ODDZIAŁ I SZTABU GŁÓWNEGO (GENERALNEGO) W LATACH DZIEJE TWÓRCY ZESPOŁU AKT I PRZEGLĄD ZAWARTOŚCI INWENTARZA

Transkrypt

1 Regina Czarnecka ODDZIAŁ I SZTABU GŁÓWNEGO (GENERALNEGO) W LATACH DZIEJE TWÓRCY ZESPOŁU AKT I PRZEGLĄD ZAWARTOŚCI INWENTARZA 7 stycznia 1921 roku ukazał się dekret 1 Naczelnego Wodza Józefa Piłsudskiego o organizacji naczelnych władz wojskowych, który choć miał charakter tymczasowy, zapoczątkował proces przechodzenia siły zbrojnej na stopę pokojową i stanowił podstawę prawną do ustanowienia pokojowej organizacji naczelnych władz wojskowych. Dekret nakazywał utworzenie nowego Sztabu Generalnego WP 2 wchodzącego w skład MSWojsk. Jego zadaniem miało być opracowywanie kwestii dotyczących sprawowania dowództwa nad siłami zbrojnymi w czasie pokoju oraz przygotowanie ich do wojny. W celu wykonania swych zadań Sztab Generalny miał być zorganizowany w pięć oddziałów, których kompetencje zostały określone w dekrecie. Oddział I Sztabu Generalnego miał realizować funkcje związane z organizacją i mobilizacją siły zbrojnej. Przy ustalaniu struktury organizacyjnej Sztabu Generalnego wykorzystano projekty organizacji naczelnych władz wojskowych opracowane w Sztabie MSWojsk. i w Naczelnym Dowództwie WP, przy ścisłym współudziale Francuskiej Misji Wojskowej w Polsce. W myśl projektu Oddziału I Sztabu 1 Dziennik Rozkazów Tajnych nr 3, poz. 26 z roku. 2 Pierwszy Sztab Generalny WP powołany dekretem Rady Regencyjnej roku przekształcony został następnie roku w Naczelne Dowództwo Wojska Polskiego (NDWP).

2 MSWojsk. 3, miał on przekształcić się w Oddział I Sztabu Generalnego, a jego reorganizacja miała polegać tylko na wyłączeniu niektórych sekcji. Projekt Oddziału I NDWP 4 przewidywał natomiast, że tylko część oddziału wraz z kadrą oficerską przejdzie do nowoutworzonego Oddziału I Szt. Gen. Przejście Sztabu Generalnego WP na stopę pokojową łączyło się ściśle z likwidacją NDWP 5 i reorganizacją Sztabu MSWojsk. Na mocy rozkazu dziennego z 7 kwietnia 1921 roku i tajnego rozkazu MSWojsk. z 12 kwietnia 1921 roku 6 został wprowadzony w życie dekret Naczelnego Wodza L.6922 T. z 3 kwietnia 1921 roku dotyczący przeprowadzenia ostatecznej reorganizacji naczelnych władz wojskowych. Wszystkie oddziały Sztabu MSWojsk. zostały podporządkowane nowemu p.o. szefa Sztabu Generalnego gen. por. Władysławowi Sikorskiemu 7. Do Oddziału I Szt. Gen. weszły: sekcja organizacyjna i sekcja mobilizacyjna Oddziału I Sztabu MSWojsk. wraz z personelem i szefem oddziału, płk. Rudolfem Prichem, a także część zlikwidowanego w kwietniu 1921 roku Oddziału I NDWP, tj. sekcja A (organizacyjna) i sekcja C (artylerii) oraz część sekcji O. de B. Oddział I Szt. Gen. przejął również sprawy likwidacyjne w odniesieniu do armii znajdujących się na froncie wschodnim, prowadzone dotychczas przez Oddział III NDWP. 10 sierpnia 1921 roku wszedł w życie rozkaz ministra spraw wojskowych Oddz. I. Szt. Gen. L.4900/Org., regulujący zasady pokojowej organizacji naczelnych władz wojskowych oraz wprowadzający w życie Statut organizacyjny MSWojsk. 8. Rozwiązano wszystkie działające jeszcze instytucje powołane na okres wojny i ustalono, ze dla całej siły zbrojnej władzą naczelną będzie Ministerstwo Spraw Wojskowych, w którego składzie znalazł się Sztab Generalny, jako organ pracy Ministra Spraw Wojskowych. Szef Sztabu Generalnego wykonywał swe zadania przy pomocy pięciu oddziałów, których funkcje nie odbiegały od postanowień zawartych w 3 Oddział I Sztabu MSWojsk. został utworzony w marcu 1920 roku na bazie Dep. I Org. Mob. i składał się z trzech sekcji: organizacyjnej, mobilizacyjnej oraz poboru i uzupełnień, później utworzono sekcję jeńców. 4 Oddział I NDWP istniał od 1918 roku jako Oddział I Szt. Gen. WP. Przechodził szereg reorganizacji, od roku znalazł się w Ekspozyturze MSWojsk. ds. Demobilizacji, a po jej likwidacji przeszedł ponownie do NDWP. 5 Rozkaz o rozwiązaniu NDWP został wydany roku. 6 Dodatek Tajny nr 10 z roku do Dz. Rozk. MSWojsk. nr Zatwierdzony na tym stanowisku na mocy rozkazu dziennego MSWojsk. nr 181 z roku. 8 Zatwierdzony uchwalą Rady Ministrów roku. CAW, I

