Raport z ewaluacji wewnętrznej: - wymaganie 5: Respektowanie norm społecznych w Zespole Szkół im Jana Pawła II w Korytnicy w roku szkolnym 2015/2016

Transkrypt

1 Raport z ewaluacji wewnętrznej: - wymaganie 5: Respektowanie norm społecznych w Zespole Szkół im Jana Pawła II w Korytnicy w roku szkolnym 2015/2016 Opracowali: Monika Węgrzynek Przemysław Kołomański Marta Bieńko Krystyna Zalech Ewelina Pasik

2 PRZEDMIOT, CELE I METODOLOGIA BADANIA EWALUACYJNEGO Przedmiot ewaluacji Przedmiotem badania ewaluacyjnego była kwestia respektowania norm społecznych w szkole, w szczególności znajomość i przestrzeganie przez uczniów tych norm społecznych, które wiążą się z bezpieczeństwem dzieci i młodzieży w szkole. Badanie zostało przeprowadzone w roku szkolnym 2015/2016. Cele ewaluacji Pozyskanie informacji na temat bezpieczeństwa w szkole wśród uczniów i nauczycieli oraz skali i typu zagrożeń występujących na terenie szkoły, Opracowanie planu działań mających na celu zwiększenie wśród uczniów i nauczycieli respektowania norm społecznych i zmniejszania / wyeliminowania zachowań niezgodnych z normami społecznymi. Odbiorcy Dyrekcja szkoły Nauczyciele Rodzice Uczniowie Czas trwania ewaluacji Wrzesień - czerwiec 2015/2016 r. Pytania kluczowe - Czy uczniowie czują się w szkole bezpiecznie? - Jaka jest skala poczucia bezpieczeństwa wśród uczniów? - Jakich zachowań dotyczy identyfikowane zagrożenie? - Z jakich źródeł pochodzi zagrożenie? - Czy uczniowie wiedzą, jakich zachowań się od nich oczekuje? - W jaki sposób przekazywana jest uczniom wiedza dotycząca pożądanych zachowań? - Czy w szkole diagnozowane są zachowania mogące stanowić zagrożenie dla uczniów? - W jaki sposób diagnozowane są potencjalnie zagrażające zachowania uczniów? 2

3 - Czy podejmowane są działania wychowawcze mające na celu eliminowanie zagrożeń oraz wzmacnianie właściwych zachowań? Metodologia badań Badania przeprowadzono z wykorzystaniem metody ilościowej, sondażowej z zastosowaniem kwestionariusza ankiety przeprowadzanej wśród: uczniów, nauczycieli, rodziców. Przeprowadzono również rozmowy z uczniami. Wykorzystano także badania danych zastanych, czyli analizę dokumentacji szkolnej odnoszącej się do roku szkolnego 2015/16 (dzienniki lekcyjne, zeszyty uwag). Raport z badania ewaluacyjnego zostanie sporządzony w formie pisemnej i będzie zaprezentowany na posiedzeniu Rady Pedagogicznej. W badaniu wzięło udział: 63 uczniów z klas VI SP, I / IIa / IIb / III Gimnazjum 44 rodziców; 21 nauczycieli 3

4 WYNIKI EWALUACJI WYNIKI BADANIA UCZNIÓW W badaniu wzięło udział 63 uczniów z klas VI SP, I, IIa, IIb i III gimnazjum. Poniżej przedstawiamy wyniki badań i wnioski wynikające z ich analizy. Wykres 1 - Znajomość zasad właściwego zachowania w szkole Z przeprowadzonych badań wynika, że większość uczniów ( 89%) zna zasady właściwego zachowania w szkole. Wykres 2 - Przestrzeganie zasad 4

5 Ponad połowa uczniów stwierdziła, ze zawsze przestrzegają zasad, które obowiązują w szkole. 41% stwierdziło, że kieruje się tymi zasadami czasami. Tylko 2 % badanych zaznaczyło odpowiedź Nigdy. Wykres 3 - Bezpieczeństwo w szkole 79 % badanych stwierdziło, że czuje się w szkole bezpiecznie. 21 % uczniów uznaje, że nie czuje się w szkole bezpiecznie. Wykres 4 - Poczucie bezpieczeństwa wśród uczniów Około 64% uczniów stwierdziło, że w szkole czuje się bezpiecznie w stopniu dobrym i bardzo dobrym, a 19% oceniło poziom bezpieczeństwa na 3 w skali od 1 do 5. 5

