TECHNIKA & KONTENT TV

Transkrypt

1 TECHNIKA & KONTENT TV Nr 5/2010(8) ISSN CENA 9,90 zł (w tym 7% VAT) 10 maja 2010 BILANS DOKUMENTU NASZEGO POWSZEDNIEGO TARGI Z CANNES NA EKRANY UWAGA NOWOŚĆ! MAŁE JEST PIĘKNE! A ŚCIŚNIĘTE?

2 Odkryj z TechniSat nową jakość telewizji HDTV! TELEWIZOR LCD FULL-HD: TechniSat HDTV 46 Podwójny HDTV-Multituner, wbudowany cyfrowy magnetowid (DVR) ze zintegrowanym dyskiem twardym TechniSat DigiCorder HD S2X Cyfrowy odbiornik satelitarny HDTV ze zintegrowanym dyskiem twardym TechniSat DIGIT HD8-SX Cyfrowy odbiornik satelitarny HDTV

3 SPIS TELE 4 TYLKO U NAS EKSPERYMENTUJEMY I EKSPLORUJEMY NOWE TERYTORIA 7 BILANS DOKUMENTU NASZEGO POWSZEDNIEGO ROZMOWA Z PRZEMYSŁAWEM KURCZEWSKIM, PREZESEM ZARZĄDU TP EMITEL 12 O TYM SIĘ MÓWI POLSKI RYNEK MA OGROMNY POTENCJAŁ TECHNIKA & 14 UWAGA NOWOŚĆ! MAŁE JEST PIĘKNE, A ŚCIŚNIĘTE? 17 ABECADŁO A JAK ARRI 18 IT&TV TEN TO MA WEB, CZYLI TELEWIZJA INTERNETOWA 22 INFO TECH 24 DO FIRMY, DO DOMU Sezam 40 PRODUCENCI_PL 20 LAT SUKCESÓW 43 KTO TO OGLĄDA? 43 PREMIERA MIESIĄCA 44 ZŁOTA DWUDZIESTKA KONTENT 26 TARGI Z CANNES NA EKRANY 31 INTERTELECOM KONFERENCJE: OSSA WIELOPOSTACIOWE MEDIA 32 TELE INFO 36 PANORAMA PIERWSZA CYFROWA ZAWSZE BLISKO WIDZA 37 NA CELOWNIKU GATUNKOWY GALIMATIAS 38 NA PLANIE SIOSTRA JACKIE (SEZON I) 46 PIERWSZA POMOC W SUCHOŚCI NOSA KOBIETA Z NELSONEM ALBO GUJ ŻUMĘ MAJ

4 TELE TYLKO U NAS ROZMOWA Z PRZEMYSŁAWEM KURCZEWSKIM, PREZESEM ZARZĄDU TP EMITEL 2 kwietnia 2010 r. Telewizja Polska S.A. poinformowała, że w wyniku postępowania przetargowego Emitel został wybrany na operatora technicznego trzeciego multipleksu cyfrowej telewizji naziemnej DVB-T. Co to oznacza dla widzów? Eksperymentujemy i eksplorujemy nowe terytoria 28 kwietnia podpisaliśmy umowę z TVP i dla nas, ale przede wszystkim dla wszystkich czekających na cyfrową telewizję naziemną, jest to bardzo ważne wydarzenie. Przystępujemy do prac nad uruchomieniem multipleksu telewizji cyfrowej (MUX), który dla pierwszych telewidzów (województwo mazowieckie, pomorskie, zachodniopomorskie i wielkopolskie) będzie dostępny już pod koniec października. Znajdzie się w nim do 7 programów. O szczegółach organizacyjnych multipleksu zadecyduje TVP. Oferta Emitela została oceniona jako najkorzystniejsza łącznie wartość umowy wynosi 615,7 mln zł brutto za okres 10 lat. A czy mieliście konkurencję? Zainteresowanie przetargiem było bardzo duże. W fazie konsultacji przetargiem były zainteresowane m.in. Exatel, Info-TV-FM i ATM. TVP postawiła jednak bardzo wysoko poprzeczkę. Spowodowało to, że ostatecznie oferty złożyliśmy tylko my i zależne od francuskiego TDF Polskie Sieci Nadawcze. Na naszą korzyść przemawiał fakt, iż jesteśmy liderem na rynku usług radiodyfuzji w Polsce. Umowa z TVP to rozszerzenie współpracy o nowy zakres usług z jednym z naszych czołowych klientów, jakim jest TVP oprócz emisji programów zbudujemy także sieć teleinformatyczną dla wszystkich regionalnych ośrodków TVP. Emitel świadczy usługi dla wszystkich nadawców telewizyjnych, którzy mają koncesję na emisję analogową programów telewizyjnych drogą naziemną. Jesteśmy właścicielem ponad 1000 masztów w różnych lokalizacjach, w tym ok. 50 najwyższych, o wysokości m. Instalujemy i utrzymujemy nowoczesne cyfrowe stacje czołowe na potrzeby telewizji cyfrowej: DVB-T, IPTV. Nasza oferta obejmuje także projektowanie, instalację i doradztwo techniczne w systemach radiodyfuzyjnych i radioteleko- 4 MAJ 2010

5 TYLKO U NAS TELE PRO munikacyjnych oraz wynajem infrastruktury na potrzeby nadawców i operatorów telekomunikacyjnych. Gdyby dzisiaj należało uruchomić DVB-T, to jaki byłby jej zasięg? Gdyby robił to Emitel, to z głównych masztów pokrywamy ok. 92% powierzchni kraju, a z doświetleniami 98%. Ale z racji braku częstotliwości jest to możliwe tylko dla MUX1 i MUX2. Multipleks TVP (MUX3) będzie mógł ruszyć z pełną mocą po zwolnieniu się pasma zajmowanego przez transmisje analogowe. Będzie to czwarty etap wdrażania MUX3. We wcześniejszych etapach uruchomimy sygnał we wszystkich województwach, jednak jego zasięg będzie zależny od wolnych częstotliwości TVP szczegółowo opisała to w warunkach przetargu. Jak Pana zdaniem będzie wyglądać harmonogram wdrażania DVB-T? Mogę mówić tylko o trzecim multipleksie, którego właścicielem decyzją UKE jest TVP. Do końca października br. sygnał będzie dostępny dla co najmniej 58% mieszkańców województw mazowieckiego, wielkopolskiego, pomorskiego i zachodniopomorskiego. Rok później emisja będzie już prowadzona we wszystkich województwach. W takim razie co z MUX1? Wszyscy liczą, że przełomem będzie ustawa dotycząca cyfryzacji, nad którą pracuje rząd. Wiążące zapisy prawne będą znacznym ułatwieniem dla działań zmierzających do pełnej cyfryzacji kraju. Harmonogram uruchamiania emisji DVB-T (MUX3) Etap I ( r.) sygnał DVB-T dostępny dla min. 58% populacji zamieszkujacej województwo Etap II ( r.) sygnał DVB-T dostępny dla min. 20% populacji zamieszkujacej województwo Etap III ( r.) sygnał DVB-T dostępny dla min. 58% populacji zamieszkujacej województwo Etap IV ( r.) po zwolnieniu przez telewizję analogową pasma częstotliwości sygnał DVB-T dla min. 98% populacji kraju. Gdy rok temu rozpoczynaliśmy negocjacje z nadawcami, rozmowy dotyczyły multipleksu odtworzeniowego, a więc zawierać on miał wszystkie nadawane analogowo programy telewizji naziemnej. Ostatecznie TVP się wycofała, gdyż uznano, że konieczny jest przetarg w trybie ustawy o zamówieniach publicznych. Kontynuowaliśmy rozmowy z nadawcami komercyjnymi. Umowa jest już zamknięta i gotowa do podpisu. Z naszej strony jesteśmy gotowi wrócić do rozmów w każdej chwili. A tymczasem wciąż nadajecie emisję testową! SLR Poznań-Piątkowo Cyfrowy sygnał DVB-T nadajemy od 2001 r. Obecnie jest on odbierany w województwach mazowieckim, wielkopolskim i lubuskim, w którym sygnał jest nadawany z dwóch nadajników: w Zielonej Górze i Żaganiu, bo sprawdzamy jak wygląda emisja na obszarze przygranicznym. Do listopada 2009 r. DVB-T mogli odbierać także mieszkańcy Krakowa. Choć korzystaliśmy z nadajnika o małej mocy, to testowa emisja cyfrowa, w pełni przez nas fi nansowana, była odbierana w odległości nawet do 100 km od Krakowa jej faktyczny zasięg był większy niż emisji telewizji analogowej o podobnych parametrach technicznych. Jesienią ubiegłego roku zwiększyliśmy moc emisji DVB-T z nadajnika w podwarszawskim Raszynie. Dzięki temu naziemna telewizja cyfrowa dociera do mieszkańców prawie całego Mazowsza. Nadajnik o większej mocy pojawił się także w Śremiu pod Poznaniem. Obecnie prowadzimy emisje testowe na zasadzie komercyjnej. Jest to wspólny projekt Emitela i nadawców prywatnych TVN, Polsatu, TV4 i TV Puls. Emitowane programy wspomnianych nadawców oraz kanały Telewizji Polskiej (TVP1, TVP2, TVP Info) docierają do ok. 20% mieszkańców Polski, czyli prawie 7 milionów osób. W styczniu funkcjonalność DVB-T poszerzyliśmy o elektroniczny przewodnik po programach (EPG), który zawiera 7-dniowy program wraz z opisami audycji. Oczywiście do korzystania z zalet emisji cyfrowej odbiornik telewizyjny powinien mieć specyfi kację zgodną z odpowiednim rozporządzeniem Ministra Infrastruktury. Niewątpliwie podpisanie umowy z TVP na MUX3 jest pierwszym krokiem we wdrażaniu DVB -T w Polsce, ale dla następnych kroków niezbędny MAJ

