Nowoczesne centrum danych

Transkrypt

1 Nowoczesne centrum danych 1

2 2

3 Spis treści Kolokacja rośnie w tempie dwucyfrowym Paweł Olszynka, PMR Hybrydowa lokalizacja danych Internet Rzeczy nowe wyzwania dla centrów danych Jak zwiększyć dynamikę biznesu dzięki współpracy z zewnętrznym centrum danych? Transformacja z tradycyjnego IT do modelu ITaaS Rafał Roszak, Beyond.pl Oszczędności przede wszystkim Adam Dyszkiewicz, Fujitsu Współczesny biznes prowadzi przez centra danych Dariusz Wichniewicz, ATM Realna twierdza wirtualnych danych bezpieczeństwo data center Jak polscy dostawcy podchodzą do umów powierzenia? Beata Marek, Cyberlaw.pl Przeczytaj na portalu it-manager.pl Jak spać spokojnie, czyli nieprzerwana dostępność danych krok po kroku 7 grzechów głównych systemów backupu Centra danych zgodne z Rekomendacją D Onet w chmurze Redaktor naczelny: Robert Jesionek Współpraca redakcyjna: Barbara Mejssner Projekt graficzny i skład: Monika Bucoń 3

4 Więcej niż dyskusja o IT Deloitte Polska

5 Kolokacja rośnie w tempie dwucyfrowym Paweł Olszynka, PMR Polski rynek usług kolokacyjnych, mimo stopniowego wzrostu konkurencji i spadków cen, utrzymuje dwucyfrowe tempo wzrostu, pozwalając zarobić dostawcom usług. W zakresie trendów technologicznych i optymalizacji polski rynek podąża za tendencjami światowymi. Koncentracja obiektów nadal występuje w Warszawie, choć nie brakuje nowych inwestycji w innych częściach kraju. Wielkość rynku Według szacunków PMR opartych o analizę ponad 100 komercyjnych centrów danych i serwerowni w Polsce, w ciągu ostatnich pięciu lat rynek kolokacji więcej niż podwoił swoją wartość, a stopa wzrostu wynosiła zawsze kilkanaście procent rocznie i była relatywnie odporna na czynniki makroekonomiczne. Na polskim rynku widoczny jest wyraźny trend wzrostu powierzchni dostępnej pod usługi kolokacji i hostingu. W zasadzie każdego roku do dyspozycji klientów oddawane jest 4-7 tys. m² nowej powierzchni serwerowej. Zasoby polskiego rynku według szacunków PMR i stanu na koniec 2013 r. wyniosły blisko 90 tys. m² w ujęciu brutto. Powierzchnia ta obejmuje oprócz komór i pomieszczeń stricte pod szafy rack, również miejsce zajmowane przez systemy klimatyzacji, UPS-y i całą infrastrukturę niezbędną do funkcjonowania obiektów, jednak bez biur i powierzchni zapasowych. Sukcesywnie wzrasta w Polsce liczba obiektów z profesjonalnie przygotowaną infrastrukturą, o wysokim poziomie bezpieczeństwa i redundancji. Warto przypomnieć, że pierwsze, większe centra przetwarzania danych powstały w Polsce 15 lat temu (np. CPD CK ZETO w 1999 r. lub centra GTS-u w Piasecznie i HP w Sękocinie dwa lata później), jednak bardziej dynamiczny rozwój rynku połączony z wolumenem sprzedaży przekraczającym próg 100 mln zł w skali roku przyszedł dopiero kilka lat później. Kolejna fala inwestycji to lata , kiedy na rynku pojawiły się nowe obiekty, a także rozbudowane i zmodernizowane centra obecnych największych graczy (np. ATM). Główne cechy i trendy Rynek centrów danych w Polsce w ostatnich 3-4 latach doświadczył dynamicznych zmian i nadal podąża za trendami światowymi. Obecnie główne trendy i cechy krajowego rynku CPD to: nadal wczesne stadium rozwoju rynek nie jest tak nasycony jak w Europie Zachodniej, popyt na usługi dotyczy głównie większych firm; rynek rozwija się bardziej dynamicznie duże rozproszenie rynku; nadal istnieje duża liczba małych serwerowni oferujących możliwość wynajmu kilku szaf rack lub niewielkiej przestrzeni do adaptacji na cele kolokacji na rynku działają krajowi operatorzy; poza TelecityGroup brak dużych inwestorów zagranicznych nowe serwerownie powstają w oparciu o aktualne standardy międzynarodowe; wydajność stała się głównym aspektem 5

6 branym pod uwagę nakłady inwestycyjne mogą być wyższe w przypadku zmniejszenia kosztów operacyjnych, ważne są również niskie prognozowane wydatki na infrastrukturę ICT oraz wydajność zużycia energii skalowalność i możliwość adaptacji w przyszłości są celami branymi pod uwagę przy większości projektów (w tym między innymi działka umożliwiająca budowę kolejnego obiektu w tej samej lokalizacji) przybywa obiektów neutralnych operatorsko największa aktywność na rynku widoczna jest w Warszawie, jednak powstaje coraz więcej relatywnie dużych obiektów poza centrum kraju w inwestycje w nowe centra danych w kraju angażują się coraz wyraźniej parki technologiczne i spółki zlokalizowane w specjalnych strefach ekonomicznych na terenie całego kraju zachętą są wysokie dopłaty z funduszy UE na realizację takich inwestycji sukcesywnie spadają ceny kolokacji, choć dotyczy to raczej mniejszych uczestników rynku, bądź operatorów chcących podnieść szybko poziom zajętości swoich obiektów pomimo większej skłonności do wykorzystania usług oferowanych w centrach danych i wzrostu popularności outsourcingu IT duże przedsiębiorstwa nadal preferują budowę serwerowni na własne potrzeby. Odsetek największych komercyjnych centrów przetwarzaniach danych w Polsce posiadających wybrane rozwiązania (%), styczeń 2014 Dedykowana ochrona fizyczna 24/7 Klimatyzacja precyzyjna Podniesiona podłoga techniczna 88% 92% 92% CCTV System gaszenia gazem System wczesnego wykrywania dymu 100% 100% 100% 0% 20% 40% 60% 80% 100% N=25 Źródło: PMR, 2014 Optymalizacja kosztów Koszty energii elektrycznej generowane przez systemy zasilania i chłodzenia są głównym elementem składowym całkowitego kosztu utrzymania centrum przetwarzania danych. Aby zwiększyć sprawność energetyczną swoich data centre, firmy modernizują je lub budują nowe, wyposażając w bardziej nowoczesne rozwiązania. Szczególnie najwięksi dostawcy kładą nacisk na odpowiednio wysoki poziom sprawności zasilaczy 6