6 12% uczniów oceniło swój poziom bezpieczeństwa jako niski, bo w skali 1 lub 2. Niemal wszyscy ankietowani uczniowie (83%) ocenili własny poziom bezpieczeństwa na 3, 4 lub 5 w skali od 1 do 5. 5% uczniów nie udzieliło odpowiedzi. Wykres 5 Powody wywołujące poczucie braku bezpieczeństwa Wyniki nie sumują się do 100, gdyż można było wybrać więcej niż jedną odpowiedź. Najczęściej wymienianym powodem, dla którego dzieci nie czują się bezpiecznie w szkole, jest grożenie (63%). Dalej wymieniano niszczenie ( 62% ), bicie ( 60% ). Wyśmiewanie ( 54%) oraz okradanie ( 54% ) wymieniane są w następnej kolejności. 46 % odpowiedzi wskazuje na wymuszanie, 41% obgadywanie i przezywanie, a rozpowszechnianie plotek (38%). 6

7 Wykres 6 - Formy agresji w szkole Wyniki nie sumują się do 100, gdyż można było wybrać więcej niż jedną odpowiedź. 59% badanych uczniów zaznaczyło, że spotkało się w naszej szkole z aktami agresji słownej. 32% uczniów spotkało się z agresją fizyczną, a 27% z agresją psychiczną. Tylko 21 % badanych uczniów zaznaczyło, że nie spotkało się z żadnymi przypadkami agresji. Wykres 7 Prawa i obowiązki ucznia Prawie wszyscy badani uczniowie (95 % ) deklarują, że znają swoje prawa. 7

8 Pytanie 8 - Wymień znane Ci prawa ucznia W kolejnym pytaniu zawartym w ankiecie ewaluacyjnej uczniowie mieli za zadanie wymienić znane im prawa ucznia. Był to rodzaj pytania otwartego, gdzie należało wypisać odpowiedzi. Udzielone przez uczniów informacje pozwalają nam stwierdzić, że uczniowie nie zrozumieli pytania i nie wiedzą, co oznacza sformułowanie Prawa ucznia. Udzielane odpowiedzi często nie dotyczyły pytania, wskazywały na niezrozumienie tematu lub ukazywały ignorancję uczniów dotyczącą badanego zagadnienia. Wśród najczęściej wymienianych odpowiedzi możemy wyróżnić: Prawo do wyrażania własnej opinii (22 uczniów, tj. 35% ); Prawo do nauki ( 8 uczniów, tj. 13% ); Prawo do odpoczynku ( 4 uczniów, tj. 6% ); Prawo do zapoznania się z kryteriami oceniania; Prawo do poprawy oceny ustnie ( 8 uczniów, tj. 13% ); Prawo do uczestnictwa w zajęciach pozalekcyjnych (8 uczniów, tj. 13% ); Prawo do odpowiedzi; Prawo do uczestniczenia w konkursach; Prawo do sprawiedliwej oceny ( 8 uczniów, tj. 13% ); Prawo do wyboru miejsca siedzącego klasie; Prawo do zgłaszania wszelkich problemów; Prawo do korzystania z toalety. 18 badanych uczniów ( 29% ) nie wymieniło żadnego prawa. Wykres 8 Prawa i obowiązki ucznia 8

9 92% badanych uczniów deklaruje, że zna swoje obowiązki. Pytanie 10 Wymień znane Ci obowiązki ucznia Z pośród znanych uczniom obowiązków, jakie powinni oni wykonywać, ankietowani wymieniali najczęściej: Obowiązek uczęszczania na zajęcia 38% Obowiązek odrabiania lekcji 39% Obowiązek usprawiedliwiania nieobecności w szkole 30% Obowiązek wykonywania poleceń 6% Obowiązek uczenia się 11% Obowiązek przestrzegania regulaminów szkolnych 6% Obowiązek szanowania mienia szkolnego 11% Obowiązek bycia kulturalnym; Obowiązek noszenia odpowiednich ubrań w szkole; Obowiązek bycia dyżurnym; Z przeprowadzonych badań wynika, ze najważniejszym obowiązkiem dla uczniów jest: obowiązek uczęszczania na zajęcia, obowiązek odrabiania lekcji i obowiązek usprawiedliwiania nieobecności w szkole. Wykres 9 Przestrzeganie norm przez innych uczniów Prawie wszyscy respondenci stwierdzili, że wiedzą, jakich zachowań oczekuje się od nich (87%). Niewielu uczniów(11%) odpowiedziało, że nie wiedzą, jak powinni się zachowywać. Jedna osoba nie udzieliła odpowiedzi. 9