6 TELE TYLKO U NAS jest kompromis odnośnie MUX1 i MUX2. Dopiero uruchomienie trzech multipleksów da pełne wyobrażenie o tym, co możemy zyskać dzięki naziemnej telewizji cyfrowej. Kilkanaście kanałów w jakości cyfrowej, dostępnych w całej Polsce za pośrednictwem zwykłej anteny naziemnej. Wśród waszych klientów są m.in. itv, 4fun.tv, TVN24 i TV Biznes. Jakie usługi im świadczycie? Nasze usługi dla nadawców tv nie ograniczają się tylko do broadcastingu (radiodyfuzji), gdyż świadczymy także m.in. usługi dosyłu sygnału. W przeciwieństwie do odbieranych i oglądanych na ekranie programów tv naziemnej, z czym głównie się kojarzymy, te usługi są niewidoczne. W oparciu o sieć światłowodową oraz linie radiowe, proponujemy naszym partnerom biznesowym tzw. transmisje okazjonalne z imprez plenerowych. Usługa polega na transmisji sygnału z miejsca imprezy do studia lub innego wskazanego miejsca i dedykowana jest m.in. do obsługi takich wydarzeń, jak bale sylwestrowe na głównych placach miast, koncerty plenerowe i szereg transmisji na żywo. Emitel ma także własną ogólnopolską siecią teletransmisyjną (tzw. backbone), za pomocą której realizujemy naziemny dosył i dystrybucję sygnału telewizyjnego, np. od studia nadawczego do nadajnika. Dodam, że dosył sygnału tv cyfrowej odbywa się częściej za pomocą sieci światłowodowych niż radiolinii. Szkieletowa sieć teletransmisyjna Emitela ma kształt wielkiej ósemki i długość kilku tysięcy kilometrów. Została zbudowana w oparciu o rozwiązania najlepszych dostawców na rynku. Będzie bazą dla budowanego multipleksu i umożliwi świadczenie kompleksowych usług dostępu do internetu, rozsyłu i dosyłu sygnału, regionalizację (doprecyzowany zasięg telewizji lokalnych), monitoring itp. Jak już wspomniałem, TVP ogłosiła przetarg nie tylko na operatora multipleksu, ale także na budowę skomplikowanej sieci korporacyjnej, spinającej wszystkie ośrodki regionalne TVP. RTCO Białystok/ Krynice Skąd pomysł na wejście w sektor multimedialnych nośników reklam? Wieża RTON Tarnów Nasza strategia zakłada dywersyfi kację działań i mocno nad tym pracujemy. Zdajemy sobie sprawę, że możliwości rozwoju fi rmy na kojarzonym z nią rynku są ograniczone. Duże projekty zdarzają się raz na jakiś czas w 2009 r. podpisaliśmy umowy dosyłu sygnału ze Sferią i P4. Stąd też pomysł współpracy z domami mediowymi. Ostatnio podpisaliśmy umowę jednym z nich. Emitel zajmie się budową i utrzymaniem sieci ekranów DDS we wskazanych w umowie lokalizacjach. Plany? Przede wszystkim chcielibyśmy podpisać kolejne umowy na świadczenie usług operatora multipleksu. By pierwszy i drugi powstały w przewidywalnym terminie, bo ich budowa nie jest rzeczą prostą. To naprawdę trudna usługa. Ale satysfakcja, że dostarczamy widzom w całym kraju kilkanaście programów w cyfrowej jakości, że uczestniczymy w wielkiej zmianie naszych wyobrażeń o telewizji, będzie ogromna. W cyfryzacji nie zapominamy też o radiu. Od roku jako jedyni w Polsce prowadzimy z partnerami testy cyfrowego radia w technologii DAB+. W przypadku radia nie ma sztywnych terminów cyfryzacji ze strony Unii Europejskiej, ale spotykamy się z dużym zainteresowaniem nadawców, którzy widzą w tym nowe możliwości rozwoju dla siebie. Chcemy także rozwijać usługi dla rynku B2B i sektora publicznego. W naszym portfolio usług niebawem znajdą się takie usługi jak IP VPN, fi le transfer (bezpieczne, szybkie i zautomatyzowane przesyłanie plików o dużej objętości), czy usługi kolokacji, Prowadzimy także zaawansowane rozmowy na temat przejęcia Centrum Usług Satelitarnych w Psarach. Jeśli transakcja zostanie sfi nalizowana, to po niezbędnej modernizacji ośrodka będziemy tam świadczyć usługi satelitarne na rzecz nadawców i operatorów telekomunikacyjnych. Dziękuję za rozmowę. Rozmawiał: Jerzy Bojanowicz 6 MAJ 2010

7 BILANS TELE PRO DOKUMENTU NASZEGO powszedniego Istnieje teoria, że prawdziwy, klasyczny dokument realizują teraz już tylko ekipy telewizyjnych reporterów, bo nie mają czasu na przygotowanie się do zdjęć, na staranne skręcenie materiału, na manipulację z obiektem, miejscem, bohaterem. Jeszcze inni badacze dokumentalnych biblii twierdzą zdecydowanie, że tylko kadry z przemysłowych kamer czy tych zainstalowanych w policyjnych samochodach dają wiarygodny, bo 100 procentowo realny i bezingerencyjny, obraz otaczającego nas świata. Gdyby wierzyć obu przywołanym teoriom czasy geniuszu Wiertowa, talentu McLarena, wrażliwości Karabasza, inteligencji Kieślowskiego czy lapidarnego stylu Łozińskiego minęły, bądź mijają właśnie bezpowrotnie, a przyszłością dokumentu jest wyposażony w najczulsze kamery robot w kefl arowej obudowie, sprzężony z komputerem wysokiej klasy zaopatrzonym w dysk o gigantycznej pojemności. Na szczęście to tylko skrajna i ryzykowna wizja. Przyznajmy jednak, że nie aż na tyle odrealniona, żeby bez namysłu ją odrzucić i o niej zapomnieć. Poddając ocenie telewizyjną ofertę dokumentalną można nawet znaleźć dla niej wcale liczne uzasadnienie, ale istnieje ono tylko dlatego, że telewizyjny potwór jest w stanie permanentnego głodu i z lubością rekina żarłacza pożera wszystko. I klasyków, i wysmakowanych manipulatorów, i żmudnych ciułaczy archiwalnych opowieści, i nawet obrazki z kamer zawieszonych nad autostradami. A dzieje się tak dlatego, że dokument w każdej postaci, rodzaju i typie przeżywa swe wielkie dni. Chyba najlepsze w stuletniej historii gatunku, a zawdzięcza je medium, którego pojawienie się i błyskawiczny rozwój, zapowiadało na początku wyłącznie kłopoty, a może nawet powolną śmierć. Dokument, fi lm krótkometrażowy w swej pierwotnej postaci, czyli jako smakowita, nierzadko pikantna przystawka do głównego fi lmowego dania, już dawno zniknął z repertuaru kin. Powrócił na dobre dwie dekady temu w roli pełnoprawnego uczestnika fi lmowej uczty, który nie tylko dostarcza gotową propozycję dla masowego widza, ale też zapewnia, jak jego fabularny wielki brat, nagrody, spektakularne wydarzenia i KASĘ. Ma się więc dobrze w kinie, ale prawdziwy triumf święci w telewizji i jego zwycięski pochód zdaje się nie mieć końca. Wciąż powstają bowiem nowe kanały tematyczne dla ramówek, których podstawowym tworzywem jest samo życie we wszystkich jego przejawach, smakach oraz historiach przeszłych i przyszłych. JOANNA POGORZELSKA (DYR. KANAŁU PLANATE) Zainteresowanie tematyką historycz- ną jest ogromne. Potwierdzają to wy- niki badań oglądalności naszego kanału a także fakt, że na rynku wciąż pojawiają się nowe stacje o profi lu historycznym. Moim zdaniem widzowie, którzy naprawdę, głęboko interesują się współczesnym światem, mają świadomość, że aby dzisiejszą rzeczywistość dobrze poznać, należy zrozumieć przeszłość. Tacy właśnie są widzowie Planete. Staramy się wychodzić im naprzeciw i stąd w naszej ramówce nieodmiennie od lat, w czwartki, mamy pasmo Historia. Prezentujemy w nim zarówno programy dotyczące odległych wieków, jak i te traktujące o historii najnowszej. Wszędzie na świecie obserwujemy zmieniające się gusta widzów i dotyczy to oczywiście również programów dokumentalnych. Filmy, w których gadające głowy przedstawiają swoje opinie ilustrowane archiwaliami wciąż oczywiście powstają, jednak nie jest to trend dominujący. Taka formuła coraz częściej widzów nudzi. Dziś w dokumentach pojawia się więcej akcji, dynamizmu, często stosuje się reenactments odtworzenie zdarzeń, inscenizację. To znacznie ułatwia odbiór treści. WYBIERA I KAPRYSI Średnia widownia w marcu tego roku pierwszych dziesięciu kanałów dokumentalnych (spośród 20 wszystkich) funkcjonujących na polskim rynku przekraczała 150 tysięcy i w porównaniu do analogicznego okresu roku 2009 i lat poprzednich, powoli ale stale rośnie. Oznacza to tyle, że każdego dnia owego wybranego miesiąca tylu rodaków mających więcej niż 4 lata wybrało spotkanie z historią, teraźniejszością lub przyrodą. Oczywi- MAJ