3 styczniowym dekrecie Naczelnego Wodza. Oddział I Sztabu Generalnego miał prowadzić sprawy nowej organizacji siły zbrojnej, mobilizacji i demobilizacji, ustalenia dyslokacji oraz sprawy uzbrojenia i wyposażenia armii. W myśl rozkazu L.4900/Org/21 dzielił się na trzy wydziały, a te z kolei na referaty. Pierwsza struktura organizacyjna Oddziału I ustalona w końcu 1921 roku poza niewielkimi korektami przetrwała do 1926 roku i przedstawiała się następująco: Szef Oddziału I Szt. Gen. Wydział Organizacyjny Wydział Mobilizacyjny Wydział Ordre de Bataille (O. de B.) Kancelaria. Pracami Oddziału I Szt. Gen. kierował szef oddziału przy pomocy zastępcy i szefów wydziałów. Pierwsza obsada personalna ustalona na mocy rozkazu L.4900/Org/21 przedstawiała się następująco: szef oddziału płk Szt. Gen. Rudolf Prich, szef Wydz. Organizacyjnego płk Szt. Gen. Wacław Stachiewicz, szef Wydz. Mobilizacyjnego mjr Szt.Gen. Eugeniusz Chilarski szef Wydz. O. de B. ppłk Szt. Gen. Zygmunt Dzwonkowski. Ustanowiony na mocy rozkazu dziennego MSWojsk. z 29 września 1921 roku etat pokojowy Oddziału I Szt. Gen. wynosił: 36 oficerów, 11 podoficerów, 6 szeregowych, 16 pracowników cywilnych i 3 woźnych. W związku z mianowaniem 25 stycznia 1922 roku płk. Rudolfa Pricha 9 dowódcą 26 DP nastąpiły zmiany na stanowiskach szefów w Oddziale I Szt. Gen. Nowym szefem oddziału został mianowany płk Szt. Gen. dr Józef Zając, a jego zastępcą został płk Szt. Gen. Jerzy Sadowski, który jednocześnie pełnił funkcję szefa Wydz. Mobilizacyjnego. Pracami Wydz. Organizacyjnego kierował ppłk Szt. gen. Zygmunt Dzwonkowski, a szefem Wydz. O. de B. został ppłk Szt. Gen. Eugeniusz Kunisch 10. W latach Oddział I podlegał w ramach podziału kompetencji w Sztabie Generalnym pierwszemu zastępcy szefa Szt. Gen. gen. bryg. Józefowi Rybakowi. Przy realizacji swych zadań współpracował z innymi oddziałami w Sztabie 9 Rozkaz Dzienny nr 15 MSWojsk. z roku. 10 CAW, I

4 Generalnym, departamentami w MSWojsk., Biurem Ścisłej Rady Wojennej oraz dowództwami Okręgów Korpusów i poszczególnych rodzajów broni. Na początku 1926 roku etat Oddziału I Szt. Gen. wynosił: 30 oficerów łącznie z szefem, 39 szeregowych i 11 osób personelu cywilnego 11. W kwietniu 1926 roku dokonano następujących zmian kadrowych w Oddziale I Szt. Gen. Ze stanowiska szefa oddziału odszedł gen. bryg. Józef Zając, a na jego miejsce został mianowany gen. bryg. Wacław Stachiewicz 12. Po przewrocie majowym w 1926 roku i powrocie marszałka Józefa Piłsudskiego do czynnego życia politycznego nastąpiła reorganizacja naczelnych władz wojskowych. Dekretem Prezydenta Rzeczypospolitej z 6 sierpnia 1926 roku Sztab Generalny został podporządkowany Generalnemu Inspektorowi Sił Zbrojnych i stał się organem pracy GISZ 13. W związku z wprowadzeniem zasady dwutorowości w wojsku zmniejszył się zakres jego kompetencji. Uległa też zmianie w sposób zasadniczy organizacja Sztabu Generalnego dokonana na mocy rozkazu Oddz. I Szt. Gen. L.7313/Org. z roku i zarządzenia organizacyjnego L.1108/Org. z roku 14. W Oddziale I Szt. Gen. również nastąpiły zmiany, zarówno w strukturze wewnętrznej i zakresie kompetencji całego oddziału, jak też w podziale czynności poszczególnych wydziałów. Na mocy rozkazu L.7313/0rg. z roku został zlikwidowany w Oddziale I Wydział O. de B., a jego kompetencje przejęło nowoutworzone Biuro Ogólno-Organizacyjne MSWojsk. Część zadań Wydziału O de B., jak sprawy dyslokacji WP i poboru rekruta przeszły do Wydz. Ogólno-Mobilizacyjnego, którego funkcje zostały znacznie rozbudowane. Również do Wydz. Ogólno-Mobilizacyjnego, a ściślej do utworzonego w nim samodzielnego Referatu Personalnego, przeszły sprawy mobilizacji personalnej i administracji rezerw, prowadzone dotychczas w Oddziale V Szt. Gen. 15 a także część zadań zlikwidowanego Oddziału V a Biura Ściślej Rady Wojennej, gdzie skoncentrowane było ogólne kierownictwo mobilizacji 11 Zatwierdzony rozkazem Oddz. I Szt. Gen. L.3S00/Org. z roku w sprawie redukcji stanu osobowego Sztabu Generalnego. 12 Dziennik Personalny nr 16 / Dziennik Ustaw RP nr 79 z 1926 roku, poz. 444 i CAW, I Jego kompetencje przejęło utworzone w MSWojsk. Biuro Personalne.

5 oficerskiej. W związku z likwidacją stanowiska drugiego zastępcy szefa Szt. Gen. 16, któremu podlegały sprawy mobilizacji gospodarczej, kredytów, przemysłu wojennego oraz sprawy zakupów zagranicznych sprzętu dla wojska, część tych zadań przeniesiono do nowoutworzonego w Oddziale I Wydziału Mobilizacji Materiałowej. Na mocy zarządzenia organizacyjnego Oddz. I Szt. Gen. z roku do Wydziału Mobilizacji Materiałowej przeszła również część zadań zlikwidowanego w 1926 roku Biura Komitetu dla Spraw Uzbrojenia 17 oraz sprawy rezerw strategicznych (zaopatrzenia materiałowego wojska), prowadzone dotychczas w Oddziale IV Szt. Gen. Mimo przejęcia szeregu obowiązków, etat Oddziału I Szt. Gen. tylko nieznacznie rozbudowano 18. Nowym szefem oddziału został mianowany 15 czerwca 1927 roku gen. bryg. Józef Kordian-Zamorski 19, a jego zastępcą pik Szt. Gen. Alfred Krajewski. Szefami poszczególnych wydziałów byli: płk Szt. Gen. Bolesław Borkowski (Wydz. Ogólno-Mobilizacyjny), mjr Szt. Gen. Tadeusz Zakrzewski (Wydz. Ogólno-Organizacyjny), płk Szt. Gen. Aleksander Misiurewicz (Wydz. Mobilizacji Materiałowej) oraz kpt. w st. sp. Józef Czerwenka (Kancelaria). Ważną sprawą dla funkcjonowania Oddziału I Szt. Gen. było ponowne utworzenie w 1928 roku stanowiska drugiego zastępcy szefa Sztabu Generalnego 20 dla przygotowania obrony państwa i współpracy w tym zakresie z ministerstwami cywilnymi. Biuro II Zastępcy współpracowało ściśle z Wydziałem Mobilizacji Materiałowej Oddziału I Szt. Gen. w zakresie zakupu sprzętu wojennego. Funkcję p.o. drugiego zastępcy szefa sztabu pełnił od 1929 roku, aż do rozwiązania w 1932, szef Oddziału I gen. bryg. J. Kordian-Zamorski. Na mocy rozkazu Oddz. I Szt. Gen. L.5300/Org. z roku 21 nazwa Sztab Generalny została zmieniona na Sztab Główny. Nowa nazwa obowiązywała od 16 Stanowisko drugiego zastępcy szefa Szt. Gen., który był jednocześnie szefem Biura Ścisłej Rady Wojennej zlikwidowano wraz z BSRWoj. na mocy rozkazów: L.7313/Org./26, L.1100/Org./26 i L.1108/Org./ Reorganizacja Biura rozpoczęła się w myśl rozkazu L.7760/Org./26. Jego kompetencje przejął Komitet do Spraw Uzbrojenia i Sprzętu (KSUS). 18 Wg etatu ustalonego rozkazem L.1109/Org./27 stan kadry wynosił: 1 generał, 31 oficerów starszych i młodszych oraz 2 oficerów administracyjnych. 19 Dziennik Personalny nr 8/ Powołane na mocy rozkazu Oddz. I Szt. Gen. z roku, a rozwiązane zarządzeniem GISZ L.767/ CAW, I