7 UPS i przetwornic zapewniających zmniejszenie poboru energii. Dodatkowy element, który wykorzystują operatorzy, to systemy pozwalające na szczegółową analizę termiczną poszczególnych szaf w serwerowni, co pozwala na rozmieszczenie urządzeń w taki sposób, by zapewnić im uzyskanie optymalnych warunków chłodzenia. Coraz powszechniejsze są systemy tzw. free coolingu, pozwalające na wykorzystanie w procesie chłodzenia temperatur panujących na zewnątrz serwerowni. Innymi słowy, free cooling pozwala na schłodzenie wody lodowej bez angażowania sprężarek chłodniczych. Oszczędności w tym przypadku mogą wahać się od 20 do nawet 75%. Warto podkreślić, że free cooling włącza się już przy temperaturze kilkunastu stopni powyżej zera, co w zasadzie pozwala na jego wykorzystanie w mniejszym lub większym zakresie niemalże Struktura geograficzna 25 największych komercyjnych centrów przetwarzania danych w Polsce, styczeń 2014 Toruń 2 Poznań 2 w ciągu całego roku. Doświadczenia operatorów pokazują, że w Polsce występuje przeciętnie 5-10 nocy rocznie (w porze letniej), kiedy wykorzystanie free coolingu nie jest w ogóle możliwe. W polskich realiach, mimo przewidywań sprzed kilku lat, nie następuje natomiast dynamiczny wzrost skali gęstości upakowania serwerów, co przekładałoby się na zwiększenie poboru mocy pojedynczej szafy rack, choć niewielkie ruchy w tym zakresie są stopniowo zauważalne. Z naszych obserwacji w wizytowanych obiektach wynika, że o ile można w kraju znaleźć obiekty, gdzie faktyczny pobór mocy na wybrane szafy przekracza 12 kw, a maksymalny deklarowany osiąga nawet 25 kw, o tyle w praktyce przeciętny pobór mocy w obiektach jest kilkakrotnie niższy i waha się w okolicach 3-3,5 kw w przypadku obiektów mniejszych i 4-5 kw w przypadku obiektów większych. Czołowi operatorzy centrów danych najczęściej posiadają infrastrukturę, instalacje i elementy klimatyzacji precyzyjnej pozwalające na obsługiwanie większej gęstości na szafę, jednak faktycznie rzadko występuje taka konieczność. Wynika to z prostej kalkulacji, że schłodzenie szafy o wyższej gęstości zwykle wiąże się ze skokowo rosnącymi wymaganiami stawianymi systemom zasilania i chłodzenia, co wprost przekłada się na wyższe koszty, więc firmy rezygnują z tego rodzaju instalacji na rzecz mniejszej gęstości. N=25 Źródło: PMR, 2014 Łódź 3 Kraków 4 Warszawa 14 Struktura geograficzna Znakomita większość komercyjnych serwerowni w Polsce to obiekty małe o powierzchni poniżej 200 m². Jeśli chodzi o największe obiekty, to w przypadku powierzchni netto w styczniu 2014 r. nie istniał w Polsce komercyjny obiekt, którego metraż pod szafy przekraczałby m², a w przedziale m² funkcjonowały podobnie jak przed rokiem trzy obiekty. W przypadku doliczenia do powierzchni pod same 7

8 serwery również pomieszczeń towarzyszących okaże się, że obiektów o powierzchni ponad m² jest cztery, podczas gdy tych w przedziale m² dziewięć. Warszawa odpowiada za ponad połowę całkowitej komercyjnej powierzchni serwerowej w Polsce, a pozostałe dwie główne lokalizacje to Kraków (wraz z pobliską Skawiną) i Łódź. Te trzy miasta reprezentują ok. 80% rynku w Polsce. Niektórzy dostawcy, z którymi rozmawialiśmy, twierdzą, że proporcje są jeszcze wyższe, a 8 na 10 zapytań o usługi oferowane w komercyjnych centrach danych dotyczy Warszawy. Analiza 25 lokalizacji wiodących obiektów potwierdza powyższy trend. Teoretycznie wszyscy zgadzają się, że położenie geograficzne obiektu w dzisiejszych czasach nie ma większego znaczenia. Mimo wszystko, nadal dla większości klientów zlokalizowanie zasobów w serwerowni w innym mieście niż główna siedziba czy oddział w Polsce nie jest powszechną praktyką. Głównym argumentem przemawiającym za wyborem serwerowni w innym mieście jest najczęściej aspekt bezpieczeństwa i chęć posiadania centrum zapasowego czy zasobów serwerowych w alternatywnych lokalizacjach. Z drugiej strony, inne lokalizacje powstają nierzadko dzięki możliwości uzyskania dofinansowania unijnego, które w obszarach o największej koncentracji biznesu, dużo rzadziej jest obecnie możliwe. Paweł Olszynka (pawel.olszynka@pmrcorporate.com) Autor kieruje działem analiz rynku ICT w firmie PMR. Materiał zawiera dane z raportu PMR Rynek centrów danych w Polsce 2014, który powstał przede wszystkim w oparciu o bezpośredni kontakt z uczestnikami rynku i wizytacje ich obiektów data centrowych. 8

