Komórka macierzysta FENOMEN NATURY

Transkrypt

1

2

3 28 l dossier Komórka macierzysta FENOMEN NATURY Dr n. med. Ewa KUCHOWICZ KONSULTANT NAUKOWY FIRMY KLAPP, WYKŁADOWCA WYŻSZEJ SZKOŁY BIZNESU I NAUK O ZDROWIU W ŁODZI FOT. arch. LNE/Fotolia Nieustanny podział Komórki macierzyste, zwane także komórkami pnia (po angielsku stem cells) występują we wszystkich organizmach roślinnych i zwierzęcych. To komórki które mogą więcej niż inne. Przede wszystkim zachowują zdolność do podziałów przez całe życie organizmu. To ich najważniejsza wspólna cecha. Większość komórek ma określoną zdolność dzielenia się a liczba podziałów zależy od funkcji spełnianej w organizmie. Dzięki rozwojowi techniki in vitro (łac. hodowla w szkle ), czyli poza organizmem, w warunkach laboratoryjnych, naukowcy mogli określić średnią liczbę podziałów do jakich zdolne są różne rodzaje komórek. Przykładem mogą być fibroblasty. W literaturze naukowej możemy znaleźć informację, że fibroblasty, komórki tkanki łącznej, w tym skóry właściwej dzielą się kilkadziesiąt razy. Jedne źródła podają, że komórki te mogą podzielić się około 50 razy, inne donoszą, że są zdolne do 80 podziałów. Różnice te mogą wynikać z różnych warunków hodowli komórek czy różnego wieku organizmów z których komórki pobrano. Pewne jest natomiast, że komórki pobrane z tkanek płodowych mogą podzielić się znacznie więcej razy niż komórki pobrane z dorosłego organizmu. Po wykorzystaniu swoich zaprogramowanych możliwości komórki wchodzą w tak zwaną fazę G0 cyklu komórkowe-

4 go i przestają się dzielić. Mogą także zaprzestać podziałów czasowo np. gdy brak składników pokarmowych stanowiących budulec komórki. Organizm to skomplikowany zespół komórek budujących tkanki i narządy. Ten system wymaga stałej regulacji. W zdrowym organizmie namnażają się komórki potrzebne. Zbędne są eliminowane. Sterowanie namnażaniem się komórek odbywa się przy pomocy substancji produkowanych przez inne komórki, zwykle obecne w sąsiedztwie. Niszowa sprawa Chociaż tkanki i narządy osoby dorosłej nie rosną, to w większości z nich następuje wymiana komórek. Częstotliwość tej wymiany zależy od rodzaju tkanki. Doskonałym przykładem jest tutaj naskórek w którym wymiana komórek następuje przez całe życie, chociaż z wiekiem ulega spowolnieniu. Innym mechanizmom podlega naprawa uszkodzeń w tkankach. W takich przypadkach zaczynają działać komórki macierzyste, które zachowują potencjał odnowy przez całe życie i są zgromadzone w miejscach zwanych niszami. Totipotencja mogę wszystko! Wśród komórek macierzystych zwierzęcych oraz ludzkich wyróżniamy takie, które mogą stać się każdą komórką organizmu. Określamy je mianem totipotencjalnych, czyli takich, które wszystko mogą. Taką komórką jest zapłodniona komórka jajowa i komórki rozwijającego się zarodka. Stają się przecież początkiem całego skomplikowanego organizmu dając początek wszystkim tkankom i narządom. Z upływem czasu komórki macierzyste ulegają uszkodzeniu i jest ich coraz mniej. Potencjał odnowy i regeneracji słabnie. Warto go chronić. Mulitipotencja mogę wiele! Kolejne, już o ograniczonych możliwościach, to komórki multipotencjalne. Mogą mnożyć się i różnicować do wielu różnych rodzajów komórek. Ale nie mogą już zbudować całego organizmu. Część informacji genetycznej w jądrze komórkowym zostaje zablokowana, jednak taka komórka ma znacznie większe możliwości niż komórka wyspecjalizowana. O tym jakie komórki powstaną w wyniku podziałów, decydują potrzeby organizmu i skomplikowany system regulacji przy pomocy szeregu substancji wydzielanych przez inne komórki, przeważnie usytuowane w pobliżu, a czasem w odległych miejscach w organizmie. Do takich substancji zaliczamy m.in. hormony, cytokiny i czynniki wzrostu. Podobnie, choć zwykle nie tak precyzyjnie, mogą działać niektóre witaminy czy substancje pochodzenia roślinnego.

