WSPÓLNY KOMUNIKAT DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, RADY, EUROPEJSKIEGO KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO I KOMITETU REGIONÓW

Transkrypt

1 KOMISJA EUROPEJSKA WYSOKI PRZEDSTAWICIEL UNII EUROPEJSKIEJ DO SPRAW ZAGRANICZNYCH I POLITYKI BEZPIECZEŃSTWA Bruksela, dnia JOIN(2013) 22 final WSPÓLNY KOMUNIKAT DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, RADY, EUROPEJSKIEGO KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO I KOMITETU REGIONÓW W KIERUNKU KOMPLEKSOWEJ STRATEGII WOBEC KRYZYSU W SYRII PL PL

2 WSPÓLNY KOMUNIKAT DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, RADY, EUROPEJSKIEGO KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO I KOMITETU REGIONÓW W KIERUNKU KOMPLEKSOWEJ STRATEGII WOBEC KRYZYSU W SYRII WPROWADZENIE Od kilku miesięcy konflikt w Syrii zaostrza się w takim tempie, że katastrofa humanitarna zaczyna rozprzestrzeniać się na cały region. Konflikt ten, w wyniku którego zadawane jest ludzkie cierpienie, nie tylko niszczy tradycyjną tkankę społeczeństwa syryjskiego, ale także poważnie zagraża stabilności w państwach ościennych, przede wszystkim w Libanie i Jordanii. Obecnie nic nie zapowiada jego rychłego końca. W niniejszym wspólnym komunikacie proponuje się kompleksową strategię Unii Europejskiej w odpowiedzi na konflikt i jego konsekwencje zarówno dla Syrii, jak i państw sąsiadujących. Od początku konfliktu jesteśmy świadkami drastycznego spadku poziomu bezpieczeństwa ludzkiego, o czym świadczy bilans z czerwca 2013 r.: 93 tys. ofiar śmiertelnych i 1,6 mln uchodźców. Według ostrożnych szacunków 6,8 mln osób potrzebuje pomocy, natomiast 4,25 mln uznaje się za uchodźców wewnętrznych. Wysoki Komisarz Narodów Zjednoczonych do spraw Uchodźców przewiduje, że do końca tego roku liczba uchodźców może wzrosnąć do 3,45 mln. Dramatycznie pogorszyła się sytuacja w zakresie praw człowieka w Syrii. W raporcie z czerwca 2013 r. Niezależna Międzynarodowa Komisja Dochodzeniowa ONZ w sprawie Syrii potępiła nowe poziomy brutalności konfliktu i po raz pierwszy udokumentowała systematyczne blokady, użycie środków chemicznych oraz przymusowe wysiedlenia. Komisja Dochodzeniowa przypomina, że siły rządowe i sprzymierzone oddziały milicji popełniają zbrodnie przeciwko ludności, zbrodnie wojenne oraz dopuszczają się brutalnego łamania międzynarodowych praw człowieka oraz międzynarodowego prawa humanitarnego. Zebrano również dowody świadczące o tym, że uzbrojone oddziały antyrządowe popełniły zbrodnie wojenne i dopuściły się innych poważnych nadużyć, choć nie w takim stopniu i nie na taką skalę jak władze syryjskie. W czerwcu 2013 r. Sekretarz Generalny ONZ przekazał Radzie Bezpieczeństwa informacje, że zarówno Wolna Armia Syryjska (która do swoich oddziałów nielegalnie rekrutuje dzieci-żołnierzy), jak i siły rządowe, w tym syryjskie siły zbrojne, służby wywiadu oraz milicja popierająca reżim, dopuszczają się poważnych aktów przemocy przeciwko dzieciom. Pierwszym priorytetem UE jest poparcie dla porozumienia politycznego, które przyniesie kres tej przemocy. Konflikt w Syrii trwa już trzeci rok i pomimo pewnych postępów poczynionych na miejscu przez siły rządu syryjskiego jest wysoce prawdopodobne, że konflikt ten przeciągnie się i żadna ze stron nie będzie zdolna do utrzymania definitywnej przewagi wojskowej. Jak dotąd udało się osiągnąć niewielki postęp na drodze do konsensusu w Radzie Bezpieczeństwa ONZ. Jednak za sprawą niedawnego porozumienia między sekretarzem stanu USA Johnem Kerrym i rosyjskim ministrem spraw zagranicznych Siergiejem Ławrowem w sprawie wznowienia negocjacji na podstawie komunikatu z Genewy z czerwca 2012 r. oraz zorganizowania międzynarodowej konferencji pokojowej poświęconej Syrii ( Genewa II ) proces polityczny na nowo nabrał rozpędu. Obok wysiłków podejmowanych na froncie politycznym UE uruchomiła wszystkie swoje instrumenty, by wnieść wkład w szerzej zakrojoną reakcję międzynarodową. W rezultacie UE jest największym darczyńcą pomocy humanitarnej. Dotychczas na pomoc humanitarną przyznano środki w wysokości PL 2 PL

3 678 mln EUR pochodzące od państw członkowskich i z budżetu UE. Ponadto UE uruchomiła środki o wartości 175 mln EUR w ramach innych instrumentów budżetowych nieprzeznaczonych na pomoc humanitarną. Łączna wartość pomocy w odpowiedzi na kryzys sięga już ponad 850 mln EUR. Suma ta, choć bardzo znacząca, nie wystarcza jednak, by spełnić ogromne i stale rosnące zapotrzebowanie na pomoc humanitarną. Głównym problemem, przed jakim stoi UE w zakresie niesienia pomocy, jest skomplikowane i niebezpieczne otoczenie, w którym nagminnie dochodzi do ignorowania międzynarodowego prawa humanitarnego. Unia Europejska, pozostając wierna zasadom humanitarnym, współpracuje ze wszystkimi stronami konfliktu, budując bliższe stosunki z lokalnymi społecznościami i samorządami, by pomóc zaspokoić podstawowe potrzeby takie jak opieka medyczna, bezpieczeństwo żywnościowe, dostęp do energii elektrycznej, wody i innych usług. By zapewnić skuteczny dostęp do pomocy, należy ją dostarczać wszelkimi możliwymi kanałami. Konsekwencje konfliktu syryjskiego, który ma coraz bardziej nieprzewidywalny charakter i destabilizuje ten kraj, dają się odczuć poza granicami Syrii. Liban i Jordania, które jeszcze przed wybuchem konfliktu zmagały się z poważnymi problemami, obecnie znajdują się w bezprecedensowej sytuacji, która zagraża ich stabilności wewnętrznej. Turcja i Irak również stają przed ewentualnymi problemami politycznymi mającymi bezpośredni związek z etniczną, religijną i polityczną przynależnością uchodźców, choć ich względna zdolność absorpcyjna pod względem społecznogospodarczym jest większa niż w przypadku Libanu i Jordanii. Dramatyczny rozwój wydarzeń i potrzeby rosnące w lawinowym tempie wymagają natychmiastowego i kompleksowego pakietu pomocy współmiernego do istniejących problemów. Taki pakiet pomocy powinien łączyć politykę i instrumenty UE i państw członkowskich, by spełnić najpilniejsze potrzeby humanitarne w skoordynowany i wszechstronny sposób, powstrzymać eskalację konfliktu syryjskiego i dążyć do jego rozwiązania, wspierać dostęp do wymiaru sprawiedliwości i odpowiedzialność, utrzymać stabilną sytuację w krajach ościennych oraz sprzyjać długoterminowym wysiłkom międzynarodowym na rzecz odbudowy po zaprowadzeniu trwałego pokoju. UE jest dobrze przygotowana do tego, by wnieść zdecydowany wkład, gdyż może czerpać i) z siły swoich stosunków politycznych i kontaktów z różnymi zainteresowanymi podmiotami, z których wielu oczekuje, że UE będzie odgrywać ważną rolę, ii) ze swojej zdolności do ułatwiania koordynacji, iii) ze swojego doświadczenia nie tylko w dziedzinie niesienia pomocy humanitarnej, lecz również w zakresie rozwiązywania problemów związanych z bezpieczeństwem, a także na etapie zakończenia konfliktu i odbudowy. W niniejszym wspólnym komunikacie zaproponowano główne elementy wszechstronnych działań UE w odpowiedzi na kryzys w Syrii i jednocześnie podkreślono działania i inicjatywy podjęte już przez Wysokiego Przedstawiciela i Komisję Europejską. 1. WSZECHSTRONNA REAKCJA UE Wszechstronna reakcja UE powinna mieć na celu a) wspieranie rozwiązania politycznego, które okaże się trwałym rozwiązaniem kryzysu, b) zapobieganie rozprzestrzenianiu się negatywnych skutków destabilizacji w regionie na państwa ościenne; c) zaradzenie dramatycznej sytuacji humanitarnej i niesienie pomocy dotkniętej nią ludności. d) radzenie sobie z konsekwencjami konfliktu dla UE. PL 3 PL