9 Hybrydowa lokalizacja danych Jeśli niemiecka firma podpisuje umowę na przechowywanie danych z irlandzkim oddziałem amerykańskiego dostawcy chmury, który dane te będzie fizycznie składował w Indiach, to gdzie one są i do kogo faktycznie należą? W sierpniu 2014 na konferencjach w Sydney, Londynie i Dubaju, zorganizowanych przez firmę badawczą Gartner, dyskutowano o kwestiach związanych z bezpieczeństwem informacji i zarządzaniem ryzykiem. Analitycy Gartnera przedstawili swój pogląd na problem związany z fizyczną lokalizacją danych. Chociaż fizyczna lokalizacja danych jest wciąż liczącą się kwestią, jednak według Gartnera, będzie ona stawała się coraz mniej istotna, gdyż jest coraz trudniejsza do zrealizowania. Do 2020 roku w większości organizacji trudno będzie określić lokalizację przetwarzanych i przechowywanych danych, gdyż będzie to kombinacją różnych typów lokalizacji: prawnych, politycznych i logicznych. Według Carstena Caspera, wiceprezesa firmy badawczej Gartner, w ciągu ostatnich 12 miesięcy organizacje coraz częściej dyskutują na temat problemów związanych z lokalizacją i suwerennością danych. Przyczynkiem do tych dyskusji było ujawnienie przez Edwarda Snowdena informacji dotyczących inwigilacji Internetu przez NSA (National Security Agency). Liderzy IT się wplątali w dyskusję na temat umiejscowienia danych na różnych poziomach i z różnymi interesariuszami, takimi jak doradcy prawni, klienci, specjaliści od tworzenia regulacji, przedstawiciele pracowników, zarządy i opinia publiczna mówił Casper. Zarządy wraz z działami IT muszą podejmować decyzje, gdzie i jak przechowywać dane i rozważać ryzyko związane z nieścisłościami prawnymi, karami finansowymi, ewentualnymi publicznymi skandalami, niezadowoleniem pracowników lub stratą udziałów w rynku z powodu braku innowacji, lub przekroczonych wydatków na IT. Cztery typy lokalizacji danych 1. Lokalizacja fizyczna: Fizyczna bliskość utożsamiana była zwykle z fizyczną kontrolą nad danymi i ich bezpieczeństwem. Chociaż każdy wie, że dane lokalnie składowane mogą być dostępne zdalnie, pragnienie fizycznej kontroli wciąż istnieje, zwłaszcza wśród twórców regulacji prawnych. Gartner radzi organizacjom nie odrzucać obaw związanych z fizyczną lokalizacją, ale równoważyć je wskazując inne typy ryzyka. 2. Lokalizacja prawna Według Gartnera wielu profesjonalistów IT nie jest zorientowanych w regulacjach prawnych, dotyczących lokalizacji danych, a lokalizacja prawna jest określona przez podmioty prawne, które sprawują kontrolę nad danymi. Mogą to być podmioty prawne, które przetwarzają dane w imieniu tych pierwszych (jak np. dostawcy Internetu) oraz podmioty prawne trzeciej strony, które wspierają te drugie np. centra danych wynajęte w Indiach). Twierdzenia w stylu: utrzymywanie danych poza krajem jest nielegalne, są często interpretacją języka prawnego, któremu daleko do jasności mówi Casper. Każda organizacja musi zdecydować, czy akceptuje taką interpretację. 3. Lokalizacja polityczna Takie czynniki jak egzekwowanie prawa, używanie taniej siły roboczej w innych krajach, co osłabia lokalny rynek pracy, czy pytania o politykę międzynarodową są najważniejsze dla jednostek 9

10 z sektora publicznego, organizacji pozarządowych oraz przedsiębiorstw, które obsługują miliony konsumentów lub których reputacja jest już nadwyrężona. Jeżeli znajdujesz się w jednej z tych kategorii, musisz brać pod uwagę doniesienia mediów na temat bezpieczeństwa w trosce o przechowywane dane powiedział Casper. Jeśli istnieje publiczne oburzenie dotyczące przechowywania danych za granicą, jest niewielkie prawdopodobieństwo, że klienci zmienią swoje nastawienie. 4. Lokalizacja logiczna Największy wpływ na przetwarzanie danych ma zwykle ten, kto ma do nich dostęp. Na przykład: niemiecka firma podpisuje kontrakt z irlandzkim oddziałem amerykańskiego dostawcy chmury całkowicie ufając mu, że backup danych będzie fizycznie przechowywany w data center w Indiach. Chociaż więc prawna lokalizacja danych jest w Irlandii, polityczna lokalizacja w USA, fizyczna lokalizacja w Indiach, to logicznie dane wciąż są w Niemczech. Z tych powodów wszystkie dane przesyłane i wszystkie dane przechowywane (w Indiach) powinny być zapobiegawczo szyfrowane z kluczem do ich odszyfrowania znajdującym się w Niemczech. Przyszłość lokalizacji danych będzie hybrydowa mówi Casper. Organizacje będą używały różnorodnych ich modeli, tak jak i różnorodnych modeli dostarczania usług. Szefowie działów IT muszą na ten temat rozmawiać i podejmować decyzje dotyczące sposobu i miejsca przechowywania danych na podstawie informacji uzyskanych od zarządów, działów bezpieczeństwa i specjalistów od ochrony danych. Opr. Barbara Mejssner na podstawie: The Snowden Effect: Data Location Matters, dostępny na witrynie Gartnera: 10

