Procesy Chemiczne laboratorium część SURFAKTANTY. ćwiczenie 2 Charakterystyka stabilności emulsji

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Procesy Chemiczne laboratorium część SURFAKTANTY. ćwiczenie 2 Charakterystyka stabilności emulsji"

Transkrypt

1 Procesy Chemiczne laboratorium część SURFAKTANTY ćwiczenie 2 Charakterystyka stabilności emulsji EMULSJE DEFINICJA, TYPY EMULSJI Emulsjami nazywamy ciekłe układy dyspersyjne, w których w jednej cieczy (zwanej fazą ciągłą lub zewnętrzną) zawieszone są kropelki drugiej cieczy (zwanej fazą rozproszoną lub wewnętrzną). Układ emulsyjny dwóch niemieszających się cieczy określamy jako olej w wodzie (O/W), jeżeli hydrofobowa faza, zwana "olejem" jest zawieszona w postaci rozproszonej w fazie hydrofilowej, zwanej "wodą". Dla przypadku, gdy fazą ciągłą, zewnętrzną jest ciecz hydrofobowa (olej) a cieczą zdyspergowaną jest ciecz hydrofilowa (woda), mówimy o emulsji woda w oleju (W/O). układ W/O układ O/W układ O/W/O układ W/O/W Spotyka się także emulsje wielokrotne, nazywane emulsjami potrójnymi. Można powiedzieć, że są to układy złożone z dwóch emulsji, w których fazą ciągłą dla jednej emulsji jest woda, a dla drugiej faza olejowa. Emulsje wielokrotne są dużo bardziej skomplikowane niż emulsje typu O/W i W/O, a ich wytworzenie

2 wymaga dużo bardziej zaawansowanych technologii. Wśród emulsji wielokrotnych wyróżniamy układy typu W/O/W i O/W/O. Emulsje W/O/W zawierają emulsję typu W/O rozproszoną w fazie wodnej. Są to niewielkie kropelki wody, które zostały rozproszone w większych kroplach fazy olejowej, natomiast faza olejowa rozproszona jest w fazie wodnej. Emulsje typu O/W/O stanowią układ odwrotny tutaj emulsja typu O/W rozproszona jest w fazie olejowej. Ze względu na swoje wyjątkowe własności emulsje wielokrotne znalazły szczególne zastosowanie we współczesnej kosmetyce. Określenia typu emulsji można dokonać pod mikroskopem, oglądając warstwę emulsji zabarwioną barwnikiem rozpuszczalnym w olejach lub w wodzie. Zabarwieniu ulegnie oczywiście ta faza, która rozpuszcza barwnik. Drugi sposób na określenie typu emulsji polega na sprawdzeniu przewodności elektrycznej emulsji. Emulsje typu O/W, gdzie fazą zewnętrzna, ciągłą, jest rozpuszczalnik polarny (najczęstszy przypadek to wodny roztwór elektrolitów) będzie przewodzić prąd elektryczny. Emulsja W/O będzie wykazywać dużą oporność. EMULGATORY A STABILNOŚĆ EMULSJI Ponieważ w emulsjach powierzchnia styku dwóch faz jest bardzo duża, układ może być trwały tyko w przypadku, gdy siły napięcia powierzchniowego między fazami będą bliskie zeru. W przypadku przeciwnym, faza rozproszona w bardzo krótkim czasie łączy się w fazę ciągłą i emulsja rozdziela się na dwie fazy ciągłe. Emulsja składająca się jedynie z wody i oleju jest układem niestabilnym. Aby uzyskać emulsję trwałą niezbędny jest dodatek emulgatora substancji, która gromadząc się na granicy faz obniża napięcie powierzchniowe pomiędzy kropelkami substancji rozproszonej i cząsteczkami cieczy rozpraszającej. Emulgatory, będące związkami powierzchniowo czynnymi lokują się na granicy faz: jedną częścią są "zanurzone" w fazie hydrofilowej a drugą w hydrofobowej. Tworząc taką monomolekularną warstewkę przyjmują na siebie "bycie granicą faz", a ponieważ ich powinowactwo do obu faz jest podobne, powodują obniżenie napięcia powierzchniowego i dzięki temu stabilizują układ emulsyjny. Ponieważ mechanizm obniżania napięcia powierzchniowego polega na tworzeniu cienkiej, najczęściej monomolekularnej warstewki na granicy faz, emulgator dodany do emulsji tylko do pewnego stężenia wspomaga tworzenie i utrzymanie emulsji. Dodany w nadmiernej ilości nie powoduje już obniżenia napięcia powierzchniowego i nie gromadzi się więcej na granicy faz, tylko tworzy skupiska (micele) w fazie ciągłej. Powinowactwo emulgatora do fazy olejowej i fazy wodnej określa parametr HLB (Hydrophilic-Liophilic Balance). Wartość HLB, zależna głównie od budowy cząsteczki, a dokładniej od stosunku części hydrofilowej do hydrofobowej. HLB określa czy dany związek powierzchniowo-czynny stabilizuje lepiej emulsje O/W czy W/O. Umownie przyjęto skalę HLB w zakresie Wartość 1 odnosi się do kwasu olejowego, a wartość 40 do laurylosiarczanu sodowego. Emulgatory o HLB <10 pozwalają wytwarzać emulsje typu W/O (są lepiej rozpuszczalne w fazie niepolarnej). HLB powyżej 10 predysponuje emulgator do użycia w emulsji O/W.

3 Liczba HLB charakteryzuje się addytywnością, tzn. dla mieszaniny emulgatorów można ją obliczyć na podstawie wartości HLB poszczególnych składników i ich względnego udziału w mieszaninie. TRWAŁOŚĆ UKŁADÓW EMULSYJNYCH PROCESY DESTABILIZACJI Jeżeli emulsja została wytworzona świadomie, jako postać np. kosmetyku to zależy nam na długim okresie trwałości. Bywa jednak i tak, że emulsja powstała samorzutnie w trakcie jakiegoś procesu technologicznego i jest poważnym utrudnieniem w procesie produkcyjnym. Dość często obserwujemy takie zjawisko podczas procesu ekstrakcji, dokonywanego metodą wytrząsania. W tych przypadkach zależy nam na szybkim zniszczeniu emulsji i doprowadzeniu do rozdzielenia faz. Pamiętając, że głównym czynnikiem wpływającym na trwałość emulsji jest napięcie międzyfazowe (powierzchniowe), zarówno przy tworzeniu, jak i niszczeniu emulsji będziemy się starać wpływać na wielkość tego parametru. Drugim czynnikiem warunkującym trwałość emulsji jest wielkość kulek fazy rozproszonej. Emulsja o większej dyspersji będzie trwalsza, ze względu na mniejszą masę pojedynczej kuleczki i związaną z tym większą ich ruchliwość. Szybkość rozkładu emulsji jest proporcjonalna do kwadratu promienia kuleczek fazy rozproszonej, różnicy gęstości obu faz i przyspieszenia działającego na emulsję (zazwyczaj przyspieszenia ziemskiego, chyba że wirujemy emulsje, wtedy jest to przyspieszenie nadawane przez wirówkę) a odwrotnie proporcjonalna do lepkości fazy rozpraszającej. Destabilizacja emulsji, rozpatrywana jako złożony proces, składa się z wielu zjawisk, na które mają wpływ takie oddziaływania jak siły Van der Waalsa czy ruchy Browna. Te zjawiska w konsekwencji powodują stopniowy rozdział faz układu, co często jest określane mianem starzenia się emulsji. Z punktu widzenia mechanizmów fizykochemicznych, typy niestabilności emulsji można podzielić na: odwracalne: śmietanowanie, sedymentacja, flokulacja nieodwracalne: koalescencja, łamanie emulsji Śmietanowanie, którego nazwa pochodzi od tworzenia się śmietany na powierzchni mleka, polega na gromadzeniu się w górnej części mieszaniny (na powierzchni układu) cząsteczek fazy rozproszonej o mniejszym ciężarze właściwym (nie zmieniając swojego rozmiaru). Sprzyjać temu będzie duża różnica gęstości cieczy i większy promień kulek emulsji. Aby powstrzymać ten proces wystarczy mieszać układ lub zamienić lepkość, bądź gęstość fazy rozpraszającej. Podobnym procesem jest sedymentacja, czyli opadanie cząsteczek o większym ciężarze właściwym na dno naczynia. Zjawisko jest wynikiem działania sił grawitacji. W czasie jego trwania cząsteczki fazy opadającej nie zmieniają swoich rozmiarów. Można mu zapobiec poprzez zmianę lepkości fazy rozpraszającej lub zmianę gęstości obu faz. Flokulacja (od ang. flock stado) jest odwracalnym procesem łączenia się kuleczek we flokuły (kłaczki) skupiska, kiście cząstek fazy zawieszonej, ale bez ich zlewania się ze sobą i bez znacznego przemieszczania się w kierunku powierzchni czy dolnych obszarów układu. Na ogół przyczyną jest zbyt mała ilość emulgatora lub działanie podwyższonej