4 Zamierzenia: Wspieranie porozumienia politycznego poprzez zajęcie przez UE zdecydowanego stanowiska na najbliższej konferencji międzynarodowej Genewa II. Zaangażowanie opozycji, tak by wzięła udział w konferencji Genewa II i była reprezentowana w dyskusji przez uprawnionych partnerów, którzy mogą podjąć zobowiązania. Kontynuowanie prac nad zapewnieniem dostępu do pomocy humanitarnej we wszystkich obszarach dotkniętych konfliktem. Wypracowanie kolejnych zwolnień z systemu sankcji w celu udzielenia wsparcia ludności syryjskiej. Zwiększenie środków w budżecie UE przeznaczonych na pomoc finansową o 400 mln EUR w 2013 r. w celu zaspokojenia nadrzędnych potrzeb dotkniętej kryzysem ludności w Syrii i regionie. Zwiększenie wsparcia dla społeczności przyjmujących uchodźców w państwach sąsiadujących z Syrią, tak aby wspierać i dalej rozwijać ich zdolność do radzenia sobie z uchodźcami. Dalsze wpływanie na Organizację Narodów Zjednoczonych, by ta zajęła się doniesieniami o łamaniu praw człowieka, międzynarodowego prawa humanitarnego oraz podstawowych wolności. Promowanie solidarności z osobami znajdującymi się w szczególnie trudnej sytuacji, w przypadku których konieczne może być przesiedlenie. Zapobieganie radykalizacji poglądów wśród obywateli UE oraz radzenie sobie z problemem zagranicznych bojowników UE, którzy udali się do strefy konfliktu. Przygotowanie się do etapu odbudowy i odnowy po zakończeniu konfliktu. 1.1 Wypracowanie politycznego rozwiązania konfliktu Najważniejszym priorytetem UE powinno być wspieranie politycznego rozwiązania konfliktu prowadzącego do etapu przejściowego na drodze do procesu demokratycznego i jednocześnie zaradzenie dramatycznej sytuacji humanitarnej. UE powinna wspierać wszelkie wysiłki gwarantujące, że taki proces nie będzie zdominowany przez podmioty dążące do osiągnięcia celów o podłożu religijnym. UE powinna w dalszym ciągu czynnie wspierać starania USA i Rosji na rzecz ożywienia negocjacji politycznych na podstawie komunikatu z Genewy z czerwca 2012 r. Wysoka Przedstawiciel zaznaczyła już swoje zdecydowane poparcie dla takich starań. UE powinna pozostawać w gotowości do udzielania wsparcia wspólnemu specjalnemu wysłannikowi ds. Syrii z ramienia ONZ i Ligi Państw Arabskich i Organizacji Narodów Zjednoczonych w tym zakresie. Z uwagi na planowaną konferencję Genewa II UE powinna przygotować znaczący wkład i opracować zdecydowane stanowisko. W ramach przygotowań do przyszłej konferencji UE powinna w ścisłej współpracy z USA i Rosją określić warunki sprzyjające porozumieniu politycznemu pod przewodnictwem Syrii. Wymagałoby to przede wszystkim przyjęcia wspólnego podejścia w kwestii przedstawicieli dwóch stron, którzy muszą być uprawnionymi partnerami w dyskusji mogącymi podjąć zobowiązania. Korzystając z dostępnych kanałów, UE powinna zachęcać obie strony do wzięcia udziału w negocjacjach podczas konferencji PL 4 PL

5 pokojowej. UE jest gotowa pomagać różnym ugrupowaniom wchodzącym w skład Narodowej Koalicji Syryjskich Sił Rewolucyjnych i Opozycyjnych (SOC) w przygotowaniach do konferencji. UE powinna kontynuować współpracę z SOC, pozostając przy tym otwarta na współpracę z innymi ugrupowaniami o umiarkowanych poglądach i wspierać je, tak by ugruntowały swoją pozycję jako wiarygodni partnerzy w dyskusji. W ramach wsparcia dla SOC UE powinna promować większe włączenie społeczne i zapewnić przestrzeganie praw człowieka. W ramach konferencji pokojowej w sprawie Syrii UE powinna opracować działania pomagające odbudować zaufanie, które będą stopniowo realizowane, a także ułatwią: dostęp do pomocy humanitarnej i niezakłóconego dostępu do pracowników pomocy humanitarnej; poszanowanie międzynarodowego prawa humanitarnego; zwolnienie więźniów politycznych; powrót obserwatorów ONZ i stopniowe wprowadzanie w życie planu zawieszenia broni. UE, we współpracy z USA i Rosją, powinna kontynuować stosunki dyplomatyczne z członkami Rady Bezpieczeństwa ONZ oraz innymi kluczowymi państwami po obu stronach konfliktu, przede wszystkim z Turcją, Arabią Saudyjską, Katarem, Egiptem, Irakiem, Jordanią i Iranem. 1.2 Zaangażowanie państw trzecich i organizacji niepaństwowych Głównymi partnerami w dyskusji są USA, Rosja, Turcja, Arabia Saudyjska, Katar, Egipt, Rada Współpracy Państw Zatoki Perskiej i Liga Arabska. Konieczne będzie uznanie roli, jaką Iran odgrywa w rozłożeniu sił politycznych i wojskowych, i podjęcie w związku z tym odpowiednich działań. W czerwcu 2012 r. przywódcy libańscy zobowiązali się realizować politykę nieangażowania się w konflikt w deklaracji z Babdy, która została przyjęta przez wszystkie wiodące siły polityczne. Coraz większe zaangażowanie Hezbollahu na terenie Syrii, rzekomo w celu obrony ludności libańskiej i tamtejszych miejsc kultu religijnego, a także dostawy broni i bojownicy z Libanu wspierający opozycję syryjską stanowią naruszenie oficjalnej polityki nieangażowania się. W związku z rosnącą liczbą incydentów granicznych niektóre opozycyjne grupy z Syrii oraz Hezbollah zaostrzyły swoją retorykę. UE potępiła naruszenie granic terytorium Libanu podczas konfliktu syryjskiego i będzie stanowczo przekonywać, że wszyscy w Libanie muszą nadal przestrzegać polityki nieangażowania się w konflikt., że Liban musi nadal opowiadać się za polityką nieangażowania się w konflikt i w pełni ją przestrzegać. Ponadto UE będzie analizować możliwości wzmocnienia zdolności struktur obronnych państwa libańskiego, aby w ten sposób poprawić stabilizację w Libanie oraz całym regionie. Kraje Zatoki Perskiej oraz Turcja są ważnymi partnerami, jeśli chodzi o pomoc w znalezieniu trwałego rozwiązania. UE będzie w dalszym ciągu utrzymywać kontakty z tymi partnerami, podkreślając potrzebę ostrożnej oceny jakiegokolwiek zaangażowania się w ten konflikt oraz jego konsekwencji, między innymi w odniesieniu do tych, którzy są końcowymi odbiorcami wsparcia wojskowego i politycznego. Ponadto UE zaznaczy konieczność wspierania bieżących wysiłków na rzecz przywrócenia procesu genewskiego oraz wykorzystania dostępnych kanałów do udzielania pomocy innej niż wojskowa. Wobec wszystkich partnerów i uczestników rozmów UE będzie w dalszym ciągu podkreślać pilną potrzebę procesu politycznego i negocjacji mających na celu rychłe zakończenie konfliktu i ograniczenie jego dalszego rozprzestrzeniania w regionie. 1.3 Wymiar sprawiedliwości i odpowiedzialność Od początku kryzysu Unia Europejska udziela się na wielostronnych forach, by zapewnić rozwiązanie problemu, jakim są trwające systematyczne przypadki łamania praw człowieka, międzynarodowego prawa humanitarnego oraz podstawowych wolności. Ponadto objęła ona wiodącą rolę w organizacji trzech sesji specjalnych poświęconych Syrii w Radzie Praw Człowieka Organizacji Narodów PL 5 PL

