D15. Rekomendacje dla rozwoju ciepła z odnawialnych źródeł energii w Polsce

Transkrypt

1 D15 Rekomendacje dla rozwoju ciepła z odnawialnych źródeł energii w Polsce Zadanie 15, Pakier roboczy 4 Raport przygotowany w ramach projektu IEE " Wsparcie polityki zwiększenia produkcji ciepła i chłodu w odnawialnych źródłach energii w krajach członkowskich UE (RES-H Policy)" Autor: Katarzyna Jóźwiak (kjozwiak@kape.gov.pl), KAPE Ryszard Wnuk (rwnuk@kape.gov.pl), KAPE Przy współpracy: Veit Bürger, Öko-Institut e.v., Freiburg, Germany

2 Recomendacje RES-H Policy Projekt " Wsparcie polityki zwiększenia produkcji ciepła i chłodu w odnawialnych źródłach energii w krajach członkowskich UE (RES-H Policy)" jest wspierany przez Komisję Europejską w ramach programu IEE (numer kontraktu IEE/07/692/SI ). Odpowiedzialność za treść leży po stronie autorów. Opracowanie nie reprezentuje opinii Komisji Europejskiej. Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A.,

3 RES-H Policy Rekomendacje Spis treści 1. Zaproponowane instrumenty wsparcia Instrument 1 dotacje do inwestycji Instrument 2 obowiązek wykorzystania ciepła z OŹE Kombinacja instrumentu 1 z 2 dotacje do inwestycji i obowiązek 20% udziału ciepła z OŹE Interakcje pomiędzy zaproponowanymi instrumentami wsparcia a aktualnie funkcjonującą polityką wsparcia produkcji ciepła z OŹE Monitoring i ocena Działania jakie należy podjąć w celu osiągnięcia wzrostu udziału ciepła z OŹE Działania dotyczące budynków mieszkalnych Działania informacyjne Rola instytucji regionalnych I lokalnych Rozwój infrastruktury lokalnego ciepła i chłodu Ogólne recomendacje

4 Recomendacje RES-H Policy Spis rysunków Rysunek 1: Instrument 1 - rozwój wykorzystania OŹE (scenariusz niskich cen energii)... 7 Rysunek 2: Instrument 1 - rozwój wykorzystania OŹE (scenariusz wysokich cen energii)... 8 Rysunek 3: Instrument 2 - rozwój wykorzystania OŹE (scenariusz niskich cen energii)... 9 Rysunek 4: Instrument 2 - rozwój wykorzystania OŹE (scenariusz wysokich cen energii)... 9 Rysunek 5: Kombinacja instrumentu 1 z 2 - rozwój wykorzystania OŹE (scenariusz niskich cen energii) Rysunek 6: Kombinacja instrumentu 1 z 2 - rozwój wykorzystania OŹE (scenariusz wysokich cen energii)