6 dnia roku, natomiast nowa organizacja Sztabu Głównego weszła w życie dnia roku na mocy rozkazu Oddz. I Szt. Gł. L.999/Org. 22. Rozkaz ten zatwierdzał wszystkie zmiany dokonane w latach w strukturze organizacyjnej Sztabu Głównego. Ulegała ona w późniejszych latach licznym przeobrażeniom, zmiany te jednak nie zostały przeprowadzone formalnie na mocy rozkazu lub zarządzenia organizacyjnego, a były regulowane przy pomocy rozkazów wewnętrznych, bądź meldunków. Struktura organizacyjna Oddziału I w wyniku tych reorganizacji w Sztabie Głównym przedstawiała się w połowie 1929 roku następująco: Wydział Ogólno-Organizacyjny Wydział Ogólno-Mobilizacyjny Wydział Mobilizacji Materiałowej Kancelaria. W latach Oddział I Szt. Gł. pracował w warunkach bardzo trudnych. Zwolniono tempo prac i ograniczono ich zakres. Działalność merytoryczna Oddziału I w zasadzie ograniczyła się do wprowadzania poprawek w obowiązującym planie mobilizacyjnym S. Zmniejszył się stan liczebny kadry oficerskiej oddziału: z 20 oficerów w 1929 roku do 11 oficerów w 1933 roku 23. Przestał istnieć Wydział Ogólno-Organizacyjny, a jego zadania przejął Wydział Ogólno-Mobilizacyjny, którego zakres pracy został ponownie rozbudowany i obejmował całokształt organizacji oraz mobilizacji wojska. Natomiast Wydział Mobilizacji Materiałowej realizował zadania w dziedzinie mobilizacji materiałowej oraz opracowywał plany realizacji budżetu rezerwy zaopatrzenia armii. Na uwagę zasługuje utworzenie na krótko w 1932 roku w Oddziale I specjalnej komórki do prac rozbrojeniowych, powołanej w związku z opracowaniem materiałów dla polskiej delegacji na konferencję rozbrojeniową w Genewie 24. W meldunku opracowanym na początku 1935 roku dla zastępcy szefa Sztabu Głównego 25 postulowano: 1) reaktywowanie Wydziału Organizacyjnego; 2) odciążenie Wydziału Ogólno-Mobilizacyjnego poprzez 22 Tamże. 23 CAW, I CAW, I Pismo L.1049/Tjn/35. Tamże.

7 wyłączenie spraw mobilizacji personalnej i administracji rezerw; 3) powiększenie stanu personalnego oddziału o etat zastępcy szefa oddziału i przydziału dwóch oficerów do brakującego etatu. Pod koniec 1935 roku struktura organizacyjna Oddziału I Szt. Gł. była zgodna z organizacją ustaloną na mocy rozkazu L.999/Org./29. Reaktywowany został Wydział Ogólno-Organizacyjny 26, a 1 stycznia 1936 roku utworzono w Oddziale I nowy Wydział Administracji Rezerw, którego szefem został ppłk dypl. Jan Kornaus 27. Nastąpiły także zasadnicze zmiany w kierownictwie oddziału. Dnia roku nowym szefem Oddz. I Szt. Gł. został mianowany płk dypl. Józef Wiatr 28. Funkcję szefa pełnił aż do wybuchu wojny w 1939 roku. Jego zastępcą został pik dypl. Józef Sierosławski 29. Szefem Wydz. Ogólno-Mobilizacyjnego był ppłk dypl. Józef Heine, szefem Wydz. Organizacyjno-Mobilizacyjnego (od 1937 roku Wydz. Organizacyjnego) był ppłk dypl. Józef Bischof, a szefem Wydz. Mobilizacji Materiałowej (od 1938 roku Wydz. Materiałowego) był ppłk dypl. Józef Rehman. Etat Oddziału I Szt. Gen. ustalony w 1935 roku wynosił: 23 oficerów, 3 podoficerów, 9 urzędników cywilnych i 4 niższych funkcjonariuszy maja 1936 roku ukazał się dekret Prezydenta Rzeczypospolitej 31, który ustalił ostatecznie pokojową organizację naczelnych władz wojskowych. Sztab Główny, na czele którego stanął nowy szef sztabu gen. bryg. Wacław Stachiewicz, stał się głównym organem pracy Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych w zakresie przygotowania sił zbrojnych do obrony państwa. Jego rola znacznie wzrosła w związku z przystąpieniem do opracowania nowego planu mobilizacyjnego W 32 oraz planu rozbudowy i modernizacji sił zbrojnych. Wzrosło znaczenie Oddziału I w Sztabie Głównym w związku z włączeniem oficerów do nowych zadań. Uległ zwiększeniu skład osobowy oddziału: z 27 oficerów w 1936 do 30 oficerów w Na mocy rozkazu wewnętrznego z roku Dziennik rozkazów wewnętrznych Oddziału I. CAW, I Tamże. 28 Tamże. 29 Stanowisko drugiego zastępcy szefa Oddziału I Szt. Gł. utworzono dopiero w 1938 roku, został nim ppłk dypl. Roman Saloni. 30 CAW, I Dziennik Ustaw RP nr 38 z 1936 roku, poz Od pierwszej litery nazwiska szefa Oddziału I Szt. Gł. płk. dypl. J. Wiatra.