6 Zjednoczonych i powołaniu Niezależnej Komisji Dochodzeniowej Narodów Zjednoczonych, współpracując z państwami w regionie. UE powinna dopilnować, by jej obawy dotyczące powszechnego łamania praw człowieka zostały uwzględnione w procesie mającym przynieść kres konfliktowi. Propagując najważniejsze ustalenia komunikatu z Genewy, należy zwrócić szczególną uwagę na zobowiązanie do odpowiedzialności oraz pojednanie narodowe, zwłaszcza potrzebę wszechstronnego pakietu zapewniającego wymiar sprawiedliwości w okresie przejściowym, w tym zadośćuczynienie ofiarom konfliktu lub ich rehabilitację, a także działania na rzecz pojednania narodowego. UE powinna również jeszcze raz podkreślić konieczność podjęcia skutecznych działań w celu zapewnienia ochrony grup szczególnie narażonych na niebezpieczeństwo, by zapobiec dalszym aktom przemocy. Unia Europejska powinna trwać na stanowisku, że Międzynarodowy Trybunał Karny powinien zająć się sytuacją, jeśli problem zbrodni wojennych i zbrodni przeciwko ludności nie zostanie odpowiednio rozwiązany na szczeblu krajowym. Jako że Rada Bezpieczeństwa ONZ może w każdym momencie zwrócić się do Międzynarodowego Trybunału Karnego o zajęcie się kwestią Syrii, UE powinna w dalszym ciągu wzywać Radę Bezpieczeństwa ONZ, by ta pilnie przyjrzała się sytuacji w Syrii pod każdym kątem, uwzględniając również wspomniane zbrodnie. Mając na uwadze to, jak ważne jest dokumentowanie aktów przemocy popełnianych na terenie Syrii, w tym ewentualnego użycia środków i broni chemicznej, oraz znaczenie tej dokumentacji dla skutecznego pociągnięcia przestępców do odpowiedzialności, UE powinna nadal wspierać Komisję Dochodzeniową. UE powinna jeszcze raz wezwać władze syryjskie do podjęcia pełnej współpracy z Komisją Dochodzeniową, między innymi poprzez przyznanie jej pełnego, natychmiastowego i nieograniczonego wstępu na terytorium Syrii. Na obszarach kontrolowanych przez opozycję Komisja Dochodzeniowa powinna również móc bez przeszkód prowadzić swoje prace Sankcje By wspierać opozycję i ludność syryjską, UE zaczęła wprowadzać zwolnienia od systemu sankcji. W tym duchu wprowadzone zostały w odniesieniu do środków gospodarczych w sektorze ropy i gazu oraz sektorze bankowym zwolnienia, które zostaną przyznane przez właściwe organy państw członkowskich. W procesie zatwierdzania zwolnień prowadzone będą konsultacje z SOC. Zwolnienia z sankcji powinny pomóc syryjskiej ludności cywilnej, szczególnie jeśli chodzi o spełnianie potrzeb humanitarnych, świadczenie podstawowych usług, odbudowę, przywracanie normalnej działalności gospodarczej lub inne cele cywilne. Trwają prace nad zapewnieniem skutecznego wdrażania oraz ustaleniem dalszych ewentualnych zwolnień z sankcji na rzecz ludności syryjskiej. Począwszy od 1 czerwca ewentualne dostawy broni do Syrii będą podlegać przepisom krajowych polityk zgodnie z rygorystycznymi warunkami określonymi w deklaracji Rady przyjętej w dniu 27 maja. Wszelki inny rodzaj pomocy powinien być zgodny z konkluzjami Rady do Spraw Zagranicznych z maja i obecnymi przepisami UE (wspólne stanowisko w sprawie kontroli wywozu broni) Zagrożenia w postaci broni chemicznej i biologicznej Wzrasta niepokój w związku z doniesieniami dotyczącymi wykorzystania broni chemicznej i biologicznej w Syrii. UE zamierza w dalszym ciągu wzywać do tego, by inspektorzy ONZ mieli prawo wstępu na terytorium kraju w celu zbadania wszystkich tego rodzaju zarzutów. Aby móc zapobiec takim dramatycznym zdarzeniom mogącym mieć śmiertelne konsekwencje dla ludności w regionie, wykrywać je i reagować na nie, UE analizuje obecnie możliwe warianty dotyczące dalszej koordynacji i współpracy, które można by następnie omówić z państwami członkowskimi UE, właściwymi organami międzynarodowymi (OCHA, MKCK, WHO, INTERPOL i OPCW) oraz strategicznymi partnerami. PL 6 PL