5 30 l dossier Unipotencja mam jedno zadanie Ostatnie z komórek macierzystych określane są terminem unipotencjalnych. Takie komórki dzieląc się prowadzą do powstania jednej komórki macierzystej i drugiej, zdolnej do różnicowania się w określony typ komórek. FOT. arch. LNE/Fotolia Co w skórze piszczy? Takie unipotencjalne komórki macierzyste są obecne m.in. w naszej skórze. Wśród komórek warstwy podstawnej naskórka, odnawiającego się przez całe życie tylko ok. 5-10% z nich to komórki macierzyste dzielące się bardzo powoli i dające początek komórkom przejściowo namnażającym się. Skóra właściwa nie posiada możliwości odtwarzania się w sposób ciągły. Intensywne podziały zachodzą podczas wzrostu. Później fibroblasty przestają się dzielić, cykl komórkowy zostaje zatrzymany, komórka żyje, ale w naturalnych warunkach nie ma potencjału odnowy w dojrzałej skórze nie produkuje ani włókien ani substancji międzykomórkowej. Taki potencjał zachowują jedynie komórki macierzyste skóry właściwej, rozmieszczone w niszach. Ta populacja komórek spełnia rolę naprawczą na wypadek uszkodzenia skóry. Fibroblasty w uszkodzonej skórze produkują przede wszystkim kolagen typu I, i to nieco inny niż występujący w niej przed uszkodzeniem. Włókna są grubsze i znacznie mniej elastyczne. Czy wiesz, że W 2012 roku dwaj naukowcy, Sir John B. Gurdon i Shinya Yamanaka zostali uhonorowani przez Komitet Noblowski w dziedzinie fizjologii i medycyny za badania nad komórkami macierzystymi. Nagrodę tę otrzymali nie za odkrycie szczególnych możliwości tych komórek, te znano już znacznie wcześniej, lecz za odkrycie możliwości przekształcenia dorosłych komórek z powrotem w macierzyste. Budują bliznę. Badania wykazały, że tylko uszkodzenia skóry płodu goją się z wytworzeniem naturalnego, niezmienionego kolagenu. To musisz wiedzieć! Komórki macierzyste skóry zachowują zdolność podziału przez całe nasze życie. Niestety ich liczba z wiekiem maleje m. in. na skutek działania takich czynników uszkadzających, jak wolne rodniki czy promieniowanie UV. Im mniej komórek macierzystych, tym mniej możliwości odnowy i odmłodzenia. Nawet przy pomocy najnowszych zdobyczy kosmetologii, dermatologii estetycznej oraz biotechnologii. Dlatego bardzo ważnym aspektem przeciwdziałania zmianom związanym ze starzeniem się skóry jest ochrona komórek macierzystych, stymulacja ich podziałów oraz czynności życiowych. Takie możliwości dają nam inne komórki macierzyste, roślinne. A dokładniej mówiąc nie całe komórki a uzyskiwany z nich EKSTRAKT. Roślinne komórki macierzyste spełniają taką samą rolę w roślinie, jaką spełniają komórki macierzyste zwierzęce i ludzkie. Dają potencjał wzrostu i naprawy uszkodzeń. U roślin wyróżniamy dwa typy komórek macierzystych. Jedne z nich umożliwiają roślinie wzrost. Znajdują się w kiełkujących nasionach oraz stożkach wzrostu łodygi i korzenia. Komórki macierzyste znajdujemy w miejscu uszkodzenia rośliny. Tworzą tkankę przyranną zwaną kallusem. Z komórek macierzystych można, w warunkach laboratoryjnych, in vitro wyhodować całą roślinę. Tak od lat produkuje się sadzonki wielu roślin. W taki sposób uzyskuje się także bardzo cenne składniki aktywne stosowane w nowoczesnej kosmetyce. To między innymi substancje mineralne, odżywcze, witaminy, antyoksydanty i hormony roślinne zwane cytokininami. Ochronna siła kinetyny Wykazano, że komórki macierzyste naszej skóry są wrażliwe na substancje regulujące wzrost i podziały komórkowe u roślin. Niektóre z nich, np. najlepiej poznany hormon roślinnykinetyna (N-6-furfuryloadenina) działają ochronnie na komórki skóry. Ochrona odbywa się przy pomocy dwóch mechanizmów indukcji naprawy uszkodzonego materiału genetycznego komórki (DNA) oraz przez aktywację enzymu unieszkodliwiającego wolne rodniki. Badania in vitro na fibroblastach ludzkiej skóry wykazały, że kinetyna powoduje opóźnienie zmian związanych ze starzeniem się. Wpływa na tempo wzrostu fibroblastów, chroni strukturę cytoszkieletu, uczestniczy w usuwaniu uszkodzeń skóry spowodowanych nadmierną ekspozycją na UV, zmniejsza nadmierną pigmentację, powoduje poprawę struktury włókien kolagenowych i elastynowych. Wykazano, że nawet niskie dawki kinetyny działają efektywnie, a skuteczność zależy w dużej mierze od czasu stosowania. Działanie cennych ekstraktów Przeprowadzono szereg badań naukowych potwierdzających działanie przeciwstarzeniowe a nawet przeciwnowotworowe

6 ekstraktów z roślinnych komórek macierzystych. Ekstrakty te, czyli substancje produkowane przez roślinne komórki macierzyste i uzyskiwane po uszkodzeniu struktury komórki wykazują następujące działania: Chronią komórki macierzyste skóry człowieka przed uszkodzeniem np. przez promieniowanie UV, wolne rodniki, substancje toksyczne. Zabezpieczają potencjał młodości i zdolności naprawcze skóry przez ochronę komórek macierzystych. Przeciwdziałają powstawaniu plam pigmentacyjnych spowodowanych nadmierną ekspozycją na UV, działając ochronnie na melanocyty, najbardziej wrażliwe komórki skóry. Stymulują komórki skóry również do wznowienia namnażania i produkowania macierzy zewnątrzkomórkowej oraz włókien (fibroblasty). Coraz częściej możemy przeczytać o nowych roślinach z których uzyskuje się ekstrakty wykorzystywane w kosmetyce. Oczywistym jest, że ich działanie nie jest takie samo, ponieważ zawierają substancje charakterystyczne dla danego gatunku. Istotne w tym wypadku jest naturalne środowisko rośliny i zdolności przetrwania w niekorzystnych warunkach siła obrony przed czynnikami szkodliwymi. Uogólniając, można powiedzieć, że im roślina ma trudniejsze warunki życia i im lepiej jest zabezpieczona przed czynnikami szkodliwymi, tym silniejsze działanie ma ekstrakt z jej komórek macierzystych na komórki naszej skóry. Badania in vitro pozwalają określić i porównać siłę i kierunek działania ekstraktów z komórek macierzystych różnych roślin. Wyniki tych badań umożliwiają dopasowanie aktywnych substancji do problemów skóry w każdym wieku. Kinetyna to składnik obecny w ekstraktach z komórek macierzystych wszystkich roślin, choć może ilość jej nie jest jednakowa. Można więc podkreślić, że kosmetyki zawierające takie ekstrakty, niezależnie z jakiej rośliny, będą działały ochronnie na komórki skóry, przeciwdziałając ich uszkodzeniom. Szwajcarska jabłoń Najczęściej wykorzystywane w kosmetyce są ekstrakty z komórek macierzystych ze szwajcarskiej jabłoni Uttwiler Spätlauber, uzyskane i opatentowane przez Mibelle Biochemistry. Ta stara odmiana jabłoni jest odporna na choroby i warunki atmosferyczne. Nie daje może najsmaczniejszych owoców, ale doskonale zabezpiecza swoje komórki przed czynnikami szkodliwymi i wysychaniem. Ekstrakt z komórek macierzystych tej rośliny wykazuje podobne działanie ochronne w stosunku do komórek skóry. Badania in vitro dowiodły, że ekstrakt z komórek macierzystych jabłoni (0,01%) ma zdolność stymulacji namnażania się ludzkich komórek macierzystych. Wykazano także, że ekstrakt efektywnie zabezpiecza komórki przed uszkodzeniem promieniowaniem