5 RES-H Policy Rekomendacje Projekt RES H Policy Projekt RES-H Policy ma na celu wsparcie rządów wybranych państw we wdrożeniu dyrektywy 2009/32/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych, w odniesieniu do ciepła i chłodu wytworzonego w odnawialnych źródłach energii (RES-H/C). W ramach projektu obliczane są krajowe cele produkcji ciepła i chłodu w źródłach odnawialnych na lata 2020/2030. Rozwijane są krajowe strategie promocji RES-H/C, a oceniane pod względem jakościowym i ilościowym wybrane mechanizmy wsparcia produkcji ciepła i chłodu w odnawialnych źródłach energii. Działania doprowadzić mają do wzmocnienia podstaw politycznych oraz wypracowania spójnego systemu wsparcia dla zwiększenia udziału RES-H/C w produkcji ciepła i chłodu w wybranych Państwach Członkowskich (Austria, Grecja, Litwa, Holandia, Polska, Wielka Brytania), charakteryzujących się odmiennymi warunkami rozwoju produkcji ciepła i chłodu w odnawialnych źródłach energii. Na podstawie analiz krajowych strategii rozwoju produkcji ciepła i chłodu w odnawialnych źródłach energii podjęta zostanie próba opracowania ogólnych, ujednoliconych kryteriów polityki UE odnośnie RES-H/C. Analizowane będą koszty i korzyści płynących z różnych strategii wsparcia RES-H/C. Zawartość raportu Poniższy raport podsumowuje rekomendacje dla rozwoju ciepła z OŹE w Polsce. Zestaw zaproponowanych instrumentów czy tez polityk wsparcia dla ciepła z OŹE opiera się na szczegółowej analizie dokonanej w ramach projektu RES-H Policy. Raport ten przedstawia zaproponowane w ramach projektu instrumenty wsparcia (dotację do inwestycji oraz obowiązek wykorzystania ciepła z OŹE). Dodatkowo, w ramach raportu poddane zostanie analizie to w jaki sposób zaproponowane instrumenty wsparcia współgrać będą z aktualnymi regulacjami i wymaganiami oraz przedstawiona zostanie propozycja monitoringu oraz oceny wpływu tych instrumentów na rozwój ciepła z OŹE. Podobne raporty zostały również przygotowane w odniesieniu do innych krajów/regionów realizujących Projekt RES-H/C. 5

6 Recomendacje RES-H Policy 1. Zaproponowane instrumenty wsparcia Zgodnie z tym co zostało wskazane w poprzednich raportach przygotowanych w ramach projektu RES H Policy, w Polsce brak jest spójnego i jednolitego systemu wsparcia produkcji ciepła z OŹE. Aktualnie funkcjonujące narzędzia bazują na pomocy finansowej głównie dla dużych inwestycji w sektorze OŹE. Narzędzia te zaliczyć można do dwóch głównych grup: dotacje do inwestycji; nisko oprocentowane kredyty i pożyczki na inwestycje. Źródłem finansowania dla tych instrumentów są środki krajowe (głównie środki Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz oferowane przez banki udzielające pożyczek) oraz środki pochodzące z budżetu Unii Europejskiej (Regionalne programy operacyjne oraz PO Infrastruktura i Środowisko). Bardziej szczegółowa analiza instrumentów wsparcia przedstawiona została w raporcie D9. Działania przyszłe w zakresie wykorzystania ciepła w OŹE przedstawione zostały w Polityce energetycznej Polski do 2030, zatwierdzonej 10 listopada 2009 roku przez Radę Ministrów. W Programie działań wykonawczych na lata , który stanowi załącznik nr. 3 do w/w dokumentu przedstawione zostały działania, które mają na celu rozwój wykorzystania ciepła z OŹE. Z punktu widzenia zapewnienia właściwego wsparcia dla rozwoju nowych inwestycji w OŹE, szczególnie istotne jest działanie 4.4. tj. Wprowadzenie dodatkowych instrumentów wsparcia zachęcających do szerszego wytwarzania ciepła i chłodu z odnawialnych źródeł energii. Realizacja tego działania zgodnie z założeniami opierać się będzie na: 1. Przygotowaniu systemu promowania wykorzystania ciepła i chłodu z zasobów geotermalnych, pomp ciepła, oraz energii słonecznej oraz, 2. Dokonaniu analizy zasadności wprowadzenia dodatkowych mechanizmów wsparcia dla ciepła i chłodu sieciowego wytwarzanego w odnawialnych źródłach energii (np. zielonych certyfikatów na ciepło w OŹE). Biorąc pod uwagę aktualną sytuację na rynku produkcji ciepła w OŹE w Polsce oraz brak efektywnych instrumentów wsparcia, które odpowiednio stymulowałyby rozwój wykorzystania OŹE, konsorcjum projektu RES H Policy przygotowało możliwe symulacje rozwoju wykorzystania ciepła w OŹE, w oparciu o wprowadzenie dwóch instrumentów: dotacje do inwestycji; obowiązek wykorzystania OŹE w nowych i modernizowanych budynkach. 6