7 Ostatnie kontakty z administracją USA mające na celu usprawnienie koordynacji między UE i USA w obszarze CBRJ (materiałów chemicznych, biologicznych, radiologicznych i jądrowych), zwłaszcza w dziedzinie szczególnego wsparcia dla Jordanii, świadczą o pozytywnym rozwoju sytuacji i pokazują korzyści, jakie płyną z usprawnionej współpracy w tym obszarze. UE będzie w dalszym ciągu nakłaniać Syrię, by przystąpiła do konwencji o broni chemicznej i w trybie pilnym ratyfikowała konwencję o broni biologicznej. UE przypomina, że korzystanie z broni chemicznej przez kogokolwiek w jakichkolwiek okolicznościach jest naganne i absolutnie sprzeczne z normami prawnymi obowiązującymi w społeczności międzynarodowej. Władze syryjskie ponoszą szczególną odpowiedzialność za zapewnienie, by broń chemiczna była przechowywana w bezpiecznym miejscu do czasu jej zniszczenia kontrolowanego przez niezależnych ekspertów i by żadne inne państwo lub podmiot niepaństwowy nie weszły w jej posiadanie Zwiększenie pomocy Komisja uruchamia dodatkowe środki w wysokości 400 mln EUR w 2013 r. na pomoc humanitarną, gospodarczą i na rzecz rozwoju w celu zaspokojenia naglących potrzeb i radzenia sobie z konsekwencjami kryzysu w Syrii i w krajach ościennych, zwłaszcza w Libanie i Jordanii. W tym celu Komisja będzie czerpać z istniejących rezerw i ponownych przydziałów środków na pomoc zewnętrzną. Kraje w tym regionie wymagają pomocy w dziedzinie współpracy humanitarnej, reagowania kryzysowego oraz rozwoju, by nieść pomoc uchodźcom i innym osobom potrzebującym ochrony, ludności kraju przyjmującego oraz by wspierać systemy opieki zdrowotnej i edukacji, które znajdują się w punkcie krytycznym. Komisja zachęca agencje ONZ, organizacje pozarządowe i międzynarodowe oraz innych darczyńców do tego, by priorytetowo traktowały operacje pomocowe, działały na rzecz osób najbardziej narażonych na niebezpieczeństwo oraz poprawiały koordynację w celu maksymalnego wykorzystania dostępnych środków finansowych. Na późniejszym etapie można rozważyć utworzenie unijnego funduszu powierniczego dla Syrii, który służyłby jako narzędzie do zwiększania wkładów od wszystkich unijnych darczyńców i innych zainteresowanych podmiotów. Dołożone zostaną wszelkie starania, aby zagwarantować, że przy planowaniu i wdrażaniu działań w zakresie reagowania UE uwzględniane będą aktualne informacje na temat sytuacji w Syrii. Przewiduje się dokonanie przeglądu wszystkich instrumentów pomocy zewnętrznej, zastosowanie przyspieszonych procedur w sytuacji kryzysowej w celu udzielenia pomocy gospodarczej i rozwojowej (pozahumanitarnej) najbardziej poszkodowanym krajom ościennym, a także możliwość wsparcia makroekonomicznego. Komisja zaproponowała już przyznanie Jordanii pomocy makrofinansowej ze środków unijnych o wartości do 180 mln EUR. Oprócz zaplanowanych operacji Komisja rozważy uruchomienie innych instrumentów UE. W ciągu ostatnich pięciu lat 344 studentów i pracowników naukowych z Syrii skorzystało z unijnego programu Erasmus Mundus. Ponadto od początku 2013 r. stypendia uzyskało 21 syryjskich studentów (wśród nich także wysiedleni studenci), a w roku akademickim ze stypendiów skorzysta kolejnych 40 studentów. Komisja i państwa członkowskie powinny dopilnować, by znalezione zostały odpowiednie rozwiązania dla tych studentów pod koniec okresu stypendialnego, przede wszystkim by uniknąć scenariusza zakładającego ich przymusowy powrót do kraju. Komisja będzie nadal oferować stypendia syryjskim studentom wywodzącym się ze społeczności uchodźców oraz podejmie starania o zwiększenie liczby stypendystów. PL 7 PL

8 UE potwierdza zasadę poszanowania i ochrony światowego dorobku kulturowego oraz wyraża głębokie zaniepokojenie tym, że zniszczeniu uległy dobra kultury, stanowiska archeologiczne oraz pomniki o unikatowej wartości historycznej w Syrii. UE zintensyfikuje stosunki dyplomatyczne prowadzone z krajami tego regionu i międzynarodowymi partnerami, a także z ogółem społeczeństwa, by odpowiednio informować o działaniach UE podejmowanych w reakcji na kryzys syryjski oraz pomóc zagwarantować, że inni donatorzy wypełnią swoje zobowiązania i deklaracje finansowania Zadbanie o ludność potrzebującą międzynarodowej ochrony Od początku kryzysu w kwietniu 2011 r. do końca 2012 r. o przyznanie ochrony w UE wnioskowały około 32 tys. osób podających się za obywateli Syrii. W roku 2013 o taką ochronę wystąpiło kolejnych 7,5 tys. osób. Obecnie wydaje się, że osiągnięto pewien konsensus, że Syryjczycy przebywający w UE nie powinni wracać do swojej ojczyzny niezależnie od ich statusu prawnego. Niedawno Wysoki Komisarz ds. Uchodźców zaapelował w piśmie skierowanym do Komisji i państw członkowskich o przyjęcie z powodów humanitarnych 10 tys. syryjskich uchodźców napływających z krajów Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej oraz o przesiedlenie kolejnych 2 tys. obywateli Syrii, zwłaszcza szczególnie wrażliwych grup uchodźców, w tym osób niepełnosprawnych i osób, których stan zdrowia jest poważny. Komisja wzywa państwa członkowskie, by pozytywnie odpowiedziały na wspomniany apel i udostępniły takim osobom miejsca w ramach przesiedlenia lub pomocy humanitarnej. Ponadto Komisja apeluje do państw członkowskich, by postępowały wielkodusznie przy przyznawaniu wiz humanitarnych osobom wysiedlonym wskutek kryzysu syryjskiego, których bliscy przebywają na terenie UE, a także by udzielały prawa wjazdu każdemu obywatelowi Syrii, który dotarł do zewnętrznej granicy Unii. Obecnie jedenaście państw, które należą do strefy Schengen, wymagają od obywateli Syrii wizy lotniskowej. W obecnych okolicznościach Komisja uważa za niestosowne dodanie Syrii do wspólnej listy krajów objętych obowiązkiem posiadania wizy lotniskowej, o co wnioskowały niektóre państwa członkowskie w ramach trwającego rocznego przeglądu krajowych wymogów dotyczących wizy lotniskowej. Co więcej, opierając się na przygotowanej przez Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców (UNHCR) ocenie sytuacji w Syrii, Komisja gotowa jest rozważyć podjęcie dalszych kroków, które mogą być konieczne, by złagodzić ciężar wiążący się z rosnącą liczbą uchodźców, którzy obecnie przebywają w państwach sąsiadujących z Syrią. Ponadto Komisja wdraża obecnie regionalny program ochrony, który zacznie funkcjonować pod koniec 2013 r. Jego celem jest poprawa zdolności długoterminowej państw ościennych Syrii, by pomóc im postępować z uchodźcami zgodnie z międzynarodowymi standardami. Program, którego budżet przekracza obecnie 13,2 mln EUR z czego 10 mln EUR pochodzi z budżetu unijnego, a pozostałe 3,2 mln EUR od państw członkowskich zamierzających przyłączyć się do tego programu będzie się składał z ważnej części poświęconej ochronie obejmującej rejestrację, rozwijanie zdolności administracyjnych oraz rzecznictwo, a także z działań przynoszących bezpośrednie korzyści uchodźcom, na przykład poprawa dostępu do niektórych praw społeczno-gospodarczych takich jak prawo do kształcenia i prawo do opieki zdrowotnej. Jego dokładny zakres będzie zależeć od gotowości przyjmujących państw, które sąsiadują z Syrią, do angażowania się w określone działania. Komisja zamierza kontynuować we współpracy z Europejskim Urzędem Wsparcia w dziedzinie Azylu rozmowy z państwami członkowskimi na temat sytuacji Syryjczyków w UE w celu zapewnienia większej zbieżności między strategiami państw członkowskich dotyczącymi PL 8 PL