7 32 l dossier UV oraz stymuluje fibroblasty do produkcji włókien i macierzy zewnątrzkomórkowej (czynników warunkujących jędrność i utrzymanie nawilżenia skóry). Badania in vitro potwierdzono in vivo w grupie 20 ochotników. Po dwóch tygodniach stosowania kremu z dodatkiem ekstraktu zaobserwowano spłycenie zmarszczek o 8%, a po czterech tygodniach o 15%. Ekstrakt z komórek macierzystych jabłoni łatwo penetruje do komórek skóry dzięki zamknięciu w liposomowej kapsule z lecytyny. Czarne winogrono To samo laboratorium opatentowało ekstrakt z komórek macierzystych czarnych winogron Gamay Teinturier Fréaux, starej odmiany winorośli, zawierającej wyjątkowo dużo antocyjanów o właściwościach silnie antyoksydacyjnych. Badania wykazały, że ekstrakt z komórek macierzystych winogron stymuluje namnażanie się komórek oraz efektywnie zabezpiecza je przed uszkodzeniem przez promieniowaniem UVA i UVB, czynnikami odpowiedzialnymi za fotostarzenie się skóry. Roża alpejska Innym przykładem rośliny z której uzyskano komórki macierzyste o doskonałej kosmetycznej wartości jest róża alpejska rosnąca na wysokości 3200 metrów. Jej liście pozostają zielone w zimie, potrafi się oprzeć najniższym temperaturom, palącemu słońcu i brakowi wody. Szczególne własności daje jej obecna w liściach proteina zwana dehydryną. Eksperymenty in vitro wykazały, że ekstrakt z komórek macierzystych róży alpejskiej także doskonale zabezpiecza skórę przed uszkadzającym działaniem UV. Badania in vivo, prowadzone z zastosowaniem kremu zawierającego SPF 30 i ekstrakt z komórek róży, w grupie 22 osób przebywających przez tydzień, zimą w Alpach wykazały oprócz fotoprotekcji także ograniczenie utraty wody o średnio 39%. Pomiaru dokonywano po dwóch tygodniach stosowania preparatu czyli po tygodniu od powrotu z ekspozycji na słońce i ekstremalne zimowe warunki. Obserwowano także znaczącą redukcję zmarszczek oraz rumienia. Dobrej jakości kosmetyki z ekstraktów z roślinnych komórek macierzystych są doskonale tolerowane przez osoby o wrażliwej skórze. Liście pomidora Naukowcy odkryli szczególne możliwości ochronne ekstraktów z komórek macierzystych tak powszechnie znanych roślin jak pomidor. Źródłem komórek są liście. Preparat kosmetyczny zawierający wyciąg z komórek macierzystych wyhodowanych in vitro z liści pomidora chroni skórę przed toksycznym działaniem metali ciężkich wywołującym stres oksydacyjny. Ekstrakt zabezpiecza w ten sposób DNA komórki przed uszkodzeniem przez wolne rodniki. Ze świata słonorośli Zupełnie szczególne możliwości daje zastosowanie ekstraktu z komórek macierzystych mikołajka nadmorskiego, rośliny należącej do halofitów (słonorośli). Zdolność przetrwania w ekstremalnie trudnych warunkach, na nadmorskich wydmach zawdzięcza ona szczególnym substancjom ochronnym obecnym w komórkach, pozwalających roślinie przetrwać w warunkach braku słodkiej wody, w silnym słońcu i przy silnych wiatrach. Mikołajek nadmorski okazał się także doskonałym źródłem cennych kosmetycznie komórek macierzystych. Ekstrakt z nich wykazuje działanie ochronne przed wolnymi rodnikami oraz silne własności przeciwzapalne. Dodatkowo działa odmładzająco: poprawia łączność skórno-naskórkową, zwiększa produkcję substancji zewnątrzkomórkowych w skórze właściwej, m. in. kolagenu i glikozydoaminoglikanów, porządkuje strukturę naskórka oraz zmniejsza towarzyszące fotostarzeniu plamy pigmentacyjne. Działanie ekstraktu wykazano w badaniach in vitro na keratynocytach ludzkiej skóry (ochrona przed działaniem UVB, ograniczenie wydzielania cytokin prozapalnych (IL1, IL6 PGE2, TNF-α), poprawy połączenia skórno-naskórkowego poprzez zwiększenie produkcji specyficznych białek zakotwiczających. Badania kliniczne prowadzone w grupie 20 osób w przedziale wiekowym lat, które stosowały krem z zawartością ekstraktu z komórek macierzystych mikołajka przez 28 dni wykazały poprawę nawilżenia, ograniczenie stanów zapalnych, rozjaśnienie, ujędrnienie, regenerację, i ochronę przed czynnikami szkodliwymi. Trudniejsze warunki, lepsza ochrona W literaturze możemy znaleźć szereg innych przykładów zastosowań kosmetycznych ekstraktów z komórek macierzystych wielu różnych roślin. Działanie ekstraktów potwierdzane jest w licznych testach in vitro na komórkach ludzkiej skóry oraz w badaniach in vivo na ochotnikach. Przegląd literatury opisującej wyniki badań zastosowania kosmetycznego ekstraktów z komórek macierzystych roślin potwierdza, że im trudniejsze warunki życia roślin tym silniejsze działanie protekcyjne i pobudzające odnowę ma ekstrakt z komórek macierzystych. Ekstrakt z tkanek tej samej rośliny nie ma tak intensywnego działania ponieważ komórki macierzyste, gwarantujące roślinie wzrost oraz naprawę uszkodzeń mają specjalne, silniejsze mechanizmy obronne oraz więcej składników odżywczych. Dodatkowym atutem stosowania ekstraktów z komórek hodowanych w warunkach laboratoryjnych, techniką in vitro pozwala na ograniczenie lub całkowite wyeliminowanie konserwantów. Uzyskiwany w ten sposób materiał jest sterylny. Potencjał możliwości Znajomość skuteczności działania substancji pochodzenia roślinnego na skórę oraz na organizm powoduje, że laboratoria biotechnologiczne wprowadzają na rynek coraz więcej wyciągów z komórek macierzystych roślin. Bogactwo świata roślinnego daje przemysłowi kosmetycznemu niemela nieograniczone możliwości czerpania z dobrodziejstw natury a nowoczesne techniki pozwalają uzyskiwać materiał czysty, jednorodny i nie wymagający stosowania konserwantów.

