Wspólny europejski system azylowy. Sprawy wewnętrzne

Transkrypt

1 Wspólny europejski system azylowy Sprawy wewnętrzne

2 Europe Direct to serwis, który pomoże Państwu znaleźć odpowiedzi na pytania dotyczące Unii Europejskiej. Numer bezpłatnej infolinii (*): (*) Informacje są udzielane nieodpłatnie, większość połączeń również jest bezpłatna (niektórzy operatorzy, hotele lub telefony publiczne mogą naliczać opłaty). Więcej informacji o Unii Europejskiej można znaleźć w portalu Europa ( Dane katalogowe znajdują się na końcu niniejszej publikacji. Luksemburg: Urząd Publikacji Unii Europejskiej, 2014 ISBN doi: /75733 Unia Europejska, 2014 Powielanie materiałów dozwolone pod warunkiem podania źródła. Printed in Belgium WYDRUKOWANO NA PAPIERZE BIELONYM BEZ CHLORU PIERWIASTKOWEGO (ECF)

3 Wspólny europejski system azylowy Azyl i UE Dyrektywa w sprawie procedur azylowych Dyrektywa w sprawie warunków przyjmowania Dyrektywa w sprawie kwalifikowania Rozporządzenie Dublin II Eurodac Przestrzeń ochrony i solidarności dla grup wymagających szczególnej troski Wspólny europejski system azylowy jest moim głównym priorytetem od samego początku mojego mandatu. Już od pierwszego dni angażuję się w negocjacje w tej sprawie. Wdrożenie wspólnego europejskiego systemu azylowego jest historycznym osiągnięciem, czymś, do czego państwa członkowskie i Parlament dążyły od 1999 r. Wspólny europejski system azylowy zapewni lepszy dostęp do procedury azylowej osobom szukającym ochrony; doprowadzi do wydawania bardziej sprawiedliwych, szybszych i lepszych decyzji w sprawie udzielenia azylu; zagwarantuje, że osoby, które obawiają się prześladowań, nie będą odsyłane tam, gdzie grozi im niebezpieczeństwo; a ponadto zapewni godne i przyzwoite warunki zarówno osobom ubiegającym się o azyl, jak i tym, którym udzielono ochrony międzynarodowej w UE. Wykonaliśmy ogromną pracę, aby to osiągnąć. Jednak nasz sukces nie jest jeszcze stuprocentowy. Teraz musimy dołożyć starań, aby wdrożyć nasze prawodawstwo oraz zapewnić poprawne i jednolite funkcjonowanie tego wspólnego systemu. Dopiero wtedy stworzymy przestrzeń ochrony i solidarności w pełni zasługującą na to miano. Będzie to osiągnięcie, z którego będziemy dumni. Cecilia Malmström, komisarz do spraw wewnętrznych 1

4 WSPÓLNY EUROPEJSKI SYSTEM AZYLOWY (CEAS) AZYLU udziela się osobom uciekającym przed prześladowaniem lub poważną krzywdą. Proces ubiegania się o azyl przebiega obecnie podobnie w całej UE. (Dyrektywa w sprawie procedur azylowych). Od każdego wnioskodawcy pobiera się odciski palców i przesyła do bazy danych, zwanej Eurodac. (Rozporządzenie Eurodac). Dane te wykorzystuje się w celu identyfikacji państwa odpowiedzialnego za rozpatrzenie wniosku o udzielenie azylu. (Rozporządzenie Dublin). OŚRODEK RECEPCYJNY Osoby ubiegające się o azyl otrzymują świadczenia materialne w ramach przyjmowania, takie jak zakwaterowanie i wyżywienie. (Dyrektywa w sprawie warunków przyjmowania). Pracownik przeszkolony w zakresie prawa UE z pomocą tłumacza przesłuchuje osobę ubiegającą się o azyl, aby określić, czy może się ona kwalifikować do otrzymania statusu uchodźcy lub statusu ochrony uzupełniającej. (Dyrektywa w sprawie kwalifikowania i dyrektywa w sprawie procedur azylowych). Jeśli wnioskodawcy nie udzielono azylu w pierwszej instancji, może on odwołać się od takiej decyzji odmownej do sądu. Udzielenie statusu uchodźcy lub statusu ochrony uzupełniającej nadaje danej osobie pewne prawa, takie jak dostęp do zezwolenia na pobyt, do zatrudnienia i do opieki zdrowotnej. (Dyrektywa w sprawie kwalifikowania). W następstwie potwierdzenia przez sąd decyzji odmownej pierwszej instancji wnioskodawca może zostać odesłany do swojego kraju pochodzenia lub tranzytu. Sąd może uchylić decyzję odmowną pierwszej instancji. 2