11 Internet Rzeczy nowe wyzwania dla centrów danych Ilość danych generowanych przez Internet Rzeczy stawia przed centrami danych wyzwania związane z bezpieczeństwem, przepustowością sieci, pojemnością pamięci masowych i selektywnym backupem. Podczas szczytu Infrastruktura i działanie centrów danych, zorganizowanego przez firmę badawczą Gartner w Sydney, w maju 2014 roku, dyskutowano między innymi o wpływie, jaki Internet Rzeczy będzie miał na infrastrukturę centrów danych i oferowane przez nie usługi. Gartner prognozuje, że Internet Rzeczy będzie do 2020 roku obejmował 26 mld różnego typu urządzeń, a dostawcy produktów i usług z nim związanych odnotują przychody przekraczające 300 mld USD. Internet Rzeczy spowoduje zmiany na rynku data centers, związane z technologią, ale też z nowymi modelami marketingowymi i sprzedażowymi. Urządzenia wchodzące w skład Internetu Rzeczy wygenerują ogromną ilość danych, które trzeba będzie przetwarzać i analizować w czasie rzeczywistym mówi Fabrizio Biscotti, dyrektor badań w firmie Gartner. Wzrost informacji przetwarzanych w data center będzie je obciążać, stawiając przed nimi nowe wyzwania w dziedzinie bezpieczeństwa, wydolności sieci i analityki. Oto wyzwania, z jakimi według Gartnera zmierzą się centra danych w epoce Internetu Rzeczy: Bezpieczeństwo Wzrastająca cyfryzacja i automatyzacja coraz większej liczby urządzeń rozmieszczonych w różnych środowiskach stawia przed organizacjami z wielu obszarów gospodarki nowe wyzwania w zakresie bezpieczeństwa. Przedsiębiorstwo Ogromna ilość danych generowanych przez miliony urządzeń drastycznie skomplikuje kwestie bezpieczeństwa. Będzie to miało wpływ na rosnące wymagania co do dostępności informacji i prowadzenia procesów biznesowych w czasie rzeczywistym. Prywatność klienta Tak jak to ma już miejsce w przypadku inteligentnych urządzeń pomiarowych i coraz bardziej zdygitalizowanych samochodów, olbrzymia ilość przesyłanych danych będzie pochodziła z urządzeń osobistych, które, jeśli nie będą należycie chronione, mogą spowodować wzrost naruszeń bezpieczeństwa. Jest to szczególne wyzwanie, bo informacja generowana przez IR jest kluczem do lepszych usług, warto więc, by mogły one przypływać od klienta, bez narażania go na kłopoty. Dane Wpływ Internetu Rzeczy na magazynowanie danych jest dwojaki, w zależności od tego, jakie dane mają być składowane: dane osobowe (generowane przez klienta), czy big data (wytwarzane przez przedsiębiorstwa). Jeśli używane przez konsumentów urządzenia i aplikacje gromadzą wiedzę o ich zachowaniach, to generują one bardzo istotne dane. Zarządzanie przechowywaniem danych Internet Rzeczy ma wpływ na infrastrukturę do przechowywania danych, gdyż wiąże się ze wzrostem wymagań wobec wydajności 11

12 pamięci masowych. Obecnie trzeba skupić się na możliwościach pojemności pamięci tak samo pilnie, jak nad tym, czy biznes może zbierać i używać danych IR w sposób efektywny kosztowo. Technologie serwerowe Wpływ Internetu Rzeczy na rynek serwerów będzie wynikał ze zwiększenia inwestycji w serwery w organizacjach, gdzie będzie on mógł przynieść korzyści i znaczącą wartość dodaną. Data Center Network Istniejące w centrach danych sieci WAN są dopasowane do wymagań dotyczących przepustowości sieci generowanych przez interakcje ludzi i aplikacji. IR zmienia ten model transferując ogromną ilość danych z małych sensorów do data center i dramatycznie zwiększając zapotrzebowanie na przepustowość pasma. Ogrom połączeń sieciowych i przyrost informacji związany z Internetem Rzeczy będzie przyspieszać rozwój centrów danych i jednocześnie wymagać od dostawców stosowania efektywnych platform do zarządzania danymi. Inernet Rzeczy to gigantyczna ilość danych przychodzących z różnych źródeł i różnych miejsc wspólnie zbieranych. Transfer wszystkich tych danych do pojedynczej lokalizacji w celu ich przetworzenia nie będzie ani technologicznie wykonalny, ani ekonomicznie opłacalny mówi Joe Skorupa, wiceprezes w Gartner Inc Ostatnie trendy zmierzające do centralizacji aplikacji w celu redukcji kosztów i zwiększenia bezpieczeństwa nie są kompatybilne z Internetem Rzeczy. Organizacje będą musiały agregować dane w mniejszych data centers, gdzie będzie się dokonywać ich wstępne przetwarzanie. Istotne dane wyłowione z tej całości będą następnie przekazywane do centralnych data centers do dalszego przetwarzania. Ponadto, tworzenie kopii zapasowych tak wielkich wolumenów danych, będzie problemem trudnym do rozwiązania ze względu na różnorodność źródeł ich pochodzenia, ale także przepustowość sieci i pojemność pamięci masowych. Organizacje będą musiały robić selektywny backup danych, wybierać te, co do których mają przekonanie, że będą one dostarczały wartość dla biznesu. To przesiewanie i sortowanie będzie oczywiście generowało dodatkowe obciążenia w data center zjadając pamięć i zasoby sieci. Wzrasta konieczność coraz lepszego zarządzania informacją. Operatorzy i dostawcy usług centrów danych będą musieli korzystać z zaawansowanych platform do zarządzania infrastrukturą data cneter (data center infrastructure management DCIM). Opr. Barbara Mejssner na podstawie: The Impact of the Internet of Things on Data Centers. Raport dostepny na stronie 12