8 34 l dossier Zwierzęce komórki macierzyste W KOSMETYCE Dr n. med. Ewa KUCHOWICZ FOT. arch. LNE/Fotolia KONSULTANT NAUKOWY FIRMY KLAPP, WYKŁADOWCA WYŻSZEJ SZKOŁY BIZNESU I NAUK O ZDROWIU W ŁODZI Mówiąc o komórkach macierzystych w kosmetyce nie sposób pominąć tematu macierzystych komórek pochodzenia zwierzęcego czy też zastosowania materiału autologicznego, czyli pochodzącego z własnego organizmu. To krok milowy w programach anti-aging. Wykorzystanie materiału autologicznego lub pochodzącego z komórek zwierzęcych daje inne możliwości niż materiał roślinny. To przede wszystkim uruchomienie własnych możliwości odnowy i naprawy. Przybliżenie tej tematyki w jednym artykule jest niezmiernie trudne ze względu na złożoność problematyki i różnorodność prowadzonych w tym zakresie badań. Organizm ludzki to struktura o ogromnej złożoności, w której nieustannie przebiegają procesy namnażania się, obumierania i przemieszczania się komórek. O kierunku i szybkości zmian decyduje wiek i stan zdrowia organizmu. Pojedyncza komórka jest składową tkanki i narządu, podlega stałej kontroli i regulacji działania. O jej powstaniu, życiu i o zaprogramowanej genetycznie śmierci decydują potrzeby organizmu. W skomplikowanej strukturze współpracujących komórek każda z nich reaguje na sygnały płynące z zewnątrz, z innych komórek.

9 Naprawa uszkodzeń Komórki skóry dziecka dzielą się szybko. Zakończenie wzrostu jest równoznaczne z zaprzestaniem tak intensywnych podziałów. Naskórek odnawia się początkowo szybciej, z wiekiem coraz wolniej. Komórki skóry właściwej nie dzielą się tak regularnie. Potencjał odnowy jest wolniejszy. Ale w tzw. niszach, w skórze właściwej a także w mieszkach włosowych znajdują się komórki macierzyste gotowe rozpocząć intensywne podziały, jeśli będzie konieczność naprawy uszkodzonej skóry. To właśnie ta populacja komórek jest w różnorodny sposób pobudzana poprzez zabiegi kosmetyczne czy zabiegi dermatologii estetycznej. To one dają możliwość odmłodzenia skóry. Należy je tylko pobudzić do aktywności. Komórki te są zdolne do odmładzania skóry, ale ich fizjologiczna rola to naprawa uszkodzeń. Sygnały sterujące ich działaniem otrzymują od innych komórek. Nośnikami informacji są białka sygnalizujące konieczne zmiany oraz impulsy elektryczne przekazywane przez układ nerwowy. Substancje regulujące namnażanie i aktywność życiową komórki są produkowane przez inne komórki i wydzielane na zewnątrz. Niektóre, takie jak większość hormonów, powstają w odległym miejscu od położenia komórek odpowiadających na sygnały, jednak wiele czynników produkowanych jest w pobliżu lub wręcz obok komórek, które są adresatami sygnałów (czynniki wzrostowe i inne cytokiny). Każdy typ komórek jest wrażliwy na określone sygnały, określoną grupę czynników regulacyjnych. O tej wrażliwości decydują receptory obecne w błonie komórkowej. Chrońmy komórki macierzyste Dojrzała, zdrowa, nieuszkodzona skóra właściwa nie potrzebuje ciągłego namnażania się komórek. Nie rośnie. Nie naprawia uszkodzeń. Komórki macierzyste są gotowe do działania, ale pozostają w spoczynku. Z biegiem lat one też ulegają działaniu czynników szkodliwych, substancji chemicznych: metali ciężkich, związków mutagennych, promieniowaniu UV, promieniowaniu elektromagnetycznemu i innym. Liczba zdrowych, zdolnych do podziałów komórek macierzystych maleje. Część z nich żyje, ale jest uszkodzona. Źródła naukowe podają, że skóra osoby 80-letniej posiada mniej niż 50% komórek macierzystych w porównaniu ze skórą młodą. Dlatego tak ważnym wyzwaniem jest ochrona tego potencjału odnowy. Te możliwości dają nam między innymi ekstrakty z komórek macierzystych roślinnych. Jak działają zwierzęce komórki macierzyste? Komórki macierzyste naskórka pozwalają na odnowę, jednak są to bardzo powolne działania. W chwili uszkodzenia reakcja jest szybka. Następuje mobilizacja do odnowy, komórki dzielą się szybko, ale reakcję obserwujemy nie tylko w naskórku. Komórki w organizmie ludzkim współdziałają ze sobą. O tym czy komórka będzie się namnażać, pozostanie w fazie poza podziałami, czy otrzyma rozkaz popełnienia komórkowego samobójstwa (apoptoza) decyduje faza rozwoju i stan organizmu. Niektóre ko-