5 AZYL I UE OBOWIĄZEK OCHRONY Azylu udziela się osobom uciekającym przed prześladowaniem lub poważną krzywdą. Azyl jest jednym z praw podstawowych; udzielanie go jest międzynarodowym zobowiązaniem na mocy konwencji genewskiej dotyczącej statusu uchodźców z 1951 r. Na obszarze, na którym granice są otwarte i na którym powszechna jest swoboda przemieszczania się, niezbędne jest stosowanie wspólnego podejścia do azylu na terytorium całej UE. Przepływy osób ubiegających się o azyl nie są stałe ani nie występują równomiernie na terytorium całej UE. Zmieniały się, spadając na przykład z najwyższego poziomu odpowiadającego 425 tys. wniosków o udzielenie azylu w państwach UE-27 w 2001 r. do poniżej 200 tys. w 2006 r. W 2012 r. wniosków było ponad 330 tys. Udzielanie azylu nie może odbywać się w sposób przypadkowy. Państwa członkowskie UE są wspólnie odpowiedzialne za godne przyjęcie osób ubiegających się o azyl, zapewnienie im sprawiedliwego traktowania i rozpatrywanie ich spraw zgodnie z jednolitymi normami, tak aby rezultat był podobny, niezależnie od miejsca złożenia wniosku. UE JAKO PRZESTRZEŃ OCHRONY Od 1999 r. UE podejmuje działania mające na celu stworzenie wspólnego europejskiego systemu azylowego i udoskonalenie obowiązujących ram prawnych. ochronę uzyskają w szczególności małoletni bez opieki i ofiary tortur; w zmienionej dyrektywie w sprawie warunków przyjmowania zapewnia się humanitarne świadczenia materialne związane z przyjmowaniem (takie jak zakwaterowanie) osobom ubiegającym się o azyl w całej UE oraz pełne poszanowanie praw podstawowych tych osób. Zapewnia się również stosowanie zatrzymania jedynie jako środka ostatecznego; w zmienionej dyrektywie w sprawie kwalifikowania wyjaśnia się podstawy udzielania ochrony międzynarodowej, co sprawia, że decyzje w sprawie udzielenia azylu mają solidniejsze oparcie. Dyrektywa spowoduje również poprawienie dostępu osób korzystających z ochrony międzynarodowej do praw i środków integracji; w zmienionym rozporządzeniu Dublin II zwiększono ochronę osób ubiegających się o azyl na etapie procesu ustalania państwa odpowiedzialnego za rozpatrzenie wniosku oraz wyjaśniono zasady regulujące stosunki między państwami. W rozporządzeniu tym ustanowiono system mający na celu wczesne wykrywanie problemów w krajowych systemach azylowych i systemach przyjmowania oraz rozwiązywanie ich głównych przyczyn, zanim przerodzą się one w prawdziwy kryzys; zmienione rozporządzenie Eurodac umożliwi organom ścigania dostęp do unijnej bazy danych o odciskach palców osób ubiegających się o azyl w ściśle określonych okolicznościach w celu zapobiegania najpoważniejszym przestępstwom, takim jak zabójstwa i akty terroryzmu, ich wykrywania lub ścigania. Uzgodniono nowe przepisy UE, wprowadzając wspólne wysokie normy i umacniając współpracę w celu zapewnienia równego traktowania osób ubiegających się o azyl w ramach otwartego i sprawiedliwego systemu, niezależnie od miejsca złożenia wniosku. W skrócie: zmieniona dyrektywa w sprawie procedur azylowych ma na celu podejmowanie bardziej sprawiedliwych, szybszych i lepszych decyzji w sprawie udzielenia azylu. Osoby o szczególnych potrzebach ubiegające się o azyl otrzymają niezbędne wsparcie w celu przedstawienia wyjaśnień dotyczących ich wniosku, większą 3