10 Wykres 10 Przestrzeganie norm przez innych uczniów Wyniki nie sumują się do 100, gdyż można było wybrać więcej niż jedną odpowiedź. Z przeprowadzonych badań wynika, że dla większości uczniów najważniejszymi normami szkolnymi są: kultura osobista (81%) oraz szacunek wobec nauczycieli i personelu szkoły (81%). Na kolejnych miejscach znajdują się: tolerancja (63%), nieużywanie wulgaryzmów (60%) i estetyczny wygląd ( 62% ). Wykres 11 Przestrzeganie norm w środowisku domowym 10

11 Prawie wszyscy badani ( 97% ) twierdzi, że w ich domu respektowane są normy społeczne. Wykres 12 Przestrzeganie norm w środowisku domowym Wyniki nie sumują się do 100, gdyż można było wybrać więcej niż jedną odpowiedź. Z przeprowadzonych badań wynika, że dla większości uczniów najważniejszymi normami obowiązującymi w ich domach są: szacunek wobec innych członków rodziny (78%) oraz troska o wspólne dobro (77%). Na kolejnych miejscach znajdują się: kultura osobista (71%), wypełnianie obowiązków domowych (67%), lojalność i wspólne rozwiązywanie problemów ( 65% ). PODSUMOWANIE WYNIKÓW BADANIA UCZNIÓW 11

12 Analiza badań ankietowych przeprowadzonych wśród uczniów. Z przeprowadzonych badań wynika, że większość uczniów ( 89%) zna zasady właściwego zachowania w szkole. Ponad połowa uczniów stwierdziła, ze zawsze przestrzegają zasad, które obowiązują w szkole. 41% stwierdziło, że kieruje się tymi zasadami czasami. Tylko 2 % badanych zaznaczyło odpowiedź Nigdy. 79 % badanych stwierdziło, że czuje się w szkole bezpiecznie. 21 % uczniów uznaje, że nie czuje się w szkole bezpiecznie. Około 64% uczniów stwierdziło, że w szkole czuje się bezpiecznie w stopniu dobrym i bardzo dobrym, a 19% oceniło poziom bezpieczeństwa na 3 w skali od 1 do 5. 12% uczniów oceniło swój poziom bezpieczeństwa jako niski, bo w skali 1 lub 2. Najczęstszym źródłem poczucia zagrożenia jest grożenie, niszczenie i bicie. Z różnymi formami agresji fizycznej zetknęło się ponad połowa badanych uczniów. Prawie wszyscy uczniowie stwierdzili, ze znają swoje prawa i obowiązki w szkole. Nie wszyscy uczniowie potrafią sprecyzować, jakie są ich prawa i obowiązki w szkole. Niemal wszyscy uczniowie stwierdzili, że w szkole respektowane są normy społeczne (87%). Tylko 11% stwierdziło, że w szkole nie respektuje się norm społecznych. Prawie wszyscy uczniowie (97%) stwierdzili, że w ich domach również respektowane są normy społeczne. WYNIKI BADANIA RODZICÓW W ankiecie wzięło udział 44 rodziców, w tym 34 kobiety, 8 mężczyzn i 4 osoby, które nie określiły płci. Wykres 1 - Znajomość i przestrzeganie zasad 12

13 Wszyscy ankietowani rodzice stwierdzili, że ich dzieci znają zasady właściwego zachowania. Cześć rodziców (5%), twierdzi, że częściowo. Wykres 2 Znajomość i przestrzeganie zasad 68% ankietowanych rodziców uważa, że ich dzieci zawsze przestrzegają zasad właściwego zachowania, a 32%, że czasami. Natomiast żaden rodzic nie zaznaczył opcji Nigdy. Wykres 3 - Poziom poczucia bezpieczeństwa uczniów w szkole w opinii rodziców 13