13 Jak zwiększyć dynamikę biznesu dzięki współpracy z zewnętrznym centrum danych? Transformacja z tradycyjnego IT do modelu ITaaS Rafał Roszak, Beyond.pl Prognozy producentów sprzętu IT przygotowane na 2014 r. wskazywały, że do 30% wszystkich fizycznych serwerów zostanie zamówione przez centra danych i dostawców usług w chmurze obliczeniowej. Do roku 2017 firmy z sektora data center i cloud computing mają stanowić połowę rynku nabywców sprzętu. Tymczasem CIO i CTO firm skierują swoją uwagę w kierunku modelu ITaaS. Jakie korzyści daje taka zmiana? Jak przygotować do niej swoją firmę? Czym kierować się podczas wyboru Partnera i zleceniobiorcy? Firmy stawiają na usługi data center Zmiany na rynku serwerów pokrywają się ze stałym i dynamicznym wzrostem wykorzystania usług data center. Badania BroadGroup za 2014 r. wskazują na szybki rozwój globalnego rynku poza ośrodkami Tier1 (US, UK, Europa Zachodnia) ze szczególnym naciskiem na dostawców w Polsce, Rosji i Turcji. Wśród tych krajów Polska wyróżnia się największą dynamiką i potencjałem. Za utrzymaniem tego trendu przemawia wiele czynników, wśród których wymienić można m.in.: rozwój innowacyjnej i opartej o nowoczesne technologie gospodarki, dynamiczny wzrost MŚP oraz poszukiwanie nowych zakresów usług, wykorzystujących urządzenia mobilne, w tym przede wszystkim trend BYOD i Internet of Things. Dodatkowo zaintersowanie outsroucingiem usług infrastruktury IT wspomaga dążenie przedsiębiorstw do optymalizacji kosztów działania, wsparte przez rozpowszechnienie szerokopasmowego dostępu do Sieci, globalizację działań i wzrost kompetencji pracowników. Szybkość reagowania na zmiany, innowacyjny rozwój technologiczny i nieustanna optymalizacja środowiska IT, to obecnie jedyna droga do osiągnięcia sukcesu, bez względu na branżę, w której działa przedsiębiorstwo. W efekcie dynamicznego wzrostu wykorzystania nowych technologii firmy stają przed pytaniem Jak zapewnić sobie przestrzeń czy moc obliczeniową dla utrzymania i przetwarzania danych?. Coraz częściej popartą rachunkiem zysków i kosztów odpowiedzią jest współpraca z profesjonalnym data center. W rezultacie polski rynek centrum danych od kilku lat sukcesywnie rośnie. Jak wynika z raportu firmy badawczej PMR, w ubiegłym roku (2013) wartość polskiego rynku data center przekroczyła 1 mld zł. Wzrost popytu pociąga za sobą powstawanie kolejnych inwestycji i co najważniejsze z punktu widzenia klienta rozwój oferty usług. Wszystkie te elementy wpływają na zwiększenie wykorzystywania nowoczesnych technologii, tworzenie, przetwarzanie i przechowywanie danych i w konsekwencji wzrost podaży na usługi data center. Idzie ono w parze z rozwojem nowego modelu dostarczania moc obliczeniowej jakim jest cloud computing. Chmura obliczeniowa zarówno 13

14 w modelu Infrastructure as a Service jak i Platform as a Service i Software as a Service jest najszybciej rozwijającym się sektorem branży IT. Polski rynek w tym zakresie w 2012 roku wart był ponad 216 mln zł a prognozy na 2014 mówiły o wzroście w całym bieżącym roku o 26,4 procent, czyli do poziomu około 260 mln zł. Przy tak oczywistym trendzie warto przenalizować czynniki, które skłaniają firmy do korzystania z zewnętrznych centrów danych. Za wzrostem zainteresowania zewnętrznym centrum danych przemawiają biznesowe atuty takiego rozwiązania. Ankieta przeprowadzona wśród CEO i CIO przez dziennik Wall Street Journal w czerwcu 2014 r. wskazuje, że w ponad 60% amerykańskich przedsiębiorstw zarządzanie infrastrukturą IT i administracja systemami jest najczęściej outsourcowną aktywnością. W efekcie, firmy które zdecydowały się na wdrożenie tego modelu działania odnotowują średnioroczne oszczędności na poziomie 12-17%, a 37% z pośród nich deklaruje, iż uwolnienie zasobów dzięki outsourcingowi pozwoliło na szybszy rozwój nowych produktów i ekspansję zagraniczną. Najważniejsze wskazywane przez ankietowanych zalety wykorzystania zewnętrznego centrum danych to: optymalizacja kosztów zwiększenie zwinności działu IT zmiana kosztów inwestycyjnych na operacyjne zwiększenie bezpieczeństwa i stabilności zasobów IT zwiększenie zwinności działu IT koncentracja na celach strategicznych firmy rozwój know how i dostęp do najnowszej technologii. Decydując się na zewnętrzne centrum danych warto zweryfikować dostępne oferty i postawić na współpracę z najlepszym partnerem. Jakimi kryteriami się posłużyć? 1. Neutralność telekomunikacyjna Pierwsze co należy zweryfikować, to czy data center jest neutralne telekomunikacyjnie. Takie centra danych zapewniają biznesowe bezpieczeństwo wynikające z braku preferowanego operatora. Dysponując rozbudowaną ofertą łączy gwarantują technologiczne zasoby pozwalające na swobodny dostęp do Internetu. Ważna jest też kwestia przyłączy by sięgnąć do przykładu Beyond.pl Data Center 1, pierwszego polskiego neutralnego telekomunikacyjnie centrum danych przyłącza poprowadzone są z czterech różnych stron budynku. To eliminuje ryzyko utraty łączności w wypadkach losowych czy obecnej w branżowych anegdotach koparki. 2. Rozbudowany i zduplikowany system zabezpieczeń W profesjonalnym centrum danych stabilność i bezpieczeństwo utrzymania infrastruktury IT zabezpiecza się poprzez eliminacje Pojedynczych Punktów Krytycznych (Single Point of Failrure SpoF). Gwarantują to wdrożone rozwiązania w zakresie czterech filarów bezpieczeństwa: bezpieczeństwo fizyczne bezpieczeństwo przeciwpożarowe bezpieczeństwo środowiska bezpieczeństwo zasilania. Powyższe elementy, zapewniające stabilność przechowywania i przetwarzania danych dla poszczególnych elementów infrastruktury, najlepiej przeanalizować na przykładzie centrum danych Beyond.pl z Poznania, który od 2005 r. zapewnia usługi data center swoim klientom. 14