4 temperatury. Procesowi można zapobiegać poprzez wytrząsanie układu, dodatek odpowiedniego emulgatora lub emulgacji w mieszaninie w niższej temperaturze. Czasami przeprowadza się tak zwaną kontrolowaną flokulację, która polega na tym, że prowokuje się powstawanie zbitka flokuł, ale o konsystencji puszystego osadu, łatwego do jednolitego rozproszenia. Osiąga się to przez dodanie polimerów lub odpowiednich elektrolitów. Niekorzystna sytuacja ma miejsce wówczas, kiedy powstałych flokulatów nie udaje się rozproszyć nawet mechanicznie. Niestety, flokulacja bardzo często przechodzi do koalescencji - czyli agregacji fazy rozproszonej w większe krople. Koalescencja, będąca wynikiem chaotycznych ruchów cząsteczek ruchów Browna, jest rodzajem niestabilności nieodwracalnej, czyli takiej, która nie pozwala na odtworzenie pierwotnej organizacji emulsji. Proces koalescencji najczęściej kończy się całkowitym rozdzieleniem fazy wodnej i olejowej, czyli tzw. złamaniem emulsji. lub śmietanowanie sedymentacja EMULSJA flokulacja koalescencja złamanie emulsji

5 CZĘŚĆ DOŚWIADCZALNA Badanie trwałości emulsji W cylindrach lub probówkach z podziałką należy sporządzić 12 emulsji o objętości 25 ml w 3 seriach po 4 emulsje, zachowując poniższe proporcje: dla każdej serii przyjąć stałą zawartość surfaktantu, kolejno: 8, 10 i 12 % obj. w każdej serii dla 4 próbek zmieniać stężenie oleju jako: 10, 20, 30 i 40% obj. pozostałą objętość (do 25 ml czyli 100%) dopełnić odpowiednią ilością wody W doświadczeniu stosujemy wybrany surfaktant (ciekły) z grupy Rokafenoli/Rokanoli (zapisać odpowiedni symbol w sprawozdaniu), olej parafinowy i wodę destylowaną. Sporządzone emulsje homogenizować przez 1 minutę przy wybranej prędkości mieszania (zanotować). Następnie przy użyciu konduktometru zmierzyć przewodnictwo (pomiar jednorazowy dla każdej emulsji). Uwaga! Czujnik konduktometryczny należy przemyć wodą destylowaną po każdym pomiarze. Emulsje odstawia się i bada się ich trwałość poprzez odczytanie objętości rozdzielających się warstw po czasie 5, 10, 20, 30 i 60 minut. W sprawozdaniu należy umieścić tabele ze składem poszczególnych emulsji, wynikiem pomiaru przewodności (bezpośrednio po homogenizacji) oraz objętość rozdzielających się warstw. Na ich podstawie należy narysować wykresy przedstawiające zależność objętości rozdzielających się warstw od czasu dla każdej serii (po 4 próbki) na osobnym wykresie. Jak zmienia się przewodnictwo elektryczne w zależności od składu emulsji i dlaczego? W jaki sposób zmiana stężenia surfaktantu i oleju wpływa ma trwałość emulsji? Określenie optymalnych warunków homogenizacji Doświadczenie polega na wyznaczeniu czasu homogenizacji oraz prędkości obrotowej mieszadła homogenizatora, dla których obserwuje się największą stabilność układów. W tym celu należy sporządzić 6 emulsji o stałym składzie. Trzy z nich homogenizować przez 1 minutę przy zmiennej prędkości mieszania, natomiast 3 pozostałe przy stałej prędkości ale różnym czasie homogenizacji. Pomiar przewodnictwa oraz badanie trwałości emulsji odbywa się jak w pierwszej części ćwiczenia. Do przeprowadzenia doświadczenia należy użyć stosunku oleju do wody równego 30/70 i zawartości surfaktantu 8%. W jaki sposób czas homogenizacji i prędkość mieszania wpływają na stabilność układu emulsyjnego oraz przewodnictwo elektryczne?

OTRZYMYWANIE EMULSJI ORAZ BADANIE ICH WŁAŚCIWOŚCI

OTRZYMYWANIE EMULSJI ORAZ BADANIE ICH WŁAŚCIWOŚCI Ćwiczenie nr 2 OTRZYMYWANIE EMULSJI ORAZ BADANIE ICH WŁAŚCIWOŚCI CZĘŚĆ TEORETYCZNA Emulsja jest układem koloidalnym, składającym się z co najmniej dwóch, niemieszających się ze sobą cieczy (polarnej i

Bardziej szczegółowo

K02 Instrukcja wykonania ćwiczenia

K02 Instrukcja wykonania ćwiczenia Katedra Chemii Fizycznej Uniwersytetu Łódzkiego K2 Instrukcja wykonania ćwiczenia Wyznaczanie krytycznego stężenia micelizacji (CMC) z pomiarów napięcia powierzchniowego Zakres zagadnień obowiązujących

Bardziej szczegółowo

Badanie właściwości związków powierzchniowo czynnych

Badanie właściwości związków powierzchniowo czynnych POLITECHNIKA ŚLĄSKA WYDZIAŁ CHEMICZNY KATEDRA TECHNOLOGII CHEMICZNEJ ORGANICZNEJ I PETROCHEMII INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH: Badanie właściwości związków powierzchniowo czynnych Laboratorium z

Bardziej szczegółowo

Procesy Chemiczne laboratorium część SURFAKTANTY. ćwiczenie 3 Fabrykowanie układów koloidalnych oraz wyznaczanie punktu inwersji emulsji

Procesy Chemiczne laboratorium część SURFAKTANTY. ćwiczenie 3 Fabrykowanie układów koloidalnych oraz wyznaczanie punktu inwersji emulsji Procesy Chemiczne laboratorium część SURFAKTANTY ćwiczenie 3 Fabrykowanie układów koloidalnych oraz wyznaczanie punktu inwersji emulsji UKŁADY KOLOIDALNE OTRZYMYWANIE I WŁAŚCIWOŚCI Układy koloidalne można

Bardziej szczegółowo

Piany. Stabilność piany zależy od: Rodzaju stosowanych spc Stężenia spc

Piany. Stabilność piany zależy od: Rodzaju stosowanych spc Stężenia spc Ćwiczenie 4 Piany Piany Piany to układy heterofazowe, w których ciecz stanowi fazę ciągłą, a fazą rozproszoną jest gaz. Piany, podobnie jak emulsje, to układy termodynaczmicznie niestabilne, do ich stabilizacji

Bardziej szczegółowo

3 k. NAPIĘCIE POWIERZCHNIO- WE

3 k. NAPIĘCIE POWIERZCHNIO- WE 3 k. NAPIĘCIE POWIERZCHNIO- WE Zagadnienia teoretyczne Przyczyny powstawania napięcia powierzchniowego cieczy. Jednostki napięcia powierzchniowego. Napięcie powierzchniowe roztworów i jego związek z adsorpcją.