10 36 l dossier mórki muszą zostać wyeliminowane dla dobra organizmu, inne są pobudzane do podziałów. Czynniki wzrostowe, hormony, cytokiny prozapalne i przeciwzapalne znajdują się w przestrzeniach międzykomórkowych. Są przemieszczane wraz z limfą. Docierają do komórek, które posiadają odpowiednie receptory i pobudzają je do namnażania lub podejmowania charakterystycznych dla nich funkcji. Tak zwane komórki macierzyste zwierzęce, czyli w rzeczywistości ekstrakt z nich lub surowica zawierająca wydzielone przez nie cytokiny to roztwór substancji czynnych, które po znalezieniu się w otoczeniu komórek macierzystych naskórka i skóry właściwej pobudzają je do podziałów i do produkcji charakterystycznych dla nich białek, np. włókien kolagenowych i elastynowych, proteoaminoglikanów, enzymów z grupy metaloproteina i wielu innych w przypadku fibroblastów. Podobną rolę odgrywa osocze bogatopłytkowe własnej krwi choć w obu przypadkach czynnikami aktywnymi będą inne cytokiny. FOT. arch. LNE/Fotolia Jakie czynniki mogą być obecne w wyciągach z komórek uzyskiwanych metodami in vitro? Oto przykłady kilku z nich: EGF Epidermal Grow Factor czynnik wzrostu naskórka. Stymuluje odnowę naskórka, poprawę nawilżenia, rozjaśnienie naskórka i przebarwień, spłycenie drobnych zmarszczek, spłycenie zaskórników, zmniejszenie gruczołów a przy długotrwałym stosowaniu spłycenie mieszków włosowych. FGF Fibroblast Grow Factor czynniki wzrostu fibroblastów prowadzący do podziałów komórek macierzystych skóry właściwej oraz do pobudzenia fibroblastów do produkcji włókien i macierzy zewnątrzkomórkowej, prowadzi do wygładzenia i ujędrnienia skóry, stosowany także w preparatach do leczenia oparzeń i ograniczaniu tworzenia blizn. TGF Transforming Grow Factor czynniki pobudzające do namnażania się i aktywności wiele różnych typów komórek, w tym komórki naskórka i fibroblasty skóry właściwej. IGF Insulin-like Grow Factor insulinopodobny czynnik wzrostu wpływający na wszystkie komórki organizmu. Cytokiny przeciwzapalne szereg substancji, m. in. interleukiny, prostaglandyny, interferon i inne regulujące zjawiska odpornościowe i działające przeciwzapalnie w skórze. Oto przegląd niektórych substancji uzyskiwanych z tkanek zwierząt lub substancji autologicznych stosowanych w nowoczesnej kosmetyce: Czynniki wzrostowe uzyskiwane biotechnologicznie Wiedza z zakresu biotechnologii i genetyki umożliwiła dalsze osiągnięcia. Poznanie kierunku działania określonych czynników wzrostu oraz poznanie genów kodujących te białka pozwoliło na wyprodukowanie EGF w warunkach laboratoryjnych oraz zmodyfikowanie genetyczne owsa poprzez wprowadzenie do DNA rośliny genów kodujących czynnik wzrostu naskórka (EGF-Epidermal Grow Factor). Dodatek EGF do preparatów kosmetycznych powoduje niezwykle precyzyjne pobudzenie komórek naskórka do podziałów, a tym samym jego odnowy i odmłodzenia. Efektem jest wygładzenie, rozjaśnienie naskórka, zmniejszenie zaskórników, spłycenie drobnych blizn, ale także spłycenie gruczołów i mieszków włosowych. Cytokiny produkowane przez komórki hodowane w warunkach in vitro Poszukiwanie sposobu na uzyskanie czynników wzrostowych, cząstek działających precyzyjnie, celowo i bardzo skutecznie wskazało naukowcom jeszcze inne źródła uzyskiwania tych skutecznych białek. To medium, czyli pożywka, w której namnażały się komórki w hodowli in vitro. One także produkują substancje stymulujące wzrost komórek położonych tuż obok, lub w niedalekim sąsiedztwie. Medium usunięte z hodowli jest wykorzystywane do uzyskiwania substancji czynnych o niezwykle precyzyjnym i efektywnym działaniu. Rozbicie wyhodowanych in vitro komórek pozwala na uzyskanie większej ilości substancji czynnych. Przykładem mogą być komórki MIC-1 uzyskiwane z poroża jelenia, wytwarzające kilkanaście różnych cytokin o charakterze czynników wzrostowych. Badania wskazują, że substancje produkowane przez te komórki wykazują aktywność pozwalającą na wykorzystanie ich w medycynie regeneracyjnej oraz w kosmetologii. Wprowadzenie czynników aktywnych wywołujących pobudzenie komórek skóry uruchamia kaskadę cytokin prowadzących do odnowy, odmłodzenia i samonaprawy Ekstrakty z tkanek łożyska W medycynie ludowej łożysko znane było jako doskonały środek wspomagający gojenie się owrzodzeń odleżynowych i innych trudno gojących się ran. Ze względu na szczególną rolę jaką spełnia, wytwarza szereg czynnych biologicznie substancji. Oprócz czynników wzrostowych, komórki łożyska wytwarzają szereg cytokin przeciwzapalnych. Zadaniem tkanek łożyska jest

11 m. in. ochrona rozwijającego się płodu przed stresem oksydacyjnych oraz przed działaniem innych czynników szkodliwych pochodzenia zewnętrznego, a także ochrona przed inicjacją stanu zapalnego. Wykorzystanie kosmetyczne ekstraktów z tkanek łożyska daje możliwość pobudzenia komórek skóry do namnażania się, ale także zmniejszenia podrażnień i stanów zapalnych skóry. Ekstrakt z grasicy Jeszcze około 30 lat temu rola grasicy w organizmie nie była poznana. Przez wieki grasica była uznawana za siedzibę duszy. Narząd ten, rozwijający się intensywnie u płodu i przez początkowy okres dzieciństwa, a stopniowo zanikający od okresu pokwitania jest niezmiernie ważny w prawidłowym rozwoju i działaniu układu immunologicznego. Już w latach 70-tych dwudziestego wieku ujawniono jego szczególne możliwości. Wyizolowany ekstrakt z grasicy okazał się być skutecznym w leczeniu chorób układu krwionośnego, chorób z autoagresji czy owrzodzeń różnego pochodzenia. Lecznicze własności wyciągu z grasicy są wciąż przedmiotem badań. TFX (Thymus Factor X) jest stosowany jako lek wspomagający w leczeniu wielu chorób. W tym chorób nowotworowych i autoimmunologicznych. Zastosowanie kosmetyczne wyciągu z grasicy ma znaczenie w uruchomieniu i uporządkowaniu działania systemu odpornościowego skóry. Ekstrakt z tkanek płodu Pierwsze hodowle komórek wyizolowanych z organizmu, w warunkach in vitro prowadzone były w połowie XIX wieku. Jednak były krótkotrwałe. Komórki obumierały. Dopiero na początku XX wieku udało się utrzymać hodowlę komórek przez dłuższy czas, a także doprowadzić do namnażania się komórek poza organizmem, w warunkach in vitro. Możliwości takie dało wzbogacenie pożywki hodowlanej w surowicę krwi zawierającą unikalne substancje niezbędne komórkom do życia. Dalsze badania wykazały, że niektóre z linii komórkowych potrzebują jeszcze bogatszego składu pożywki (medium) aby rosnąć i namnażać się in vitro. Takie unikalne własności miała surowica uzyskiwana z płodów zwierząt. W jej skład wchodzą wszystkie niezbędne dla szybkiego i prawidłowego rozwoju tkanek płodu substancje wzrostowe (cytokiny, czynniki wzrostu), czynniki hormonalne konieczne do namnażania się komórek w stężeniach efektywnych, czynnie stymulujących rozwój. Zastosowanie kosmetyczne wyciągów (ekstraktów) z tkanek płodu daje unikalny zestaw substancji czynnych stymulujących namnażanie się komórek, a także pobudzenie ich do intensywnych czynności życiowych, w tym do wytwarzania włókien kolagenowych, a także substancji międzykomórkowych zapewniających m.in. utrzymywanie wilgoci w skórze. Ten unikalny zestaw składników stymuluje naskórek i skórę właściwą do odnowy i naprawy w całkowicie naturalny, ale intensywny sposób (rozwijające się tkanki płodu są stymulowane do szybszego namnażania się, niż ekstrakt z tkanek organizmów po urodzeniu).