8 TELE BILANS ście liczba ta nie robi wrażenia jeśli się ją porówna z frekwencją tasiemca typu Z jak Zdrada w ogólnodostępnej telewizji publicznej, ale też nie warto chyba dokonywać takich porównań. Mamy tu bowiem do czynienia z innym jakościowo widzem, świadomym wyboru i własnych oczekiwań, nastawionym na aktywną percepcję, w której emocje są ważne, ale nie najważniejsze. I co chyba najistotniejsze widzem, który wybiera, kaprysi, który na pewno nie zadowoli się byle czym i byle jak zrobionym. To na jego wyraźne życzenie i jasno deklarowane oczekiwania oraz wobec świadomości internetowej konkurencji formatowane są nowe kanały i stacje, w których nie ma już miejsca na dokumentalny groch z kapustą. System naczyń, a właściwie należałoby napisać, ekranów połączonych sprawia, że na skutek ododbiorczych nacisków zmienia się telewizyjny kontent, ale też pod jego wpływem ewoluuje adresat. KLUB KONESERA Portret tzw. przeciętnego zjadacza dokumentalnego chleba AD 2010 różni się od swego odpowiednika sprzed kilkunastu a nawet kilku lat. To jest dzisiaj członek prawdziwego klubu konesera, w którym obok znawcy mitologii siedzi apologeta kuchni z południowej Indonezji, obok poszukiwacza ornitologicznych przygód w Ziemi Ognistej mości się ekspert w sprawach mundurów w jakie ubrani byli żołnierze Brytyjskiej Armii Renów stacjonującej w powojennych Niemczech, obok. Można zaludniać ten symboliczny klub w nieskończoność, a wspólną cechą wszystkich jego członków jest głód wiedzy wynikający z jej posiadania. To zresztą oczywiste, bo człowiek inteligentny zawsze będzie chciał wiedzieć jeszcze więcej, poznać niepoznane, przeżyć nieprzeżyte. Dokumentalne kanały tematyczne starają się z coraz lepszym rezultatem zaspokajać te gigantyczne apetyty i oczekiwania, wielorakie talenty, zainteresowania i hobby. I robią to z autentycznym przekonaniem, że to widz, jak klient w starym, handlowym przykazaniu, ma zawsze rację. A więc, sezamie otwórz się...poznać niepoznane W ŚWIECIE DISCOVERY...przeżyć nieprzeżyte każdy czuje się dobrze, bo to świat arcyciekawy ale też znany i przewidywalny. Ale nie może być inaczej u klasyka, którego stacja-matka jest obecna na ekranach polskich telewizorów od 1996 roku, a jej dzieci (SC., World, Travel&Living, ID, Animal Planet, Historia) i mutacje HD tworzą wspólnie prawdziwe dokumentalne multikino, na którego ekranie króluje człowiek i jego dzieło, świat i okolice. A stawiane najczęściej przez autorów setek, tysięcy filmów pytanie brzmi: JAK? Jak to jest zrobione, jak działa, jak budować, jak rodzić, jak wychowywać, jak odpoczywać, jak poznawać własną i cudzą historię, jak podróżować, jak jeść, jak prowadzić firmę, czołg, jak być patologiem sądowym, jak spotkać panterę śnieżną i jak nie przegapić własnej ciąży. Nie są to przy tym nieznośne poradniki dla bystrych inaczej, które niestety królują w kanałach life stylowych, gdzie nawet mycie zębów poddane jest dydaktyczno-naukowej obróbce. Kanały Discovery po prostu starają się odpowiadać na prastare pytanie, które stawia sobie każdy w myślących widzów: JAK ŻYĆ? Tu każda wizyta na którymś z wymienionych wyżej kanałów nie jest czasem straconym, bo pracujący dla nich twórcy fi lmowcy, naukowcy, propagatorzy wiedzy i eksperci, chcą nas autentycznie zainteresować, wychodząc z arcysłusznego skądinąd przekonania, że wszystko, absolutnie wszystko jest ciekawe i warte pokazania. To było kiedyś epokowe odkrycie i jak każdy genialny w swej oczywistości i prostocie pomysł, sprawdza się na co dzień bez zarzutu. Kanał kojarzony kiedyś głównie z klasycznym dokumentem, odwołującym się do niedawnej historii i czerpiącym z teraźniejszości, swe kolejne dzieci skierował na tysiące ścieżek prowadzących do poznawania świata i zaspokajania ciekawości. Najmłodsze dziecko, czyli Discovery Historia, po usamodzielnieniu się (przez trzy lata robiony był wspólnie z telewizją TVN) nabiera rozpędu a zapowiedzi wycieczek w PRL-owską przeszłość czy niedawno wyemitowany cykl filmów związanych z katastrofą w Czarnobylu, wskazują na to, że i na działce historycznej są jeszcze obszary do zagospodarowania. 8 MAJ 2010