Bardziej szczegółowo

WYZNACZANIE ROZMIARÓW

WYZNACZANIE ROZMIARÓW POLITECHNIKA ŁÓDZKA INSTRUKCJA Z LABORATORIUM W ZAKŁADZIE BIOFIZYKI Ćwiczenie 6 WYZNACZANIE ROZMIARÓW MAKROCZĄSTECZEK I. WSTĘP TEORETYCZNY Procesy zachodzące między atomami lub cząsteczkami w skali molekularnej

Bardziej szczegółowo

Układy zdyspergowane. Wykład 6

Układy zdyspergowane. Wykład 6 Układy zdyspergowane Wykład 6 Treśd Podwójna warstwa elektryczna Zjawiska elektrokinetyczne Potencjał zeta Nowoczesne metody oznaczania Stabilnośd dyspersji Stabilnośd dyspersji koloidalnej jest wypadkową

Bardziej szczegółowo

GRAWITACYJNE ZAGĘSZCZANIE OSADÓW

GRAWITACYJNE ZAGĘSZCZANIE OSADÓW GRAWITACYJNE ZAGĘSZCZANIE OSADÓW Ćwiczenie nr 4 1. CHARAKTERYSTYKA PROCESU Ze względu na wysokie uwodnienie oraz niewielką ilość suchej masy, osady powstające w oczyszczalni ścieków należy poddawać procesowi

Bardziej szczegółowo

ODWADNIANIE OSADÓW PRZY POMOCY WIRÓWKI SEDYMENTACYJNEJ

ODWADNIANIE OSADÓW PRZY POMOCY WIRÓWKI SEDYMENTACYJNEJ ODWADNIANIE OSADÓW PRZY POMOCY WIRÓWKI SEDYMENTACYJNEJ Ćwiczenie nr 3 1. CHARAKTERYSTYKA PROCESU Wirowanie jest procesem sedymentacji uwarunkowanej działaniem siły odśrodkowej przy przyspieszeniu 1500

Bardziej szczegółowo

Utylizacja i neutralizacja odpadów Międzywydziałowe Studia Ochrony Środowiska

Utylizacja i neutralizacja odpadów Międzywydziałowe Studia Ochrony Środowiska Utylizacja i neutralizacja odpadów Międzywydziałowe Studia Ochrony Środowiska Instrukcja do Ćwiczenia 14 Zastosowanie metod membranowych w oczyszczaniu ścieków Opracowała dr Elżbieta Megiel Celem ćwiczenia

Bardziej szczegółowo

ODWADNIANIE OSADÓW PRZY POMOCY WIRÓWKI SEDYMENTACYJNEJ

ODWADNIANIE OSADÓW PRZY POMOCY WIRÓWKI SEDYMENTACYJNEJ PRZERÓBKA I UNIESZKODLIWIANIE OSADÓW ŚCIEKOWYCH Ćwiczenie nr 3 ODWADNIANIE OSADÓW PRZY POMOCY WIRÓWKI SEDYMENTACYJNEJ 1. CHARAKTERYSTYKA PROCESU Odwadnianie osadów za pomocą odwirowania polega na wytworzeniu

Bardziej szczegółowo

Ściąga eksperta. Mieszaniny. - filmy edukacyjne on-line Strona 1/8. Jak dzielimy substancje chemiczne?

Ściąga eksperta. Mieszaniny.  - filmy edukacyjne on-line Strona 1/8. Jak dzielimy substancje chemiczne? Mieszaniny Jak dzielimy substancje chemiczne? Mieszaninami nazywamy substancje złożone z kilku skład, zachowujących swoje właściwości. Mieszaniny uzyskuje się na drodze mechanicznego mieszania ze sobą

Bardziej szczegółowo

Człowiek najlepsza inwestycja FENIKS

Człowiek najlepsza inwestycja FENIKS Człowiek najlepsza inwestycja ENIKS - długofalowy program odbudowy, popularyzacji i wspomagania fizyki w szkołach w celu rozwijania podstawowych kompetencji naukowo-technicznych, matematycznych i informatycznych

Bardziej szczegółowo

WIROWANIE. 1. Wprowadzenie

WIROWANIE. 1. Wprowadzenie WIROWANIE 1. Wprowadzenie Rozdzielanie układów heterogonicznych w polu sił grawitacyjnych może być procesem długotrwałym i mało wydajnym. Sedymentacja może zostać znacznie przyspieszona, kiedy pole sił

Bardziej szczegółowo

POLITECHNIKA ŚWIĘTOKRZYSKA w Kielcach WYDZIAŁ MECHATRONIKI I BUDOWY MASZYN KATEDRA URZĄDZEŃ MECHATRONICZNYCH LABORATORIUM FIZYKI INSTRUKCJA

POLITECHNIKA ŚWIĘTOKRZYSKA w Kielcach WYDZIAŁ MECHATRONIKI I BUDOWY MASZYN KATEDRA URZĄDZEŃ MECHATRONICZNYCH LABORATORIUM FIZYKI INSTRUKCJA POLITECHNIKA ŚWIĘTOKRZYSKA w Kielcach WYDZIAŁ MECHATRONIKI I BUDOWY MASZYN KATEDRA URZĄDZEŃ MECHATRONICZNYCH LABORATORIUM FIZYKI INSTRUKCJA ĆWICZENIE LABORATORYJNE NR 1 Temat: Wyznaczanie współczynnika

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 2: Właściwości osmotyczne koloidalnych roztworów biopolimerów.

Ćwiczenie 2: Właściwości osmotyczne koloidalnych roztworów biopolimerów. 1. Część teoretyczna Właściwości koligatywne Zjawiska osmotyczne związane są z równowagą w układach dwu- lub więcej składnikowych, przy czym dotyczy roztworów substancji nielotnych (soli, polisacharydów,

Bardziej szczegółowo

POLITECHNIKA POZNAŃSKA ZAKŁAD CHEMII FIZYCZNEJ ĆWICZENIA PRACOWNI CHEMII FIZYCZNEJ

POLITECHNIKA POZNAŃSKA ZAKŁAD CHEMII FIZYCZNEJ ĆWICZENIA PRACOWNI CHEMII FIZYCZNEJ OZNACZANIE ŚREDNIEJ MASY CZĄSTECZKOWEJ POLIMERU WSTĘP Lepkość roztworu polimeru jest z reguły większa od lepkości rozpuszczalnika. Dla polimeru lepkość graniczna [η ] określa zmianę lepkości roztworu przypadającą

Bardziej szczegółowo

Sonochemia. Schemat 1. Strefy reakcji. Rodzaje efektów sonochemicznych. Oscylujący pęcherzyk gazu. Woda w stanie nadkrytycznym?

Sonochemia. Schemat 1. Strefy reakcji. Rodzaje efektów sonochemicznych. Oscylujący pęcherzyk gazu. Woda w stanie nadkrytycznym? Schemat 1 Strefy reakcji Rodzaje efektów sonochemicznych Oscylujący pęcherzyk gazu Woda w stanie nadkrytycznym? Roztwór Znaczne gradienty ciśnienia Duże siły hydrodynamiczne Efekty mechanochemiczne Reakcje

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 9. Grażyna Nowicka i Waldemar Nowicki BADANIE PROCESU MICELIZACJI SURFAKTANTÓW JONOWYCH

Ćwiczenie 9. Grażyna Nowicka i Waldemar Nowicki BADANIE PROCESU MICELIZACJI SURFAKTANTÓW JONOWYCH Ćwiczenie 9 Grażyna Nowicka i Waldemar Nowicki BADANIE PROCEU MICELIZACJI URFAKTANTÓW JONOWYCH Zagadnienia: tan koloidalny. Klasyfikacja układów koloidalnych. truktura i stabilność koloidów. Układy micelarne.