6 DYREKTYWA W SPRAWIE PROCEDUR AZYLOWYCH Osobom uciekającym przed prześladowaniem i szukającym ochrony międzynarodowej trzeba zapewnić jednolite gwarancje osoby ubiegające się o azyl muszą mieć dostęp do sprawiedliwych i skutecznych procedur azylowych. CZEGO DOTYCZY DYREKTYWA W SPRAWIE PROCEDUR AZYLOWYCH W dyrektywie w sprawie procedur azylowych ( 1 ) określono przepisy dotyczące całego procesu ubiegania się o azyl, w tym sposobu składania wniosku, zasad rozpatrywania wniosku, pomocy, jaką otrzyma osoba ubiegająca się o azyl, środków odwoławczych oraz tego, czy odwołanie się umożliwi danej osobie pozostanie na danym terytorium, a także możliwych działań w przypadku ucieczki wnioskodawcy oraz sposobów rozpatrywania ponownych wniosków. Poprzednia dyrektywa stanowiła w swoim czasie najmniejszy wspólny mianownik dla państw członkowskich. Przepisy często były zbyt mało przejrzyste, a odstępstwa umożliwiały państwom członkowskim zachowywanie własnych przepisów, nawet gdy nie były one zgodne z podstawowymi uzgodnionymi normami. GŁÓWNE OSIĄGNIĘCIA Nowa dyrektywa w sprawie procedur azylowych ( 2 ) jest dużo bardziej precyzyjna. Ustanawia się w niej spójny system zapewniający podejmowanie decyzji w sprawie udzielenia azylu w sposób bardziej efektywny i bardziej sprawiedliwy oraz rozpatrywanie wniosków przez państwa członkowskie z zachowaniem wspólnej wysokiej normy jakości. W dyrektywie określa się bardziej precyzyjne przepisy dotyczące sposobu ubiegania się o azyl: należy wprowadzić szczegółowe mechanizmy, na przykład na granicach, aby uzyskać pewność, że wszystkie osoby, które chcą ubiegać się o azyl, mogą to zrobić szybko i skutecznie. ( 1 ) Dyrektywa Rady 2005/85/WE z dnia 1 grudnia 2005 r. w sprawie ustanowienia minimalnych norm dotyczących procedur nadawania i cofania statusu uchodźcy w państwach członkowskich. ( 2 ) Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/32/UE z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie wspólnych procedur udzielania i cofania ochrony międzynarodowej (wersja przekształcona) (mająca zastosowanie od dnia 21 lipca 2015 r.). 4 Procedury będą zarówno szybsze, jak i bardziej efektywne. Procedura azylowa nie będzie przeciętnie trwała dłużej niż sześć miesięcy. Szkolenie decydentów zostanie udoskonalone, a wnioskodawca uzyska pomoc na wcześniejszym etapie, co pozwoli na szybkie i pełne rozpatrzenie wniosku. Inwestycje te umożliwią oszczędność pieniędzy, gdyż osoby ubiegające się o azyl będą spędzały mniej czasu w systemach przyjmowania finansowanych przez państwo, zmniejszy się także liczba błędnych decyzji i tym samym liczba kosztownych odwołań. Każda osoba potrzebująca szczególnej pomocy na przykład z powodu wieku, niepełnosprawności, choroby, orientacji seksualnej lub traumatycznych doświadczeń otrzyma odpowiednie wsparcie, w tym wystarczającą ilość czasu na przedstawienie wyjaśnień dotyczących swego wniosku. Dzieciom bez opieki organy krajowe będą przyznawać wykwalifikowanego przedstawiciela. Sprawami, których z dużym prawdopodobieństwem nie można będzie dobrze uzasadnić, będzie można zająć się w ramach specjalnych procedur (procedury przyśpieszone i graniczne ). Określono jasne zasady definiujące, w jakich przypadkach można te procedury stosować, aby uniknąć obejmowania nimi spraw dobrze uzasadnionych. W tym kontekście ze szczególnego traktowania korzystają dzieci bez opieki ubiegające się o azyl i ofiary tortur. Dużo bardziej przejrzyste niż wcześniej są przepisy dotyczące odwołań do sądów. Obecnie prawo UE jest nieprzejrzyste, a systemy krajowe nie zawsze gwarantują wystarczający dostęp do sądów. W rezultacie wiele spraw trafia do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu, co jest kosztowne i powoduje niepewność prawa. Nowe przepisy są w pełni zgodne z prawami podstawowymi i powinny zmniejszyć napływ spraw do Trybunału w Strasburgu. Państwa członkowskie będą lepiej wyposażone na potrzeby rozwiązywania problemu nadużyć związanych ze składaniem wniosków, w szczególności powtarzających się wniosków składanych przez tę samą osobę. Osoba, która nie potrzebuje ochrony, nie będzie mogła w nieskończoność unikać wydalenia poprzez ciągłe składanie nowych wniosków o udzielenie azylu.