9 traktowania Syryjczyków ubiegających się o azyl, zwłaszcza jeśli chodzi o ocenę ich wniosków o udzielenie azylu Zapobieganie radykalizacji postaw i zajęcie się kwestią zagranicznych bojowników UE musi zachować czujność w obliczu ewentualnego zagrożenia, jakie obywatele UE udający się do Syrii w charakterze zagranicznych bojowników mogą stwarzać dla bezpieczeństwa Unii. W dalszym ciągu Komisja zamierza wspierać działania, których celem jest zapobieganie radykalizacji postaw i odradzanie wyjazdów z UE osobom planującym udział w wojnie domowej w Syrii w charakterze zagranicznych bojowników. W tym celu realizowanych będzie więcej inicjatyw propagujących odmienną postawę, a państwom członkowskim będzie oferowana pomoc w związku z ewentualnym zagrożeniem, jakie mogą stwarzać osoby powracające z Syrii. Towarzyszyć temu będą prace zapoczątkowane przez Komisję w ramach unijnej sieci upowszechniania wiedzy o radykalizacji postaw, polegające na zapobieganiu brutalnemu ekstremizmowi i jego zwalczaniu. Komisja zachęca państwa członkowskie, by korzystały z systemu informacyjnego Schengen drugiej generacji w celu sprawniejszego monitorowania ruchów zagranicznych bojowników. We współpracy z Parlamentem Europejskim i Radą Komisja będzie także kontynuować prace zmierzające do przyjęcia wniosku dotyczącego dyrektywy w sprawie danych dotyczących przelotu pasażera (PNR), gdyż ich przetwarzanie stanowi narzędzie pomocne przy śledzeniu ruchów zagranicznych bojowników, którzy wyjeżdżają z Unii lub do niej wracają drogą powietrzną. Ponadto w jeszcze większym stopniu można by wykorzystać unijne instrumenty, a także narzędzia dostępne w ramach międzynarodowych porozumień takich jak Program śledzenia środków finansowych należących do terrorystów pozwalający śledzić transakcje płatnicze związane z przemieszczaniem się terrorystów. Komisja planuje nadal prowadzić analizę ryzyka, której celem jest rozpoznanie najpoważniejszych rodzajów zagrożeń dla bezpieczeństwa UE w związku z rosnącą skalą zjawiska, jakim są zagraniczni bojownicy, a także pomoc przy określaniu ewentualnych środków zapobiegawczych. Cele te można osiągnąć we współpracy z Centrum Analiz Wywiadowczych UE, Europolem i agencją Frontex. Na posiedzeniu w dniu 7 czerwca 2013 r. Rada ds. Wymiaru Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych na podstawie sprawozdania przygotowanego przez Koordynatora UE ds. Zwalczania Terroryzmu uzgodniła podjęcie wspólnych działań, by pomóc rozwiązać kwestię wspomnianego zagrożenia. Wspólne działania obejmowałyby wymianę informacji i dobrych praktyk; dokonywanie bardziej szczegółowych analiz czynników motywujących zagranicznych bojowników; zacieśnianie współpracy z państwami trzecimi; lepsze wykorzystanie istniejących instrumentów, sieci i agencji i ich sprawniejszą koordynację Planowanie na przyszłość i poprawa koordynacji UE przystąpiła do opracowywania planów dotyczących okresu po konflikcie, zakładających między innymi zaangażowanie się w dziedzinie pokoju i bezpieczeństwa, odbudowy i odnowy, wyborów, wymiaru sprawiedliwości i rządów prawa oraz spraw humanitarnych. Potrzeby będą ustalane na podstawie szacunkowych danych ONZ lub ewentualnie pokonfliktowej oceny potrzeb (PCNA). Komisja już dokonuje analizy szkód na podstawie obrazów satelitarnych w celu oszacowania ewentualnych kosztów odbudowy. Wstępne dane wskazują na rozległe szkody w obszarach najbardziej dotkniętych konfliktem, zwłaszcza w Aleppo. Wspomniana analiza jest prowadzona w ramach grupy głównych donatorów na rzecz Syrii i jest podejmowana wspólnie ze Stanami Zjednoczonymi i Japonią. Ponadto w 2014 r. i w latach następnych UE będzie gotowa zapewnić większą pomoc (humanitarną i pozahumanitarną) niezależnie od tego, czy w 2013 r. dokonają się przemiany, czy też nadal będzie trwał konflikt. PL 9 PL

10 By jak najlepiej koordynować pomoc w okresie konfliktu i umożliwić UE odgrywanie bardziej widocznej i aktywnej roli, Komisja oraz Wysoki Przedstawiciel proponują, by działania następcze były kierowane i monitorowane przez Grupę ESDZ służb Komisji, która będzie nadzorować i koordynować działania UE. Równocześnie UE zamierza bardziej zaangażować się w swoją rolę koordynatora działań darczyńców, jeśli chodzi o pomoc gospodarczą i rozwojową na rzecz Syrii, a także Libanu i Jordanii, jako że gospodarka tych dwóch państw najbardziej ucierpiała w wyniku konfliktu w Syrii. UE zamierza ponadto pełnić rolę pomostu między głównymi darczyńcami, ONZ i międzynarodowymi instytucjami finansowymi w zakresie planowania przemian, gdyż wszystkie te podmioty mają konkretne zalety w tym zakresie. UE będzie brać czynny udział w Grupie Roboczej ds. Odbudowy Gospodarczej w ramach Grupy Przyjaciół Narodu Syryjskiego. 2. WSPARCIE UE W SYRII I PAŃSTWACH OŚCIENNYCH. W wyniku konfliktu co najmniej 6,8 mln osób potrzebuje pomocy, a 4,25 mln uznaje się za uchodźców wewnętrznych. Brak bezpieczeństwa oraz dostępu pozostaje główną przeszkodą w dostarczaniu pomocy. Od końca 2011 r. oraz w bezpośredniej reakcji na kryzys z budżetu UE finansowane są działania wewnątrz Syrii i poza jej granicami w kwocie 440 mln EUR (pomoc humanitarna: 265 mln EUR; pomoc pozahumanitarna: 175 mln EUR). Dodatkowe środki w wysokości 413 mln EUR przekazały państwa członkowskie Unii W Syrii Pomoc humanitarna Dnia 7 czerwca 2013 r. ONZ ogłosiła zmieniony apel o wsparcie dla Syrii i państw ościennych, w którym oszacowała, że 10 mln obywateli Syrii, tj. połowa ludności tego kraju, będzie potrzebowała pomocy przed końcem 2013 r., oraz wystosowała nowe wezwanie do przekazania środków w kwocie 4,4 mld USD (3,3 mld EUR). Coraz trudniejszy dostęp może komplikować dostarczanie pomocy humanitarnej, ale również zmuszać coraz więcej Syryjczyków do szukania schronienia w państwach ościennych. Krótko mówiąc, jeśli dostęp wewnątrz Syrii stanie się niemożliwy, konieczne będzie przeznaczenie unijnej i międzynarodowej pomocy humanitarnej na rzecz osób, które wskutek konfliktu zostały przesiedlone. Ponadto UE jest w trakcie testowania alternatywnych kanałów dostarczania pomocy wewnątrz Syrii. Zakłada się, że siatka tych kanałów powiększy się, ponieważ państwa sąsiadujące coraz większą uwagę poświęcają pomocy humanitarnej umożliwianej wewnątrz Syrii. Zrealizowane działania: Przekazanie z budżetu UE 124 mln EUR na pomoc humanitarną. Unijne środki na pomoc humanitarną przeznaczane są w Syrii na doraźną pomoc medyczną, ochronę, żywność, wodę, usługi sanitarne i higieniczne, schronienie oraz logistykę. Poza granicami Syrii finansowanie gwarantuje osobom uciekającym z kraju pomoc ratującą życie: opiekę zdrowotną, żywność, schronienie, zestawy higieniczne, dostęp do wody i usług sanitarnych oraz ochronę. Środki unijne przeznaczone na pomoc humanitarną są przekazywane za pośrednictwem Międzynarodowego Ruchu Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca, różnych międzynarodowych organizacji pozarządowych oraz agencji humanitarnych ONZ, w tym Biura UNHCR oraz tych agencji, których mandat zakłada przede wszystkim ochronę i pomoc dla dzieci, na przykład UNICEF i Międzynarodowe Przymierze Save the Children. PL 10 PL