7 RES-H Policy Rekomendacje Analiza dla wyżej wymienionych instrumentów obejmowała oszacowanie wpływu funkcjonowania każdego z tych instrumentów oddzielnie oraz oszacowanie wpływu przy ich łącznym wprowadzeniu. Dla każdego z tych instrumentów przeprowadzona została ocena kosztów (głównie koszty poniesione przez budżet Państwa) oraz korzyści (wzrost udziału OŹE, zmniejszenie emisji CO 2, oraz uniknięte koszty wynikające z zastąpienia paliw konwencjonalnych). Dodatkowo przy ocenie uwzględniono również wpływ danej polityki na zróżnicowanie technologii OŹE. Wyniki zamieszczone zostały w raporcie D13. Raport zawiera również oszacowanie skutków pośrednich dla każdego z instrumentów - kosztów transakcji oraz skutków bezpośrednich - wpływu na zatrudnienie Instrument 1 dotacje do inwestycji Instrument 1 bazuje na wprowadzeniu dotacji do inwestycji w OŹE. Poziom dotacji ustalony został w zależności od technologii OŹE. Przy stosunkowo wysokich wartościach dotacji do inwestycji, obserwujemy znaczny wzrost udziału odnawialnych źródeł, zarówno w scenariuszu wysokich jak i niskich cen. Zgodnie z wykresem, w przypadku scenariusza niskich cen przewidywany jest wzrost udziału ciepła w OŹE z 13% w 2007 do 21% w 2020, a odpowiednio w 2030 udział ten wynosić będzie 28%. W przypadku scenariusza wysokich cen energii udział ciepła w OŹE szacowany jest następująco: 27% w 2020 i 40% w RES-H [GWh] Energia słoneczna Energia otoczenia Drew no kaw ałkow e Zrębki Pelety Biomasa s.c. Rysunek 1: Instrument 1 - rozwój wykorzystania OŹE (scenariusz niskich cen energii) 7

8 Recomendacje RES-H Policy RES-H [GWh] Energia słoneczna Energia otoczenia Drew no kaw ałkow e Zrębki Pelety Biomasa s.c. Rysunek 2: Instrument 1 - rozwój wykorzystania OŹE (scenariusz wysokich cen energii) 1.2. Instrument 2 obowiązek wykorzystania ciepła z OŹE Instrument drugi bazuje na wprowadzeniu obowiązku wykorzystania OŹE w nowych i modernizowanych budynkach. Model zakłada, że w przypadku niespełnienia wymaganego udziału produkcji ciepła z OŹE, na właściciela budynku nakładana jest kara, w zależności od powierzchni budynku oraz tego ile zabrakło do osiągnięcia wyznaczonego udziału ciepła z OŹE. Model zakłada następujące wartości: obowiązek 20% udziału ciepła z OŹE w stosunku do całkowitego zapotrzebowania na energię (co i cwu) w nowych i istniejących budynkach, które zostaną poddane modernizacji po 2010 roku; kara w wysokości 60 EUR za m 2 powierzchni, w przypadku gdy udział OŹE wynosić będzie 0% w stosunku do całkowitej produkcji ciepła z OŹE. Zgodnie z wykresami, nałożenie obowiązku 20% udziału ciepła z OŹE, powoduje wzrost wykorzystania zielonej energii, zarówno przypadku scenariusza niskich, jak i wysokich cen. Dla scenariusza niskich cen obserwujemy wzrost udziału ciepła z OŹE z 13 % w 2007 roku, do 23 % w 2020 i 33% w 2030 roku. W scenariuszu wysokich cen energii prognoza udziału wynosi odpowiednio: 28% w 2020 roku oraz 46 % w 2030 roku. Przy porównaniu obowiązku wykorzystania OŹE z systemem dotacji do inwestycji, widzimy, że większy udział produkcji ciepła szacowany jest dla instrumentu pierwszego, zarówno dla scenariusza niskich, jak i wysokich cen energii. 8