9 BILANS TELE NATIONAL GEOGRAPHIC czyli dbałość o formę, która jest zauważalna w każdej z propozycji oferowanej przez kanały oznaczone logo z żółtym oknem (National Geographic Channel HD, Nat Geo Wild, Nat Geo Wild HD). To są wypracowane, wręcz wypieszczone fi lmy, których realizacja pochłonęła wiele czasu i niemałe środki. Czy będzie to opowieść o tajemniczych japońskich wynalazkach, pracy fabryki w niemieckim Kassel, gdzie powstają samochody sportowe fi rmy Porsche czy wizyta w kompleksie świątyni Taj Mahal, zawsze towarzyszy nam przekonanie, że sama realizacja zdjęć została poprzedzona drobiazgową dokumentacją faktografi czną i personalną, że montaż zrealizowanego materiału był wyborem między kadrami dobrymi i bardzo dobrymi. Od zawsze wiadomo było, że dla NGC pracują znakomici fachowcy, operatorzy, dźwiękowcy, reżyserzy i doświadczeni fi lmowcy-dokumentaliści. Nic się w tej kwestii nie zmieniło, na dowód czego można przywołać choćby jeden z wielu oferowanych tu obrazów, który opisuje mający wielowiekową tradycję nabożny wręcz stosunek amerykańskich Indian do WŁODZIMIERZ NIDERHAUS (DYR. WYTWÓRNI FILMÓW DOKUMENTALNYCH I FABULARNYCH W WARSZAWIE) Produkcja fi lmów dokumentalnych to trudna sztuka. Dla każdego producenta najważniejszym komponentem dobrego projektu dokumentalnego winien być scenariusz, pomysł. Pomysł, który nie zawsze jest po drodze instytucjom kierującym się liczbami i polityczną poprawnością. Staramy się więc produkować fi lmy dokumentalne w sytuacji maksymalnej niezależności i dopiero na etapie dystrybucji rekompensować poniesione koszty. To niestety w wielu przypadkach jedyne wyjście w walce o ciekawe i wartościowe projekty. Należy zaznaczyć iż współczesna technologia otwiera wiele alternatywnych do telewizji kanałów dystrybucji fi lmów, które stanowią dużą szansą dla produkcji dokumentalnych. Stara, dobra szkoła bizonów. Warto było posłuchać niebanalnie brzmiących rozważań na temat życia, śmierci i przemijania starego Indianina i nuty szacunku w jego głosie komentującym odstrzał samotnego byka. To jest stara, dobra szkoła, w której ciekawość i otwartość na drugiego człowieka jest cnotą najwyższą a dbałość o atrakcyjność przekazu poprzedzona bywa cierpliwością i pokorą. Ma ten kanał i swój star system, a perłą w koronie jest ostatnio obdarzony śnieżnobiałym uśmiechem, prawdziwy Zaklinacz psów, czyli Cesar Millan, który w triumfalnym pochodzie przez telewizyjne ekrany świata, trafi ł nad Wisłę. PLANETE czyli pożytki z pracy dobrze zorganizowanej. Pierwszy polski kanał dokumentalny, od 2004 roku produkowany wyłącznie w kraju i z pewnością najchętniej sięgający po rodzimą produkcję. Wyróżnia go starannie ułożona ramówka, oryginalne cykle, bloki i kąciki. A od niedawna także absolutna nowość sobotnie pasmo Mała planeta dla młodych widzów, którzy mogą zobaczyć Poranki na świecie, czyli jak czas od pobudki do pójścia do szkoły spędzają ich rówieśnicy w różnych krajach. Pierwsza lekcja różnorodności kulturalnej, obyczajowej, Starannie ułożona ramówka mentalnej, ale też otwartości, tolerancji i afi rmacji odmienności. Silną stroną kanału są cykle prezentujące portrety wybitnych postaci kultury, nauki, polityki zrealizowane z dbałością o szczegóły faktografi czne, ale też zawsze wzbogacone o zestaw informacji, które łamią pomnikowy charakter monografi i. Nie szuka się tu sensacji ani spektakularnych obrazków, prezentujących obyczajowo-erotyczne dewiacje, ale też nie stroni od pozycji, które w wielu innych telewizjach a nawet kanałach tematycznych, miałyby kłopot z wejściem na wizję. W sobotnich Seansach Planete można więc spotkać indyjskich eunuchów, zajrzeć za kulisy Nollywood i zmierzyć się z psychologicznym portretem belgijskiego pedofi la, Marca Dutroux. Nie można nie wspomnieć o lotniczym upodobaniu stacji, w programie której każdy środowy wieczór i to już od lat, przeznaczony jest dla miłośników historii i współczesności awiacji. MAJ

10 TELE BILANS VIASAT Gdzie można spotkać niebanalnych ludzi czyli idą młodzi. Pochodząca ze Skandynawii para kanałów dokumentalnych (Viasat History i Explorer) zyskała niedawno wsparcie w postaci Viasat Nature, który jak zapewniają producenci i nadawcy będzie mieć charakter familijny, a jego ramówka wypełniona fi lmami o tematyce przyrodniczej, może być w niemal w całości konsumowana przez wielopokoleniową widownię telewizyjną. Starsze siostry Nature zdobywają coraz lepsze recenzje, bo fi lmy, głównie brytyjskie, których scenariusze przewidują wykorzystanie trzech elementów: materiału archiwalnego, zeznań świadków lub ekspertów oraz rekonstrukcję zdarzeń, mają stałą i coraz liczniejszą rzeszę zwolenników. Jeśli więc pojawia się w Viasat History fi lm o jeńcach japońskich powracających po zakończeniu wojny do domu z niewoli sowieckiej to jest oczywiste, że autor zada sobie wiele trudu, by dotrzeć do żyjących jeszcze dziś weteranów, że zgromadzi na potrzeby swego dzieła możliwie najpełniejszą fi lmografi ę oraz, że w końcu nie zawaha się podjąć wątków, które, jak choćby zbrodnie wojenne popełnione przez żołnierzy japońskich, są w kraju Kwitnącej Wiśni do dziś objęte klauzulą milczenia. Jeśli emitowany będzie dokument o licznych zamachach na Hitlera to na pewno nie zabraknie w nim także zainscenizowanych na potrzeby narracji epizodów z udziałem zawodowych aktorów. Propozycje Viasat Expolorer z oczywistych względów rzadziej odwołują się do historii ale za to mają do zaoferowania solidnie zrealizowane dokumentalne wyprawy w różne zakątki świata, gdzie można spotkać niebanalnych ludzi. BBC KNOWLEDGE I INNI LESZEK ZABOROWSKI, DIRECTOR OF CHANNELS DISCOVERY NETWORKS CENTRAL EUROPE Rynek telewizyjny rozwija się bardzo dynamicznie oferując coraz większa ilość kanałów. Widzowie mający do dyspozycji bogatsza ofertę częściej spędzają czas oglądając kanały tematyczne. Stanowią one dobra alternatywę do powszechnie znanej i dostępnej telewizji ogólnopolskiej. Dają możliwość poszerzenia swoich horyzontów, rozwijania zainteresowań i zaspokajania ciekawości. Bardzo nas cieszy iż widzowie w coraz większym stopniu wybierają kanały z portfolio Discovery. W styczniu br. kanały z portfolio Discovery uzyskały łączny wynik 0.77% AMR oglądalności w grupie cab-sat co stanowi 28% wzrost względem stycznia 2009 r. Dodatkowym czynnikiem generującym wzrost zainteresowania kanałami tematycznymi jest fakt, iż dokument jako forma programowa przeżywa swój renesans. Z raportu na temat konsumpcji mediów przygotowanego przez Gemius wynika także, że coraz większą popularnością cieszą się na polskim rynku kanały z kategorii factual entertainment. Najpopularniejszym kanałem z tej grupy był w lutym tego roku Discovery Channel, a największy wzrost udziałów (ponad 45%) zanotowała stacja Discovery Science. (źródło: AGB Nielsen Media Research) Lepiej zrozumieć historię Propozycje kanału Knowledge fi rmowanego przez koncern medialny BBC zawierają w sobie najlepsze cechy klasycznej telewizji, czyli mającej uczyć, bawić i informować, wzbogaconej użyciem nowoczesnych środków wyrazu. Monumentalne Sekrety biblii dzięki temu, że staranność realizacyjną umiejętnie łączą z warstwą edukacyjno-poznawczą, ogląda się jak prawdziwy spektakl paradokumentalny. Tym bardziej, że liczne epizody aktorskie zagrane zostały na poziomie więcej niż poprawnym. Autorzy tej i wielu innych propozycji starają się także, jeśli jest to tylko możliwe, szukać analogii do czasów i postaci współczesnych, czy też doświadczenia z przeszłości konfrontować z dzisiejsza wiedzą. Warto też zwrócić uwagę na fakt, że BBC chętnie współpracuje z innymi stacjami i kanałami. Serial dokumentalno-aktorski Kulisy II wojny światowej powstał z licznym i dobrze przyjętym udziałem polskich wykonawców i ekipy. Ale inscenizacje nie służą tylko wycieczkom w przeszłość. Serial Bohaterowie sił specjalnych to 10 MAJ 2010