7 DYREKTYWA W SPRAWIE WARUNKÓW PRZYJMOWANIA Osobom ubiegającym się o azyl oczekującym na decyzję w sprawie ich wniosku trzeba zapewnić określone środki pierwszej potrzeby, aby zagwarantować im godny poziom życia. CZEGO DOTYCZY DYREKTYWA W SPRAWIE WARUNKÓW PRZYJMOWANIA Dyrektywa w sprawie warunków przyjmowania ( 1 ) dotyczy dostępu osób ubiegających się o azyl do odpowiednich warunków przyjmowania, w okresie gdy czekają one na rozpatrzenie ich wniosku. Zapewnia się w niej dostęp osób ubiegających się o azyl do zakwaterowania, wyżywienia, opieki zdrowotnej i zatrudnienia oraz do opieki medycznej i psychologicznej. W przeszłości rozbieżne praktyki wśród państw członkowskich mogły jednak prowadzić do nieodpowiedniego poziomu materialnych warunków przyjmowania osób ubiegających się o azyl. GŁÓWNE OSIĄGNIĘCIA Nowa dyrektywa w sprawie warunków przyjmowania ( 2 ) ma na celu zapewnienie lepszych i bardziej zharmonizowanych norm w zakresie warunków przyjmowania w całej Unii. istotne gwarancje prawne, takie jak dostęp do bezpłatnej pomocy prawnej i informacji na piśmie podczas wnoszenia odwołania od nakazu zatrzymania; szczególne warunki przyjmowania dotyczące ośrodków zatrzymania, takie jak dostęp do świeżego powietrza i komunikacji z prawnikami, NGO i członkami rodziny. W nowej dyrektywie wyjaśnia się również zobowiązanie do przeprowadzania indywidualnej oceny w celu identyfikacji szczególnych potrzeb w zakresie przyjmowania osób wymagających szczególnej troski. Zapewnia się w niej poświęcanie szczególnej uwagi małoletnim bez opieki i ofiarom tortur oraz dostęp do wsparcia psychologicznego dla osób ubiegających się o azyl, które wymagają szczególnej troski. Ponadto dyrektywa zawiera przepisy dotyczące kwalifikacji przedstawicieli małoletnich bez opieki. Osobie ubiegającej się o azyl należy obecnie zapewnić dostęp do zatrudnienia w maksymalnym terminie 9 miesięcy. Po raz pierwszy przyjęto szczegółowe wspólne przepisy dotyczące kwestii zatrzymywania osób ubiegających się o azyl, zapewniając pełne poszanowanie ich praw podstawowych. W dyrektywie uwzględniono w szczególności: wyczerpujący wykaz powodów zatrzymania, który pomoże uniknąć arbitralnych praktyk w zakresie zatrzymania i ograniczy zatrzymanie do jak najkrótszego czasu; ograniczenia dotyczące zatrzymania osób wymagających szczególnej troski, w szczególności małoletnich; ( 1 ) Dyrektywa Rady 2003/9/WE z dnia 27 stycznia 2003 r. ustanawiająca minimalne normy dotyczące przyjmowania osób ubiegających się o azyl. ( 2 ) Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/33/UE z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie ustanowienia norm dotyczących przyjmowania wnioskodawców ubiegających się o ochronę międzynarodową (wersja przekształcona) (mająca zastosowanie od dnia 21 lipca 2015 r.). 5