8 roku 33. W pierwszej połowie 1939 roku wobec realnego zagrożenia wojną z hitlerowskimi Niemcami, Oddział I Szt. Gł. stanął wobec poważnych zadań; opracowania poprawek do planu mobilizacyjnego W i zmian w dyslokacji WP w związku z przyspieszeniem prac nad planem operacyjnym Z ; przygotowania mobilizacji alarmowej na terenie DOK IV, VIII, IX i X; wprowadzenia w życie planów wzmocnienia KOP, Policji Państwowej i Straży Granicznej oraz jednostek kolejowych i podległych Ministerstwu Poczt i Telegrafów. Prowadził również ożywioną działalność w zakresie przyspieszenia mobilizacji i wyszkolenia rezerw, opracowania etatów wojennych, a także wyposażenia wojska w sprzęt uzbrojenia oraz maski przeciwgazowe. W drugiej połowie sierpnia 1939 roku Oddział I Szt. Gł. stanął przed nowymi zadaniami: kierowania mobilizacją z jednoczesnym wycofaniem rezerw oraz przygotowaniem się do przekształcenia w Sztab Naczelnego Wodza. W dniu napaści hitlerowskich Niemiec na Polskę 1 września 1939 roku został ogłoszony dekret Prezydenta Rzeczypospolitej O sprawowaniu zwierzchnictwa nad siłami zbrojnymi, organizacją naczelnych władz wojskowych i o komisarzach cywilnych do chwili mianowania naczelnego wodza 34. W związku ze stanem wojennym i ogłoszeniem powszechnej mobilizacji Sztab Główny jako organ GISZ przestał istnieć. Poszczególne oddziały Sztabu Głównego wydzieliły elementy organizacyjne do Sztabu Naczelnego Wodza i do Sztabu MSWojsk. oraz do sztabów dowództw poszczególnych armii na okres wojny. Szef Oddziału I płk dypl. J. Wiatr wraz z częścią kadry przeszedł do Sztabu Naczelnego Wodza jako Główny Kwatermistrz i zastępca szefa sztabu. Dokładnej daty przejścia Sztabu Głównego na organizację wojenną nie dało się ustalić z powodu braku dokumentów. Z zachowanych w zespole dokumentów pochodzących z pierwszych dni września 1939 roku wynika, że pracownicy cywilni Oddziału I wraz z częścią kadry pozostali w budynku Sztabu Głównego, tj. przy Placu Piłsudskiego Natomiast nowoutworzony Oddział I Sztabu Naczelnego Wodza z powodu słabej łączności z dowództwami walczących armii nie odegrał w czasie działań wojennych we wrześniu 1939 roku 33 CAW, I Dziennik Ustaw RP nr 86 z 1939 roku, poz CAW, I

9 większej roli i wraz ze Sztabem Naczelnego Wodza ewakuował się przez Rumunię do Francji 36. Po zakończeniu działań wojennych w 1939 roku pozostawione 37 w budynku Sztabu Głównego archiwalia Oddziału I przejęły niemieckie władze okupacyjne i zgromadziły w Gdańsku-Oliwie, filii Poczdamskiego Archiwum Wojskowego. Podzieliły one los pozostałych dokumentów przedwojennego Wojska Polskiego. W latach okupacji stanowiły szczególny przedmiot zainteresowania Wehrmachtu i gestapo. Część akt Sztabu Głównego została wywieziona w głąb Rzeszy i po zakończeniu wojny znalazła się na terenach zajętych przez armię radziecką, a następnie przewieziona do archiwów rosyjskich. Ocalałe z pożogi wojennej archiwalia Wojska Polskiego zgromadzone w magazynach w Oliwie stanowiły podstawą powołanego w 1945 roku Centralnego Archiwum Wojskowego. W 1964 roku Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych przekazała do CAW 154 mb akt wojskowych uzyskanych z ZSRR w drodze rewindykacji 38. Były wśród nich archiwalia Oddziału I Sztabu Generalnego i Oddziału I Sztabu Głównego z lat Materiały te zostały prowizorycznie uporządkowane i przez wiele lat na podstawie spisów zdawczo-odbiorczych udostępniane dla celów badawczych. Po scaleniu i ponownym uporządkowaniu archiwalia Oddziału I stanowią zamknięty zespół archiwalny o charakterze złożonym, usystematyzowany w grupie zespołów Sztabu Głównego. Po dołączeniu nabytków zespół liczy 26 mb. Dla 855 jednostek archiwalnych opracowano inwentarz zaopatrzony we wstęp do zespołu akt Materiałom archiwalnym w zespole nadano układ strukturalno-rzeczowo-chronologiczny oraz sygnaturę ciągłą: CAW, I Przy opracowaniu zespołu akt Oddział I Sztabu Głównego (Generalnego) uwzględniono zasady porządkowania najnowszych materiałów archiwalnych 39 oraz schemat rzeczowego wykazu akt 36 Zachowane w postaci szczątkowej dokumenty Oddziału I Sztabu Naczelnego Wodza zgromadzono w kolekcji Kampania wrześniowa, CAW, II Brak do stycznia 1938 roku instrukcji archiwalnej o postępowaniu z wojskowymi materiałami spowodował, że akta o trwałej wartości archiwalnej przemieszane były z makulaturą. Z uwagi na krotki okres poprzedzający wybuch wojny nie udało się wydzielić akt tajnych i poufnych, a także ewakuować akt Sztabu Głównego do nowych pomieszczeń przy ulicy Chocimskiej, przygotowanych na wypadek zagrożenia wojną. 38 Szerzej o tym pisze B. W o s z c z y ń s k i, Akta Archeion nr 42, 1965 s Wskazówki metodyczne sporządzania inwentarzy archiwalnych zespołów (zbiorów) akt wytworzonych w okresie kancelarii akt spraw ( XIX i XX w.), oprac. I. R a d t k e BWSA nr 13 14, 1985, s