15 O bezpieczeństwo obiektu dba wielostrefowa kontrola dostępu wraz z biometryką, sprawdzającą zgodność podanego kodu dostępu. Dochodzi do tego system wykrywania otwartych drzwi, monitoring CCTV i systemy monitoringu, nad którymi czuwają całodobowo dwa niezależne zespoły utrzymania (infrastruktura i technologia) oraz licencjonowana firma ochrony. Bezpieczeństwo przeciwpożarowe zapewnia innowacyjny system wczesnej detekcji VESDA sprzężony z systemem monitoringu termowizyjnego. Centralny analizator bada, a przeciwdziałać ewentualnym ogniskom zapalnym ma system tłumienia ognia dwustrefowo pod i nad podłogą techniczną wraz z instalacją gaszącą certyfikowaną do użytku w UE, opartą na gazie obojętnym i dedykowaną do użytku w pomieszczeniach z wrażliwym sprzętem elektronicznym. Bezpieczeństwo środowiska kluczowe dla wrażliwego sprzętu IT jaki znajduje się w ramach centrum danych to wysokowydajny system klimatyzacji precyzyjnej wraz z dwoma niezależnymi torami wytwarzania i dystrybucji chłodu. Za ich utrzymanie odpowiadają dwa niezależne zestawy agregatów chłodniczych wraz z zapasowym systemem chłodzącym. Całość podlega stałemu monitoringowi i kontroli dystrybucji chłodu oraz temperatury i wilgotności. Dodatkowo, w ramach poszczególnych pomieszczeń serwerowych wytyczone są ciepłe i zimne korytarze, cyklicznie kontrolowane kamerami termowizyjnymi. Last but not least, system bezpieczeństwa zasilania, za który odpowiadją systemy dostawy zasilania, czyli dwa niezależne przyłącza energetyczne, ponad 20 ton cyklicznie testowanych i wymienianych akumulatorów dedykowanych do użycia w środowisku data center, dwie niezależne rozdzielnie z dedykowanymi systemami UPS oraz niezależne trasy kablowe oraz listwy zasilające. Istotnym ogniwem tego systemu jest profesjonalny agregat prądotwórczy zlokalizowany w dedykowanym pomieszczeniu. Stałą pracę zapewniają mu zbiorniki paliwa z zapasem na 36h wraz z możliwość tankowania z zewnętrznych cystern w czasie pracy. Wszystkie powyższe rozwiązania systemu, zapewniające bezpieczeństwo zasilania, podlegają całodobowemu monitoringowi i cyklicznym procedurom testowania. 3. Pod ciągłą kontrolą Elementem spinającym to wszystko jest wielowarstwowa ochrona fizyczna. Dość powiedzieć, iż nowoczesne centra danych, nie bez kozery nazywane są informatycznymi bunkrami. Profesjonalny obiekt cechuje nie tylko stała ochrona fizyczna ale i obecność ekip technicznych. 24 godziny na dobę, 7 dni w tygodniu, 365 dni w roku na terenie centrum danych przebywa licencjonowana straż obiektu, zespół administratorów monitorujący pracę infrastruktury IT oraz zespoły techniczne, gotowe by przeprowadzić zarówno prace zlecone przez klientów (tzw. remote hands) jak i prace związane z utrzymaniem infrastruktury samego centrum danych. Profesjonalne centra danych to pełne portfolio usług, z których korzystać może przedsiębiorstwo Obecnie data center nie ograniczają się jedynie do wynajmu powierzchni dla utrzymania sprzętu IT. Przykładem tego jest choćby poznańskie centrum danych Beyond.pl, które łączy bezpieczne zaplecze technologiczne, szerokie portfolio kompetencji zespołu i najnowsze oprogramowanie w harmonijną całość. Wspiera ją neutralność 15

16 telekomunikacyjna zapewniająca doskonałą łączność globalną i korzystną ofertę biznesową. Efektem jest szeroki wachlarz oferty, która pozwala dopasować rozwiązanie do potrzeb klienta. Dzięki temu z oferty centrum danych skorzystać mogą firmy, które szukają zarówno oferty kolokacji, dzierżawy sprzętu, usług cloud computingu, jak i administracji systemami, aplikacjami i bazami danych. Chmura obliczeniowa jako usługa centrum danych Coraz większe znaczenie nabierają w ofercie data center usługi chmury obliczeniowej, zarówno w modelu chmury prywatnej jak i publicznej. Zmiana modelu IT to również wzrost oczekiwań co do możliwość centrów danych wiele z obecnych ośrodków nie jest dostosowana do dynamicznego wzrostu liczby wirtualnych maszyn tworzonych na fizycznych zasobach, gdyż wymaga to odpowiedniej gęstości zasilania i warunków klimatycznych oraz przede wszystkim wsparcia administracyjnego i zarządczego, koniecznego dla świadczenia odpowiedniego poziomu usług. Wiąże się to, po stronie centrów danych, z koniecznością zarówno własnych narzędzi, jak i wyzwaniami HR oraz zmianą strategii firmy. Zmiana jest jednak nieuchronna nowy model dostarczenia mocy obliczeniowej jakim jest cloud computing na trwałe wpisał się już w rozwiązania rynkowe. Jak podaje wyniki badań przeprowadzonych przez Idea Bank i TaxCare, dwie trzecie ankietowanych firm wskazuje chmurę jako źródło obniżenia kosztów funkcjonowania przedsiębiorstwa. Jednocześnie według Komisji Europejskiej przyjęcie tego modelu działania zapewnia redukcję kosztów prowadzenia działalności średnio o 10-20%. Zmiany na rynku usług IT jakie generuje chmura obliczeniowa najlepiej pokazuje case Centralnej Agencji Wywiadowczej. Latem 2012 ta rządowa agencja ogłosiła przetarg na nową infrastrukturę, w którym pokonała IBM i w marcu 2013 r. podpisała warty 600 mln $ kontrakt na 10 lat. Wybór wzbudził wiele pytań, należy go jednak posumować jednoznacznie: zwyciężył model rzeczywistej elastyczności i optymalizacji kosztów. Za wzrostem zainteresowania usługą mocy obliczeniowej przemawiają biznesowe atuty takiego rozwiązania. Serwery w chmurze dostarczanej przez profesjonalne centrum danych to przede wszystkim optymalizacja kosztów działania firmy. Przedsiębiorstwo nie musi utrzymywać własnej infrastruktury, nabywać jej, serwisować i wymieniać wraz z rozwojem technologii. Kolejna korzyść to znacznie większa szybkość wdrożenia (time to market). Dzięki zasobom centrum danych dostawca chmury obliczeniowej może udostępnić dowolna liczbę serwerów i platform na żądanie. Na konkurencyjnym rynku gospodarczym, taka elastyczność zasobów IT to strategiczna przewaga, umożliwiającą szybsze wdrożenie nowej usługi, zmian w portfolio produktów czy błyskawiczną reakcję marketingową na czynniki zewnętrzne. Ogromną przewagą serwerów w chmurze w stosunku do tradycyjnej infrastruktury fizycznej jest również możliwość skalowania wykorzystywanej mocy. Zwalnia to firmy z konieczności estymowania koniecznej infrastruktury i pozwala na dokładne dopasowanie mocy obliczeniowej do potrzeb. Prywatna, publiczna czy hybrydowa? Profesjonalne data center dopasowują ofertę dla potrzeb odbiorcy Wybierając chmurę obliczeniową w profesjonalnym centrum danych, przedsiębiorstwo korzysta z możliwości wyboru rozwiązania, które będzie optymalnie dopasowane do jego potrzeb. Coraz popularniejszym rozwiązaniem jest wybór 16