14 Przeważająca część rodziców uważa (84%), że ich dziecko w szkole czuje się bezpiecznie. 16% uważa, że dziecko nie czuje się bezpiecznie. Wykres 4 - Poziom poczucia bezpieczeństwa uczniów w szkole w opinii rodziców 11% rodziców ocenia poziom bezpieczeństwa swojego dziecka w stopniu co najmniej dostatecznym, przy czym ponad 78% oceniło poziom bezpieczeństwa jako dobry i bardzo 14

15 dobry. Tylko 5% ankietowanych rodziców oceniło poziom bezpieczeństwa na 1 i 2 w skali od 1do 5. Jeden rodzic nie udzielił jednoznacznej odpowiedzi oceniając poziom bezpieczeństwa na 4/5. Wykres 5 - Zachowania wpływające na obniżenie poczucia bezpieczeństwa dziecka 15

16 Wyniki nie sumują się do 100, gdyż można było wybrać więcej niż jedną odpowiedź. Najczęściej wymienianym przez rodziców powodem, dla którego dzieci nie czują się bezpiecznie w szkole, jest wyśmiewanie (75% odpowiedzi). W następnej kolejności wymieniane były: niszczenie (70% odpowiedzi) oraz grożenie (68% odpowiedzi). Odpowiednio okradanie, wymuszanie, obgadywanie i izolowanie znalazły się na dalszych miejscach pod względem wskazań. Jeden rodzic nie zaznaczył żadnej odpowiedzi. Jeden rodzic wskazał, jako inny rodzaj zachowania dającego poczucie zagrożenia, zmuszanie do robienia tego, co robią inni. Wykres 6 Formy agresji w szkole 16

17 Wyniki nie sumują się do 100, gdyż można było wybrać więcej niż jedną odpowiedź. 33% badanych rodziców stwierdziło, że ich dziecko spotkało się w naszej szkole z aktami agresji słownej. Tylko 4% rodziców wskazało, że ich dziecko doznało agresji fizycznej, a 15% agresji psychicznej. Aż 46 % badanych rodziców stwierdziło, że ich dziecko nie spotkało się w naszej szkole z żadnymi przypadkami agresji. Wykres 7 - Wiedza rodziców o prawach i uczniów w szkole zasadach obowiązujących w szkole. Prawie wszyscy ankietowani rodzice stwierdzili, że ich dzieci znają swoje prawa Pytanie 8 Proszę wymienić, zdaniem Pani/Pana, prawa ucznia, które syn/córka uważa za najważniejsze: 17

18 W kolejnym pytaniu zawartym w ankiecie ewaluacyjnej rodzice mieli za zadanie wymienić prawa ucznia, które według nich, uczniowie uważają za najważniejsze. Był to rodzaj pytania otwartego, gdzie należało wypisać odpowiedzi. Wśród najczęściej wymienianych odpowiedzi możemy wyróżnić: Prawo ucznia do wolności wypowiedzi, wyrażania własnych poglądów i opinii 16 osób; Prawo ucznia do pomocy ze strony nauczyciela 4osoby; Prawo ucznia do równego traktowania 3 osoby; Prawo ucznia do bezpieczeństwa 4 osoby; Prawo ucznia do jawnej i umotywowanej oceny, zgodnej z WSO 6 osób; Prawo ucznia do odpoczynku 2 osoby; Prawo ucznia do szacunku 3 osoby. Pojedynczo pojawiły się inne prawa: do sprawiedliwej oceny, do własnego stylu, do przestrzegania zasad nauczyciela, do zachowania przyzwoitości, do dbania o imię szkoły, prawo do obrony, do informacji, do szacunku, do wyboru ławki, życzliwego traktowania, higienicznych warunków pracy i dodatkowych ćwiczeń/zadań. 11 osób nie wymieniło ani jednego prawa ucznia. 1 osoba zadeklarowała, iż nie zna żadnych praw ucznia. 1 rodzic odpowiedział, że wszystkie prawa ucznia są ważne. Wykres 8 - Wiedza rodziców o prawach i uczniów w szkole zasadach obowiązujących Pozytywnej odpowiedzi udzieliło 93 % rodziców, 7% nie udzieliło odpowiedzi. Pytanie 10 Proszę wymienić obowiązki ucznia, które Pani/ Pana zdaniem, syn/córka uważa za najważniejsze: 18