Bardziej szczegółowo

Materiały polimerowe laboratorium

Materiały polimerowe laboratorium Materiały polimerowe laboratorium Wydział Chemiczny, Studia Stacjonarne II stopnia (magisterskie), rok 1, semestr 2 kierunek: INŻYNIERIA CHEMICZNA I PROCESOWA specjalność: Inżynieria procesów chemicznych

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 5: Właściwości

Ćwiczenie 5: Właściwości Ćwiczenie 5: Właściwości 1. Część teoretyczna Napięcie powierzchniowe Napięcie powierzchniowe jest związane z siłami kohezji działającymi pomiędzy cząsteczkami, warunkuje spójność cieczy i powstawanie

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 3. Emulsje

Ćwiczenie 3. Emulsje Ćwiczenie 3 Emulsje Zagadnienia teoretyczne Emulsją nazywamy układ dyspersyjny złożony z dwu cieczy nie mieszających się ze sobą, z których jedna jest rozproszona w drugiej w postaci kropel o wymiarach

Bardziej szczegółowo

Utylizacja osadów ściekowych

Utylizacja osadów ściekowych Utylizacja osadów ściekowych Ćwiczenie nr 4 ODWADNIANIE OSADÓW PRZY POMOCY WIRÓWKI SEDYMENTACYJNEJ 1. CHARAKTERYSTYKA PROCESU Odwadnianie osadów za pomocą odwirowania polega na wytworzeniu odpowiednich

Bardziej szczegółowo

Metody rozdziału substancji, czyli śladami Kopciuszka.

Metody rozdziału substancji, czyli śladami Kopciuszka. 1 Metody rozdziału substancji, czyli śladami Kopciuszka. Czas trwania zajęć: 45 minut Pojęcia kluczowe: - ekstrakcja, - chromatografia, - adsorpcja, - sedymentacja, - dekantacja, - odparowywanie oraz z

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 4: Wyznaczanie właściwości powierzchniowych koloidalnych roztworów biopolimerów.

Ćwiczenie 4: Wyznaczanie właściwości powierzchniowych koloidalnych roztworów biopolimerów. 1. Część teoretyczna Napięcie powierzchniowe Napięcie powierzchniowe jest związane z siłami kohezji działającymi pomiędzy cząsteczkami, warunkuje spójność cieczy i powstawanie powierzchni międzyfazowej.

Bardziej szczegółowo

WPŁYW SUBSTANCJI TOWARZYSZĄCYCH NA ROZPUSZCZALNOŚĆ OSADÓW

WPŁYW SUBSTANCJI TOWARZYSZĄCYCH NA ROZPUSZCZALNOŚĆ OSADÓW WPŁYW SUBSTANCJI TOWARZYSZĄCYCH NA ROZPUSZCZALNOŚĆ OSADÓW Wstęp Mianem rozpuszczalności określamy maksymalną ilość danej substancji (w gramach lub molach), jaką w danej temperaturze można rozpuścić w określonej

Bardziej szczegółowo

Czy równowaga jest procesem korzystnym? dr hab. prof. nadzw. Małgorzata Jóźwiak

Czy równowaga jest procesem korzystnym? dr hab. prof. nadzw. Małgorzata Jóźwiak Czy równowaga jest procesem korzystnym? dr hab. prof. nadzw. Małgorzata Jóźwiak 1 Pojęcie równowagi łańcuch pokarmowy równowagi fazowe równowaga ciało stałe - ciecz równowaga ciecz - gaz równowaga ciało

Bardziej szczegółowo

Prędkości cieczy w rurce są odwrotnie proporcjonalne do powierzchni przekrojów rurki.

Prędkości cieczy w rurce są odwrotnie proporcjonalne do powierzchni przekrojów rurki. Spis treści 1 Podstawowe definicje 11 Równanie ciągłości 12 Równanie Bernoulliego 13 Lepkość 131 Definicje 2 Roztwory wodne makrocząsteczek biologicznych 3 Rodzaje przepływów 4 Wyznaczania lepkości i oznaczanie

Bardziej szczegółowo

KOMPUTEROWE WSPOMAGANIE PROCESU PROJEKTOWANIA ODSTOJNIKA

KOMPUTEROWE WSPOMAGANIE PROCESU PROJEKTOWANIA ODSTOJNIKA Piotr KOWALIK Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie Studenckie Koło Naukowe Informatyków KOMPUTEROWE WSPOMAGANIE PROCESU PROJEKTOWANIA ODSTOJNIKA 1. Ciekłe układy niejednorodne Ciekły układ niejednorodny

Bardziej szczegółowo

Oddziaływania. Wszystkie oddziaływania są wzajemne jeżeli jedno ciało działa na drugie, to drugie ciało oddziałuje na pierwsze.

Oddziaływania. Wszystkie oddziaływania są wzajemne jeżeli jedno ciało działa na drugie, to drugie ciało oddziałuje na pierwsze. Siły w przyrodzie Oddziaływania Wszystkie oddziaływania są wzajemne jeżeli jedno ciało działa na drugie, to drugie ciało oddziałuje na pierwsze. Występujące w przyrodzie rodzaje oddziaływań dzielimy na:

Bardziej szczegółowo

Substancje powierzchniowo czynne 24.10.2013

Substancje powierzchniowo czynne 24.10.2013 Substancje powierzchniowo czynne 24.10.2013 Budowa spc (surfaktant, tensyd) - są to cząsteczki amfifilowe ogon część hydrofobowa zwykle długi łańcuch alifatyczny (węglowodorowy) głowa część hydrofilowa

Bardziej szczegółowo

GRAWITACYJNE ZAGĘSZCZANIE OSADÓW

GRAWITACYJNE ZAGĘSZCZANIE OSADÓW PRZERÓBKA I UNIESZKODLIWIANIE OSADÓW ŚCIEKOWYCH Ćwiczenie nr 4 GRAWITACYJNE ZAGĘSZCZANIE OSADÓW 1. CHARAKTERYSTYKA PROCESU Proces zagęszczania osadów, który polega na rozdziale fazy stałej od ciekłej przy

Bardziej szczegółowo

Podstawowe prawa opisujące właściwości gazów zostały wyprowadzone dla gazu modelowego, nazywanego gazem doskonałym (idealnym).

Podstawowe prawa opisujące właściwości gazów zostały wyprowadzone dla gazu modelowego, nazywanego gazem doskonałym (idealnym). Spis treści 1 Stan gazowy 2 Gaz doskonały 21 Definicja mikroskopowa 22 Definicja makroskopowa (termodynamiczna) 3 Prawa gazowe 31 Prawo Boyle a-mariotte a 32 Prawo Gay-Lussaca 33 Prawo Charlesa 34 Prawo

Bardziej szczegółowo

Nowe technologie w produkcji płynnych mieszanek paszowych uzupełniających

Nowe technologie w produkcji płynnych mieszanek paszowych uzupełniających Nowe technologie w produkcji płynnych mieszanek paszowych uzupełniających lek. wet. Ewa Cichocka 20 czerwca 2016 r., Pomorskie Forum Drobiarskie, Chmielno Po pierwsze - bezpieczna żywność! Ochrona skuteczności

Bardziej szczegółowo

Grawitacyjne zagęszczanie osadu

Grawitacyjne zagęszczanie osadu Grawitacyjne zagęszczanie osadu Wprowadzenie Zagęszczanie grawitacyjne (samoistne) przebiega samorzutnie w np. osadnikach (wstępnych, wtórnych, pośrednich) lub może być prowadzone w oddzielnych urządzeniach

Bardziej szczegółowo

OCENA CZYSTOŚCI WODY NA PODSTAWIE POMIARÓW PRZEWODNICTWA. OZNACZANIE STĘŻENIA WODOROTLENKU SODU METODĄ MIARECZKOWANIA KONDUKTOMETRYCZNEGO

