2.3. Emisja zanieczyszczeń do powietrza Inwentaryzację źródeł, z których wielkości emisji wykorzystano do obliczeń modelowych za 2005 r.

Transkrypt

1 2.3. Eisja zanieczyszczeń do powietrza Inwentaryzację źródeł, z których wielkości eisji wykorzystano do obliczeń odelowych za 2005 r. przeprowadzono w oparciu o wszystkie ożliwe do uzyskania inforacje, które stanowiły: ankietyzacja podiotów gospodarczych i instytucji dane wykorzystano do określenia eisji ze źródeł punktowych, dane z Głównego Urzędu Statystycznego, w ty dane ze spisu powszechnego - wykorzystane głównie do uzyskania inforacji niezbędnej do obliczenia eisji powierzchniowej z obszarów poszczególnych gin (liczba ludności, sposób ogrzewania), inforacje nadesłane przez Zarządy Dróg dotyczące natężenia ruchu drogowego dane wykorzystano do obliczeń eisji zanieczyszczeń z transportu saochodowego (eisja liniowa). Zbiorcze zestawienie wielkości poszczególnych rodzajów eisji na obszarach stref (agloeracja/powiat) oraz eisję całkowitą dla województwa zachodniopoorskiego, przyjętą do obliczeń odelowych w ocenie za 2005 r., przedstawiono w tabelach 2.1. i 2.1a. Udziały poszczególnych rodzajów eisji w eisji całkowitej podstawowych zanieczyszczeń do powietrza, dla obszarów poszczególnych stref przedstawiono na wykresach , natoiast porównanie wartości eisji w 2005 r. z rokie 2004 przedstawiono na wykresach Istotna zianą, w porównaniu do roku 2004, było przeprowadzenia w roku 2005 inwentaryzacji eisji ze źródeł punktowych na dużo szerszą skalę. Uwzględniona została o wiele większa liczba podiotów, które zostały objęte ankietyzacją dzięki teu zinwentaryzowanych zostało 2588 eitorów, podczas gdy w roku 2004 było to tylko 949 eitorów. Z tego też faktu wynika wzrost eisji CO i pyłu. Natoiast spadek eisji SO 2 i NO 2 przy jednoczesny ponad 150% wzroście liczby zinwentaryzowanych eitorów świadczy o wyraźnie spadkowy trendzie obydwóch zanieczyszczeń. Analiza danych, przedstawionych w tabelach pozwala na stwierdzenie, iż: 1) Eisja zanieczyszczeń do powietrza ze źródeł punktowych uwzględniona w ocenie za 2005 r., w porównaniu z eisją uwzględnioną w ocenie za rok 2004, uległa ziano. W przypadku SO 2 nastąpił spadek o 17%, eisja NO 2 zniejszyła się o 9%. Zwiększeniu uległa natoiast eisja CO (o 4%), i pyłu (o 16%). 2) Przedstawione w tabelach 2.1 i 2.1a wielkości eisji zanieczyszczeń do powietrza pochodzącej ze źródeł powierzchniowych (związanych przede wszystki z ogrzewanie ieszkań), uwzględnione w obliczeniach za rok 2005, w porównaniu z eisją za 2004 r. są znacznie wyższe. I, w roku 2005 eisja SO 2 wzrosła aż o 42%, eisja NO 2 o 39%, eisja CO aż o 213%, zaś pyłu o 7%. Przyczyną tego nie jest jednak obiektywny wzrost eisji ze źródeł powierzchniowych, lecz podobnie jak w przypadku eisji punktowej, związane jest to z pozyskanie w 2005 r. większej ilości bardziej szczegółowych danych eisyjnych, w porównaniu do roku ) W przypadku eisji liniowej kontynuowana była współpraca z Powiatowyi Zarządai Dróg w zakresie pozyskiwania inforacji o natężeniu ruchu saochodowego na drogach w poszczególnych powiatach. Otrzyane dane o natężeniu ruchu pojazdów z różnych punktów województwa, jak i agloeracji szczecińskiej uożliwiły zaktualizowanie bazy eisyjnej. W przypadku wszystkich zanieczyszczeń poza pyłe nastąpił nieznaczny spadek ich eisji w odniesieniu do roku 2004 (18% dla SO 2, 21% dla NO 2 i 22% dla CO). Natoiast eisja pyłu wzrosła aż o 115%, przy czy ponad 3-krotny wzrost eisji pyłu nastąpił w agloeracji szczecińskiej. W porównaniu do roku 2004 łączne eisje poszczególnych zanieczyszczeń zieniły się. Eisje SO 2 i NO 2 zalały (SO 2 o 13% a NO 2 o 4%), natoiast eisje CO i pyłu wrosły (CO o 38% zaś pyłu o 12%). Dla poszczególnych zanieczyszczeń udziały konkretnych typów eisji w eisji całkowitej z województwa są następujące: dwutlenek siarki we wszystkich strefach wpływ eisji z transportu saochodowego był nieznaczny lub nie występował. W powiatach: policki, gryfiński, goleniowski, szczecinecki, świnoujski grodzki, koszaliński grodzki i w Szczecinie (agloeracji) w eisji całkowitej SO 2 przeważała eisja ze źródeł punktowych. W pozostałych 11 powiatach przeważała eisja ze źródeł powierzchniowych 15