19 Na to pytanie nie udzieliło odpowiedzi 9 osób. Najczęściej wymienianymi obowiązkami ucznia były: obowiązek chodzenia do szkoły 8 osób; obowiązek okazywaniu szacunku 9 osób; obowiązek przestrzegania statutu szkoły 6 osób; obowiązek bycia aktywnym w życiu szkoły i na zajęciach lekcyjnych 17 osób; obowiązek dbania o mienie szkoły 4 osoby; obowiązek nauki 12 osób; obowiązek odrabiania prac domowych 11 osób; Po jednej odpowiedzi pojawiły się następujące obowiązki: noszenie odpowiedniego stroju, wypełnianie obowiązków dyżurnego, obowiązek kulturalnej wypowiedzi bez wulgaryzmów, słuchanie nauczyciela. Jedna osoba napisała, iż nie zna obowiązków ucznia. Wykres 9 Respektowanie norm społecznych w szkole Odpowiedzi pozytywnej udzieliło 87% ankietowanych rodziców. 13% nie udzieliło odpowiedzi na to pytanie. Wykres 10 Respektowanie norm społecznych w szkole 19

20 Wyniki nie sumują się do 100, gdyż można było wybrać więcej niż jedną odpowiedź. Z przeprowadzonych badań wynika, że dla większości rodziców najważniejszymi normami obowiązującymi w szkole powinny być : szacunek wobec nauczycieli i personelu szkoły (91%), kultura osobista (87%) oraz dbanie o mienie szkolne (84%). Na kolejnych miejscach znajdują się: nieużywanie wulgaryzmów (73%%) i postępowanie zgodnie ze statutem szkoły (61%). Wykres 11 - Postawy uczniów w szkole Postawę koleżeńską zaznaczyły 32 osoby, postawę obojętności zaznaczyło 12 osób, a 1 osoba zaznaczyła postawę obojętności i agresji. 20

21 Wykres 12 Respektowanie norm społecznych w domu Pozytywnie odpowiedziały 43 osoby, negatywnie 1 osoba. Wykres 13 Respektowanie norm społecznych w domu Wyniki nie sumują się do 100, gdyż można było wybrać więcej niż jedną odpowiedź. Z przeprowadzonych badań wynika, że dla większości rodziców najważniejszymi 21

22 normami obowiązującymi w ich domach są: szacunek wobec innych członków rodziny (93%) oraz kultura osobista (86%). Na kolejnych miejscach znajdują się: troska o wspólne dobro (77%) i wspólne rozwiązywanie problemów ( 77% ). PODSUMOWANIE WYNIKÓW BADANIA RODZICÓW Analiza ankiety przeprowadzonej wśród rodziców - Wszyscy ankietowani rodzice stwierdzili, że ich dzieci znają zasady właściwego zachowania. Cześć rodziców (5%), twierdzi, że częściowo. - 68% ankietowanych rodziców uważa, że ich dzieci zawsze przestrzegają zasad właściwego zachowania, a 32%, że czasami. Natomiast żaden rodzic nie zaznaczył opcji Nigdy. - Przeważająca część rodziców uważa (84%), że ich dziecko w szkole czuje się bezpiecznie. 16% uważa, że dziecko nie czuje się bezpiecznie. - 11% rodziców ocenia poziom bezpieczeństwa swojego dziecka w stopniu co najmniej dostatecznym, przy czym ponad 78% oceniło poziom bezpieczeństwa jako dobry i bardzo dobry. Tylko 5% ankietowanych rodziców oceniło poziom bezpieczeństwa na 1 i 2 w skali od 1do 5. Jeden rodzic nie udzielił jednoznacznej odpowiedzi oceniając poziom bezpieczeństwa na 4/5. - Wyśmiewanie i niszczenie mienia to przyczyna dyskomfortu związanego z poczuciem braku bezpieczeństwa u dzieci w opinii większości rodziców (75% odpowiedzi). Najczęściej wymienianymi powodami, dla którego dzieci nie czują się bezpiecznie jest ponadto grożenie i okradanie. - Niemal wszyscy rodzice uważają, że ich dzieci wiedzą, jakich zachowań oczekuje się od nich w szkole oraz, że uczniowie znają swoje prawa i obowiązki. - Według rodziców do najważniejszych norm społecznych należą: szacunek wobec nauczycieli oraz personelu szkoły; dbanie o mienie szkoły; tolerancja nieużywanie wulgaryzmów; tolerancja. -W domu natomiast najczęściej przestrzegane są następujące normy: 22