11 Pomoc rzeczowa jest również udzielana Turcji i Jordanii dzięki uruchomieniu unijnego mechanizmu ochrony ludności, co umożliwiło przekazanie ambulansów, koców, grzejników i innych rzeczy o łącznej wartości 1 mln EUR. Centrum Reagowania Kryzysowego UE wysłało do Jordanii i Libanu zespoły ekspertów, których zadaniem jest ocenić, jakiej pomocy potrzebują uchodźcy syryjscy. Do współpracy włączyli się eksperci ds. pomocy humanitarnej i władze lokalne. Zamierzenia: Zwiększyć pomoc humanitarną o 250 mln EUR, tak by jej łączna wartość do końca 2013 r. wyniosła 515 mln EUR, zarówno wewnątrz Syrii, jak i w państwach ościennych. Udzielać dalszej pomocy rzeczowej oraz fachowego wsparcia przy wykorzystaniu unijnego mechanizmu ochrony ludności oraz za pośrednictwem Centrum Reagowania Kryzysowego UE. Pomoc gospodarcza i rozwojowa Bieżąca pomoc finansowana z budżetu UE koncentruje się przede wszystkim na udzielaniu wsparcia na rzecz obrońców praw człowieka i młodych aktywistów i rozwijaniu ich zdolności oraz na zapewnianiu dostępu do niektórych usług niemających charakteru humanitarnego, takich jak edukacja, wsparcie psychospołeczne lub pomoc w przywróceniu źródeł utrzymania. Komisja ustaliła dalsze działania w dziedzinach niemających charakteru humanitarnego, które można wesprzeć finansowo. Do takich dziedzin należą: szkolenie zawodowe, opieka zdrowotna, wsparcie dla niezależnych i wolnych mediów, ochrona dziedzictwa kulturowego, szerzenie idei dialogu, przygotowania do przemian oraz budowanie potencjału syryjskich organizacji społeczeństwa obywatelskiego. Ponadto niedawno komisja ds. prac pilotażowych we współpracy z agencjami państw członkowskich zatwierdziła nowe środki finansowe (10 mln EUR z Instrumentu na rzecz Stabilności) na wsparcie północnych regionów Syrii. W przyszłości poziom pomocy gospodarczej i rozwojowej udzielanej na terenie Syrii, będzie bezpośrednio zależeć od rozwoju konfliktu pod względem politycznym i militarnym. Choć bezwzględnie konieczne jest skonsolidowanie i poszerzenie zakresu kanałów udzielania pomocy, tak aby możliwie szybko zapewnić większą pomoc na rzecz ludności cywilnej, to działania wojenne prowadzone przez strony konfliktu mogą znacznie ograniczyć, a nawet przerwać wysiłki podejmowane przez darczyńców. W obecnych warunkach głównym wyzwaniem pozostają rozwiązania wykonawcze, jako że bardzo ważne jest dokładne monitorowanie, do kogo trafia pomoc, gdyż taka pomoc może zostać niewłaściwie wykorzystana i zaognić konflikt. Obecnie oceniane są rozmaite warianty kierowania większej pomocy gospodarczej i rozwojowej niemającej charakteru humanitarnego, dzięki której można by zaspokoić potrzeby ludności. W następstwie konkluzji 1 przyjętych przez Radę Europejską w dniach grudnia 2012 r. rozważane są inne kanały udzielania wsparcia ludności syryjskiej za pośrednictwem niedawno powołanych lokalnych rad administracyjnych na kontrolowanych przez opozycję obszarach w północnej części Syrii. 1 Rada Europejska zaapelowała o rozważenie wszystkich możliwości udzielania wsparcia i pomocy opozycji oraz zwiększenia ochrony ludności cywilnej. PL 11 PL

12 Zrealizowane działania: Przyznanie 53 mln EUR na wsparcie gospodarcze i rozwojowe z budżetu UE (zob. przykłady poniżej). Uruchomienie dwóch projektów realizowanych przez Agencję Narodów Zjednoczonych ds. Pomocy Uchodźcom Palestyńskim na Bliskim Wschodzie; projekty te prowadzone są obecnie na terenie Syrii (10 mln EUR) i skierowane głównie do uchodźców palestyńskich, lecz mają również na celu wsparcie dla ludności syryjskiej. Celem pierwszego projektu (7,3 mln EUR) jest ułatwienie młodym ludziom nabywania umiejętności oraz uczestniczenia w ich lokalnych społecznościach poprzez umożliwienie im podejmowania inicjatyw lokalnych w zakresie rozwoju, które pomagają zminimalizować wpływ kryzysu. Drugi projekt (2,7 mln EUR) przewiduje pomoc socjalną dla gospodarstw domowych znajdujących się w najtrudniejszej sytuacji, które ucierpiały z powodu wzrostu cen żywności i innych podstawowych usług wskutek kryzysu. Współpraca z UNICEF-em (5,7 mln EUR) w zakresie pomocy przesiedlonym dzieciom znajdującym się w szczególnie trudnej sytuacji w dostępie do edukacji w Syrii. Zrealizowanie za pośrednictwem organizacji pozarządowych innych projektów, których celem jest rozwijanie zdolności podmiotów syryjskiego społeczeństwa obywatelskiego z dziedzinie wdrażania projektów na małą skalę w Syrii. Komisja udziela także wsparcia na rzecz praw człowieka (wspieranie obrońców praw człowieka, monitorowanie przypadków łamania praw człowieka) oraz na rzecz sektora mediów. Zamierzenia: Zwiększenie już udzielanego wsparcia, które ma na celu sprostanie rosnącym potrzebom wewnątrz Syrii, obok udzielanej pomocy humanitarnej, przy wykorzystaniu wszelkich dostępnych kanałów. Udzielanie dodatkowego wsparcia organizacjom pozarządowym w zakresie świadczenia podstawowych usług obejmujących opiekę zdrowotną, edukację, a także wspieranie niezależnych mediów. Udzielanie dodatkowego wsparcia ONZ w dziedzinie podstawowych usług, takich jak opieka zdrowotna, edukacja oraz ochrona dziedzictwa kulturowego. Udzielanie wsparcia organizacjom opozycyjnym w zakresie skuteczniejszego koordynowania pomocy na rzecz ludności cywilnej. Wsparcie dla rad lokalnych w przywracaniu i utrzymaniu najważniejszych podstawowych usług, takich jak opieka zdrowotna, dostawa energii elektrycznej, usuwanie odpadów lub dostęp do środków produkcji rolnej Liban W żadnym innym kraju groźba eskalacji konfliktu w Syrii poza jej granice nie jest tak duża jak w Libanie. Granice Libanu pozostają całkowicie otwarte dla wszystkich uchodźców, których liczba przekracza obecnie 513 tys. Kraj ten stoi w obliczu dramatycznego kryzysu związanego z uchodźcami, którzy stanowią ponad 10 % ludności libańskiej, a według szacunków pod koniec tego roku ich odsetek wzrośnie do 25 %. 70 % uchodźców stanowią kobiety i dzieci. Władze nie są w stanie samodzielnie poradzić sobie z kryzysem, który pociąga za sobą daleko idące konsekwencje humanitarne, polityczne, PL 12 PL