2 Udziały wszystkich typów eisji w eisji całkowitej SO 2 w 2005 r. 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Szczecin - grodzki Koszalin - grodzki Świnoujście - grodzki Udział poszczególnych eisji SO 2 białogardzki choszczeński drawski goleniowski punktow a pow ierzchniow a liniow a gryficki gryfiński kaieński kołobrzeski koszaliński łobeski yśliborski policki pyrzycki sławieński stargardzki szczeciniecki świdwiński wałecki dwutlenek azotu w przypadku tego zanieczyszczenia doinowała eisja liniowa. Wyjątkie były powiaty Szczecin-grodzki, Świnoujście-grodzki i policki gdzie przeważający udział iała eisja ze źródeł punktowych; natoiast w powiecie pyrzycki najwięcej zanieczyszczeń NO 2 pochodziło z eisji powierzchniowej. W pozostałych powiatach doinowała eisja liniowa. Udziały wszystkich typów eisji w eisji całkowitej NO 2 w 2005 r. 100% 80% 60% 40% 20% 0% Szczecin - grodzki Koszalin - grodzki Świnoujście - grodzki białogardzki choszczeński Udziały poszczególnych typów eisji NO 2 drawski goleniowski gryficki punktow a pow ierzchniow a liniow a gryfiński kaieński kołobrzeski koszaliński łobeski yśliborski policki pyrzycki sławieński stargardzki szczeciniecki świdwiński wałecki tlenek węgla w przypadku tego zanieczyszczenia nastąpiło największe zróżnicowanie w udziale poszczególnych typów eisji. Najwyższe wartości eisji ze źródeł liniowych występowały w powiatach: Szczecinie-grodzki, Koszalinie-grodzki, kaieński i wałecki. Przewaga eisji ze źródeł punktowych iała iejsce w powiatach: Świnoujściegrodzki, choszczeński i yśliborski. W pozostałych powiatach przeważała eisja ze źródeł powierzchniowych. 16