12 38 l dossier Osocze bogatopłytkowe Wykorzystanie własnego osocza bogatopłytkowego wprowadzanego śródskórnie przy pomocy iniekcji jest metodą pobudzania komórek macierzystych skóry przy pomocy własnych czynników wzrostowych obecnych we krwi obwodowej. Wprowadzenie dodatkowych czynników stymulujących w otoczenie komórek macierzystych skóry pozwala na pobudzenie ich potencjału odnowy prowadząc do odmłodzenia skóry. Zastosowanie wyciągów z komórek i tkanek zwierzęcych, w tym z komórek macierzystych zwierząt daje unikatowe, naturalne możliwości pobudzania skóry do odnowy i regeneracji. Naturalne czynniki wzrostowe stanowią precyzyjne narzędzie do pobudzenia komórek macierzystych skóry, które są wyposażone w receptory dla tych substancji. Nie jest to wywoływanie w skórze w sposób sztuczny mechanizmów naprawczych uruchamianych przy uszkodzeniu skóry a wykorzystanie naturalnego mechanizmu i drzemiących w komórkach macierzystych zdolności. Perfekcyjna odnowa Nie we wszystkich przypadkach wiemy precyzyjnie, jakie mechanizmy są uruchamiane w skórze, w jakiej ilości czynniki wzrostowe przedostają się do głębszych warstw skóry, jednak wiadomo, że wprowadzenie czynników aktywnych wywołujących pobudzenie komórek skóry, naturalnych czynników wzrostowych uruchamia kaskadę cytokin prowadzących w następstwie do obserwowanych in vitro i in vivo efektów odnowy, odmłodzenia i samonaprawy. Istotne jest, że wprowadzane w ten sposób czynniki stymulujące odnowę, odmłodzenie, a w przypadku niektórych preparatów także naprawę i regenerację skóry nie zaburzają funkcjonowania organizmu jak miało to miejsce, gdy w latach 80-tych ubiegłego wieku wprowadzano do obrotu kosmetyki z zawartością czystych hormonów. Czynniki aktywne izolowane z komórek i tkanek wykorzystują naturalną zdolność penetracji w skórze, nie wymagają dodatkowego wspomagania nośnikami, wykorzystują naturalne, fizjologiczne mechanizmy działania. Preparaty uzyskiwane w sposób naturalny, z produktów zwierzęcych charakteryzują się unikatowym składem, nie do końca poznanym jeszcze przez naukę, a także stężeniem substancji czynnych uniemożliwiającym popełnienie błędu wynikającego z zastosowania nieefektywnego stężania lub stężania nadmiernego, wywołującego niepożądane skutki uboczne w postaci jednokierunkowego działania, jakie może być wynikiem zastosowania preparatu zawierającego pojedynczy czynnik wzrostu. Preparaty złożone z kilku różnych substancji, pochodzących z różnych tkanek uruchamiają nie tylko odnowę, pobudzenie ale także precyzyjne, zależne od potrzeb zdolności samonaprawy uszkodzeń i nieprawidłowości skóry, takich jak rozstępy, blizny potrądzikowe, zmiany naczyniowe, ubytki naskórka przy wykorzystaniu własnych możliwości regeneracyjnych. Efekt po zabiegu z wykorzystaniem ekstraktu z komórek macierzystych zwierzęcych (z archiwum KLAPP COSMETICS) W skórze właściwej, a także w mieszkach włosowych znajdują się komórki macierzyste gotowe działać, jeśli będzie konieczność naprawy uszkodzonej skóry. To właśnie one są pobudzane przez zabiegi kosmetyczne i dermatologii estetycznej. Dają one możliwość odmłodzenia skóry Wykorzystanie materiału pochodzenia zwierzęcego otwiera szereg różnorodnych możliwości i biorąc pod uwagę dynamiczny rozwój badań nad komórkami macierzystymi, pozwoli na wprowadzenie szeregu innowacji zarówno w kosmetyce jak i w dermatologii estetyczne.