11 BILANS TELE emocjonująca, czteroczęściowa opowieść o akcjach ratunkowych, w których brała udział brytyjska elitarna jednostka sił specjalnych, SAS. Dzięki grafi ce komputerowej i materiałom archiwalnym, widzowie mogli lepiej zrozumieć wyzwania stające przed żołnierzami. Kolejny serial Komandosi: Na linii frontu podążał śladami 50 młodych ludzi, mających nadzieję zdobyć upragniony zielony beret brytyjskiego Royal Marine Commando. Ośmiomiesięczne szkolenia tej jednostki znane są jako najbardziej wymagające zarówno fi zycznie, jak i psychicznie. Serial to zapis nadziei, aspiracji i obaw rekrutów. Ci inni to choćby kanał Zone Reality, nastawiony z racji kraju swego pochodzenia, na prezentacje produkcji zrealizowanych na Wyspach Brytyjskich. To także inny Brytyjczyk, czyli Travel Channel udanie próbujący wyzwolić się z wszechobowiązującego w ramówkach podobnych stacji schematu wycieczkowo-reklamowych folderów i lukrowanych kartek z podróży. Podobną opinię można wygłosić na temat obecnego na ekranach od kilku miesięcy kanału Crime & Investigation, choć on dopiero mozolnie i powoli szuka swego widza. I jeszcze History, kanał amerykański o światowym zasięgu, który z dużym rozmachem wprowadzał niedawno na ekran swój sztandarowy serial II wojna światowa. Ukryte fi lmy. Piszemy o nim wewnątrz numeru, stąd teraz tylko uwaga dodatkowa. Po obejrzeniu kadrów nakręconych współcześnie nikt nie może mieć wątpliwości kto i dlaczego sześćdziesiąt pięć lat temu zwyciężył. KRZYSZTOF KOPCZYŃSKI REŻYSER I PRODUCENT EUREKA MEDIA Najważniejszym kryterium oceny projektu audycji telewizyjnej jest w roku 2010 kryterium wielkości widowni i udziału w rynku. Zasada ta dotyczy także form dokumentalnych, choć stawia się im warunki mniej surowe niż przed gatunkami stricte komercyjnymi. Ponadto najszlachetniejsza z form dokumentalnych fi lm może liczyć na dotacje publiczne: Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej, funduszy regionalnych, europejskiego funduszu Media. Mimo to przyszłość polskiego dokumentu w ciągu dwóch najbliższych lat jawi się pesymistycznie. Telewizja Polska drastycznie zmniejszyła udział w koprodukcjach dokumentalnych, tłumacząc to brakiem wpływów z abonamentu. Telewizje komercyjne produkują łącznie może 10 fi lmów rocznie, regularnie uprawiają tylko reportaż lub gatunki mu pokrewne. Dostępne powszechnie badania widowni telewizyjnej dotyczą statystyk, nie ocen. Wprawdzie niesłabnącą popularnością cieszą się festiwale fi lmów dokumentalnych, trudno jednak mówić o istnieniu specjalnej widowni tego gatunku. Aby taka widownia mogła powstać, konieczna jest nowoczesna edukacja w dziedzinie mediów, której w Polsce nie ma. Słaba jest także krytyka fi lmowa zajmująca się dokumentem. Klasycy gatunku i debiutanci OD PRZYPADKU DO PRZYPADKU Tak naprawdę przypadki są dwa. Pierwszy to cykl Dokument w TVN24 zaplanowany na niedzielne południe czyli w świetnym czasie antenowym. Cóż, kiedy, w niedzielę po niedawnej żałobie narodowej wyemitowano tam, pewnie na fali zainteresowania tematem katyńskim, pełen warsztatowych i faktografi cznych błędów fi lm Dowody zbrodni z 2008 roku. Wcześniej nie było podobnie kompromitujących wpadek, ale fatalne wrażenie niestety pozostało i nie zachęca do powrotu przed ekran. Telewizja TVN ma chyba w ogóle problem z, jakby użyć języka sportowego, stabilizacją formy. Produkcje więcej niż poprawnie zrealizowane, jak choćby Kobieta na krańcu świata czy nawet bardzo dobre jak Trzech kumpli, sąsiadują z tytułami nie do końca udanymi w rodzaju Chwilami życie bywa znośne czy wręcz złymi jak Władcy marionetek. Przypadek drugi jest z listy chorób chronicznych, na które cierpi telewizja publiczna od dość dawna. Jej sztandarowy kanał informacyjny, czyli TVP Info ma wprawdzie stały i to codzienny blok dokumentalny, ale zaplanowany został na godzinę UWAGA! Tak, to nie żart. Chodzi o kwadrans przed północą, kiedy cierpiący na bezsenność sprzedawcy sklepów całodobowych, ochroniarze oraz dyżurni wszelkich służb i rodzajów broni mogą wreszcie w ciszy i spokoju kontemplować zawartość fi lmowych dokumentów, choć nie koniecznie tych, które zostały zaanonsowane w prasie. Honor działów programowych z Woronicza ratuje TVP Kultura, prezentująca zarówno klasyków gatunku jak i nowości, chętnie i o różnych porach, w przeciwieństwie do kanałów głównych, które traktują dokumenty jak przysłowiowe zapchajdziury i dlatego emisja Notacji katyńskich o godz w nocy nie powinna nikogo dziwić. I zdaje się, że nie dziwi. JANUSZ KOŁODZIEJ MAJ

12 TELE O TYM SIĘ MÓWI TECHNIKA POLSKI RYNEK ma ogromny potencjał ROZMOWA Z JOHNEM ILLINGWORTH, DYREKTOREM SPRZEDAŻY W IRDETO NA CEE I CIS Irdeto to marka dobrze znana na świecie, ale mniej w naszym kraju. Prosilibyśmy więc o kilka podstawowych informacji o historii firmy, profilu jej działalności i dotychczasowych osiągnięciach. Irdeto jest międzynarodową fi rmą specjalizującą się w tworzeniu oprogramowania zabezpieczającego sygnał i treści przesyłane przez operatorów telewizyjnych do odbiorców na całym świecie. Naszymi klientami są nadawcy TV, fi rmy telekomunikacyjne oraz producenci elektroniki użytkowej. Główna siedziba fi rmy znajduje się w Amsterdamie, w 25 naszych biurach na świecie zatrudniamy ponad 1000 specjalistów i informatyków. Firma Irdeto została założona w 1969 roku przez inżyniera i entuzjastę elektroniki Pietera Den Toondera. Początkowo zajmowała się produkcją anten i kabli na użytek telewizji, jednak już w latach 80-tych włączyła się w przygotowania do uruchomienia analogowej telewizji satelitarnej. W dekadzie lat 90-tych podjęliśmy wyzwanie cyfryzacji telewizji, by już w 1995 roku w Australii mieć swój udział w uruchomieniu pierwszego na świecie systemu płatnej telewizji zgodnego ze standardem DVB. Ważnym elementem rozwoju fi rmy były przejęcia, które pozwoliły nam zwiększać udziały w rynku i poszerzać obszar naszej ekspertyzy. W struktury Irdeto włączona została np. fi rma CryptoWorks, oddział Royal Philips Electronics specjalizujący się w warunkowym dostępie, IDway, dostawca oprogramowania przeznaczonego do dekoderów telewizyjnych oraz Cloakware, specjalizujący się w bezpieczeństwie software u. Mogliśmy dzięki temu zaoferować operatorom płatnej telewizji kompleksowe rozwiązanie o nazwie Irdeto DVB SmartStart. Dlaczego postanowiliście aktywniej zaangażować się w polski rynek? Widzimy w polskim rynku ogromny potencjał, który z pewnością zostanie jeszcze wykorzystany do dalszego rozwoju telewizji satelitarnej oraz cyfrowej telewizji naziemnej (DTT). Irdeto aktywnie wspiera ten rozwój, oferując operatorom TV najwyższej klasy produkty, m.in. dostęp warunkowy, obsługę i rozliczanie klientów, oprogramowanie pośrednie do dekoderów telewizyjnych oraz telewizję internetową. Chcemy, aby nasze doświadczenie z całego świata oraz innowacyjne rozwiązania pomagały w ekspansji również bardzo szybko rosnącym polskim fi rmom, spośród których kilka głównie z sektora telewizji kablowej dołączyło już do grona naszych klientów. Jak oceniacie możliwości i potencjał polskiego rynku? Które obszary są dla was szczególnie ważne? Nie tylko w Polsce, ale na całym świecie poważnym problemem pozostaje piractwo płatnej telewizji, które przyczynia się do spadku przychodów dostawców TV. Sposobem, aby temu zapobiec, są odpowiednie zabezpieczenia. Wieloletnie doświadczenie z różnych rynków pozwala nam dostarczać najwyższej klasy rozwiązania zapobiegające i zwalczające ten proceder. Jakie macie plany odnośnie polskiego rynku do końca 2010 roku? Co chcielibyście osiągnąć? W najbliższych latach w Polsce spodziewamy się przede wszystkim rozwoju sektora telewizji mobilnej. Dostawcy rozwiązań z tego segmentu potrzebują szczególnych systemów ochrony treści. Chcemy im zaoferować nasze wsparcie. Stąd też planujemy w krótkiej perspektywie rozbudować zespół sprzedaży oraz wzmocnić obecność na polskim rynku poprzez naszego dystrybutora fi rmę Klonex. Wierzymy, że wkrótce telewizja mobilna i tu stanie się faktem. Dziękuje za rozmowę. (B-B) 12 MAj 2010