3 Udziały wszystkich typów eisji w eisji całkowitej CO w 2005 r. 100% Udziały poszczególnych typów eisji CO 80% 60% 40% 20% 0% Szczecin - grodzki Koszalin - grodzki Świnoujście - grodzki białogardzki choszczeński drawski goleniowski gryficki gryfiński punktow a pow ierzchniow a liniow a kaieński kołobrzeski koszaliński łobeski yśliborski policki pyrzycki sławieński stargardzki szczeciniecki świdwiński wałecki pył największe udziały eisji ze źródeł punktowych wystąpiły w powiatach: policki i świnoujski grodzki. W pozostałych powiatach przeważała eisja ze źródeł punktowych. Najwyższe wartości eisji pyłu ze źródeł liniowych iały iejsce w powiatach: Szczeciniegrodzki i Koszalinie-grodzki Udziały wszystkich typów eisji w eisji całkowitej pyłu w 2005 r. 100% 80% 60% 40% 20% 0% Szczecin - grodzki Koszalin - grodzki Św inoujście - grodzki białogardzki choszczeński Udziały poszczególnych typów eisji pyłu draw ski goleniow ski gryficki gryfiński kaieński kołobrzeski koszaliński łobeski yśliborski policki pyr punktow a pow ierzchniow a liniow a zycki sław ieński stargardzki szczeciniecki św idw iński w ałecki benzen, ołów znaczące w ocenie jakości powietrza eisje pochodziły wyłącznie ze źródeł liniowych (transport saochodowy). Inwentaryzacja w 2005 r. nie obejowała eitorów punktowych i powierzchniowych dla tych zanieczyszczeń, 17

4 Tabela 2.1. Zestawienie rodzajów i wielkości eisji SO 2, NO 2 i CO w poszczególnych strefach województwa zachodniopoorskiego według danych za 2005 r. lp. Nazwa strefy - powiaty Eisja dwutlenku siarki SO 2 [Mg/rok] Eisja dwutlenku azotu NO 2 [Mg/rok] Eisja tlenku węgla CO [Mg/rok] punktowa powierzchniowa liniowa sua eisji punktowa powierzchniowa liniowa sua eisji punktowa powierzchniowa liniowa sua eisji 1 Szczecin gr. (agl) 6940, ,550 53, , , , , ,968 2 Koszalin (gr) 549,113 95,495 46, , ,801 68, , ,439 3 Świnoujście(gr) 243,372 57,957 3, , ,912 36,409 45, , , , , ,481 4 białogardzki 2, ,618 7, ,065 0,842 99, , ,043 7, , , ,057 5 choszczeński 128, ,512 14, ,303 11,146 95, , ,809 6 drawski 77, ,617 21, ,101 32, , , ,583 7 goleniowski 583, ,004 23, ,021 90, , , ,233 8 gryficki 56, ,679 18, ,000 19, , , ,807 9 gryfiński 3356, ,792 23, , , , , , kaieński 29, ,506 18, ,548 84, , , , kołobrzeski 121, ,921 15, ,173 6, , , , koszaliński 75, ,951 24, ,373 27, , , , łobeski 104, ,657 8, ,806 32,376 83, , , , , , , yśliborski 95, ,113 12, ,420 58, , , , policki 4010, ,925 4, , ,822 98,170 69, , , , , , pyrzycki 26, ,081 3, ,006 16,061 75,584 52, , , , , , sławieński 26, ,221 14, ,510 32, , , , stargardzki 229, ,816 16, , , , , , szczecinecki 335, ,150 21, , , , , , świdwiński 24, ,455 9, ,828 9, , , , , , , , wałecki 175, ,688 23, ,681 62, , , ,894 raze województwo zachodniopoorski 911, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,840 89, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,426 18