9 RES-H Policy Rekomendacje RES-H [GWh] Energia słoneczna Energia otoczenia Drew no kaw ałkow e Zrębki Pelety Biomasa s.c. Rysunek 3: Instrument 2 - rozwój wykorzystania OŹE (scenariusz niskich cen energii) RES-H [GWh] Energia słoneczna Energia otoczenia Drew no kaw ałkow e Zrębki Pelety Biomasa s.c. Rysunek 4: Instrument 2 - rozwój wykorzystania OŹE (scenariusz wysokich cen energii) 1.3. Kombinacja instrumentu 1 z 2 dotacje do inwestycji i obowiązek 20% udziału ciepła z OŹE Do celów modelowania przygotowana została również symulacja rozwoju odnawialnych źródeł energii w oparciu o funkcjonowanie równolegle dwóch instrumentów wsparcia: dotacji do inwestycji oraz obowiązku 20% udziału ciepła z OŹE w nowych i modernizowanych budynkach. Symulacja oparta jest o następujące założenia: 9

10 Recomendacje RES-H Policy system pełnych dotacji przyjęto (tak jak w instrumencie 1) do 2013 roku, po 2014 roku dotacje zostały zmniejszone o połowę i obejmują wszystkie budynki, również te nieobjęte obowiązkiem 20% udziału ciepła z OŹE; obowiązek wykorzystania OŹE w nowych i modernizowanych budynkach obowiązuje od 2014 roku. RES-H [GWh] Energia słoneczna Energia otoczenia Drew no kaw ałkow e Zrębki Pelety Biomasa s.c. Rysunek 5: Kombinacja instrumentu 1 z 2 - rozwój wykorzystania OŹE (scenariusz niskich cen energii) RES-H [GWh] Energia słoneczna Energia otoczenia Drew no kaw ałkow e Zrębki Pelety Biomasa s.c. Rysunek 6: Kombinacja instrumentu 1 z 2 - rozwój wykorzystania OŹE (scenariusz wysokich cen energii) 10

11 RES-H Policy Rekomendacje Powodem tych założeń jest fakt, że przy wstępnej symulacji wykonanej przez Uniwersytet Techniczny w Wiedniu, z jednej strony poziom ustalonych dotacji był i tak relatywnie wysoki, a z drugiej strony wyniki takiej symulacji dały możliwość osiągnięcia wyższego poziomu udziału OŹE w kolejnych latach, w porównaniu z funkcjonowaniem tylko jednego instrumentu. Biorąc pod uwagę te założenia scenariusz ten wydaje się być najbardziej możliwy do realizacji, gdyż po pierwsze zmniejszenie kosztów poniesionych na dotację, powoduje zmniejszenie obciążenia nałożonego na budżet Państwa, a po drugie przychody wynikające z nałożonych kar za nieprzestrzeganie 20% udziału OŹE, mogą być wykorzystane przy wsparciu nowych inwestycji w OŹE. Wyniki analizy przedstawione zostały poniżej. Zgodnie z wykresami, stymulowanie rozwoju OŹE za pośrednictwem dwóch instrumentów wsparcia, wpływa najbardziej efektownie na wzrost udziału ciepła z OŹE. Zarówno w scenariuszu niskich, jak i wysokich cen energii przewidywany jest wzrost udziału z 13% w 2007 do kolejno 23% i 30% w 2020 i 35% i 50% w