10 obowiązujący od 1931 roku w kancelariach wojska 40. Stan zachowania akt zespołu w stosunku do całego wytworu kancelaryjnego jego twórcy jest trudny do określenia ze względu na brak pomocy kancelaryjnych. Stan fizyczny materiałów jest dobry, tylko pojedyncze dokumenty wymagają konserwacji. Na zawartość zespołu składa się dokumentacja aktowa typowa dla kancelarii akt spraw XX wieku, prowadzona w zależności od rodzaju akt: wg systemu dziennikowego i bezdziennikowego. Akta występują w postaci maszynopisów i rękopisów. Poza aktami w zespole znajdują się również materiały kartograficzne i ikonograficzne, stanowiące dokumentację towarzyszącą aktom w zespole, a także wydawnictwa powielone i druki. Należy tu przede wszystkim wymienić: mapy, szkice terenów ćwiczeń, plany budów, fotografie i albumy sprzętu wojennego. Zachowane w zespole archiwalia pozwalają w zasadzie odtworzyć zakres czynności wszystkich wydziałów istniejących w strukturze organizacyjnej Oddziału I Sztabu Generalnego, a następnie Sztabu Głównego w latach , tudzież podstawowe funkcje jakie spełniał Oddział I w zakresie: organizacji, mobilizacji oraz rozbudowy sił zbrojnych. Najcenniejsze dokumenty w zespole to rozkazy i zarządzenia oraz projekty etatów wszystkich rodzajów broni i służb Wojska Polskiego na czas pokoju i stopie wojennej. Najliczniej reprezentowane w zespole są dokumenty mob, wśród których największą wartość dla badaczy przedstawiają plany mobilizacyjne obowiązujące w Wojsku Polskim w okresie międzywojennym, a także plany rozbudowy i modernizacji sił zbrojnych w latach (głównie lotnictwa i marynarki wojennej oraz wojsk pancernych). Na marginesie stanu zachowania archiwaliów Oddziału I Sztabu Głównego (Generalnego) z lat należy zaznaczyć, że część z nich nadal znajduje się poza macierzystym zespołem, w innych archiwach krajowych, a przede wszystkim zagranicznych. W wyniku przeprowadzonej przez archiwistów wojskowych kwerendy w archiwach rosyjskich, został opracowany wykaz dokumentów przedwojennego Wojska Polskiego tam przechowywanych, który zawiera również 21 wiązek akt 40 Wprowadzony rozkazem MSWojsk. z roku nowy system kancelaryjny opierał się na przepisach Biur 2. Załączony do tych przepisów schemat wykazu akt zawierał najważniejsze hasła rzeczowe typowe dla dokumentacji wojskowej. Akta tajne, w tym akta mob nadal prowadzone były systemem dziennikowym.

11 Oddziału I Sztabu Generalnego i Głównego. Sprawa ich rewindykacji wymaga jednak decyzji na szczeblu ministerialnym obu państw. Natomiast wydaje się mało prawdopodobne, aby dokumenty Oddziału I zachowały się w większych ilościach w zbiorach Instytutu im. Gen. Władysława Sikorskiego w Londynie. W przedmowie do wydawnictwa Polskie Siły Zbrojne w drugiej wojnie światowej 41 autorzy publikacji przypuszczają, że dokumenty te zostały zniszczone w czasie działań wojennych we wrześniu 1939 roku. Należy to raczej odnieść do akt Oddziału I Sztabu Naczelnego Wodza, które jak wynika z relacji naocznych świadków 42 zaginęły w czasie ewakuacji do Rumunii. Zgromadzone więc w zasobie Centralnego Archiwum Wojskowego archiwalia Oddziału I Sztabu Głównego (Generalnego) z lat , aczkolwiek niekompletne, stanowią unikalną i bardzo cenną bazą źródłową do badań nad zagadnieniami organizacji i mobilizacji Wojska Polskiego w okresie II Rzeczypospolitej oraz historią wojskowości w ogóle. Dla pełniejszego przedstawienia materiałów archiwalnych zgromadzonych w zespole oraz w celu ułatwienia poszukiwań korzystającym z zasobu archiwalnego CAW, zamieszcza się poniżej przegląd zawartości inwentarza. Przegląd zawartości inwentarza zespołu akt Oddział I Sztabu Głównego (Generalnego), , sygn. CAW, I I. Wydział Ordre de Bataille (O. de B.) poz. inwentarza 1. Tabelaryczne O. de B., zestawienia stanów liczebnych sił zbrojnych Plany i komunikaty dyslokacyjne Komunikaty dzienne Rozkazy i zarządzenia dotyczące poboru i przeglądu rekrutów, materiały statystyczne poborowych Polskie Siły Zbrojne w drugiej wojnie światowej, t. 1, Londyn Mowa o relacji A. Fabijana, bibliotekarza z GISZ. Szerzej o tym pisze L. L e w a n d o w i c z, Początkowy okres kształtowania zasobu aktowego Centralnego Archiwum Wojskowego po zakończeniu wojny w roku 1945, BWSA nr 3, Warszawa 1971, s. 7.

12 II. Wydział Ogólno-Organizacyjny 1. Ustawodawstwo wojskowe. Uwagi i wnioski do projektów aktów prawnych z dziedziny: obronności państwa, zarządzania siłami zbrojnymi, ustroju sądownictwa wojskowego oraz określenia praw i obowiązków oficerów; projekt ustawy o Policji Państwowej; analiza projektu Konstytucji RP Poprawki do wojennej organizacji WP w planie mobilizacyjnym W Organizacja wojsk obcych (referaty) Organizacja naczelnych władz wojskowych: MSWojsk., Sztabu Generalnego i Sztabu Głównego, GISZ, biur wojskowych w ministerstwach cywilnych (projekty organizacji opracowane przez NDWP i Sztab MSWojsk., statut organizacyjny MSWojsk., rozkazy i zarządzenia, etaty, zakresy czynności i składy osobowe) Organizacja instytucji naukowych wojska: Wojskowego Instytutu Naukowo- Wydawniczego, Archiwum Wojskowego, Centralnej Biblioteki Wojskowej oraz Głównej Księgami Wojskowej (instrukcje organizacyjne, opinie Biura Ścisłej Rady Wojennej, przepisy archiwalne) Organizacja terytorialnych władz wojskowych: DOGen. i DOK (instrukcje organizacyjne, rozkazy, etaty) Przejście siły zbrojnej z organizacji wojennej na stopę pokojową rozkaz Oddz. I Szt.

13 Gen. L.7600/Org/ Etaty pokojowe i zestawienia minimalnych składów osobowych WP Etaty kwater głównych na stopie wojennej: WKG, KG Naczelnego Wodza, KG Dywizji Piechoty i KG Jazdy Organizacja wojsk lądowych na czas pokoju i na stopie wojennej (rozkazy, zarządzenia wykonawcze, instrukcje organizacyjne, etaty, O. de B,, referaty, poprawki i uwagi wydziału do aktów MSWojsk.): piechota... kawaleria (Jazda)... artyleria... formacje czołgów i pociągi pancerne... broń pancerna... wojska samochodowe... wojska saperskie i kolejowe... wojska łączności... aeronautyka i lotnictwo, OPL Organizacja marynarki wojennej i flotylli rzecznej na czas pokoju i na stopie wojennej Organizacja polskich instytucji wojskowych na terenie Wolnego Miasta Gdańska Organizacja Żandarmerii Wojskowej Organizacja wojskowych służb (rozkazy, zarządzenia wykonawcze, instrukcje organizacyjne, etaty, składy osobowe referaty, poprawki i uwagi wydziału do aktów MSWojsk.): służba intendentury (kwatermistrzowska)