17 infrastruktury hybrydowej, łączącej zalety elastyczności i skalowalność chmury publicznej z bezpieczeństwem i dedykowanymi zasobami chmury prywatnej. Ten optymalny dla rozległych systemów czy ściśle regulowanych sektorów jak finanse, ubezpieczenia czy medycyna model przynosi wiele korzyści ale wymaga starannego wyboru Partnera. Sprawdzając jego kompetencje należy bowiem zweryfikować nie tylko kwestie infrastruktury własnego data center, ale i technologii umożliwiających uruchomienie infrastruktury na żądanie w postaci serwerów w chmurze i zaprojektowanie architektury łączącej oba te klastry. Kolejne case studies wdrożeń chmury obliczeniowej i upowszechnienie tej usługi w ofercie centrum danych na polskim rynku wskazują na jej postępujący wzrost znaczenia. Trend ten przekłada się na wyniki całej branży, stąd nie jest zaskoczeniem wynik globalnych badań, które wskazują, że zainteresowanie chmurą obliczeniową jako modele infrastruktury wśród CIO wzrosło z 30% w roku 2009 do 64% w roku obecnym. BEZPIECZNE I STABILNE CENTRA DANYCH Centra danych Beyond.pl wyróżnia: wykluczenie Pojedynczego Punktu Krytycznego bezpieczeństwo i pewność eksploatacji zgodne z najwyższymi standardami i potwierdzone wysokim SLA bezpieczeństwo zasilania, chłodzenia i kontroli środowiska oraz innowacyjne systemy przeciwpożarowe dedykowane dla zastosowania w środowisku IT Lider usług chmury obliczeniowej dla biznesu chmura prywatna Beyond.pl: infrastruktura dedykowana, oparta o wybraną technologię chmura publiczna e24cloud zasoby IT na żądanie, rozproszone geograficznie i dowolnie skalowane chmura hybrydowa połączenie zalet infrastruktury dedykowanej z elastycznością chmury publicznej 17

18 Doskonała łączność Beyond.pl to pierwsze polskie neutralne telekomunikacyjnie centrum danych: operatorzy klasy międzynarodowej Tier1: Cogent, Level3, RETN, TeliaSonera wszyscy kluczowi operatorzy krajowi i regionalni: Netia, Orange (TP SA), T-Mobile, Atman możliwość połączenia do głównych węzłów telekomunikacyjnych: AMS-IX, DE-CIX, EPIX, KIX, LINX, MSK-IX, NetIX, Rafał Roszak Dyrektor marketingu Beyond.pl Od ponad 15 lat związany z kształtowaniem marek, komunikacją i rynkiem usług. Absolwent UAM Poznań i studiów Design Managment SWPS. Członek American Marketing Association. Twórca i redaktor bloga chmura.pb.pl poświęconego biznesowej perspektywie chmur obliczeniowych, szkoleniowiec, wykładowca uczelni wyższych. Pasjonuje się design management i service design, w usługach IT poszukuje korzyści dla strategii rozwoju firmy i wartości z perspektywy klienta. 18

19 Oszczędności przede wszystkim Adam Dyszkiewicz, Fujitsu Optymalizacja wydatków na rozwiązania IT nie omija kosztów utrzymania data center. Koszty te w dużej mierze uzależnione są od odpowiedniej utylizacji i wysokiej efektywności energetycznej posiadanej infrastruktury IT. Gdzie szukać oszczędności? Wymiana starszych maszyn i wirtualizacja systemów na nich działających może przynieść znaczące oszczędności w zakresie obsługi serwisowej, zużycia energii elektrycznej i zajętości miejsca w serwerowni. Ekonomiczne i wydajne Nowe serwery Fujitsu PRIMERGY są bardziej energooszczędne i pozwalają nawet o 50% zmniejszyć koszty związane z chłodzeniem i zasilaniem względem poprzedniej generacji tych maszyn. Tymczasem np. eksperci Gartnera przewidują, że za kilka lat koszty energii będą pochłaniać nawet 1/2 całkowitych budżetów IT firm średniej i dużej wielkości. Jednocześnie kilkuletnie serwery oferują ułamek mocy i wydajności obecnych konstrukcji PRIMERGY z procesorami Intel Xeon E v3. Na dodatkowe oszczędności pozwalają m.in. rozwiązania do zarządzania Fujitsu ServerView, które poprzez kartę zarządzającą Fujitsu irmc (standard dla wszystkich serwerów rack i blade Fujitsu) umożliwiają monitorowanie zużycia energii pojedynczych serwerów, jak i ich grup (np. całych szaf rack) w czasie rzeczywistym. Dzięki temu narzędziu możemy weryfikować bieżącą utylizację serwerów i na tej podstawie kreować optymalne polityki zasilania. Przykładowo serwery, które są nisko zutylizowane w godzinach nocnych, mogą mieć automatycznie ograniczaną wydajność w celu dodatkowej oszczędności energii lub być całkowicie wyłączane w czasie, kiedy nie są używane. Najnowsze serwery blade Fujitsu BX dynamicznie równoważą obciążenie zestawów zasilaczy, tak aby całkowita sprawność energetyczna obudowy blade była jak najwyższa, dodatkowo każdy wentylator redundantnego układu chłodzenia obudowy serwerów kasetowych jest sterowany indywidualnie, dynamicznie dostosowując się do utylizacji środowiska serwerowego. Mniejsze koszty utrzymania centrum danych to także efekt możliwy do uzyskania przy inwestycji w nowoczesne pamięci masowe. Istotnym kosztem w data center, o którym należy pamiętać jest miejsce i jego efektywne wykorzystanie. Dzięki półkom dyskowym o upakowaniu nawet do 60 dysków HDD 3,5 w przestrzeni 4U oraz dzięki możliwości skalowania wydajności przez użycie technologii Flash i SSD, a nie tylko przez rozbudowę dyskami HDD, rodzina macierzy Fujitsu ETERNUS uzyskuje lepsze wskaźniki wykorzystania powierzchni. Najnowsza generacja tych urządzeń pozwala na obsługę mieszanej instalacji dysków HDD formatu 2,5 i 3,5, a także obsługę blokowego i plikowego dostępu do danych bez tracenia kolejnej przestrzeni w serwerowni, co jest unikalną funkcjonalnością. Dodatkowym efektem konsolidacji, szczególnie w przypadku zastosowania serwerów kasetowych, jest znaczące uproszczenie zarządzania środowiskiem IT. W przypadku serwerów kasetowych, całością środowiska serwery przełączniki pamięć masowa możemy zarządzać z jednej konsoli. Prosta droga do konsolidacji Chęć ograniczenia opłat za elektryczność nie musi jednak oznaczać konieczności poszukiwania kompromisu między mocą obliczeniową, a zapotrzebowaniem na energię elektryczną. 19