13

14 TELE UWAGA NOWOŚĆ! TECHNIKA Małe jest piękne, A ŚCIŚNIĘTE? część 1 Kompresja czy raczej redukcja danych, czyli wszyscy to wiedzą, ale gwoli przypomnienia Dlaczego redukcja? Bo tak naprawdę, po kompresji, danych jest po prostu mniej i nie są one w żaden sposób ściśnięte, mają tylko zmienioną postać. Ale skoro się tak utarło Kompresja danych pojawiła się wskutek konkretnych potrzeb kosztów transmisji, ograniczeń kanałów transmisji i zapisu. Im mniej danych tym lepiej, bo taniej. Schemat ATRAC pojawił się wówczas, gdy firma Sony zapragnęła nagle zmieścić godzinne nagranie CD na płycie MiniDisk o pięciokrotnie mniejszej powierzchni. Więc ATRAC komprymuje dane w stosunku 1:5. Podobnie było z ze schematem PASC, z JPEG, MPEG czy DCT. Podobnie mp3 w internecie. Wąskie były też łącza, niewystarczające pojemności dysków. Dziwi nieco fakt, że teraz, gdy te ograniczenia, wskutek rozwoju techniki sprzętowej i technologii nośników powoli znikają, kompresja wciąż ma się dobrze. Można przecież zapisywać i przesyłać wiele materiałów w postaci liniowej, bez kompresji, ale i tak wiecznie będzie 14 MAJ 2010

15 UWAGA NOWOŚĆ! TELE to za mało. Jeśli, dzięki kompresji, w jednym standardowym kanale telewizyjnym można przesyłać więcej kanałów cyfrowych tak właśnie będzie, nikt nie ustąpi i nie zdecyduje się na superdoskonałą jakość tylko jednego programu w kanale. Jakość nieco spadnie, kanałów będzie więcej. JEDEN PRZYKŁAD Kompresję najłatwiej zrozumieć na przykładzie sygnału wizyjnego, sygnał foniczny, mimo nieporównanie mniejszego pasma, nie daje takich możliwości, jego powtarzalność jest zbyt mała a nieprzewidywalność zbyt duża. Przy transmisji obrazu statycznego (krańcowy przypadek to obraz kontrolny) szkoda łączy i aparatury na proste powtarzanie wciąż tych samych treści. Wystarczy zakodować pierwszą kompletną ramkę i wysyłać potem (do skutku, czyli do wejścia normalnego programu) kod oznaczający powtórzenie ramki poprzedniej. Odbiornik, który tę pierwszą odebraną ramkę wpisał do pamięci sam sobie powtórzy wszystkie następne. Kompresja znakomita. W przypadku obrazów żywych ale wciąż dość statycznych wystarczy zakodować pierwszą ramkę, potem, w koderze, porównywać z nią ramki następne i kodować oraz wysyłać tylko i wyłącznie RÓŻNICE. Dekoder sam wyliczy co trzeba. Generalnie komprymuje się dane przestrzennie porównując sąsiadujące piksele i czasowo porównując piksele w tych samych miejscach, ale pojawiające się w kolejnych ramkach. W zależności od treści obrazu już te dwa rozwiązania zapewniają niezłe wyniki. Gdy do tego dołączy się elementy predykcji przewidywania na podstawie dotychczasowej treści, tych treści, które pojawią się po pewnej chwili (chodzi tutaj zwłaszcza o wyliczanie przez system tak zwanych wektorów ruchu) kompresja staje się jeszcze bardziej efektywna. Mamy wówczas do czynienia z klasyczną strukturą kluczowych ramek I (intra-coded), kodowanych w całości przestrzennie, przewidywanych do przodu z ramek I ramek P (predicted) oraz dwukierunkowych ramek B (bidirectional), które powstają w wyniku danych z ramek I oraz P. Mamy też pojęcie GOP (grupy obrazów) sekwencji ramek zaczynających się od ramki I, potem wyliczanych kilku ramek B i ramki P. Zauważyć należy, że do poprawnej pracy takiego rozwiązania potrzebna jest także pierwsza ramka następnej grupy, jest to oczywiście ramka I a transmitowane ramki takiej grupy muszą mieć zmienioną kolejność: I, P a dopiero potem ramki B. REKLAMA KWIECIEŃ

16 TELE UWAGA NOWOŚĆ! TECHNIKA KODER I STRATY Zwraca tu uwagę od razu swoista niesymetria toru kompresji. Gros pracy wykonuje zawsze koder to w nim następuje przepatrywanie i analiza dużej ilości materiału w celu wyłapania różnic, wyliczenia wektorów ruchu i potrzebnych współczynników. Obraz liniowy, tworzony według prostych i niezmiennych reguł zostaje w koderze zastąpiony znacznie bardziej skomplikowanym przepisem. Koder wysyła tylko podstawowe dane oraz algorytm tworzenia danych następnych. Dekoder ma zadanie znacznie łatwiejsze bazując na tych danych i gotowym przepisie po prostu odtwarza obraz. Oczywiście przedstawiam to wszystko w ogromnym uproszczeniu. Kompresja dzieli się na bezstratną i stratną. Puryści i fi lozofowie techniki (są tacy) twierdzą, że bezstratność to też lekkie nieporozumienie. Polega bowiem na usunięciu danych nadmiarowych (redundancji) i zostawieniu tylko i wyłącznie elementów niezbędnych, tworzących dany materiał. Ale ta właśnie zbędna redundancja wcale nie jest zbędna. Wymyślona przez naturę też czemuś służy. Typowym przykładem jest doświadczenie polegające na odczytywaniu tekstu, w którym na początek pousuwano co dziesiątą literę. Tekst jest nadal w pełni zrozumiały. Po usunięciu każdej co piątej litery jest nieco gorzej, ale w dalszym ciągu dobrze. Dopiero po ogołoceniu tekstu z procent liter czytelnik napotyka istotne trudności. To jest właśnie redundancja. Większość słów i pisanych i wymawianych ma za dużo liter czy głosek niżby to wynikało z prostych matematycznych wyliczeń. Ale dzięki temu, rozumiemy przekaz nawet znacznie uszkodzony, w trudnych warunkach (słynne rozmowy w kawiarni przy poziomie szumów i zakłóceń równym poziomowi przekazu). Tak więc usunięcie redundancji, czyli kompresja bezstratna, działa świetnie dopóki kanał transmisyjny jest przezroczysty lub ma wystarczająco niski poziom zakłóceń. Gdy zakłócenia te rosną nie ma już w sygnale naturalnych mechanizmów poprawnego dekodowania. Zostały wycięte, przy kodowaniu Redundancja potrzebna jest również w tej ostatniej desce ratunku podczas ukrywania błędów, kiedy to, po detekcji, korekcja nie jest możliwa. Jasne jest, że konstruując schematy każdej kompresji wzięto to pod uwagę, zwłaszcza w przypadkach kompresji stratnej. Zrobiło się z tego nieco błędne koło jako że po wstępnym ogołoceniu sygnału z wszelkich elementów zbędnych ( arytmetycznie jak w przypadku wyszukiwania takich samych pikseli, matematycznie jak w przypadku kodowania Huffmana, kiedy to wartościom pojawiającym się najczęściej przypisuje się najkrótsze sekwencje bitów a wartościom najrzadszym sekwencje dłuższe, czy psycho-fi zjologicznie jak w przypadku efektów maskowania) zmniejszone znacznie dane są z kolei dopełniane przez niezbędne elementy kodów umożliwiających po stronie odbiorczej detekcję i korekcję nieuchronnych błędów. Dowcip polega na tym, aby na końcu tego łańcucha przekształceń ilość danych jednak uległa wyraźnemu zmniejszeniu. Ulega. Nieskomprymowany klasyczny strumień wizyjny SD o przepływności 270 Mb/s spada do 50 lub nawet 25 Mb/s przy zadowalającej jakości. Kompresja bezstratna jest rzeczywiście łagodna, stosowana jest często w odniesieniu do danych (packery, zipy i temu podobne), ale rzadko przekracza magiczną barierę 2:1 dwukrotnej redukcji danych. W zastosowaniach audio/wideo jest to za mało. Tu, przy dobrej jakości, wymagane stosunki kompresji są rzędu od 5:1 do 10:1 i nawet więcej a więc konieczna jest kompresja stratna, oparta na znajomości percepcji psychoakustycznej czy psychowizualnej i odpowiednio wykorzystująca tę znajomość. Pamiętać należy, że wszelkie modele percepcji zaszyte w takim czy innym kodeku biorą się ze starannych, ale uśrednionych badań odpowiedniej grupy ludzi. Innymi słowy gdy wskutek znajomości niedoskonałości naszego wzroku czy naszego słuchu arbitralnie zakłada się za nas, że tego czy owego nie dostrzeżemy lub nie usłyszymy zakłada się, że doskonale mieścimy się w ustalonej w jakiś sposób średniej. Upraszczając dalej ja osobiście wolę słuchać i oglądać materiał czysty, liniowy, bez kompresji, w którym SAM sobie czegoś nie dosłyszę lub nie dowidzę, zgodnie z taką a nie inną wrodzoną czy nabytą wskutek podeszłego wieku ułomnością. Ale też nie chcę przesadzać od dobrych paru lat technika audio/wideo jest już na takim poziomie, że rzadko się zdarza coś wyłapać posługując się tylko zmysłami, najczęściej istotne różnice wykrywa się za pomocą pomiarów. KASKADOWANIE W produkcji telewizyjnej kompresja może pojawiać się na każdym etapie. To tworzy oddzielne problemy przy kolejnych kodowaniach, dekodowaniach i ponownym, ostatecznym kodowaniu. Takie procedury wprowadzają dodatkowe opóźnienia, które system musi uwzględniać i kompensować, gromadzenie (propagację) błędów. Kaskadowanie kodeków daje czasem bardzo nieprzyjemne i co gorsza, nieprzewidywalne rezultaty. Producenci dobrego sprzętu chwalą się otwarcie, że ich urządzenia nie wprowadzają istotnych zmian przy kolejnych, dajmy na to, 10 procesach przetwarzania. Zresztą, niezależnie od typu kompresji, dla każdego kodeka istnieje coś takiego, co nazywa się specyfi cznym dla kodeka materiałem krytycznym jest to taka kombinacja informacji obrazowych, która komprymuje się niedobrze. Są specjalne obrazy testowe, kiedyś o romantycznych nawet nazwach ( Port jachtowy o zmierzchu, Liza czy jakoś tak, pamięć już nie ta ), które alarmują w większości przypadków, pozwalając na odrzucenie takiego urządzenia. Tak czy inaczej nie ma na razie urządzenia w 100% przewidywalnego. Trawa na boisku piłkarskim po przejściu przez kodek MPEG-4 czasem jest do przyjęcia, ale najczęściej nie jest trawą a zieloną mazią GRZEGORZ MORKOWSKI 16 MAJ 2010