14 służba taborów... służba komunikacji służba pocztowa i telegraficzne, stacje gołębi pocztowych i stacje psów służbowych służba inżynieryjno-saperska, służba budownictwa... służba uzbrojenia i służba chemiczna... służba zdrowia i służba weterynaryjna służba sprawiedliwości i służba duszpasterska... służba geograficzna... służba jeniecka Organizacja władz garnizonowych i służby uzupełnień Organizacja etapów na stopie wojennej Organizacja KOP, oddziałów Obrony Narodowej, Straży Granicznej, Straży Celnej i Policji Państwowej Organizacja władz fortyfikacyjnych oraz dowództw obszarów warownych Organizacja szkolnictwa wojskowego i ośrodków wyszkolenia Wyszkolenie wojska (wytyczne i instrukcje wyszkolenia Sprawozdania z ćwiczeń międzydywizyjnych i ćwiczeń doświadczalnych Instrukcje i wytyczne wyszkolenia PW (PW wodnego, PW lotniczego, PWK). Junackie Hufce Pracy Komisje regulaminowe. Uwagi wydziału do

15 projektów regulaminów i instrukcji Sprawy personalne (plan produkcji i oficerów zawodowych, projekt pragmatyki urzędników wojskowych, przepisy służbowe) Sprawy personalne, projekt pragmatyki urzędników wojskowych, przepisy służbowe III. Wydział Ogólno-Mobilizacyjny 1. Pierwsze plany mobilizacyjne WP, instrukcje Mob : M-I i M-II; plan mobilizacyjny Wschód 22/ Plan rozbudowy mobilizacyjnej armii do 1926 roku (memoriał ministra spraw wojsk. gen. W. Sikorskiego, dezyderaty BŚRWoj. dotyczące stanów liczebnych WP) Akcja B (postawienie w stan pogotowia mobilizacyjnego jednostek) Plan mobilizacyjny E 23/ Plan mobilizacyjny H 24/ Plan mobilizacyjny Z 25/ Plan mobilizacyjny Kwatery Głównej W Kontrola przygotowania elaborantów mobilizacyjnych w planach: E, H i Z (sprawozdania z kontroli). Raport w sprawie rozbudowy portu w Gdyni Pogotowie ćwiczebne z ostrym strzelaniem P manewry kawaleryjskie na Pomorzu Plan mobilizacyjny S 26/27 (wytyczne i instrukcje mobilizacyjne, tabele i wskazówki do tabel mob. jednostek broni i służb

16 11. O. de B. armii zmobilizowanej, plan pogotowia marszowego jednostek lądowych i morskich, zmian w dyslokacji wojska, terminarz prac mobilizacyjnych Próbne ćwiczenia mobilizacyjne (programy, sprawozdania) Mobilizacja jednostek piechoty, kawałem, artylerii, lotnictwa i OPL, marynarki wojennej i żeglugi śródlądowej; wielkich jednostek rezerwowych; wojsk osłony pogranicza, służby intendentury; garnizonów oraz szkół wojskowych i centrów wyszkolenia. Raport pogotowia mobilizacyjnego w planie S 26/ Pobór zwierząt pociągowych, wozów i pojazdów mechanicznych w planie mob. S (wytyczne, analiza możliwości mobilizacyjnych garnizonów, instrukcje). Materiały dotyczące przeglądu koni w armii w 1927 roku Kontrola elaboratów mobilizacyjnych (sprawozdania inspektorów armii) Urealnienie planu mob. S 26/27 i planu dyslokacyjnego. Nowelizacja instrukcji M- II Nowy podział administracyjny RP, a sprawy mobilizacji Mobilizacja Kwatery Głównej w planie mob. S Mobilizacja jednostek wojsk pancernych, łączności i saperów oraz służby zdrowia i

17 weterynaryjnej Budowa koszar i magazynów wojskowych Mobilizacja wojsk etapowych. Żandarmerii Wojskowej, Straży Granicznej i załogi Obszaru Warownego Wilno w planie mob. S Próbne mobilizacje w planie mob. S (plany, wytyczne, zarządzenia, sprawozdania, referaty i wnioski wydziału) Kontrola elaboratów mobilizacyjnych w planie S (sprawozdania, protokoły, meldunki inspektorów armii, wnioski z kontroli) Aktualizacja instrukcji mobilizacyjnych S, uwagi wydziału do aktów prawnych dotyczących spraw mobilizacji ogólnej, charakterystyka możliwości mob. Niemiec i Rosji Plan wzmocnienia KOP Materiały Komisji Odbudowy Koszar w Modlinie Projekty pięcio i siedmioletniego planu dyslokacji WP (komunikaty i zarządzenia, szkice, plany i mapy) Aktualizacja tabel mobilizacyjnych S : artylerii, piechoty, łączności i marynarki wojennej (poprawki, wskazówki do tabel) Ćwiczenia próbnych mobilizacji w dywizjach piechoty i kawalerii oraz w pułkach lotniczych (plan ćwiczeń, sprawozdania, referaty, instrukcje mobilizacyjne). Raporty dotyczące mobilizacji saperów liniowych

18 30. Kontrola przygotowań mobilizacyjnych w DOK I-X Mobilizacja jednostek broni pancernych (nowe tabele mob. czołgów i pociągów pancernych) Próbna mobilizacja jednostek artylerii lekkiej i ciężkiej oraz pułków piechoty Próbny pobór koni, wozów i pojazdów mechanicznych na terenie DOK III i DOK VIII Nowy plan dyslokacji WP Plan wzmocnienia i rozbudowy mobilizacyjnej garnizonów, KOP, Straży Granicznej oraz Policji Państwowej Plan mobilizacyjny W (zasady mobilizacji, instrukcje i wytyczne dla dowódców jednostek mobilizacyjnych oraz dowódców OK) Tabele i wskazówki do tabeli mobilizacyjnych W jednostek broni i służb O. de B. i wykazy jednostek zmobilizowanych Mobilizacja lotnictwa i OPL, szkół wojskowych i centrów wyszkolenia oraz jednostek mobilizowanych przez M.P. i T. w planie mob. W Materiały Grupy Operacyjnej Wacław i Samodzielnej Grupy Operacyjnej Śląsk gen. W. Bortnowskiego Ćwiczenia próbnych mobilizacji oraz kontrola stanu przygotowania elaboratów mobilizacyjnych w planie W (sprawozdania, rozkazy) Mobilizacja PW w planie mob. W