OCENA CZYSTOŚCI WODY NA PODSTAWIE POMIARÓW PRZEWODNICTWA. OZNACZANIE STĘŻENIA WODOROTLENKU SODU METODĄ MIARECZKOWANIA KONDUKTOMETRYCZNEGO OCENA CZYSTOŚCI WODY NA PODSTAWIE POMIAÓW PZEWODNICTWA. OZNACZANIE STĘŻENIA WODOOTLENKU SODU METODĄ MIAECZKOWANIA KONDUKTOMETYCZNEGO Instrukcja do ćwiczeń opracowana w Katedrze Chemii Środowiska Uniwersytetu

Bardziej szczegółowo

Wykład 2. Anna Ptaszek. 7 października Katedra Inżynierii i Aparatury Przemysłu Spożywczego. Chemia fizyczna - wykład 2. Anna Ptaszek 1 / 1

Wykład 2. Anna Ptaszek. 7 października Katedra Inżynierii i Aparatury Przemysłu Spożywczego. Chemia fizyczna - wykład 2. Anna Ptaszek 1 / 1 Wykład 2 Katedra Inżynierii i Aparatury Przemysłu Spożywczego 7 października 2015 1 / 1 Zjawiska koligatywne Rozpuszczenie w wodzie substancji nielotnej powoduje obniżenie prężności pary nasyconej P woda

Bardziej szczegółowo

PRACOWNIA FIZYKI MORZA

PRACOWNIA FIZYKI MORZA PRACOWNIA FIZYKI MORZA INSTRUKCJA DO ĆWICZENIA NR 8 TEMAT: BADANIE PRZEWODNICTWA ELEKTRYCZNEGO WODY MORSKIEJ O RÓŻNYCH ZASOLENIACH Teoria Przewodnictwo elektryczne wody morskiej jest miarą stężenia i rodzaju

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIE 2 KONDUKTOMETRIA

ĆWICZENIE 2 KONDUKTOMETRIA ĆWICZENIE 2 KONDUKTOMETRIA 1. Oznaczanie słabych kwasów w sokach i syropach owocowych metodą miareczkowania konduktometrycznego Celem ćwiczenia jest ilościowe oznaczenie zawartości słabych kwasów w sokach

Bardziej szczegółowo

LABORATORIUM FIZYKI PAŃSTWOWEJ WYŻSZEJ SZKOŁY ZAWODOWEJ W NYSIE

LABORATORIUM FIZYKI PAŃSTWOWEJ WYŻSZEJ SZKOŁY ZAWODOWEJ W NYSIE LABORATORIUM FIZYKI PAŃSTWOWEJ WYŻSZEJ SZKOŁY ZAWODOWEJ W NYSIE Ćwiczenie nr 5 Temat: Wyznaczanie gęstości ciała stałego i cieczy za pomocą wagi elektronicznej z zestawem Hydro. 1. Wprowadzenie Gęstość

Bardziej szczegółowo

WIROWANIE. 1. Wprowadzenie

WIROWANIE. 1. Wprowadzenie WIROWANIE 1. Wprowadzenie Rozdzielanie układów heterogonicznych w polu sił grawitacyjnych może być procesem długotrwałym i mało wydajnym. Sedymentacja może zostać znacznie przyspieszona, kiedy pole sił

Bardziej szczegółowo

PUNKTY KRYTYCZNE W TECHNOLOGII KOSMETYKÓW 18 LISTOPAD 2014

PUNKTY KRYTYCZNE W TECHNOLOGII KOSMETYKÓW 18 LISTOPAD 2014 PUNKTY KRYTYCZNE W TECHNOLOGII KOSMETYKÓW 18 LISTOPAD 2014 1 WPROWADZENIE Wczoraj i dziś wdrażania kosmetyków Lepsze maszyny Bardziej zaawansowane surowce Lepsze metody testowania Szybszy dostęp do wiedzy

Bardziej szczegółowo

Co ma wspólnego ludzka dwunastnica z proszkiem do. prania?

Co ma wspólnego ludzka dwunastnica z proszkiem do. prania? 1 Co ma wspólnego ludzka dwunastnica z proszkiem do prania? Czas trwania zajęć: 45 minut Potencjalne pytania badawcze: 1. Czy lipazy zawarte w proszku do prania rozkładają tłuszcze roślinne? 2. Jaka jest

Bardziej szczegółowo

Statyka Cieczy i Gazów. Temat : Podstawy teorii kinetyczno-molekularnej budowy ciał

Statyka Cieczy i Gazów. Temat : Podstawy teorii kinetyczno-molekularnej budowy ciał Statyka Cieczy i Gazów Temat : Podstawy teorii kinetyczno-molekularnej budowy ciał 1. Podstawowe założenia teorii kinetyczno-molekularnej budowy ciał: Ciała zbudowane są z cząsteczek. Pomiędzy cząsteczkami

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA EDUKACYJNE

WYMAGANIA EDUKACYJNE GIMNAZJUM NR 2 W RYCZOWIE WYMAGANIA EDUKACYJNE niezbędne do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z CHEMII w klasie II gimnazjum str. 1 Wymagania edukacyjne niezbędne do

Bardziej szczegółowo

Chemia klasa VII Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny Semestr II

Chemia klasa VII Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny Semestr II Chemia klasa VII Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny Semestr II Łączenie się atomów. Równania reakcji Ocena dopuszczająca [1] Ocena dostateczna [1 + 2] Ocena dobra [1 + 2 + 3] Ocena bardzo dobra

Bardziej szczegółowo

prof. dr hab. Małgorzata Jóźwiak

prof. dr hab. Małgorzata Jóźwiak Czy równowaga w przyrodzie i w chemii jest korzystna? prof. dr hab. Małgorzata Jóźwiak 1 Pojęcie równowagi łańcuch pokarmowy równowagi fazowe równowaga ciało stałe - ciecz równowaga ciecz - gaz równowaga

Bardziej szczegółowo

Termodynamika fazy powierzchniowej Zjawisko sorpcji Adsorpcja fizyczna: izoterma Langmuira oraz BET Zjawiska przylegania

Termodynamika fazy powierzchniowej Zjawisko sorpcji Adsorpcja fizyczna: izoterma Langmuira oraz BET Zjawiska przylegania ermodynamika zjawisk powierzchniowych 3.6.1. ermodynamika fazy powierzchniowej 3.6.2. Zjawisko sorpcji 3.6.3. Adsorpcja fizyczna: izoterma Langmuira oraz BE 3.6.4. Zjawiska przylegania ZJAWISKA PWIERZCHNIWE

Bardziej szczegółowo

WPŁYW SUBSTANCJI TOWARZYSZĄCYCH NA ROZPUSZCZALNOŚĆ OSADÓW

WPŁYW SUBSTANCJI TOWARZYSZĄCYCH NA ROZPUSZCZALNOŚĆ OSADÓW WPŁYW SUBSTANCJI TOWARZYSZĄCYCH NA ROZPUSZCZALNOŚĆ OSADÓW Wstęp W przypadku trudno rozpuszczalnej soli, mimo osiągnięcia stanu nasycenia, jej stężenie w roztworze jest bardzo małe i przyjmuje się, że ta

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIE I - BIAŁKA. Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z właściwościami fizykochemicznymi białek i ich reakcjami charakterystycznymi.