8 DYREKTYWA W SPRAWIE KWALIFIKOWANIA Zanim dana osoba otrzyma azyl, musi zostać uznana za uchodźcę lub osobę korzystającą z ochrony uzupełniającej. CZEGO DOTYCZY DYREKTYWA W SPRAWIE KWALIFIKOWANIA W dyrektywie w sprawie kwalifikowania ( 1 ) określa się podstawy udzielania ochrony międzynarodowej. W jej przepisach przewidziano również szereg praw dotyczących ochrony przed odsyłaniem, zezwoleń na pobyt, dokumentów podróży, dostępu do zatrudnienia, edukacji, opieki społecznej, opieki zdrowotnej, zakwaterowania i ułatwień integracyjnych, a także przepisy szczegółowe dotyczące dzieci i osób wymagających szczególnej troski. Minimalne normy zawarte w poprzedniej dyrektywie były do pewnego stopnia nieprzejrzyste, co sprzyjało utrzymywaniu rozbieżności w krajowych przepisach i praktykach dotyczących azylu. Szanse danej osoby na uzyskanie ochrony międzynarodowej mogły się znacznie różnić w zależności od państwa członkowskiego, w którym rozpatrywano wniosek o udzielenie azylu. dury azylowej i zapobiegania oszustwom, zapewnia także spójność z orzeczeniami Trybunału. Dyrektywa przyczynia się do znacznego zbliżenia praw udzielanych wszystkim osobom korzystającym z ochrony międzynarodowej (uchodźcom i osobom korzystającym z tzw. ochrony uzupełniającej) w zakresie dostępu do zatrudnienia i opieki zdrowotnej. Przewiduje również wydłużony okres ważności zezwoleń na pobyt osób korzystających z ochrony uzupełniającej. Dyrektywa zapewnia lepsze uwzględnianie interesu dziecka i aspektów płci w ocenie wniosków o udzielenie azylu oraz we wdrażaniu przepisów dotyczących zagadnień objętych ochroną międzynarodową. Zwiększa ona również dostęp osób korzystających z ochrony międzynarodowej do praw i środków integracji. Lepiej uwzględnia się w niej szczegółowe trudności praktyczne napotykane przez osoby korzystające z ochrony międzynarodowej. GŁÓWNE OSIĄGNIĘCIA Nowa dyrektywa w sprawie kwalifikowania ( 2 ) przyczyni się do poprawy jakości procesu podejmowania decyzji i zapewni sprawiedliwe i jednolite traktowanie osób uciekających przed prześladowaniem, wojną i torturami. Dyrektywa wyjaśnia podstawy udzielania ochrony międzynarodowej i prowadzi do lepiej uzasadnionych rozstrzygnięć, przyczyniając się w ten sposób do zwiększenia efektywności proce- ( 1 ) Dyrektywa Rady 2004/83/WE z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie minimalnych norm dla kwalifikacji i statusu obywateli państw trzecich lub bezpaństwowców jako uchodźców lub jako osoby, które z innych względów potrzebują międzynarodowej ochrony oraz zawartości przyznawanej ochrony. ( 2 ) Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/95/UE z dnia 13 grudnia 2011 r. w sprawie norm dotyczących kwalifikowania obywateli państw trzecich lub bezpaństwowców jako beneficjentów ochrony międzynarodowej, jednolitego statusu uchodźców lub osób kwalifikujących się do otrzymania ochrony uzupełniającej oraz zakresu udzielanej ochrony (wersja przekształcona) (mająca zastosowanie od dnia 21 grudnia 2013 r.). 6