5 Tabela 2.1a. Zestawienie rodzajów i wielkości eisji pyłu, benzenu i ołowiu w poszczególnych strefach województwa zachodniopoorskiego według danych za 2005 r. lp. Nazwa strefy - Eisja pyłu [Mg/rok] Eisja Eisja powiaty punktowa powierzchniowa liniowa sua eisji benzenu 1) [Mg/rok] ołowiu 1) [Mg/rok] 1 Szczecin gr. (agl) 891, , , ,705 44,8 0,500 2 Koszalin (gr) 223, ,092 35, ,017 14,6 0,144 3 Świnoujście(gr) 683, ,915 2, ,090 1,0 0,010 4 białogardzki 15, ,506 6, ,343 2,3 0,022 5 choszczeński 197, ,760 12, ,748 3,9 0,037 6 drawski 225, ,659 17, ,383 5,9 0,056 7 goleniowski 636, ,887 19, ,981 7,4 0,075 8 gryficki 96, ,811 14, ,581 5,8 0,059 9 gryfiński 371, ,422 18, ,464 7,2 0, kaieński 33, ,760 14, ,451 6,2 0, kołobrzeski 67, ,190 12, ,886 4,1 0, koszaliński 143, ,250 20, ,781 6,9 0, łobeski 154, ,203 7, ,242 2,4 0, yśliborski 223, ,630 10, ,694 3,5 0, policki 1013, ,103 3, ,553 1,7 0, pyrzycki 31, ,318 3, ,713 1,0 0, sławieński 29, ,737 12, ,493 4,4 0, stargardzki 128, ,448 14, ,722 4,2 0, szczecinecki 412, ,780 18, ,329 5,5 0, świdwiński 90, ,248 7, ,425 2,6 0, wałecki 59, ,214 21, ,212 5,6 0,050 raze województwo zachodniopoorskie 3932, , , , ,440 1) ze względu na brak danych o punktowych i powierzchniowych źródłach eisji benzenu i ołowiu, do obliczeń wykorzystano dane dotyczące eisji tych zanieczyszczeń wyłącznie ze źródeł liniowych (transport saochodowy) 3. Opis systeu oceny, etody zastosowane w rocznej ocenie jakości powietrza dla stref województwa zachodniopoorskiego za 2005 r. Roczną ocenę jakości powietrza za rok 2005 dla poszczególnych stref województwa zachodniopoorskiego wykonano w oparciu o funkcjonujący w roku 2005 syste poiarów i ocen, który szczegółowo został określony w Prograie onitoringu środowiska w województwie zachodniopoorski w latach , opracowany przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Szczecinie, a zatwierdzony przez Głównego Inspektora Ochrony Środowiska. Na syste ten składały się następujące etody: poiary, w ty: poiary autoatyczne w stałych punktach, poiary anualne w stałych punktach, poiary pasywne w stałych punktach obliczenia z wykorzystanie ateatycznych odeli rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń w powietrzu do oceny wykorzystano też inne etody, w ty: analogia do stężeń poierzonych w inny obszarze, etody szacowania W Tabeli 3.1. (ochrona zdrowia) i Tabeli 3.2. (ochrona roślin) przedstawiono etody oceny jakości powietrza zastosowane w 2005 r. dla każdej strefy województwa zachodniopoorskiego i ich zgodność/bądź nie z oceną wstępną. 19