ĆWICZENIE I - BIAŁKA. Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z właściwościami fizykochemicznymi białek i ich reakcjami charakterystycznymi. ĆWICZENIE I - BIAŁKA Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z właściwościami fizykochemicznymi białek i ich reakcjami charakterystycznymi. Odczynniki: - wodny 1% roztwór siarczanu(vi) miedzi(ii), - 10% wodny

Bardziej szczegółowo

MECHANIKA PŁYNÓW Płyn

MECHANIKA PŁYNÓW Płyn MECHANIKA PŁYNÓW Płyn - Każda substancja, która może płynąć, tj. pod wpływem znikomo małych sił dowolnie zmieniać swój kształt w zależności od naczynia, w którym się znajduje, oraz może swobodnie się przemieszczać

Bardziej szczegółowo

chemia wykład 3 Przemiany fazowe

chemia wykład 3 Przemiany fazowe Przemiany fazowe Przemiany fazowe substancji czystych Wrzenie, krzepnięcie, przemiana grafitu w diament stanowią przykłady przemian fazowych, które zachodzą bez zmiany składu chemicznego. Diagramy fazowe

Bardziej szczegółowo

K1. KONDUKTOMETRYCZNE MIARECZKOWANIE STRĄCENIOWE I KOMPLEKSOMETRYCZNE

K1. KONDUKTOMETRYCZNE MIARECZKOWANIE STRĄCENIOWE I KOMPLEKSOMETRYCZNE K1. KONDUKTOMETRYCZNE MIARECZKOWANIE STRĄCENIOWE I KOMPLEKSOMETRYCZNE Postępowanie analityczne, znane pod nazwą miareczkowania konduktometrycznego, polega na wyznaczeniu punktu końcowego miareczkowania

Bardziej szczegółowo

OPADANIE CZĄSTEK CIAŁ STAŁYCH W PŁYNACH

OPADANIE CZĄSTEK CIAŁ STAŁYCH W PŁYNACH OPADANIE CZĄSTEK CIAŁ STAŁYCH W PŁYNACH OPADANIE CZĄSTEK CIAŁ STAŁYCH W PŁYNACH UKŁAD NIEJEDNORODNY złożony jest z fazy rozpraszającej (gazowej lub ciekłej) i fazy rozproszonej stałej. Rozdzielanie układów

Bardziej szczegółowo

Przedmiot: Chemia budowlana Zakład Materiałoznawstwa i Technologii Betonu

Przedmiot: Chemia budowlana Zakład Materiałoznawstwa i Technologii Betonu Przedmiot: Chemia budowlana Zakład Materiałoznawstwa i Technologii Betonu Ćw. 4 Kinetyka reakcji chemicznych Zagadnienia do przygotowania: Szybkość reakcji chemicznej, zależność szybkości reakcji chemicznej

Bardziej szczegółowo

CHROMATOGRAFIA W UKŁADACH FAZ ODWRÓCONYCH RP-HPLC

CHROMATOGRAFIA W UKŁADACH FAZ ODWRÓCONYCH RP-HPLC CHROMATOGRAFIA W UKŁADACH FAZ ODWRÓCONYCH RP-HPLC MK-EG-AS Wydział Chemiczny Politechniki Gdańskiej Gdańsk 2009 Chromatograficzne układy faz odwróconych (RP) Potocznie: Układy chromatograficzne, w których

Bardziej szczegółowo

SCENARIUSZ LEKCJI CHEMII LUB BIOLOGII Z WYKORZYSTANIEM FILMU SPOSÓB NA IDEALNĄ PIANĘ

SCENARIUSZ LEKCJI CHEMII LUB BIOLOGII Z WYKORZYSTANIEM FILMU SPOSÓB NA IDEALNĄ PIANĘ SCENARIUSZ LEKCJI CHEMII LUB BIOLOGII Z WYKORZYSTANIEM FILMU SPOSÓB NA IDEALNĄ PIANĘ SPIS TREŚCI: I. Wprowadzenie. II. Części lekcji. 1. Część wstępna. 2. Część realizacji. 3. Część podsumowująca. III.

Bardziej szczegółowo

Zjawiska powierzchniowe

Zjawiska powierzchniowe Zjawiska powierzchniowe Adsorpcja Model Langmuira Model BET 1 Zjawiska powierzchniowe Adsorpcja Proces gromadzenia się substancji z wnętrza fazy na granicy międzyfazowej; Wynika z tego, że w obszarze powierzchniowym

Bardziej szczegółowo

Wykład 5. przemysłu spożywczego- wykład 5

Wykład 5. przemysłu spożywczego- wykład 5 Wykład spożywczego- wykład Katedra Inżynierii i Aparatury Przemysłu Spożywczego 4maja2014 1/1 Układy gaz-ciecz Rozpuszczalnośćwybranychgazówwcieczachw20 o Cw g/100g cieczy CIECZ H 2 N 2 O 2 CO 2 H 2 S

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 3: Wpływ temperatury na równowagę w układzie ciecz-ciecz

Ćwiczenie 3: Wpływ temperatury na równowagę w układzie ciecz-ciecz 1. Część teoretyczna Dwufazowe układy dwuskładnikowe Ćwiczenie 3: Wpływ temperatury na równowagę w układzie ciecz-ciecz W ramach omawiania równowag fazowych należy wspomnieć o równowadze cieczciecz. Jest

Bardziej szczegółowo

ZAKŁAD POJAZDÓW SAMOCHODOWYCH I SILNIKÓW SPALINOWYCH ZPSiSS WYDZIAŁ BUDOWY MASZYN I LOTNICTWA

ZAKŁAD POJAZDÓW SAMOCHODOWYCH I SILNIKÓW SPALINOWYCH ZPSiSS WYDZIAŁ BUDOWY MASZYN I LOTNICTWA ZAKŁAD POJAZDÓW SAMOCHODOWYCH I SILNIKÓW SPALINOWYCH ZPSiSS WYDZIAŁ BUDOWY MASZYN I LOTNICTWA POLITECHNIKA RZESZOWSKA im. IGNACEGO ŁUKASIEWICZA Al. Powstańców Warszawy 8, 35-959 Rzeszów, Tel: 854-31-1,

Bardziej szczegółowo

Sonochemia. Kawitacja. p(t) = p o + p s sin(2 f t) Oscylacje ciśnienia - - powstawanie naprężeń rozciągających w ośrodku

Sonochemia. Kawitacja. p(t) = p o + p s sin(2 f t) Oscylacje ciśnienia - - powstawanie naprężeń rozciągających w ośrodku Kawitacja 1 Oscylacje ciśnienia - - powstawanie naprężeń rozciągających w ośrodku 5 4 3 p(t) = p o + p s sin(2 f t) Cisnienie / atm 2 1 0-1 Dla wody, 320 khz, 3 W/cm 2 p zmienia się od 2 do 4 atm -2-3

Bardziej szczegółowo

Optymalizacja stosowania środków ochrony roślin

Optymalizacja stosowania środków ochrony roślin Optymalizacja stosowania środków ochrony roślin Łukasz Sobiech Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu Efektywność środków ochrony roślin można znacznie poprawić poprzez dodatek adiuwantów, czyli wspomagaczy.

Bardziej szczegółowo

KRYTYCZNE STĘŻENIE MICELIZACJI SURFAKTANTU

KRYTYCZNE STĘŻENIE MICELIZACJI SURFAKTANTU KRYTYCZNE STĘŻENIE MICELIZACJI SURFAKTANTU Celem ćwiczenia jest wyznaczenie krytycznego stężenia micelizacji (KSM) surfaktantu kationowego metodą konduktometryczną. Podstawy teoretyczne Zdolność surfaktantów

Bardziej szczegółowo

Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych

Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych UNIWERSYTET GDAŃSKI WYDZIAŁ CHEMII Pracownia studencka Katedra Analizy Środowiska Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych Ćwiczenie nr 2 OPTYMALIZACJA ROZDZIELANIA MIESZANINY WYBRANYCH FARMACEUTYKÓW METODĄ

Bardziej szczegółowo

Wprowadzenie 1. Substancje powierzchniowo czynne Wykazują tendencję do gromadzenia się na granicy faz Nie przechodzą do fazy gazowej

Wprowadzenie 1. Substancje powierzchniowo czynne Wykazują tendencję do gromadzenia się na granicy faz Nie przechodzą do fazy gazowej Wprowadzenie 1 Substancje hydrofilowe w roztworach wodnych: Nie wykazują tendencji do gromadzenia się na granicy faz Ich cząsteczki są homogenicznie rozmieszczone w całej objętości roztworu Nie wykazują

Bardziej szczegółowo

7 k. EMULSJE. Sprawdzono w roku 2017 przez B. Polak

7 k. EMULSJE. Sprawdzono w roku 2017 przez B. Polak 7 k. EMULSJE Zagadnienia teoretyczne Substancje powierzchniowo czynne. Powstawanie i typy emulsji. Metody określania typu emulsji. Inwersja emulsji. Emulgatory budowa cząsteczkowa, a sposób działania.