13 42 l dossier Siła komórek macierzystych RESCUE STEM CELLS DE NOYLE S Kuracja odmładzająca zawierająca bogatą kombinację skutecznych składników o szerokim spektrum działania. Serum aktywuje komórki macierzyste skóry do regeneracji, opóźniając procesy starzenia się. Nadaje skórze sprężystość, chroni ją przed niekorzystnymi czynnikami zewnętrznymi oraz utrzymuje właściwy poziom nawilżenia. Zawiera m.in. roślinne komórki macierzyste zamknięte w nanoliposomach oraz Matrixyl, który stymuluje fibroblasty do produkcji kolagenu i beta-glukany. STRI-PEXAN PHYTO STEM CELL CONCENTRATE KLAPP COSMETICS Wysoko skoncentrowany kosmetyk na bazie ekstraktu komórek macierzystych jabłoni Uttwiler Spatlauber przeznaczony do intensywnej kuracji domowej i do zastosowania w czasie zabiegu kosmetycznego. Naturalny wyciąg z drzewa świecowego skutecznie chroni skórę przed promieniami UV, a kwas hialuronowy dodatkowo ją nawilża. Serum przeciwdziała przedwczesnemu starzeniu się skóry. Stanowi idealny element zabiegów na problemowe partie twarzy: zmarszczki nosowo-wargowe, okolic ust i oczu, szyi i dekoltu. FACTOR G SESDERMA Emulsja Factor G została opracowana dla skóry po 30. roku życia. Pobudza produkcję kolagenu i działa przeciwstarzeniowo dzięki zawartości roślinnych komórek macierzystych Eryngium maritimum i Malus domestica z odmiany jabłoni znanej z długowieczności. Pozyskiwane z niej komórki macierzyste działają regenerująco i sprzyjają procesom naprawczym naskórka. Substancje aktywne zamknięto w liposomach, aby zapewnić im przenikanie do najgłębszych warstw skóry i dotarcie aż do kolagenu. Dzięki aktywizacji włókien kolagenowych skóra staje się bardziej nawilżona, rozświetlona i pozbawiona zmarszczek. STEM CELLS CREAM YASUMI Krem z zamkniętymi w liposomach komórkami macierzystymi z jabłoni szwajcarskiej. Zawarte w kremie składniki aktywne zwiększają naturalną zdolność skóry do regeneracji i odbudowy, dodatkowo silnie wzmacniając jej barierę ochronną. Komórki macierzyste z jabłoni chronią ludzkie komórki macierzyste i odbudowują zniszczoną strukturę skóry. Silnie regenerują, liftingują, opóźniają proces starzenia się komórek skóry, wpływając na młodzieńczy wygląd i witalność. Witamina A poprawia elastyczność i jędrność skóry, a kwas mlekowy zmiękcza warstwę rogową naskórka, ułatwiając substancjom aktywnym wnikanie w głąb skóry. MASKA ALGOWA DO TWARZY Z KOMÓRKAMI MACIERZYSTYMI BIELENDA PROFESSIONAL Maska algowa z komórkami macierzystymi PhytoCellTec Argan została stworzona z myślą o cerze pozbawionej elastyczności i jędrności. Doskonale rewitalizuje komórki, zapewniając długotrwałe nawilżenie i odżywienie skóry. Dodatkowo uelastycznia oraz zwiększa jej napięcie, intensyfikując procesy regeneracji. Zawartość 100% wyciągu z alg brunatnych wzmacnia skórę, redukuje zaczerwienienia i podrażnienia.

14 56 l kosmetyka dla zaawansowanych Micro-Dermabrasion Treatment Klapp Cosmetics Bezpieczne połączenie aktywności kwasów AHA z zabiegiem złuszczania mechanicznego. Własności alfa hydroksykwasów w postaci kwasu glikolowego, cytrynowego, winnego i jabłkowego skojarzone zostały ze złuszczającym działaniem mikrodermabrazji korundowej. Efektem zabiegu jest wyrównanie kolorytu naskórka, rozjaśnienie przebarwień posłonecznych, ale również pobudzenie podziałów komórkowych, syntezy kolagenu i elastyny i zwiększenie stopnia nawilżenia naskórka. Terapię kończy zastosowanie pielęgnacyjnej maski na bazie ekstraktu czarnych drożdży, owoców papai i niskocząsteczkowego kwasu hialuronowego. FluorOxygen+C Christina Innowacyjna metoda skutecznego odmładzania i rozjaśniania skóry. W preparatach zastosowano kombinację składników aktywnych - kwasu kojowego, retinolu i witaminy C. Każdy produkt ma swoje odrębne zadania i przygotowuje skórę do kolejnego etapu zabiegu. Zawartość składników aktywnych wzrasta procentowo krok po kroku, w każdym etapie. W zabiegu zastosowano unikalne rozwiązanie - bezpośrednio przed naniesieniem na skórę aktywuje się pudrową formę witaminy C z enzymami. Zabieg rozjaśnia przebarwienia, chroni przed atakiem wolnych rodników, wyrównuje koloryt skóry i zwiększa grubość naskórka. SkinBrite Peel + czysty Retinol 4% Dermaquest Efektywny zabieg wybielająco-rozjaśniający, oparty na trzech peelingach chemicznych nie podlegających neutralizacji. W zabiegu zostały zastosowane silne substancje hamujące aktywność tyrozynazy odpowiedzialnej za powstawanie przebarwień: kwas migdałowy, mlekowy, fitowy, azelainowy, kojowy oraz czysty retinol w bardzo silnym stężeniu. Pełna i efektywna kuracja składa się z serii trzech zabiegów oraz obowiązkowego stosowania między nimi SkinBrite Serum na bazie hexylorezorcynolu. Wielofunkcyjna platforma elight Syneron Candela Zabieg ma na celu wyrównanie koloru skóry poprzez usunięcie przebarwień różnorodnego pochodzenia - piegów, plam posłonecznych, plam starczych czy przebarwień potrądzikowych i pozapalnych. W trakcie zabiegu aplikatory SR lub SRA, bazując na jednoczesnym oddziaływaniu bipolarnego prądu RF i energii światła, selektywnie dogrzewają tkanki, aż do osiągnięcia temperatury koagulacji, dzięki której jest możliwe całkowite wyeliminowanie zmiany skórnej. Elős jest jedyną technologią na świecie, która ma wbudowany mechanizm ciągłego monitorowania temperatury skóry, dzięki czemu proces jej nagrzewania jest w pełni kontrolowany. Po zabiegu szczególnie ważna jest ochrona skóry przed działaniem słońca i niskich temperatur. Anti-Pigmentation Mezo 60 Beauty Concept W zabiegu do cery dojrzałej o nierównym kolorycie Beauty Concept proponuje wykorzystanie nowatorskiego, synergicznego połączenia trzech profesjonalnych technik kosmetycznych, pozwalającego na osiągnięcie maksymalnych efektów: złuszczania enzymatycznego przy pomocy Ultra-Kremu 2 w 1, które powierzchniowo wyrównuje koloryt cery, mikronakłuwania przy pomocy Mezorollera DMN 0,3 mm lub 0,5 mm, które aktywuje procesy naprawcze oraz aplikacji wysokoskoncentrowanych wyciągów o działaniu rozjaśniającym z poziomki begonii, owoców winogron, morwy i tarczycy bajkalskiej, w postaci okluzyjnej maski wybielającej. Takie połączenie hamuje powstawanie melaniny - badania in vitro wykazały zmniejszenie ilości melaniny w komórkach o 28%.