6 Poiary W roku 2005 zaszły istotne ziany w systeie poiarowy zanieczyszczeń powietrza, szczególnie dotyczący Szczecina. Fakt ten jest ważny z tego względu, iż z całego obszaru województwa, to właśnie w Szczecinie, jak w każdej agloeracji iejskiej, występują największe zagrożenia związane z przekraczanie obowiązujących standardów jakości powietrza. W ieście uruchoiono 3 nowe autoatyczne stacje: w prawobrzeżnej części iasta (ul. Andrzejewskiego), w rejonie Pl. Rodła, w części północnej iasta (ul. Łączna). Stacja ta, zlokalizowana na granicy Szczecina z Policai, stanowi.in. kontrolę zanieczyszczeń eitowanych z Z.Ch. Police. W systeie poiarowy, oprócz Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska uczestniczyły że: Inspekcja Sanitarna (WSSE w Szczecinie) oraz Zespół Elektrowni Dolna Odra. Na syste ten złożyły się: poiary autoatyczne w stałych punktach obsługiwane przez WIOŚ w Szczecinie 4 stacje; poiary anualne ciągłe pyłu PM10 obsługiwane przez WIOŚ w Szczecinie 2 stacje (na 1 stanowisku wykonywane były poiary stężeń Pb); poiary autoatyczne Zespołu Elektrowni Dolna Odra funkcjonujące w raach sieci lokalnej 3 stacje; poiary anualne ciągłe i okresowe Inspekcji Sanitarnej (WSSE w Szczecinie) 8 stacji; poiary pasywne SO 2 i NO 2 wykonywane w cyklach iesięcznych przez WIOŚ Szczecin w 40 punktach. Poiarai objęte były wszystkie strefy województwa; poiary pasywne benzenu wykonywane okresowo przez WIOŚ Szczecin w 24 punktach. Poiary obejowały wszystkie strefy województwa; Lokalizację punktów poiarowych przedstawiono oraz wyniki poiarów przedstawiono w załączniku Nr 1 (Mapa 1, tabele 1 11). Obliczenia z wykorzystanie ateatycznych odeli rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń w powietrzu Podstawę do obliczeń stanowiła zarówno baza danych o eisjach zanieczyszczeń na obszarach poszczególnych stref jak też warunki eteorologiczne występujące w 2005 r. Inwentaryzację źródeł, z których wielkości eisji wykorzystano do obliczeń odelowych za 2005 r. przeprowadzono w oparciu o wszystkie ożliwe do uzyskania inforacje, które stanowiły: ankietyzacja podiotów gospodarczych i instytucji dane wykorzystano do określenia eisji ze źródeł punktowych, dane z Głównego Urzędu Statystycznego, w ty dane ze spisu powszechnego - wykorzystane głównie do uzyskania inforacji niezbędnej do obliczenia eisji powierzchniowej z obszarów poszczególnych gin (liczba ludności, sposób ogrzewania), inforacje nadesłane przez Zarządy Dróg dotyczące natężenia ruchu drogowego dane wykorzystano do obliczeń eisji zanieczyszczeń z transportu saochodowego (eisja liniowa). Podobnie jak w poprzednich latach, do obliczeń zastosowano odel Calet/Calpuff. W przypadku stref, dla których brak jest danych poiarowych i które w wyniku klasyfikacji otrzyały klasę A obliczenia odelowe stanowią jedyne udokuentowanie wyników oceny bieżącej. W obliczeniach odelowych uwzględniono dokładność etody wynosząca 50%. Należy ponadto zauważyć, iż przeprowadzone obliczenia rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń za 2005 r. pozwoliły na uzyskanie inforacji o obszarach przekroczeń dopuszczalnych wartości przez stężenia pyłu PM10 na obszarze Szczecina. W wyniku klasyfikacji stref, przedstawionej w punkcie 4 raportu, ze względu właśnie na to zanieczyszczenie Szczecinowi przypisana została łączna klasa C, która oznacza konieczność opracowania prograu ochrony powietrza (POP). W obliczeniach rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń za rok 2005 wykorzystano dane eteorologiczne ze stacji synoptycznych, aerologicznych i gridowych. 20

7 Oprócz tego do obliczeń wykorzystano dane o eteorolog pozyskane z odelu UMPL z ICM w Warszawie. Ilość i rozieszczenie stanowisk eteorologicznych w odelu UMPL jest bardziej równoierne i dużo gęstsze niż rzeczywistych stanowisk poiarowych IMGW, co pozwala na dużo lepsze rozpoznanie sytuacji eteorologicznej w województwie. Rozieszczenie wirtualnych stanowisk eteorologicznych z inforacja nazieną według odelu UMPL (ICM) Rozieszczenie wirtualnych stanowisk eteorologicznych z inforacja aerologiczną według odelu UMPL (ICM) Wyniki obliczeń odelowych znajdują się w wojewódzkiej bazie danych w Wojewódzki Inspektoracie Ochrony Środowiska w Szczecinie. W Załączniku Nr 2 do raportu przedstawiono kartograficzną dokuentację wyników odelowania apy rozkładów wybranych paraetrów statystycznych, wykonane zgodnie z Załącznikie 2 p. 7 rozporządzenia Ministra Środowiska z 5 kwietnia 2006 r. w sprawie zakresu i sposobu przekazywania inforacji dotyczących zanieczyszczenia powietrza. W Załączniku Nr 3 do raportu przedstawiono kartograficzną dokuentację inwentaryzacji zanieczyszczeń powietrza na potrzeby oceny jakości powietrza za 2005 r. 21