12 Recomendacje RES-H Policy 2. Interakcje pomiędzy zaproponowanymi instrumentami wsparcia a aktualnie funkcjonującą polityką wsparcia produkcji ciepła z OŹE W ostatnich latach w Polsce zostały przyjęte następujące instrumenty mające na celu wsparcie rozwoju odnawialnych źródeł energii (OŹE): dotacje do kosztów inwestycyjnych; przepisy regulujące dostęp do sieci energetycznych; obowiązek zakupu energii ze źródeł odnawialnych przez sektor dystrybucji energii; obrót na podstawie świadectw pochodzenia energii elektrycznej (zielone certyfikaty); zwolnienie z podatku akcyzowego produkcji energii elektrycznej w OŹE; dopłaty dla upraw energetycznych. Należy jednak podkreślić, iż w Polsce brak jest jednolitych instrumentów wspierających rozwój OŹE. Jak również brak jest ukierunkowanego wsparcia wytwarzania ciepła i chłodu w odnawialnych źródłach energii. Tak więc zaproponowane w ramach projektu instrumenty wsparcia nie będą miały powiązania z istniejącymi instrumentami wsparcia, jak i również nie będą się na siebie nakładać. W ciepłownictwie istnieje bardzo ograniczony wachlarz mechanizmów wsparcia finansowego. Wiele z tych mechanizmów dotyczy jedynie energii elektrycznej (na bazie wytwarzania energii w procesie kogeneracji). Zgodnie z założeniami przyjętymi w przygotowywanej ustawie o odnawialnych źródłach energii, jednym z jej głównych filarów będzie przedstawienie nowych instrumentów wsparcia, spośród których najważniejsza rolę w przypadku produkcji ciepła z OŹE, odegrać mają: - systemy zachęt finansowych, - systemy regulacji rynku, - systemy edukacji, różnego rodzaju szkolenia oraz poradnictwo. Ponadto, priorytet dla spraw związanych z rozwojem energetyki odnawialnej w Polsce jest jednym z sześciu podstawowych kierunków zatwierdzonej w dniu 10 listopada 2009 r. przez Radę Ministrów Polityki energetycznej Polski do 2030 r. W Programie działań wykonawczych na lata stanowiącym załącznik nr 3 do Polityki energetycznej Polski do 2030 roku zawarte zostały konkretne działania wykonawcze mające na celu realizację założeń w zakresie rozwoju odnawialnych źródeł energii. Z punktu widzenia zapewnienia odpowiedniego wsparcia dla jednostek OŹE szczególnie istotne jest działanie 4.4 tj. Wprowadzenie dodatkowych instrumentów wsparcia zachęcających do szerszego wytwarzania ciepła i chłodu z odnawialnych źródeł energii. Prace nad ww. działaniem będą opierały się na Przygotowaniu systemu promowania wykorzystania ciepła i chłodu z zasobów geotermalnych, pomp ciepła oraz energii słonecznej (przy zastosowaniu kolektorów słonecznych) oraz dokonaniu analizy za- 12

13 RES-H Policy Rekomendacje sadności wprowadzenia dodatkowych mechanizmów wsparcia dla ciepła i chłodu sieciowego wytwarzanego w odnawialnych źródłach energii (np. zielonych certyfikatów na ciepło z OZE). 13