9 ROZPORZĄDZENIE DUBLIN II Każdy wniosek o udzielenie azylu złożony na terytorium UE musi być rozpatrzony każde państwo UE musi być w stanie określić, czy i w jakim przypadku jest odpowiedzialne za rozpatrzenie wniosku o udzielenie azylu. CZEGO DOTYCZY ROZPORZĄDZENIE DUBLIN II Zgodnie z podstawową zasadą rozporządzenia Dublin II ( 1 ) odpowiedzialność za rozpatrzenie wniosku spoczywa przede wszystkim na państwie członkowskim, które odegrało największą rolę we wjeździe lub pobycie wnioskodawcy na terytorium UE. Kryteria ustalania odpowiedzialności za rozpatrzenie wniosku obejmują (w porządku hierarchicznym) kwestie rodzinne, niedawne nabycie wizy lub zezwolenia na pobyt w państwie członkowskim, kwestię, czy wnioskodawca wjechał do UE nielegalnie czy legalnie. Doświadczenia ze stosowania poprzedniego systemu wskazują jednak, że konieczne jest lepsze przeciwdziałanie sytuacjom, w których wywierana jest szczególna presja na możliwości państw członkowskich w zakresie przyjmowania azylantów oraz na ich systemy azylowe. GŁÓWNE OSIĄGNIĘCIA Nowe rozporządzenie Dublin II ( 2 ) zawiera solidne procedury w zakresie ochrony osób ubiegających się o azyl i zwiększa skuteczność systemu. Przewiduje następujące elementy: mechanizm wczesnego ostrzegania, gotowości i zarządzania kryzysowego mający na celu zwalczanie podstawowych przyczyn dysfunkcji krajowych systemów azylowych lub rozwiązywanie problemów wynikających z sytuacji, w których wywierana jest szczególna presja; ( 1 ) Rozporządzenie Rady (WE) nr 343/2003 z dnia 18 lutego 2003 r. ustanawiające kryteria i mechanizmy określania państwa członkowskiego właściwego dla rozpatrywania wniosku o azyl, wniesionego w jednym z państw członkowskich przez obywatela państwa trzeciego. ( 2 ) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 604/2013 z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie ustanowienia kryteriów i mechanizmów ustalania państwa członkowskiego odpowiedzialnego za rozpatrzenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej złożonego w jednym z państw członkowskich przez obywatela państwa trzeciego lub bezpaństwowca (wersja przekształcona) (mająca zastosowanie od dnia 1 stycznia 2014 r.). szereg przepisów dotyczących ochrony wnioskodawców, takich jak obowiązkowe przesłuchanie, gwarancje dla małoletnich (w tym szczegółowy opis czynników, jakie powinny stanowić podstawę oceny interesu dziecka) oraz zwiększone możliwości ponownego łączenia ich z krewnymi; możliwość nadania odwołaniu skutku zawieszającego wykonanie przekazania przez okres rozpatrywania przez sąd odwołania, wraz z zagwarantowaniem prawa danej osoby do pozostania na danym terytorium w oczekiwaniu na decyzję sądu w sprawie zawieszenia przekazania na czas postępowania odwoławczego; obowiązek zapewnienia bezpłatnej pomocy prawnej na żądanie; jedną podstawę zatrzymania w przypadku ryzyka ucieczki; ścisłe ograniczenie dotyczące czasu trwania zatrzymania; możliwość objęcia osób ubiegających się o azyl, które w określonych przypadkach mogłyby zostać uznane za nielegalnych migrantów i odesłane na podstawie dyrektywy w sprawie powrotów, postępowaniem na podstawie procedury dublińskiej, co zapewnia wspomnianym osobom większą ochronę niż dyrektywa w sprawie powrotów; obowiązek zagwarantowania prawa do odwołania od decyzji o przekazaniu; większą przejrzystość prawną dotyczącą procedur między państwami członkowskimi, np. wyczerpujące i bardziej precyzyjne terminy. Cała procedura dublińska nie może trwać dłużej niż 11 miesięcy w przypadku przejęcia danej osoby lub 9 miesięcy w przypadku jej wtórnego przejęcia (poza przypadkami ucieczki lub aresztowania danej osoby). 7

