczecinski i okolice (Polish Edition) Janusz Leszek Jurkiewicz

Bardziej szczegółowo

EUROPEJSKIE Centrum Europejskie Uniwersytetu Warszawskiego

EUROPEJSKIE Centrum Europejskie Uniwersytetu Warszawskiego STUDIA EUROPEJSKIE Centrum Europejskie Uniwersytetu Warszawskiego Numer 3 (75) 2015 Warszawa 2015 Recenzowany kwartalnik Studia Europejskie wydawany przez: Centrum Europejskie Uniwersytetu Warszawskiego

Bardziej szczegółowo

Krytyczne czynniki sukcesu w zarządzaniu projektami

Krytyczne czynniki sukcesu w zarządzaniu projektami Seweryn SPAŁEK Krytyczne czynniki sukcesu w zarządzaniu projektami MONOGRAFIA Wydawnictwo Politechniki Śląskiej Gliwice 2004 SPIS TREŚCI WPROWADZENIE 5 1. ZARZĄDZANIE PROJEKTAMI W ORGANIZACJI 13 1.1. Zarządzanie

Bardziej szczegółowo

Innowacyjna technologia instalacji turbin wiatrowych z zastosowaniem

Innowacyjna technologia instalacji turbin wiatrowych z zastosowaniem Innowacyjna technologia instalacji turbin wiatrowych z zastosowaniem Ŝurawia GTK1100 Poznań, 24-11-2010 Igor Pawela Forum Czystej Energii Innowacyjna technologia instalacji turbin wiatrowych z zastosowaniem

Bardziej szczegółowo

Tworzenie programów w Unii Europejskiej

Tworzenie programów w Unii Europejskiej Tworzenie programów w Unii Europejskiej Fundusze unijne w okresie programowania 2007-2013 Plan Programowanie na poziomie Unii Europejskiej Strategiczne Wytyczne Wspólnoty Cele polityki spójności Wymagania

Bardziej szczegółowo

Goodman Poznań Airport Logistics Centre 46,000 sqm of warehouse space. 11,410 sqm for immediate lease. Best placed for business+

Goodman Poznań Airport Logistics Centre 46,000 sqm of warehouse space. 11,410 sqm for immediate lease. Best placed for business+ Goodman Poznań Airport 46,000 sqm of warehouse space. 11,410 sqm for immediate lease. Best placed for business+ Goodman Poznań Airport ul. Batarowska, Wysogotowo, Poznań Najlepsze miejsce dla biznesu Goodman

Bardziej szczegółowo

www.irs.gov/form990. If "Yes," complete Schedule A Schedule B, Schedule of Contributors If "Yes," complete Schedule C, Part I If "Yes," complete Schedule C, Part II If "Yes," complete Schedule C, Part

Bardziej szczegółowo

ZGŁOSZENIE WSPÓLNEGO POLSKO -. PROJEKTU NA LATA: APPLICATION FOR A JOINT POLISH -... PROJECT FOR THE YEARS:.

ZGŁOSZENIE WSPÓLNEGO POLSKO -. PROJEKTU NA LATA: APPLICATION FOR A JOINT POLISH -... PROJECT FOR THE YEARS:. ZGŁOSZENIE WSPÓLNEGO POLSKO -. PROJEKTU NA LATA: APPLICATION FOR A JOINT POLISH -... PROJECT FOR THE YEARS:. W RAMACH POROZUMIENIA O WSPÓŁPRACY NAUKOWEJ MIĘDZY POLSKĄ AKADEMIĄ NAUK I... UNDER THE AGREEMENT

Bardziej szczegółowo

UNIA EUROPEJSKA PERSPEKTYWY SPOŁECZNO-EKONOMICZNE ROCZNIK NAUKOWY 2/2010

UNIA EUROPEJSKA PERSPEKTYWY SPOŁECZNO-EKONOMICZNE ROCZNIK NAUKOWY 2/2010 UNIA EUROPEJSKA PERSPEKTYWY SPOŁECZNO-EKONOMICZNE ROCZNIK NAUKOWY 2/2010 PRZYGOTOWANY PRZY WSPÓŁPRACY PUNKTU INFORMACYJNEGO KOMISJI EUROPEJSKIEJ EUROPE DIRECT INOWROCŁAW ORAZ WYDZIAŁU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO

Bardziej szczegółowo

Rola Instrumentów Finansowych w ramach Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata

Rola Instrumentów Finansowych w ramach Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata Rola Instrumentów Finansowych w ramach Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2014-2020 Departament Wdrażania Programu Regionalnego Poznań, 22 maja 2017 WRPO na lata 2014-2020 Wielkopolska

Bardziej szczegółowo

Goodman Kraków Airport Logistics Centre. 62,350 sqm available. Units from 1,750 sqm for immediate lease. space for growth+

Goodman Kraków Airport Logistics Centre. 62,350 sqm available. Units from 1,750 sqm for immediate lease. space for growth+ Goodman Kraków Airport Logistics Centre 62,350 sqm available. Units from 1,750 sqm for immediate lease. space for growth Goodman Kraków Airport Logistics Centre ul. Komandosów 1, 32-085 Modlniczka Goodman

Bardziej szczegółowo

Sweden. Beskidzkie Fabryki Mebli to firma z ponad 40-letnią tradycją osadzona w przemysłowych tradycjach Bielska-Białej.

Sweden. Beskidzkie Fabryki Mebli to firma z ponad 40-letnią tradycją osadzona w przemysłowych tradycjach Bielska-Białej. Sweden Estonia Beskidzkie Fabryki Mebli to firma z ponad 40-letnią tradycją osadzona w przemysłowych tradycjach Bielska-Białej. Beskidzkie Fabryki Mebli is a 40-year-old company rooted in industrial traditions

Bardziej szczegółowo