14 Recomendacje RES-H Policy 3. Monitoring i ocena Wraz z wdrożeniem mechanizmów wsparcia produkcji ciepła w odnawialnych źródłach, należy przedsięwziąć odpowiednie środki monitorowania i oceniania ich rezultatów. Monitoring i ocena rezultatów są kluczowe dla właściwego reagowania i wymiany doświadczeń (w tym między krajami). Systemy raportowania powinny być otwarte i umożliwić dostęp do wyników zainteresowanych instytucji. System zbierania danych statystycznych, o odpowiedniej szczegółowości, powinien być również przejrzysty i umożliwiać ocenę postępów i efektów mechanizmów wsparcia. (Oczywiście wzory NREAP określają minimum w tym zakresie.) Obecnie, w Polsce przeprowadzane są na różnym poziomie systemy monitorowania i oceny funkcjonowania danego instrumentu wsparcia, zarówno na poziome krajowym jak i regionalnym. Niemniej jednak brak jest spójnego i jednolitego systemu dostępnych danych szczególnie na szczeblu regionalnym. W celu zwiększenia przejrzystego procesu oceny funkcjonujących instrumentów wsparcia, powinien zostać określony wspólny schemat czy szablon dla kryteriów oceny i monitorowania efektów funkcjo nowania instrumentów wsparcia. Procedury te powinny być przeprowadzane w ustalonym wcześniej okresie, np. co roku, przez niezależna instytucję. Monitorowanie i ocena efektu funkcjonowania danego instrumentu powinna opierać się głównie na następujących elementach: - budżetu przeznaczonego na konkretny program wsparcia; - budżetu wykorzystywanego przez dany program wsparcia; - liczby i rodzaju rozpatrywanych wniosków, w oparciu o rodzaj stosowanej technologii, wielkość inwestycji, rodzaj danego budynku. Dla uzyskanych danych, raport z monitorowania powinien dostarczać informacje takie jak wielkość wsparcia, efekt ekologiczny w postaci znikniętych emisji CO 2. Ponadto, niezależne instytucje powinny być odpowiedzialne za przygotowanie zaleceń i rekomendacji w oparciu o szerokie konsultacje z organizacjami rządowymi oraz głównymi aktorami rynku. Aktualni to Ministerstwo Gospodarki i Ochrony Środowiska odpowiedzialne jest za monitorowanie i informowanie innych odpowiednich instytucji rządowych. Gromadzenie danych o wydajności danego instrumentu wsparcia, powinno pozwolić na bardziej precyzyjne modelowanie dla inwestycji czy dotacji oraz umożliwić bardziej korzystne planowanie i wypełnianie celów wyznaczonych dla produkcji energii z OŹE. 14

15 RES-H Policy Rekomendacje 4. Działania jakie należy podjąć w celu osiągnięcia wzrostu udziału ciepła z OŹE 4.1. Działania dotyczące budynków mieszkalnych Postulowane może być w chwili obecnej przygotowanie i włączenie rozporządzenia dotyczącego obowiązku wykorzystania odnawialnych źródeł energii w budynkach w regulacje dotyczące standardów ochrony cieplnej budynków i/lub regulacje wdrażające dyrektywę dotyczącą charakterystyki energetycznej budynków oraz regulacje dotyczące efektywności energetycznej (szczególnie w zakresie wzorcowej roli sektora publicznego). Rozporządzenie powinno dotyczyć wszystkich nowych budynków i budynków istniejących przechodzących kompleksową termomodernizację, przy tym budynków różnego rodzaju: mieszkalnych, użyteczności publicznej, biurowców, szpitali, centrów rekreacyjnych, sportowych itp. Rozporządzenie powinno określić minimalny roczny udział energii odnawialnej w pokryciu zapotrzebowania na energię w budynkach, który w czasie zmiennym, zależeć będzie od stopnia rozwoju odnośnych technologii. Rozporządzenie dotyczące OZE powinno być częścią całego kompleksowego programu/systemu wsparcia wykorzystania odnawialnych źródeł energii, przy jednoczesnym wspomaganiu prac naukowo badawczych, wyniki których należy na bieżąco uwzględniać w planowaniu rozwoju przyszłego sektora OZE Działania informacyjne Informacje na temat OŹE należy kierować do poszczególnych grup w najbardziej efektywny dla danej grupy sposób. Indywidualni odbiorcy urządzeń OŹE stanowią grupę rozproszonych inwestorów, wśród nich: - właściciele domów i zarządcy nieruchomości, - sektor budownictwa (deweloperzy i inwestorzy), - agenci handlu nieruchomościami, - właściciele obiektów turystycznych (hoteli, campingów, pensjonatów, - rolnicy, w tym gospodarstwa agroturystyczne, - szkoły, zwłaszcza gimnazja, licea, szkoły zawodowe, - dostawcy kolektorów słonecznych i słonecznych systemów grzewczych - oraz instalatorzy systemów grzewczych reprezentowani przez Panel Producentów Urządzeń i Instalatorów Systemów Energetyki Słonecznej. 15