19 43. Zmiany w dyslokacji WP w związku z wejściem w życie planu mob. W i planu operacyjnego Z Mobilizacja pojazdów mechanicznych, wozów i koni w planie mob. W, mobilizacja powszechna IV. Wydział Ogólno-Mobilizacyjny Referat Personalny 1. Mobilizacja personalna w planie mob. S 26/27, a stan rezerw w państwie; mobilizacja ochotników i powołanie najmłodszego rocznika rezerw na nadzwyczajne ćwiczenia wojskowe Statystyka ludności w Polsce, a sprawy mobilizacji Uporządkowanie ewidencji oficerów rezerwy (rozkazy, instrukcje) Pobór ogólny w 1926 roku; sprawa poboru do Wojska Polskiego mniejszości narodowych oraz Polaków za granicą (zarządzenia, referaty) Mobilizacja oddziałów PW na wypadek zagrożenia państwa i rezerwistów pasa przygranicznego mobilizowanych przez KOP. Referat inspektora armii gen. L. Berbeckiego na temat użycia rezerwowych oddziałów PW na Śląsku Uwagi i wnioski do projektów aktów prawnych z dziedziny obronności państwa, obowiązku służby wojskowej i służby pomocniczej oraz zwierzchnictwa nad siłami

20 zbrojnymi Programy wyszkolenia rezerw, plany kursów Próbne ćwiczenia rezerwistów kawalerii, ćwiczenia szeregowych rezerwy (sprawozdania, zarządzenia, instrukcje, postulaty szefa Szt. Gen.) Sprawozdania ze stażów polskich oficerów w armiach obcych Instrukcja mobilizacji personalnej dla dowódców OK w planie S, instrukcje wyszkolenia rezerw Reorganizacja służby poborowej i ewidencji w PKU; raport pogotowia mobilizacji personalnej w planie S Wcielenie poborowych roczników Materiały statystyczne poborowych Mobilizacji rezerw Policji Państwowej Mobilizacja oficerów rezerwy. Zestawienia oficerów z cenzusem ukończenia szkoły podchorążych Powołanie na ćwiczenia oficerów, podoficerów i szeregowych rezerwy (sprawozdania, wskazówki, zarządzenia, instrukcje, programy, wykazy statystyczne) Aktualizacja planu mobilizacji personalnej w planie S. Wzory kart mobilizacyjnych, poprawki do instrukcji M Mobilizacja pracowników przemysłu wojennego (zarządzenia dotyczące reklamacji w wojsku, instrukcje). Kredyty na mobilizację

21 personalną w latach 1934/ / Ćwiczenia podchorążych i oficerów rezerwy V. Wydział Administracji Rezerw 1. Prace ustawodawcze w wojsku. Wnioski i opinie do aktów prawnych w dziedzinie obronności państwa i powszechnego obowiązku służby wojskowej Poprawki do instrukcji mobilizacyjnej i wyszkolenia rezerwistów w planie niob. W Uzupełnienie braków w pokryciu rezerw mobilizacji personalnej w planie mob. W (referaty na temat stanu rezerw w państwie, wykazy reklamacji, zestawienia braków) Zmiana siatki rejonów uzupełnień Włączenie do zasobu rezerw roczników poborowych (wytyczne i instrukcje MSWojsk., rozdzielniki, referaty, zarządzenia dotyczące uzupełnienia rezerwistami straży leśnej, KOP i oddziałów ON, plan rozmieszczenia JHP) Mobilizacja pracowników przemysłu wojennego Rewizja zagadnienia podoficerów rezerwy (zestawienia etatów) Produkcja oficerów i podoficerów zawodowych oraz rezerwy (sprawozdania, normy produkcji, tabele i instrukcje wyszkolenia, warunki przyjęć do szkół wojskowych, zestawienia braków w szkoleniu rezerwistów wg rodzajów broni i służb,

22 programy skróconego szkolenia oficerów w 1939 roku Wyszkolenie rezerwistów (wytyczne, plany i instrukcje wyszkolenia, warunki przyjęć do szkół wojskowych, zestawienia braków w szkoleniu rezerwistów wg rodzajów broni i służb, programy skróconego szkolenia oficerów w 1939 roku Powołanie na ćwiczenia oficerów, podoficerów i szeregowych rezerwy (sprawozdania, zestawienia statystyczne rezerwistów różnych formacji broni i służb). Dodatkowe nadzwyczajne ćwiczenia w lipcu i sierpniu 1939 roku VI. Wydział Mobilizacji Materiałowej. 1. Korespondencja z ministerstwami cywilnymi w sprawie mobilizacji materiałowej Ustawodawstwo wojskowe. Uwagi i wnioski wydziału do projektów aktów prawnych z dziedziny obronności i świadczeń rzeczowych na rzecz państwa Sprawy zagraniczne: Materiały Delegacji Polskiej na Konferencję Rozbrojeniową w Genewie w 1932 roku... Współpraca wojskowa polsko-rumuńska (protokoły i sprawozdania z konferencji międzysztabowych, referaty, wyniki prac komisji unifikacyjnej) Przemysł wojenny:

23 Katalogi, statuty i sprawozdania zakładów oraz spółek produkujących na potrzeby armii Plany rozwoju polskiego przemysłu wydobywczego i przemysłu zbrojeniowego; program inwestycyjny CZWW; bilans PZU; informacje na temat produkcji wojskowej w Starachowickich Zakładach Górniczych, zakładach Ursus oraz w firmie Samolot Eksport przemysłu wojennego (S.A. Sepewe ). Wymiana broni z innymi państwami i zakupy sprzętu wojskowego za granicą (plany, uchwały KSU, referaty, korespondencja z Polską Komisją Zakupów w Paryżu) Przepisy służbowe dotyczące administrowania zasobami materiałowymi wojska Etaty materiałowe Mobilizacja materiałowa: Pobór koni i wozów w planach mobilizacyjnych E i H... Plan mobilizacji materiałowej S 26/27... Plan mobilizacji przemysłu wojennego w planie mob. S (O. de B. przemysłu wojennego, instrukcje mobilizacyjne, obszary bezpieczeństwa przemysłu)... Aktualizacja instrukcji i zasad mobilizacji w planie mobilizacji materiałowej S Pokrycie braków wyposażenia materiałowego armii w planie mob. W

24 (normy zużycia materiału wojennego, sumaryczne zestawienia nadwyżek i braków) Wyszkolenie (sprawozdania oficerów ze stażów w obcych armiach, wytyczne wyszkolenia) Próbne mobilizacje i ćwiczenia doświadczalne oraz studia techniczne z użyciem sprzętu modelowego (zarządzenia, sprawozdania z prób, protokoły komisji doświadczalnych, wnioski wydziału) Towarzystwo Wojskowo-Techniczne, komisje normalizacyjne i regulaminowe Gospodarka finansowa wojska: Budżet MSWojsk. (preliminarze budżetowe, zamierzenia budżetowe poszczególnych komórek organizacyjnych SWojsk., żądania budżetowe II wiceministra i szefa sztabu, sprawozdania z realizacji budżetu wegetatywnego, raport w sprawie realizacji budżetu wojskowego, realizacja budżetu rezerwy zaopatrzenia na lata 1927/ /40) Kredyty zagraniczne i krajowe na rozbudowę armii (wykazy realizacji 400 milionów, kredytu francuskiego, dary społeczeństwa i zestawienia kwot wpłacanych przez Sepewe na FON, kartoteka kontraktów zawartych na poczet francuskiego kredytu materiałowego) Zestawienie pokrycia kosztów