10 EURODAC Eurodac ułatwia państwom członkowskim UE określanie odpowiedzialności za rozpatrzenie wniosku o udzielenie azylu przez porównanie zbiorów danych o odciskach palców. CZYM JEST EURODAC W rozporządzeniu Eurodac ( 1 ) ustanawia się bazę danych o odciskach palców osób ubiegających się o azyl w UE. Gdy dana osoba ubiega się o azyl, niezależnie od tego, czy znajduje się na terytorium UE, jej odciski palców są przesyłane do systemu centralnego Eurodac. Eurodac działa od 2003 r. i okazał się bardzo skutecznym narzędziem informatycznym. Konieczne były jednak pewne aktualizacje, w szczególności mające na celu zmniejszenie opóźnienia w przesyłaniu danych przez niektóre państwa członkowskie, rozwiązanie problemów dotyczących ochrony danych oraz pomoc w zwalczaniu terroryzmu i poważnej przestępczości. GŁÓWNE OSIĄGNIĘCIA Nowe rozporządzenie ( 2 ) usprawnia dotychczasowe funkcjonowanie systemu Eurodac. Określa się w nim nowe terminy przesyłania danych o odciskach palców, zmniejszając ilość czasu upływającego między pobraniem i wysłaniem odcisków palców do jednostki centralnej Eurodac. ( 1 ) Rozporządzenie Rady (WE) nr 2725/2000 z dnia 11 grudnia 2000 r. dotyczące ustanowienia systemu Eurodac do porównywania odcisków palców w celu skutecznego stosowania konwencji dublińskiej. ( 2 ) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 603/2013 z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie ustanowienia systemu Eurodac do porównywania odcisków palców w celu skutecznego stosowania rozporządzenia (UE) nr 604/2013 w sprawie ustanowienia kryteriów i mechanizmów ustalania państwa członkowskiego odpowiedzialnego za rozpatrzenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej złożonego w jednym z państw członkowskich przez obywatela państwa trzeciego lub bezpaństwowca oraz w sprawie występowania o porównanie z danymi Eurodac przez organy ścigania państw członkowskich i Europol na potrzeby ochrony porządku publicznego, oraz zmieniające rozporządzenie (UE) nr 1077/2011 ustanawiające Europejską Agencję ds. Zarządzania Operacyjnego Wielkoskalowymi Systemami Informatycznymi w Przestrzeni Wolności, Bezpieczeństwa i Sprawiedliwości (wersja przekształcona) (mająca zastosowanie od dnia 20 lipca 2015 r.). 8 Zapewnia się w nim również pełną zgodność z najnowszym prawodawstwem w zakresie azylu i lepiej uwzględnia się wymagania związane z ochroną danych. Dotychczas z bazy danych Eurodac można było korzystać jedynie do celów związanych z udzielaniem azylu. W nowym rozporządzeniu zezwala się krajowym siłom policyjnym i Europolowi na porównywanie odcisków palców związanych z dochodzeniami z odciskami znajdującymi się w systemie Eurodac. Będzie się to odbywać w ściśle określonych okolicznościach i jedynie w celu zapobiegania poważnym przestępstwom i aktom terroryzmu, ich wykrywania lub ścigania. Szczególne gwarancje obejmują wymaganie uprzedniego sprawdzenia wszystkich dostępnych baz danych rejestrów karnych i ograniczenie wyszukiwania jedynie do przypadków najpoważniejszych przestępstw, takich jak zabójstwa i akty terroryzmu. Przed sprawdzeniem w systemie Eurodac organy ścigania muszą ponadto dokonać porównania odcisków palców z danymi z wizowego systemu informacyjnego (jeżeli jest to dozwolone). Wyszukiwanie przez organy ścigania nie może odbywać się w sposób systematyczny może ono jedynie stanowić środek ostateczny, kiedy spełnione są wszystkie warunki dostępu. Żadnych danych uzyskanych z systemu Eurodac nie można przekazywać państwom trzecim.

11 JAK OTRZYMAĆ PUBLIKACJE UE Publikacje bezpłatne: jeden egzemplarz: w EU Bookshop ( kilka egzemplarzy (lub mapy, plakaty): w przedstawicielstwach Unii Europejskiej ( w delegaturach Unii Europejskiej w krajach poza UE: ( kontaktując się z Europe Direct ( lub dzwoniąc pod numer (numer bezpłatny w całej UE) (*) (*) Informacje są udzielane nieodpłatnie, większość połączeń również jest bezpłatna (niektórzy operatorzy, hotele lub telefony publiczne mogą naliczać opłaty). Publikacje płatne: w EU Bookshop ( Płatne subskrypcje: u dystrybutorów Urzędu Publikacji Unii Europejskiej (

12 DR PL-C doi: /75733