16 Recomendacje RES-H Policy Do tych grup powinna być zaadresowana ogólnokrajowa kampania informacyjna obejmująca przekaz informacji nt.: - możliwości wykorzystania OZE w ciepłownictwie, - korzyści indywidualne (redukcja kosztów zakupu paliw i energii) i środowiskowe, - koszty budowy systemów i źródła finansowania, w tym nowe systemy wsparcia. Kampania powinna być kierowana głównie do odbiorców końcowych (właściciele domów, inwestorzy) i realizowana za pośrednictwem środków masowego przekazu. Ważnym elementem kampanii powinny być organizowane corocznie festyny, seminaria, w tym także Międzynarodowy Kongres Energii Odnawialnej Green Power, program edukacyjny w szkolnictwie oraz udział samorządów w przeprowadzaniu różnego rodzaju akcji na rzecz kształcenia świadomości i przekazu wiedz Rola instytucji regionalnych I lokalnych Ze względu na rozproszenie sektora, szczególnie energetyki słonecznej, geotermii, pomp ciepła, rola instytucji regionalnych i lokalnych jest kluczowa, bowiem znają zasoby i możliwości wykorzystania OŹE w regionie i mogą podnosić świadomość swoich obywateli w zakresie korzyści z OŹE. Jednym z elementów może być zatrudnianie ekspertów OŹE w urzędach o szczeblu powiatowym. Dużą rolę powinny odegrać w tych działaniach nie tylko władze lokalne, ale także agencje energetyczne, agencje restrukturyzacji i modernizacji rolnictwa a także media lokalne promujące wykorzystanie OŹE. Dlatego należy bezwzględnie wspierać te jednostki w ich działaniach Rozwój infrastruktury lokalnego ciepła i chłodu W dzisiejszych warunkach działania podmiotów zajmujących się zaopatrzeniem w ciepło, potencjalne zapotrzebowanie na infrastrukturę w zakresie lokalnego ogrzewania i chłodzenia jest związane przede wszystkim z kwestią stworzenia bazy wytwórczej opartej na odnawialnych źródłach energii. Polska należy do nielicznych krajów europejskich posiadających znaczący udział zaopatrzenia w ciepło z istniejących systemów ciepłowniczych w zaopatrzeniu w ciepło ogółem. Szacuje się, że około 52% ciepła do ogrzewania pochodzi z systemów ciepłowniczych. Systemy ciepłownicze istnieją praktycznie w każdej aglomeracji miejskiej. Według danych URE działalnością ciepłowniczą z wykorzystaniem systemów ciepłowniczych o 16

17 RES-H Policy Rekomendacje mocy zamówionej powyżej 5 MW zajmowało się w roku 2008 około 500 przedsiębiorstw energetycznych. Dysponują one źródłami o mocy cieplnej przekraczającej MWt. Roczna produkcja ciepła wynosi około 400 PJ a ilość ciepła dostarczonego odbiorcom sięga 300 PJ. Długość sieci ciepłowniczych przesyłających ciepło przekracza 19 tys. kilometrów. Systemy ciepłownicze posiadają znaczący rynek dla świadczenia usług zaopatrzenia w ciepło jednakże wykorzystanie energii odnawialnej jest obecnie na bardzo niskim poziomie. Szansą na wykorzystanie energii odnawialnej są m.in.: biomasa w połączeniu z kogeneracją, kolektory słoneczne jako wspomaganie systemów c.w.u. oraz pompy ciepła w układach monowalentnych lub biwalentnych c.o., c.w.u. i chłodzenia w gospodarstwach domowych i sieciach ciepłowniczych. 17