13 społeczno-gospodarcze, a także dotyczące bezpieczeństwa. Zrealizowane działania: Przeznaczenie środków na pomoc (humanitarną i pozahumanitarną) o łącznej wartości 113 mln EUR z budżetu UE. Głównym celem takiej pomocy humanitarnej jest rejestrowanie uchodźców, działania w zakresie opieki zdrowotnej (w tym doraźna pomoc zdrowotna dla osób z obrażeniami), pomoc żywieniowa, dystrybucja produktów niespożywczych (namiotów, materacy, koców, grzejników itp.), zapewnienie schronienia, dostępu do wody i usług sanitarnych, pomoc prawna oraz logistyczna. Uruchomienie rozmaitych projektów wspierających Biuro UNHCR, UNICEF, UNWRA, organizacje społeczeństwa obywatelskiego oraz rząd libański (45 mln EUR) w zaspokajaniu średnio- i długoterminowych potrzeb uchodźców syryjskich, między innymi w dziedzinie kształcenia oraz odbudowy i odnowy. Zamierzenia: Dalsze zwiększanie pomocy humanitarnej przy wykorzystaniu dodatkowych środków w wysokości 250 mln EUR. Pod koniec lipca uruchomiona zostanie transza w wysokości 20 mln EUR. Uruchomienie inicjatywy o wartości 40 mln EUR, której celem będzie dalsze wspieranie działań w obszarze edukacji, odbudowy i odnowy, a także wsparcie wysiłków koordynacyjnych rządu. Zapewnienie obecności unijnego eksperta ds. wojskowych w delegaturze UE, którego zadaniem będzie doradzanie w kwestiach bezpieczeństwa oraz udzielanie wsparcia libańskim siłom zbrojnym. Zmiana orientacji trwających programów (o łącznej wartości do 75 mln EUR) w dziedzinie edukacji, odbudowy i odnowy, a także tworzenia źródeł utrzymania w celu uwzględnienia konsekwencji kryzysu syryjskiego. Sytuacja stwarza zwiększone zagrożenie dla już niestabilnej sytuacji politycznej i makroekonomicznej. W styczniu 2013 r. rząd Libanu oraz Biuro UNHCR oszacowali łączny roczny koszt przebywania uchodźców w Libanie na ponad 700 mln USD. Choć wpływ kryzysu syryjskiego na ogólną aktywność gospodarczą jest różny, to nie ma wątpliwości, że kryzys ten negatywnie odbije się na budżecie Libanu. Obecny wniosek w sprawie projektu budżetu na 2013 r. przewiduje deficyt w wysokości 3,5 mld USD. Ponadto utrzymująca się niepewna sytuacja polityczna, a do tego coraz większa polaryzacja, sprawiają, że oficjalnie przyjęta przez Liban polityka nieangażowania się w konflikt jest zagrożona. Przemoc na tle religijnym na północy Libanu, poważne starcia na granicy oraz nagminne przypadki łamania integralności terytorialnej Libanu pchają ten kraj w niebezpiecznym kierunku. Od początku kryzysu UE udzieliła Libanowi wsparcia o łącznej wartości 113 mln EUR. Stale pogarszająca się sytuacja wymaga jednak dodatkowej szczególnej reakcji ze strony UE obejmującej krótko- i długoterminowe środki stabilizujące sytuację w Libanie. Konieczna jest ochrona tego kraju przed dążeniami niektórych lokalnych i regionalnych podmiotów, by rozgrywać wojnę syryjską na ziemi libańskiej. Nadrzędnym celem działań UE musi być złagodzenie konfliktu. Należy wspierać PL 13 PL

14 wysiłki w kierunku uformowania rządu i przystąpienia do konkretnych działań, m.in. do zarządzania przepływem uchodźców, aby uniknąć niebezpiecznej próżni politycznej. Przełożenie wyborów oraz przedłużenie mandatu Parlamentu o 17 miesięcy niosą ryzyko wystąpienia deficytu demokratycznego w Libanie i pogłębienia polaryzacji na tle religijnym. Należy dążyć do zwiększenia zdolności władz libańskich w dziedzinie radzenia sobie z kryzysem, między innymi poprzez wspieranie infrastruktury społecznej, oraz do poprawy koordynacji między ministerstwami i koordynacji działań darczyńców w kontekście wszechstronnego pakietu pomocy, który wdrażany jest przez UE. Równocześnie konieczne będzie zintensyfikowanie pomocy humanitarnej, by sprostać rosnącym potrzebom uchodźców. Unia Europejska dostosowuje obecnie swoją pomoc, koncentrując się przede wszystkim na edukacji i opiece zdrowotnej, a także na grupach szczególnie wrażliwych, w tym uchodźcach palestyńskich z Syrii. Należy również wziąć pod uwagę możliwość stworzenia obozów dla uchodźców, o której niedawno mówiły władze libańskie, oraz związane z tym nieuchronne zagrożenie dla bezpieczeństwa. Przy rozwiązywaniu problemów dotyczących Libanu ważne jest, by dokładnie przeanalizować wszystkie warianty, w tym zaangażowanie międzynarodowych instytucji finansowych. Wszechstronna reakcja UE musi także obejmować wsparcie dla libańskich sił zbrojnych (LAF), które są kluczowym elementem aparatu bezpieczeństwa Libanu, lecz działają bez rządowej czy też wojskowej strategii obrony. LAF cieszą się dużym szacunkiem, a ponieważ ich struktura jest wielowyznaniowa, są one postrzegane jako bezstronne i neutralne. Konieczny jest dalszy dialog i współpraca, by wzmocnić zdolności LAF jako bezstronnej organizacji odpowiedzialnej za bezpieczeństwo w Libanie Jordania Pomimo stale pogarszającej się sytuacji makroekonomicznej Jordania odgrywa ważną rolę w udzielaniu wsparcia coraz większej grupie uchodźców uciekających przed okrucieństwami wojny (do początku czerwca liczba uchodźców zarejestrowanych przez Biuro UNHCR lub będących w trakcie rejestracji wynosiła ponad 472 tys.). Zrealizowane działania: Przekazanie środków na pomoc (humanitarną i pozahumanitarną) o wartości 87 mln EUR z budżetu UE. Głównym celem pomocy humanitarnej jest opieka zdrowotna (w tym doraźna pomoc zdrowotna dla osób z obrażeniami odniesionymi w wyniku działań wojennych), pomoc żywieniowa, dystrybucja produktów niespożywczych (namiotów, materacy, koców, grzejników itp.), zapewnienie schronienia, dostępu do wody i usług sanitarnych, wsparcie psychospołeczne oraz ochrona. Uruchomienie różnych projektów wspierających działania UNICEF-u i UNESCO (20,9 mln EUR) w zakresie zapewniania obywatelom Syrii znajdującym się w szczególnie trudnej sytuacji, szczególnie dzieciom, a także społecznościom przyjmującym, dostępu do edukacji formalnej i nieformalnej oraz innych usług. Zamierzenia: Dalsze zwiększanie pomocy humanitarnej przy wykorzystaniu dodatkowych środków w wysokości 250 mln EUR. Pod koniec lipca uruchomiona zostanie transza w wysokości 20 mln EUR. Zwiększenie wsparcia dla społeczności przyjmujących uchodźców na północy Jordanii PL 14 PL