17 ABECADŁO TELE A JAK ARRI W1917 roku w Monachium August Arnold i Robert Richter założyli spółkę Arnold & Richter Cine Technik GmbH, znaną potem jako ARRI. Arri od początku była prawdziwym prekursorem w dziedzinie techniki fi lmowej i telewizyjnej. Mimo 93 lat historii, fi rma wciąż wprowadza kolejne innowacje i rewolucyjne techniki. Do legendy przeszła kamera Arrifl ex 35 pierwsza kamera fi l- mowa z migawką z ruchomym zwierciadłem (1937, Erich Kaestner), a Arrifl ex D-21 jest uznawana za najbardziej zaawansowaną fi lmową kamerę cyfrową. Firma zdobyła 13 nagród przyznawanych przez Academy of Motion Picture Arts and Science, czyli po prostu Oscarów. Tak jak dawniej, tak i teraz fi rma wciąż poprawia swoje rozwiązania analogowe i czyni ogromne postępy w dziedzinie cyfrowej i, co wydaje się najważniejsze, pracuje usilnie nad sposobami łączenia tych dwóch dziedzin w celu polepszenia jakości obrazu. Arri oferuje kamery fi lmowe i cyfrowe fi lmowotelewizyjne (16, 35, 65 i 70 mm), obiektywy (we współpracy ze słynną fi rmą Carl Zeiss) i akcesoria. Oferuje również doskonałe refl ektory studyjne i fi lmowe. Natomiast dla samej produkcji fi lmów dostarcza Arrilaser cyfrowy rekorder umożliwiający przenoszenie komputerowych plików fi lmowych (po edycji i masteringu) na taśmę fi lmową. Zapis, w tej wersji znacznie tańszy od konwencjonalnego, jest realizowany za pomocą trzech laserów półprzewodnikowych. Arri dostała za to urządzenie Oskara technicznego przyznanego przez wspomnianą wyżej Akademię. ARRI Group tworzy obecnie wiele fi rm w Niemczech, Wielkiej Brytanii, Austrii, Włoszech, USA i Kanadzie. Oferta oświetleniowa jest bardzo bogata: to nie tylko refl ektory studyjne, fi lmowe, teatralne, do studiów fotografi cznych i wideo, przemysłowe, produkowane w technologii tungstenowej, fl uoroscencyjnej, LED czy ceramicznej, z soczewką Fresnela, ale i kalkulatory fotometryczne, elektroniczne stabilizatory i doskonałe systemy (pulpity) sterowania oświetleniem. Kamery fi lmowe Arri mają tak doskonałą reputację, że ostatnio pojawiła się przystawka do starej Arrifl ex 16SR zamieniająca tę kamerę w kamerę cyfrową (P+S Technik). Model Arrifl ex 16ST zrewolucjonizował format 16 mm jako tańsze medium dla ENG i TV. Arrifl ex 35BL stanowi lekką alternatywę dla kamer 35 mm. Kilka słów o fl agowej kamerze Arrifl ex D-21: przetwornik CMOS z maską Bayera (a nie CCD, co umożliwia korzystanie z fi lmowej optyki 35 mm), zapis HD 4:2:2 lub 4:4:4, 16:9, HD 4:2:2, 4:3, dokładność 10-bitowa, w formacie wyjściowym Arriraw 16:9, 4:3 12 bitów. Zapis HD-SDI (SMPTE 292M) lub dual link HD-SDI (SMPTE 372M) oraz opcja zapisu na Flash Mag rekorderze z pamięcią stałą. I najnowsze wiadomości Arri odpowiada konkurencji (Red One) i wprowadza w tym roku na rynek prawdziwy przebój (zwany też gwoździem do trumny tradycyjnych kamer filmowych ) model Alexa. Pokazana w Paryżu w lutym tego roku a potem w kwietniu na NAB2010 kamera 35 mm dla filmów, teatru TV i reklamy (cena od USD) operuje 3,5 kpikselami, czułością 800 ASA, zapisem do 60 ramek/s w formacie HD z kompresją lub bez kompresji. Ma wizjer elektroniczny lub (zależnie od wersji) dodatkowy optyczny, doskonały przetwornik Arri Alev III CMOS, połączony z procesorem pracującym w trybie Dual Gain Architecture co zapewnia 13,5 stopni regulacji przysłony. Mocnym atutem tej kamery jest wbudowany kodek ProRes produkowany przez Arri na licencji Apple. Dzięki temu Alexa może w czasie rzeczywistym kodować obrazy i łączyć je z audio i metadanymi w postaci wynikowych plików QuickTime. Takie rozwiązanie dramatycznie ułatwia współpracę online jak i offl ine tej kamery z resztą urządzeń toru wideo czy cyfrowego fi lmu. (GM) MAJ