23 szacunek wobec innych członków rodziny; troska o wspólne dobro; kultura osobista; lojalność. WYNIKI BADANIA NAUCZYCIELI W badaniu wzięło udział 21 nauczycieli. Wykres 1 Poczucie bezpieczeństwa w szkole Wszyscy nauczyciele uważają, że uczniowie czują się w szkole bezpiecznie. Wykres 2 - Poziom poczucia bezpieczeństwa uczniów w opinii nauczycieli 23

24 Wszyscy nauczyciele uważają, że uczniowie w szkole czują się bezpiecznie. Największy odsetek respondentów (52%) wskazał na ocenę dobrą, a pozostałe 48% na ocenę bardzo dobrą w ocenie stopnia poczucia bezpieczeństwa uczniów w szkole. Wykres 3 Poziom poczucia bezpieczeństwa nauczycieli w szkole Wszyscy nauczyciele czują się w szkole bezpiecznie. Wykres 4 Poziom poczucia bezpieczeństwa nauczycieli w szkole Wszyscy nauczyciele bardzo wysoko oceniają poziom własnego bezpieczeństwa w szkole. 24

25 Wykres 5 - Zachowania wpływające na obniżenie poczucia bezpieczeństwa dziecka Wyniki nie sumują się do 100, gdyż można było wybrać więcej niż jedną odpowiedź. Najczęściej wymienianym powodem, dla którego dzieci nie czują się bezpiecznie w szkole jest, według nauczycieli wyśmiewanie (67%), izolowanie oraz grożenie (52%). Na dalszych miejscach pod względem częstości wskazań znalazły się: bicie (33%%), a także wymuszanie, niszczenie mienia i przezywanie. 25

26 Wykres 6 - Zachowania wpływające na obniżenie poczucie zagrożenia nauczycieli. Wyniki nie sumują się do 100, gdyż można było wybrać więcej niż jedną odpowiedź. 43% ankietowanych nauczycieli stwierdza, ze nie spotkało się z negatywnymi zachowaniami. Natomiast spośród wymienionych negatywnych zachowań, które wpływają na poczucie zagrożenia nauczycieli są: upokarzanie (33%), obgadywanie ( 29%) i rozpowszechnianie plotek (29%). Wykres 7 Formy agresji w szkole 26

27 Wyniki nie sumują się do 100, gdyż można było wybrać więcej niż jedną odpowiedź. Ponad połowa nauczycieli (57%) twierdzi, że spotkało się z agresją słowną skierowaną wobec uczniów z naszej szkoły. 29% badanych nauczycieli stwierdziła, ze nie spotkała się z żadnymi przypadkami agresji wobec uczniów. Wykres 8 Formy agresji w szkole Wyniki nie sumują się do 100, gdyż można było wybrać więcej niż jedną odpowiedź. wobec nich. Zdecydowana większość nauczycieli nie spotkała się z atakami agresji skierowanymi Wykres 9 Znajomość praw i obowiązków przez uczniów Wszyscy nauczyciele zgodnie twierdzą, że uczniowie znają swoje prawa. 27

28 Pytanie 10 Proszę wymienić, zdanie Pani/Pana, prawa, które uczniowie uznają za najważniejsze. Wśród najczęściej wymienianych odpowiedzi możemy wyróżnić: prawo do jawnie przeprowadzanego oceniania stanu wiedzy uczniów; prawo do jawnego wyrażania opinii dotyczących życia szkoły; Prawo do nauki; Prawo do przynależności i wolności; Prawo do informacji. 8 ankietowanych nauczycieli nie wymieniło żadnych praw. Wykres 10 Znajomość praw i obowiązków przez ucznia Wszyscy nauczyciele zgodnie uważają, że uczniowie znają swoje obowiązki. Pytanie 12 Proszę wymienić, zdanie Pani/Pana obowiązki, które uczniowie uznają za najważniejsze. Wśród najczęściej wymienianych odpowiedzi możemy wyróżnić: Obowiązek uczestniczenia w zajęciach lekcyjnych; Obowiązek przygotowywania się do zajęć; Obowiązek odrabiania prac domowych; Obowiązek nauki; Obowiązek aktywnego uczestniczenia w zajęciach lekcyjnych; Obowiązek przestrzegania zasad panujących w szkole. 8 ankietowanych nauczycieli nie wymieniło żadnych obowiązków. 28