8 Tabela 3.1. Metody oceny jakości powietrza stosowane w 2005 r. dla poszczególnych zanieczyszczeń, dla każdej strefy województwa zachodniopoorskiego i ich zgodność/bądź nie z oceną wstępną - ochrona zdrowia SO 2 NO 2 PM10 Pb C 6 H 6 CO O 3 Lp. Nazwa strefy powiaty Kod strefy Wyagana Wyagana Wyagana Wyagana Wyagana Wyagana Wyagana 1 SZCZECIN gr. agl KOSZALIN gr ŚWINOUJŚCIE gr białogardzki choszczeński drawski goleniowski gryficki gryfiński kaieński kołobrzeski koszaliński łobeski yśliborski , nie,, nie, nie nie nie ip, ip, nie nie nie ip, nie,, pa pa nie pa ia pa ia pa ia pa ia pa ia pa ia pa ia pa pa pa ia pa ia pa ia pa ia pa ia 22

9 SO 2 NO 2 PM10 Pb C 6 H 6 CO O 3 Lp. Nazwa strefy powiaty Kod strefy Wyagana Wyagana Wyagana Wyagana Wyagana Wyagana Wyagana 15 policki pyrzycki sławieński stargardzki szczecinecki świdwiński wałecki nie p nie ip, nie nie nie pa ia pa ia pa ia pa ia pa ia pa ia pa ia Objaśnienia: pa poiary autoatyczne w stałych punktach p poiary anualne w stałych punktach pp poiary pasywne w stałych punktach obliczenia z wykorzystanie ateatycznych odeli rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń w powietrzu ip poiary nie stanowiące wystarczającej podstawy oceny i wyniki odelowania nie stanowiące wystarczającej podstawy oceny do zaliczenia strefy do klasy B i C ia analogia do stężeń poierzonych w inny obszarze io analogia do stężeń poierzonych w dany obszarze w inny okresie inne etody szacowania 23

10 Tabela 3.2. Metody oceny jakości powietrza stosowane w 2005 r. dla poszczególnych zanieczyszczeń, dla każdej strefy województwa zachodniopoorskiego i ich zgodność/bądź nie z oceną wstępną - ochrona roślin SO 2 NO x O 3 Lp. Nazwa strefy powiaty Kod strefy Wyagana Wyagana Wyagana 1 białogardzki ia, ia, pa ia 2 choszczeński ia, ia, pa ia 3 drawski ia, ia, pa ia 4 goleniowski ia, ia, pa ia 5 gryficki ia, ia, pa ia 6 gryfiński , pa pa 7 kaieński ia, ia, pa ia 8 kołobrzeski , ia, ia, pa ia 9 koszaliński ia, ia, pa ia 10 łobeski ia, ia, pa ia 11 yśliborski , ia, ia, pa ia 12 policki , ia, ia,, ia, pa ia 13 pyrzycki , ia, nie ia, pa ia 14 sławieński ia, ia, pa ia 15 stargardzki , pp ia, pa ia 16 szczecinecki 1) , pp ia, pa ia 17 świdwiński , ia, ia, pa ia 18 wałecki ia, ia, pa ia Objaśnienia: pa poiary autoatyczne w stałych punktach p poiary anualne w stałych punktach pp poiary pasywne w stałych punktach obliczenia z wykorzystanie ateatycznych odeli rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń w powietrzu ip poiary nie stanowiące wystarczającej podstawy oceny i wyniki odelowania nie stanowiące wystarczającej podstawy oceny do zaliczenia strefy do klasy B i C ia analogia do stężeń poierzonych w inny obszarze io analogia do stężeń poierzonych w dany obszarze w inny okresie inne etody szacowania 24