18 TELE IT&TV TECHNIKA Ten to ma web, CZYLI TELEWIZJA INTERNETOWA W INTERNECIE LAWINOWO ROŚNIE LICZBA WITRYN UMOŻLIWIAJĄCYCH OGLĄDANIE KANAŁÓW TELEWIZYJNYCH NA ŻYWO, WYPOŻYCZANIE FILMÓW, SŁUCHANIE RADIA INTERNETOWEGO, KORZYSTANIE Z GIER. TO NIE TYLKO ZNAK CZASU, W KTÓRYM DOTYCHCZASOWA DEFINICJA TZW. POSTĘPU TECHNOLOGICZNEGO BRZMI JAK OKREŚLENIE CZEGOŚ WCIĄŻ SPÓŹNIONEGO LUB DAWNO NIEAKTUALNEGO. TRADYCYJNEJ TELEWIZJI SATELITARNEJ, KABLOWEJ CZY NAZIEMNEJ WYRASTA NOWY KONKURENT W POSTACI TELEWIZJI INTERNETOWEJ. NA EKRANIE KOMPUTERA MOŻNA OGLĄDAĆ PROGRAMY TELEWIZYJNE MAJĄC BEZPRZEWODOWY LUB PRZEWODOWY DOSTĘP DO INTERNETU. lub Linux. Program do odbioru telewizji powinien działać już na starszych komputerach Pentium II 400 MHz 128 MB, zalecany sprzęt to Pentium III 667 MHz 256 MB RAM i lepsze, karta grafi czna z pamięcią RAM 64 MB, karta dźwiękowa 16 bitowa, monitor o ści Super VGA (1024x768 pkt). Aplikacje umożliwiające rozdzielczooglądanie telewizji wymagają pamięci od 1 MB do 200 MB. na dysku twardym i odpowiedniego łącza internetowego. Do oglądania programów TV są wymagane najczęściej przeglądarki Mozilla, Firefox, Internet Explorer i odtwarzacze RealPlayer, Windows Media Player, Winamp i inne. Im lepszy sprzęt i odpowiednia szybkość łącza internetowego, tym lepsza jakość obrazu. Jeśli szybkość transmisji przekracza przepustowość łącza internetowego obraz może być przerywany, a nawet zatrzymywany. Nie trzeba instalować dużych niewygodnych anten naziemnych lub satelitarnych, płacić abonamentu, wystarczy popularny modem jednego z wielu operatorów telekomunikacyjnych zapewniający dostęp do internetu, aby korzystać z darmowych stron telewizji internetowej. Minimalne wymagania sprzętu komputerowego to system operacyjny Windows XP/Vista, Mac Telewizja Internetowa UPC Live Strona główna serwisu Ipla.pl Transmisja może się jednak blokować, jeżeli jednocześnie wielu użytkowników ogląda ten sam program np. atrakcyjny mecz piłkarski. Odtwarzanie materiału wideo on-line w dużym stopniu zależy od właściwości połączenia z internetem (szybkości łącza) oraz indywidualnych ustawień komputera należy zwrócić uwagę na wszelkiego typu fi - rewalle, programy antywirusowe, które mogą zakłócać transmisję. Internetowe transmisje telewizyjne realizowane są w różnych technologiach. Transmisja P2PTV odpowiada komunikacji w sieci w standardzie P2P (Peer to Peer). Każdy z komputerów jest także nadawcą, co pozwala na uzyskanie dobrej jakości komunikacji dla wielu tysięcy widzów. Do 18 MAJ 2010

19 IT&TV TELE transmisji w tej technologii jest potrzebne łącze o przepustowości powyżej 512kB/s oraz odpowiedni program np. Sopcast, TVAnts, TVU Player. W transmisji strumieniowej każdy z oglądających otrzymuje sygnał z jednego serwera, co daje dobrą jakość komunikacji, jednak zazwyczaj nie sprawdza się przy wielu tysiącach widzów. Wystarczy łącze 512kB/s, a do odbioru transmisji nie potrzeba żadnego dodatkowego oprogramowania, poza domyślnie zainstalowanym odtwarzaczem, np. Windows Media Player. Transmisje i usługa VoD mogą być realizowane w nowej technologii FLASH, która redukuje obciążenie serwerów wynikające ze wzrostu widzów oglądających ten sam program. NAJCIEKAWSZE STRONY Oferta telewizyjnych stron internetowych się zwiększa. Liczba kanałów na stronach waha się od kilku telewizji regionalnych do kilku tysięcy stacji telewizyjnych z różnych krajów. Popularne są też kanały radiowe i obrazy z kamer internetowych, które m.in. przyczyniają się do rozwoju turystyki. Można zaglądać na ulice miast, wybranych Wypożyczalnia fi lmów onet.pl VOD restauracji i innych ciekawych miejsc a przy okazji sprawdzać, jakie warunki panują aktualnie na stokach narciarskich, plażach. Największy wpływ na rozwój telewizji internetowej mają fi rmy brytyjskie, operator satelitarny Sky, BBC, ITV. Popularne strony polskojęzyczne to duno.pl, ipla.pl, itelewizja.com, I-telewizja.pl, itv.net.pl, teleklub.pl, worldtv.pl, telewizja-przez-internet.pl, telewizja.biz.pl i wiele innych. Dynamicznie rozwijają się telewizyjne kanały sportowe np. live-sport-tv.com, meczenazywo.pl itp. Strona główna TV.OOJ.PL Telewizja internetowa jest wykorzystywana także do promocji innych usług. Telewizja kablowa UPC dla swoich klientów zapewnia dostęp na stronie UPC Live do 8 kanałów: TVN 24, MiniMini, Animal Planet, CNN, Discovery, ZigZap/Hyper, National Gegraphic, Animal Planet. Telewizja Toya umożliwia oglądanie swojego kanału telewizyjnego oraz obrazów z kamer internetowych zainstalowanych na łódzkich ulicach. Telewizję internetową wspierają także największe stacje telewizyjne TVP, TVN VoD onet.pl i onet.tv, Polsat-ipla.pl, które udostępniają swoje zasoby w sieci, chcąc zarobić na sprzedaży odcinków przedpremierowych lub starszych fi lmów i seriali, a także umożliwiają oglądanie kanałów na żywo np. onet.tv Al Jazeera, France24 EN, Russia Today, Duetsche Welle, EuroNews. MAJ

20 TELE IT&TV TECHNIKA Turbo dekoder telewizji nowej generacji z serwisem nportal i YouTube Filmy można odtwarzać korzystając ze stron ulubionych seriali. Niewielki koszt wypożyczenia, dobra jakość fi lmów sprawia, że oferta jest atrakcyjna. W internecie funkcjonują różne wypożyczalnie fi lmów umożliwiające oglądanie obrazów bez limitów czasowych, z możliwością oglądania online lub zapisywania na dysk i wymianą z innymi użytkownikami tego programu. Część bezpłatnych wypożyczalni np. Eonline.pl nie umieszcza fi lmów i plików na serwerach, jedynie podaje linki do innych stron w internecie np.: rapidshare.com, megaupload.com, megashare(s), mega, dailymotion.com, myspace.com, ouou.com, stage6.com, tudou.com, veoh.com, youku.com, youtube.com. Często zdarza się, że pliki fi lmowe wyświetlane na stronie, są dostępne przez bardzo krótki czas (od godziny do dnia) zanim zostaną skasowane. TELEWIZORY INTERNETOWE Dobrej jakości fi lmy telewizji internetowej można oglądać powiększając obraz na cały ekran monitora. Do oglądania przez kilka osób wygodniejszy będzie telewizor, do którego można dołączyć laptop z wyjściem HDMI i wbudowanym łączem WiFi do komunikacji z domowym routerem WiFi. Z komputera stacjonarnego znajdującego się w innym pokoju obraz można przesłać do telewizora wykorzystując nadajnik i odbiornik sygnałów audio wideo np. z transmisją radiową o zasięgu do 30 m. Do walki o klienta telewizji internetowej włączyli się producenci telewizorów. Telewizory najnowszej generacji mają wejście LAN (RJ-45) lub wbudowany moduł WiFi do pracy w sieci domowej. Przy pomocy funkcji pobierania danych z internetu, jest możliwość odtwarzania określonych przez producenta telewizorów serwisów i aplikacji internetowych na ekranie telewizora. W czasie konfi guracji pobierane są ikony serwisów i aplikacji tzw. widgety (element grafi czny interfejsu użytkownika) do pamięci telewizora. Ikony umożliwiają szybkie uruchomienie serwisu lub aplikacji. Każdy producent telewizorów ma własny zestaw aplikacji i serwisów internetowych np. LG -Netcast, Philips NetTV, Sony Bravia TV, Panasonic Viera Cast, Samsung Na pilotach wydzielono przyciski do szybkiego wybierania usługi. Teraz można nie tylko śledzić na ekranie telewizora giełdę, pogodę oraz najnowsze wiadomości czy dzielić się zdjęciami i kontaktować z przyjaciółmi, słuchać radia internetowego ale również przeglądać fi lmy YouTube i oglądać wydarzenia sportowe. Panasonic podpisał umowę z serwisem sportowym Eurosport, czeską stacją Nova.cz, niemieckim ARD, a Samsung we współpracy z Agorą dostarcza dla polskich klientów serwisy opracowywane z portalami Gazeta.pl, Wyborcza.pl, Sport.pl takie jak: Wiadomości z kraju i zagranicy, Finanse informacje gospodarcze, kursy 20 głównych walut, notowania spółek z Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie, Repertuar kin omówienie fi lmów z 21 kin w Polsce na podstawie serwisu Co jest Grane. Globalnymi partnerami fi rmy Samsung są serwisy AccuWeather, AP News, Blockbuster, ebay, Fashion TV, Netfl ix, Picasa, Pandora, Travel Channel, TV Guide, Twitter, USA Today, Vudu i YouTube. Firma Sony w swoich telewizorach oferuje dwie funkcje z dostępem do internetu Bravia Internet Video i Widżet Bravia Internet. Przy pomocy menu XcrossMedia- Bar można pobierać i dodawać do zakładek ulubione 20 MAJ 2010