29 Wykres 11 - Przestrzeganie norm społecznych Wszyscy nauczyciele uważają, że w szkole respektowane są normy społeczne. Wykres 12 Przestrzeganie norm społecznych Wyniki nie sumują się do 100, gdyż można było wybrać więcej niż jedną odpowiedź. Z przeprowadzonych badań wynika, że dla większości nauczycieli najważniejszymi normami obowiązującymi w szkole powinny być : szacunek wobec innych (95%), kultura 29

30 osobista (90%) oraz dbanie o mienie szkolne (52%). Wykres 13 Przestrzeganie norm społecznych przez uczniów ( w domu) Wyniki nie sumują się do 100, gdyż można było wybrać więcej niż jedną odpowiedź. Większość nauczycieli stwierdziła, że najczęściej naruszanymi normami społecznymi w rodzinach uczniów z naszej szkoły są: wspólne rozwiązywanie problemów i szacunek wobec innych. PODSUMOWANIE WYNIKÓW BADAŃ NAUCZYCIELI Analiza wyników badań ankietowych przeprowadzonych wśród nauczycieli. Wszyscy nauczyciele są przekonani, że zarówno uczniowie, jak i nauczyciele, w szkole czują się bezpiecznie. Najczęściej wymienianym powodem, dla którego dzieci nie czują się bezpiecznie w szkole jest, według nauczycieli, agresja słowna w formie: wyśmiewania oraz grożenia. Agresja fizyczna, czyli bicie, kopanie lub popychanie to przyczyna braku poczucia bezpieczeństwa według 33%% zapytanych. Na dalszych miejscach pod względem częstotliwości wskazań znalazły się: niszczenie własności, okradanie, obrażanie lub 30

31 izolowanie w grupie. Nauczyciele w 85% ocenili, ze skuteczność działań pedagogicznych związanych z diagnozowaniem zachowań uczniów jest dobra lub bardzo dobra. Wszyscy nauczyciele zgodnie twierdzą, że uczniowie znają swoje prawa i obowiązki. Wśród najczęściej wymienianych odpowiedzi możemy wyróżnić: prawo do jawnie przeprowadzanego oceniania stanu wiedzy uczniów; prawo do jawnego wyrażania opinii dotyczących życia szkoły; Wśród najczęściej wymienianych odpowiedzi możemy wyróżnić: Obowiązek uczestniczenia w zajęciach lekcyjnych; Obowiązek przygotowywania się do zajęć; Wszyscy nauczyciele uważają, że w szkole respektowane są normy społeczne. Z przeprowadzonych badań wynika, że dla większości nauczycieli najważniejszymi normami obowiązującymi w szkole powinny być : szacunek wobec innych (95%), kultura osobista (90%) oraz dbanie o mienie szkolne (52%). Większość nauczycieli stwierdziła, że najczęściej naruszanymi normami społecznymi w rodzinach uczniów z naszej szkoły są: wspólne rozwiązywanie problemów i szacunek wobec innych. BADANIE RESPEKTOWANIA NORM SPOŁECZNYCH PODCZAS ZAJĘĆ LEKCYJNYCH NA PODSTAWIE UWAG Z DZIENNIKÓW ROKU SZKOLNEGO 2015/2016 Na podstawie badania danych zastanych, tj. dzienników szkolnych i zeszytów uwag zespół ewaluacyjny opracował następujące spostrzeżenia. Najczęściej spotykaną formą nieprzestrzegania norm społecznych w szkole są głośne rozmowy i chodzenie po sali podczas zajęć. Na kolejnym miejscu znalazły się inne zachowania uniemożliwiające prowadzenie lekcji. Zdarzały się również przypadki jedzenia podczas lekcji lub wychodzenia z zajęć lekcyjnych bez uprzedniego poinformowania 31