15 138 l nowości PIĘKNY OWAL Serum ujędrniająco-liftingujące napina skórę dzięki zawartości Dynaliftu, który tworzy ujędrniający film na skórze. Dermostimulines oraz Inductine Lift pobudzają skórę do produkcji kolagenu oraz elastyny odpowiedzialnych za jej jędrność i sprężystość. Skóra po kuracji jest gładsza, bardziej jędrna, a owal twarzy widocznie wymodelowany. NA PRZEBARWIENIA 2-fazowy koncentrat wybielający zawiera innowacyjne substancje czynne, niezwykle efektywne w walce z przebarwieniami skóry. Wysoko skoncentrowany fosforan witaminy C hamuje dojrzewanie melanocytów, nie dopuszczając do produkcji nadmiernej ilości melaniny. Zestaw pozwala na przeprowadzenie 6-tygodniowej kuracji. SPOJRZENIE PEŁNE BLASKU Hyaluronic Eye Care Roll-On. firmy KLAPP COSMETICS zapewnia pielęgnację delikatnej i wrażliwej skóry okolic oczu. Innowacyjny składnik zbudowany z pochodnych celulozy, biopolimerów oraz mikroalg przywraca skórze elastyczność i napięcie. Kwas hialuronowy dostarcza optymalną ilość wilgoci, w znacznym stopniu wypełniając drobne zmarszczki. Innowacyjny roll-on zapewnia dodatkowy efekt chłodzenia, który zmniejsza zasinienia oraz obrzęki skóry okolic oczu. IDEALNA SKÓRA Surgen izraelskiej firmy Pollogen to urządzenie łączące działanie dwóch innowacyjnych rozwiązań: energii hybrydowej i zaawansowanej technologii Trifractional. Energia hybrydowa wraz z mikroablacją termiczną i elektryczną umożliwiają wykonanie nieinwazyjnych zabiegów dających efekt naturalnego wypełnienia skóry, co skutkuje redukcją zmarszczek, poprawą jędrności skóry i miniliftingiem. Zabiegi dodatkowo wyrównują koloryt skóry oraz redukują blizny. NOWA MASKA Maska stretchowa, jeden z najpopularniejszych produktów w ofercie Skin Solution, teraz pojawia się w nowej wersji. Specjalna, trójwymiarowa struktura materiału maski dokładniej przylega do twarzy, pozwala na skuteczniejszą okluzję po zabiegu mezoterapii. Materiał ma większą chłonność, dzięki czemu płyn z substancjami aktywnymi jest w 100% nanoszony na skórę twarzy i błyskawicznie przez nią wchłaniany. AFRYKAŃSKI RYTM Dream of Africa oraz Touch of Africa oba krążki znakomicie oddają charakter Czarnego Lądu. Odgłosy afrykańskich zwierząt i dzikiej przyrody potęgują odczucie bycia blisko tego, co geograficznie tak odległe. Albumy tworzą wyjątkową całość muzykę piękną, wzniosłą, ponadczasową, idealnie odzwierciedlającą niepowtarzalnego ducha tego wyjątkowego kontynentu.

16 pielęgnacja l 149 URBAN WHITE SHIELD HAND CREAM 15 SKEYNDOR Ochronno-rozświetlający krem do dłoni, którego działanie oparte jest na wygładzającej formule o intensywnym działaniu regenerującym. Aktywnie nawilża i rozświetla powierzchnię skóry dłoni, chroniąc ją jednocześnie przed działaniem czynników powodujących starzenie się. Kompozycja 3 składników kosmoceutycznych przywraca skórze gęstość i minimalizuje estetyczne defekty wywołane przez słońce, zanieczyszczenia czy papierosy. Zawiera filtr przeciwsłoneczny SPF15. CHI YANG HAND MASK KLAPP COSMETICS Maska do pielęgnacji skóry dłoni z problemem przebarwień, suchości i łuszczenia się, przygotowana w postaci rękawic. Dwudziestominutowa pielęgnacja doskonale regeneruje naskórek poddany szkodliwemu działaniu niekorzystnych promieni UV, jak również naskórek dotknięty zmianami barwnikowymi wynikającymi z procesu starzenia. Wyciągi roślinne, m.in. z nagietka i portulaki wyrównują i rozjaśniają koloryt skóry, natomiast oleje z oliwek, sezamu, słonecznika i krokosza barwierskiego przywracają jej prawidłowe nawilżenie i natłuszczenie. SUSHI HAND CEREMONY PURLES Kompleksowa kuracja rozjaśniająco-odmładzająca na dłonie, bazująca na dalekowschodnich pierwiastkach piękna. Przeznaczona do pielęgnacji przesuszonej, dojrzałej skóry dłoni z problemem przebarwień. Intensywny peeling ryżowy usuwa zrogowaciały naskórek i wygładza, a relaksujący masaż na Rice Jelly Massage (kompleks roślin alpejskich oraz oryzanol) rozjaśnia plamy pigmentacyjne i wyrównuje koloryt skóry. Uzupełnieniem zabiegu są Rice Cream Mask oraz Rice Balm, które odżywiają i chronią dłonie. ODŻYWCZO-WYBIELAJĄCY KREM DO RĄK JEAN D ESTREES PARIS Krem do rąk z kompleksem Biowhite, który likwiduje istniejące plamy pigmentacyjne i chroni przed pojawianiem się nowych. Wzmacnia paznokcie, odżywia, zmiękcza i wygładza skórę dłoni. Przeznaczony dla suchej, zniszczonej skóry ręk. Zapewnia im młody i zdrowy wygląd. AGELESS HANDS JESSICA Zestaw Ageless Hands to trio produktów do kolagenowej pielęgnacji, które rozpieszcza, chroni i odmładza skórę dłoni. Każdy z produktów został stworzony, aby przeciwdziałać przedwczesnym oznakom starzenia się skóry (przebarwienia, zmarszczki) oraz aby nadać jej zdrowy wygląd. BRIGHTENING MASK JANSSEN COSMETICS Maska rozjaśniająca skórę twarzy i dłoni. Połączenie aktywnych substancji z linii Fair Skin pozwala na osiągnięcie szybkich efektów pielęgnacyjnych. Maska może być również aplikowana na plamy wątrobowe, które występują na grzbietach dłoni. Poprawia adhezję komórek i wygładza powierzchnię skóry. Maska pozostawia skórę jedwabiście gładką, z natychmiastowym optycznym efektem rozjaśnienia, możliwym dzięki zawartości białych pigmentów dwutlenku tytanu.