Bardziej szczegółowo

2. Badanie zmian właściwości oddechowych mikroorganizmów osadu czynnego pod wpływem sulfonamidów

2. Badanie zmian właściwości oddechowych mikroorganizmów osadu czynnego pod wpływem sulfonamidów 1. Badanie przebiegu nitryfikacji w obecności sulfonamidów Celem pracy będzie zbadanie wpływu sulfonoamidów obecnych w ściekach farmaceutycznych na przebieg procesu nitryfikacji a także badanie postępu

Bardziej szczegółowo

7. EMULSJE. Sprawdzono w roku 2017 przez B. Polak

7. EMULSJE. Sprawdzono w roku 2017 przez B. Polak 7. EMULSJE Zagadnienia teoretyczne Substancje powierzchniowo czynne. Powstawanie i typy. Metody określania typu. Inwersja. Emulgatory budowa cząsteczkowa, a sposób działania. Rola napięcia powierzchniowego

Bardziej szczegółowo

Czym jest prąd elektryczny

Czym jest prąd elektryczny Prąd elektryczny Ruch elektronów w przewodniku Wektor gęstości prądu Przewodność elektryczna Prawo Ohma Klasyczny model przewodnictwa w metalach Zależność przewodności/oporności od temperatury dla metali,

Bardziej szczegółowo

I. Właściwości wody: II. Stany skupienia wody. Na dnie zbiornika wodnego jest zawsze temperatura 4 O C (największa gęstość wody).

I. Właściwości wody: II. Stany skupienia wody. Na dnie zbiornika wodnego jest zawsze temperatura 4 O C (największa gęstość wody). I. Właściwości wody: bezbarwna bezwonna bez smaku dobry rozpuszczalnik temp. topnienia 0 O C temp. wrzenia 100 O C (pod ciśnieniem 1013 hpa) największa gęstość przy temp. 4 O C Na dnie zbiornika wodnego

Bardziej szczegółowo

OZNACZANIE ZAWARTOŚCI MANGANU W GLEBIE

OZNACZANIE ZAWARTOŚCI MANGANU W GLEBIE OZNACZANIE ZAWARTOŚCI MANGANU W GLEBIE WPROWADZENIE Przyswajalność pierwiastków przez rośliny zależy od procesów zachodzących między fazą stałą i ciekłą gleby oraz korzeniami roślin. Pod względem stopnia

Bardziej szczegółowo

Metodę poprawnie mierzonego prądu powinno się stosować do pomiaru dużych rezystancji, tzn. wielokrotnie większych od rezystancji amperomierza: (4)

Metodę poprawnie mierzonego prądu powinno się stosować do pomiaru dużych rezystancji, tzn. wielokrotnie większych od rezystancji amperomierza: (4) OBWODY JEDNOFAZOWE POMIAR PRĄDÓW, NAPIĘĆ. Obwody prądu stałego.. Pomiary w obwodach nierozgałęzionych wyznaczanie rezystancji metodą techniczną. Metoda techniczna pomiaru rezystancji polega na określeniu

Bardziej szczegółowo

7k. EMULSJE Zagadnienia teoretyczne Teoria 0,001 0,05 mm. niepolarna polarna o/w w/o.

7k. EMULSJE Zagadnienia teoretyczne Teoria 0,001 0,05 mm. niepolarna polarna o/w w/o. 7 k. EMULSJE Zagadnienia teoretyczne Substancje powierzchniowo czynne. Powstawanie i typy emulsji. Metody określania typu emulsji. Inwersja emulsji. Emulgatory budowa cząsteczkowa, a sposób działania.

Bardziej szczegółowo

Zakres badań wykonywanych w Zakładzie Badań Fizykochemicznych i Ochrony Środowiska zgodnie z wymaganiami Dobrej Praktyki Laboratoryjnej:

Zakres badań wykonywanych w Zakładzie Badań Fizykochemicznych i Ochrony Środowiska zgodnie z wymaganiami Dobrej Praktyki Laboratoryjnej: Zakres badań wykonywanych w Zakładzie Badań Fizykochemicznych i Ochrony Środowiska zgodnie z wymaganiami Dobrej Praktyki Laboratoryjnej: Badanie Metoda 1 Oznaczanie gęstości cieczy i substancji stałych

Bardziej szczegółowo

Metody chromatograficzne w chemii i biotechnologii, wykład 6. Łukasz Berlicki

Metody chromatograficzne w chemii i biotechnologii, wykład 6. Łukasz Berlicki Metody chromatograficzne w chemii i biotechnologii, wykład 6 Łukasz Berlicki Techniki elektromigracyjne Elektroforeza technika analityczna polegająca na rozdzielaniu mieszanin związków przez wymuszenie

Bardziej szczegółowo

Badanie współczynników lepkości cieczy przy pomocy wiskozymetru rotacyjnego Rheotest 2.1

Badanie współczynników lepkości cieczy przy pomocy wiskozymetru rotacyjnego Rheotest 2.1 Badanie współczynników lepkości cieczy przy pomocy wiskozymetru rotacyjnego Rheotest 2.1 Joanna Janik-Kokoszka Zagadnienia kontrolne 1. Definicja współczynnika lepkości. 2. Zależność współczynnika lepkości

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Wprowadzenie... 9

Spis treści. Wprowadzenie... 9 Spis treści Wprowadzenie... 9 Rozdział pierwszy Wstęp... 14 Lepkość... 16 Lepkość w aspekcie reologii... 16 Reologia a ceramika... 17 Płynięcie... 17 Podsumowanie... 19 Rozdział drugi Podstawy reologii...

Bardziej szczegółowo

Wykład 3. Fizykochemia biopolimerów- wykład 3. Anna Ptaszek. 30 października Katedra Inżynierii i Aparatury Przemysłu Spożywczego

Wykład 3. Fizykochemia biopolimerów- wykład 3. Anna Ptaszek. 30 października Katedra Inżynierii i Aparatury Przemysłu Spożywczego Wykład 3 - wykład 3 Katedra Inżynierii i Aparatury Przemysłu Spożywczego 30 października 2013 1/56 Warunek równowagi fazowej Jakich układów dotyczy równowaga fazowa? Równowaga fazowa dotyczy układów: jednoskładnikowych

Bardziej szczegółowo

KRYTERIA OCEN Z FIZYKI DLA KLASY I GIMNAZJUM

KRYTERIA OCEN Z FIZYKI DLA KLASY I GIMNAZJUM KRYTERIA OCEN Z FIZYKI DLA KLASY I GIMNAZJUM WŁASNOŚCI MATERII - Uczeń nie opanował wiedzy i umiejętności niezbędnych w dalszej nauce. - Wie, że substancja występuje w trzech stanach skupienia. - Wie,

Bardziej szczegółowo

Dyfuzja w cieczach - jak szybko zachodzi i od czego zależy.

Dyfuzja w cieczach - jak szybko zachodzi i od czego zależy. 1 Dyfuzja w cieczach - jak szybko zachodzi i od czego zależy. Czas trwania zajęć: 45 minut Pojęcia kluczowe: - dyfuzja, - ciecz, - temperatura, - stężenie, - ruchy cząsteczek, - materia. Hipoteza sformułowana

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 1: Podstawowe parametry stanu.