32 nauczyciela prowadzącego daną lekcję. Wiele przypadków łamania norm społecznych dotyczy niereagowania na uwagi nauczyciela, wchodzeniu pod stół i wydawania różnych odgłosów. Zanotowano również rzucanie w kolegów różnymi przedmiotami. Zdarzyło się również używanie wulgaryzmów. Stosowanie przemocy fizycznej było rzadkim zachowaniem wśród uczniów. II. WNIOSKI 1. Uzyskanie w badaniu odpowiedzi dotyczące poczucia bezpieczeństwa uczniów w szkole wykazują dużą zbieżność opinii uczniów i rodziców. Nieco inne na ten temat są opinie nauczycieli. Według respondentów, uczniowie na ogół czują się w szkole bezpiecznie, przy czym najważniejsza w tym kontekście grupa badanych uczniowie, w 19% oceniła swoje poczucie bezpieczeństwa w szkole, jako co najmniej dostateczne, w tym większość - ok. 64% oceniła poczucie bezpieczeństwa na ocenę dobrą i bardzo dobrą. Jednak pewna niewielka grupa uczniów, tj. 12%, ocenia swój poziom bezpieczeństwa jako niski, bo w skali 1 lub Najczęstszym źródłem poczucia zagrożenia uczniów, według wszystkich kategorii badanych były różne formy agresji werbalnej, bardzo rzadko fizycznej. Należy zwrócić uwagę, że takie formy przemocy słownej wymieniane przez ankietowanych jak: wyśmiewanie, obgadywanie, plotkowanie, grożenie czy izolacja towarzyska, choć niepożądane, przynależą do naturalnych mechanizmów kontroli społecznej i kształtowania relacji w grupach rówieśniczych. Jako takie nie mogą zostać w pełni wyeliminowane z repertuaru zachowań uczniów, choć oczywiście należy dążyć do tego, aby ograniczać ich występowanie i dokuczliwość. 3. Uczniowie, według wszystkich trzech grup badanych, zawsze lub często stosują się do obowiązujących w różnych sytuacjach norm zachowania. Uzyskane odpowiedzi niewątpliwie świadczą o właściwym kierunku i skuteczności szkoły w oddziaływaniu na postawy i zachowania uczniów. 4. Uczniowie, w zdecydowanej większości, znają swoje prawa i obowiązki- zarówno te dotyczące nauki, wynikające z obowiązku chodzenia do szkoły i przynależności do grupy szkolnej, jak i te, które dotyczą ich domów rodzinnych. Jednakże jest pewna grupa uczniów, która nie potrafi sprecyzować i wyjaśnić, co przynależy do ich praw, a co jest ich obowiązkiem. 32

33 5. Nauczyciele starają się systematycznie przypominać i wyjaśniać uczniom, jakie działania przynależą do ich obowiązków, a co wynika z ich praw. Zdecydowany wpływ na wzrost poczucia wykonywania obowiązków i troskę o dobro szkoły wśród uczniów mają rodzice, a także zasady i normy społeczne, które ukształtował dom rodzinny. III. REKOMENDACJE DO DALSZEJ PRACY PEDAGOGICZNEJ 1. Podczas omawiania praw i obowiązków ucznia na lekcjach wychowawczych należy upewnić się, czy uczniowie odróżniają prawa od obowiązków oraz czy je właściwie rozumieją. 2. Przeprowadzać rozmowy z uczniami na temat kulturalnego zachowania się wobec innych, wskazywać sposoby radzenia sobie z agresją. 3. Nieustannie podkreślać, że przemoc słowna jest tak samo naganna i może być karana, jak przemoc fizyczna i przypominać o konsekwencjach postępowania krzywdzącego innych. 4. Informować o odpowiedzialności prawnej i finansowej za kradzież lub niszczenie cudzego mienia. 5. Podczas zebrań należy przypominać rodzicom, że w środowisku rodzinnym również powinny być promowane właściwe postawy i normy zachowań. Należy aktywizować rodziców do zaangażowania się w działania mające na celu poprawę bezpieczeństwa uczniów w szkole. 6. Należy stale uświadamiać uczniom konsekwencje nieprzestrzegania norm społecznych oraz nieustannie przypominać im zasady obowiązujące w naszej szkole. 33