18 Recomendacje RES-H Policy 5. Ogólne recomendacje Spójna, skoordynowana polityka/regulacje: Dynamiczny rozwój rynków ciepła z RES-H/C wymaga spójnej i dobrze skoordynowanej polityki, umożliwiającej pokonywanie barier ekonomicznych, ale i również tych o charakterze nie finansowym, jak barier administracyjnych i braków w zakresie wiedzy i praktycznych umiejętności. Zintegrowane prawo/regulacje: Polityka wspierająca produkcję ciepła w OŹE, powinna być zintegrowana z polityką poprawy efektywności energetycznej w budynkach (standardy ochrony cieplnej, termomodernizacja). Zintegrowane prawo jest wymagane by uruchomić odpowiednie środki renowacyjne w istniejących budynkach, jak i również, żeby nakierować sektor budownictwa w kierunku budynków nisko/zero energochłonnych, które są przedmiotem dyrektywy 2010/31/EU (EPBD). Innowacyjne instrumenty wsparcia: Większość państw członkowskich stosuje różne finansowe instrumenty wsparcia (tj. dotacje inwestycyjne, ulgi podatkowe, niskooprocentowane kredyty) dla rozwoju wykorzystania ciepła z OŹE. Na ogół te instrumenty są finansowane z budżetów publicznych, których możliwości są ograniczone. Stałe warunki inwestycyjne: Instrumenty wspierające różnią się pod względem zapewniania stałych warunków inwestycyjnych. Programy wsparcia finansowego z publicznego budżetu zależą od sum na ten cel przeznaczonych. Z tego powodu dostępne środki oraz warunki finansowania zależą od stanu budżetu państwowego i potencjalnych jego cięć. Zmieniające się warunki jw. powodują niepewność inwestorów. Co więcej, dotarcie informacji o programach do odpowiedniej grupy docelowej zajmuje również dużo czasu. Częste zmiany zasad mogą prowadzić do nieporozumień, a w konsekwencji do zniechęcenia inwestorów. W celu uniknięcia tej sytuacji, instrumenty powinny zapewniać stałe lub przewidywalne warunki wsparcia. Bariery nie-finansowe: Poza istniejącymi barierami ekonomicznymi istnieje również wiele barier nie-finansowych hamujących rozwój wytwarzania ciepła ze źródeł odnawialnych. Przykładowe bariery: procedury administracyjne, zachowania społeczne, techniczne, brak i asymetria informacji. Polityka wsparcia powinna być adresowana na pokonanie określonych barier. Działania przełamujące bariery powinny być oparte na solidnych stałych podstawach. Efektywne działania to: szkolenia, informacje adresowane do określonych grup docelowych, środki motywacyjne. Konieczny jest proces ciągłej identyfikacji i usuwania barier administracyjnych. Budynki niemieszkalne: Charakteryzuje je, przy ich dużej różnorodności, również duży potencjał wykorzystania ciepła ze źródeł odnawialnych, a adresowane na ten sektor instrumenty wsparcia powinny umożliwić realizacje tego potencjału. Długookresowa perspektywa: System wsparcia musi być uwzględniać rozwój technologii, sprzyjać nowym, innowacyjnym rozwiązaniom. 18

19 RES-H Policy Rekomendacje Standardy jakości: Ukierunkowanie rynku ciepła ze źródeł odnawialnych na rozwiązania technologiczne wysokiej jakości wymaga wdrożenia odpowiednich standardów, nawet wychodzących poza ramy określone dyrektywą. Synergia procedur administracyjnych: Ograniczanie kosztów administracyjnych obsługi systemów wsparcia wymaga poszukiwania synergii pomiędzy istniejącymi procedurami administracyjnymi, co przy ewentualnych usprawnieniach, pozwoli na uniknięcia powielania procedur i prac. Zapewnienie wydajności systemów: Specyfika systemów grzewczych wykorzystujących odnawialne źródła energii wymaga planowania i projektowania, przy spełnieniu odpowiednich wymagań odnośnie instalacji i standardów ochrony cieplnej 19