25 wyposażenia armii Kontrola stanu przygotowania mobilizacji materiałowej (materiały Korpusu Kontrolerów MSWojsk., sprawozdania inspektorów armii z inspekcji w pułkach lotniczych, raporty Komisji ds. Przydatności Sprzętu gen. J. Piskora) Wyposażenie techniczne obcych armii Raport o stanie technicznym armii, plan pokrycia zaopatrzenia wojennego służby lotnictwa, tabele należności materiałów Wyposażenie ogólne wojska. Wyżywienie ludzi i zwierząt (kuchnie i piekarnie polowe, materiały mundurowe, oporządzenie) Wyposażenie bojowe. Dział broni i amunicji (programy rozbudowy i przezbrojenia armii, motoryzacja sprzętu uzbrojenia (głownie artylerii), protokoły i uchwały KSU oraz KSUS, plany zakupów zagranicznych, referaty dotyczące wyposażenia OPL w działka 75 mm produkcji krajowej, informacje na temat sprzętu uzbrojenia produkowanego przez firmy francuskie, włoskie i amerykańskie, wyniki prób ze sprzętem, wykazy sytuacyjne broni i amunicji, wykazy sprzętu uzbrojenia zapotrzebowanego przez oddziały piechoty, KOP, Obronę Narodową i Straż Graniczną) Dział chemiczny. Plan rozbudowy broni chemicznej i sprawa wyposażenia wojska w maski przeciwgazowe (uchwały KSUS, protokoły komisji, sprawozdania z prób

26 technicznych, instrukcje, zestawienia sytuacyjne materiału chemiczno-gazowego) Tabor kolejowy. Koleje w zarządzie wojska (zwolnienie z zapasu mobilizacyjnego materiału dla kolei wąskotorowych, zestawienia materiałów wyposażenia kolejowego, referaty na temat polityki komunikacyjnej państwa) Broń pancerna rozbudowa i motoryzacja: (plany wyposażenia wojska w czołgi, drezyny i pociągi pancerne; materiały firm zagranicznych produkujących sprzęt pancerny i przeciwpancerny, uchwały KSUS, informacje dotyczące nowego typu czołgów i ciągników, sprawozdania z prób technicznych sprzętu modelowego produkcji krajowej) Samochody w armii (zarządzenia i referaty dotyczące przydziału samochodów dla wojska, zakupów zagranicznych oraz zwolnienia z zapasu mobilizacyjnego) Sprzęt saperski i przeprawowy (referaty, normy zużycia, uchwały KSUS, sprawozdania z prób technicznych) Sprzęt łączności: telegraficzny, telefoniczny i radiotelegraficzny (referaty dotyczące wyposażenia wojska w nowoczesny sprzęt łączności, meldunki w sprawie radiostacji wojskowych, plan organizacji radia w polu oraz radia w lotnictwie, normy zużycia materiału łączności) Sprzęt taborowy: rzędy juczne, taczanki,

27 jaszcze, biedki (instrukcje ładowania, wyniki prób technicznych sprzętu produkcji krajowej i zagranicznej, wykazy przydziałów sprzętu taborowego dla różnych formacji, uchwały KSUS) Marynarka wojenna. Wyposażenie okrętów w torpedy i miny morskie oraz sprzęt przeciwlotniczy (referaty, zarządzenia) Lotnictwo. Materiały z międzynarodowych wystaw lotniczych oraz Komisji Lotniczej we Francji, raporty Dep. IV MSWojsk. dotyczące rozbudowy lotnictwa; referaty opracowane dla KSU i KSUS, uchwały, plan rozbudowy lotnictwa i OPL na rok 1937/38, charakterystyka bojowego sprzętu lotniczego; program rozwoju polskiego przemysłu lotniczego; informacje na temat samolotów produkcji krajowej i zakupu prototypów R.W.D. i L.W.D.; pisma w sprawie wyposażenia lotnictwa w amunicję lotniczą, karabiny maszynowe oraz balony obserwacyjne Sprzęt nasłuchowy i reflektory przeciwlotnicze Mapy wojskowe (plany produkcji map wojennych w WIG, zapotrzebowanie Sztabu Głównego na mapy mob ) Budownictwo wojskowe. Wykazy budynków zajmowanych przez wojsko opracowane wg DOK, referaty dotyczące budowy koszar, zbrojowni, magazynów fortecznych i zbożowych)

28 29. Sprzęt medyczny i sanitarny (instrukcje weterynaryjne, normy zużycia materiału sanitarnego, pisma w sprawie wyposażenia wojska w sprzęt medyczny i materiały sanitarne, instrukcja dla Delegata Rządu ds. PCK) VII. Kancelaria. 1. Rozkazy dzienne i dzienniki rozkazów MSWojsk., rozkazy wewnętrzne Oddziału I Sztabu Głównego (Generalnego), plany, terminarze pracy oddziału i sprawozdania z pracy wydziałów Pomoce kancelaryjne, instrukcja archiwalna, przepisy służbowe dotyczące ochrony tajemnicy wojskowej, zasady biurowości i wykazy akt Instrukcje i regulaminy Zasady mobilizacji służbowej na wypadek Min-Ewa, spisy telefonów Sprawy personalne oddziału (wykazy obsady personalnej, etaty oficerskie, wykazy uposażeń i zaopatrzenia mundurowego, plany urlopów, materiały Fundacji Wzajemnej Pomocy Oficerom ) Korespondencja służbowa Opracowania i notatki szefów Oddziału I Materiały statystyczne MSWojsk. z lat przekazane przez Biuro Statystyki do użytku służbowego Oddziału I Szt. Gen Sprawozdania z gier wojennych

29 10. Referaty i opracowania nadesłane do zaopiniowania przez szefów Oddziału I m.in. projekt organizacji władz wojskowych i administracji ogólnej autorstwa gen. F. Kleeberga; informacje Oddziału II Wydawnictwa drukowane, czasopisma i bibliografia Nabytki (tabelaryczne O. de B. WP z 1922 roku, materiały mobilizacyjne, dokumenty Sepewe dotyczące przemysłu lotniczego)