Ćwiczenie 1: Podstawowe parametry stanu. Gęstość 1. Część teoretyczna Gęstość () cieczy w danej temperaturze definiowana jest jako iloraz jej masy (m) do objętości (V) jaką zajmuje: m V kg Gęstość wyrażana jest w jednostkach układu SI Gęstość

Bardziej szczegółowo

POLITECHNIKA BIAŁOSTOCKA

POLITECHNIKA BIAŁOSTOCKA POLITECHNIKA BIAŁOSTOCKA KATEDRA ZARZĄDZANIA PRODUKCJĄ Instrukcja do zajęć laboratoryjnych z przedmiotu: Towaroznawstwo Kod przedmiotu: LS03282; LN03282 Ćwiczenie 1 WYZNACZANIE GĘSTOSCI CIECZY Autorzy:

Bardziej szczegółowo

WYKONUJEMY POMIARY. Ocenę DOSTATECZNĄ otrzymuje uczeń, który :

WYKONUJEMY POMIARY. Ocenę DOSTATECZNĄ otrzymuje uczeń, który : WYKONUJEMY POMIARY Ocenę DOPUSZCZAJĄCĄ otrzymuje uczeń, który : wie, w jakich jednostkach mierzy się masę, długość, czas, temperaturę wie, do pomiaru jakich wielkości służy barometr, menzurka i siłomierz

Bardziej szczegółowo

WYBRANE METODY MODYFIKACJI ASFALTÓW. Prof. dr hab. inż. Irena Gaweł emerytowany prof. Politechniki Wrocławskiej

WYBRANE METODY MODYFIKACJI ASFALTÓW. Prof. dr hab. inż. Irena Gaweł emerytowany prof. Politechniki Wrocławskiej WYBRANE METODY MODYFIKACJI ASFALTÓW Prof. dr hab. inż. Irena Gaweł emerytowany prof. Politechniki Wrocławskiej Modyfikacja asfaltów gumą Modyfikacja asfaltów siarką Modyfikacja asfaltów produktami pochodzenia

Bardziej szczegółowo

Wykład 8B. Układy o ograniczonej mieszalności

Wykład 8B. Układy o ograniczonej mieszalności Wykład 8B Układy o ograniczonej mieszalności Układy o ograniczonej mieszalności Jeżeli dla pewnego składu entalpia swobodna mieszania ( Gmiesz> 0) jest dodatnia, to mieszanie nie jest procesem samorzutnym

Bardziej szczegółowo

1. PRZYGOTOWANIE ROZTWORÓW KOMPLEKSUJĄCYCH

1. PRZYGOTOWANIE ROZTWORÓW KOMPLEKSUJĄCYCH 1. PRZYGOTOWANIE ROZTWORÓW KOMPLEKSUJĄCYCH 1.1. przygotowanie 20 g 20% roztworu KSCN w wodzie destylowanej 1.1.1. odważenie 4 g stałego KSCN w stożkowej kolbie ze szlifem 1.1.2. odważenie 16 g wody destylowanej

Bardziej szczegółowo

RóŜnica temperatur wynosi 20 st.c. Ile wynosi ta róŝnica wyraŝona w K (st. Kelwina)? A. 273 B. -20 C. 293 D. 20

RóŜnica temperatur wynosi 20 st.c. Ile wynosi ta róŝnica wyraŝona w K (st. Kelwina)? A. 273 B. -20 C. 293 D. 20 RóŜnica temperatur wynosi 20 st.c. Ile wynosi ta róŝnica wyraŝona w K (st. Kelwina)? A. 273 B. -20 C. 293 D. 20 Czy racjonalne jest ocenianie właściwości uŝytkowych materiałów przez badania przy obciąŝeniu

Bardziej szczegółowo

przykłady gaz gaz nie istnieje ----- ciecz gaz aerozole ciekłe mgła, leki w postaci aerozolu ciało stałe gaz aerozole stałe

przykłady gaz gaz nie istnieje ----- ciecz gaz aerozole ciekłe mgła, leki w postaci aerozolu ciało stałe gaz aerozole stałe Ćwiczenie 13. Wyznaczanie ładunku koloidu metodą elektroforezy swobodnej. Układy koloidalne to mieszaniny fizycznie niejednorodne składające się z dwóch faz (rozproszonej i rozpraszającej), w których średnica

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie IX KATALITYCZNY ROZKŁAD WODY UTLENIONEJ

Ćwiczenie IX KATALITYCZNY ROZKŁAD WODY UTLENIONEJ Wprowadzenie Ćwiczenie IX KATALITYCZNY ROZKŁAD WODY UTLENIONEJ opracowanie: Barbara Stypuła Celem ćwiczenia jest poznanie roli katalizatora w procesach chemicznych oraz prostego sposobu wyznaczenia wpływu

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 4 Suszenie rozpyłowe

Ćwiczenie 4 Suszenie rozpyłowe Ćwiczenie 4 Suszenie rozpyłowe Wstęp Suszenie rozpyłowe jest to proces, w wyniku którego, z wyjściowego płynnego surowca (roztworu lub zawiesiny), powstaje produkt w postaci proszku. Suszenie rozpyłowe

Bardziej szczegółowo

Wykład 1 i 2. Termodynamika klasyczna, gaz doskonały

Wykład 1 i 2. Termodynamika klasyczna, gaz doskonały Wykład 1 i 2 Termodynamika klasyczna, gaz doskonały dr hab. Agata Fronczak, prof. PW Wydział Fizyki, Politechnika Warszawska 1 stycznia 2017 dr hab. A. Fronczak (Wydział Fizyki PW) Wykład: Elementy fizyki

Bardziej szczegółowo

Sławomir Wysocki* wiertnictwo nafta gaz TOM 27 ZESZYT

Sławomir Wysocki* wiertnictwo nafta gaz TOM 27 ZESZYT wiertnictwo nafta gaz TOM 27 ZESZYT 4 2010 Sławomir Wysocki* Flokulacja suspensji ilastych i Zasolonych płuczek wiertniczych z zastosowaniem nowo opracowanych flokulantów kationowych (PT-floc-201107)**

Bardziej szczegółowo

WYDZIAŁ LABORATORIUM FIZYCZNE

WYDZIAŁ LABORATORIUM FIZYCZNE 1 W S E i Z W WARSZAWIE WYDZIAŁ LABORATORIUM FIZYCZNE Ćwiczenie Nr 3 Temat: WYZNACZNIE WSPÓŁCZYNNIKA LEPKOŚCI METODĄ STOKESA Warszawa 2009 2 1. Podstawy fizyczne Zarówno przy przepływach płynów (ciecze

Bardziej szczegółowo

MATERIAŁOZNAWSTWO Wydział Mechaniczny, Mechatronika, sem. I. dr inż. Hanna Smoleńska

MATERIAŁOZNAWSTWO Wydział Mechaniczny, Mechatronika, sem. I. dr inż. Hanna Smoleńska MATERIAŁOZNAWSTWO Wydział Mechaniczny, Mechatronika, sem. I dr inż. Hanna Smoleńska UKŁADY RÓWNOWAGI FAZOWEJ Równowaga termodynamiczna pojęcie stosowane w termodynamice. Oznacza stan, w którym makroskopowe

Bardziej szczegółowo

CIEPLNE I MECHANICZNE WŁASNOŚCI CIAŁ

CIEPLNE I MECHANICZNE WŁASNOŚCI CIAŁ CIEPLNE I MECHANICZNE WŁASNOŚCI CIAŁ Ciepło i temperatura Pojemność cieplna i ciepło właściwe Ciepło przemiany Przejścia między stanami Rozszerzalność cieplna Sprężystość ciał Prawo Hooke a Mechaniczne

Bardziej szczegółowo

BIOTECHNOLOGIA OGÓLNA

BIOTECHNOLOGIA OGÓLNA BIOTECHNOLOGIA OGÓLNA 1. 2. 3. 4. 5. Ogólne podstawy biologicznych metod oczyszczania ścieków. Ścieki i ich rodzaje. Stosowane metody analityczne. Substancje biogenne w ściekach. Tlenowe procesy przemiany

Bardziej szczegółowo

Brenntag Polska Sp. z o.o.

Brenntag Polska Sp. z o.o. Brenntag Polska Sp. z o.o. Testy laboratoryjne środków chemicznych dedykowanych do nawadniania złóż ropy naftowej przy wykorzystaniu wodno-zwilżających polifrakcyjnych nanoemulsji E.Czekalska, K. Czeszyk,

Bardziej szczegółowo