20 Jedna maszyna Fujitsu PRIMERGY najnowszej generacji może bowiem z powodzeniem zastąpić kilka fizycznych serwerów starszej generacji, przy jednoczesnym ograniczeniu kosztów zasilania, chłodzenia i obsługi. Za sprawą wirtualizacji taka konfiguracja może okazać się nawet bardziej wydajna i zapewniać wyższą dostępność dla aplikacji. Rodzina serwerów kasetowych PRIMERGY BX to odpowiedź na potrzeby średnich i dużych organizacji poszukujących wydajnego i efektywnego rozwiązania do konsolidacji zasobów IT. Najnowsza generacja serwerów kasetowych z rodziny BX900 zapewnia wysoką wydajność, dostępność i skalowalność, potrzebne w dużych organizacjach. Z kolei zastosowanie rozwiązań blade zaprojektowanych dla sektora SMB (PRIMERGY BX400) łączy wydajność i niezawodność systemu BX900 z łatwością obsługi, wszechstronnością i kompaktowymi rozmiarami, niezbędnymi z punktu widzenia mniejszych przedsiębiorstw. Cechą charakterystyczną serwerów z rodziny PRIMERGY jest możliwość znacznego skrócenia czasu wdrożenia. Szybkiemu wdrożeniu i dopasowaniu do indywidualnych potrzeb sprzyja unikatowy model produkcji i dostaw rozwiązań Fujitsu. Nawet w przypadku jednostkowych zamówień poszczególne maszyny są poddawane rozbudowanym testom i mogą być dostarczane w postaci skonfigurowanej i gotowej do uruchomienia. Rozwiązania Fujitsu dostarczane w szafach rack są standardowo w pełni prekonfigurowane, włącznie z połączeniami I/O i zasilaniem, co dodatkowo skraca czas i koszt wdrożenia oraz eliminuje np. ryzyko błędów podczas instalacji. Konstrukcja zoptymalizowana pod kątem zużycia energii Same konstrukcje serwerów też znacząco ewoluują. Elementy takie, jak zarządzalne moduły chłodzenia czy płyty główne i obudowy są optymalizowane przez Fujitsu pod kątem zużycia energii na etapie projektowania. Gwarantują dzięki temu większą sprawność odprowadzania ciepła przy mniejszym zapotrzebowaniu na energię. Standardem dla serwerów PRIMERGY są zasilacze Hot Plug o sprawności co najmniej 94%, a opcjonalnie dostarczane są zasilacze o sprawności nawet 96%. Warto zwrócić uwagę, że obecnie wiele konkurencyjnych konstrukcji nadal nie oferuje takich parametrów lub oferuje tego typu komponenty jedynie za dodatkową opłatą. W przypadku macierzy dyskowych ETERNUS DX wszystkich generacji istnieje możliwość zainstalowania dysków o niższym zużyciu energii: SSD lub HDD 2,5. Przykładowo wymiana dysków 3,5 na dyski 2,5 o identycznych parametrach wydajnościowych pozwala zaoszczędzić nawet 50% energii zużywanej przez macierz. Coraz częściej stosowanym rozwiązaniem jest też zastępowanie klasycznych dysków talerzowych technologią SSD. Ceny tego typu pamięci stale się zmniejszają, a ich oferowana wydajność jest od kilkuset do nawet kilku tysięcy razy większa od pojedynczego dysku talerzowego! Takie rozwiązanie w wielu sytuacjach może się też okazać tańsze w zakupie zapewniając równocześnie znacznie wyższą wydajność rozwiązania. Dyski SSD pozwalają również budować dużo wydajniejsze konfiguracje macierzowe przy minimalnej zajętości miejsca w szafach rack naszej serwerowni. Macierze ETERNUS DX zostały zaprojektowane z naciskiem na ograniczenie kosztów wynikających z okresowych przeglądów lub wymiany krytycznych podzespołów. Dlatego np. we wszystkich modelach Fujitsu zastąpiło kłopotliwe w eksploatacji akumulatory kondensatorami o wysokiej pojemności. Kondensatory te podtrzymują zasilanie modułu kontrolerów tylko na czas przepisania zawartości pamięci cache na dedykowany nośnik nieulotny. Zastosowanie kondensatorów eliminuje też efekt spadku wydajności, jeśli awaria zasilania jest długotrwała przy stosowaniu akumulatorów po przywróceniu zasilania muszą one osiągnąć 20