15 oraz zapewnienie przywództwa w dziedzinie koordynowania międzynarodowej pomocy dla takich społeczności. Przeznaczenie 25 mln EUR na pomoc gospodarczą i rozwojową, w tym 20,4 mln EUR na wsparcie budżetowe dla władz Jordanii na pokrycie kosztów zapewnienia edukacji dzieciom-uchodźcom z Syrii w miastach i miasteczkach w Jordanii, które szczególnie dotknął kryzys, a pozostałe 4,6 mln EUR na wsparcie dla UNICEF-u. Uruchomienie kolejnej transzy w kwocie 25 mln EUR na drugim etapie. Dotychczas rząd opierał szacowane koszty na 2013 r. na łącznej liczbie uchodźców równej 660 tys. Szacuje się, że całkowity koszt wspierania takiej liczby uchodźców dla budżetu państwa oraz organizacji międzynarodowych wyniósłby 1,4 mld USD. Od 2011 r. Jordania boryka się z coraz gorszymi warunkami gospodarczymi z powodu niestabilnej sytuacji w regionie i słabszego otoczenia gospodarczego w regionie i na świecie. Szacuje się, że od chwili wybuchu konfliktu syryjskiego koszt przyjmowania uchodźców syryjskich przekroczył 600 mln EUR (ok. 3 % PKB). Pod wpływem presji, jaką wywołał drastyczny spadek rezerw międzynarodowych w pierwszej połowie 2012 r., władze jordańskie zgodziły się na promesę kredytową udzieloną przez MFW na kwotę 2 mld USD i okres 36 miesięcy. Od początku kryzysu UE udzieliła Jordanii wsparcia o łącznej wartości 87 mln EUR. Nie ulega wątpliwości, że konieczna jest dalsza pomoc. Poza nieodzowną dodatkową pomocą humanitarną z budżetu UE szacowaną na mln EUR, Unia powinna odpowiedzieć na apel Jordanii o pomoc przede wszystkim w postaci sektorowego wsparcia budżetowego, zwiększając wartość istniejących programów, szczególnie w obszarze edukacji. Ponadto zdecydowanie zachęca się Radę i Parlament do podjęcia decyzji w sprawie wniosku Komisji o przyznanie 180 mln EUR na pomoc makrofinansową dla Jordanii, co również przyczyni się do złagodzenia jej problemów gospodarczych Turcja Od początku kryzysu Turcja przyjęła w swoich 17 ośrodkach recepcyjnych ponad 380 tys. uchodźców z Syrii, poza liczną grupą innych uchodźców (370 tys. według niektórych danych szacunkowych), którzy dostali się na terytorium Turcji bez natychmiastowej rejestracji w obozach i którzy obecnie przebywają w różnych miastach tego kraju. Biuro UNHCR zasugerowało, że do końca 2013 r. liczba uchodźców w Turcji może wynieść do 1 mln. Turcja zapowiedziała utworzenie 5 nowych obozów, które w sumie pomieszczą 60 tys. osób; jeden z nich przyjmie Syriaków (mniejszość chrześcijańską). Władze tureckie zaoferowały, co jest godne pochwały, wysokiej jakości ośrodki recepcyjne oraz świadczą odpowiednią pomoc humanitarną. Dotychczas Turcja musiała ponieść znaczny ciężar finansowy wynoszący w przybliżeniu 600 mln EUR przy niewielkim wsparciu ze strony społeczności międzynarodowej. UE zobowiązała się przyznać ogólny pakiet o wartości 27 mln EUR, głównie by pomóc Biuru UNHCR i lokalnym organizacjom i społecznościom w radzeniu sobie z kwestią uchodźców. Władze muszą mierzyć się z rosnącą presją i napięciami wewnątrz społeczności lokalnej (chodzi tu między innymi o dostęp do opieki zdrowotnej i edukacji). Wspomniane napięcia mogą się pogłębić w wyniku wejścia w życie nowej ustawy o cudzoziemcach i ochronie międzynarodowej, która ostatecznie umożliwi uchodźcom poszukiwanie pracy na otwartym rynku. Ponadto ludność turecka jest zaniepokojona narażeniem Turcji na skutki kryzysu syryjskiego, szczególnie po zamachu bombowym w Reyhanli w południowej prowincji Hatay, w wyniku którego śmierć poniosło 50 osób. Dzięki rejestracji w Turcji międzynarodowych organizacji pozarządowych i ich dostępowi do Turcji mogłoby trafić więcej środków. PL 15 PL

16 2.5. Irak Do początku czerwca Irak przyjął około 158 tys. uchodźców, przy czym większość z nich w północnej części kraju (Kurdystan). Reagowanie kryzysowe na potrzeby humanitarne uchodźców jest obecnie możliwe dzięki wsparciu, jakiego dostarcza irackie ministerstwo ds. migracji i przesiedleń we współpracy z Biurem UNHCR i innymi agencjami ONZ. Granica iracka w prowincji Anbar jest przeważnie zamknięta i może ją przekroczyć ograniczona liczba osób dziennie. Główne przejście graniczne między Syrią a kurdyjskim regionem Iraku jest zamknięte od maja 2013 r. Irak zmaga się z poważnym kryzysem politycznym. Rosną napięcia na tle religijnym, co napawa obawą w takim kraju jak Irak, w którym życie polityczne opiera się na kruchej równowadze etnicznoreligijnej. Istnieje zagrożenie, ze tamtejszy proces polityczny rozpoczęty po 2003 r. utknie w martwym punkcie. Sytuację wewnątrz kraju pogarszają poważne reperkusje kryzysu syryjskiego w dziedzinie polityki i bezpieczeństwa. Potwierdzono istnienie związków między Al-Kaidą w Iraku odpowiedzialną za ataki terrorystyczne a radykalnymi odłamami w Syrii, przede wszystkim grupą Jabhat al-nusra. Z drugiej strony eskalacja kryzysu w Iraku, w państwie, w którym po raz kolejny ujawniła się linia podziału między światem szyitów i sunnitów, miałaby bardzo istotne konsekwencje dla tego regionu. UE powinna w związku z tym poprawić swoje kontakty z władzami Iraku i przedstawicielami wszystkich partii politycznych, by udzielać wsparcia na rzecz wszelkich lokalnych inicjatyw sprzyjających większej stabilności. 3. WNIOSKI Konflikt w Syrii stanowi najbardziej dramatyczną sytuację humanitarną, przed jaką stoi obecnie świat. UE ma moralny i humanitarny obowiązek nieść pomoc ludziom w potrzebie. Dlatego też Komisja i Wysoki Przedstawiciel zobowiązali się uruchomić znaczne środki pomocowe. Komisja przeznaczy dodatkowe 400 mln EUR z tegorocznego budżetu na zaspokojenie potrzeb humanitarnych, gospodarczych i rozwojowych w Syrii i w obszarze sąsiedzkim, przede wszystkim w Jordanii i Libanie. W efekcie dotychczasowy całkowity wkład UE wyniesie ponad 1,25 mld EUR. Powaga kryzysu i wymiar ludzkiego cierpienia w Syrii i państwach ościennych są jednak tak duże, że nie da się rozwiązać tego problemu za pomocą dodatkowych środków pieniężnych. Dlatego ważne jest szybkie znalezienie trwałego rozwiązania politycznego, które będzie gwarantować zakończenie przemocy i doprowadzi do uformowania przejściowego rządu jedności narodowej. Można to osiągnąć tylko poprzez dialog. Pomoc w znalezieniu takiego rozwiązania politycznego stanowi sedno działań UE i wszechstronnego podejścia zaprezentowanego we wspólnym komunikacie. Wsparcie polityczne i finansowe ze strony UE jest natychmiastowe i dalekosiężne. W niniejszym komunikacie podkreśla się determinację UE, by wspierać tych, którzy dążą do zaprowadzenia pokoju i demokracji w regionie, i łagodzić cierpienie i biedę wywołane w wyniku konfliktu. UE ma możliwość wniesienia istotnego wkładu w ten proces dzięki łącznemu wykorzystaniu instrumentów i strategii, którymi dysponuje. Równocześnie z uwagi na coraz większą niestabilność w regionie oraz rosnące potrzeby humanitarne niniejszy komunikat stanowi także apel do innych darczyńców o podwojenie wysiłków w obliczu kryzysu. PL 16 PL